Zmieniona rola kobiety współczesnej
W ROKU 1906 rosyjskie wieśniaczki wystosowały do cara Mikołaja II petycję, w której napisano:
„Od pokoleń chłopki nie mają żadnych praw. (...) Nawet nie traktuje się nas jak ludzi, lecz po prostu jak juczne zwierzęta. Żądamy, by uczono nas czytać i pisać; żądamy, by nasze córki miały takie same możliwości pobierania nauki jak nasi synowie. (...) Wiemy, że jesteśmy niewykształcone, ale to nie nasza wina”.
Zupełnie inaczej niż w tej gorzkiej skardze przedstawiono pozycję kobiety w Biblii, gdzie czytamy o dzielnej i szanowanej niewieście, godnej pochwały i naśladowania (Prz. 31:10-31). Niemniej powyższy opis stosunków panujących w imperium rosyjskim daje świadectwo oczywistej prawdzie, którą dawno temu wyraził w Piśmie Świętym król Salomon: „Człowiek panuje nad człowiekiem ku jego szkodzie” (Kazn. 8:10, Biblia warszawska). Rzecz jasna dotyczy to również kobiet. Dziś jednak ich położenie całkowicie się odmieniło, co widać na przykład w ZSRR.
Obecnie „większość radzieckich lekarzy i nauczycieli to kobiety. Stanowią one prawie dwie trzecie ekonomistów i trzy czwarte pracowników resortu kultury. Czterdzieści procent naukowców jest płci żeńskiej. (...) Na tysiąc kobiet zatrudnionych w gospodarce narodowej 862 mają wykształcenie średnie lub wyższe (pełne bądź niepełne)” (Women in the USSR [Kobiety w ZSRR]).
KOBIETA A POLITYKA
Zmiany, jakie zaszły w Związku Radzieckim, w mniejszym lub większym stopniu dokonały się też gdzie indziej. W roku 1893 Nowa Zelandia jako pierwszy kraj na świecie przyznała kobietom prawo głosowania. Następnie w latach 1917-1920 uzyskały je kobiety w Rosji, Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Obywatelki Szwajcarii musiały na to zaczekać aż do roku 1971, choć już wcześniej wolno im było piastować urzędy publiczne.
Dziś kobiety nie tylko biorą udział w wyborach, lecz także współzawodniczą z mężczyznami o stanowiska państwowe. Golda Meir była premierem Izraela, a Indira Gandhi pełniła tę funkcję w Republice Indii. Później kobieta stanęła na czele rządu brytyjskiego, a inna została premierem Jugosławii. Wśród deputowanych do Rady Najwyższej ZSRR są 492 osoby płci żeńskiej (30 do 40 procent). W USA kobieta zasiada w Sądzie Najwyższym, a w roku 1984 członkini jednej z głównych partii politycznych w tym kraju po raz pierwszy kandydowała na urząd wiceprezydenta. We Francji kobiety zajmują około 15 procent wszystkich stanowisk rządowych.
KOBIETY A PRACA ZAWODOWA
W USA zamiast ogłoszenia: „Zatrudnię mężczyznę” coraz częściej pojawia się informacja: „Potrzeba pracowników”. Dlaczego? Ponieważ kobiety odgrywają coraz większą rolę w życiu ekonomicznym. Liczba tych, które pracują zawodowo, podwoiła się w ciągu minionych 25 lat. W roku 1970 tworzyły zaledwie 27 procent personelu biurowego, a w czternaście lat później już 65 procent. Jedne podejmują pracę zmuszone sytuacją materialną, inne czynią to z własnej woli. W niektórych zawodach pobory mężczyzn i kobiet pełniących te same obowiązki stopniowo się wyrównują.
WYKSZTAŁCENIE, SZTUKA I RELIGIA
Prawie na całym świecie znacznie się podniósł poziom wykształcenia kobiet. W roku 1950 w szkołach uczyło się ich 95 milionów, a w roku 1985 aż 390 milionów. W Hiszpanii 25 lat temu było dwa razy więcej niepiśmiennych kobiet niż mężczyzn. Do roku 1983 sytuacja poprawiła się tak dalece, że dziewczęta stanowiły 30 procent młodzieży akademickiej. Podobnie w publikacji Women in Britain (Kobiety w Wielkiej Brytanii) czytamy o „gwałtownym wzroście liczby studentek szkół wyższych”.
W dziedzinie muzyki kobiety od lat występowały solo jako śpiewaczki bądź instrumentalistki. Ale w orkiestrach amerykańskich do roku 1935 grały jedynie na harfie, która nie była zbyt lubiana przez mężczyzn. Dziś natomiast 40 procent obsady większych zespołów orkiestrowych to płeć żeńska.
Podobne zmiany można zauważyć w domenie religii. Wiele kobiet wstępuje do seminariów. W USA tworzą od 29 do 52 procent słuchaczy tych uczelni. Kobiety przemawiają z ambon, a nawet są rabinami. Stanowią około 11 procent pastorów w Szwecji, a w krajach Wschodu przywdziewają szaty duchownych anglikańskich. W gazecie The New York Times (z 16 lutego 1987) napisano, że „w kościele episkopalnym wyświęcono 968 kobiet”.
JAKIE SĄ SKUTKI?
Nie da się więc zaprzeczyć, że ostatnimi czasy sytuacja kobiet gruntownie się zmieniła. Może i ty dostrzegasz to lub odczuwasz na sobie. Zachodzi jednak pytanie: Czy wszystkie te zmiany nie są problematycznym dobrodziejstwem?