• Ropa — jakie znaczenie ma dla ciebie
    Przebudźcie się! — 2003 | 8 listopada

    • Ropa — jakie znaczenie ma dla ciebie

      CZY kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak wyglądałoby życie, gdyby nie było ropy naftowej ani otrzymywanych z niej produktów?a Ropopochodne oleje służą do smarowania ruchomych elementów pojazdów silnikowych, rowerów, wózków dziecięcych i innych urządzeń. Osłabiają tarcie i w ten sposób zmniejszają zużycie maszyn. Ale to nie wszystko.

      Ropę naftową wykorzystuje się do produkcji paliw lotniczych i samochodowych oraz przeznaczonych do urządzeń grzewczych. Jest ona też potrzebna do wytwarzania wielu kosmetyków, farb, atramentu, leków, nawozów, tworzyw sztucznych i tysięcy najrozmaitszych wyrobów. Bez niej życie milionów ludzi byłoby zupełnie inne. Nic więc dziwnego, że jak powiedziano w pewnym źródle, ropa naftowa i jej pochodne mają „chyba szersze zastosowanie niż którakolwiek inna substancja na świecie”. Ale jak wydobywa się ropę? Skąd ona pochodzi? I od jak dawna człowiek ją wykorzystuje?

      Biblia podaje, że z górą 2000 lat przed naszą erą Noe na polecenie Boga zbudował olbrzymią arkę. Uszczelnił ją za pomocą smoły — a więc zapewne jakiejś substancji ropopochodnej (Rodzaju 6:14). Substancje takie wykorzystywali również Babilończycy przy wznoszeniu budowli z cegieł, Egipcjanie do mumifikacji, a inne starożytne ludy w celach medycznych.

      Kto by pomyślał, że ropa zrobi tak zawrotną karierę. Nikt nie zaprzeczy, że obecnie jest to jeden z najważniejszych surowców w gospodarce światowej.

      Odskocznią do sławy stało się dla ropy wykorzystanie jej jako paliwa oświetleniowego. W Baku, dzisiejszej stolicy Azerbejdżanu, już w XV wieku do lamp wlewano ropę czerpaną z niezbyt głębokich otworów w ziemi. Od roku 1650 także w Rumunii z płytkich złóż wydobywano ropę, a pozyskana z niej nafta nadawała się do oświetlania. W połowie XIX wieku w kraju tym, a także w innych państwach wschodnioeuropejskich kwitł przemysł naftowy.

      W tym samym stuleciu w USA grupa ludzi poszukujących wydajnych źródeł światła skupiła uwagę na ropie naftowej. Doszli oni do wniosku, że zaspokojenie zapotrzebowania rynku na naftę będzie wymagało dokonywania odwiertów. Dlatego w 1859 roku w Pensylwanii powstał szyb wiertniczy. Tak się rozpoczęło naftowe szaleństwo. A co wydarzyło się później?

      [Przypis]

      a Ropie naftowej często towarzyszy gaz ziemny, w którego skład wchodzi metan. Czasem obie substancje wydostają się na powierzchnię szczelinami w ziemi. Ropa należy do bituminów, do których zaliczamy też asfalt i smołę.

      [Ramka na stronie 3]

      CZYM JEST ROPA NAFTOWA?

      Ropa naftowa to „ciekły surowiec kopalny barwy brunatnej, będący mieszaniną węglowodorów; przez destylację otrzymuje się z niego benzynę, wazelinę, parafinę, wosk, naftę itp.; w stanie naturalnym ma zastosowanie jako paliwo” (Słownik języka polskiego pod redakcją M. Szymczaka).

  • Ropa — jak ją pozyskujemy?
    Przebudźcie się! — 2003 | 8 listopada

    • Ropa — jak ją pozyskujemy?

      „NIECH powstanie światło”. W XIX stuleciu w USA pilnie poszukiwano jakiegoś nowego źródła światła, które zastąpiłoby uciążliwie migające lampy z oliwą, tranem lub innymi substancjami. Co zaczęto wykorzystywać? Ropę naftową! A gdzie ją znajdowano?

      W roku 1859 w pobliżu miejscowości Titusville w stanie Pensylwania emerytowany kolejarz Edwin Drake, używając maszyny parowej ze starego parowozu, wykopał szyb o głębokości przeszło 20 metrów i dotarł do złoża ropy. Był to początek ery naftowej w USA. Surowiec ten odkrywano w wielu częściach świata, co miało ogromny wpływ na gospodarkę i politykę. Nafta okazała się znakomitym źródłem tak bardzo potrzebnego sztucznego światła.

      W regionach naftowych USA zaczęto więc gorączkowo nabywać ziemię i drążyć szyby. W owym czasie często można było usłyszeć o ludziach, którzy nagle się wzbogacili, lub o takich, którzy potem stracili całe fortuny. Jak na ironię, do tej drugiej grupy należał wspomniany już Edwin Drake.

      Wkrótce mimo niezwykłego ożywienia gospodarczego — a może właśnie z jego powodu — w pensylwańskim przemyśle naftowym nastąpił pierwszy kryzys. Cena ropy spadła z 20 dolarów do 10 centów za baryłkę! W wyniku nadprodukcji i spekulacji ceny się obniżyły, a niektóre złoża szybko wyczerpały. Szczególnym świadkiem tamtych czasów jest wymarłe miasto Pithole. Powstało, rozkwitło i opustoszało w ciągu mniej więcej półtora roku. Takie wzloty i upadki stały się nieodłącznym elementem historii ropy naftowej.

      W roku 1870 John Davison Rockefeller wraz z kilkoma kolegami założył koncern Standard Oil Company. Przedsiębiorstwo to dominowało na rynku, dopóki nie pojawiły się konkurencyjne firmy, zwłaszcza na terenie Rosji. Jednym z rywali był Marcus Samuel, założyciel koncernu znanego dziś jako Royal Dutch/Shell Group. Poza tym dzięki pomysłowości braci Noblia zrealizowano w Rosji zakrojone na szeroką skalę przedsięwzięcie pozwalające wydobywać ropę ze złóż w Baku.

      Tak wyglądały początki przedsiębiorstw naftowych. Od tamtego czasu, aby zapobiec niestabilności cen i produkcji, założono rozmaite towarzystwa i organizacje. Jedną z nich jest Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC). Jedenaście zrzeszonych w niej państw posiada łącznie większość odkrytych złóż tego surowca (zobacz ramkę na stronie 7).

      Gdzie szukać ropy i ile jej jest?

      Pod koniec XIX wieku zaczęto dość powszechnie wykorzystywać energię elektryczną, a to mogło zwiastować kres przemysłu naftowego. Jednakże sytuację radykalnie zmienił inny niezwykły wynalazek — wysokoobrotowy silnik o spalaniu wewnętrznym, używany głównie w samochodach. Pojazdy silnikowe, które pod koniec lat dwudziestych ubiegłego stulecia stały się dostępne w większości krajów rozwiniętych, napędzane były benzyną — pochodną ropy. Zapotrzebowanie na ropę znacznie więc wzrosło. Ale gdzie jej szukać?

      Z upływem czasu dzięki odkryciu w różnych częściach globu około 50 000 nowych złóż ropa zaczęła dominować na rynkach światowych. Jednak pod względem produkcji najważniejsza nie jest liczba pól naftowych, lecz ich wielkość. Jakie mają one rozmiary?

      Największe w klasyfikacji są złoża, z których można wydobyć przynajmniej 5 miliardów baryłek. Z kolejnych co do wielkości uzyskuje się od 500 milionów do 5 miliardów baryłek. Chociaż w pewnej publikacji na temat światowych zasobów ropy (U.S. Geological Survey World Petroleum Assessment 2000) podano listę około 70 krajów posiadających rezerwy ropy, to tylko niektóre z nich mają aż tak duże pola naftowe (zobacz ramkę na stronie 7). Najwięcej olbrzymich złóż znajduje się w arabsko-irańskim basenie roponośnym, w rejonie Zatoki Perskiej.

      Poszukiwania nowych złóż ropy nie ustają. Wykorzystuje się w tym celu osiągnięcia nowoczesnej techniki. Uwagę producentów ropy przykuł niedawno basen Morza Kaspijskiego, w którym leżą Azerbejdżan, Iran, Kazachstan, Rosja, Turkmenistan i Uzbekistan. Według amerykańskiej organizacji Energy Information Administration obszar ten może mieć gigantyczne zasoby ropy naftowej i gazu ziemnego. Dlatego planowane są ewentualne szlaki transportowe wiodące na przykład przez Afganistan. Dodatkowe złoża wykryto też na Bliskim Wschodzie, na Grenlandii i w niektórych częściach Afryki. Jednakże przekształcenie węglowodorów w energię czy wyprodukowanie z nich przedmiotów codziennego użytku to już zupełnie inna historia.

      Wydobycie

      Geolodzy i inni specjaliści poszukują miejsc, w których można by wydobywać ropę. Po dokonaniu pomiarów i pobraniu próbek robią odwierty, aby potwierdzić obecność surowca. Dawniej natrafienie na złoże nieraz kończyło się gwałtownym wytryskiem błota i ropy, co powodowało straty i groziło eksplozją. Obecnie urządzenia pomiarowe i specjalne zawory zapobiegają takim wypadkom. Poza tym dziś można wykonywać otwory głębsze, ale o mniejszej średnicy.

      Ciśnienie, które wypycha ropę i gaz ziemny na powierzchnię, z czasem zaczyna spadać. Aby je utrzymać, do złoża pompuje się wodę albo różne substancje chemiczne, takie jak dwutlenek węgla, azot lub inne gazy. W zależności od regionu ropa może mieć rozmaitą gęstość. Oczywiście najbardziej pożądana jest ropa lekka, którą łatwiej pozyskiwać i rafinować.

      Jak wyjaśnia Amerykański Instytut Naftowy, do nowoczesnych technik zalicza się wiercenie poziome, niemal równoległe do powierzchni ziemi, umożliwiające zmniejszenie liczby szybów naftowych. Do gwałtownego wzrostu wydobycia ropy przyczyniło się pozyskiwanie jej z dna morskiego, które zainicjowano w 1947 roku w Zatoce Meksykańskiej. Sposób wydobycia ma rzecz jasna bezpośredni wpływ na cenę produktu końcowego.b

      Transport

      Od roku 1863 w Pensylwanii do transportu ropy wykorzystywano drewniane rurociągi o małej średnicy. Było to tańsze i praktyczniejsze niż przewożenie 159-litrowych baryłek na wozach zaprzężonych w konie.c Obecnie rurociągi mają znacznie bardziej skomplikowaną budowę i są o wiele dłuższe. Według pewnego stowarzyszenia działającego w tej branży w samych tylko USA ropa jest transportowana przewodami o łącznej długości przeszło 300 000 kilometrów!

      Dzisiejsze rurociągi, najczęściej metalowe, transportują nie tylko surową ropę do rafinerii, ale też produkty końcowe do miejsc dystrybucji. Nowoczesne zautomatyzowane systemy monitorują przepływ i ciśnienie cieczy. Poza tym wynaleziono specjalne, umieszczane w przewodach urządzenia, które wykorzystując pole magnetyczne lub ultradźwięki, kontrolują setki kilometrów przewodów. Jednak przeciętny człowiek prawdopodobnie zauważy tylko znak informujący, że w danym miejscu pod ziemią biegnie rurociąg i że nie wolno robić tam żadnych wykopów.

      Chociaż ropociągi są bardzo praktyczne, nie zdają egzaminu w wypadku transportowania dużych ilości ropy na tereny zamorskie. Ale już dawno znaleziono rozwiązanie — ogromne tankowce, specjalnie skonstruowane statki o długości nawet 400 metrów. Należą do największych jednostek pływających i mieszczą milion baryłek ropy, a czasem jeszcze więcej. Niestety, choć wydają się solidne, to jak wskazują dane z ramki „Wycieki ropy naftowej”, są podatne na uszkodzenia. Poza tym sporo ropy przewozi się barkami i pociągami. Ale transport to tylko jeden etap całego procesu.

      Widok niewielkiego płomienia nad wysokim kominem — pełniącym funkcję zaworu bezpieczeństwa — najprawdopodobniej oznacza, że masz przed sobą rafinerię. Ogólnie rzecz ujmując, w rafinerii surową ropę się podgrzewa i przesyła do atmosferycznych kolumn destylacyjnych, gdzie ulega rozdzieleniu na kilka frakcji. Frakcje te mają różną gęstość — najlżejsze są gazy, na przykład butan, a najcięższe to między innymi takie, z których produkuje się smary (patrz strony 8 i 9). Nadal jednak pozostaje pytanie: Czy ropa naftowa nie przynosi więcej szkody niż pożytku?

      [Przypisy]

      a Jeden z nich, Alfred Nobel, został później fundatorem Nagrody Nobla.

      b „Szacuje się, że w Zatoce Meksykańskiej koszt wydobycia ropy z platformy morskiej sięgającej jakieś 300 metrów pod wodę jest około 65 razy wyższy niż na Bliskim Wschodzie” (The Encyclopædia Britannica).

      c Początkowo ropę przechowywano i transportowano w drewnianych baryłkach, takich samych, jakie służyły do przechowywania wina (zobacz ramkę na stronie 5).

      [Ramka i ilustracja na stronie 5]

      BARYŁKI CZY TONY?

      Pierwsze firmy naftowe z Pensylwanii przewoziły ropę w 180-litrowych beczkach do wina. Do takich baryłek wlewano tylko 159 litrów ze względu na możliwość wycieków podczas transportu. Do dziś baryłka (159 litrów) jest powszechnie przyjętą jednostką objętości ropy.

      Od samego początku na kontynent europejski ropę naftową przewożono drogą morską, a jej ilość ustalano też na podstawie wagi — w tonach — co praktykuje się do dziś.

      [Prawa własności]

      Źródło: Amerykański Instytut Naftowy

      [Ramka na stronie 6]

      JAK POWSTAŁY ZŁOŻA ROPY?

      Od lat siedemdziesiątych XIX wieku większość uczonych przychyla się do tak zwanej teorii organicznej. Według niej „znajdujące się w osadach szczątki organiczne z czasem się rozkładają, tworząc ropę i gaz ziemny, które później gromadzą się w szczelinach skał osadowych w zewnętrznych warstwach skorupy [ziemskiej]”. W wyniku tego procesu powstaje ropa naftowa, której głównym składnikiem są węglowodory, czyli związki węgla z wodorem. Jednak od lat siedemdziesiątych XX wieku niektórzy naukowcy kwestionują taki pogląd.

      W czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences z 20 sierpnia 2002 roku opublikowano artykuł „Pochodzenie węglowodorów i ropy naftowej”. Jego autorzy argumentują, że ropa powstała „w płaszczu ziemi”, a nie na znacznie mniejszych głębokościach, jak się zazwyczaj uważa.

      Fizyk Thomas Gold zaproponował kilka kontrowersyjnych teorii, a ich dokładne objaśnienie podał w książce The Deep Hot Biosphere — The Myth of Fossil Fuels (Głęboka, gorąca biosfera — mit o paliwach kopalnych). Napisał: „W USA i w większości krajów europejskich tak bardzo preferowano teorię o organicznym pochodzeniu węglowodorów, że skutecznie powstrzymało to badania nad odmiennymi hipotezami. Nie stało się tak jednak w krajach byłego Związku Radzieckiego (...), prawdopodobnie dlatego, że szanowany rosyjski chemik Dmitrij Mendelejew popierał teorię nieorganiczną. Przedstawione przez niego argumenty, dzięki dostępnym dziś obszernym danym, są jeszcze bardziej przekonywające”. A co głosi teoria nieorganiczna?

      Profesor Gold wyjaśnia: „Według teorii nieorganicznej węglowodory wchodziły w skład materii, z której wskutek nagromadzania się ciał stałych jakieś 4,5 miliarda lat temu powstała ziemia”. Składniki ropy naftowej miałyby więc znajdować się głęboko pod powierzchnią naszego globu od początku jego istnienia.d

      [Przypis]

      d Przebudźcie się! nie opowiada się za żadną z tych teorii — po prostu je przedstawia.

      [Ramka i ilustracja na stronach 10, 11]

      WYCIEKI ROPY NAFTOWEJ

      ◼ W latach 1970-2000 ze zbiornikowców wyciekło ogółem 5 322 000 ton ropy

      ◼ Do największego skażenia ropą naftową doszło w 1979 roku, kiedy na Morzu Karaibskim zbiornikowiec Atlantic Empress zderzył się z Aegean Captain, wskutek czego wyciekło 287 000 ton ropy

      ◼ Głośny wypadek statku Exxon Valdez to dopiero 34 pod względem wielkości wycieku katastrofa tankowca

      ◼ Chociaż większość wycieków następuje podczas załadunku, rozładunku i przechowywania ropy, do najpoważniejszego skażenia dochodzi wskutek kolizji tankowców i ich osiadania na mieliźnie

      ◼ Kilka większych wycieków niespowodowanych awarią tankowca:

      ● Wybuch na wieży wiertniczej Ixtoc I w 1979 roku w Zatoce Meksykańskiej. Wyciek: 500 milionów litrów ropy

      ● Wybuch na platformie wiertniczej w 1983 roku w rejonie Zatoki Perskiej. Wyciek: 300 milionów litrów ropy

      ● Celowe wypuszczenie ropy do Zatoki Perskiej w 1991 roku — 900 milionów litrów

      [Ilustracja]

      Zbiornikowiec „Erika” utonął w pobliżu francuskiego przylądka Penmarch Point 13 grudnia 1999 roku

      [Prawa własności]

      Źródła: International Tanker Owners Pollution Federation Limited, „Oil Spill Intelligence Report”, „The Encarta Encyclopedia”

      © La Marine Nationale, Francja

      [Diagram i ilustracje na stronach 8, 9]

      [Patrz publikacja]

      PRODUKCJA ROPY — SCHEMAT UPROSZCZONY

      1 — BADANIA

      SATELITA

      Globalny System Lokalizacji (GPS) ułatwia prowadzenie dokładnych badań

      GEOFONY

      CIĘŻARÓWKI Z GENERATORAMI FAL DŹWIĘKOWYCH

      HYDROFONY

      STATEK Z GENERATOREM FAL DŹWIĘKOWYCH

      Podczas analizy sejsmicznej bada się podziemne odbicia sztucznie wytworzonych fal dźwiękowych

      2 — WYDOBYCIE

      LĄDOWE WIEŻE WIERTNICZE

      PLATFORMA PRZYBRZEŻNA

      PLATFORMA GŁĘBOKOWODNA

      Do wydobywania ropy służą lądowe wieże wiertnicze, a także platformy przybrzeżne i głębokowodne. Aby utrzymać ciśnienie ropy, czasami do złoża pompuje się wodę, gazy lub inne substancje chemiczne

      [Ilustracja]

      PLATFORMA GŁĘBOKOWODNA

      Do instalowania urządzeń wiertniczych na dnie morza używa się zdalnie sterowanych łodzi podwodnych

      [Ilustracja]

      WIERCENIE POZIOME

      Inżynier może na odległość nadzorować pracę maszyn, które obracają świder, oraz kontrolować czujniki wykrywające złoża

      3 — TRANSPORT

      RUROCIĄGI

      TANKOWIEC

      Ropa jest transportowana rurociągami naziemnymi, podziemnymi lub podmorskimi. Wykorzystuje się też tankowce, barki i pociągi

      4 — RAFINACJA

      RAFINERIA

      Ropę naftową podgrzewa się, destyluje, a następnie dzieli na frakcje, które są wykorzystywane podczas produkcji artykułów codziennego użytku

      WIEŻA DESTYLACYJNA

      Kiedy lepką, ciemną ropę ogrzeje się w piecu, węglowodory ulatniają się w postaci gazów. Gazy te w różnych temperaturach przechodzą z powrotem w stan ciekły. W ten sposób z ropy wyodrębnia się poszczególne składniki, czyli frakcje

      20°C

      GAZY RAFINERYJNE

      Zaliczamy do nich metan, etan, propan i butan

      20-70°C

      BENZYNA

      Wykorzystywana jako paliwo samochodowe oraz surowiec do wyrobu tworzyw sztucznych

      70-160°C

      BENZYNA CIĘŻKA

      Można z niej produkować tworzywa syntetyczne, paliwo samochodowe i inne środki chemiczne

      160-250°C

      NAFTA

      Wytwarza się z niej paliwo dla odrzutowców i do pieców

      250-350°C

      OLEJ NAPĘDOWY

      Stosowany do napędzania silników Diesla i jako paliwo do pieców

      PIEC

      400°C

      POZOSTAŁOŚCI

      Pozostałe składniki ropy przetwarza się na paliwa rafineryjne, oleje ciężkie, parafinę, smary i asfalt

      REAKTOR KRAKINGOWY

      Węglowodory podgrzewa się parą wodną i dodaje do nich katalizator — glinokrzemiany w postaci proszku. W wyniku tego węglowodory rozpadają się na mniejsze, bardziej użyteczne cząsteczki (proces ten zwany jest krakingiem)

      Do ogrzanych parą wodną węglowodorów dodaje się sproszkowany katalizator

      ETANOL

      Rozpuszczalnik służący do wyrobu farb, kosmetyków, perfum, mydeł i barwników

      TWORZYWA SZTUCZNE

      Na przykład polistyren powstaje w wyniku polimeryzacji styrenu (połączenie benzenu z etylenem)

      DODATKI DO BENZYNY

      Podwyższenie liczby oktanowej zapobiega zbyt szybkiemu zapalaniu się mieszanki w silniku i zwiększa jego wydajność

      [Prawa własności]

      Zdjęcie: dzięki uprzejmości Phillips Petroleum Company

      [Wykres na stronie 7]

      [Patrz publikacja]

      GŁÓWNI EKSPORTERZY ROPY NAFTOWEJ

      Szacunkowa zasobność wyrażona w miliardach baryłek. Nie obejmuje źródeł nieodkrytych

      ▪ Kraj zrzeszony w OPEC

      • Kraj posiadający co najmniej jedno olbrzymie pole naftowe

      Całkowite wydobycie

      ◆ Rezerwy

      ▪ • ◆ 332,7 ARABIA SAUDYJSKA

      • ◆ 216,5 STANY ZJEDNOCZONE

      • ◆ 192,6 ROSJA

      ▪ • ◆ 135,9 IRAN

      ▪ • ◆ 130,6 WENEZUELA

      ▪ • ◆ 125,1 KUWEJT

      ▪ • ◆ 122,8 IRAK

      ▪ • ◆ 113,3 ZJEDNOCZONE EMIRATY ARABSKIE

      • ◆ 70,9 MEKSYK

      • ◆ 42,9 CHINY

      ▪ • ◆ 41,9 LIBIA

      ▪ ◆ 33,4 NIGERIA

      ◆ 21,2 KANADA

      ▪ ◆ 21 INDONEZJA

      ◆ 20,5 KAZACHSTAN

      ▪ • ◆ 18,3 ALGIERIA

      ◆ 17,6 NORWEGIA

      ◆ 16,9 WIELKA BRYTANIA

      [Ilustracje na stronie 4]

      Pierwszy szyb naftowy w USA, Titusville, Pensylwania, 1859 rok

      Ropa wytryskująca z szybu naftowego w Teksasie

      [Prawa własności]

      Brown Brothers

      [Ilustracja na stronie 5]

      Dawne pole naftowe, Beaumont, Teksas

      [Ilustracja na stronie 5]

      Wóz konny przewożący baryłki z ropą

      [Ilustracja na stronie 10]

      Płonący szyb naftowy w Kuwejcie

      [Prawa własności do ilustracji, strona 5]

      Wszystkie zdjęcia: Brown Brothers

  • Ropa — błogosławieństwo czy przekleństwo?
    Przebudźcie się! — 2003 | 8 listopada

    • Ropa — błogosławieństwo czy przekleństwo?

      W JAKIEJ mierze kraje uprzemysłowione są zależne od ropy i jej pochodnych? Bez ropy naftowej i gazu ziemnego trudno byłoby się im obejść. Jak zauważył Daniel Yergin w książce The Prize (Nagroda), taka sytuacja przyczyniła się do powstania „węglowodorowego społeczeństwa”. Pomyśl tylko o olejach opałowych, smarach, woskach, substancjach bitumicznych i otrzymywanych z ropy materiałach potrzebnych do budowy samolotów, samochodów, łodzi, a także do produkcji klejów, farb, ubrań z włókien poliestrowych, tenisówek, zabawek, barwników, aspiryny, dezodorantów i innych kosmetyków, płyt kompaktowych, komputerów, telewizorów i telefonów. Wiele osób codziennie używa mnóstwa spośród przeszło 4000 produktów uzyskiwanych w wyniku przetwarzania ropy. Mają one olbrzymi wpływ na życie współczesnego człowieka. Ale jakie szkody przemysł naftowy od początku swego istnienia wyrządza środowisku?

      „Srogi władca”

      Pod koniec 1940 roku, gdy wojna pomiędzy Rumunią a Węgrami wydawała się nieunikniona, nazistowski dyktator Adolf Hitler chętnie wystąpił w roli rozjemcy. Czy był to gest dobrej woli? Skądże. Tak naprawdę Hitler nie chciał, by kontrolę nad rumuńskimi szybami naftowymi przejął Związek Radziecki. Pragnienie opanowania złóż ropy stanowiło także jedną z przyczyn irackiej inwazji na Kuwejt w 1990 roku oraz udziału wielu państw w późniejszej kontrofensywie. Nie są to bynajmniej odosobnione wypadki. Jakże często chęć rozporządzania zasobami ropy prowadziła do konfliktów i cierpień.

      Obecnie ropa naftowa nie tylko jest ważnym surowcem, ale też w ogromnej mierze oddziałuje na politykę i wzbudza zainteresowanie wielu wpływowych ludzi. Jak oświadczyli niedawno przedstawiciele OPEC, ropa nie jest zwykłym towarem, lecz „surowcem strategicznym”. Związane z nią embarga i rozmaite sankcje handlowe stanowią formę nacisku politycznego. Poza tym wieże wiertnicze, rafinerie i tankowce bywają celem ataków terrorystycznych, a to często wywołuje olbrzymie skażenia.

      Przemysł naftowy oskarża się też o wyrządzanie szkód środowisku, gdyż emisja dwutlenku węgla może przyczyniać się do globalnych zmian klimatu. Według raportu sporządzonego przez meksykański koncern PEMEX — jedno z największych na świecie przedsiębiorstw naftowych — podczas kolejnych etapów przetwarzania ropy uwalniają się rozmaite zanieczyszczenia. Od podpisania protokołu konferencji w Kioto, na której przedstawiciele 161 państw zebrali się w celu przeciwdziałania globalnemu ociepleniu, minęło prawie sześć lat. Chociaż w tym okresie benzyna stała się czystsza, zdaniem wielu ludzi tak naprawdę niewiele się zmieniło. Z drugiej strony OPEC uważa, że ‛dzięki ropie naftowej sporo krajów cieszy się bogactwem i dobrobytem’. Ale czy rzeczywiście jest tak w każdym wypadku?

      Niektórzy zwracają uwagę na zniszczenia powstałe wskutek eksploatacji szybów naftowych i budowy rurociągów. Inni mogą wskazywać na rosnącą rzeszę bezrobotnych w Arabii Saudyjskiej, kraju o największych złożach. Prezes OPEC Alí Rodríguez Araque oświadczył: „Rządy państw uprzemysłowionych ciągną ogromne zyski kosztem strat ponoszonych przez zakłady wydobywcze, rafinerie, a także konsumentów”.

      Przedstawiciel organizacji CorpWatch, monitorującej korporacje międzynarodowe, powiedział: „Ropa naftowa wciąż króluje. Ale to srogi władca”.

      Co zatem przyniesie przyszłość?

  • Ropa — czy kiedyś jej zabraknie?
    Przebudźcie się! — 2003 | 8 listopada

    • Ropa — czy kiedyś jej zabraknie?

      „Bez nich [źródeł energii] koło napędowe przemysłu stałoby w miejscu (...). Nie można by zbudować żadnego samochodu, ciężarówki, pociągu, statku ani samolotu (...). Bez źródeł energii mieszkania byłyby zimne i ciemne, a żywność surowa (...). Bez źródeł energii wrócilibyśmy do epoki kamienia” (U.S. Geological Survey World Petroleum Assessment 2000).

      EKSPERCI snują przypuszczenia, że zasoby ropy naftowej mogą się wyczerpać. Podobno wystarczy ich jeszcze na 63—95 lat. Dlatego eksploatuje się inne źródła energii, niektóre już od dziesięcioleci. Są wśród nich tak zwane odnawialne, czyli niewyczerpujące się, na przykład: promieniowanie słoneczne, wiatr, fale, energia termiczna oceanu i energia z elektrowni wodnych. Jednak obecnie ich wykorzystanie stwarza poważne trudności.

      Perspektywa zwrócenia się ku źródłom odnawialnym dopiero po wyeksploatowaniu nieodnawialnych nie napawa optymizmem. Koncerny naftowe starają się jak najlepiej wyzyskać ograniczony czas, który im pozostał. Niestety, wydaje się, że dopóki ropa się nie wyczerpie, dopóty będą istnieć związane z nią problemy społeczne i ekologiczne. Oczywiście u podłoża tych kłopotów nie leży sam surowiec. To ludzka chciwość i żądza władzy ściągnęły nań taką niesławę.

      Na szczęście przyszłość ropy naftowej — oraz wszelkich innych źródeł energii — nie leży w rękach narodów, lecz w rękach Stwórcy i Opiekuna ziemi, Jehowy Boga. Obiecuje On, że wkrótce znikną problemy społeczne i ekologiczne powstałe wskutek używania i nadużywania zasobów naszej planety (Objawienie 4:11). Jak wyjawia Biblia, bliski jest czas, gdy Bóg ‛doprowadzi do ruiny tych, którzy rujnują ziemię’. Dzięki Jego sprawiedliwym rządom nastanie „nowe niebo i nowa ziemia”, czyli świat, w którym nie będzie egoistycznego wyzysku ani nieprawości, a zasoby ziemi będą niesamolubnie wykorzystywane dla dobra całej posłusznej ludzkości (Objawienie 11:18; 21:1-4).

      [Ilustracje na stronie 12]

      Do alternatywnych źródeł energii należą baterie słoneczne i turbiny wiatrowe