Czy zechcesz naśladować miłosierdzie Boże?

„Bądźcie więc naśladowcami Boga jako dzieci umiłowane” (EFEZJAN 5:1, BT).

1. Dlaczego powinno nas interesować naśladowanie drugich?

WIĘKSZOŚĆ ludzi wzoruje się na drugich w czynieniu dobra lub zła. Postawa osób, wśród których się obracamy i które naśladujemy, może na nas wywierać niemały wpływ. Natchniony pisarz ostrzegł w Księdze Przysłów 13:20: „Kto chodzi z mądrymi, stanie się mądrym, ale kto obcuje z nierozgarniętymi, temu źle się powiedzie”. Słusznie więc Słowo Boże mówi: „Nie naśladuj zła, lecz dobro. Ten, kto czyni dobrze, jest z Boga” (3 Jana 11, BT).

2. Na kim mamy się wzorować i pod jakim względem?

² Biblia opisuje wspaniałe przykłady mężczyzn i kobiet, na których warto się wzorować (1 Koryntian 4:16; 11:1; Filipian 3:17). Ale przede wszystkim powinniśmy naśladować Boga. W Liście do Efezjan 4:31 do 5:2 apostoł Paweł zwraca uwagę na cechy i praktyki, których musimy się wystrzegać, po czym usilnie zachęca, żebyśmy ‛byli miłosierni i sobie przebaczali’ (BT). Następnie udziela ważnej rady: „Bądźcie więc naśladowcami Boga jako dzieci umiłowane i postępujcie drogą miłości”.

3, 4. W jaki sposób Bóg przedstawił siebie i dlaczego powinniśmy Go lepiej poznać jako Boga sprawiedliwego?

³ Z jakich przymiotów i dróg Bożych powinniśmy brać wzór? Bóg przedstawił się Mojżeszowi w sposób świadczący o bogactwie osobowości i zasad działania: „Jehowa, Bóg miłosierny i łaskawy, nieskory do gniewu, a przepełniony serdeczną życzliwością i prawdą, zachowujący serdeczną życzliwość dla tysięcy, przebaczający błąd i wykroczenie, i grzech; lecz bynajmniej nie zapewni On bezkarności — sprowadzi karę za błąd ojców na synów i na wnuków” (Wyjścia 34:6, 7).

⁴ Jehowa „miłuje prawo i sprawiedliwość”, koniecznie więc powinniśmy poznać i naśladować ten szczegół Jego osobowości (Psalm 33:5, BT; 37:28). Jest On Stwórcą oraz Najwyższym Sędzią i Prawodawcą całej ludzkości, toteż wymierza wszystkim sprawiedliwość (Izajasza 33:22). Wyraźnie świadczy o tym sposób, w jaki jej wymagał i strzegł w narodzie izraelskim, a później w zborze chrześcijańskim.

Wymierzanie sprawiedliwości Bożej

5, 6. Jak Bóg stosował sprawiedliwość w kontaktach z Izraelem?

⁵ Kiedy Bóg wybierał Izraelitów na swój lud, zapytał ich, czy ‛będą pilnie słuchać Jego głosu i naprawdę zachowywać przymierze z Nim’. Zgromadzeni u stóp góry Synaj odpowiedzieli: „Gotowi jesteśmy uczynić wszystko, co rzekł Jehowa” (Wyjścia 19:3-8). Jakże poważne zobowiązanie! Jehowa przez swych aniołów dał Izraelitom około 600 praw, których oddany Mu lud miał ściśle przestrzegać. A jakie byłyby następstwa, gdyby ktoś je naruszył? Pewien znawca prawa Bożego wyjaśnił: „Słowo mówione za pośrednictwem aniołów okazało się pewne, a każde wykroczenie i nieposłuszeństwo otrzymywało odpłatę zgodną ze sprawiedliwością” (Hebrajczyków 2:2).

⁶ Tak więc nieposłusznego Izraelitę czekała „odpłata zgodna ze sprawiedliwością”, ale nie z ułomną sprawiedliwością ludzką, lecz ze sprawiedliwością ustanowioną przez naszego Stwórcę. Za łamanie prawa Bóg zapowiedział różne kary. Najsurowszą było ‛odcięcie’, czyli kara śmierci. Wymierzano ją za poważne przestępstwa, takie jak bałwochwalstwo, cudzołóstwo, kazirodztwo, spółkowanie ze zwierzętami, homoseksualizm, składanie dzieci na ofiarę, morderstwo oraz niewłaściwe obchodzenie się z krwią (Kapłańska 17:14; 18:6-17, 21-29). Ponadto mógł być „odcięty” każdy, kto świadomie przekroczył jakieś prawo Jehowy i nie okazał skruchy (Liczb 4:15, 18; 15:30, 31). Skutki takiego wymierzenia sprawiedliwości Bożej mogli też odczuć potomkowie winowajcy.

7. Jakie były skutki wymierzania sprawiedliwości członkom starożytnego ludu Bożego?

⁷ Kary te uzmysławiały, jak ciężkim grzechem jest łamanie prawa Bożego. Na przykład jeśli syn stał się pijakiem lub żarłokiem, należało go przyprowadzić przed dojrzałych sędziów. Jeżeli stwierdzili, że jest rozmyślnym, nie okazującym skruchy przestępcą, jego rodzice mieli wziąć udział w wymierzeniu sprawiedliwości (Powtórzonego Prawa 21:18-21). Dzisiejsi ojcowie i matki zapewne rozumieją, że zastosowanie się do tego wymogu nie było łatwe. Bóg jednak wiedział, iż jest to konieczne, nie chciał bowiem, by wśród Jego prawdziwych czcicieli szerzyło się zło (Ezechiela 33:17-19). Postanowił to Ten, o którym można powiedzieć: „Wszystkie Jego drogi są sprawiedliwością. Bóg wierny, u którego nie ma niesprawiedliwości; jest rzetelny i prostolinijny” (Powtórzonego Prawa 32:4).

8. Jak uwidaczniała się sprawiedliwość w postępowaniu Boga ze zborem chrześcijańskim?

⁸ Po wielu stuleciach Jehowa Bóg odrzucił naród izraelski i wybrał zbór chrześcijański. Ale On sam się nie zmienił. Nie przestał miłować sprawiedliwości i można Go było nazwać „ogniem trawiącym” (Hebrajczyków 12:29; Łukasza 18:7, 8). Dlatego utrzymał w mocy postanowienie służące zaszczepianiu zbożnej bojaźni wszystkim członkom zboru przez usuwanie niepoprawnych winowajców. Chrześcijanie, którzy stali się zatwardziałymi grzesznikami, mieli być wykluczeni ze społeczności.

9. Czym jest wykluczenie ze społeczności i jaki jest jego cel?

⁹ Co się wiąże z wykluczeniem? Warto prześledzić, jak w I wieku rozwiązano pewien problem. Jeden z chrześcijan korynckich wdał się w niemoralność z żoną swego ojca i nie okazał skruchy, toteż Paweł polecił usunąć go ze zboru. Chodziło o ochronę czystości ludu Bożego, gdyż „odrobina zakwasu wywołuje fermentację w całym cieście”. Grzesznika wykluczono, by jego niegodziwość nie ściągnęła hańby na Boga i Jego lud. Poza tym surowa kara polegająca na wydaleniu ze społeczności mogła nim wstrząsnąć i przejąć jego samego oraz cały zbór należytą bojaźnią Bożą (1 Koryntian 5:1-13; por. Powtórzonego Prawa 17:2, 12, 13).

10. Jak mają postąpić słudzy Boży, gdy ktoś zostaje usunięty ze zboru?

¹⁰ Bóg nakazuje, żeby po wydaleniu grzesznika chrześcijanie ‛przestali się z nim zadawać i nawet nie jadali z takim’.a W rezultacie pozbawiony jest on kontaktów — również towarzyskich — z lojalnymi chrześcijanami, którzy respektują prawo Boże i chcą się nim kierować w życiu. Mogą być wśród nich krewni nie należący do najbliższej rodziny i mieszkający oddzielnie. Nieraz trudno im jest zastosować się do tego polecenia Bożego, tak jak hebrajskim rodzicom, poddanym Prawu Mojżeszowemu, nie było łatwo uczestniczyć w egzekucji niegodziwego syna. Ale nakaz Boży jest wyraźny, możemy więc być pewni, że wykluczenie jest rzeczą słuszną (1 Koryntian 5:1, 6-8, 11; Tytusa 3:10, 11; 2 Jana 9-11; zob. Strażnicę z 1 kwietnia 1982 roku, strony 23-28 [23/CII, strony 12-18], oraz z 15 lipca 1988 roku, strony 28-31).

11. Jakie cechy osobowości Boga mogą się uzewnętrznić w związku z wykluczeniem?

¹¹ Pamiętajmy jednak, że nasz Bóg jest nie tylko sprawiedliwy, ale też „przepełniony serdeczną życzliwością, przebaczający błąd i wykroczenie” (Liczb 14:18). Jego Słowo wyjaśnia, iż osoba wykluczona może okazać skruchę i szukać u Boga przebaczenia. Co wtedy? Mogą się z nią spotkać doświadczeni nadzorcy, by z modlitwą dokładnie ustalić, czy szczerze żałuje występku, który doprowadził do usunięcia ze społeczności (por. Dzieje Apostolskie 26:20). Jeśli przejawia taką skruchę, może zostać przyłączona do zboru, podobnie jak według Listu 2 do Koryntian 2:6-11 postąpiono z wykluczonym Koryntianinem. Ale niektórzy są poza zborem Bożym już od szeregu lat. Czy można jakoś pomóc im dostrzec drogę powrotu?

Sprawiedliwość zrównoważona miłosierdziem

12, 13. Dlaczego w naśladowaniu Boga nie powinniśmy się ograniczać do odzwierciedlania Jego sprawiedliwości?

¹² Powyższe wywody dotyczyły głównie jednego przymiotu Bożego, wspomnianego w Księdze Wyjścia 34:6, 7. Jednakże wersety te mówią nie tylko o sprawiedliwości Jehowy, toteż osoby pragnące Go naśladować nie ograniczą się do strzeżenia sprawiedliwości. Czy wykonując model świątyni zbudowanej przez Salomona zająłbyś się wyłącznie jedną kolumną? (1 Królów 7:15-22). Nie, gdyż w taki sposób nie wyrobiłbyś sobie zrównoważonego poglądu na rzeczywisty charakter i znaczenie świątyni. Tak samo jeśli pragniemy naśladować Boga, musimy odzwierciedlać również inne Jego przymioty i metody działania, na przykład to, że jest „miłosierny i łaskawy, nieskory do gniewu, a przepełniony serdeczną życzliwością i prawdą, zachowujący serdeczną życzliwość dla tysięcy, przebaczający błąd”.

¹³ Miłosierdzie i przebaczanie należą do podstawowych przymiotów Boga. Świadczy o tym Jego postępowanie z Izraelitami. Bóg sprawiedliwości nie uwolnił ich od kary za liczne wykroczenia, ale okazał im dużo miłosierdzia i wyrozumiałości. „Dał poznać Mojżeszowi swe drogi, synom Izraela — swoje poczynania. Jehowa jest miłosierny i łaskawy, nieskory do gniewu i przepełniony serdeczną życzliwością. Nie będzie On przez cały czas doszukiwał się błędu ani po czas niezmierzony chował urazy” (Psalm 103:7-9; 106:43-46). Prześledzenie Jego poczynań w ciągu stuleci przekonuje o prawdziwości tych słów (Psalm 86:15; 145:8, 9; Micheasza 7:18, 19).

14. Jak Jezus dał do zrozumienia, iż naśladuje miłosierdzie Boże?

¹⁴ Jezus Chrystus „jest odblaskiem Jego [Bożej] chwały i odbiciem Jego istoty”, należało się więc spodziewać, że tak samo będzie miłosierny i skłonny do przebaczania (Hebrajczyków 1:3, BT). I rzeczywiście przejawiał te cechy, o czym świadczy to, co uczynił dla dobra drugich (Mateusza 20:30-34). Potrzebę okazywania miłosierdzia uwypuklił też w 15 rozdziale Ewangelii według Łukasza. Znajdujemy tam trzy przypowieści, z których dowiadujemy się, że Jezus naśladował Jehowę, i z których można się dużo nauczyć.

Troska o to, co zaginęło

15, 16. Co skłoniło Jezusa do podania przypowieści zanotowanych w 15 rozdziale Ewangelii według Łukasza?

¹⁵ Przypowieści te wskazują, iż Bóg miłosiernie interesuje się grzesznikami. Stanowią pewną całość, na której możemy się wzorować. Zwróćmy uwagę na ich tło: „Podchodzili zatem do niego [do Jezusa] wszyscy poborcy podatków i grzesznicy, aby go słuchać. Toteż szemrali zarówno faryzeusze, jak i uczeni w Piśmie, mówiąc: ‛Ten przyjmuje grzeszników i jada z nimi’” (Łukasza 15:1, 2).

¹⁶ Wszyscy ci ludzie byli Żydami. Faryzeusze i uczeni w Piśmie chełpili się skrupulatnym — w ich mniemaniu — przestrzeganiem Prawa Mojżeszowego, sprawiedliwością opartą na ścisłym stosowaniu się do norm prawnych. Ale Bóg nie pochwalał takiego przypisywania sobie sprawiedliwości (Łukasza 16:15). Wspomnianymi poborcami podatków najwidoczniej byli Żydzi zbierający podatki dla Rzymu. Odnoszono się do nich z pogardą, gdyż niejeden wymuszał na rodakach zawyżone opłaty (Łukasza 19:2, 8). Zaliczano ich do „grzeszników”, do których należały też osoby prowadzące się niemoralnie, w tym nierządnice (Łukasza 5:27-32; Mateusza 21:32). Tymczasem Jezus zadał krytycznie nastawionym przywódcom religijnym następujące pytanie:

17. Jaką przypowieść Jezus podał najpierw?

¹⁷ „Który człowiek spośród was, gdy mając sto owiec, zagubi jedną z nich, nie pozostawia na pustkowiu dziewięćdziesięciu dziewięciu i nie idzie za zaginioną, aż ją znajdzie? A znalazłszy ją, z radością kładzie ją na ramiona. I gdy się dostanie do domu, zwołuje przyjaciół oraz sąsiadów, mówiąc im: ‛Cieszcie się ze mną, bo znalazłem swoją owcę, która zaginęła’. Powiadam wam, że tak samo w niebie będzie więcej radości z jednego skruszonego grzesznika niż z dziewięćdziesięciu dziewięciu sprawiedliwych, którzy nie potrzebują okazać skruchy”. Przywódcy religijni bez trudu zrozumieli podobieństwo, gdyż widok owiec i pasterzy nie był im obcy. Zatroskany pasterz zostawił 99 owiec, by pasły się na znanym pastwisku, a sam poszedł szukać zabłąkanej owcy. Kiedy ją wreszcie znalazł, delikatnie przydźwigał wystraszoną z powrotem do stada (Łukasza 15:4-7).

18. Co wywołało radość, o której mowa w drugiej przypowieści Jezusa?

¹⁸ Jezus opowiedział też drugą przypowieść: „Albo która kobieta mająca dziesięć drachm, jeśli zgubi jedną drachmę, nie zapala lampy, nie wymiata domu i nie szuka pilnie, aż ją znajdzie? A znalazłszy ją, zwołuje przyjaciółki i sąsiadki, mówiąc: ‛Cieszcie się ze mną, bo znalazłam drachmę, którą zgubiłam’. Powiadam wam: Tak samo wśród aniołów Bożych powstaje radość z jednego grzesznika, który okazuje skruchę” (Łukasza 15:8-10). Drachma stanowiła prawie równowartość wynagrodzenia robotnika za cały dzień pracy. Kobieta mogła otrzymać tę monetę w spadku, mogła ją też nosić jako część swego rodzaju biżuterii. Kiedy ją zgubiła, starannie szukała, aż ją znalazła, a potem razem z przyjaciółkami bardzo się radowała. Czego dowiadujemy się z tego o Bogu?

Co wywołuje w niebie radość?

19, 20. Głównie kogo dotyczyły pierwsze dwie przypowieści Jezusa i jaką myśl uwypukliły?

¹⁹ Obie te przypowieści były odpowiedzią na krytykę Jezusa, który kilka miesięcy wcześniej określił siebie mianem „dobrego pasterza”, oddającego za owce własną duszę (Jana 10:11-15). Niemniej jednak przypowieści te nie dotyczyły głównie Jezusa. Uczonym w Piśmie i faryzeuszom miały pomóc poznać punkt widzenia Jehowy i Jego drogi. Dlatego Jezus powiedział, że w niebie panuje radość z powodu grzesznika okazującego skruchę. Owi religianci utrzymywali, że służą Jehowie, ale Go nie naśladowali. Natomiast życzliwe postępowanie Jezusa odzwierciedlało wolę Jego Ojca (Łukasza 18:10-14; Jana 8:28, 29; 12:47-50; 14:7-11).

²⁰ Jeżeli jedna owca ze stu wzbudziła tyle radości, to jeszcze większą wywołała jedna moneta z dziesięciu. Nawet dzisiaj potrafimy zrozumieć, jak cieszyły się tamte kobiety, gdy odnalazły monetę. I w tym wypadku Jezus skierował uwagę na niebo, gdzie „aniołowie Boży” wraz z Jehową radują się „z jednego grzesznika, który okazuje skruchę”. Warto podkreślić końcowe słowa: „okazuje skruchę”. Przypowieści te w gruncie rzeczy dotyczyły skruszonych grzeszników. Obie kładły nacisk na to, iż radowanie się ich skruchą jest najzupełniej stosowne.

21. Czego możemy się nauczyć z przypowieści Jezusa zanotowanych w 15 rozdziale Ewangelii Łukasza?

²¹ Zaślepieni przywódcy religijni, zadufani w sobie z powodu postępowania na pozór zgodnego z Prawem, przeoczyli fakt, że Bóg jest „miłosierny i łaskawy, (...) przebaczający błąd i wykroczenie, i grzech” (Wyjścia 34:6, 7). Gdyby naśladowali ten szczegół osobowości Boga i Jego metod działania, docenialiby miłosierdzie okazywane przez Jezusa skruszonym winowajcom. A co powiedzieć o nas? Czy bierzemy sobie tę naukę do serca i czy się do niej stosujemy? Zapoznajmy się teraz z trzecią przypowieścią Jezusa.

Skrucha i miłosierdzie w działaniu

22. Streść krótko trzecią przypowieść Jezusa.

²² Jest to tak zwana przypowieść o synu marnotrawnym. Czytając ją, można jednak zrozumieć, dlaczego zdaniem niektórych jest to przypowieść o miłości ojcowskiej. Opowiada ona, jak młodszy syn otrzymuje od ojca dziedzictwo (por. Powtórzonego Prawa 21:17). Potem udaje się do dalekiego kraju, gdzie trwoni wszystko na rozwiązłe życie i w rezultacie musi się nająć do pasienia świń, a nawet stacza się tak nisko, że łaknie przeznaczonej dla nich karmy. W końcu się opamiętuje i postanawia wrócić do domu, choćby miał pracować u ojca jako najemnik. Kiedy zbliża się do domu, ojciec wychodzi mu naprzeciw i go wita, potem zaś wydaje ucztę. Starszego brata, który pozostał w domu przy pracy, oburza taki przejaw miłosierdzia. Ale ojciec mówi, że należy się radować, gdyż młodszy syn niejako był martwy, a oto znowu żyje (Łukasza 15:11-32).

23. Czego możemy się nauczyć z przypowieści o synu marnotrawnym?

²³ Niektórzy uczeni w Piśmie i faryzeusze mogli sądzić, że zostali przyrównani do starszego syna, natomiast młodszy syn wyobrażał grzeszników. Czy jednak pojęli sens tej przypowieści? A czy my go pojmujemy? Uwypukla ona niezwykły przymiot naszego miłosiernego Ojca niebiańskiego — gotowość do przebaczania grzesznikom, którzy okazali szczerą skruchę i się nawrócili. Powinna nas pobudzać do radowania się, gdy skruszonym grzesznikom są darowane winy. Taki jest punkt widzenia Boga i Jego sposób działania, i podobnie postępują ci, którzy się na Nim wzorują (Izajasza 1:16, 17; 55:6, 7).

24, 25. Jakie Boskie metody działania powinniśmy starać się naśladować?

²⁴ Nie ulega wątpliwości, że wszystkie drogi Jehowy — Jego metody działania — są nacechowane sprawiedliwością, toteż ludzie pragnący Go naśladować cenią sobie ten przymiot i o niego zabiegają. Ale nasz Bóg nie kieruje się wyłącznie abstrakcyjną, surową sprawiedliwością. Jest wielki w miłości i miłosierdziu. Świadczy o tym Jego gotowość do przebaczania na podstawie prawdziwej skruchy. Dlatego apostoł Paweł słusznie połączył przebaczanie z naśladowaniem Boga: „Przebaczajcie sobie, tak jak i Bóg nam przebaczył w Chrystusie. Bądźcie więc naśladowcami Boga jako dzieci umiłowane i postępujcie drogą miłości” (Efezjan 4:32 do 5:2, BT, kursywa nasza).

²⁵ Prawdziwi chrześcijanie od dawna starają się naśladować sprawiedliwość Jehowy oraz Jego miłosierdzie i gotowość do przebaczania. Im lepiej Go poznajemy, tym łatwiej nam będzie wzorować się na Nim pod tym względem. Ale jak można to czynić w stosunku do osoby, którą słusznie spotkała surowa kara, gdyż zeszła na drogę grzechu? Zbadajmy bliżej to zagadnienie.

[Przypis]

Czego się nauczyłeś?

◻ Jak się ujawniła sprawiedliwość Boża w narodzie izraelskim i w zborze chrześcijańskim?

◻ Dlaczego oprócz sprawiedliwości Bożej powinniśmy naśladować Jego miłosierdzie?

◻ W jakich okolicznościach Jezus podał trzy przypowieści, zanotowane w 15 rozdziale Ewangelii według Łukasza, i czego można się z nich nauczyć?

[Ilustracja na stronach 16, 17]

Równina Er-Raha u podnóża góry Synaj (z lewej strony na dalszym planie)

[Prawa własności]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Prawa własności do ilustracji, strona 15]

Garo Nalbandian

[Prawa własności do ilustracji, strona 18]

Garo Nalbandian