Chroń się przed dezinformacją
Obecnie mamy dostęp do większej ilości informacji niż kiedykolwiek wcześniej. Wiele z nich pomaga nam dbać o własne zdrowie i bezpieczeństwo. Ale kiedy szukasz informacji, uważaj na:
wiadomości wprowadzające w błąd
fałszywe doniesienia
Na przykład w trakcie pandemii COVID-19 sekretarz generalny ONZ ostrzegł przed niebezpieczną epidemią dezinformacji. Powiedział: „Mnożą się szkodliwe dla zdrowia porady i informacje o rzekomo cudownych lekach. Fałszywe doniesienia dosłownie wypełniają eter. Internet jest pełen szalonych teorii spiskowych. Nienawiść, uprzedzenia i oczernianie różnych osób czy grup społecznych szerzą się jak wirus”.
Oczywiście dezinformacja nie jest czymś nowym. Ale Biblia przepowiedziała, że właśnie w naszych czasach „ludzie niegodziwi i oszuści będą coraz bardziej brnąć w zło, wprowadzając w błąd innych i sami będąc w błąd wprowadzani” (2 Tymoteusza 3:1, 13). Internet sprawia, że szybciej i łatwiej niż kiedykolwiek wcześniej możemy nie tylko otrzymywać niesprawdzone informacje, ale też nieświadomie je rozpowszechniać. Za każdym razem, kiedy sięgamy po nasze urządzenia elektroniczne, mamy dostęp do mnóstwa zniekształconych faktów i półprawd.
Jak możesz się chronić przed dezinformacją i teoriami spiskowymi? Weź pod uwagę kilka zasad biblijnych, które mogą ci pomóc.
Nie wierz we wszystko, co widzisz albo słyszysz
Co mówi Biblia: „Naiwny wierzy każdemu słowu, ale roztropny zastanawia się nad każdym swoim krokiem” (Przysłów 14:15).
Jeśli nie będziemy ostrożni, możemy łatwo dać się oszukać. Na przykład w internecie, zwłaszcza w mediach społecznościowych, bardzo popularne są memy — zdjęcia z tekstem albo krótkie filmiki, które mają rozbawiać. Jednak zdjęcia czy filmy można łatwo zmienić, a wypowiedzi wyrwać z kontekstu. Można nawet stworzyć filmiki, na których rzeczywiste osoby mówią lub robią coś, czego tak naprawdę nigdy nie powiedziały ani nie zrobiły.
„Według badaczy głównym źródłem dezinformacji w mediach społecznościowych są zdjęcia lub filmiki (na przykład memy), które przekazują informacje wyrwane z kontekstu” (Axios Media).
Zastanów się: Czy to, co widzisz lub słyszysz, to prawdziwa informacja, czy tylko mem?
Oceń źródło i zawartość
Co mówi Biblia: „Wszystko sprawdzajcie” (1 Tesaloniczan 5:21).
Zanim uwierzysz w jakąś historię lub przekażesz ją dalej — nawet jeśli jest popularna albo powtarzana w mediach — sprawdź, czy jest prawdziwa. W jaki sposób możesz to zrobić?
Oceń, czy źródło tej informacji jest wiarygodne. Koncerny medialne lub inne organizacje mogą zniekształcić jakąś historię ze względu na własne interesy albo uprzedzenia polityczne. Sprawdź daną wiadomość w kilku wiarygodnych źródłach. Czasami też znajomi mogą nieświadomie rozpowszechniać w mejlach i postach nieprawdziwe informacje. Dlatego nie bądź łatwowierny, ale upewnij się, skąd pochodzi wiadomość.
Przemyśl, czy zawartość danej informacji jest aktualna i dokładna. Czy istnieją mocne dowody, które potwierdzają jej wiarygodność? Czy da się sprawdzić podane w niej daty i fakty? Bądź szczególnie ostrożny, jeśli jakaś skomplikowana sprawa została przedstawiona w dużym uproszczeniu albo widać, że wiadomość ma wywołać u ciebie konkretną reakcję.
„Sprawdzanie faktów staje się dzisiaj tak samo ważne jak mycie rąk” (Sridhar Dharmapuri, specjalista od bezpieczeństwa żywności i wyżywienia współpracujący z ONZ).
Zastanów się: Czy dana wiadomość jest faktem, czy może opinią? Czy nie przedstawia tylko jednej strony tej sprawy?
Kieruj się faktami, a nie własnymi upodobaniami
Co mówi Biblia: „Kto ufa swojemu sercu, jest głupi” (Przysłów 28:26).
Mamy skłonność, żeby ufać informacjom, w które chcemy wierzyć. Firmy internetowe często dostosowują do nas wiadomości i reklamy na podstawie naszych zainteresowań czy historii wyszukiwania. Ale to, czego chcemy się dowiedzieć, nie zawsze jest tym, czego tak naprawdę potrzebujemy.
„Ludzie są w stanie myśleć logicznie i racjonalnie. Ale o tym, czy w coś uwierzymy, częściej decydują nasze marzenia, nadzieje i obawy” (Peter Ditto, psycholog społeczny).
Zastanów się: Czy nie jest tak, że wierzysz w daną informację, bo chcesz w nią uwierzyć?
Nie rozpowszechniaj fałszywych informacji
Co mówi Biblia: „Nie rozpowszechniaj nieprawdziwych wiadomości” (Wyjścia 23:1).
Pamiętaj, że informacje, którymi dzielisz się z innymi, mają ogromny wpływ na ich myśli i postępowanie. Nawet jeśli rozpowszechniasz nieprawdziwe wiadomości nieświadomie, konsekwencje mogą być poważne.
„Zasada numer jeden — zatrzymaj się, pomyśl i zadaj sobie pytanie: ‚Czy jest to na tyle pewna informacja, że mogę ją przesłać dalej?’. Gdyby każdy tak robił, w sieci drastycznie obniżyłaby się liczba fałszywych informacji” (Peter Adams, starszy wiceprezes News Literacy Project).
Zastanów się: Czy jesteś pewny, że informacja, którą przekazujesz, jest prawdziwa?