Pytania czytelników

● Biblia podaje, że Jezus miał być w grobie „trzy dni i trzy noce”. Czy to znaczy, iż przebywał tam pełne siedemdziesiąt dwie godziny? — Brazylia.

Pytanie takie może się nasunąć po przeczytaniu słów Jezusa: „Jak Jonasz był trzy dni i trzy noce we wnętrznościach wielkiej ryby, tak Syn Człowieczy będzie trzy dni i trzy noce w łonie ziemi” (Mat. 12:40). Niejeden czytelnik Biblii odnosi wrażenie, że to oznacza pełne trzy dni i noce, czyli siedemdziesiąt dwie godziny. Tymczasem szereg dowodów biblijnych wskazuje, iż Jezus znajdował się w grobie przez okres krótszy niż siedemdziesiąt dwie godziny.

Jezus zmarł w dniu Paschy, to jest 14 Nisana, w dniu tygodnia, który dziś nazywamy piątkiem. Natomiast wczesnym rankiem dnia, który teraz nazwalibyśmy niedzielą, zmartwychwstałego Jezusa już nie było w grobie. Sprawozdanie Marka donosi: „Maria Magdalena, Maria, matka Jakuba, i Salome (...) wczesnym rankiem w pierwszy dzień tygodnia przyszły do grobu, gdy słońce wzeszło. (...) Weszły więc do grobu i ujrzały młodzieńca siedzącego po prawej stronie, ubranego w białą szatę; i bardzo się przestraszyły. Lecz on rzekł do nich: ‛Nie bójcie się. Szukacie Jezusa z Nazaretu, ukrzyżowanego [którego przybito do pala, NW]; powstał, nie ma Go tu’”. — Marka 16:1-6; Jana 20:1.

Gdyby ze słów Ewangelii według Mateusza 12:40 miało wynikać, że Jezus przebywał w grobie pełne trzy doby, to kiedy musiałby być pochowany? Otóż jeśli od niedzielnego poranka policzymy wstecz siedemdziesiąt dwie godziny, dojdziemy do wczesnego rana we czwartek. A ponieważ Jezus umarł około godziny trzeciej po południu, musiałoby to mieć miejsce w środę; musiałby być złożony do grobu w środę po południu (Mat. 27:46, 50). Jednakże biblijne doniesienie o śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa żadną miarą nie pozwala wnioskować, jakoby ten okres obejmował czas od środy aż do niedzieli. Zbadajmy więc bliżej odnośne dowody.

Wyżej wymienione niewiasty przyszły do grobu po to, aby namaścić ciało Jezusa wonnymi olejkami. Kupiły te wonności natychmiast po szabacie (Marka 16:1; porównaj z tym Łukasza 23:56). O który szabat mogło tutaj chodzić? Gdyby 14 Nisana trwał do środowego popołudnia, to czwartek, 15 Nisana, byłby pierwszym dniem Święta Przaśników, a stąd zarazem dniem szabatu (Kapł. 23:5-7). Następnym szabatem byłby zwykły szabat cotygodniowy, rozpoczynający się w piątek wieczór i trwający do sobotniego wieczora, jako że u Żydów doba rozpoczynała się i kończyła o zachodzie słońca.

Nie wydaje się rzeczą rozsądną, żeby Maria Magdalena, Maria matka Jakuba oraz Salome kupiły wonne olejki natychmiast po upływie 15 Nisana (według tej rachuby — w czwartek wieczór), a potem z pójściem do grobu Jezusa czekały aż do wczesnego ranka 18 Nisana (w niedzielę). Od śmierci Jezusa upłynęłoby przecież do tego czasu więcej niż trzy i pół doby. Namaszczenie zwłok wonnymi olejkami nie miałoby już wówczas prawie żadnego sensu (Zobacz Ewangelię według Jana 11:39). Trudno by też było wytłumaczyć, dlaczego owe niewiasty nic nie uczyniły w dniu 16 Nisana (który nie byłby szabatem), a potem spieszyły do grobu możliwie wcześnie rano w niedzielę, dnia 18 Nisana.a

Wobec tego rodzaju okoliczności, które przemawiają na korzyść okresu krótszego niż trzy pełne doby, dzielącego pochowanie Jezusa od jego zmartwychwstania, nasuwa się jednak pytanie: Dlaczego Jezus zapowiadał, iż „Syn Człowieczy będzie trzy dni i trzy noce w łonie ziemi”? (Mat. 12:40) Otóż mógł słusznie tak się wyrazić, ponieważ określenie „trzy dni i trzy noce” może dotyczyć także części trzech dni, jak to wyraźnie wynika ze słów Księgi 1 Samuela 30:12, 13. Obszerne dzieło „The Jewish Encyclopedia” podaje pod hasłem „Dzień”: „W życiu społecznym Żydzi niekiedy część dnia liczą za cały dzień; np. dzień pogrzebu, nawet gdy sam pogrzeb ma miejsce późno po południu, jest liczony jako pierwszy z siedmiu dni żałoby; krótki czas rano siódmego dnia bywa liczony jako siódmy dzień; obrzezania dokonuje się ósmego dnia, przy czym choćby do końca pierwszego dnia pozostało tylko kilka minut po urodzeniu dziecka, dzień ten się liczy”. A zatem, jak nadmienia komentator biblijny Lightfoot, trzy dni i trzy noce „obejmowały jakąś cząstkę pierwszego dnia, całą następną noc, następny dzień i noc, a także cząstkę kolejnego, czyli trzeciego dnia”. Czy istotnie tak było w wypadku Jezusa?

Nietrudno będzie udzielić odpowiedzi na to pytanie, gdy się ustali, w którym roku nastąpiła śmierć Jezusa. Znając rok, można w oparciu o zasady kalendarza żydowskiego ściśle obliczyć, na jaki dzień tygodnia wówczas, w pierwszym stuleciu n.e., przypadał 14 dzień miesiąca Nisan. Na szczęście Biblia zawiera pod dostatkiem danych umożliwiających określenie, w którym to było roku.

Według sprawozdania Łukasza 3:1 Jan Chrzciciel rozpoczął swoją działalność publiczną „w piętnastym roku rządów Tyberiusza Cezara”. Ponieważ Łukasz użył tu greckiego słowa, które literalnie oznacza „namiestnictwo”, więc niektórzy doszli do wniosku, że ów „piętnasty rok” należy liczyć od czasu, gdy Tyberiusz został dopuszczony do współrządów z Oktawianem Augustem. Stąd bierze się umieszczanie początku służby Jezusa w 27 roku n.e. Brak jednak ścisłych informacji na temat tego, kiedy rozpoczęły się owe wspólne rządy.b

Mimo wszak niepewności co do początku współrządów, wiadomo dokładnie, odkąd Tyberiusz panował w roli Cezara. Stało się to dnia 17 sierpnia 14 roku n.e. (według kalendarza gregoriańskiego). Stąd też piętnasty rok jego panowania ciągnął się od 17 sierpnia roku 28 n.e. do 16 sierpnia 29 roku n.e. Tym samym służba publiczna Jezusa rozpoczęła się w roku 29 n.e., jakieś 6 miesięcy później niż działalność Jana Chrzciciela. Dopiero od czasu swego chrztu, kiedy został namaszczony duchem Bożym, Jezus stał się obiecanym Mesjaszem, czyli Chrystusem. Proroctwo biblijne wyraźnie ustalało dokładną porę tego wydarzenia (Dan. 9:25). A porównanie tegoż proroctwa z danymi historycznymi także wskazuje na rok 29 n.e., że wtedy miał się pojawić Mesjasz. — Zobacz książkę „Aid to Bible Understanding” (Pomoc do zrozumienia Biblii), strony 137, 328-331, 348.

Księga Daniela 9:27 wskazuje, że „w połowie tygodnia”, czyli trzy i pół roku po rozpoczęciu swej służby, Mesjasz „sprawi, że ustanie ofiara krwawa i ofiara pokarmów” (Poz). Istotnie dokonał tego przez złożenie w ofierze własnego życia, wskutek czego wszelkie ofiary zwierzęce utraciły wartość w oczach Bożych. W takim razie jego służba w charakterze Pomazańca, czyli Mesjasza, trwała trzy i pół roku, od jesieni 29 roku n.e. do wiosennego miesiąca Nisan roku 33 n.e. A jak ustalono na podstawie obliczeń, w roku 33 n.e. dzień Paschy, czyli 14 Nisana, rozpoczął się w czwartek wieczorem i trwał do wieczora w piątek.

Zgadza się to w pełni ze sprawozdaniem biblijnym dotyczącym śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Jezus zmarł w piątek po południu i został pochowany, zanim się rozpoczął szabat. W tym stanie rzeczy cotygodniowy szabat zbiegł się z pierwszym dniem Święta Przaśników, który również był szabatem. Logika wskazuje, że właśnie dlatego następny dzień po śmierci Jezusa Biblia nazywa ‛wielkim szabatem’. (Jana 19:31, 42, Wk; Gd; Marka 15:42, 43; Łuk. 23:54). Skoro tylko ten szabat dobiegł końca (co nastąpiło o zachodzie słońca dnia 15 Nisana), Maria Magdalena, Maria, matka Jakuba i Salome dokupiły wonności celem namaszczenia ciała Jezusa. Najwcześniejsza sposobność użycia tych wonnych olejków otwierała się im w niedzielę rano, czyli o świcie dnia 16 Nisana. Ale wtedy Jezus już zmartwychwstał, spędziwszy w grobie części trzech dni.

Powyższy biblijny pogląd na tę sprawę harmonizuje ponadto z licznymi wypowiedziami Pisma Świętego, stwierdzającymi, że Jezus powstał z martwych „trzeciego dnia”, a nie czwartego. — Mat. 16:21; 17:23; 20:19; Łuk. 9:22; 18:33; 24:7, 21, 46; Dzieje 10:40; 1 Kor. 15:4; zobacz też artykuł: „Pierwociny zmartwychwstania” („Firstfruits of Resurrection”), opublikowany w angielskim wydaniu „Strażnicy” z 15 marca 1944 roku, zwłaszcza od podtytułu „Utożsamienie pierwocin” (od strony 86 do końca artykułu).

[Przypisy]