Jehovata Rejsinaykipaj ¿Sonqoyki Aysakunchu?

1, 2. ¿Imaraykutaj ashkha runas higoswan mayta miskʼichikunku, imawantaj higos kikinchakun?

¿HIGOS gustasunkichu? Ashkha runasqa higoswan chayri higo kʼisaswan mayta miskʼichikunku. Chayrayku, ashkha suyuspeqa may chhika higo sachʼas tiyan. Ñaupa judiospis higo sachʼasniyojpuni kaj kanku (Nah. 3:12; Luc. 13:6-9). Higoqa sumaj alimento, chayrayku wakin runasqa aycha sonqopaj sumaj kasqanta ninku.

² Jehovaqa uj kutipi higosta sonqotawan kikincharqa. Diosqa mana higos sumaj alimento kasqanmantachu parlasharqa, manaqa imayna sonqoyojchus kasqanchejmanta. Profeta Jeremiasnejta imatachus nisqanqa noqanchejta yanapawasunman, familianchejtapis. Diospa nisqanta ukhunchashaspaqa imatachus cristianos chaymanta yachakusqanchejpi tʼukurina.

3. ¿Pikunawantaj ninakun Jeremías 24 capitulopi higosmanta parlakusqan?

³ Ñaupajtaqa Dios imatachus Jeremiasman nisqanta qhawarina. Judapi tiyakoj runasqa Jesús niraj jamushajtin 617 watapi, Jehová chejnisqan imasta ruwasharqanku. Diosqa mosqoypi jina Jeremiasman rikucherqa aswan qhepaman imachus paykunawan kananta. Chaytataj iskay laya higoswan kikincharqa: “sumaj poqosqa” higoswan, “mana allin poqosqa” higoswan ima (Jeremías 24:1-3 leey). Mana allin poqosqa higosqa rey Sedequiaswan, payman rijchʼakoj runaswan ima ninakorqa, pikunatachus Nabucodonosor, soldadosninwan ñakʼarichinkuman karqa. Chaywanpis, wakin runasqa sumaj poqosqa higos jina karqanku. Chaykunamantataj Ezequiel, Daniel, kinsa compañerosnin ima karqanku, pikunachus Babiloniapiña kasharqanku. Tiempowanqa wakin judíos templota allinchanankupaj Jerusalenman kutipunkuman karqa. Chaytaj juntʼakorqapuni (Jer. 24:8-10; 25:11, 12; 29:10).

4. ¿Imaynatataj sumaj poqosqa higosmanta parlakusqan kallpachawanchej?

⁴ Jehovaqa sumaj poqosqa higoswan ninakoj runasmanta nerqa: “Allin sonqota paykunaman qosaj, noqa Tata Dios kasqayta rejsinawankupaj. Paykunaqa aylluy kanqanku”, nispa (Jer. 24:7). Chayta nisqanqa mayta kallpachawanchej, imajtinchus Diosqa payta rejsinanchejpaj allin sonqota qoyta munawanchej. Ajinamanta Diosta rejsinapaj, llajtanmanta kayta munanapaj ima sonqonchej aysakonqa. Chaypajtaj Bibliata ukhunchana, nisqanta kasukuna, juchasninchejmanta pesachikuna, kutirikuna, Diosman qokuna, chantá Diospa sutinpi, Churej sutinpi, espíritu santoj sutinpi ima bautizakuna (Mat. 28:19, 20; Hech. 3:19, 20). Wakenqa chayta ruwankuña, wakintaj ruwashanku, tantakuykunamanpis rinku.

5. ¿Pikunamantataj Jeremías astawan parlarqa?

⁵ Tukuy chaykunata ruwanchejña chaypis, imayna sonqoyojchus kasqanchejta, kausayninchejtapis qhawarikunallanchejpuni tiyan. ¿Imaraykú? Jeremías sonqomanta parlasqanpi chayta yachasun. Jeremías libroj wakin capitulosnin Jerusalén qaylla llajtasmanta parlajtinpis, chay libroqa phishqa reyes kamachisqanku tiempopi tiyakoj judiosmanta astawan parlan (Jer. 1:15, 16). Profeta Jeremiasqa astawanpis Diosman qosqaña kajkunaman qhelqarqa qharisman, warmisman, wawasman ima. Ñaupa tatasninkoqa Diospa llajtanmanta kayta munasqankuta nerqanku (Éxo. 19:3-8). Jeremiaspa tiemponmanta israelitaspis, Diosman qosqa kasqankuta rikucherqanku kayta nispa: “Kaypi kashayku, qanmantaj chimpakamuyku, imaraykuchus qanllamin Señorniyku Tata Diosqa kanki”, nispa (Jer. 3:22). Chaywanpis, ¿imaynataj sonqonku kashanman karqa?

SONQONKUMANTA SAJRA KAJTA ORQHONANKU KARQA

6. ¿Imatataj Dios nerqa runaj sonqonmanta?

⁶ Kay tiempo doctoresqa aycha sonqonchej imaynachus kashasqanta yachanankupaj maquinaswan qhawanku. Chaywanpis, Jehovaqa Jeremiaspa tiempopi jinallataj imaynachus sonqonchej kasqanta qhawan. Chaytaqa Paylla ruwayta atin, chayrayku nerqa: “Tukuy imamanta nisqaqa runaj sonqonmin aswan chʼawka, nitaj chaypaj jampi kanchu. Pitaj chayta entiendeyta atinmanri? Noqa Tata Diosmin runaj sonqonta watuni [...], sapa ujman imaynatachus kawsasqanman jina, ruwasqanman jinataj qopunaypaj”, nispa (Jer. 17:9, 10). Diosqa imatachus munasqanchejta, imatachus yuyasqanchejta, imaynachus kasqanchejta, imatachus ruwayta munasqanchejta ima sumajta yachan. Arí, Diosqa sonqonchejta watun, noqanchejpis chayta ruwanapaj kallpachakullasunmantaj.

7. ¿Imatataj Jeremías judiospa sonqonkumanta nerqa?

⁷ Sonqonchejta watunapajqa kayta tapurikusunman: “¿Imaynataj Jeremiaspa tiemponpi judiospa sonqonku kasharqa?”, nispa. Chayta kutichinapajqa imatachus Jeremías nisqanta qhawarina. Pay nerqa: “Tukuy Israel naciompis cheqamanta sonqonkupi mana circuncidasqa kanku”, nispa. Chayta nispaqa mana judío qharista circuncidakusqanmantachu parlasharqa, imaraykuchus pay nerqa: “Tata Diosqa nillantaj: Uj pʼunchay jamushan, chay pʼunchaypitaj aychallapi circuncidasqa tukuy kajkunata castigasaj”, nispa. Achhayrayku, aychallapi circuncidasqa judiospis “sonqonkupi mana circuncidasqa” karqanku (Jer. 9:25, 26). ¿Imataj chay niyta munarqa?

8, 9. ¿Imatataj ashkha judíos sonqonkumanta orqhonanku karqa?

⁸ “Sonqonkupi mana circuncidasqa” kasqanku, ¿imataj niyta munarqa? Chayta entiendenapajqa Dios imatachus llajtanman nisqanta qhawarina. Pay nerqa: “Judamanta, Jerusalenmantapis runas, circuncidakuychej; noqa Tata Diospaj tʼaqakuspa, tratomanta señalta sonqoykichejman churaychej. Pajtataj millay ruwasqasniykichejrayku phiñakuyniy nina jina kʼajarinman”, nispa. ¿Imaraykutaj millay imasta ruwasharqanku? Sonqonku mana allin kasqanrayku (Marcos 7:20-23 leey). Dios imatachus Jeremiasnejta nisqanqa cheqapuni karqa, imaraykuchus sonqonku ancha rumiyasqa, mana kasukojtaj karqa. Imastachus ruwasqanku, yuyasqankupis Jehovaj ñaupaqenpi mana allinchu karqa (Jeremías 5:23, 24; 7:24-26 leey). Chayrayku paykunaman nerqa: “Circuncidakuychej; noqa Tata Diospaj tʼaqakuspa, tratomanta señalta sonqoykichejman churaychej”, nispa (Jer. 4:4; 18:11, 12).

⁹ Arí, chay judiosqa sonqonkumanta sajra kajta orqhonanku karqa. Imaynatachus ñaupa tatasninku Moisespa tiemponpi ruwarqanku ajinallatataj (Deu. 10:16; 30:6). Judíos sonqonkuta circuncidanankupajqa niña sonqonkuta rumiyachinankuchu karqa, nisunman imatachus yuyasqanku, munasqanku ima Diospa kamachiykunasninman jina kanan karqa (Hech. 7:51).

JEHOVATA REJSINAPAJ SONQONCHEJ AYSAKUNAN TIYAN

10. ¿Imatataj David jina ruwananchej tiyan?

¹⁰ Imachus sonqonchejpi kasqanta yachanapajqa Jehová yanapawanchej, chaymantataj mayta agradecekuna. Chaywanpis, ¿imaraykutaj kamachisninña kajtinchejpis sonqonchejta watunanchej tiyan? ¿Sajra kajtachu ruwashanchej chayri mana allin poqosqa higosmanchu rijchʼakushanchej? Mana. Astawanqa llimphu kausayniyoj kanchej, paytataj tukuy sonqo yupaychashanchej. Chaywanpis, Davidpa mañakuyninpi tʼukurina, payqa cheqan runa kaspapis Jehovaman nerqa: “Diosníy, allinta sonqoyta qhawaykuy; rejsiy sonqoyta, tukuy yuyasqaytataj allinta yachaway. Qhaway, sajra ñantachus purishani manachus, chayta, chantá wiñay ñanta pusaway”, nispa (Sal. 17:3; 139:23, 24).

11, 12. 1) ¿Imaraykutaj sapa uj sonqonchejta watunanchej tiyan? 2) ¿Imatataj Dios mana ruwanqachu?

¹¹ Jehovaqa payta rejsispa ñaupaqenpi allinpaj qhawasqallapuni kananchejta munan. Jeremías nerqa: “Tukuy Atiyniyoj Tata Dios, qanmin cheqan runasta allinta qhawanki; qanmin watunki runaj sonqonta, yuyayninta ima”, nispa (Jer. 20:12). Tukuy atiyniyoj Diosqa cheqan runaspa sonqonkutapis watun. ¿Manachu noqanchejpis sonqonchejta watunanchej kanman? (Salmo 11:5 leey.) Watuspaqa ichapis imatachus ruwasqanchej, ruwayta munasqanchej chayri yuyasqanchej mana allinchu kashasqanta reparasun. Ajinamantataj, sonqonchejmanta mana allin kajta orqhosunman. ¿Ima mana allin imastataj tarisunman? ¿Imaynatataj chayta allinchasunman? (Jer. 4:4.)

¹² Jehovaqa kausayninchejta tijrachinapaj mana tanqawanchejchu. Payqa “sumaj poqosqa” higosmanta parlaspa nerqa: “Allin sonqota paykunaman qosaj, noqa Tata Dios kasqayta rejsinawankupaj”, nispa. Jehovaqa mana sonqonkuta tijrachinankupaj tanqarqachu, astawanqa Payta rejsinankupaj sonqonku aysakunan karqa. Noqanchejpis kikillantataj ruwananchej tiyan.

13, 14. ¿Imaynatataj uj cristianota sonqollantaj mana allinman chayachinman?

¹³ Jesús nerqa: “Sonqomanta llojsimun tukuy sajra yuyaykuna, runa wañuchiykuna, khuchichakuspa qhenchachakuykuna, solteropura khuchichakuykuna, suwaykuna, llulla testigomanta sayaykuna, Diospa contranta rimaykuna ima”, nispa (Mat. 15:19). Sonqonta rumiyachej cristianoqa qhenchachakuypi chayri khuchichakuypi urmanman, mana pesachikojtintaj Dios niña allinpajchu qhawanman. Chaywanpis, mana chay jatun juchapi urmaj cristianopis sonqonpi mana allin imasta munapayashanman (Mateo 5:27, 28 leey). Chayrayku, sonqonchejta watunanchejpuni tiyan. Chayta ruwaspaqa ichapis sonqollanchejpi uj qharita chayri warmita munapayaspa qhawashasqanchejta reparasunman. Jina kajtenqa chay sajra munayta sonqonchejmanta wijchʼunanchej tiyan.

¹⁴ Uj cristianoqa mana runa wañuchichu kajtinpis, uj hermanopaj phiñasqallapuni kaspaqa sonqonpi chejnikuyta qallarinman (Lev. 19:17). Jina kajtenqa chayta sonqonmanta wijchʼunanpaj mayta kallpachakunan tiyan (Mat. 5:21, 22).

15, 16. 1) ¿Imaynatataj uj cristianoj sonqon “mana circuncidasqa” kashanman? 2) ¿Imaraykutaj Jehová “sonqonkupi mana circuncidasqa” kajkunata qhesachan?

¹⁵ Mana tukuy cristianoschu ajinapi rikukojtinchejpis, Jesusqa sonqonchejpi “sajra yuyaykuna” rikhurinanmanta parlarqa. Chaykunataj mana allin imasta ruwachiwasunman. Sutʼincharinapaj, uj cristianoqa familianmanpuni kutisqa kananta yuyanman. Tukuy cristianosqa familianchejta munakunanchej tiyan, mana kay qhepa pʼunchaykunapi “mana sonqoyojkuna” jinachu kanchej (2 Tim. 3:1-4). Chaywanpis, wakenqa familiankuman ancha kutisqa kaspa “familiaytachus imananqanku chayqa noqawan yachakonqanku” nispa ninku. Familiankuman sayasqa kasqankuraykutaj familiankuta imanajtinku paykunapis phiñakunku. Imatachus Dinaj wauqesnin ruwasqankupi tʼukuriy. Paykunaqa phiñakuyninkuwan atipachikuspa, ashkha runasta wañuracherqanku (Gén. 34:13, 25-30). Absalontaj, wauqenta mayta chejnikusqanrayku wañurpacherqa (2 Sam. 13:1-30). ¿Manachu sonqonkupi “sajra yuyaykuna” kasqanrayku chayta ruwarqanku?

¹⁶ Cheqa cristianosqa mana runa wañuchichu kanku, chaywanpis ichá uj hermano waj hermanopaj phiñakunman familianmanta pillatapis imanasqanta yuyaspa. Chayraykutaj wasinman wajyarikojtin mana riyta munanmanchu, nitaj paypis wajyarikuyta munanmanchu (Heb. 13:1, 2). Uj cristiano cheqamanta hermanosta munakun chayqa mana chayta ruwanmanchu. Jehovaqa sonqosta watusqanrayku, chay hermanoj sonqon “mana circuncidasqa” kashasqanta reparanman (Jer. 9:25, 26). Yachanchej jina, Jehovaqa judiosman kayta nerqa: “Circuncidakuychej [...] tratomanta señalta sonqoykichejman churaychej”, nispa (Jer. 4:4).

JEHOVATA REJSINAPAJ SONQOYKI AYSAKUNALLANPUNI TIYAN

17. ¿Imaynatataj Diosta manchachikuy allin sonqoyoj kanapaj yanapawasun?

¹⁷ Sonqoykita watuspaqa ichapis Jehovaj kamachisqanta mana kasukuyta munasqaykita reparanki, nisunman sonqoykipi “mana circuncidasqa” jina kashasqaykita. Ichapis reparawaj runata manchachikusqaykita, may rejsisqa chayri qhapaj kayta munasqaykita, kʼullukusqaykita chayri sapallaykimanta imatapis ruwayta munasqaykita. Chaywanpis mana qanllachu ajinapi rikukunki (Jer. 7:24; 11:8). Jeremiasqa mana cheqa sonqo judiosman nerqa: “Sonqoykichejrí ancha rumiyasqa, mana kasukojtaj”, nispa. Chantá nillarqataj: “Mana unancharerqankichejchu, nitaj nerqankichejchu: Señorninchej Tata Diosta manchachikunachej, pichus maychus tiempompi paratapis apachimuwanchej ñawpaj parata, qhepa paratapis”, nispa (Jer. 5:23, 24). Chayrayku sonqota circuncidanapajqa Jehovata astawan manchachikuna, astawantaj payta agradecekuna. Arí, Diosta manchachikoyqa allin sonqoyoj kanapaj, munayninman jinataj imatapis ruwanapaj yanapawasun.

18. ¿Imatataj Jehová mosoj tratomanta kaj cristianosman nerqa?

¹⁸ Kallpachakojtinchejqa Jehová payta rejsinapaj sonqonchej aysakunallanpajpuni yanapawasun. Mosoj tratomanta kaj ajllasqa cristianosman kayta nerqa: “Leyniyta yuyayninkuman churasaj, sonqosninkupitaj qhelqaykullasajtaj. Noqa Diosninku kasaj, paykunataj aylluy kanqanku [...]. Manaña pipis runa masinta yachachenqañachu nitaj wawqentapis nenqachu: Tata Diosta rejsiy, nispa, imaraykuchus tukuy rejsiwanqanku, sullkʼamanta kurajninkukama. Noqa sajra ruwasqankuta pampachasaj, manañataj jaykʼajpis juchasninkumanta yuyarikusajchu”, nispa (Jer. 31:31-34).a

19. ¿Ima suyakuytaj cheqa cristianospaj tiyan?

¹⁹ Jallpʼapi chayri janaj pachapi kausakuyta suyaspapis, Jehovata rejsinaykipaj sonqoyki aysakunan tiyan, llajtallanpipunitaj kanayki tiyan. Chaypajtaj Cristoj wañuyninnejta juchasniyki pampachasqa kanan tiyan. Chantapis, Dios juchasniykita perdonasqanqa qanpis wajkunata perdonanaykipaj tanqasunan tiyan, pikunapajchus phiñasqa kashanki chaykunatapis. Chayta ruwaspaqa allin sonqoyoj kanki, chaytaj Jehovata sirviyta munasqaykita, astawan rejsishasqaykita ima rikuchenqa. Ajinamanta ñaupa runas jina kanki, pikunamanchus Jehová nerqa: “Maskʼawankichej, tariwankichejtaj, tukuy sonqowan maskʼawasqaykichejrayku. Arí, noqa qankunawan tarichikusqaykichej”, nispa (Jer. 29:13, 14).