‛Nadzorca musi panować nad sobą’
„Nadzorca (...) musi być (...) panujący nad sobą” (TYTUSA 1:7, 8).
1, 2. Jaki przykład opanowania dał Wilhelm Orański i jakie korzyści to przyniosło?
HISTORIA notuje wiele zdumiewających przykładów panowania nad emocjami. Oto jeden z nich: Mniej więcej w połowie XVI wieku młody książę holenderski Wilhelm Orański towarzyszył w polowaniu królowi Francji Henrykowi II. Władca ten wyjawił księciu pewien plan: wspólnie z królem Hiszpanii postanowili zgładzić wszystkich protestantów we Francji i w Niderlandach, a właściwie na całym obszarze chrześcijaństwa. Król Henryk sądził, że młody Wilhelm jest tak jak on gorliwym katolikiem, toteż szczegółowo wtajemniczył go w spisek. Książę ogromnie się przeraził tym, co usłyszał, gdyż mnóstwo jego serdecznych przyjaciół było protestantami, ale nie dał niczego po sobie poznać; przeciwnie, żywo się interesował udzielanymi informacjami.
2 Później jednak tak szybko, jak tylko mógł, poczynił odpowiednie kroki w celu udaremnienia spisku, co w końcu doprowadziło do wyzwolenia Niderlandów spod dominacji katolickiej Hiszpanii. Dzięki temu, że potrafił zapanować nad sobą, gdy po raz pierwszy usłyszał o zmowie, stał się znany jako Wilhelm Milczący. A ponieważ działał nader umiejętnie, nazwano go „rzeczywistym twórcą niezawisłości i wielkości republiki holenderskiej”.
3. Kto odnosi pożytek, gdy chrześcijańscy starsi przejawiają panowanie nad sobą?
3 Opanowanie przyniosło wielki pożytek samemu Wilhelmowi i jego poddanym. Tak samo chrześcijańscy starsi, czyli nadzorcy, muszą obecnie wydawać owoc ducha świętego, jakim jest panowanie nad sobą (Galatów 5:22, 23). Korzystają na tym zarówno oni sami, jak i zbory. Gdyby nie dopisywali w okazywaniu tego przymiotu, mogliby spowodować nieobliczalne szkody.
Przymiot niezbędny u starszych
4. Jak apostoł Paweł podkreślił, że starsi muszą przejawiać panowanie nad sobą?
4 Apostoł Paweł też był starszym i rozumiał znaczenie panowania nad sobą. Nadzorców, którzy przyszli do niego z Efezu, wezwał: „Zważajcie na samych siebie i na całą trzodę”. W tym celu starsi muszą między innymi panować nad sobą, muszą czuwać nad swym postępowaniem. Paweł uwypuklił tę myśl również w liście skierowanym do Tymoteusza: „Zwracaj stale uwagę na samego siebie i na swe nauczanie”. Jak widać, apostoł był świadom, że niektórzy ludzie chętniej zajmują się pouczaniem drugich niż stosowaniem w praktyce tego, czego uczą. Przede wszystkim więc podkreślał konieczność zważania na własne czyny (Dzieje 20:28; 1 Tymoteusza 4:16).
5. Jak są ustanawiani chrześcijańscy nadzorcy i gdzie w Biblii jest mowa o stawianych im wymaganiach?
5 Z biegiem czasu coraz lepiej rozumiano, jaka jest według Biblii rola starszych. Dzisiaj wiemy już, że mają oni być powoływani na ten urząd przez zamianowanie. Dokonuje tego Ciało Kierownicze Świadków Jehowy lub jego bezpośredni przedstawiciele. Grono to reprezentuje „niewolnika wiernego i rozumnego” (Mateusza 24:45-47). Wymagania, którym muszą odpowiadać chrześcijańscy nadzorcy, czyli starsi, zostały podane przede wszystkim w listach apostoła Pawła: 1 do Tymoteusza 3:1-7 oraz do Tytusa 1:5-9.
6, 7. Które wymagania stawiane starszym wiążą się z panowaniem nad sobą?
6 W Liście 1 do Tymoteusza 3:2, 3 Paweł oznajmił między innymi, że nadzorca musi znać umiar w nawykach i być porządny. Spełni te warunki, jeśli będzie panował nad sobą. Mężczyzna godny sprawowania urzędu nadzorcy nie jest czupurny ani napastliwy. To także wymaga panowania nad sobą. Przymiot ten jest konieczny również dlatego, że starszy nie może awanturować się po pijanemu ani w ogóle nadużywać wina (zob. też przypis do 1 Tymoteusza 3:2, 3 w NW).
7 W Liście do Tytusa 1:7, 8 Paweł wprost oświadczył, iż nadzorca musi panować nad sobą. Zauważmy jednak, jak wiele innych wymagań wymienionych w tych wersetach wiąże się z omawianym owocem ducha. Na przykład starszy musi być bez zarzutu, wręcz nienaganny. Oczywiście nie zdołałby sprostać temu warunkowi, gdyby nie umiał panować nad sobą.
W kontaktach z drugimi
8. Jakie przymioty niezbędne przy udzielaniu rad uwydatniają konieczność panowania nad sobą?
8 Ponadto nadzorca musi odnosić się do współwyznawców w sposób nacechowany cierpliwością i wielkodusznością, a do tego również jest potrzebne panowanie nad sobą. Na przykład w Liście do Galatów 6:1 Paweł zaleca: „Bracia, nawet gdyby ktoś nieopatrznie postawił fałszywy krok, wy mający kwalifikacje duchowe [przede wszystkim starsi] starajcie się skorygować takiego w duchu łagodności; niech przy tym każdy z was baczy na siebie, żeby sam nie uległ pokusie”. Okazywanie ducha łagodności wymaga panowania nad sobą. Przymiot ten ułatwia też zważanie na samego siebie, a szczególnie cenny okazuje się wtedy, gdy starszy ma udzielić pomocy osobie, która popadła w depresję. Bez względu na to, co o niej myśli, musi być życzliwy, cierpliwy i wyrozumiały. Zamiast pochopnie udzielać rady, powinien chętnie słuchać i próbować ustalić rzeczywistą przyczynę jej kłopotów.
9. O jakiej radzie powinni pamiętać starsi, gdy chcą pomóc współwyznawcom pogrążonym w depresji?
9 W rozmowie z osobą pogrążoną w depresji bardzo pomocna jest rada z Listu Jakuba 1:19, gdzie czytamy: „Wiedzcie, bracia moi umiłowani: każdy człowiek winien być chętny do słuchania, nieskory do mówienia, nieskory do gniewu” (BT). Zwłaszcza wtedy, gdy do głosu dochodzą emocje, na przykład gdy ktoś wybucha gniewem, starszy musi zważać, żeby nie odpłacić tą samą monetą. Trzeba umieć się opanować, by na gniewne słowa nie odpowiadać tym samym i ‛nie oddawać złem za zło’ (Rzymian 12:17). To tylko pogorszyłoby sytuację. Także w tej sprawie Słowo Boże udziela starszym cennej rady, przypominając, że „odpowiedź łagodna uśmierza zapalczywość” (Przysłów 15:1, BT).
Na spotkaniach starszych oraz podczas przesłuchań przed komitetem sądowniczym
10, 11. Z jakiego powodu starsi muszą na swych spotkaniach przejawiać panowanie nad sobą?
10 Kolejną dziedziną, w której chrześcijańscy nadzorcy muszą przejawiać panowanie nad sobą, są spotkania grona starszych. Spokojne występowanie w obronie prawdy i sprawiedliwości wymaga czasami wielkiego opanowania. Przymiot ten zabezpieczy nas też przed próbą narzucenia swego zdania współstarszym. Jeżeli któryś z nich zdradza taką skłonność, inny nadzorca postąpi właściwie, gdy zwróci mu na to uwagę (por. 3 Jana 9).
11 Poza tym na spotkaniach grona starszych brat zbyt przejęty omawianą sprawą może ulec emocjom, a nawet podnieść głos. Jakże wymownie świadczyłoby to o braku opanowania! Co gorsza, mogłoby przynieść podwójną szkodę. Po pierwsze, w jakiej mierze ktoś traci panowanie nad sobą, w takiej osłabia własną argumentację, gdyż pozwala, by uczucia wzięły górę nad rozsądkiem. Po drugie, może tym sprawić przykrość pozostałym nadzorcom, a nawet zrazić ich do siebie. Ponadto jeśli starsi nie są czujni, duże różnice zdań mogą w ich gronie doprowadzić do podziałów. Odbiłoby się to niekorzystnie zarówno na nich samych, jak i na zborze (por. Dzieje 15:36-40).
12. W jakich sytuacjach starszym nie wolno zapomnieć o konieczności panowania nad sobą?
12 Każdy starszy musi panować nad sobą, żeby się ustrzec stronniczości oraz nadużywania władzy. Jakże łatwo jest ulec pokusie i pozwolić, by niskie, czysto ludzkie względy wpływały na to, co się mówi lub czyni! Raz po raz okazuje się, że nadzorca nie zdobył się na stanowcze działanie, gdy członek jego rodziny dopuścił się wykroczenia. Kto naprawdę panuje nad sobą, ten nie pozwoli, by w takiej sytuacji więzy pokrewieństwa powstrzymały go od podjęcia właściwych kroków (Powtórzonego Prawa 10:17).
13. Dlaczego panowanie nad sobą jest szczególnie potrzebne starszym, wchodzącym w skład komitetu sądowniczego?
13 Panowaniem nad sobą muszą się też odznaczać starsi, którzy prowadzą przesłuchania jako członkowie komitetu sądowniczego. Muszą trzymać na wodzy swe uczucia, żeby im niepotrzebnie nie ulec. Nie powinni się zbyt łatwo wzruszać, gdy ujrzą u winowajcy łzy. Nadzorca nie może też stracić zimnej krwi, gdy zostanie obrzucony zarzutami lub oszczerstwami, co może się zdarzyć w rozmowie z odstępcą. Warto wtedy pamiętać o następujących słowach Pawła: „Niewolnik Pana nie potrzebuje toczyć walki, ale ma być uprzejmy wobec wszystkich”. Zachowanie uprzejmości w sytuacji konfliktowej wymaga panowania nad sobą. Dalej Paweł oświadczył, iż „niewolnik Pana” powinien ‛trzymać się w ryzach w obliczu zła i z łagodnością pouczać usposobionych nieprzychylnie’. Chcąc usłuchać tej rady mimo czyjejś wrogości, nadzorca musi być bardzo opanowany (2 Tymoteusza 2:24, 25).
W kontaktach z osobami płci odmiennej
14. O jakiej dobrej radzie dotyczącej kontaktów z osobami płci odmiennej starsi powinni zawsze pamiętać?
14 Starszy musi stale pamiętać o konieczności panowania nad sobą w kontaktach z osobami płci odmiennej. Postąpiłby nierozsądnie, gdyby wybrał się w pojedynkę z wizytą pasterską do chrześcijańskiej siostry. Powinien mu towarzyszyć inny starszy lub sługa pomocniczy. Prawdopodobnie właśnie z tych względów apostoł Paweł udzielił Tymoteuszowi, też będącemu nadzorcą, następującej rady: „Upraszaj (...) starsze niewiasty jak matki, młodsze jak siostry, we wszelkiej czystości moralnej” (1 Tymoteusza 5:1, 2). Zdarzało się, że ten czy ów nadzorca „po ojcowsku” kładł dłoń na ramieniu siostry. Niewykluczone jednak, iż oszukiwał samego siebie, gdyż do takiego gestu wcale nie musiała go skłonić czysta, chrześcijańska miłość braterska, lecz po prostu zmysły (por. 1 Koryntian 7:1, Bw).
15. Jak pewien incydent uwydatnia fakt, że gdy starszy nie panuje nad sobą, może ściągnąć hańbę na imię Jehowy?
15 Jakież szkody wyrządzili czystemu wielbieniu starsi, którzy w kontaktach z siostrami ze zboru zapomnieli o panowaniu nad sobą! Kilka lat temu wykluczono pewnego nadzorcę, ponieważ dopuścił się cudzołóstwa z chrześcijanką mającą niewierzącego męża. Tego samego wieczoru, gdy podawano komunikat o wykluczeniu, zdradzony mąż wkroczył z karabinem do Sali Królestwa i zaczął strzelać do obojga winowajców. Co prawda nie zabił ich i szybko został rozbrojony, ale następnego dnia poczytna gazeta wielkimi literami informowała na pierwszej stronie o „strzelaninie w kościele”. Jakąż hańbę ściągnął ten starszy na zbór i imię Jehowy wskutek braku panowania nad sobą!
W innych dziedzinach
16. Dlaczego starsi muszą panować nad sobą podczas wygłaszania wykładów publicznych?
16 Nadzorca musi panować nad sobą także podczas wygłaszania wykładów publicznych. Mówca powinien być wzorem pewności i równowagi. Niektórzy starają się rozbawiać słuchaczy wieloma dowcipnymi uwagami mającymi wzbudzać śmiech. Może to świadczyć o tym, że ulegają pokusie, by przypodobać się publiczności. W ten sposób, rzecz jasna, zdradzaliby brak dyscypliny wewnętrznej. A przedłużanie wykładu może wynikać zarówno ze zbyt słabego przygotowania, jak i z niedostatecznego panowania nad sobą.
17, 18. Jak panowanie nad sobą pomaga starszemu utrzymywać równowagę pomiędzy różnymi obowiązkami?
17 Każdy ciężko pracujący starszy musi umieć zachować równowagę pomiędzy różnymi zajęciami pochłaniającymi jego czas i energię. Musi panować nad sobą, by nie popaść w jakąś skrajność. Niektórzy nadzorcy tak bardzo się oddali sprawom zborowym, że zaniedbali swoje rodziny. Na przykład gdy pewna siostra, bardzo zadowolona z wizyty pasterskiej, którą jej złożył starszy, wspomniała o tym jego żonie, ta zawołała: „Żeby tak i do mnie przyszedł kiedy z wizytą pasterską!” (1 Tymoteusza 3:2, 4, 5).
18 Starszy musi też panować nad sobą, by utrzymywać równowagę między studium osobistym, służbą polową i pracą pasterską. Serce ludzkie jest zwodnicze, toteż nadzorca bardzo łatwo mógłby poświęcać więcej czasu, niż powinien, na coś, co sprawia mu najwięcej przyjemności. Jeżeli lubi czytać, może przeznaczać trochę za dużo czasu na studium osobiste. A jeśli niezbyt lubi głosić od domu do domu, będzie szukał usprawiedliwień, by zaniedbywać tę działalność, a skupiać się na dokonywaniu wizyt pasterskich.
19. Ze względu na jaki obowiązek starsi muszą panować nad sobą?
19 Starszy musi stale panować nad sobą również ze względu na obowiązek zachowywania dyskrecji. Biblia słusznie nawołuje: „Cudzej poufnej rozmowy nie wyjawiaj” (Przysłów 25:9). Doświadczenie uczy, iż starsi chyba najczęściej naruszają właśnie ten nakaz. Jeżeli nadzorca ma mądrą, kochającą żonę i dobrze się z nią rozumie, może być skłonny omawiać z nią sprawy poufne albo przynajmniej o nich wspominać. Jest to jednak niewłaściwe i bardzo nierozsądne. W ten sposób zdradza coś, co mu powierzono. Bracia i siostry zwierzają się starszym, licząc na całkowitą dyskrecję. Dzielenie się z żoną poufnymi informacjami jest złe, niemądre, a także niemiłosierne, ponieważ obciąża ją niepotrzebnym brzemieniem (Przysłów 10:19; 11:13).
20. Dlaczego jest to takie ważne, by starsi przejawiali panowanie nad sobą?
20 Nie ulega zatem wątpliwości, że panowanie nad sobą jest niezwykle ważne, a już szczególnie w wypadku nadzorców! Powierzono im zaszczytne zadanie przewodzenia ludowi Jehowy, spoczywa więc na nich większa odpowiedzialność. Skoro wiele im dano, wiele się też od nich żąda (Łukasza 12:48; 16:10; por. Jakuba 3:1). Mają przywilej i obowiązek świecić przykładem. Ponadto zamianowani starsi ze względu na swą pozycję mogą zrobić więcej dobrego lub złego niż inni chrześcijanie, a nierzadko decyduje o tym okoliczność, czy potrafią się opanować. Nic więc dziwnego, iż Paweł oświadczył: ‛Nadzorca musi panować nad sobą’.
Czy sobie przypominasz?
◻ Jakie biblijne wymagania stawiane starszym uwypuklają konieczność panowania nad sobą?
◻ Dlaczego starsi muszą panować nad sobą w kontaktach ze współwyznawcami?
◻ Jak należy okazywać panowanie nad sobą na spotkaniach grona starszych?
◻ Jakie wyzwanie może stanowić dla starszego obowiązek zachowywania dyskrecji?
[Ilustracja na stronie 20]
Na swoich spotkaniach starsi muszą przejawiać panowanie nad sobą
[Ilustracja na stronie 23]
Chrześcijański starszy musi panować nad sobą i zachowywać dyskrecję