13 YACHAQANA
4 TAKIY Jehová Diosmin Michiwajniy
Jehovaqa atiyniyoj yanapasunanpaj
“¿Manachu Jehová Diosqa chayta ruwayta atinman?” (NÚM. 11:23).
TEMA
Kay yachaqanaqa yanapawasun Jehová tukuy ima necesitasqanchejta qonawanchejpi astawan atienekunapaj.
1. ¿Imaynatá Moisés Jehovapi atienekusqanta rikucherqa israelitasta Egiptomanta orqhomushajtin?
HEBREOS libroqa Jehovapi ashkha creejkunamanta parlan. Ujnenqa Moisés karqa, creesqanmantaqa mayta yachakusunman (Heb. 3:2-5; 11:23-25). Payqa creeyniyoj kasqanta rikucherqa israelitasta Egiptomanta orqhomushajtin, ni faraonta, ni soldadosnintapis manchachikorqachu. Jehovapi tukuy sonqo atienekusqanrayku, israelitasta puka mar qochanta, chʼin jallpʼasnintapis pusaykacharqa (Heb. 11:27-29). Ashkha israelitasqa manaña atienekorqankuchu Jehová paykunata cuidananpi, Moisestajrí Diospi atienekullarqapuni. Moisesqa mana qhasichu Jehovapi atienekorqa. Jehovaqa chʼin jallpʼaspi israelitasman mikhunata, yakutawan qorqa, ajinamanta mana wañunankupaj (Éxo. 15:22-25; Sal. 78:23-25).a
2. ¿Imajtín Jehová Moisesta taporqa “¿manachu Jehová Diosqa chayta ruwayta atinman?” nispa? (Números 11:21-23).
2 Egiptomanta israelitasta orqhomusqanmanta wata jinaña kashajtin, Jehovaqa paykunaman nerqa aychata qonanta. Moisestaj sinchʼi creeyniyoj kaspapis, mana creeyta atillarqachu Jehová chay chʼin jallpʼaspi chay chhika runasman aychata qoyta atinanta. Chayrayku Jehovaqa Moisesta taporqa: “¿Manachu Jehová Diosqa chayta ruwayta atinman?”, nispa (Números 11:21-23 leey). Hebreo parlaypeqa kay versiculopi “Jehová Diospa makin” nishan. Chaytaj atiynin, nisunman espíritu santon. Waj parlaypi Jehová kaytapis tapushanman jina karqa: “¿Yuyankichu chay nisqayta mana ruwayta atinayta?”, nispa.
3. ¿Imajtintaj tʼukurinanchej tiyan Moisesta, israelitastapis imachus pasasqanpi?
3 Qanrí, ¿maykʼajllapis tapurikorqankichu sichus Jehová qanman, familiaykimanpis necesitasqaykichejta qosunaykichejta? Chayta tapurikojtiykipis manapis Moisesmanta, israelitasmantawan yacharikusunchej. Paykunaqa manaña atienekorqankuchu Jehová cuidayta atinanpi. Chantapis wakin textostawan qhawaykurisun. Chaykunataj yanapawasun Jehová tukuy imata ruwayta atisqanpi astawan atienekunapaj.
¿IMATÁ MOISESMANTA, ISRAELITASMANTAWAN YACHAKUSUNMAN?
4. ¿Imajtintaj may chhika israelitas Jehová paykunata cuidayta atisqanmanta iskayrayarqanku?
4 ¿Imajtín may chhika israelitas Jehová cuidananmanta iskayrayarqanku? Tukuynin israelitas, waj llajtayoj may chhika runaspiwan, Egiptomanta llojsiytawan Sumaj Jallpʼaman chayanankupaj unaysitutaña chʼin jallpʼanta purisharqanku (Éxo. 12:38; Deu. 8:15). Chay waj llajtayoj runasqa amichikorqankuña maná tʼantata mikhuyta, chayrayku thutuyta qallarerqanku, may chhika israelitastaj kikinta ruwallarqankutaj (Núm. 11:4-6). Egiptomanta mikhunasta mayta mikhuyta munasharqanku. Chay jinatapuni quejakusqankurayku, Moisesqa yuyarqa paypuni israelitasman aychata qonan kasqanta (Núm. 11:13, 14).
5, 6. ¿Imatá yachakunchej israelitas chay waj llajtayoj runas jina ruwasqankumanta?
5 Chay waj llajtayoj runasqa, Jehová paykunaman tukuy imata qosqanmanta mana agradecekorqankuchu, israelitaspis paykuna jina ruwallarqankutaj. Noqanchejwanpis kikillantaj kanman. Mana agradecekuyta yachaj runas chaupipi tiyakusqanchejrayku, Jehová tukuy imata qowasqanchejwan mana kusisqachu kasunman. Ichapis ñaupajta tiyapuwasqanchej imasmanta yuyarikusunman, chayri wajkunamanta envidiakusunman. Jinapis kapuwasqallanchejwan sonqo juntʼasqa kasun chayqa, aswan kusisqa kausakusun.
6 Israelitasqa yuyarikunanku karqa imatachus Jehová paykunapaj ruwapunanta nisqanta. Jehovaqa paykunata nerqa chay Sumaj Jallpʼaman chayajtinkuraj tukuy imasta qonanta, manataj chʼin jallpʼanta rishajtinkuchu. Chayrayku noqanchejqa imaschus kay tiempopi mana kapuwasqanchejpi yuyananchejmantaqa, imastachus Jehová paraisopi qonawanchejpi tʼukurinanchej tiyan. Jehovapi astawan atienekunapaj yanapawanchej chay textospipis tʼukurinallanchejtaj tiyan.
7. ¿Imaynapí yachanchej Jehová yanapayta atiwasqanchejtapuni?
7 ¿Imajtín Dios Moisesta tapunman karqa “¿manachu Jehová Diosqa chayta ruwayta atinman?” nispa? Ichapis entiendenanta munarqa atiynin mana tukukuyniyoj kasqanta, chay atiyninwantaj may karupipis yanapayta atisqanta. Chayrayku israelitas chʼin jallpʼaspi kashajtinkupis, Jehovaqa may chhika aychata paykunaman qoyta atillanman karqa. Diosqa “atiyniyoj makinwan, kallpayoj makinwan” israelitasman sutʼita rikucherqa mayllapipis paykunata yanapayta atinanta (Sal. 136:11, 12). Chayrayku ima pruebapi kajtinchejpis, maypi kajtinchejpis Jehovaqa sapa ujninchejta yanapayta atiwanchejpuni (Sal. 138:6, 7).
8. ¿Imatá ruwananchej tiyan mana israelitas jina pantanapaj? (Dibujotawan qhawariy).
8 Jehovaqa nisqanman jinapuni may chhika yuthusta, montonesta paykunaman kachamorqa. Israelitastajrí mana agradecekorqankuchu chay milagromanta. Ashkhasqa yuthusta tantayllapi yuyarqanku. Chayrayku diantin, qʼayantinpis yuthusta tantaspalla karqanku, necesitasqankumantapis astawanraj tantarqanku. Jehovataj ‘mikhunallapi yuyajkunapaj’ phiñakorqa, castigarqataj (Núm. 11:31-34). ¿Imatá israelitasmanta yachakusunman? Sumajta qhawarikunanchejta kapuwasqanchejmanta mana astawan munapayanapaj. Qhapaj chayri wajcha kaspapis “valorniyoj imastaqa” cielopi tantananchej tiyan. Chaypajtaj mayta kallpachakuna Jehovaman, Jesusmanpis astawan kʼaskaykunapaj (Mat. 6:19, 20; Luc. 16:9). Ajinamanta mana iskayrayasunchu Jehová necesitasqanchej imasta qonawanchejmantapuni.
¿Imallapitaj ashkha israelitas yuyarqanku chʼin jallpʼapi kashaspa? ¿Imatá paykunamanta yachakusunman? (8 parrafota qhawariy).
9. ¿Imamantá mana iskayrayasunmanchu?
9 Kay tiempopipis Jehovaqa kamachisninta yanapananpaj wakichisqallapuni kashan. Jinapis chayqa mana niyta munanchu mikhunamanta, qolqemantapis ni jaykʼaj pisichikunanchejta.b Chaywanpis Jehovaqa nipuni jaykʼajpis saqerpariwasunchu. Ima llakiytapis aguantanapaj kallpata qowasun. ¿Imaynatá rikuchisunman Jehová cuidanawanchejpi atienekusqanchejta? Iskay imaspi chayta ruwanata qhawarina: 1) Qolqemanta pisichikuspa, 2) machuyayninchejpaj qolqeta tantanapi yuyashaspa.
QOLQEMANTA PISICHIKUSPA
10. ¿Imastaj qhatiriwasunman?
10 Tukukuy pʼunchay astawan qayllaykamusqanman jina, qolqe pisiyanmanpuni. Politicamanta chʼajwas kasqanrayku, guerras kasqanrayku, desastres naturales kasqanrayku, chayri waj pandemias rikhurisqanrayku, ichapis mana trabajoyoj rikhurisunman, kapuwasqanchej imasta, wasinchejtapis pierdesunman. Necesitasqanchej imasta rantinapaj ichapis waj trabajota maskʼakunanchej kanman, chayri kausayta maskʼaspa familianchejwan waj lugarman ripunanchej kanman. ¿Imataj yanapawasunman Jehovapi atienekuspa imallatapis ajllanapaj?
11. ¿Ima yanapastaj kapuwanchej qolqemanta pisichikojtinchej? (Lucas 12:29-31).
11 Jehovaman imachus llakichiwasqanchejta willarikunanchejpuni tiyan, chayqa mayta yanapawasun (Pro. 16:3). Allinta ajllanapaj yachayta mañakuna, ‘amaña anchata phutikunapajtaj’ sonqo tiyayta mañakuna (Lucas 12:29-31 leey). Imachus kapuwasqanchejwan kusisqa kanapaj yanapanawanchejta mañakuna (1 Tim. 6:7, 8). Qolqemanta pisichikojtinchej imatachus ruwanapaj publicacionespi yuyaychaykunata maskʼana. Ashkhastaqa qolqemanta pisichikushajtinku, jw.org paginamanta videos, yachaqanas ima mayta yanaparqa.
12. ¿Ima tapuykunapitaj uj cristiano piensarinman allinta ajllananpaj?
12 Wakenqa uj trabajorayku karuman ripunku familiankuta saqespa. Jinapis tiempowanqa reparanku chay ruwasqanku mana allinchu kasqanta. Niraj uj trabajoman yaykushaspa mana mashkhatachus gananallanchejpichu yuyananchej tiyan, manachayqa Jehovapipis piensarinallanchejtaj tiyan. Ichapis chay trabajoqa noqanchejta, familianchejtapis Jehovamanta karunchawasunman (Luc. 14:28). Tapurikuy: “Karuman ripojtiy, ¿qosaywan chayri warmiywan allinta tiyakuyta atillasajchu? ¿Tantakuykunaman, predicacionmanpis riyta atillasajchu? ¿Hermanoswan karikunaypaj tiempoy kallanqachu?”, nispa. Wawasniyoj kanki chayqa kay tapuypi piensariwaj: “Karupi kaspa, ¿atisajchu wawasniyta uywayta ‘Jehová Dios nisqanman jina cheqanchaspa, yachachispataj’?”, nispa (Efe. 6:4). Imatachus ruwayta ajllashaspa Jehová yuyasqanman jinapuni ruway, amataj mana testigo familiaresniyki, amigosniyki nisusqankuman jinachu.c Tonymanta parlarina, payqa Asia occidentalpi tiyakun. Waj suyupi paypaj sumaj trabajos rikhurerqa. Jinapis Jehovamanta mañakuytawan warminwan parlariytawan, mana waj suyuman trabajaj rerqachu. Gastosninkuta pisiyachinanpajtaj kallpachakorqa. Chayta ruwasqanmanta, ¿imatá Tony yuyan? Pay nin: “Ashkha runastaña Jehovata rejsinankupaj yanapani. Wawasniykupis Jehovata mayta munakunku. Familiantin reparayku Mateo 6:33 nisqanta ruwajtinchej Jehová cuidawasqanchejtapuni”.
MACHUYAYNINCHEJPAJ QOLQETA TANTANAPI YUYASHASPA
13. ¿Imatá kunan ruwasunman machuyayninchejpaj?
13 Mashkhatachus Jehovapi atienekusqanchej rikukullanqataj machuyayninchejpaj qolqeta tantanapi yuyashajtinchej. Bibliaqa sinchʼita trabajananchejta niwanchej qhepaman mana pisichikunanchejpaj (Pro. 6:6-11). Atikojtenqa allin kanman aswan qhepapaj qolqesituta jallchʼakunanchej. Qolqeqa yanapakunpuni, chaywanpis mana chaychu kausayninchejpi aswan importante kanan tiyan (Ecl. 7:12).
14. ¿Imaynatá Hebreos 13:5 yanapawasunman mana anchata llakikunapaj?
14 Jesusqa payllapaj tantaj runamanta parlarqa, nerqataj wampu kasqanta ‘Diospa ñaupaqenpi mana qhapajchu’ kasqanrayku (Luc. 12:16-21). Imachus qhepaman kausayninchejwan kananta mana yachanchejchu (Pro. 23:4, 5; Sant. 4:13-15). Jesusqa nillarqataj discipulosnin kayta munajkunaqa wakichisqa kananku kasqanta tukuy kapuyninkuta saqenankupaj (Luc. 14:33). Ñaupa tiempopi Judeamanta cristianosqa chayta ruwanankupaj wakichisqa karqanku, chayrayku tukuy kapuyninkuta saqeyta atillarqanku (Heb. 10:34). Kay tiempopi ashkha hermanosninchejpis ni mayqen partidota apoyasqankurayku trabajonkuta, kapuyninkutapis pierderqanku (Apo. 13:16, 17). ¿Imataj chayta ruwanankupaj yanaparqa? Jehová kayta nisqanpi tukuy sonqo atienekorqanku: “Mana jaykʼajpis saqerparisqaykichu. Nitaj jaykʼajpis wijchʼurparisqaykichu” (Hebreos 13:5 leey). Machuyayninchejpi ni ima pisinawanchejpaj sumajta wakichikunchej. Jinapis mana yuyasqanchej imas pasajtenqa Jehovapi tukuy sonqo atienekunchej.
15. ¿Imatataj cristiano tatas mana wawasninkumanta yuyanankuchu tiyan? (Fotostawan qhawariy).
15 Wakin lugarespi runasqa yuyanku wawasniyojpuni kananku kasqanta machuyayninkupi cuidanankupaj. Chayrayku wawasninku ashkha qolqeyoj kanankuta munanku. Jinapis Biblia nin tatas wawasninkuman necesitasqanku imasta qonanku kasqanta (2 Cor. 12:14). Ichapis tatasqa machuyaspa wawasninku qolqesituwan chayri waj imaswan yanaparinankuta necesitankuman. Ashkha wawastaj tukuy sonqo chayta ruwanku (1 Tim. 5:4). Jinapis Jehovapi atienekoj tatasqa mayta kusikunku wawasninkuta Jehovata sirvinankupaj yanapajtinku, manataj machuyayninkupi cuidanankupaj qolqeta ganayta yachachejtinkuchu (3 Juan 4).
Sichus qhariwarmi Jehovapi atienekunku chayqa, Bibliaj nisqanman jinapuni machuyayninkupaj wakichikunku (15 parrafota qhawariy).d
16. ¿Imaynatá tatas wawasninkuta trabajayta yachachinkuman? (Efesios 4:28).
16 Tatas, wawasniykichejta trabajayta yachachishaspa ruwasqaykichejwan rikuchiychej Jehovapi atienekusqaykichejta. Juchʼuymantapacha sumaj trabajadores kayta yachachiychej (Pro. 29:21; Efesios 4:28 leey). Wiñasqankuman jina escuelapi mana qhellakuspa sumajta estudianankupaj yanapaychej. Publicacionesninchejpi Bibliaj yuyaychaykunasninta maskʼaychej. Chaywantaj wawasniykichejta yanapaychej imatachus estudianankuta allin yuyaywan ajllanankupaj. Tatasqa wawasninkuta yanapananku tiyan predicayta atinankupaj jina, precursorespis kayta atinankupaj jina trabajota tarinankupaj.
17. ¿Imamantá mana iskayrayanchejchu?
17 Jehovapi atienekojkunaqa nipuni iskayrayankuchu Jehová necesitasqanku imasta qoyta atinanmanta, chaytapunitaj ruwayta munasqanmanta. Tukukuy pʼunchay qayllaykamusqanman jina astawanraj Jehovapi atienekunanchej kanqa. Pero ima kajtinpis Jehová necesitasqanchej imasta qoyta atinawanchejpi tukuy sonqo atienekuna. Kaymanta amapuni iskayrayanachu: Jehovaj atiynenqa ni jaykʼaj tukukunchu, maypi kajtinchejpis yanapayta atiwasunpuni.
150 TAKIY Jehová Diosta maskʼay
a Torremanta Qhawaj octubre de 2023 watamanta revistapi, “Leejkunaj tapuyninku” nisqata leeriy.
b Torremanta Qhawaj 15 de septiembre de 2014 watamanta revistapi, “Leejkunaj tapuyninku” nisqata leeriy.
c Torremanta Qhawaj 15 de abril de 2014 watamanta revistapi, “Mana pipis iskay patronesta ujllapi sirviyta atinchu” nisqa yachaqanata leeriy.
d FOTOS: Qhariwarmi hermanos wawankuwan parlarishanku, pichus qosanwan khuska Tantakuna Wasita ruwaypi yanapakushan.