Wastaoa ONLINE LIBRARY
Wastaoa
ONLINE LIBRARY
Solomon Islands Pidgin
  • BIBLE
  • OLKETA PABLIKESON
  • OLKETA MEETING
  • w05 8/15 pp. 9-13
  • Datfala Royal Bible—Important Samting Saed Long Savve

Disfala sekson no garem eni video.

Sorre, disfala video no savve plei distaem.

  • Datfala Royal Bible—Important Samting Saed Long Savve
  • Wastaoa wea Talemaot Kingdom Bilong Jehovah—2005
  • Subheding
  • Olketa Nara Article
  • Man wea Lovem Word Bilong God
  • Mekem Datfala Antwerp Polyglot Bible
  • Olketa Attak From Olketa Enemy Bilong Word Bilong God
  • Gudfala Tul for Transleitim Bible
  • Complutensian Polyglot—Transleison Tul wea Important Long History
    Wastaoa wea Talemaot Kingdom Bilong Jehovah—2004
  • Waswe, Iu Remember?
    Wastaoa wea Talemaot Kingdom Bilong Jehovah—2004
  • Sef Ples for Printim Bible
    Wekap!—2003
Wastaoa wea Talemaot Kingdom Bilong Jehovah—2005
w05 8/15 pp. 9-13

Datfala Royal Bible​—Important Samting Saed Long Savve

LONG start bilong mek-16 century, wanfala ship lusim Spain for gogo long Italy. Insaed long datfala ship barava spesol kago hem stap—klosap evri copy bilong datfala Complutensian Polyglot Bible wea olketa printim midolwan 1514 and 1517. Seknomoa, bigfala wind and rain kamap. Olketa crew barava waka hard for sevem ship bilong olketa, bat hem iusles. Ship hem sink daon and spesol kago bilong hem lus nao.

Datfala disaster lead go long wei wea pipol laekem wanfala niu edition bilong datfala Polyglot Bible. Gogo, wanfala savveman saed long printing, Christophe Plantin sei hem willing for wakem datwan, nomata datwan hem waka wea big tumas. Hem needim wanfala rich man for sponsarem disfala big waka, so hem askem help bilong Philip II, king bilong Spain. Bifor datfala king agree, hem story witim plande difren savveman bilong Spain, and wanfala long olketa nao hem Bible savveman Benito Arias Montano. Montano sei olsem long King Philip: “Diswan hem wei for servem God and helpem Roman Catholic church, and tu, bae hem mekem nem bilong iu kasem bigfala glory and mekem pipol tinghae long iu.”

Wanfala edition bilong datfala Complutensian Polyglot wea olketa reviewim and stretem samfala mistek bae wanfala big samting for Spain, so Philip hem disaed for barava sapotim project bilong Plantin. Hem markem Arias Montano for duim bigfala waka for chekim and stretem datwan and gogo hem kamap datfala Royal Bible, wea nara nem bilong hem Antwerp Polyglot.a

From Philip hem barava interest long datfala Polyglot Bible hem ask for kasem copy bilong each page from hemseleva nao laek for chekim. Plantin les for weitim each page for go long Spain for king readim, stretem, and sendem kam bak, from hem no laek delayim waka bilong hem. So hem sendem long Philip fasfala page nomoa wea olketa printim and maet tu-thri nara page moa. Long semtaem, Montano gohed for chekim and stretem olketa page witim help bilong thrifala professor from Louvain and teenage dota bilong Plantin.

Man wea Lovem Word Bilong God

Arias Montano hem stap gud witim olketa savveman long Antwerp. Plantin laekem fasin bilong Montano for willing for herem olketa difren idea and tufala fren gud and waka gud tugeta for full laef bilong tufala. Montano hem man wea garem bigfala savve, and tu, hem barava lovem Word bilong God.b Taem hem young, hem laek hariap finisim skul mekem hem savve spendem full taem bilong hem for studyim Bible.

Arias Montano bilivim hao transleison bilong Bible mas followim long klos wei olketa fasfala toktok. Hem trae hard for transleitim wanem nao stap long fasfala raeting, mekem man garem chance for readim barava Word bilong God. Montano followim toktok bilong Erasmus, wea encouragem olketa savveman “for preach abaotem Christ from olketa fasfala Bible raeting.” From hem hard tumas for pipol minim olketa transleison long Latin languis, for plande handred year pipol no savve long mining bilong olketa fasfala Bible raeting.

Mekem Datfala Antwerp Polyglot Bible

Arias Montano kasem evri manuscript wea Alfonso de Zamora redim and stretem for printim datfala Complutensian Polyglot, and hem iusim olketa for wakem datfala Royal Bible.c

Goal bilong datfala Royal Bible fastaem hem for kamap mek-tu edition bilong datfala Complutensian Polyglot, bat hem garem moa samting winim wanfala Polyglot Bible wea olketa reviewim and stretem samfala mistek long hem nomoa. Olketa Hebrew text and Greek text bilong Septuagint kam from datfala Complutensian Bible; then olketa addim samfala niu text and wanfala big appendix. Gogo, datfala niu Polyglot garem eitfala volume. Olketa printim datwan insaed faevfala year, from 1568 go kasem 1572, wea sapos iumi markem datfala taem witim big bilong datfala waka, datwan hem short taem nomoa. Olketa printim 1,213 copy.

Nomata datfala Complutensian Polyglot bilong 1517 hem wanfala “best example bilong stael wei for raetem olketa word,” datfala niu Antwerp Polyglot winim hem saed long wei wea hem stret and saed long olketa samting wea stap insaed long hem. Hem wanfala important samting long history bilong printing, and samting wea moa important, long history bilong waka for mekem wanfala Bible wea kamap faondeson for olketa nara transleison bilong Bible.

Olketa Attak From Olketa Enemy Bilong Word Bilong God

Iumi no sapraes hao hem no tek longtaem nomoa for olketa wea againstim waka for transleitim Bible long faithful wei for kamap. Nomata Pope appruvim datfala Antwerp Polyglot and Arias Montano hem savveman wea garem gudfala nem and fit for kasem respect, pipol tok againstim hem long olketa kot case bilong datfala Inquisition. Olketa enemy sei waka bilong hem showimaot hao Bible long Latin languis bilong Santes Pagninus hem wanfala transleison bilong olketa fasfala Hebrew and Greek Bible wea moa stret winim datfala Vulgate, wea olketa transleitim plande handred year bifor. Olketa talem tu hao Montano studyim olketa languis wea olketa raetem Bible long hem fastaem from hem laek for mekem wanfala transleison bilong Bible wea barava stret, and olketa sei datwan nao samting wea hem againstim church.

Datfala Inquisition talem tu hao “datfala King no barava kasem honor from wei wea hem sponsarem datfala waka.” Olketa talemaot hao olketa feel sorre from Montano no mekhae long Vulgate, wea hem nao Bible wea church acceptim. Nomata olketa talem evri samting hia, olketa no savve faendem inaf pruv for judgem Montano or Polyglot Bible bilong hem. Gogo, staka pipol barava acceptim and tinghae long datfala Royal Bible and hem kamap wanfala main textbuk long plande university.

Gudfala Tul for Transleitim Bible

Nomata olketa no really wakem datfala Antwerp Polyglot for olketa man nating, gogo hem kamap gudfala tul for olketa wea transleitim Bible. Olsem datfala Complutensian Polyglot Bible wea olketa wakem fastaem, datfala Antwerp Polyglot hem helpem olketa savveman for minim olketa raeting insaed long Bible long wei wea moa stret. Hem helpem olketa transleita tu for minim gud go moa olketa fasfala languis wea olketa raetem Bible long hem. Plande difren Bible transleison long olketa main languis long Europe kasem gud samting from disfala Polyglot. Olsem example, The Cambridge History of the Bible talem hao olketa wea transleitim datfala King James Version, wea olketa kolem tu Authorized Version, bilong 1611, olketa iusim datfala Antwerp Polyglot for helpem olketa transleitim olketa languis from bifor kam. Datfala Royal Bible barava helpem olketa tu wea transleitim tufala important Polyglot Bible wea olketa pablisim long mek-17 century.—Lukim box “Olketa Polyglot Bible.”

Wanfala long olketa gud samting abaotem datfala Antwerp Polyglot hem wei wea hem fastaem for olketa savveman long Europe kasem olketa Greek Scripture long Syriac languis. Datfala Syriac raeting hem stap long sem page witim Latin transleison wea barava transleitim evri word bilong Bible. Diswan hem barava gud tumas bikos datfala Syriac raeting hem moa old winim plande nara old transleison bilong olketa Christian Greek Scripture. Olketa transleitim datfala Syriac version long mek-faev century C.E., followim olketa manuscript from mek-tu century C.E. Olsem The International Standard Bible Encyclopedia hem talem, “evriwan luksavve hao datfala [Syriac] Peshitta hem barava help for mekem olketa transleison wea stret. Information bilong hem abaotem olketa kastom from bifor kam hem moa old and moa important winim eni nara information.”

Nomata datfala shiprek or datfala Spanish Inquisition, tufala samting hia no win for stopem disfala version bilong Complutensian Polyglot wea olketa kolem datfala Royal Bible wea olketa finis for wakem long 1572. History bilong disfala Polyglot Bible bilong Antwerp hem wanfala example wea showimaot bigfala waka bilong olketa man wea barava trae hard for defendim Word bilong God.

Nomata olketa man hia savve or nomoa, waka bilong olketa pruvim hao profesi toktok bilong Isaiah hem tru. Klosap thri thousand year go finis hem raet: “Green grass hem drae nao, flaoa hem dae finis, bat word bilong God bilong iumi, hem bae stap for olowe.”—Isaiah 40:8.

[Olketa Footnote]

a Olketa kolem datwan Royal Bible from King Philip nao sponsarem, and hem garem datfala nem Antwerp Polyglot bikos olketa printim long taon bilong Antwerp wea long datfala taem hem part bilong Rul Bilong Spain.

b Hem savve gud long Arabic, Greek, Hebrew, Latin, and Syriac, wea olketa nao faevfala main languis insaed long datfala Polyglot Bible. Hem garem bigfala savve tu saed long medicine, science, religion, and saed long wei for studyim oldfala samting, and hem iusim gud disfala savve taem hem wakem datfala appendix long Polyglot Bible.

c For savve hao important nao datfala Complutensian Polyglot Bible, lukim Wastaoa, April 15, 2004.

[Blurb long page 13]

“Bat word bilong God bilong iumi, hem bae stap for olowe”

[Box/Olketa Piksa long page 12]

OLKETA POLYGLOT BIBLE

Savveman from Spain, Federico Pérez Castro hem sei: “Wanfala Polyglot Bible hem Bible wea garem winim wanfala languis insaed. Bat bifor kam, datfala word polyglot hem minim olketa Bible wea olketa raetem long olketa fasfala languis. Sapos datwan hem tru, tu-thri polyglot Bible nomoa stap.”

1. Olketa printim The Complutensian Polyglot (1514-17), wea Cardinal Cisneros sponsarem, long Alcalá de Henares, Spain. Insaed sixfala volume bilong datfala Bible hem fofala languis: Hebrew, Greek, Aramaic, and Latin. Hem kamap main Hebrew-Aramaic Bible wea olketa transleita luk followim long mek-16 century.

2. The Antwerp Polyglot (1568-72), bilong Benito Arias Montano, hem joinim tugeta datfala Syriac Peshitta version bilong olketa Christian Greek Scripture and datfala Aramaic Targum of Jonathan witim datfala Complutensian Bible. Hem changem datfala Hebrew raeting lelebet, wea garem olketa mark for showimaot hao for talem olketa word, for mekem hem followim raeting bilong olketa Hebrew Scripture wea Jacob ben Hayyim transleitim. So hem kamap wanfala copy bilong olketa Hebrew Scripture wea olketa Bible transleita iusim.

3. Wanfala lawyer from France, Guy Michel le Jay, sponsarem The Paris Polyglot (1629-45). Datwan followim datfala Antwerp Polyglot, bat hem garem tu samfala sekson bilong Bible long Samaritan and Arabic languis.

4. The London Polyglot (1655-57), bilong Brian Walton, followim tu datfala Antwerp Polyglot. Insaed disfala Polyglot hem samfala old transleison bilong Bible long Ethiopian and Persian languis, bat olketa version hia no barava mekem mining bilong Bible kamap moa klia.

[Olketa Credit Line]

Banner and Antwerp Polyglots (two underneath): Biblioteca Histórica. Universidad Complutense de Madrid; Antwerp Polyglot (on top): By courtesy of Museum Plantin-Moretus/Stedelijk Prentenkabinet Antwerpen; London Polyglot: From the book The Walton Polyglot Bible, Vol. III, 1655-1657

[Piksa long page 9]

Philip II, king bilong Spain

[Credit Line]

Philip II: Biblioteca Nacional, Madrid

[Piksa long page 10]

Arias Montano

[Credit Line]

Montano: Biblioteca Histórica. Universidad Complutense de Madrid

[Piksa long page 10]

Olketa fasfala printing press long Antwerp, Belgium

[Credit Line]

Press: By courtesy of Museum Plantin-Moretus/Stedelijk Prentenkabinet Antwerpen

[Piksa long page 11]

Left saed: Christophe Plantin and front page bilong datfala Antwerp Polyglot

[Credit Line]

Title page and Plantin: By courtesy of Museum Plantin-Moretus/Stedelijk Prentenkabinet Antwerpen

[Piksa long page 11]

Antap: Exodus chapter 15 long fofala difren languis

[Piksa Credit Line long page 9]

Title page and Plantin: By courtesy of Museum Plantin-Moretus/Stedelijk Prentenkabinet Antwerpen

[Piksa Credit Line long page 13]

Biblioteca Histórica. Universidad Complutense de Madrid

    Solomon Islands Pidgin Pablikeson (1988-2024)
    Log Aot
    Log In
    • Solomon Islands Pidgin
    • Sharem
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Log In
    Sharem