STUDY 6
Stretfala Wei for Strongim Mining
TAEM iu tok or read big, hem important no for talem olketa word long stretfala wei nomoa bat tu for strongim olketa main word and toktok long wei wea mekem samting iu readim hem klia.
Stretfala wei for strongim samting hem needim moa samting winim wei for strongim samfala or maet planti word. Iu mas strongim olketa word wea fitim. Sapos iu strongim olketa rong word, mining bilong samting iu talem maet no klia long audience, wea from diswan, maet olketa letem mind go difren. Nomata maet information hem gud, sapos iu no strongim olketa word long gudfala wei, tok bilong iu bae no barava muvim audience.
Iu savve strongim olketa word long samfala difren wei, planti taem iu savve iusim olketa wei hia long semtaem: long wei for moa laod, talem witim feeling wea moa strong, wei for story slow and klia, stop lelebet bifor or bihaen wanfala toktok (or tufala evriwan), and for iusim olketa akson and changem feis. Long samfala languis, iu savve strongim olketa word long wei for mekem saond bilong voice hem low or hae. Tingim datfala information and wea nao iu storyim for disaedem wanem nao bae fitim.
Taem iu disaedem wanem for strongim, tingim olketa samting hia. (1) For disaedem olketa word wea iu shud strongim insaed wanfala sentence, hem no depend long wanem datfala sentence talem nomoa, bat olketa sentence raonem tu. (2) Iu savve iusim wei for strongim mining for strongim start bilong wanfala niu idea, nomata wanfala main point or for change from wanfala pruv go long narawan. And tu, hem maet mekhae long wei wea wanfala toktok for pruvim samting hem finis. (3) Wanfala speaker maet strongim samting for showimaot wei wea hem feel abaotem samting. (4) Iumi savve iusim stretfala wei for strongim word for mekhae long olketa main point bilong wanfala tok.
For iusim stretfala wei for strongim olketa samting olsem, wanfala speaker or pablik reader mas minim gud datfala information and barava wantem audience bilong hem for minim tu. Nehemiah 8:8 talem olsem abaotem instruction wea pipol kasem long taem bilong Ezra: “Olketa go ahed for read big from datfala buk, from law bilong trufala God, and olketa explainim, and givim mining long hem; and olketa go ahed for helpem pipol luksavve taem olketa read.” Hem klia hao olketa wea readim and explainim Law bilong God long datfala taem, luksavve hao hem important for helpem audience for minim, rememberim, and followim samting olketa readim.
Wanem Savve Mekem Problem Kamap. Klosap evriwan savve story long wei wea pipol minim. Bat, taem olketa readim samting wea difren man nao raetem, olketa maet faendem hem wanfala challenge for disaedem wanem word or toktok nao for strongim. For disaed, iumi mas minim gud datfala information. Diswan minim iumi need for studyim gud datfala information. So, sapos olketa askem iu for readim samting long kongregeson meeting, iu shud barava prepare gud.
Samfala pipol strongim samfala word evritaem bat hem no word wea strongim mining. Olketa narawan strongim tumas olketa word olsem “long,” “and,” “for,” and “witim.” Sapos wei wea iu strongim word hem no help for mekem klia samting iu talem, hem bae mekem audience taed for herem evritaem.
From olketa trae for iusim wei for strongim mining, samfala speaker apim laod bilong voice long wei wea maet mekem audience feel olsem hem tok strong long olketa. Datwan barava no helpem audience. Sapos wei wea iu strongim mining hem no olsem wei wea iu toktok evritaem, maet audience feel olsem iu daonem olketa. Hem moabeta for story long loving wei and helpem olketa for luksavve hao samting iu talem hem from Bible and hem balance!
Hao for Kamap Moabeta. Planti taem man wea garem problem saed long wei for strongim mining hem no savve long diswan. Maet narawan need for talem hem. Sapos iu need for kamap moabeta long diswan, skul overseer bae helpem iu. And tu, feel free for askem help from eni gudfala speaker. Askem hem for lisin gud long reading and toktok bilong iu and for givim samfala idea for helpem iu.
First samting, man wea givim kaonsel long iu maet talem iu for iusim wanfala article insaed long Wastaoa olsem samting for iu practice long hem. Hem bae talem iu for lukluk gud long olketa sentence for disaedem olketa word and toktok wea iu need for strongim mekem reading hem isi for minim. Hem maet talem iu for mek sure iu strongim samfala word wea stap long italic raeting. Remember hao olketa word insaed long sentence waka tugeta. Planti taem, iu mas strongim wanfala sekson bilong olketa word, no just wanfala word nomoa. Long samfala languis, student maet needim encouragement for lukluk gud go moa long samting wea olketa diacritic showim for strongim.
Olsem next step for lanem wanem nao for strongim, man wea givim kaonsel maet encouragem iu for tingim idea wea full paragraf storyim, no just datfala sentence nomoa. Wanem nao main idea wea paragraf storyim? Hao nao datwan shud affectim wanem iu bae strongim long olketa sentence? Lukim title bilong article and subheding wea information bilong iu stap anda long hem. Hao nao bae olketa hia affectim wanem iu chus for strongim? Iumi mas tingim olketa samting hia. Bat careful nogud iu strongim tumas word.
Nomata iu givim tok long extemporaneous wei or iu read, wan wea givim kaonsel maet encouragem iu for letem wei wea iu laek for pullim tingting affectim wanem nao iu strongim. (Lukim page 174.) Iu need for savve long wea nao wanfala idea hem finis or wea tok hem muv from wanfala main point go long narawan. Hem bae helpem audience sapos wei wea iu givim tok hem helpem olketa luksavve long olketa part bilong tok olsem. Iu savve duim diswan long wei for strongim olketa word olsem first samting, mek-tu samting, long narasaed, and so.
Wan wea kaonselem iu bae helpem iu for tingim olketa idea wea iu want for talem witim spesol feeling. For duim diswan maet iu strongim olketa word olsem barava, tru tumas, iumi nating savve duim, important, and evritaem. Wea for duim olsem savve affectim feeling bilong audience abaotem samting wea iu talem. Iumi bae kasem moa information abaotem diswan long Study 11, “Showimaot Feeling.”
For kamap moabeta long wei for strongim mining, iu bae kasem encouragement for savve gud long olketa main point wea iu laekem audience for rememberim. Bae iumi kasem moa information abaotem diswan saed long pablik reading long Study 7, “Strongim Olketa Main Idea” and saed long wei for story long Study 37, “Showimaot Klia Olketa Main Point.”
Sapos iu go ahed for trae for kamap moabeta long field ministry, lukluk gud long wei wea iu readim olketa scripture. Mekem hem wei bilong iu for evritaem askem iuseleva, ‘Why nao mi readim disfala scripture?’ Olsem wanfala teacher, planti taem hem no inaf for talem olketa word long stretfala wei nomoa. Nomata wei for readim scripture witim feeling hem maet no inaf tu. Sapos iu ansarem wanfala kwestin or iu teachim wanfala main truth, hem gud for strongim olketa word or toktok insaed long scripture wea saportim point wea iu storyim. Sapos iu no duim, man wea iu read long hem bae no kasem datfala point.
From wei for strongim samting hem needim man for talem witim moa strong samfala word and toktok, speaker wea no savve gud yet maet garem wei for strongim tumas olketa word and toktok olsem. Toktok and reading bilong hem bae olsem olketa note wea man wea just start for lanem guitar hem pleim. Bat taem hem go ahed for practice, each “note” bae kamap part bilong “music” wea here naes and smooth.
Bihaen iu lanem olketa main samting, iu bae fit for kasem gudfala samting taem iu lisin long olketa speaker wea garem savve. No longtaem bae iu luksavve hao iu savve helpem audience for minim samting from iu iusim olketa difren wei for strongim mining. And iu bae minim why nao hem gud for iusim olketa difren wei for strongim mining for mekem samting iu talem hem klia. For mekem grow stretfala wei for strongim mining bae barava helpem reading and toktok bilong iu for kasem goal bilong hem.
No satisfae for savve hao for strongim mining nomoa. For tok long gudfala wei, iu mas go ahed for waka long wei for strongim mining go kasem taem wea iu barava savve long hao for duim and savve iusim long wei wea here gud long pipol.