FESTUS

(z łac.: „świąteczny; radosny”).

Namiestnik (prokurator) rzymskiej prowincji Judei, mianowany przez Nerona po odwołaniu do Rzymu Feliksa (Dz 24:27). Nie ustalono ostatecznie, w którym roku objął ten urząd. Jedynymi źródłami informacji są Biblia i dzieła Flawiusza, a żadne z nich nie wyjaśnia tej sprawy. Krytycy dzielą się na dwie szkoły: według jednych Porcjusz Festus przybył do Judei już w r. 54, według drugich — dopiero w 61. Historycy na ogół wskazują na lata 58-61. Najbardziej prawdopodobną datą wydaje się r. 58 (R. Young, Analytical Concordance to the Bible, s. 342).

Trzy dni po przybyciu do Cezarei Festus udał się do Jerozolimy — zapewne po to, by zapoznać się z problemami ludu, którym miał rządzić. Apostoł Paweł przebywał wtedy w Cezarei jako więzień z czasów Feliksa. Naczelni kapłani i inni znamienitsi Żydzi niezwłocznie poprosili Festusa o sprowadzenie Pawła do Jerozolimy, gdyż zamierzali zgładzić go po drodze w przygotowanej zasadzce. Ale Festus postanowił od nowa rozpatrzyć sprawę Pawła i polecił oskarżycielom stawić się przed swym fotelem sędziowskim w Cezarei. Po rozprawie Festus wiedział już, że Paweł jest niewinny, co przyznał później, mówiąc do króla Agryppy II: „Spostrzegłem, że nie popełnił nic, za co zasługiwałby na śmierć” (Dz 25:25). Tymczasem jednak, „pragnąc pozyskać przychylność Żydów”, spytał Pawła, czy nie byłby gotów pójść do Jerozolimy i tam stanąć przed sądem (Dz 25:9). Ale Paweł odrzekł: „Żaden człowiek nie może mnie im wydać na znak przychylności. Odwołuję się do Cezara!” (Dz 25:11).

Festus miał teraz nowy kłopot. Wyjawił Agryppie, że musi wysłać więźnia do Rzymu, lecz nie potrafi wyjaśnić, o co jest on oskarżany. Powiedział: „Wydaje mi się nierozsądne wysłać więźnia, a nie wskazać na podnoszone przeciwko niemu zarzuty” (Dz 25:27). Z myślą o rozwiązaniu tego problemu Agryppa zaproponował, że przesłucha Pawła. Apostoł wygłosił tak dobitną i porywającą mowę obrończą, że Festus wykrzyknął: „Szalejesz, Pawle! Wielka uczoność przywodzi cię do szaleństwa!” (Dz 26:24). Wtedy Paweł żarliwie przemówił do Agryppy, który w rezultacie przyznał: „Wkrótce przekonałbyś mnie, bym został chrześcijaninem” (Dz 26:28). Później rzekł do Festusa: „Człowieka tego można by zwolnić, gdyby się nie odwołał do Cezara”. Było to zrządzenie opatrzności Bożej, ponieważ Pan wyjawił wcześniej Pawłowi: „Nabierz otuchy! (...) Musisz również złożyć świadectwo w Rzymie” (Dz 23:11; 26:32).

W porównaniu z ciemięskimi rządami Feliksa okres władzy Festusa ogólnie ocenia się pozytywnie. Festus zwalczał rozbójników zwanych sykaryjczykami (sztyletnikami) i w inny sposób usiłował stać na straży prawa rzymskiego. Ale jedna z jego decyzji została anulowana przez Rzym. Otóż kiedy Agryppa wybudował sobie jadalnię, z której można było obserwować teren świątyni, Żydzi postawili mur osłaniający to święte miejsce. Festus rozkazał go zburzyć, twierdząc, że zasłania widok żołnierzom. Gdy jednak Żydzi odwołali się w tej sprawie do Rzymu, otrzymali zgodę na pozostawienie muru. Festus zmarł w trakcie pełnienia urzędu, a jego następcą został Albinus.