Akulu pfunzirani pa chitsanzo cha Gidiyoni

1. Mobverana na 1 Petulo 5:2, ko akulu anamwayi uponi?

AKULU wachikhrisitu adapasiwa basa yosamalira nkhosa za Yahova. Amuna odzipereka mwawa awona kuti ni mwayi ukulu kutumikira abale na alongo wawo, iwo aphata basa ninge ‘anyakabusa wabwino pa kubusa nkhosa.’ (Yer. 23:4; lewengani 1 Petulo 5:2.) Titembeja maninge ndawa yokhala na abale mwawa mu mpingu!

2. Ko ni viyeso viponi vomwe akulu anango angagumane navo?

² Pakukwanirisa udindo wawo akulu agumana na mabvuto yazinji. Kuingizira pamwapa kusamalira mpingu ni basa ikulu. Nkulu munango yemwe dzina yake ni Tony, waku Estados Unidos, ambafunika kupfunzira kukhala wachikatikati pa nkhani yakubvuma basa yomwe ambapasiwa. Iye adati: “Kumayambeyambe kwa koronaviru, nimbatambira basa iliyose ninge kukonza ndandanda ya misonkhano na ndandanda ya mu umboni, koma podiya kuti nimbachita khama basa imbamalalini. Ndawa yavimwevi kulewenga kwangu Baibolo, pfunziro yapanekha na kupemphera vidayamba kuchepa.” Nkulu munango dzina yake Ilir waku Kosovo, adagumana na bvuto yosiyana. Pomwe wenze ku dera komwe kumbachitika nkhondo ambaona kuti venze voshupa kutewedza malangizo ya gulu. Iye adati: “Kulimba kwangu ntima kudayesewa pomwe ofesi ya nthambi idanipasa udindo woti nikathandize abale na alongo ku dera komwe kwenze koshupa kufikako, ine nenze na mantha ndipo nimbaona kuti malangizo yawo niyosathandiza.” M’mishonali munango dzina yake Tim ku Ásia, ambaona kuti nivoshupa kuchita vinthu bwinobwino ntsiku iliyose. Iye adati: “Nthawe zinango nimbabva kuneta ndawa yothandiza abale.” Ko nchani chingathandize akulu womwe ankugumana na mabvuto yabodzibodzi?

3. Ko tose tingaphindule tani pakuganizira chitsanzo cha Gidiyoni?

³ Akulu angapfunzirepo kanthu pa chitsanzo cha Gidiyoni. (Aheb. 6:12; 11:32) Iye ambateteza na kusamalira wanthu wa Mulungu. (Ower. 2:16; 1Mb 17:6) Ninge Gidiyoni akulu adaikhiwa kuti asamalire wanthu wa Mulungu pa nthawe yoshupa maninge. (Mac. 20:28; 2 Tim. 3:1) Tingapfunzire vizinji na momwe Gidiyoni ambachitira vinthu mwachikatikati, kudzichepesa komasoti kubvera. Kulimba kwake kudayesewa pomwe angakwanilisa utumiki wake. Peno tinkutumikira ninge akulu panango neye tose tingakwanise kuonesa kutembeja kwa abale wathu mwawa. Ndipo tingawathandize abale mwawa mwakuphata basa mwakhama.—Aheb. 13:17.

KUKHALA KWANU KWACHIKATIKATI NA KUDZICHEPESA KUKAYESEWA

4. Ko Gidiyoni adaonesa tani kuti wenze wachikatikati na wodzichepesa?

⁴ Gidiyoni wenze munthu wachikatikati na wodzichepesa.b Pomwe mngelo wa Yahova adauza Gidiyoni kuti wasaluliwa kuti akachose Aizirayeli m’manja mwa Amidiyani wamphanvu, modzichepesa iye adati: ‘Banja yathu niing’ono maninge mu dzinza ya Manase, ndipo mu nyumba ya ababa wangu ng’ono pa wose ndinepano.’ (Ower. 6:15) Iye ambaona kuti adakakwanisalini utumiki moyu, koma Yahova ambaona kuti angakwanise. Nathandizo ya Yahova Gidiyoni adakwanirisa utumiki wake ndipo adawina.

5. Ko kukhala wachikatikati na kudzichepesa kwa akulu kungayesewe tani?

⁵ Akulu ayesesa kukhala wachikatikati na odzichepesa pa vinthu vose. (Mika 6:8; Mac. 20:18, 19) Achitalini vinthu mopitilira malire pa vomwe achita, ne adziimbalini mulandu pa vomwe aphonyesa. Koma nkulu angagumane na chiyeso. Mwakulinganiza, iye angatambire mautumiki yose yomwe wapasiwa koma nkukhala voshupa kuti ayakwanilise. Iye angamunenere voipa na momwe wachitira vinthu panango angatembejewe ndawa ya momwe waphatira bwino basa pa utumiki unango. Ko nchani chomwe akulu angapfunzire kwa Gidiyoni vomwe vingadzawathandize pa nkhani ninge zimwezi?

6. Ko akulu angapfunzire chani kwa Gidiyoni pa nkhani yokhala wachikatikati? (Onani pomwe foto.)

⁶ Kumbirani thandizo. Munthu wachikatikati adziwa kuti angakwaniselini vinthu vinango. Gidiyoni wenze wachikatikati ndipo wenze wokonzeka kukumbira thandizo kwa anango. (Ower. 6:27, 35; 7:24) Akulu wanzeru achitambo vimwevi. M’bale Tony yemwe tamutomola kale adati: “Ndawa ya komwe nidakulira nimbandobvuma basa iliyose, podiya kuti nidakakwanisalini kuichita. Ndipomwapa nidaona kuti ningachite bwino kuikha nkhani mweyi pa pfunziro yathu ya banja ndipo nidauza nkazi wangu kuti afotokoze maganizo yake pankhani imweyi. Komasoti nidaona vidiyo ya pa jw.org yakuti “Muzithandiza, Kukhulupirira komaso Kuthandiza ena ngati Mmene Yesu Ankachitira.” Tony adayamba kukumbira anango kuti ambamuthandize pa basa yake. Ko phindu yenze iponi? Tony adati: “Basa mu mpingu inkuphatiwa bwino ndipo ninanthawe ikulu yakudzidyesa mwauzimu.”

7. Peno akunenerewa vinthu voipa, ko akulu angatewedzere tani Gidiyoni? (Yakobo 3:13)

⁷ Mbadawirani mofatsa akambakunenerani vinthu voipa. Chiyeso chinango kwa akulu ni panthawe yomwe akunenerewa vinthu voipa. Chitsanzo cha Gidiyoni chingathandize basi pa nkhani mweyi. Pakuti ambadziwa kuti ni wochimwa, iye adachita vinthu mofatsa pomwe Aefulaimu adamunenera vinthu voipa. (Ower. 8:1-3) Gidiyoni alibe kudawira mwaukali. Iye adaonesa kudzichepesa pa kuwatetekera vomwe anganena ndipo adachitisa kuti ukali wawo uchepe. Akulu wanzeru atewedzera Gidiyoni pakutetekera bwinobwino na kuchita vinthu mwachikatikati akambanenerewa vinthu voipa. (Lewengani Yakobo 3:13.) Vimwevi vichitisa kuti mu mpingu mukhale ntendere.

8. Ko abale waudindo ambachite tani akambatembejewa? Perekani chitsanzo.

⁸ Ulemelero mumbaupereke kwa Yahova. Pomwe Gidiyoni adatembejewa ndawa yakuwina Amidiyani, iye adachitisa kuti ulemelero wose uyende kwa Yahova. (Ower. 8:22, 23) Ko abale wamaudindo angatewedzere tani Gidiyoni? Iwo angambapereke ulemelero kwa Yahova pa vomwe wachita. (1 Akor. 4:6, 7) Mwakulinganiza, nkulu akatembejewa ndawa yakuti anabuya yopfunzisa iye angachitise otembeja kuti ambaganizire pomwe komwe kuchachoka malangizo, Mawu ya Mulungu na chipfunziso chomwe tichatambira mu gulu ya Yahova. Akulu angafunike kuganizira peno wanthu akundoganiziralini va iwo okha basi. Onani chitsanzo cha nkulu munango dzina yake Timothy. Pomwe adandopasiwa udindo unyowani iye ambakonda kukamba nkhani za wose. Iye adati: “Nimbakhala na mawu yabwino komasoti vitsanzo vabwino, vimwevi vimbachitisa kuti wanthu azinji ambanitembeje. Koma vobvesa ntsisi ni vakuti wanthu ambandoganizira va ine m’malo mwakuganizira Baibolo panango Yahova.” Padazindikira vimwevi, Timothy adaona kuti nivabwino kuchinja momwe angapfunzisira kuti wanthu aleke kumbandoganizira vaiye basi. (Miy. 27:21) Manje nchani chidachitika? Iye adati: “Wanthu azinji adayamba kunifotokozera momwe nkhani yangu yawathandizira kuti alimbane na mabvuto, kuti akwanise kupirira chiyeso panango kukhala pafupi na Yahova. Nikhala wotembeja maninge ndawa ya ndemanga zimwezi kusiyana na kutembenja komwe abale angachita mu magole yakumbuyo.”

KUBVERA KWANU NA KULIMBA KWANU NTIMA VIKAYESEWA

9. Ko kubvera na kulimba ntima kwa Gidiyoni kudayesewa tani? (Onani foto ya pakhava.)

⁹ Pomwe Gidiyoni adaikhiwa kukhala ninge oweruza, kubvera kwake na kulimba kwake ntima kudayesewa. Iye adapasiwa udindo womwe wenze woikha moyo wake pangozi komwe kwenze kuphwanya guwa ya ntsembe ya Baala ya ababa wake. (Ower. 6:25, 26) Patsogolo pake, pomwe Gidiyoni na masocha yake adaungana kuyenda kunkhondo, iye adauziwa kawiri kuti achepese namba ya masocha mwaya. (Ower. 7:2-7) Pakumalizira iye adauziwa kuti ayende akamenyane na azondi wake usiku.—Ower. 7:9-11.

10. Ko kubvera kwa nkulu kungayesewe tani?

¹⁰ Akulu ambakhale okonzeka ‘kubvera.’ (Yak. 3:17) Nkulu yemwe abvera malangizo achabvera vomwe malemba yachanena komasoti malangizo yagulu ya Mulungu ndipo ndawa ya vimwevi apereka chitsanzo chabwino kwa anango. Vikakhala teno kubvera kwake nthawe zinango kungayesewe. Mwakulinganiza, vingakhale voshupa kutewedza malangizo yomwe iye watambira. Nthawe zinango angambadzibvunze peno malangizo yomwe wapasiwa ni yabwino panango yanzeru, vingachitike kuti angapasiwe basa yomwe ingachitise kuti ufulu wake ukhale pa ngozi. Ko akulu angatewedzere tani chitsanzo cha Gidiyoni pa nkhani ninge zimwezi?

11. Nchani chomwe chingathandize akulu kukhala obvera?

¹¹ Tetekerani malangizo ndipo yaphatisireni basa. Mulungu adauza Gidiyoni momwe adakaphwanyira guwa ya ntsembe ya ababa wake. Pomwe adakamanga guwa ya ntsembe inyowani ya Yahova na nyama yomwe idakambaperekewa. Gidiyoni alibe kuchita va mu msolo mwake koma adatewedza malangizo. Ntsiku zino, akulu atambira malangizo yochokera kwa Yahova pakuphatisira basa makalata, vilengezo, mapfunziro ya momwe tingakhalire bwino mwauzimu na mwakuthupi. Tiwakonda akulu mwawa ndawa yotewedza mokhulupirika malangizo yauzimu. Ndipo ndawa ya vimwevi mpingu wose uphindula.—Sal. 119:112.

12. Ko akulu angaphatise tani basa malangizo ya pa Aheberi 13:17 pakakhala kuchinja mu gulu ya Mulungu?

¹² Khalani okonzeka kuchinja. Kumbukirani kuti Yahova adamuuza Gidiyoni kuti achepese maninge namba ya masocha yake. (Ower. 7:8) Panango iye adaganiza kuti: ‘Ko pakufunikadi kuchinja tene? Ko vimwevi viphate basa?’ Mulimose mwevenzere Gidiyoni adatewedza, akulu ntsiku zino atewedza Gidiyoni pakuphatisa basa malangizo yomwe angatambire kulikose yomwe gulu ingapereke. (Lewengani Aheberi 13:17.) Mwakulinganiza, mu 2014 Bungwe yotonga idachinja pa nkhani ya vopereka pakumanga nyumba za Ufumu panango malo yochitira misonkhano. (2 Akor. 8:12-14) Mipingu idaleka kupereka chikwerete ndawa yakuti adamangiriwa Nyumba za Ufumu. M’malo mwake mipingu yose padziko yose yapasi, adakambapereka vopereka vawo pakuthandizira basa zauzimu kuti amange malo yomwe ni yofunikira vilibe basa kobiri zomwe mpingu uliwose ungapereke. M’bale munango dzina yake José padabva vimwevi ambaganiza kuti vimwevi vingakwanisikelini. Iye adati: “Vikwanisikelini kumanga Nyumba za Ufumu ne ibodzi, vinthu vichitikalini tene mu dziko ino.” Ko nchani chidathandiza José kutewedza malangizo? Iye adati: “Mawu ya pa Miyambo 3:5, 6 yadanikumbusa va kuthemba Yahova. Ndipo vikhala vokomedza kuona maphindu yake! Osati kundomanga Nyumba za Ufumu chabe, koma tapfunzira kumanga mu njira yolingana.”

13. Ko Gidiyoni wenze wokonzeka kuchita chani, ndipo akulu angamutewedzere tani? (Wonani pomwe foto.)

¹³ Chitani chifuniro cha Mulungu molimba ntima. Gidiyoni adabvera Yahova podiya kuti penze ngozi ikulu. (Ower. 9:17) Pomwe adatambira chitsimikizo cha Yahova, Gidiyoni wenze na chitsimikizo chakuti Mulungu adakamuthandiza pomwe iye ankuteteza wanthu wake. Akulu omwe akhala m’madera yomwe basa yathu ni yolambiziwa atewedzerambo chitsanzo cha Gidiyoni. Iwo akhala olimba moyo pakutsogolera misonkhano, ulaliki, podiya agopsewe kuti angaikhiwe mu djeri, angakhale pa mulandu, kuluza basa na kuchitiriwa vinthu va chipongwe.c Pa nthawe ya chisautso chikulu akulu adzafunike kukhala olimba moyo pa kutewedza malangizo yomwe adzatambire. Vilibe basa ngozi yomwe ingadzakhalepo. Malangizo mwaya yangaphatanidzepo kulalikira va ntontholo wophiphirisa ninge matalala panango kupulumuka ku Gogi waku Magogi.—Ezek. 38:18; Chiv. 16:21.

PENO KULIMBA KWANU KWAYESEWA

14. Ko kulimba kwa Gidiyoni kudayesewa tani?

¹⁴ Basa ya Gidiyoni ninge woweruza imbafunika khama ikulu. Pomwe Amidiyani angathawa nkhondo usiku, Gidiyoni adawatewela kuchokera ku chigwa cha Zerera mpaka ku kamadzi ka Yorodano, panango vingachitike kuti mweyi yenze thengo ikulu. (Ower. 7:22) Ko Gidiyoni adaimira ku Yorodano? Neye! Podiya kuti wenze woneta iye na masocha yake 300 adapitiriza kuwatewera. Pakumalizira adawagumana Amidiyani ndipo adawagonjesa.—Ower. 8:4-12.

15. Ko ni paponi pomwe kulimba kwa nkulu kungayesewe?

¹⁵ Nthawe zinango akulu angambadzibve oneta kuti asamalire mpingu komasoti mabanja yawo. Pavochitika ninge vimwevi, ko akulu angatewedzere tani chitsanzo cha Gidiyoni?

16-17. Ko nchani chidathandiza Gidiyoni kuti apirire ndipo ko akulu angakhale na chitsimikizo chiponi? (Yesaya 40:28-31) (Onani pomwe foto.)

¹⁶ Thembani kuti Yahova adzakulimbiseni. Gidiyoni ambathemba kuti Yahova adzamupase mphanvu ndipo vimwevi vidachitikadi. (Ower. 6:14, 34) Ntsiku inango, Gidiyoni na masocha yake ambatewera mafumu yawiri ya Amidiyani na minyendo, koma panango mafumu mwaya yambafamba na ngamila. (Ower. 8:12, 21) Podiya kuti venze teno, Aizirayeli olimba mwawa adapitiriza kuyenda patsogolo. Akulu nawombo angathembe Yahova yemwe ‘anetalini panango kufoka.’ Iye adzawapase mphanvu pomwe ankuzifuna.—Lewengani Yesaya 40:28-31.

¹⁷ Onani chitsanzo cha Matthew, yemwe aphata basa mu Komiti Yowona va Kushipitali. Ko nchani chomwe chidamuthandiza kuti apirire? Matthew adati: “Niona kukwanirisiwa kwa mawu ya pa Afilipi 4:13. Pomwe ninkubva kuti ndine woneta maninge nipemphera kwa Mulungu kuti anipase mphanvu kuti nikwanise kuthandiza abale wathu. Panthawe mweyi nichabva mzimu wa Yahova ukunithandiza kuti nipitirize kupirira.” Ninge Gidiyoni abale wathu omwe ni akulu odzipereka agumana na mabvuto pomwe ankubusa nkhosa za Mulungu. Ndawa ya vimwevi achadekana kudziwa basa yomwe angakwanise kuchita na yomwe angakwaniselini, koma achadekana kukhala na chitsimikizo chakuti Yahova adzabve mapemphero yawo ndipo adzawathandize kuti apirire.—Sal. 116:1; Afil. 2:13.

18. Ko akulu angatewedzere tani Gidiyoni?

¹⁸ Pana vinthu vizinji vomwe akulu angapfunzirepo pa chitsanzo cha Gidiyoni. Akulu achadekana kukhala wachikatikati na odzichepesa pa basa yomwe angatambire na momwe achachitira vinthu akanenerewa vinthu voipa panango akatembejewa. Achadekana kuonesa kubvera na kulimba moyo, makamaka pomwe tinkufendera ntsiku zomalizira zino. Iwo ambakhale otsimikiza kuti vilibe basa mabvuto yomwe angagumane nayo Mulungu adzawalimbise. Shuwadi, titembeja abusa mwawa omwe aphata basa modzipereka ‘pakubusa nkhosa za Mulungu’ ndipo abale ninge mwawa tiwalemekeza maninge.—Afil. 2:29.