z okazji i przez Onezyma oraz towarzyszącego mu Tychika przesłał list do tamtejszego zboru (Kol 4:7-9).

Miejsce i czas powstania. Nie ma bezpośredniej informacji o tym, gdzie Paweł przebywał podczas pisania tego listu. Niektórzy sądzą, że w Efezie. Niemniej z listu wynika, iż apostoł był wówczas pozbawiony wolności (Kol 1:24; 4:10, 18), a nigdzie w Biblii nie ma wzmianki, jakoby w Efezie przebywał w więzieniu. Wypowiedzi Pawła z Kolosan 4:2-4, 11 zdają się najbardziej odpowiadać sytuacji, w jakiej się znalazł podczas pierwszego uwięzienia w Rzymie (ok. 59-61 n.e.). Co prawda, przebywał też w areszcie w Cezarei (Dz 23:33-35), gdzie na rozkaz Feliksa złagodzono mu warunki pobytu (Dz 24:23). Najwyraźniej jednak nie cieszył się wówczas tak dużą swobodą, jak w trakcie pierwszego przetrzymywania w Rzymie, gdy przez dwa lata mieszkał w wynajętym domu i mógł głosić o Królestwie Bożym tym, którzy go odwiedzali (Dz 28:16, 23, 30, 31).

Za Rzymem przemawia również okoliczność, że w miejscu sporządzenia tego listu przebywał Onezym, który miał razem z Tychikiem dostarczyć go do Kolosów. Gęsto zaludniona stolica była z natury dobrym miejscem schronienia dla zbiegłego niewolnika. Paweł zapewne pisał do Kolosan pod koniec swego pierwszego uwięzienia w Rzymie, czyli ok. 60—61 r. n.e., a więc w tym samym czasie, co do Filemona. Tychik i Onezym zabrali oba te listy (Flm 10-12). Ponieważ w Liście do Filemona Paweł wyraża nadzieję, że zostanie uwolniony (w. 22), można stąd wyciągnąć wniosek, iż podobnie List do Kolosan został napisany pod koniec jego pierwszego uwięzienia w Rzymie.

Odparcie fałszywych poglądów. Fałszywi nauczyciele szerzyli w Kolosach pewną zwodniczą filozofię. Kładli nacisk na przestrzeganie Prawa Mojżeszowego. Poza tym zalecali ascetyczny tryb życia. Apostoł ostrzegł tamtejszych chrześcijan, by nikomu nie pozwolili uprowadzić się „jako (...) łup przez filozofię i puste zwodzenie według tradycji ludzkiej, według rzeczy elementarnych świata, a nie według Chrystusa” (Kol 2:8). Nawoływał ich też, by nie dawali się osądzać co do jedzenia i picia „bądź w odniesieniu do jakiegoś święta lub przestrzegania nowiu albo sabatu; bo te rzeczy są cieniem tego, co ma nadejść, ale rzeczywistość należy do Chrystusa” (Kol 2:16, 17). Ponadto zdemaskował pozorowaną pokorę i zganił ascezę, pisząc: „Rzeczy te mają wprawdzie pozór mądrości w samowolnie ustanowionej formie oddawania czci i w udawanej pokorze, surowym traktowaniu ciała, ale nie mają żadnej wartości w walce z dogadzaniem ciału” (Kol 2:20-23).

Paweł uwydatnił wywyższoną pozycję, którą Chrystusowi dał Bóg (Kol 1:13-20). Prawda ta miała odeprzeć wpływ pogańskiej filozofii, tradycji żydowskiej oraz jeszcze innej praktyki, nazwanej „formą oddawania czci aniołom [albo: „kultem aniołów”, BWP]” (Kol 2:18). Pismo Święte nie precyzuje, czy ludzie biorący w tym udział próbowali oddawać cześć Bogu tak, jak ich zdaniem czynili to aniołowie, sądząc, że naśladują ich pełną uwielbienia postawę, czy też po prostu wielbili te duchowe stworzenia.

(prawdopodobnie: „kolosalne”).

Miasto w pd.-zach. części Azji Mniejszej. Za czasów apostoła Pawła należało do rzymskiej prowincji Azja, choć znajdowało się na terenie starożytnej krainy Frygia. Obecnie miejsce to jest niezamieszkane. Miasto leżało nad górnym biegiem rzeki Likos, ok. 18 km na wsch. pd. wsch. od Laodycei (niedaleko dzisiejszego Denizli). W okolicach Kolosów dolina rzeki Likos jest wąska i otoczona wysokimi skałami, ale dalej na pn. zach. rozszerza się przed miejscem, gdzie Likos wpada do rzeki Meander (Menderes). Doliną tą biegła główna droga z Efezu i wybrzeża Morza Egejskiego na wsch., aż do Eufratu. W Kolosach odchodziła od niej droga w kierunku pn.-zach., do Sardes i Pergamonu. W czasach rzymskich system dróg uległ jednak zmianie, w wyniku czego Laodycea i pobliskie Hierapolis (Kol 4:13) nabrały większego znaczenia niż Kolosy. Mimo to Kolosy dalej były znanym ośrodkiem włókiennictwa, słynącym z delikatnej wełny o niezwykłym odcieniu, zwanej colossinus. Leżały na skraju równiny, na której wypasano stada owiec. Jakieś 5 km na pd. od miasta wznosi się góra Honaz Dag (Kadmos) o wysokości 2750 m n.p.m., a jej śniegi zasilały w wodę strumienie przepływające przez Kolosy.

Na święcie Pięćdziesiątnicy w r. 33 n.e. byli w Jerozolimie mieszkańcy Frygii; być może niektórzy z nich przybyli z Kolosów (Dz 2:10). Chociaż Kolosy leżały przy najważniejszej drodze prowadzącej ze wsch. na zach., większość uczonych uważa, że podczas swej trzeciej podróży misjonarskiej Paweł udał się lądem do Efezu inną drogą, wiodącą bardziej na pn. (Dz 18:22, 23; 19:1). Z jego listu do Kolosan wynika, iż nie był w ich mieście, a tamtejszy zbór został założony przez Epafrasa, o którym Paweł napisał, że wiernie usługiwał braciom w Kolosach za niego i jego współpracowników (Kol 1:7, 8; 2:1; 4:12). Paweł znał jednak kilku chrześcijan z Kolosów. Wymienił po imieniu