Co miały znaczyć słowa mędrca?

Wystrzegaj się przekupstwa

Nikt z ludzi, nawet mędrzec, nie jest bezwzględnie odporny na korupcję. Król Salomon napisał: „Zaprawdę, ucisk przywodzi mądrego do głupoty, a przekupstwo znieprawia serce”. — Kohel. 7:7, Poz.

Człowiekowi mądremu także zdarza się postąpić nierozważnie, zwłaszcza gdy jest poddany długotrwałemu naciskowi przykrych okoliczności. Może stracić panowanie nad sobą i dać upust przejawom rozpaczy, ostro napastując innych, albo szukać ulgi bezprawnymi środkami.

Z drugiej strony werset ten może dotyczyć ucisku, do którego mędrzec dokłada ręki. Kiedy ktoś daje zapanować nad sobą skłonności do uciskania drugich, wówczas bez względu na swoją mądrość postępuje wbrew ludzkiej przyzwoitości i rozwadze. Nie liczy się z cudzymi uczuciami i pozostaje ślepy na czyjeś trudne położenie. Dostrzega tylko siebie i swoje stanowisko. Wyobraża sobie, że jest wielkim dobroczyńcą, i tym usprawiedliwia miażdżenie każdego, kto ośmiela się krytykować jego poczynania. — Porównaj z tym Księgę 2 Kronik 16:10.

Dar ofiarowany z zamiarem przekupienia potrafi działać równie destruktywnie jak ucisk, a więc ‛znieprawiać serce’, czyli czyste pobudki. Ludzie łasi na łapówki skłonni są bezdusznie traktować ubogich i będących w potrzebie, którzy cierpią wskutek stronniczości i dyskryminacji.

Jak znosić niesprawiedliwość i ucisk

Co można uczynić w obliczu niesprawiedliwości? Kolejne słowa Salomona są pod tym względem niezwykle pouczające: „Więcej znaczy zakończenie sprawy niż jej początek, lepsza cierpliwość aniżeli wyniosłość. Nie bądź w duchu zbyt porywczy do gniewu, bo gniew w sercu głupców ma siedlisko”. — Kohel. 7:8, 9, Poz.

Mądrość nakazuje zachować cierpliwość, w przeświadczeniu, że ostatecznie sprawy ułożą się pomyślnie dla sług Bożych. Istotnie, zakończenie sprawy może się krańcowo różnić od jej ponurego początku. Potwierdziło się to z pewnością na Izraelitach cierpiących w niewoli egipskiej. Kiedy Mojżesz po raz pierwszy zwrócił się do faraona o wypuszczenie Izraelitów, ten odpowiedział zaostrzeniem represji (Wyjścia 5:1-9). Ale w końcu Jehowa Bóg wsławił swoje imię, doprowadziwszy do wyzwolenia ludu wybranego. — Wyjścia 12:31-32.

Znacznie mniejsze jest prawdopodobieństwo, by człowiek cierpliwy wziął sprawy w swoje ręce i przez to ściągnął na siebie oraz innych kłopoty. Natomiast wyniosłemu trudno panować nad sobą, jest bowiem skłonny postępować nierozważnie, co zwykle obraca się przeciw niemu. Człowiek niecierpliwy, którego oczekiwania się nie spełniają, szybko unosi się gniewem. Łatwo u niego o obrazę, długo nosi w sobie rozgoryczenie. Podsyca i karmi w sobie te negatywne uczucia; wiąże się z nimi nieodłącznie, jakby miały siedlisko w jego sercu. Salomon słusznie nazywa takich „głupcami”, ponieważ ich postępowanie prowadzi do złych skutków w postaci pochopnych wypowiedzi i czynów.

Dalszą cenną pomocą w pogodzeniu się dzisiaj z nieprzyjemnymi warunkami jest rzeczowe spojrzenie na przeszłość. Salomon radził: „Nie mów: ‛Jak to się dzieje, że dni minione były lepsze od obecnych?’ — bo nie mądrość podsuwa ci to pytanie”. — Kohel. 7:10, Poz.

Kto wzdycha do dawnych, dobrych czasów, zazwyczaj zapomina o tym, że i one nie były wolne od licznych kłopotów i trudności. Życie w tym niedoskonałym systemie nigdy nie było idealne. Niektóre rzeczy w przeszłości mogły być lepsze, inne zaś — niekoniecznie. Tęskne spoglądanie w przeszłość może odrywać od realnego życia. Poza tym nikt nie potrafi cofnąć upływającego czasu. Bardzo niemądre jest więc upieranie się przy zdaniu, że jakiś okres w dziejach tego świata był pod każdym względem lepszy od dzisiejszego, i popadanie z tego powodu w rozgoryczenie. Takie mniemanie z pewnością nie ułatwia znoszenia uciążliwych warunków, których człowiek nie jest w stanie zmienić.