FIGA

(hebr. teʼenáh; gr. syké, sýkon).

Oprócz drzewa oliwnego i winorośli jedną z najbardziej znanych roślin wymienionych w Biblii jest drzewo figowe (Ficus carica), o którym wspomina ponad 50 wersetów (Sdz 9:8-13; Hab 3:17). Występuje ono w pd.-zach. Azji, Izraelu, Syrii i Egipcie i słynie z długowieczności. Może rosnąć dziko, ale żeby wydało smaczne owoce, wymaga uprawy (Łk 13:6-9). Łatwo się przystosowuje do różnych rodzajów gleby i dobrze się czuje nawet na podłożu skalistym. To rozłożyste drzewo osiąga wysokość ok. 9 m, a średnica jego pnia może wynosić nawet 0,6 m. Powszechnie ceni się je za owoce, ale też za to, że daje sporo cienia (Jn 1:48-50). Figowiec ma duże liście, szerokie co najmniej na 20 cm. O drzewie tym po raz pierwszy wspomniano w kontekście tego, jak Adam i Ewa pozszywali jego liście i zrobili z nich okrycia bioder (Rdz 3:7). W niektórych rejonach Bliskiego Wschodu w dalszym ciągu zszywa się liście figowe i owija w nie owoce bądź wykorzystuje do innych celów (zob. SYKOMORA).

Wczesne i późne zbiory. W ciągu roku figowce zazwyczaj owocują dwa razy: pierwsze, czyli wczesne figi (hebr. bikkuráh), dojrzewają w czerwcu lub na początku lipca (Iz 28:4; Jer 24:2; Oz 9:10), natomiast późne, rosnące na nowych pędach i stanowiące główny plon, zaczynają dojrzewać w sierpniu. Dojrzałe wczesne figi dają się łatwo strząsnąć z drzewa i są cenione za delikatny smak (Nah 3:12).

Około lutego na zeszłorocznych gałązkach pojawiają się pierwsze zawiązki owoców, a dopiero po jakichś dwóch miesiącach — zwykle pod koniec kwietnia lub w maju — liście (Mt 24:32). W Pieśni nad Pieśniami 2:13 wspomniano o pierwszych oznakach dojrzewania nowych zielonych fig (hebr. pag) w związku z kwitnieniem winorośli, rozpoczynającym się mniej więcej w kwietniu. A zatem w chwili, gdy całe drzewo okryje się listowiem, powinno również wydać owoce. Na figowcu, który przeklął Jezus Chrystus, liście najwyraźniej pojawiły się niezwykle wcześnie, był to bowiem 10 Nisan 33 r. n.e. Sądząc po wyglądzie drzewa, można też było spodziewać się na nim nadzwyczaj wczesnych owoców nadających się do jedzenia. Jak wynika z Marka 11:12-14, Jezus podszedł do niego właśnie z tą myślą, choć „nie była to pora fig”, czyli czas na ich zbieranie. Ale figowiec ten miał jedynie liście, co wskazywało, iż nie przyniesie żadnego plonu, i tym samym jego wygląd był mylący. Jezus przeklął to niepłodne drzewo, wskutek czego uschło (por. Mt 7:19; 21:43; Łk 13:6-9).

Pokarm i środek leczniczy. W czasach biblijnych figi stanowiły podstawowe źródło pożywienia, a w niektórych krajach bliskowschodnich są nim nadal. Sporządzano „placki ze sprasowanych fig” (hebr. dewelím), łatwe do zabrania w drogę (1Sm 25:18; 30:12; 1Kn 12:40). Służyły one też jako lek — taki placek przyłożono królowi Ezechiaszowi na wrzód. Na Bliskim Wschodzie owe produkty wykorzystuje się do tego celu po dziś dzień (2Kl 20:7).

Znaczenie przenośne i prorocze. W wielu wersetach drzewo figowe wymieniono razem z winoroślą, a ze słów Jezusa zanotowanych w Łukasza 13:6 wynika, że figowce często sadzono w winnicach (2Kl 18:31; Jl 2:22). Zwrot ‛każdy będzie siedział pod swoją winoroślą i pod swoim drzewem figowym’ symbolizował pokój, dostatek i bezpieczeństwo (1Kl 4:25; Mi 4:4; Za 3:10).

Ze względu na ważną rolę, jaką drzewo figowe odgrywało w życiu ludzi, nietrudno zrozumieć, dlaczego tak często występowało w proroctwach. Figi stanowiły istotny składnik pożywienia narodu izraelskiego, toteż nieudane zbiory pociągnęłyby za sobą katastrofalne skutki. Dlatego w zapowiedzi spustoszenia jego ziemi osobno wspomniano o drzewie figowym (Jer 5:17; 8:13; Oz 2:12; Jl 1:7, 12; Am 4:9; Hab 3:17).

Jehowa przyrównał Izraelitów do dwóch rodzajów fig (Jer 24:1-10). Aby unaocznić, że fałszywych proroków można rozpoznać po wydawanych przez nich złych owocach, Jezus powiedział, iż nie da się zebrać ‛z ostu fig’ (Mt 7:15, 16; por. Jak 3:12). Z kolei okoliczność, że mniej więcej w połowie wiosny figowiec „wypuszcza liście”, wykorzystał jako dobrze znaną wskazówkę dotyczącą czasu (Mt 24:32-34). A do łatwości, z jaką silny wiatr strząsa na ziemię ‛niedojrzałą figę’ (gr. òlynthos), nawiązał w jednym z porównań pisarz Księgi Objawienia (Obj 6:13).