CIERNISTY KRZEW

(hebr. ʼatád).

Według dzieła A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament pod red. F. Browna, S. R. Drivera i C. A. Briggsa (1980, s. 31) to hebrajskie słowo może oznaczać ciernisty krzew lub szakłaka (Rhamnus). Szakłak palestyński (Rhamnus palaestina) to bujny krzew wysoki na 1—2 m, z którego gałązek wyrastają ostre, mocne kolce. Zazwyczaj występuje w niższych, cieplejszych rejonach Palestyny, ale rośnie też w górach, np. w okolicach Jerozolimy. Walter Baumgartner utożsamia ʼatád z jednym z gatunków kolcowoju (Lycium europaeum), ciernistym krzewem osiągającym 1—2 m wysokości, który okrywa się drobnymi, fioletowymi kwiatami oraz małymi, okrągłymi, czerwonymi jagodami, nadającymi się do jedzenia (Hebräisches und aramäisches Lexikon zum Alten Testament, Lejda 1967, s. 36; zob. CIERŃ).

O zwykłym ciernistym krzewie bardzo wyraźnie wspomniano w Sędziów 9:8-15, gdzie zestawiono go z drzewem oliwnym, drzewem figowym oraz winoroślą. Z dalszej części tego opisu wynika, że owe szlachetne rośliny przedstawiały poważane osoby — takie jak 70 synów Gedeona — które nie zabiegały o władzę królewską nad Izraelitami. Natomiast ciernisty krzew, nadający się tylko na opał, wyobrażał panowanie Abimelecha, który wymordował wszystkich swych braci — synów Gedeona — z wyjątkiem jednego (Sdz 9:1-6, 16-20). Sugestia Jotama, żeby inne symboliczne drzewa próbowały się schronić w cieniu ciernistego krzewu, niewątpliwie miała charakter ironiczny, gdyż ten karłowaty krzew nie mógł rzecz jasna ocienić drzew, a zwłaszcza wymienionych tam majestatycznych cedrów.

Udzielone przez Jotama ostrzeżenie, iż z ciernistego krzewu może wyjść ogień i ‛strawić cedry Libanu’, nawiązywało chyba do łatwości, z jaką w gorące letnie miesiące można zapalić tę suchą i bezlistną roślinę. O cierniach przeznaczonych na opał wspomniano też w Psalmie 58:9.

W Rodzaju 50:10 hebrajskie słowo ʼatád występuje jako nazwa pewnego miejsca (zob. KOLCZASTA ROŚLINA).