Waswe, Pikinini Bilong Mi Shud Go Long Skul?
WASWE sapos iu no savve readim olketa word long disfala page? Waswe sapos iu no savve iusim languis wea gavman markem for datfala kantri wea iu stap? Waswe sapos iu no savve showim long map bilong world wea nao hom kantri bilong iu? Planti pikinini bae growap witim kaen laef olsem. Waswe long pikinini bilong iu?
Waswe, pikinini bilong iu shud go long skul? Long planti kantri, wei for kasem primary and secondary education hem samting wea gavman markem for pikinini mas kasem and planti taem diswan hem free. Datfala Convention on the Rights of the Child sei education hem wanfala important right bilong pikinini. And datfala Universal Declaration of Human Rights talem sem samting tu. Bat, long samfala kantri, for go long skul maet kostim selen and diswan maet wanfala hevi for parents. Iumi bae lukluk long diswan witim tingting olsem Christian parents wea laekem pikinini bilong olketa for garem education, maet diswan thru long olketa skul or thru long olketa nara wei.
Olketa Example Insaed Bible Abaotem Education
Klosap evri servant bilong God wea Bible storyim olketa savve read and raet. Tufala aposol bilong Jesus, Peter and John, tufala fisherman nomoa bat tufala raetem Bible buk long Greek languis, no languis bilong Galilee.a Luk olsem parents bilong olketa mek sure olketa pikinini bilong olketa kasem education wea fitim. Samfala narawan wea raetem Bible wea olsem tu, hem David datfala shepherd, Amos datfala man wea waka saed long agriculture, and Jude wea haf brata bilong Jesus, wea hem maet wanfala carpenter.
Datfala man Job savve hao for read and raet, and Bible buk wea garem nem bilong hem showimaot hao hem man wea minim science. Hem maet savve tu hao for raet long wei for arrangem gud olketa word, from buk bilong Job showim hao toktok bilong hem followim poetry. Olketa pis clay wea samfala faendem luk olsem hem garem olketa note from toktok long Bible wea olketa first Christian raetem, wea diswan showimaot hao olketa savve read and raet.
Education Hem Important for Olketa Christian
For mekem God hapi, evri Christian need for mekem grow savve bilong olketa abaotem Bible. (Philippians 1:9-11; 1 Thessalonians 4:1) Wei for trae hard for iusim Bible and olketa Bible pablikeson for helpem man study savve mekem man grow long spiritual wei. From God provaedem Word bilong hem wea olketa raetem, hem expectim olketa worshiper bilong hem for garem education. Sapos man readim Bible and minim bae hem moa isi for hem followim kaonsel insaed. Tru nao, iumi maet need for readim samfala part tu-thri taem mekem iumi savve kasem really mining bilong olketa point insaed and mekem iumi savve ting raonem olketa.—Psalm 119:104; 143:5; Proverbs 4:7.
Each year, pipol bilong Jehovah kasem planti handred page bilong raeting wea “faithful and wise slave” redyim for helpem olketa. (Matthew 24:45-47) Diskaen literature storyim olketa samting olsem famili laef, kastom, religion, science, and planti difren topic. Moa important, hem wei wea hem givim kaonsel from Bible abaotem olketa spiritual samting. Sapos pikinini bilong iumi no savve read, olketa bae no savve kasem olketa barava important information.
Wei for lanem history bilong olketa man hem important bikos hem helpem iumi for minim why iumi needim Kingdom bilong God. Wei for savve long olketa nara kantri hem gud tu. Bible story abaotem planti difren ples, olsem Israel, Egypt, and Greece. Waswe, pikinini bilong iu savve showimaot wea nao olketa ples hia long wanfala map bilong world? Waswe, hem savve showim kantri wea hem stap long hem? For no savve hao for iusim map savve affectim wei wea man duim ministry long area wea hem kasem assignment for duim.—2 Timothy 4:5.
Olketa Privilege Long Kongregeson
Olketa Christian elder and ministerial servant garem planti responsibility wea needim wei for savve hao for read. Olsem example, olketa mas preparem olketa part for olketa kongregeson meeting. Olketa need for keepim record saed long literature and olketa donation. Sapos man no garem education, bae hem hard for duim evri samting hia long gudfala wei.
Olketa volunteer serve long olketa Bethel hom evriwea long world. For olketa volunteer hia for story gud and duim gud waka bilong olketa, olsem wei for transleitim olketa literature and repairim olketa machine, olketa mas savve hao for read and raetem languis wea gavman markem for datfala kantri wea olketa stap insaed. Sapos iu laekem pikinini bilong iu for kasem olketa privilege olsem, olketa need for garem education. Wanem moa samfala nara reason why hem important for pikinini bilong iu for go long skul?
Wei for Poor and Kastom biliv
Pipol wea garem poor living maet faendem hard for duim eni samting for helpem olketa seleva. Bat, long narasaed, wei for garem inaf education maet helpem iumi and olketa pikinini bilong iumi for missim wei for safa wea maet iumi no need for kasem. Planti pipol wea no savve read faendem hard for garem gud living. Samtaem olketa pikinini and nomata parents tu dae from olketa no garem inaf selen for kasem help from medical. Pipol wea no go long skul or wea garem lelebet savve nomoa kasem problem for no garem inaf kaikai and stap long olketa poor ples. Education or nomata just wei for savve hao for read and raet maet helpem man for no kasem kaen samting olsem.
Education savve katem daon wei for bilivim olketa kastom biliv. Hem tru, olketa kastom biliv stap midolwan pipol wea kasem education and pipol wea no kasem education. Bat olketa wea no garem education maet moa isi for bilivim olketa laea samting and isi for narawan spoelem olketa from olketa no savve readim olketa story wea showimaot olketa kaen laea olsem. Dastawe, hem moa isi for olketa bilivim olketa kastom biliv and biliv long wei wea olketa kastom man savve mekem mirakol for healim man.—Deuteronomy 18:10-12; Revelation 21:8.
Education Hem No for Kasem Waka Nomoa
Planti pipol tingse main purpose bilong education hem for mekem man kasem selen. Bat, samfala pipol wea kasem education olketa no garem waka or no garem inaf selen for samting olketa needim. From diswan samfala parents tingse olketa pikinini no need for go long skul. Bat wei for kasem education hem duim moa samting winim wei for helpem man for kasem selen; hem redyim olketa pikinini for deal witim laef. (Ecclesiastes 7:12) Sapos man savve iusim, readim, and raetem languis wea gavman bilong kantri bilong hem markem, bae hem no fraet for deal witim olketa man wea waka long medical, long gavman, or long bank.
Long samfala ples, pikinini wea no garem education savve go lane for kasem training long waka olsem building, fishing, sewing, or olketa nara kaen waka olsem. Wei for lanem wanfala waka hem gud, bat sapos olketa pikinini no go long skul, bae olketa no savve read and raet long stretfala wei. Sapos olketa kasem education firstaem and then lanem wanfala waka, bae hem moa hard for nara pipol spoelem olketa and tu olketa bae garem laef wea mekem olketa satisfae.
Jesus bilong Nazareth hem wanfala carpenter and luk olsem hem kasem training from Joseph, dadi wea adoptim hem. (Matthew 13:55; Mark 6:3) Jesus kasem education tu, from nomata hem 12 year nomoa, hem savve hao for story gud witim olketa man long temple wea garem education. (Luke 2:46, 47) Long saed bilong Jesus, wei wea hem lanem wanfala waka no stopem hem for kasem narafala education.
Waswe, Dota Shud Kasem Education Tu?
Samtaem parents sendem olketa son nomoa long skul no olketa dota. Maet samfala parents tingim bae hem kostim staka selen tumas for olketa dota kasem education and olketa tingse olketa girl savve help long wei wea moa big sapos olketa stap long haos witim mami. Bat wei for no savve read and raet bae spoelem wanfala dota. Wanfala United Nations Children’s Fund (UNICEF) pablikeson sei: “Planti research showimaot hao wei for givim education for olketa girl hem wanfala best wei for kamap free from poor living.” (Poverty and Children: Lessons of the 90s for Least Developed Countries) Olketa girl wea kasem education bae faendem hem moa isi for deal witim olketa problem long laef and bae olketa savve disaed long wisefala wei, and from diswan evriwan insaed famili bae kasem gud samting.
Wanfala research abaotem laef bilong olketa baby, wea olketa duim long Benin, West Africa, showim hao aot from 1,000 mami wea no savve read and raet 167 pikinini bilong olketa dae taem olketa no kasem faev year yet, bat aot long 1,000 woman wea kasem education long secondary skul 38 pikinini nomoa dae. UNICEF sei moa: “Haomas education mami kasem hem wanfala samting wea affectim laef bilong olketa pikinini long Benin, diswan semsem tu evriwea long world.” So, wei for givim education long olketa dota bae mekem planti gud samting kamap.
Waswe, Read and Raet Class Hem Inaf?
Long ples wea need stap, Olketa Jehovah’s Witness garem olketa read and raet class for olketa insaed kongregeson wea no savve read.b Disfala gudfala program helpem pipol for lane for read, planti taem long languis bilong olketa seleva. Waswe, diswan fit for changem wei for kasem education long skul? Waswe, kongregeson shud provaedem education for pikinini bilong iu nomata sapos olketa nara skul stap?
Nomata olketa read and raet class hem wanfala kaenfala arrangement wea olketa kongregeson bilong Olketa Jehovah’s Witness mekem, olketa class hia hem for olketa full grown man wea no bin go skul taem olketa pikinini. Maet parents bilong olketa no minim hao important nao wei for savve read and raet, or maet from no eni skul stap long ples bilong olketa. Olketa olsem savve kasem help taem olketa attendim olketa read and raet class wea kamap long olketa kongregeson. Bat olketa class hia no for changem wei for go long primary skul and hem no savve teachim olketa samting wea man lanem long primary skul. Olketa read and raet class no savve teachim kaen subject olsem science, maths, and history. Bat, olketa subject olsem maet stap insaed program bilong skul.
Long Africa, planti taem olketa teachim read and raet class long languis bilong olketa tribe and no languis wea gavman markem. Bat planti taem olketa skul nao teachim languis wea gavman markem. Diswan hem gud for olketa pikinini from olketa savve kasem moa buk and nara samting for readim long datfala languis. Nomata olketa read and raet class long kongregeson savve join witim education wea pikinini kasem long skul, olketa class hia hem no for tek ova long wei for go long skul. So sapos hem fitim, olketa pikinini mas go long skul.
Hem Responsibility Bilong Parents
Olketa man wea lead for givim spiritual need bilong olketa insaed kongregeson mas showimaot gud example. Olketa mas leadim famili and pikinini bilong olketa long “gudfala wei.” (1 Timothy 3:4, 12) Insaed wei for lead long “gudfala wei” hem wei for duim evri samting wea fitim for helpem olketa pikinini for no spoelem future bilong olketa.
God givim bigfala responsibility long Christian parents. Olketa shud bringimap pikinini bilong olketa followim Word bilong hem and helpem olketa for kamap ‘olketa wea lovem savve.’ (Proverbs 12:1; 22:6; Ephesians 6:4) Aposol Paul raet olsem: “Tru nao sapos eniwan no provaed for olketa wea bilong hem, and diswan hem moa tru for famili bilong hem, hem lusim disfala faith and hem moa worse winim man wea no garem faith.” (1 Timothy 5:8) Iumi shud provaedem education wea fitim for olketa pikinini bilong iumi.
Samtaem olketa skul no provaedem evribit need bilong olketa pikinini saed long education from maet tumas pikinini insaed long skul, no inaf selen, or maet from olketa teacher no hapi from pei bilong olketa no big. Dastawe, hem important for parents mas interest and duim samting abaotem wanem olketa pikinini lanem long skul. Hem wise for savve long olketa teacher, especially afta each skul holiday, askem olketa tu for advaes long hao for helpem pikinini bilong iu kamap wanfala student wea moabeta. Olketa teacher maet feel iumi tinghae long olketa and diswan maet muvim olketa for trae hard moa for provaedem need bilong olketa pikinini saed long education.
Education hem wanfala important part long wei wea pikinini hem growap. Proverbs 10:14 hem sei olsem: “Olketa wea wise nao barava tinghae long savve.” Diswan especially tru saed long savve bilong Bible. Pipol bilong Jehovah—young and olo—mas garem inaf savve mekem olketa savve helpem narawan long spiritual wei and ‘for mekem God appruvim olketa, for no shame long eni samting, for iusim word bilong truth long stretfala wei.’ (2 Timothy 2:15; 1 Timothy 4:15) So, waswe, pikinini bilong iu shud go long skul? Tru nao iumi luksavve hao olketa shud go long skul, nomata olsem planti samting hem depend long samting wea fitim kantri wea iu stap long hem. Bat Christian parents need for ansarem disfala important kwestin, ‘Waswe, olketa pikinini bilong mi shud kasem education?’ Nomata wanem ples iu stap long hem, ansa bilong diswan hem strongfala yes!
[Olketa Footnote]
a Hom languis bilong olketa maet wanfala kaen languis bilong Galilee wea lelebet olsem Aramaic languis or maet hem languis wea lelebet olsem Hebrew languis. Lukim Volume 1, page 144-6, bilong Insight on the Scriptures, wea Olketa Jehovah’s Witness pablisim.
b Lukim Awake! bilong December 22, 2000, page 8 and 9.
[Box/Picture long page 12, 13]
Sapos No Eni Wei Stap for Go Long Skul
Long samfala ples no eni wei stap for go long skul. For example, datfala magasin Refugees reportim hao only 1 long evri faevfala pikinini wea fit, savve go long skul long olketa refugee camp. Samfala taem, wei wea olketa teacher strike hem mekem skul hem stop for longfala taem. Long samfala ples olketa skul maet stap farawe tumas or maet no eni skul stap. Persecution wea olketa Christian kasem tu savve kosim skul for aotem olketa pikinini.
Hao nao bae iu helpem olketa pikinini bilong iu long taem olsem? Wanem nao iu savve duim sapos iu garem planti pikinini and iu stap long wanfala area wea from hem kost tumas selen bae no evriwan fit for go long skul? Waswe, bae iu fit for sendem wan or tufala pikinini bilong iu long skul and long sem taem no putim olketa insaed long spiritual danger? Sapos olsem, maet olketa savve help for teachim samting wea olketa lanem long skul long olketa nara pikinini bilong iu.
Samfala kantri letem man for skul long haos.c Insaed disfala arrangement, wanfala long olketa parents mas spendem tu thri hour for teachim pikinini each day. Long olketa taem bifor, olketa parents win for teachim pikinini bilong olketa. Luk olsem from Joseph, son bilong Jacob, kasem gudfala training from parents bilong hem, hem savve hao for duim waka olsem overseer nomata taem hem young.
Maet bae hem hard for kasem wanfala teaching program olsem bilong olketa skul sapos man stap long kaen ples olsem wanfala refugee camp, bat parents savve iusim olketa literature wea Olketa Jehovah’s Witness pablisim for teachim olketa pikinini. Olsem example, hem gud for iusim Bible Story Buk bilong Mi for teachim olketa young pikinini. Datfala Wekap! magasin hem garem olketa article wea storyim planti difren samting. Man savve iusim tu datfala buk Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation? for teachim samting saed long science. Datfala Yearbook of Jehovah’s Witnesses hem garem wanfala smol map bilong world and planti story abaotem laef and preaching waka long planti difren kantri.
Planti gud samting savve kamaot from diswan sapos man prepare gud and mekem datfala teaching hem fitim savve bilong olketa pikinini. Sapos olketa go ahed for read and lane, bae hem moa isi for olketa taem olketa go long skul sapos eni skul kamap long datfala ples long future. Witim fasin for luksavve and sapos iu waka hard, iu bae savve helpem pikinini bilong iu for garem gud education, and datwan hem savve mekem man kasem reward!
[Footnote]
c Lukim article “Home Schooling—Is It for You?” long Awake! bilong April 8, 1993, page 9-12.
[Piksa ]
Wanem nao iu savve duim sapos iu stap long ples wea olketa pikinini bilong iu no savve go long skul?