Przykłady — klucz do serca

DAWID ucieka, żeby ratować życie. Jego nieprzyjacielem jest Saul, namaszczony król Izraela. Saul, miotany zazdrością, żywi zaciekłą nienawiść do Dawida. Powziąwszy morderczy zamiar, na czele 3000 żołnierzy rzuca się w pościg. Dawid zdaje sobie sprawę z przewagi liczebnej wroga, toteż wraz ze swym oddziałem ukrywa się na pustyni w głębi pewnej groty.

Uciekinierzy tłoczą się w ciemnej jaskini, gdy nagle wydarzenia przybierają nieoczekiwany obrót. Do tej samej groty wchodzi za swoją potrzebą Saul. Dawid z orężem w ręku cichutko podchodzi do bezbronnego przeciwnika, lecz ku zdumieniu współtowarzyszy nie zabija króla. Odcina tylko skrawek jego szaty. Ale później żałuje nawet tego i mówi: „Niech mię broni Jahwe przed dokonaniem takiego czynu przeciw mojemu panu i pomazańcowi Jahwe, bym miał podnieść rękę na niego, bo jest pomazańcem Jahwe” (1 Samuela 24:1-6, BT).

Powyższa relacja biblijna uczy okazywania szacunku dla zwierzchności ustanowionej przez Boga. Poza tym trafia do serca, chyba nawet skuteczniej niż rada udzielona wprost. Sprawozdania, które dla naszego pouczenia utrwalono w Słowie Bożym, odznaczają się wielką siłą oddziaływania (Rzymian 15:4).

Z tego względu podczas głoszenia dobrej nowiny od drzwi do drzwi, prowadzenia domowych studiów biblijnych, wygłaszania wykładów biblijnych lub w czasie świadczenia nieoficjalnego Świadkowie Jehowy nie ograniczają się do przedstawiania faktów. Starają się trafiać do serca za pomocą unaocznień oraz przykładów wziętych z życia. Opracowany przez nich Poradnik dla teokratycznej szkoły służby kaznodziejskiej zawiera następujące wyjaśnienie: „Przykłady podtrzymują zainteresowanie i uwypuklają ważne pojęcia. Pobudzają procesy myślowe i ułatwiają zrozumienie nowych myśli. Dobrze dobrane przykłady łączą odwoływanie się do rozsądku z przemawianiem do uczuć. (...) Niekiedy można podać jakiś przykład w celu ominięcia uprzedzeń lub przesądów” (strona 168).a

Warren DuBois, autor książki Essentials of Public Speaking (Podstawowe zasady publicznego przemawiania), nadmienia: „Jeżeli ten, kto pisze lub przemawia, zilustruje swoje myśli przykładami ludzkich zachowań i wypowiedzi, wtedy nawet najmniej zajmujący temat stanie się ciekawszy”. A zatem urozmaicenie sposobu przekazywania życiodajnego orędzia, które samo w sobie jest pasjonujące, na pewno pomoże chrześcijańskim kaznodziejom trafiać ludziom do serca.

Pouczające przykłady

Jakie przykłady są najlepsze? Zazwyczaj takie, które nawiązują do spraw lub rzeczy dobrze znanych słuchaczom. Jezus Chrystus dał pod tym względem wspaniały wzór. W Kazaniu na Górze mówił między innymi o soli, lampach i ptakach (Mateusza 5:1 do 7:29). Ogólnie znane były wtedy lampy oliwne, które czasami stawiano na stojaku. Uczniowie Jezusa niewątpliwie zrozumieli, że powinni być nosicielami duchowego światła, gdy usłyszeli następujące słowa: „Lampy zapalonej nie stawia się pod miarką koszykową, tylko na świeczniku, i świeci na wszystkich znajdujących się w domu. Podobnie niech światło wasze świeci przed ludźmi, aby widzieli wasze szlachetne uczynki i dawali chwałę waszemu Ojcu, który jest w niebiosach” (Mateusza 5:15, 16). Proste przykłady, dostosowane do tematu, pomogą chrześcijańskim kaznodziejom objaśniać pojęcia i nauki biblijne.

Chyba najwymowniejsze są przypowieści Jezusa dotyczące ludzi. Zwróćmy uwagę na unaocznienia zapisane w 15 i 16 rozdziale Ewangelii według Łukasza. Uczeni w Piśmie i faryzeusze krytykowali Jezusa za przestawanie z grzesznikami i celnikami. Wtedy Chrystus opowiedział wzruszające historie o ludziach — o pasterzu, który odnalazł zaginioną owcę, o kobiecie, która odzyskała zgubioną monetę, o synu marnotrawnym, który powrócił do domu, oraz o niesprawiedliwym słudze.

Realistyczne unaocznienia i przykłady wzięte z życia mogą być bardzo przydatne chrześcijańskiemu kaznodziei. Zobaczmy, w jaki sposób Alexander H. Macmillan, który w ciągu 60 lat wiele podróżował jako mówca, przedstawił biblijną prawdę o stanie umarłych. Krótko przed śmiercią swego ojca, wierzącego w nieśmiertelność duszy, przeprowadził z nim następującą rozmowę:

„Ojciec zapytał mnie wprost: ‚Synu, czy będę samotnie leżał w grobie i oczekiwał, aż Królestwo zacznie doprowadzać ziemię do doskonałości?’

„Młodemu człowiekowi mogłoby sprawić trudność udzielenie odpowiedzi w sposób satysfakcjonujący starszą osobę, której obca była ta nauka biblijna.

„Odpowiedziałem pytaniem: ‚Ojcze, czy dobrze spałeś ostatniej nocy?’

„‚Tak, synu’ — odparł. ‚Lekarz dał mi pigułki nasenne’.

„‚Czy podczas snu dokuczała ci samotność?’

„‚Nie. Chciałbym spać przez cały czas, bo nie czułbym bólu’”.

Po tych słowach A. H. Macmillan odczytał fragmenty z Księgi Hioba 14:13-15 oraz 3:17-19 i powiedział: „Jak widzisz, ojcze, umarli śpią snem śmierci i w tym stanie o niczym nie wiedzą, czy wobec tego mogliby czuć się osamotnieni?”

Jakże skuteczne nauczanie! Jeżeli jesteś Świadkiem Jehowy, to i ty możesz się posługiwać wersetami biblijnymi oraz przykładami, aby trafiać do serca i umysłu.

Poszukiwanie przykładów

Ale gdzie szukać wyrazistych unaocznień lub przykładów zaczerpniętych z życia? Wiele z nich znajdziesz w skarbnicy własnych przeżyć. Załóżmy, że masz omówić dobrodziejstwa wiary, potęgę modlitwy albo radość ze służby. Jeżeli jesteś oddanym Bogu chrześcijaninem, to zapewne przypomnisz sobie niejedno zdarzenie z własnego życia. Może poznasz czyjeś ciekawe doświadczenia, uczestnicząc w zebraniach lub rozmawiając ze współchrześcijanami. Mógłbyś też sięgnąć po budujące opisy zawarte w Roczniku Świadków Jehowy. Skorowidze zamieszczone w różnych publikacjach Towarzystwa Strażnica pomogą ci znaleźć wiele relacji z całego świata.

Co zrobić, by przytoczenie cudzych przeżyć przyniosło korzyść? Przede wszystkim wytwórz nastrój oczekiwania, by przykuć uwagę słuchaczy. Mógłbyś najpierw powiedzieć: „Pewien pionier sam się przekonał, jak Jehowa błogosławi tym, którzy Mu ufają”. Twoi słuchacze natychmiast zaczną się zastanawiać, jakich to błogosławieństw zaznał ów pełnoczasowy głosiciel Królestwa. Wtedy im o nich opowiedz.

Spróbuj to zrobić własnymi słowami. Przedstaw szczegóły, ponieważ nadadzą opowiadaniu wyrazistości. Odmaluj żywy obraz sytuacji, a jeszcze bardziej pobudzisz słuchaczy do myślenia. Zważaj jednak pilnie, by się zanadto nie rozwodzić, gdyż wtedy trudno będzie zrozumieć, w jakim celu relacjonujesz dane zdarzenie. Unikaj również przesady, bo chociaż opowieść stałaby się barwniejsza, mogłoby się to odbić ujemnie na wiarogodności. Z tego samego powodu powstrzymaj się też od przekazywania pogłosek lub doświadczeń, których nie możesz sprawdzić.

Sięganie po przykłady z Biblii

Najbardziej pouczające opisy przeżyć można znaleźć w samej Biblii. Przypuśćmy, że chciałbyś wykazać osobie studiującej Biblię lub gronu słuchaczy, iż dzieci potrafią samodzielnie zająć stanowisko po stronie Jehowy Boga. Może zdecydujesz się przytoczyć historię nieznanej z imienia dziewczynki, która opowiedziała żonie Naamana o proroku Jehowy, Elizeuszu. Najpierw odczytaj relację z Księgi 2 Królów 5:1-5. Potem zapytaj: „Ile trudności musiała twoim zdaniem pokonać ta dziewczynka, żeby zachować prawość wobec Boga w kraju, w którym praktykowano fałszywy kult? Czy śmiałe mówienie o Jehowie i Jego proroku nie wymagało od niej odwagi?”

Poszukanie dodatkowych informacji pomoże ci wzbogacić tę opowieść. Pomocne wyjaśnienia znajdziesz pod hasłami: NAAMAN, SYRIA i ELIZEUSZ w skorowidzach zamieszczonych w różnych publikacjach Towarzystwa Strażnica. W niektórych przekładach Biblii przy wersecie z Księgi 2 Królów znajduje się odsyłacz do Psalmu 148:12, 13, gdzie czytamy: „Młodzieńcy, a także dziewice, starcy razem z chłopcami. Niech sławią imię Jehowy, bo samo tylko Jego imię jest niedościgłe w swej wzniosłości. Jego dostojność sięga ponad ziemię i niebo”. Jakże wspaniała zachęta dla młodych do śmiałego głoszenia Słowa Bożego! (Dzieje 4:29-31).

Jeżeli jesteś chrześcijańskim kaznodzieją, to i pod tym względem ‛stale zwracaj uwagę na swe nauczanie’ (1 Tymoteusza 4:16). Nie ograniczaj się do przekazywania słów prawdy — staraj się też podawać unaocznienia. Przytaczaj sprawozdania biblijne w sposób żywy i wymowny. Posługuj się stosownymi przykładami i doświadczeniami. Dzięki temu trafisz słuchaczom do serca.

[Przypis]

[Ilustracja na stronie 29]

Nowożytni kaznodzieje, podobnie jak niegdyś Jezus, mogą głosić biblijne orędzie i trafiać ludziom do serca, posługując się wyrazistymi przykładami