22:37

Masz kochać: Słowo „kochać” jest tutaj tłumaczeniem greckiego czasownika agapáo. Ten czasownik i pokrewny rzeczownik agápe („miłość”) pojawia się w Chrześcijańskich Pismach Greckich ponad 250 razy. W 1Jn 4:8 rzeczownik agápe został użyty w wypowiedzi „Bóg jest miłością”, a w innych miejscach Biblii przedstawiono Boga jako najwspanialszy przykład niesamolubnej miłości opartej na zasadach. Bóg przejawia miłość w sposób przemyślany i celowy. Wiąże się ona z zobowiązaniem i działaniem, a nie tylko z emocjami i uczuciami. Ludzie są w stanie naśladować Boga i okazywać taką miłość w wyniku świadomego wyboru (Ef 5:1). Dlatego słusznie można od nich oczekiwać, że będą przejawiać miłość, tak jak to polecono w dwóch najważniejszych przykazaniach. Jezus cytuje tutaj Pwt 6:5. W Pismach Hebrajskich miłość opisuje się głównie za pomocą hebrajskich czasowników ʼahéw lub ʼaháw („kochać”) oraz rzeczownika ʼahawáh („miłość”). Mają one podobny zakres znaczeniowy, jak wspomniane wcześniej greckie słowa. W kontekście kochania Jehowy te słowa wyrażają pragnienie całkowitego oddania dla Boga i służenia wyłącznie Jemu. Taką miłość w doskonały sposób przejawiał Jezus. Pokazał on, że miłość do Boga to coś więcej niż uczucie — jeśli człowiek kocha Jehowę, ma to wpływ na całe jego życie, wszystkie jego myśli, słowa i czyny (zob. komentarz do Jn 3:16).

Jehowę: Zacytowano tu słowa z Pwt 6:5, gdzie w tekście hebrajskim pojawia się imię Boże wyrażone czterema spółgłoskami (w transliteracji na jęz. pol. JHWH) (zob. Dodatek C).

sercem: Termin ten w sensie przenośnym na ogół odnosi się do wnętrza człowieka. Kiedy jednak występuje razem ze słowami „dusza” i „umysł”, jego znaczenie zawęża się do emocji, pragnień i uczuć. Zakresy znaczeniowe trzech pojęć użytych w tym wersecie (serce, dusza i umysł) w dużym stopniu się pokrywają. Podkreśla to w sposób najmocniejszy z możliwych, że powinniśmy darzyć Boga miłością bezgraniczną, zupełną.

duszą: Lub „całym sobą; całym jestestwem” (zob. Słowniczek pojęć).

umysłem: Czyli zdolnościami intelektualnymi. Człowiek musi korzystać ze swojej zdolności myślenia, żeby poznawać Boga i wzrastać w miłości do Niego (Jn 17:3; Rz 12:1). W zacytowanych tu słowach z Pwt 6:5 w tekście hebrajskim użyto trzech terminów: serce, dusza i siła. Jednak w greckim tekście Ewangelii według Mateusza słowo „siła” zastąpiono wyrazem „umysł”. Może być tego kilka przyczyn. Po pierwsze, chociaż w starożytnej hebrajszczyźnie nie było rzeczownika „umysł”, pojęcie to często mieściło się w terminie „serce”. Gdy termin ten występuje w sensie przenośnym, odnosi się do wnętrza człowieka, czyli jego myśli, uczuć, nastawienia i pobudek (Pwt 29:4; Ps 26:2; 64:6; zob. komentarz do słowa sercem w tym wersecie). Dlatego tam, gdzie w tekście hebrajskim pojawia się słowo „serce”, w Septuagincie jego odpowiednikiem często jest greckie słowo oznaczające „umysł” (Rdz 8:21; 17:17, NŚ, 1997; Prz 2:10; Iz 14:13). Po drugie, w cytacie z Pwt 6:5 Mateusz mógł użyć greckiego słowa oznaczającego „umysł” zamiast „siła”, ponieważ hebrajskie słowo oddawane jako „siła” [albo „siły witalne”, przyp.] może oznaczać zarówno siłę fizyczną, jak i zdolności intelektualne. Jakkolwiek było, okoliczność, że znaczenia hebrajskich i greckich terminów się pokrywały, wyjaśnia, dlaczego ewangeliści, cytując Księgę Powtórzonego Prawa, nie użyli dokładnie takich samych słów (zob. komentarze do Mk 12:30; Łk 10:27).