w sensie symbolicznym Izajasz: 1) Zapowiedział, że „wojsko górne” (prawdopodobnie chodzi o nieposłusznych aniołów) i „ziemscy królowie” zostaną „zamknięci w lochu”, a „po mnóstwie dni” Jehowa zwróci na nich uwagę, co być może nawiązuje do wypuszczenia na krótki czas nieposłusznych aniołów z otchłani (Iz 24:21, 22; por. Obj 20:1-3). 2) W Izajasza 42:7 prorok wspomniał o lochu, przepowiadając uwolnienie z duchowego stanu ciemności i uwięzienia. Sędziwy Symeon pod natchnieniem odniósł to proroctwo do ludzi, którym Jezus Chrystus miał przynieść światło prawdy (Łk 2:25-32; zob. WIĘZIENIE).

Miasto z zależnymi miejscowościami, najwyraźniej wybudowane przez Beniaminitę Szemeda, ‛syna’ Elpaala (1Kn 8:1, 12). Po powrocie Żydów z niewoli babilońskiej należało do ich osad najbardziej wysuniętych na zach. (Ezd 2:33; Neh 7:37; 11:35). Utożsamia się je z Liddą, gdzie Piotr uzdrowił Eneasza (Dz 9:32-38). Miasto to leżało w żyznej dolinie na pd. krańcu równiny Szaron, ok. 18 km na pd. wsch. od Joppy, w miejscu zwanym dziś Al-Ludd (Lod). W starożytności znajdowało się na skrzyżowaniu głównej drogi z Egiptu do Babilonu oraz drogi z Joppy do Jerozolimy. Ze względu na swe strategiczne położenie było w naszej erze wielokrotnie pustoszone — przez Rzymian, Saracenów, krzyżowców i Mongołów.

Miejsce, w którym miał swój dom Machir, żyjący w czasach króla Dawida (2Sm 9:4, 5; 17:27). Na ogół uważa się Lo-Debar za tożsame z Debirem na terytorium Gada (Joz 13:24, 26; zob. DEBIR 4).

Najmniejsza miara objętości płynów wymieniona w Biblii. Ze źródeł talmudycznych wynika, że log to dwunasta część hinu, czyli 0,014 miary bat. Na podstawie znalezisk archeologicznych przypuszcza się, że miara bat wynosiła 22 l. Jeśli tak było, to log miałby ok. 0,31 l. Jeden log oliwy wchodził w skład ofiary wymaganej od oczyszczonego z trądu (Kpł 14:2, 10, 12, 15, 21, 24).

Babka Tymoteusza, najprawdopodobniej ze strony jego matki, Eunike. Za tym, że nie była babką ze strony ojca, przemawia przekład na język syryjski, w którym napisano o niej „matka twojej matki”. O Lois pochlebnie wypowiedział się apostoł Paweł, wskazując na „nieobłudną wiarę” tej chrześcijanki (2Tm 1:5). Jej rodzina najwyraźniej mieszkała w Listrze (Dz 16:1, 2). Z porównania 2 Tymoteusza 1:5 i 3:15 wynika, że Lois razem z Eunike pouczały Tymoteusza na podstawie Pism.

Zobacz ŻYCZLIWOŚĆ.

W Pismach Hebrajskich przymiotnik chasíd jest używany w odniesieniu do kogoś „lojalnego” albo „okazującego lojalną życzliwość” (Ps 18:25, przyp. w NW). Rzeczownik chésed nawiązuje do życzliwości, ale oznacza coś więcej niż tylko serdeczną troskę lub przychylność. Chésed to podyktowane miłością przywiązanie okazywane komuś tak długo, aż zostanie osiągnięty cel dotyczący danej osoby. Właśnie takim przywiązaniem Bóg darzy swoich sług i takiego przywiązania oczekuje od nich. Tego rodzaju życzliwość łączy się więc z lojalnością — lojalnością, którą wyróżnia świętość, prawość i oddanie — dlatego słowo chésed jest tłumaczone na „lojalna życzliwość” bądź „lojalna miłość” (Rdz 20:13; 21:23; zob. ŻYCZLIWOŚĆ).

W Pismach Greckich podobną myśl wyraża rzeczownik hosiòtes i przymiotnik hòsios. Słowa te odnoszą się do świętości, prawości, bogobojności, religijności i pobożności, do starannego spełniania wszystkich obowiązków wobec Boga. Obejmują też pozostawanie z Nim w dobrych stosunkach.

W języku polskim chyba nie ma określenia, które by dokładnie oddawało pełne znaczenie wymienionych wyrazów hebrajskich i greckich, niemniej w odniesieniu do Boga i służby dla Niego dość trafnym odpowiednikiem wydaje się „lojalność” — cecha kojarząca się z oddaniem i wiernością. Chcąc ustalić sens oryginalnych terminów, najlepiej jest przeanalizować, jak są używane w Biblii.

Lojalność Jehowy. Bóg Jehowa, jako Najświętszy, jest na wskroś prawy i niezawodny. Niezmiennie okazuje lojalną życzliwość swym sługom i nawet w stosunkach z wrogami kieruje się prawością i wiernością wobec prawdy. Powiedziano o Nim: „Wielkie i zdumiewające są twe dzieła, Jehowo Boże, Wszechmocny. Prawe i prawdziwe są twe drogi, Królu Wieczności. Któż by się ciebie rzeczywiście nie bał, Jehowo, i nie wychwalał twego imienia, skoro ty sam jesteś lojalny?” (Obj 15:3, 4). Ponieważ to właśnie pod wpływem lojalnego przywiązania do prawości i sprawiedliwości, a także miłości do swego ludu Jehowa podejmuje niezbędne działania sądownicze, pewien anioł z przekonaniem oświadczył: „Ty, któryś jest i któryś był, Lojalny, jesteś prawy, gdyż powziąłeś te rozstrzygnięcia” (Obj 16:5; por. Ps 145:17).