Sinagog Ples wea Jesus and Olketa Disaepol Bilong Hem Preach
“Hem go long evri ples long Galilee. Hem teach long olketa sinagog and hem preachim datfala gud nius abaotem kingdom.”—MATTHEW 4:23.
STAKA taem long olketa Gospel, iumi savve readim Jesus hem stap long olketa sinagog. Long thri and haf year wea Jesus duim ministry bilong hem, staka taem Jesus chus for preach and teachim pipol abaotem Kingdom bilong God long olketa sinagog. Jesus duim datwan long Nazareth, ples wea hem growap, long Capernaum main taon wea hem savve go bak for stap long hem, or long eni taon or vilij wea hem preach long hem. Taem Jesus ting go bak long ministry wea hem duim, hem sei: “Mi story long pipol long evri ples. Evritaem mi teach long sinagog and temple, wea olketa Jew savve hipap.”—John 18:20.
Olketa aposol bilong Jesus witim olketa firstfala Christian tu savve teach long sinagog bilong olketa Jew. Hao nao gogo olketa Jew worshipim God long olketa sinagog? And olketa sinagog luk hao long taem bilong Jesus? Bae iumi story abaotem diswan.
Main Samting Long Laef Bilong Olketa Jew Evri man wea Jew savve go long Jerusalem thrifala taem evri year for olketa festival wea kamap long holy temple. Bat long evriday worship, olketa savve duim nao long olketa sinagog, nomata olketa stap long Palestine, or olketa area aotsaed long Palestine.
Wanem taem nao olketa start for worship long sinagog? Samfala sei maet hem start long taem wea olketa Jew stap prisoner long Babylon (607-537 B.C.E.), long taem wea temple bilong Jehovah hem nogud yet. Or maet taem olketa Jew kam bak from Babylon, taem priest Ezra hem strongim long pipol for mas kasem big savve and for minim gud olketa Law bilong God.—Ezra 7:10; 8:1-8; 10:3.
Long firstaem, disfala word “sinagog” hem minim “assembly” or “kongregeson.” And long Septuagint, wanfala Greek transleison bilong olketa Hebrew Scripture, hem garem sem mining tu wea hem nao, assembly or kongregeson. Gogo olketa iusim nao datfala word for minim haos wea olketa iusim for worship. Long first century C.E., klosap evri taon wea Jesus visitim hem garem wanfala sinagog, and olketa big taon garem tu-thri sinagog and long Jerusalem garem staka sinagog. Olketa building hia luk hao?
Simpol Haos for Worship Taem olketa plan for wakem wanfala sinagog, staka taem olketa Jew lukaotem area wea hae and wakem door bilong hem for (1) feisim Jerusalem. Bat olketa no wakem olketa sinagog olsem evritaem, bikos samfala taem hem no isi for followim datfala plan.
Evritaem sinagog hem simpol nomoa and hem no garem staka samting insaed taem olketa finisim. Main samting wea insaed sinagog nao hem wanfala ark (2), or wanfala rum wea olketa putim important samting bilong community wea hem nao olketa scroll bilong olketa holy toktok. Olketa savve tekem datfala ark aot from rum taem olketa garem meeting and putim bak moa taem meeting finis (3).
Klosap long ark, hem garem olketa chair long front wea feisim ples wea evriwan savve sidaon (4) for olketa bigman long sinagog or eni important man wea visit kam. (Matthew 23:5, 6) Long midol long datfala building, hem garem stage and chair for man wea givim tok (5). Long thrifala saed raonem datfala stage hem garem olketa chair for evriwan long kongregeson (6).
Olketa long kongregeson nao help for lukaftarem sinagog. Contribution bilong olketa wea rich and poor nao olketa iusim for fixim and wakem gud olketa building hia. Hao nao olketa duim olketa meeting long sinagog?
Worship Long Sinagog Long olketa sinagog, olketa savve singsing, prea, readim olketa Scripture, and tu olketa preach and teach. Kongregeson bae startim meeting taem olketa talem datfala Shema, wanfala Hebrew prea. Datfala nem kam from firstfala word long firstfala scripture wea olketa savve talem big: “Lisin [Shema], O Israel God bilong iumi Jehovah, hem wanfala Jehovah.”—Deuteronomy 6:4.
Bihaen, olketa readim and storyim samfala toktok from Torah, wea hem first faevfala buk long Bible wea Moses raetem. (Acts 15:21) Then, olketa readim olketa nara part from olketa toktok wea olketa profet raetem (haftarahs) and olketa explainim and storyim hao for followim. Samfala taem, olketa wea visit kam for givim tok savve join tu long olketa program hia, olsem Jesus duim wea Luke 4:16-21 storyim.
Tru tumas, datfala scroll wea Jesus iusim long datfala meeting, hem no garem olketa chapter and verse olsem Bible wea iumi garem distaem. Tingim hao Jesus mas openem datfala scroll for lukaotem toktok wea hem laek for readim. Bihaen hem readim finis, hem mas rolim bak datfala scroll.
Klosap evritaem olketa readim long Hebrew and transleitim long Aramaic languis. Long olketa kongregeson wea iusim Greek languis, olketa iusim nao Septuagint.
Main Samting Long Laef Evriday Long sinagog hem main ples wea olketa Jew savve go long hem. Hem garem olketa nara building wea join go long hem or wea stap long sem area wea olketa savve iusim for olketa nara samting. Samfala taem olketa iusim for herem olketa kot case, and meeting bilong community, and olketa savve iusim tu for olketa assembly. And tu olketa savve kaikai long ples for kaikai wea join long datfala building. Samfala taem olketa wea visit kam, savve stap long olketa rum wea stap long area bilong datfala sinagog.
Klosap evri taon garem sinagog, wea staka taem garem skul wea stap long sem building. Iumi savve tingim wanfala rum wea fulap long olketa student wea lane for readim olketa big leta wea teacher raetem long wanfala wax tablet. From olketa skul hia stap, datwan mekem evri Jew savve hao for read and raet, and savve long olketa Scripture.
Main reason why sinagog hem stap, hem for pipol savve worship evritaem. Hem barava tru, olketa Christian long first century garem olketa meeting wea klosap semsem witim wanem olketa Jew duim long olketa sinagog bifor. Main samting long olketa Christian meeting tu, hem for worshipim Jehovah long wei for prea, singsing, and for readim and story raonem Word bilong God. Olketa duim samfala samting wea semsem tu. Long tufala ples hia for worship, olketa contribution wea pipol givim nao hem help for lukaftarem datfala ples, and no olketa bigman long sinagog nomoa savve storyim Word bilong God bat olketa nara man tu, and olketa older man nao main wan for lukaftarem and organizem olketa meeting hia.
Olketa Jehovah’s Witness distaem trae for followim example wea Jesus and olketa first century Christian showimaot. Olketa meeting long Kingdom Hall tu klosap semsem witim olketa meeting wea kamap long olketa sinagog. Important samting nao, Olketa Jehovah’s Witness hipap tugeta from olketa garem sem tingting olsem olketa wea lovem truth, wea hem nao for “fren gud witim God.”—James 4:8.
[Piksa long page 16, 17]
Disfala piksa showim lukluk bilong Gamla Sinagog long first century
[Piksa long page 18]
Olketa boy wea 6 year go kasem 13 year nao savve go long olketa sinagog skul