Wymiana myśli w rodzinie — dlaczego zanika?

SIR Stamford Raffles, założyciel brytyjskiego portu w Singapurze, wcale się nie zdziwił, że dopiero po roku otrzymał z Londynu odpowiedź na swoją depeszę. Był to jednak wiek XIX. Dzisiaj takie cuda techniki, jak satelity telekomunikacyjne, umożliwiają natychmiastową łączność niemal z każdym miejscem na ziemi.

I jak na ironię właśnie teraz, gdy z taką łatwością można się porozumiewać z kimś przebywającym na innym kontynencie, ludzie często nie potrafią porozmawiać z członkami własnej rodziny. Niepokojącym świadectwem takiego stanu rzeczy jest szybko rosnący wskaźnik rozwodów. Nic więc dziwnego, że uczeni prowadzący badania nad małżeństwami „szczęśliwymi” i „nieszczęśliwymi” sformułowali następujący wniosek: „W wielu małżeństwach, w których wyłoniły się trudności, potrzebna jest przede wszystkim lepsza wymiana myśli między partnerami”. A w ilu rodzinach pielęgnuje się taką prawdziwą wymianę myśli, to znaczy prowadzi serdeczne i mądre rozmowy, wartościowe pod względem duchowym. Często nie ma nawet zgodności poglądów, a co dopiero uczuć. Ale jak do tego doszło?

Przyczyny tego stanu rzeczy

Niemało czynników wpływa dziś ujemnie na życie rodzinne. Zanim nastąpiło uprzemysłowienie, „praca” była w mniejszym lub większym stopniu sprawą całej rodziny, ale teraz się to zupełnie zmieniło. Prawie na całym świecie mężczyzna musi spędzać długie godziny poza domem, aby zarobić na utrzymanie. Pogarszanie się światowej sytuacji ekonomicznej zmusiło już niejedną kobietę do podjęcia pracy zarobkowej. Dzieci nierzadko powierza się płatnym opiekunom lub pozostawia bez nadzoru. Szkoły przejęły cały obowiązek wychowywania dzieci — zadanie, które w przeszłości należało przede wszystkim do rodziców. Technika, której przecież zawdzięczamy usprawnienie środków łączności, nieraz po prostu szkodzi życiu rodzinnemu.

Zanim nastała era odbiorników radiowych i telewizyjnych, aparatury stereofonicznej, magnetowidów i gier ekranowych, członkowie rodziny często spędzali dużo czasu na wspólnych rozmowach. Teraz wskutek nagromadzenia takich urządzeń w niektórych domach niemal zupełnie zanikła sztuka wymiany myśli. W pewnym sprawozdaniu opublikowanym przez amerykański Instytut ds. Higieny Psychicznej, zatytułowanym Television and Behavior (Telewizja a zachowanie), czytamy: „Spotkania rodzinne przy kominku lub przy stole zdają się ustępować miejsca wysiadywaniu przed telewizorem”. Szczególnie niepokojące było stwierdzenie, że w USA „blisko połowę czasu wspólnie spędzanego w domu, nie licząc godzin snu, rodziny poświęcają na oglądanie programu telewizyjnego”. Tragiczne jest również to, że w niejednym domu po włączeniu odbiornika telewizyjnego wszyscy się „wyłączają”; rozmowy ograniczają się jedynie do spraw najpotrzebniejszych.

Jakie są tego następstwa? Życie rodzinne staje się puste i jałowe. Wygasa przywiązanie i każdy zaczyna żyć własnym życiem. Jeżeli rodzina ma być zjednoczona i połączona więzami wzajemnego zrozumienia i miłości, to jej członkowie muszą dbać o wzajemną wymianę myśli i uczuć. Tam, gdzie tak się dzieje, można się wzajemnie budować, a wtedy wszyscy potrafią się oprzeć naciskowi nękanego różnymi problemami otoczenia. Jak zadbać o ukształtowanie się takich zażyłych stosunków rodzinnych? Jest mnóstwo rad na ten temat, które pochodzą z najprzeróżniejszych źródeł, ale najlepszym z nich jest w dalszym ciągu najstarsza księga, jaką znamy — Biblia. Sprawdźmy teraz, jak można skutecznie zastosować niektóre spośród podanych w niej zasad.