LONGO DIA 25
LUNGIMBO 96 Mukanda wa Nzambi Udi Umonyi
Malongo Tuajiya Guzula mu Mbimbi jia Gisugishilo Jiazuelele Yakoba Gutuama egi Afue—Gitshinyi gia 2
“Wahanele muthu nu muthu gishimbigo giatagana mukunda nu muene.”—GIS. 49:28.
MU GUHIHIA
Tuza mumona malongo tuajiya guzula mu mbimbi jia gisugishilo Yakoba wawambelele an’enji a mala 8.
1. Ndaga jitshi tuza muzuelela mu longo edi?
ANA A YAKOBA adibungishile, akhalele mutegelela muabonga ndaga jiakhalele muzuela shi’awo ha guashimbiga. Mu longo diabalega, tuamonele ndaga Yakoba wawambelele Ribene, Simeone, Levi nu Yuda; yajiya gukhala egi ana ene adihudile muavula ha guvua ndaga jiene. Yajiya nji gukhala egi, akhalele mutshigina guvua ndaga Yakoba wakhalele mutshigina guwambela an’enji ako a mala 8. Henyaha tutadilenu malongo tuajiya guzula mu mbimbi Yakoba wawambelele Zabulona, Isakale, Dane, Gade, Asele, Nefetali, Yozefe nu Benjame.a
ZABULONA
2. Ndaga jitshi Yakoba wawambelele Zabulona? Luholo lutshi ndaga jiene jiatagenesewe? (Gisendeselo 49:13) (Tala nji galuanda.)
2 Tanga Gisendeselo 49:13. Yakoba wazuelele egi ajigulu a Zabulona mbaajinga hehi nu kianga gu khanda ya nord ya Mavu a Gutendelela. Gungima dia ivo 200, enya giphuta gia Zabulona ahetele khapho diawo. Membo awo akhalele hakatshi dia Kianga gia Galilea nu Kianga gia Mediterane. Moize wadiangele guzuela egi: “Oo Zabulona, khala nu gusuanguluga tangua udi muzoga.” (Mikh. 33:18) Yajiya gukhala egi, yakhalele ndaga yaleba gudi enya giphuta gia Zabulona ha guzawuga ha guya ha sambua diko dia mita yene mbadi ha gusumba nga gudiga ima gudi athu a mafundo ako. Ikhale ajigulu a Zabulona atagenele nu ndaga eji, uvi akhalele nu ndaga jiakhalele guatuma ha gukhala nu gusuanguluga.
3. Itshi yajiya gutukuatesa ha gusuanguluga nu ima tudi nayo?
3 Longo ditshi tuajiya guzula? Tudi nu ndaga jiavula jiajiya gututuma ha gukhala nu gusuanguluga ikhale fundo ditshi tudi nga ndaga jia luholo lutshi tudi mutagana najio. Gusuanguluga nu ima tudi nayo guana gutukuatesa ha gukhala nu gusuanguluga guavula. (Ngi. 16:6; 24:5) Matangua ako, tuana gudisagesa mukunda nu ima tushigo nayo ha fundo dia gusuanguluga nu inyi tudi nayo. Uvi gutadila ima tudi nayo mu luholo luabonga, guajiya gutukuatesa ha gukhala nu gusuanguluga.—Gal. 6:4.
ISAKALE
4. Ndaga jitshi Yakoba wawambelele Isakale? Luholo lutshi ndaga jiene jiatagenesewe? (Gisendeselo 49:14, 15) (Tala nji galuanda.)
4 Tanga Gisendeselo 49:14, 15. Yakoba washimanele Isakale luholo luakhalele muene mukalagala mudimo wakola; wazuelele egi Isakale udi gifua phunda idi nu ifuwa yakola yakhalele mubata inemo. Yakoba wazuelele nji egi, Isakale mbawuheta mavu abonga. Ndaga jiazuelele Yakoba jiatagenesewe, handaga enya giphuta gia Isakale ahetele mavu akhalele muzola mbuto jiavula gu khulo ya Muta wa Yordane. (Yosh. 19:22) Idi yadiago egi akhalele mutshita ngolo ha gubamba mavu awo, uvi akhalele nji mutshita ngolo ha gukuatesa athu ako. (1 Maf. 4: 7, 17) Ha gufezegesa, tangua Nzuji Balaka nu profete Debora atogele ukuateshi gudi enya Isalele ha guya muluisa Sisera, enya giphuta gia Isakale akhalele mukatshi dia iphuta inyi yayile mukuatesa.—Manz. 5:15
5. Mukunda natshi tudi naye gutshita mudimo wakola?
5 Longo ditshi tuajiya guzula? Yehowa wana suanguluga nu mudimo wakola tuana gumukalegela gifua luholo luasuangulugile muene nu enya giphuta gia Isakale. (Mulo. 2:24) Tutadilenu luholo aphangi a mala ana tshita ngolo ha gubamba hungu. (1 Tim. 3:1) Aphangi ene anago gulua ita gifua luholo yakhalele muluiwa mu tangua dikulu, uvi ana tshita ngolo ha gubamba akombeledi a Nzambi mu ndaga jiagasue jiajiya gubolesa ufuta wawo nu Yehowa. (1 Kol. 5:1, 5; Yuda 17-23) Ana tshita nji ngolo ha gulondega nu gukalagala badiskur ha guhana aphangi gikhesa mu hungu.—1 Tim. 5:17.
DANE
6. Ginemo gitshi enya giphuta gia Dane ahetele? (Gisendeselo 49:17, 18) (Tala nji galuanda.)
6 Tanga Gisendeselo 49:17, 18. Yakoba wazuelele egi, Dane udi gifua nyoga idi muluisa mbalagaji jienji nu udi gifua gabalu ga ita. Enya giphuta gia Dane akhalele nu gikhesa nu akhalele hehi ha guya muluisa mbalagaji jia enya Isalele. Tangua enya Isalele akhalele muya mu Mavu a Gutendelela, enya giphuta gia Dane “akhalele gungima ha gubamba” aphangi’awo. (Lutang. 10:25) Enya Isalele ako akhalelego mujiya ndaga jiagasue enya giphuta gia Dane akhalele mukalagala, uvi mudimo wawo wakhalele nu ndando yavula.
7. Luholo lutshi tuajiya gudivua mukunda nu inemo tuana heta mu mudimo wa Yehowa?
7 Longo ditshi tuajiya guzula? Wakalegele gale mudimo wakola, gungima wakotelesa egi athu ako ajiyilego egi aye wakalagala mudimo wene ba? Yajiya gukhala egi wakuatesele ha gubamba nu gulondega Inzo ya Ufumu nga ndo wakalegele gifua volontere gu asamble a lusugu lumoshi nga a masugu thathu nga gutshita mudimo uko. Gula idi ngenyi, watshitshile muabonga diago! Ujimbilago egi Yehowa wana mona nu wana zula nu ndando ndaga jiagasue wana gumukalegela. Yehowa wana suanguluga muavula tangua wana gumukombelela ha gumonesa egi wana gumuzumba nu ushigo mukamba egi athu ako agutumbuise.—Mat. 6:1-4.
GADE
8. Mukunda natshi yakhalele yaleba gudi mbalagaji jia enya Isalele ha guya muluisa enya giphuta gia Gade? (Gisendeselo 49:19) (Tala nji galuanda.)
8 Tanga Gisendeselo 49:19. Yakoba wadiangele guzuela egi, thundu ya nzangi mbayiluisa Gade. Gungima dia ivo 200, enya giphuta gia Gade ahetele khapho diawo gu khanda ya mazogelo a kumbi a Muta wa Yordane. Mbalagaji jiawo nji jiakhalele mu mavu ene. Yakhalele ndaga yaleba hagula mbalagaji jiawo jialuise. Uvi enya giphuta gia Gade atshiginyile ha gukhala mu mavu ene handaga guakhalele nu muangu wavula unu shitu jiawo jiakhalele mudia. (Lutang. 32:1, 5) Enya giphuta gia Gade akhalele diago nu gikhesa giavula. Ndaga yabalega ndando idi egi, akhalele musha mutshima egi Yehowa mbawaakuatesa ha guluisa mbalagaji jiawo nu gubamba mavu aahanele muene. Ivo yavula gungima, atumile nji masuta awo ha guya mukuatesa iphuta iko ya Isalele ha gutambula membo akhalele gu khanda ya mayilo a kumbi a Muta wa Yordane. (Lutang. 32:16-19) Akhalele nji musha mutshima egi Yehowa mbawubamba akaji’awo nu an’awo tangua ene mbaaya gu ita. Yehowa waashimbigile mukunda nu gikhesa giawo nu luholo akhalele mukuatesa athu ako ikhale yakhalelego yaleba.—Yosh. 22:1-4.
9. Itshi tuajiya gutshita ha gumonesa egi tuana shila Yehowa mutshima?
9 Longo ditshi tuajiya guzula? Ha gulandula gukombelela Yehowa mu tangua dia lamba, tudi naye gumushila mutshima. (Ngi. 37:3) Mangino aphangi avula ana monesa egi ana shila Yehowa mutshima tangua ana hana mago gu midimo ya gutunga Jinzo jia Ufumu, guya ha fundo didi nu funu ya alongeshi nga gutshita midimo iko. Ana kalagala ngenyi handaga ana gusha mutshima egi Yehowa mbawakuatesa.—Ngi. 23:1.
ASELE
10. Ndaga jitshi enya giphuta gia Asele atunyile gutshita? (Gisendeselo 49:20) (Tala nji galuanda.)
10 Tanga Gisendeselo 49:20. Yakoba wadiangele guzuela egi Asele mbawukhala nu umonyi wavula, ndaga yene yatagenesewe diago. Giphuta gia Asele giahetele mavu anyi akhalele muzola mbuto jiavula gubalega mavu agasue a enya Isalele. (Mikh. 33:24) Mavu awo akhalele hehi nu Kianga gia Mediterane, akhalele nji muya uu nu gu mbungu ya Sidona yakhalele mutamegewa egi Fenisia; dimbo diene diakhalele nu umonyi wavula. Uvi enya giphuta gia Asele akayelego enya Kanana mu gifutshi. (Manz. 1:31, 32) Umonyi wawo nu makalegelo abola a enya Kanana atumile enya giphuta gia Asele ha gutuna gudihana luko muavula mu ha gutshita ndaga Yehowa wakhalele guatoga. Ha gufezegesa, tangua Nzuji Balaka watogele enya Isalele ha gumukuatesa ha guya muluisa enya Kanana, enya giphuta gia Asele atunyile gawo. Gishina giene, enya giphuta gia Asele amonelego ndaga jia gushimana jiakalegele Yehowa ha gukuatesa enya Isalele ha gubinga mbalagaji jiawo “hehi nu meya a Megido.” (Manz. 5:19-21) Yajiya gukhala egi enya giphuta gia Asele avuile musonyi tangua avuile Balaka nu Debora muyimba egi: “Enya giphuta gia Asele akhalele gawo hashi hehi nu muta.”—Manz. 5:17.
11. Mukunda natshi idi nu ndando ha gutadila ima ya gujingila mu luholo luabonga?
11 Longo ditshi tuajiya guzula? Tudi naye guhana Yehowa ngolo jietu. Uvi tushigo naye gukhala nu matangi gifua a enya ha mavu awa ana kamba gukhala nu ima yavula ya gujingila. (Ish. 18:11) Tudi naye nji gutadila makuta mu luholo luabonga. (Mulo. 7:12; Heb. 13:5) Tushigo naye gulaba gubalegesa tangua nu ngolo jietu ha gukamba ima inyi tushigo nayo funu. Uvi tudi naye gutshita yagasue ha guhana Yehowa tangua nu ngolo jietu nu gusha mutshima egi mbawutukuatesa nu mbawutushimbiga mu masugu adi muza.—Ngi. 4:8.
NEFETALI
12. Luholo lutshi ndaga jiazuelele Yakoba mukunda nu Nefetali jiatagenesewe? (Gisendeselo 49:21) (Tala nji galuanda.)
12 Tanga Gisendeselo 49:21. Yakoba wazuelele egi Nefetali “wana zuela mbimbi jiabonga.” Mbimbi jiene jidi mumonesa ndaga jiakhalele muzuela Yesu tangua diakhalele muene mulongesa. Yesu wajiyiwe egi wakhalele mulongeshi wabonga, wabalegesele tangua diavula gu Kaphelenauma. Dimbo diene diakhalele mu mavu a giphuta gia Nefetali; akhalele nji mutamega dimbo diene egi “dimbo diawo.” (Mat. 4:13; 9:1; Yone 7:46) Yeshaya wazuelele egi, Yesu mbawukhala gifua ‘muanya’ mukunda nu giphuta gia Zabulona nu gia Nefetali. (Yesh. 9:1, 2) Ndaga jiakhalele mulongesa Yesu jiamonesele diago egi udi “muanya wa giamatshidia unu udi mulemela athu a maluholo agasue.”—Yone 1:9.
13. Luholo lutshi tudi naye guzuela mbimbi jiabonga jidi musuanguluisa Yehowa?
13 Longo ditshi tuajiya guzula? Yehowa wana zula nu ndando ndaga tuana zuela nu luholo tuana gujizuela. Luholo lutshi tudi naye guzuela “mbimbi jiabonga” jidi musuanguluisa Yehowa? Tudi naye guzuela giamatshidia tangua diagasue. (Ngi. 15:1, 2) Tudi naye guzuela mbimbi jidi muhana athu ako gikhesa. Ha gufezegesa, tudi naye guashimana gula akalagala ndaga jiabonga, uvi tushigo naye guzuela ndaga jiabola mukunda nu ene. (Ef. 4:29) Luholo luko lua guzuela mbimbi jiabonga ludi gudishila felela dia gusendesa guta maga nu athu ha guawambela ndaga jiatadila Yehowa.
YOZEFE
14. Luholo lutshi ndaga jiazuelele Yakoba mukunda nu Yozefe jiatagenesewe? (Gisendeselo 49:22, 26) (Tala nji galuanda.)
14 Tanga Gisendeselo 49:22, 26. Yakoba wakhalele musuanguluga muavula nu Yozefe; Yehowa watombele Yozefe mukatshi dia “aphangi’enji” nu wamuhanele ginemo gia ndando. Yakoba wamutamegele egi “udi luthango lua mutshi udi nu mabundu.” Yakoba wakhalele mutshi, uvi Yozefe wakhalele luthango luenji. Yozefe wakhalele mona wa somi wa Rashele, mukhetu Yakoba wakhalele muzumba muavula. Yakoba wazuelele egi Yozefe mbawuheta makhapho mbadi gubalega Ribene mun’a Lea wa somi handaga wakalegele ndaga yabola. (Gis. 48:5, 6; 1 Gudi. 5:1, 2) Profesi yene yatagenesewe tangua ana a Yozefe a mala Efrayime nu Manase abuile iphuta mbadi ya Isalele.—Gis. 49:25; Yosh. 14:4.
15. Itshi Yozefe wakalegele tangua diakhalele muene mutagana nu malamba?
15 Yakoba wazuelele nji egi athu ana sonona mifula, asonuene ‘Yozefe mifula nu akhalele n’enji umbalagaji wakola.’ (Gis. 49:23) Mbimbi jiene jidi mumonesa aphangi’enji anyi akhalele gumuvuila ginjiongo, akhalele nji gumukalegela ndaga jiabola nu gumumonesa malamba avula. Uvi Yozefe gabambelego aphangi’enji nga Yehowa umbalagaji. Gifua luholo Yakoba wazuelele, Yozefe “wakuatele tenyi uta wenji wa manana [handaga] mago enji akhalele nu ngolo jiavula.” (Gis. 49:24) Yozefe wakhalele mushila Yehowa mutshima mu tangua dia lamba, watotesele aphangi’enji gubola nu waakalegele ndaga nu gisemo giagasue. (Gis. 47:11, 12) Malamba atagenele nawo Yozefe amukuatesele ha gukudisa makalegelo ako abonga. (Ngi. 105:17-19) Gishina giene, Yehowa wamukuatesele ha gutshita ndaga jiavula jia gushimana.
16. Luholo lutshi tuajiya gulandula gifezegeselo gia Yozefe tangua tudi mutagana nu malamba?
16 Longo ditshi tuajiya guzula? Tubembigo guzumba Yehowa nu aphangi’etu Aklisto tangua tudi mutagana nu malamba. Tujimbilago egi Yehowa wana gutuhana formasio tangua tuana landula gumukombelela ikhale tudi mutagana nu malamba. (Heb. 12:7, mbimbi goshi’a diyiji.) Formasio yene yana gutukuatesa ha gukudisa makalegelo abonga gifua guvuila athu ako khenda nu guatotesela. (Heb. 12:11) Tudi naye gusha mutshima egi Yehowa mbawutushimbiga gifua luholo luashimbigile muene Yozefe.
BENJAME
17. Luholo lutshi ndaga jiazuelele Yakoba mukunda nu Benjame jiatagenesewe? (Gisendeselo 49:27) (Tala nji galuanda.)
17 Tanga Gisendeselo 49:27. Yakoba wadiangele guzuela egi Benjame mbawukhala nu ngolo gifua mbulu. (Manz. 20:15, 16; 1 Gudi. 12:2) Saula, fumu wa thomo wa gu Isalele wakhalele muenya giphuta gia Benjame. Saula wamonesele egi wakhalele suta diakola haluile muene nu enya Filistiya. (1 Sam. 9:15-17, 21) Ivo yavula gungima, Estere nu Mordekayi a mu giphuta gia Benjame ahagele monyo wawo mu gingonza ha guhuluisa enya Isalele ha mago a enya Phelese.—Esetere 2:5-7; 8:3; 10:3.
18. Luholo lutshi tuajiya gulandula khadilo dia gujinginyina dia enya giphuta gia Benjame?
18 Longo ditshi tuajiya guzula? Enya giphuta gia Benjame akhalele nu gusuanguluga guavula tangua Saula muenya giphuta giawo wabuile fumu. Uvi gungima, Yehowa watombele Davidi muenya giphuta gia Yuda ha gukhala fumu, enya giphuta gia Benjame asuangulugile nji nu ndaga yene. (2 Sam. 3:17-19) Ivo yavula gungima, tangua enya iphuta iko ya Isalele alumbugidile enya giphuta gia Yuda, enya giphuta gia Benjame asalele gu khanda ya enya giphuta gia Yuda nu gudi fumu munu Yehowa watombele. (1 Maf. 11:31, 32; 12:19, 21) Esue nji tudi naye gukuatesa athu anyi Yehowa watombele ha gututuameza mangino gifua luholo enya giphuta gia Benjame atshitshile.—1 Tes. 5:12.
19. Gubonga gutshi tuajiya guheta mu mbimbi jia gisugishilo jiazuelele Yakoba?
19 Mbimbi jia gisugishilo jiazuelele Yakoba jidi nu ndando mukunda nu esue mangino. Gutagenesewa gua ndaga jiazuelele muene guakolesa diago gutshigina guetu egi Yehowa mbawutagenesa ndaga jiatulayele muene. Tuakotelesa nji ndaga tudi naye gutshita ha gusuanguluisa Yehowa.
LUNGIMBO 128 Endure jusqu’à la fin
a Tangua Yakoba washimbigile an’enji a mala nguana a thomo, Ribene, Simeone, Levi nu Yuda wakhalele guashimbiga ha gutadila luholo avualewe. Uvi tangua Yakoba washimbigile an’enji ako a mala 8, gaashimbigilego ha gutadila luholo avualewe.