Mądrość widoczna w „słowie Bożym”

1, 2. Jaki „list” napisał do nas Jehowa i dlaczego?

CZY otrzymałeś niedawno miły list od ukochanej osoby, która przebywa gdzieś daleko? Mało co sprawia nam większą przyjemność. Z radością dowiadujemy się, jak się komuś takiemu wiedzie, co przeżywa i co planuje. Taki rodzaj komunikacji ogromnie zbliża do siebie ludzi, nawet jeśli dzieli ich duża odległość.

² Czy w takim razie mogłoby nas ucieszyć coś bardziej niż pisemna wiadomość od naszego kochanego Boga? W pewnym sensie Jehowa napisał do nas list — jest nim Jego Słowo, Biblia. Mówi w niej o sobie, swoich dokonaniach, zamiarach i o wielu innych sprawach. Robi to, bo chce, żebyśmy się do Niego zbliżyli. Wszechmądry Bóg wybrał najlepszą metodę nawiązania z nami kontaktu. W sposobie spisania Biblii oraz w jej treści widoczna jest niezrównana mądrość.

Dlaczego w formie pisemnej?

3. Jak Jehowa przekazał Mojżeszowi Prawo?

³ Niektórzy mogą się zastanawiać: Dlaczego Jehowa nie zastosował bardziej spektakularnej metody — na przykład nie przemówił do ludzi z nieba? Czasami rzeczywiście robił to za pośrednictwem aniołów, choćby wtedy, gdy dawał Prawo narodowi izraelskiemu (Galatów 3:19). Głos z nieba brzmiał wtedy tak niesamowicie, że przerażeni Izraelici prosili Jehowę, żeby nie mówił do nich w ten sposób, tylko przez Mojżesza (Wyjścia 20:18-20). Prawo, zawierające około 600 przepisów, zostało mu przekazane ustnie, słowo po słowie.

4. Wyjaśnij, dlaczego ustne przekazywanie praw Bożych nie byłoby metodą godną zaufania.

⁴ Ale co by się stało, gdyby nie utrwalono Prawa na piśmie? Czy Mojżesz byłby w stanie zapamiętać każde słowo tego szczegółowego zbioru przepisów i wiernie powtórzyć wszystko reszcie narodu? I co z przyszłymi pokoleniami? Czy mogłyby polegać na samym przekazie ustnym? Taki sposób przekazywania praw Bożych na pewno nie byłby godny zaufania. Przykładem może być zabawa w głuchy telefon, podczas której informacja wypowiedziana szeptem do pierwszej osoby przechodzi przez usta wielu następnych i na samym końcu jest zupełnie zniekształcona. Prawu Bożemu nie mogło grozić takie niebezpieczeństwo.

5, 6. Co na polecenie Jehowy Mojżesz miał zrobić z Jego słowami i dlaczego odnosimy pożytek z posiadania spisanego Słowa Jehowy?

⁵ Dlatego Jehowa mądrze postanowił, żeby Jego wypowiedzi zachowano w formie pisemnej. Polecił Mojżeszowi: „Zapisz sobie te słowa, bo na ich podstawie zawieram z tobą i Izraelem przymierze” (Wyjścia 34:27). Właśnie wtedy, w roku 1513 p.n.e., rozpoczął się okres spisywania Biblii. Trwał 1610 lat, w ciągu których Jehowa „wielokrotnie i na wiele sposobów przemawiał” do około 40 ludzi będących pisarzami tej Księgi (Hebrajczyków 1:1). W trosce o zachowanie jej tekstu ofiarni kopiści skrupulatnie sporządzali odpisy (Ezdrasza 7:6; Psalm 45:1).

⁶ To, że Jehowa przekazał nam informacje pisemnie, jest prawdziwym błogosławieństwem. Czy otrzymałeś kiedyś pokrzepiający list, który miał dla ciebie tak wielką wartość, że go zachowałeś i czytałeś jeszcze wiele razy? Podobnie jest z „listem” Jehowy do ludzi. Ponieważ został utrwalony na piśmie, możemy go regularnie czytać i rozmyślać nad jego treścią (Psalm 1:2). Dzięki temu otrzymujemy „pocieszenie płynące z Pism”, gdy tylko go potrzebujemy (Rzymian 15:4).

Dlaczego Bóg posłużył się ludźmi?

7. Jak mądrość Jehowy uwidacznia się w tym, że do spisania Biblii posłużył się ludźmi?

⁷ Jehowa dowiódł mądrości również przez to, że do spisania swojego Słowa posłużył się ludźmi. Pomyślmy: Czy Biblia miałaby taką samą siłę oddziaływania, gdyby posłużył się do tego aniołami? Oczywiście mogliby oni ze swojego wyjątkowego punktu widzenia opisać Jehowę, swoje oddanie dla Niego oraz dzieje wiernych sług Bożych na ziemi. Ale czy naprawdę potrafilibyśmy się identyfikować z odczuciami tych doskonałych stworzeń duchowych, które swoją wiedzą, doświadczeniem i siłą tak bardzo nad nami górują? (Hebrajczyków 2:6, 7).

8. Jak w spisywaniu Biblii ludzie mogli wykorzystywać własne zdolności? (Zobacz też przypis).

⁸ Dzięki posłużeniu się ludźmi Jehowa dał nam dokładnie to, czego potrzebujemy — Księgę ‛natchnioną przez Boga’, ale mającą ludzkie oblicze (2 Tymoteusza 3:16). Jak to zrobił? Najwidoczniej często pozwalał pisarzom korzystać z ich własnych zdolności, żeby mogli „znaleźć miłe słowa i utrwalić to, co jest właściwe i prawdziwe” (Kaznodziei 12:10, 11). Tłumaczy to, dlaczego w Biblii występuje taka różnorodność stylów — tekst odzwierciedla przeżycia i osobowość poszczególnych pisarzya. Jednak ludzie ci „mówili to, co pochodziło od Boga, pobudzani duchem świętym” (2 Piotra 1:21). W rezultacie powstało dzieło będące naprawdę „słowem Bożym” (1 Tesaloniczan 2:13).

9, 10. Dlaczego Biblia tak bardzo porusza nasze serca?

⁹ Właśnie dlatego, że Biblia została spisana przez ludzi, tak bardzo porusza nasze serca. Pisarze biblijni doświadczali takich samych uczuć jak my. Ponieważ też byli niedoskonali, pokonywali podobne trudności i przeszkody. Niekiedy duch Jehowy pobudzał ich, żeby opowiedzieli o własnych odczuciach i zmaganiach (2 Koryntian 12:7-10). Mogli wtedy opisać w pierwszej osobie coś, czego nie wyraziłby żaden anioł.

¹⁰ Rozważmy przykład izraelskiego króla Dawida. Gdy dopuścił się ciężkich grzechów, ułożył psalm, w którym otworzył serce przed Bogiem i błagał Go o przebaczenie. Napisał: „Oczyść mnie z mojego grzechu. Bo dobrze wiem o swoich przewinieniach i ciągle mam przed oczami swój grzech. Urodziłem się obciążony winą, matka poczęła mnie w grzechu. Nie wypędzaj mnie od siebie ani nie odbieraj mi swojego świętego ducha. Ofiarą, która cieszy Boga, jest skruszony duch. Boże, nie odrzucisz serca skruszonego i zdruzgotanego” (Psalm 51:2, 3, 5, 11, 17). Czy wyczuwamy udrękę Dawida? Kto oprócz niedoskonałego człowieka mógłby z głębi duszy wyrazić takie myśli?

Dlaczego Biblia opowiada o ludziach?

11. Jakie relacje wzięte z życia zawiera Biblia „dla naszego pouczenia”?

¹¹ Biblia ma wielką siłę oddziaływania z jeszcze innego powodu. Często mówi o ludziach — zwykłych ludziach, którzy służyli lub nie służyli Bogu. Poznajemy ich przeżycia, troski i radości. Widzimy skutki ich decyzji. Takie relacje zostały spisane „dla naszego pouczenia” (Rzymian 15:4). Za pomocą rzeczywistych zdarzeń Jehowa uczy nas w sposób, który trafia nam do serca. Przeanalizujmy kilka przykładów.

12. Jakie znaczenie mają dla nas biblijne relacje o ludziach niewiernych Bogu?

¹² Z Biblii dowiadujemy się o niewiernych Bogu, niegodziwych ludziach i o ich losie. Widzimy, do czego prowadzą różne złe cechy, dlatego lepiej rozumiemy ich zgubny wpływ. Co mogłoby nas dobitniej ostrzec przed nielojalnością niż autentyczne dzieje Judasza, który perfidnie zdradził Jezusa? (Mateusza 26:14-16, 46-50; 27:3-10). Takie opisy oddziałują na nasze serca z większą siłą. Pomagają nam zauważyć niepożądane cechy i się ich wyzbyć.

13. Jak Biblia pomaga nam zrozumieć, na czym polega przejawianie cennych przymiotów?

¹³ Biblia opowiada też o wielu wiernych sługach Bożych. Czytamy w niej o ich oddaniu i lojalności. Widzimy u nich przymioty, jakie musimy pielęgnować, żeby zbliżyć się do Boga. Pomyślmy choćby o wierze. W Biblii podano, czym ona jest i jakie ma znaczenie w zabieganiu o uznanie Boże (Hebrajczyków 11:1, 6). Ale pokazano też, jak niektórzy w niezwykły sposób ją przejawiali. Przypomnijmy sobie wiarę Abrahama, który był gotowy złożyć w ofierze Izaaka (Rodzaju, rozdział 22; Hebrajczyków 11:17-19). Dzięki takim relacjom słowo „wiara” nabiera głębszego sensu i staje się bardziej zrozumiałe. Jehowa postępuje naprawdę mądrze — nie tylko zachęca nas do przejawiania cennych przymiotów, ale też pokazuje, jak to robili inni ludzie.

14, 15. Co Biblia mówi o pewnej kobiecie, która przyszła do świątyni, i czego się z tego uczymy o Jehowie?

¹⁴ Prawdziwe historie opisane w Biblii często uczą nas czegoś o osobowości Jehowy. Na pewno pamiętamy relację o kobiecie, którą Jezus zobaczył w świątyni. Usiadł naprzeciwko skarbon i przyglądał się ludziom wrzucającym datki. Wielu bogaczy dawało „to, co im zbywało”. Jezus jednak zwrócił uwagę na ubogą wdowę. Ofiarowała „dwie monety znikomej wartości”b. Były to jej ostatnie pieniądze. Jezus, który doskonale odzwierciedlał sposób myślenia Jehowy, powiedział: „Ta biedna wdowa dała więcej niż wszyscy inni, którzy wrzucili pieniądze do skarbon”. Dała więcej niż pozostali razem wzięci (Marka 12:41-44; Łukasza 21:1-4; Jana 8:28).

¹⁵ Czy nie jest to godne uwagi, że spośród wszystkich ludzi, którzy tego dnia przyszli do świątyni, w Biblii opisano tylko tę wdowę? Na jej przykładzie Jehowa pokazał nam, jak bardzo nas ceni. Z radością przyjmuje to, co dajemy Mu ze szczerego serca, i nie porównuje nas z innymi. Trudno o lepszy sposób przedstawienia nam tej pokrzepiającej prawdy!

To, czego w Biblii nie ma

16, 17. Jak mądrość Jehowy jest widoczna w tym, czego nie zamieścił w swoim Słowie?

¹⁶ W liście do ukochanej osoby zapewne nie uda ci się opisać wszystkiego. Musisz starannie ocenić, co poruszyć. Podobnie postąpił Jehowa — wspomniał w swoim Słowie tylko o niektórych osobach i wydarzeniach. W opisach tych nie zawsze są wszystkie szczegóły (Jana 21:25). Kiedy na przykład Biblia mówi o wyrokach Bożych, nie daje odpowiedzi na każde pytanie, jakie mogłoby się nam nasunąć. Ale nawet w tym, czego Jehowa nie zamieścił w swoim Słowie, widoczna jest Jego mądrość. Jak to rozumieć?

¹⁷ Biblia została napisana w taki sposób, żeby można było sprawdzić, co jest w naszych sercach. W Liście do Hebrajczyków 4:12 powiedziano: „Słowo Boże jest żywe i oddziałuje z mocą, jest ostrzejsze niż jakikolwiek obosieczny miecz i przenika tak głęboko, że oddziela duszę od ducha, (...) i jest zdolne rozpoznać myśli i zamiary serca”. Tak więc treść Biblii przenika do naszego wnętrza i ujawnia nasze prawdziwe myśli i pobudki. Kto ją czyta z krytycznym nastawieniem, nieraz gorszy się relacjami, które nie zawierają tylu informacji, ilu by oczekiwał. Może nawet powątpiewa, czy Jehowa naprawdę przejawia miłość, mądrość i sprawiedliwość.

18, 19. (a) Dlaczego nie powinniśmy się niepokoić, jeśli jakiś fragment Biblii nasuwa pytania, na które nie umiemy od razu odpowiedzieć? (b) Co jest potrzebne, żeby rozumieć Słowo Boże, i jak to świadczy o wielkiej mądrości Jehowy?

¹⁸ Jeżeli natomiast studiujemy Biblię z czystych pobudek, poznajemy Jehowę takiego, jaki jest ukazany w całej tej Księdze. Dlatego nie martwimy się, gdy jakiś jej fragment nasuwa pytania, na które nie znajdujemy od razu odpowiedzi. Oto przykład: Kiedy układasz spory obraz z puzzli, być może początkowo niektóre elementy trudno ci odszukać albo dopasować. Jeśli jednak poskładałeś ich dość dużo, potrafisz sobie wyobrazić, jak powinna wyglądać całość. Podobnie gdy studiujemy Biblię, stopniowo dowiadujemy się o Jehowie różnych szczegółów i z czasem uzyskujemy pełniejszy obraz tego, jakim jest Bogiem. A jeśli nawet pewnych fragmentów nie rozumiemy albo nie umiemy dopasować do osobowości Jehowy, wiemy o Nim z Biblii wystarczająco dużo, żeby nie wątpić w Jego niezmienną miłość i sprawiedliwość.

¹⁹ Tak więc tylko wtedy, gdy czytamy i studiujemy Słowo Boże z otwartym umysłem i sercem, możemy dobrze je poznać. Czy nie świadczy to o wielkiej mądrości Jehowy? Zdolni ludzie nieraz piszą książki zrozumiałe jedynie dla „mędrców i intelektualistów”. Ale dzieło, które potrafią zrozumieć tylko osoby o właściwym usposobieniu, mógł stworzyć wyłącznie mądry Bóg! (Mateusza 11:25).

Skarbnica „praktycznej mądrości”

20. Dlaczego tylko Jehowa potrafi nam wskazać najlepszą drogę życiową i jaką pomocą jest dla nas Biblia?

²⁰ W swoim Słowie Jehowa wskazuje nam najlepszą drogę życiową. Jako nasz Stwórca zna nasze potrzeby lepiej niż my sami. A podstawowe potrzeby człowieka pozostają niezmienne — zawsze pragniemy czuć się kochani i szczęśliwi oraz utrzymywać dobre relacje z innymi. Biblia jest skarbnicą „praktycznej mądrości”, która pomaga nam prowadzić sensowne życie (Przysłów 2:7). W książce, którą czytasz, każda część zawiera cały rozdział wyjaśniający, jak wprowadzać w czyn mądre rady biblijne. Ale rozważmy przynajmniej jeden przykład.

21-23. Jakie mądre rady pomagają nam panować nad gniewem i wystrzegać się chowania urazy?

²¹ Czy zauważyliśmy, że ludzie, którzy chowają urazę, często w końcu wyrządzają krzywdę samym sobie? Uraza bardzo utrudnia życie. Pochłania myśli i ograbia ze spokoju i radości. Z badań naukowych wynika, że długotrwały gniew zwiększa ryzyko zachorowania na serce i nabawienia się mnóstwa innych przewlekłych chorób. Na długo przed przeprowadzeniem takich badań można było znaleźć w Biblii mądrą radę: „Przestań się gniewać, nie wpadaj we wściekłość” (Psalm 37:8). Ale jak to robić?

²² Słowo Boże zawiera następującą rozsądną wskazówkę: „Dzięki wnikliwości człowiek nie wpada szybko w gniew i to piękne, gdy nie zwraca uwagi na zniewagę” (Przysłów 19:11). Jeśli jesteśmy wnikliwi, nie poprzestajemy na powierzchownej ocenie, ale sięgamy głębiej. Potrafimy zrozumieć, dlaczego ktoś wyraził się czy zachował tak, a nie inaczej. Gdy staramy się pojąć czyjeś rzeczywiste uczucia, motywy postępowania i zaistniałe okoliczności, łatwiej nam wyzbyć się nieprzyjaznych myśli oraz niechęci.

²³ Biblia radzi jeszcze: „Znoście jedni drugich i wspaniałomyślnie przebaczajcie sobie nawzajem” (Kolosan 3:13). Zwrot „znoście jedni drugich” zachęca do okazywania innym cierpliwości i do przymykania oczu na ich drobne wady, które mogą nas irytować. Taka wyrozumiałość chroni nas przed obrażaniem się o błahe rzeczy. Słowo „przebaczajcie” kryje w sobie myśl o puszczeniu czegoś w niepamięć. Nasz mądry Bóg wie, że jeśli tylko istnieją uzasadnione powody, powinniśmy innym przebaczać. Przynosi to korzyści zarówno im, jak i nam, bo zapewnia spokój umysłu i serca (Łukasza 17:3, 4). Bez wątpienia Słowo Boże to skarbnica mądrości!

24. Co daje kierowanie się w życiu mądrością Bożą?

²⁴ Kierując się bezgraniczną miłością, Jehowa postanowił przekazać nam pewne informacje. Wybrał najlepszą formę — „list”, który spisali ludzie pobudzani duchem świętym. Widać w nim mądrość samego Jehowy, mądrość ‛naprawdę godną zaufania’ (Psalm 93:5). Gdy uwzględniamy ją w naszym życiu i opowiadamy o niej drugim, zbliżamy się do naszego wszechmądrego Boga. W następnym rozdziale omówimy inny niezwykły przykład dalekowzrocznej mądrości Jehowy: Jego zdolność przewidywania przyszłości i urzeczywistniania swoich zamiarów.