Olive Tree wea Garem Staka Frut Insaed Haos Bilong God
LONG land bilong Israel, wankaen tree stap wea luk olsem hem no savve dae. Nomata taem olketa katem daon, olketa niu shut kwiktaem grow from rut bilong hem. And taem man wea ownim harvestim frut bilong hem, hem kasem staka oil for kuki, laetem lamp, stap klin, and mekap.
Wanfala tokpiksa from bifor kam wea olketa raetem insaed Bible buk bilong Judges hem sei, “long wanfala taem, olketa tree go for anointim wanfala king ovarem olketa.” Wanem nao first tree bilong forest wea olketa chusim? Hem nao datfala strong tree wea savve garem staka frut, datfala olive tree.—Judges 9:8.
Winim 3,500 year bifor, profet Moses storyim Israel olsem ‘wanfala gudfala land, wanfala land bilong olive.’ (Deuteronomy 8:7, 8) Nomata distaem, olketa olive tree stap evriwea start from botom bilong Maunt Hermon long north go kasem spialaen bilong Beersheba long south. Olketa still mekem olketa Flat Land klosap long sea bilong Sharon, olketa hill bilong Samaria, and gudfala valley bilong Galilee luk naes.
Olketa wea raetem Bible planti taem storyim olive tree long tokpiksa wei. Samfala samting abaotem disfala tree hem piksarem mercy bilong God, resurrection promis, and hapi famili laef. Wei for lukluk gud long olive tree bae helpem iumi for minim olketa scripture hia and bae mekem big moa wei wea iumi tinghae long disfala spesol tree wea joinim olketa nara creation for praisem Creator bilong olketa.—Psalm 148:7, 9.
Olive Tree wea Luk Rugged
Wanfala olive tree hem no mas luk naes taem iu lukim firstaem. Hem no tall tumas olsem samfala cedar tree long Lebanon. Timba bilong hem no kost tumas olsem juniper tree, and flaoa bilong hem no luk naes tumas olsem bilong almond tree. (Song of Solomon 1:17; Amos 2:9) Important part bilong olive tree hem haed—andanit long graon. Bigfala rut bilong hem, wea savve go deep kasem six meter and waed winim six meter, mekem disfala tree garem staka frut and laef longtaem.
Rut olsem nao mekem olketa olive tree wea grow antap stone hill for go ahed laef long taem bilong drae season taem evri tree long valley dae finis from nomoa wata. Rut bilong hem mekem hem for garem frut for planti handred year, nomata tree hia luk olsem hem fit for kamap firewood nomoa. Samting nomoa wea disfala rugged tree needim hem spes for grow and graon wea garem staka air for hem breath, and free from rabis gras or nara plant wea savve garem nogud insect. Sapos olketa need hia stap, wanfala tree bae givim kasem 57 litre long oil insaed wan year.
Olketa Israelite lovem olive tree from spesol oil bilong hem. Olketa lamp witim wick for pullim ap olive oil hem laetem haos bilong olketa. (Leviticus 24:2) Olive oil hem important for kuki. Hem protectim skin from sun, and hem provaedem olketa Israelite witim soap for waswas. Main harvest bilong land hem grain, wine, and olive. So wanfala Israelite famili wea fail for harvestim oil bae insaed trabol nao.—Deuteronomy 7:13; Habakkuk 3:17.
Bat, planti taem, staka olive oil stap. Moses storyim Promis Land olsem ‘wanfala land bilong olive’ maet bikos olive nao hem main samting wea olketa growim long datfala area. Man wea studyim natural samting bilong mek-19 century, H. B. Tristram, hem sei olive tree hem “spesol tree bilong datfala kantri.” From hem garem hae price and hem staka, olive oil kamap selen wea olketa iusim evriwea long area bilong Mediterranean. Jesus Christ seleva storyim wanfala kaon wea olketa kostim “faev handred and eiti gallon bilong olive oil.”—Luke 16:5, 6.
“Olsem Olketa Smol Branch Bilong Olive Tree”
Olive tree hem barava piksarem blessing from God. Hao nao man bilong God bae kasem reward? Man wea raetem psalm sing olsem: “Waef bilong iu bae olsem wanfala vine wea garem frut insaed long haos bilong iu. Olketa son bilong iu bae olsem olketa smolfala branch bilong olive tree raonem tebol bilong iu.” (Psalm 128:3) Wanem nao olketa “smolfala branch bilong olive tree,” and why nao man wea raetem psalm hem markem olketa olsem olketa son?
Olive tree hem difren long wei wea olketa niu shut grow evritaem from botom bilong hem.a Taem hem no garem frut olsem, from hem olo, olketa savve letem samfala smol branch, or niu shut, for grow kasem taem hem join witim datfala tree. Bihaen samfala taem, thri or fofala young and strongfala trunk bae raonem datfala olo tree, olsem olketa son wea raonem wanfala tebol. Olketa branch hia kam from sem rut, and olketa share for mekem grow staka olive.
Disfala wei bilong olive tree barava showimaot hao olketa son and dota savve grow strong long faith, wea kam from strongfala spiritual rut bilong dadi and mami bilong olketa. Taem pikinini kamap big, olketa tu share for garem frut and saportim dadi and mami bilong olketa, wea hapi for lukim pikinini joinim olketa for servem Jehovah.—Proverbs 15:20.
“Tree Tu Hem Garem Hope”
Wanfala olo dadi wea servem Jehovah hem hapi long olketa pikinini bilong hem wea lovem God. Bat olketa pikinini hia tu feel sorre taem dadi bilong olketa gogo “followim wei bilong full earth.” (1 Kings 2:2) For helpem iumi deal witim sorre olsem insaed famili, Bible strongim iumi hao wanfala resurrection bae kamap.—John 5:28, 29; 11:25.
Job, dadi bilong staka pikinini, hem luksavve gud long wei wea laef bilong man hem barava short. Hem markem laef olsem wanfala flaoa wea kwiktaem dae. (Job 1:2; 14:1, 2) Job laek for dae for ranawe from pain, hem tingim grev olsem ples for haed wea hem savve laef bak from hem bihaen. “Sapos wanfala man hem dae, waswe, hem savve laef moa?” Job hem ask. Then hem ansa strong: “Olketa day wea mi mas stap long grev bae mi weit, go kasem taem wea mi bae kamap free. Iu [Jehovah] bae kolem mi, and miseleva bae ansarem iu. From iu bae wantem tumas samting wea hand bilong iu wakem.”—Job 14:13-15.
Hao nao Job showaot hem biliv strong hao God bae kolem hem from grev? Hem iusim tokpiksa tree, wea from wei wea hem storyim luk olsem hem minim olive tree. “Tree tu hem garem hope,” Job hem sei. “Sapos olketa katem daon, hem bae grow moa.” (Job 14:7) Olketa savve katem daon wanfala olive tree, bat diswan no killim hem dae. Hem bae dae only sapos olketa pullimaot. Sapos rut bilong hem stap gud, disfala tree bae grow moa witim niu strong.
Nomata sapos longfala drae season hem barava mekem wanfala olo olive tree for klosap dae, botom bilong tree wea luk olsem hem dae savve laef bak moa. “Sapos rut bilong hem kamap olo insaed earth and insaed dust stump bilong hem dae, smel bilong wata bae mekem hem grow moa and hem bae barava garem branch olsem wanfala niu plant.” (Job 14:8, 9) Job stap insaed wanfala area wea hem drae and dust and wea hem maet lukim staka olo olive stump wea luk drae tumas and no garem laef. Bat, taem hem rain, diskaen “dae” tree bae laef bak moa and wanfala niu trunk start for grow from olketa rut bilong hem olsem “wanfala niu plant.” Disfala nambawan wei wea hem laef bak moa mekem wanfala savveman saed long tree from Tunisia for sei: “Iu fit for sei olketa olive tree no savve dae.”
Long sem wei wea wanfala farmer laekem tumas for lukim wanfala olo olive tree for sut aot moa, Jehovah tu laekem tumas for resurrectim olketa faithful servant bilong hem. Hem luk long future taem wea olketa faithful wan olsem Abraham and Sarah, Isaac and Rebekah, and staka narawan bae laef bak moa. (Matthew 22:31, 32) Hem bae gud tumas for welkamim bak olketa wea dae and for lukim olketa garem gudfala living wea garem staka frut moa!
Tokpiksa Olive Tree
Mercy bilong God hem showaot long wei wea hem no favor and tu long wei wea hem provaedem resurrection. Aposol Paul iusim olive tree for piksarem wei wea Jehovah showimaot mercy long pipol bilong difren kaen color skin and living. For planti handred year, olketa Jew praod long wei wea olketa nao pipol bilong God, “olketa pikinini bilong Abraham.”—John 8:33; Luke 3:8.
Wei wea man born kam olsem Jew hem no wanfala mark for mekem God hapi. Bat, olketa firstfala disaepol bilong Jesus wea Jew, and olketa wea kasem privilege for kamap olketa first wan for God chusim for part long promis seed bilong Abraham. (Genesis 22:18; Galatians 3:29) Paul sei olketa Jew disaepol hia olketa olsem olketa branch bilong wanfala tokpiksa olive tree.
Big haf bilong olketa Jew rejectim Jesus, and diswan mekem olketa no fit for kamap member bilong datfala “smol flock,” or “Israel bilong God.” (Luke 12:32; Galatians 6:16) And so, olketa kamap olsem tokpiksa olive branch wea olketa katemaot. Hu nao bae changem olketa? Long year 36 C.E., God chusim olketa Gentile for kamap part bilong seed bilong Abraham. Hem olsem Jehovah hem joinim olketa branch bilong wild olive go long olive tree long garden. Pipol bilong nation tu bae part long datfala promis seed bilong Abraham. Long datfala taem nao olketa Gentile Christian savve “share for kasem fat bilong rut bilong olive tree.”—Romans 11:17.
For wanfala farmer, wei for joinim wild olive branch go long garden olive tree hem samting wea no fitim and “no followim wei bilong tree.” (Romans 11:24) Disfala buk The Land and the Book hem sei: “Joinim go gud wan long wild wan, and, olsem olketa bilong Arab savve talem, bae hem winim wild wan, bat iu kanduit stretem bak disfala change.” Olketa Jew Christian tu sapraes taem Jehovah “for firstfala taem hem lukluk kam long olketa nation for chusim wanfala pipol for nem bilong hem.” (Acts 10:44-48; 15:14) Bat, diswan hem kliafala saen hao wei wea purpose bilong God bae fulfill hem no depend long wanfala nation. Nomoa, bikos “long evri nation man wea fraet long hem and duim raeteous fasin nao hem acceptim.”—Acts 10:35.
Paul showim hao bikos olketa katemaot olketa Jew “branch” bilong olive tree wea no faithful, sem samting savve happen long eniwan wea from hem praod and disobey hem no mekem Jehovah hapi. (Romans 11:19, 20) Diswan showimaot klia man mas no ting nating long kaenfala fasin bilong God.—2 Corinthians 6:1.
Grisim Witim Oil
Bible hem storyim olive oil long really wei and tokpiksa wei. Long taem bifor, pipol savve rabem “oil” long garekil for helpem hem heal ap. (Isaiah 1:6) Olsem wanfala tokpiksa bilong Jesus talem, datfala kaenfala Samaritan pourim olive oil and wine long garekil bilong man wea hem lukim long road for go long Jericho.—Luke 10:34.
For putim olive oil antap hed bilong man hem mekem hem feel gud. (Psalm 141:5) And taem olketa Christian elder deal witim olketa spiritual sik, olketa maet ‘oilim wanfala member bilong kongregeson witim oil long nem bilong Jehovah.’ (James 5:14) Olketa loving kaonsel from Bible and prea from heart wea olketa talem for brata bilong olketa hem olsem olive oil wea mekem man feel gud. Hem interesting hao wanfala Hebrew toktok hem kolem gudfala man, “klin oil.”
“Wanfala Olive Tree wea Garem Staka Frut Insaed Haos Bilong God”
From samting iumi storyim finis, iumi no sapraes olketa iusim olive tree for piksarem olketa servant bilong God. David barava want for olsem “wanfala olive tree wea garem staka frut insaed haos bilong God.” (Psalm 52:8) Long sem wei wea olketa Israelite famili planti taem garem olive tree raonem haos bilong olketa, David tu want for stap klosap long Jehovah and for garem frut for praisem God.—Psalm 52:9.
Taem hem faithful, olketa markem datfala tu-tribe kingdom bilong Judah olsem “wanfala tree wea garem staka frut, wea luk naes witim frut and long lukluk.” (Jeremiah 11:15, 16) Bat datfala pipol bilong Judah lusim nambawan position bilong olketa taem olketa ‘nating willing for obeyim toktok bilong Jehovah and wakabaot followim olketa nara god.’—Jeremiah 11:10.
For kamap wanfala olive tree wea garem staka frut insaed haos bilong God, iumi mas obeyim Jehovah and mas willing for acceptim discipline wea thru long hem Jehovah ‘stretem iumi’ mekem iumi garem moa Christian frut. (Hebrews 12:5, 6) And tu, long sem wei wea wanfala really olive tree needim bigfala rut for laef long taem bilong drae season, iumi need for strongim spiritual rut bilong iumi mekem iumi stand strong long olketa test and persecution.—Matthew 13:21; Colossians 2:6, 7.
Olive tree hem piksarem gud faithful Christian, wea maet world no luksavve long hem bat God luksavve long hem. Sapos man olsem hem dae long disfala system, hem bae laef moa insaed niu world wea bae kamap.—2 Corinthians 6:9; 2 Peter 3:13.
Disfala olive tree wea barava hard for dae wea go ahed for garem frut evri year hem mekem iumi tingim promis bilong God: “Olketa day bilong pipol bilong mi bae olsem olketa day bilong wanfala tree; and waka wea olketa seleva duim pipol wea mi chusim bae iusim evribit.” (Isaiah 65:22) Disfala promis bilong profesi bae fulfill insaed niu world bilong God.—2 Peter 3:13.
[Footnote]
a Planti taem olketa savve katemaot niu shut evri year mekem hem no aotem strong from main tree.
[Piksa long page 25]
Wanfala olo tree from bifor kam long Jávea, Alicante Province, Spain
[Piksa long page 26]
Olketa laen olive tree long Granada Province, Spain
[Piksa long page 26]
Wanfala olo olive tree aotsaed long wall bilong Jerusalem
[Piksa long page 26]
Bible storyim wei for joinim go olketa branch long olive tree
[Piksa long page 26]
Olo olive tree hia garem olketa young branch raonem hem