Czy telewizja może być pożyteczna?

NIE ulega wątpliwości, że telewizja to jeden z najbardziej zadziwiających wynalazków człowieka. Jest w chwili obecnej niezrównanym środkiem jednokierunkowego przekazywania informacji na wielkie odległości. Gdy się z niej korzysta w odpowiedni sposób, może się pod niejednym względem okazać pożyteczna.

Przede wszystkim szybciej niż magazyny lub dzienniki przekazuje wiadomości o aktualnych wydarzeniach. Poza tym czyni to w formie bardzo atrakcyjnej dla oka: za pomocą ruchomych obrazów. Odnosimy wrażenie, że jesteśmy naocznymi świadkami zdarzeń rozgrywających się tysiące kilometrów od nas.

Czy na przykład oglądałeś telewizję owego pamiętnego dnia w lipcu 1969 roku? Przed odbiornikami TV zasiadło wówczas na całym świecie setki milionów ludzi. Niektórzy twierdzą, że ten program oglądało 500 milionów telewidzów! Właśnie wtedy astronauci po raz pierwszy wylądowali na Księżycu. Był to niezwykle interesujący, historyczny triumf techniki przekazywania informacji.

Dzięki okrążającym Ziemię satelitom łącznościowym niemal na porządku dziennym jest dziś śledzenie zdarzeń, które się właśnie rozgrywają w dowolnej części świata. Dawniej było to niemożliwe. Ludzie są więc teraz lepiej poinformowani o tym, co się dzieje na świecie, niż jakiekolwiek inne pokolenie w całych dziejach ludzkości. Rzecz jasna, iż kierowanie się wąsko pojętymi interesami, którym na przykład służy propaganda nacjonalistyczna, może prowadzić do wypaczania wiadomości przekazywanych przez telewizję. Ale to samo można powiedzieć o radiu, prasie i książkach.

Telewizja okazała się pożyteczna przez dostarczanie wiadomości z najróżniejszych dziedzin wiedzy. Przeciętny człowiek miałby w całym swym życiu dostęp zaledwie do niewielkiej cząstki tych informacji. W wielu wartościowych programach omawia się wydarzenia historyczne i wyniki badań naukowych, a także zagadnienia społeczne, ekonomiczne, religijne i inne. Takie programy mogą poszerzać nasze horyzonty myślowe i pozwalają lepiej zrozumieć sens tego, co się wokół nas dzieje.

Telewizja przyniosła też pożytek wielu niezamożnym ludziom, którzy nie mają innych możliwości zdobywania wiedzy i korzystania z rozrywek. Ludzie starzy i samotni, chorzy i niepełnosprawni także uznają telewizję za pożyteczną, gdyż pomaga im przezwyciężać uczucie osamotnienia.

POMOCNA W NAUCZANIU

Telewizja jest też przydatna w nauczaniu. Dzieci (i dorośli) niewątpliwie mogą się dużo dowiedzieć z dobrych programów telewizyjnych. W Stanach Zjednoczonych mniej więcej co trzeci uczeń szkoły podstawowej i średniej uzupełnia swoje wiadomości przez regularne korzystanie z audycji telewizyjnych nadawanych w godzinach lekcyjnych. Tą formą kształcenia objęto około 15 000 000 uczniów i 727 000 nauczycieli. Nauczyciele uważają, że posługiwanie się w klasie odpowiednio dobranymi programami telewizyjnymi dla celów dydaktycznych daje pozytywne wyniki. Większość z nich twierdzi nawet, że taką pomoc w nauczaniu powinno się wykorzystywać w szerszym zakresie.

Telewizję wykorzystano także w eksperymentach mających na celu znalezienie sposobu przezwyciężania niektórych lęków. W jednym przypadku dzieciom, które chorobliwie bały się psów, pokazano filmy telewizyjne o ich rówieśnikach bawiących się wesoło z tymi zwierzętami. W rezultacie większość malców, które obejrzały program, chciało się bawić tak samo, oczywiście po odpowiednim pouczeniu.

Również dzieciom bardzo bojącym się dentysty pokazano film telewizyjny o chłopcu, który bez trwogi usiadł na fotelu, żeby mu zbadano i oczyszczono zęby. Film ukazuje też, jak jego mała siostrzyczka najpierw przygląda się temu z niepokojem, a potem tłumi w sobie lęk i idzie w ślady brata. Ten film telewizyjny bardzo pomógł dzieciom, które go obejrzały, wyzbyć się nadmiernego strachu przed dentystą.

Właściwe korzystanie z telewizji może nawet zachęcać do czytania. Przedstawione zagadnienia wzbudzają czasem w młodych widzach pragnienie zdobycia dodatkowych informacji, poszukują więc lektury umożliwiającej pogłębienie wiedzy z danej dziedziny. Szczególnie rodzice mogą zachęcać do tego dzieci.

NAJCZĘSTSZE ZASTOSOWANIE

Obecnie we wszystkich krajach głównym zadaniem telewizji jest dostarczanie rozrywki. Na przykład w Związku Radzieckim tylko 8 procent czasu emisji jest poświęcone informacjom społecznym i politycznym, około 17 procent — wiadomościom, a pozostałe 75 procent — rozrywce, z audycjami sportowymi włącznie.

Niektórzy mogą być zdania, że oglądanie telewizji to nie żadna rozrywka. Jeżeli jednak korzysta się z takiej formy odprężenia w sposób rozsądny, nie różni się ona zbytnio od pójścia na dwie lub trzy godziny do teatru, na koncert czy na mecz piłki nożnej. Niejeden człowiek woli siedzieć wygodnie w domu i oglądać takie imprezy w telewizji. A jeśli mu coś nie odpowiada, może sobie wybrać inny program. Oczywiste jest jednak, że obecnie telewizja stała się głównym źródłem rozrywki dla większości posiadaczy odbiorników telewizyjnych.

Dlaczego więc tak ostro krytykuje się telewizję? Problemy wynikają z treści samych programów, jak również ze zwyczajów oglądania telewizji — zwłaszcza przez dzieci.

[Napis na stronie 5]

Telewizja jest pod niejednym względem pożyteczna, na przykład umożliwia uzupełnianie materiału szkolnego i pomaga przezwyciężać uczucie osamotnienia

[Ilustracja na stronie 4]

Telewizja może przekazywać informacje szybciej niż prasa i w ciekawszy sposób. Dzięki okrążającym Ziemię satelitom łącznościowym można od razu oglądać zdarzenia, które się rozgrywają w dowolnej części świata