nazwane córkami Jessego, ojca Dawida, choć określono je mianem „sióstr” synów Jessego, m.in. Dawida. W grę wchodzi więc kilka możliwości: 1) „Nachasz” to w tym wypadku imię kobiety (mogło być zarówno imieniem męskim, jak i żeńskim), która była żoną Jessego i matką wszystkich wspomnianych dzieci; wydaje się to jednak mało prawdopodobne, gdyż imiona kobiet umieszczano w rodowodach tylko w wyjątkowych sytuacjach, a tutaj najwyraźniej takiej nie ma. 2) Jest to drugie imię Jessego, jak sugeruje dawna tradycja żydowska. Grecka Septuaginta (wyd. Lagarde’a) w 2 Samuela 17:25 podaje „Jesse” zamiast „Nachasz”. 3) Ów Nachasz był wcześniejszym mężem żony Jessego (co wydaje się najbardziej prawdopodobne); urodziła mu ona dwie córki, Abigail i Ceruję, a potem poślubiła Jessego i urodziła mu kilku synów (zob. ABIGAIL 2).

3. Mieszkaniec ammonickiej Rabby. Jego syn Szobi okazał życzliwość Dawidowi, przysyłając mu do Machanaim dary, kiedy ten uciekł tam przed zbuntowanym Absalomem (2Sm 17:27-29). Niewykluczone, że był Izraelitą, który zamieszkał w Rabbie, gdy Izraelici pokonali Ammonitów (2Sm 12:26-31).

(„spokój; wytchnienie”).

1. Szejk edomski, syn Reuela, wnuk Ezawa i jego żony Basemat, córki Ismaela (Rdz 36:2-4, 13, 17).

2. Lewita pochodzący od Kehata, przodek Samuela (1Kn 6:16, 22-28). Najwyraźniej występuje też pod imieniem „Tochu” i „Toach” (1Sm 1:1; 1Kn 6:33-35).

3. Lewita wyznaczony przez króla Ezechiasza na pełnomocnika u boku Konaniasza i Szimeja, którzy odpowiadali za „daniny i dziesięciny, i święte rzeczy” przynoszone do świątyni (2Kn 31:12, 13).

Syn Wafsiego z plemienia Naftalego. Należał do 12 mężów wysłanych przez Mojżesza na zwiady do ziemi Kanaan i był jednym z tych, którzy po powrocie rozpowiadali złe wieści (Lb 13:1-3, 14, 16, 31-33).

Zobacz KLEPISKO NACHONA.

1. Ojciec Teracha i dziadek Abrahama. Nachor był synem Seruga i potomkiem Sema. Żył 148 lat (2177-2029 p.n.e.) (Rdz 11:22-26; 1Kn 1:24-27; Łk 3:34-36).

2. Syn Teracha; wnuk Nachora (poz. 1) i brat Abrahama (Rdz 11:26; Joz 24:2). Nachor ożenił się z Milką, siostrą Lota i córką swego brata Harana, a zatem swoją bratanicą. Miał z nią 8 synów, a z nałożnicą Reumą jeszcze 4 innych, w sumie więc był ojcem 12 synów. Niektórzy z nich zostali głowami plemion (Rdz 11:27, 29; 22:20-24). Nachor był ojcem Betuela, dziadkiem Labana i Rebeki oraz pradziadkiem Lei, Racheli, Jakuba (Izraela) i Ezawa (Rdz 24:15, 24, 47; 29:5, 16; 1Kn 1:34).

W Księdze Rodzaju w opisie podróży Teracha i Abrahama z Ur do Charanu wśród jej uczestników nie wymieniono Nachora (Rdz 11:31). Wydaje się jednak, że mógł on udać się tam później, bo sługa Abrahama, szukając żony dla Izaaka, wyruszył do Charanu, gdzie wcześniej osiedlił się i zmarł Terach i gdzie potem Jakub spotkał Labana, wnuka Nachora (Rdz 11:31, 32; 12:4; 27:43). Sługa Abrahama przybył do „miasta Nachora”, czyli albo do samego Charanu, albo do jakiejś pobliskiej miejscowości, być może do Nachur, często wymienianego w różnych tabliczkach z Mari, pochodzących z II tysiąclecia p.n.e. (Rdz 24:10; 29:4; The Biblical Archaeologist, 1948, s. 16). Kiedy Laban rozstawał się z Jakubem, wyraził pragnienie, by sędzią między nimi był „bóg Abrahama i bóg Nachora” (Rdz 31:53; zob. CHARAN 2).

Beerotczyk (Berotczyk), jeden z giermków Joaba. Należał do mocarzy wojsk Dawida (2Sm 23:24, 37; 1Kn 11:26, 39).

(od rdzenia oznaczającego: „wąż”).

Naczelnik plemienia Judy podczas wędrówki po pustkowiu. Był synem Amminadaba i należał do piątego pokolenia po Judzie (1Kn 2:3-10). Jego siostra była żoną Aarona (Wj 6:23). Nachszon znalazł się w linii prowadzącej do Dawida i Jezusa — był ojcem Salmona, który poślubił Rachab, i dziadkiem Boaza, który ożenił się z Rut (Rut 4:20; 1Kn 2:11-15; Mt 1:4-6, 16; Łk 3:32).

Jako naczelnik Judy, czołowego plemienia w Izraelu, Nachszon pomagał Mojżeszowi przeprowadzić na pustkowiu pierwszy spis wojowników. Podczas uroczystości poświęcenia ołtarza złożył dar na służbę związaną z przybytkiem; dowodził zastępem Judy, który liczył 74 600 wojowników i szedł na czele narodu izraelskiego (Lb 1:2-7; 2:3, 4; 7:2, 11-17; 10:14).

W czasach starożytnych dość powszechny był zwyczaj robienia sobie na znak żałoby nacięć lub zadrapań na ciele, zwłaszcza na rękach i twarzy (Jer 47:5; 48:37). Być może czyniono to z myślą o przebłaganiu bóstw, które rzekomo panują nad zmarłymi. Grecki historyk Herodot opisał, jak po śmierci swego króla zachowywali się Scytowie: „Odcinają sobie kawałek ucha, strzygą wkoło włosy, robią nacięcia dokoła ramion, rozdrapują sobie czoło i nos i lewą rękę przebijają strzałą” (Dzieje, IV, 71).

Zadawanie sobie ran nie ograniczało się jednak do obrzędów żałobnych. Prorocy Baala w nadziei, że odpowie on na ich błagania, ‛zgodnie ze swym zwyczajem robili sobie nacięcia sztyletami i dzidami, aż krew po nich spływała’ (1Kl 18:28). Podobne rytuały odprawiały inne starożytne ludy. Herodot np. donosi, że podczas święta Izydy mieszkający w Egipcie Karowie rozcinali sobie nożem czoło (Dzieje, II, 61).

Prawo Boże wyraźnie zabraniało robienia sobie nacięć na ciele ze względu na zmarłych (Kpł 19:28; 21:5; Pwt 14:1). Zakaz ten wynikał z faktu, że Izraelici stanowili święty lud Jehowy, Jego szczególną własność (Pwt 14:2). Dlatego musieli pozostawać wolni od wszelkich bałwochwalczych praktyk. Poza tym takie skrajne przejawy żalu, połączone z zadawaniem sobie ran, byłyby niestosowne dla ludzi, którzy dobrze znali rzeczywisty stan zmarłych oraz mieli nadzieję na zmartwychwstanie (Dn 12:13; Heb 11:19). Zakaz dokonywania samookaleczeń przypominał też Izraelitom o stosownym szacunku dla ludzkiego ciała, stworzonego przecież przez Boga.

Najwyraźniej jednak Izraelici niekiedy lekceważyli prawo Boże zabraniające robienia sobie nacięć na ciele (Jer 41:5; por. Mi 5:1).

Mężczyzna piastujący nadrzędne stanowisko, będący np. dziedziczną głową plemienia lub domu patriarchalnego. Hebrajskie nasíʼ bywa w Biblii tłumaczone na „książę”, „wódz”, „władca” lub „naczelnik” (zob. WÓDZ, DOSTOJNIK, KSIĄŻĘ). „Naczelnikami” nazywano zwierzchników 12 plemion izraelskich (Lb 1:16; Joz 22:14). Określenie to odnosi się także do głów 12 rodów wywodzących się od Ismaela (Rdz 17:20; 25:16). Tytułu tego użyto też w odniesieniu do królów Salomona i Sedekiasza (1Kl 11:34; Eze 21:25). Hetyci nazwali Abrahama „naczelnikiem Bożym”, czyli „potężnym naczelnikiem”, co było oznaką wielkiego szacunku (Rdz 23:6, przyp. w NW).

Za czasów Mojżesza naczelnicy przewodzili wielbieniu Boga i reprezentowali lud przed Mojżeszem, kapłanami i Jehową. Na zwiadowców, którzy mieli zbadać Ziemię Obiecaną, Mojżesz wybrał po naczelniku z każdego plemienia (z wyjątkiem plemienia Lewiego). Niepomyślne sprawozdanie dziesięciu niewiernych zwiadowców miało wielki wpływ na lud (Lb 13:2-16, 25-33). Potem 250 naczelników spośród synów Izraela przyłączyło się do buntu Koracha, który uzurpował sobie prawo do kapłaństwa, powierzonego domowi Aarona (Lb 16:2, 10, 17, 35). Naczelnicy uczestniczyli też w zawieraniu przymierza między Izraelem a Gibeonitami (Joz 9:15, 18). Gdy Jozue wprowadził już Izraela do Kanaanu i podbił tamtejsze narody, naczelnicy odegrali istotną rolę przy podziale ziemi (Lb 34:18; Joz 14:1). Eleazar, syn Aarona, został ustanowiony naczelnikiem nad głowami domów patriarchalnych z plemienia Lewiego, przez co stał się ‛naczelnikiem naczelników’ (Lb 3:32). Z okazji wprowadzenia Arki Przymierza do nowo zbudowanej świątyni król Salomon zgromadził w Jerozolimie wszystkich naczelników plemion (1Kl 8:1).

Izraelici mieli otaczać naczelników stosownym szacunkiem; nie wolno im było źle o nich mówić (Wj 22:28). Kiedy Paweł był sądzony przez Sanhedryn, arcykapłan Ananiasz kazał stojącym obok apostoła uderzyć go w twarz. Paweł rzekł mu wtedy: „Uderzy cię Bóg, ściano pobielana”, nie zdawał sobie jednak sprawy, do kogo się zwraca. Kiedy mu to uświadomiono, oznajmił: „Bracia, nie wiedziałem, że to arcykapłan. Jest bowiem napisane: ‚Nie wolno ci źle mówić o władcy twego ludu’” (Dz 23:1-5).

Chociaż naczelnicy zasługiwali na szczególny szacunek, nie stali ponad prawem Bożym. Jeśli zgrzeszyli przeciw niemu, musieli się zastosować do odpowiednich przepisów. Ze względu na ich odpowiedzialne stanowisko oraz wpływ, jaki ich zachowanie i przykład wywierały na drugich, mieli składać inne ofiary za swe nieumyślne grzechy. Zwykli Izraelici ofiarowywali kózkę lub owieczkę, arcykapłan — młodego byka, a naczelnik — koziołka (Kpł 4:3, 22, 23, 27, 28, 32).

Wizja Ezechiela. O pewnym naczelniku nadmieniono też w proroczej wizji opisanej w rozdz. 44-48 Księgi Ezechiela. Przedstawiono w niej pas ziemi przeznaczony na ośrodek zarządzania i rozciągający się od rzeki Jordan i Morza Martwego na wsch. do Morza Śródziemnego na zach. Na pn. i pd. znajdowały się równoległe pasy ziemi przydzielone poszczególnym plemionom izraelskim. W tym środkowym pasie wytyczono kwadrat o boku długości 25 000 łokci (13 km), zwany „daniną”, który podzielono jeszcze na trzy części: północną przyznano Lewitom niebędącym kapłanami, w środkowej znajdowało się sanktuarium Jehowy, a w południowej — miasto (zob. ŁOKIEĆ; ŚWIĘTA DANINA). „Naczelnikiem” był najwyraźniej władca tego miasta.

Warto zauważyć, że w wizji tej miasto było oddzielone od świątyni, czyli sanktuarium. Poza