Jesusjina rikchʼarisqa kanachik

“Rijchʼarisqa kaychej; jinataj Diosmanta mañakuychej.” (MAT. 26:41.)

¿IMATÁ KUTICHIWAQ?

¿Imaynatá mañakuyninchik rikchʼarisqachus manachus kasqanchikta rikuchin?

¿Imaynasmantataq willayninchikpi rikchʼarisqa kasqanchikta rikuchinchik?

¿Imaraykupunitaq sinchi llakiypi kachkaptinchik rikchʼarisqa kananchik tiyan, imaynatá chayta ruwasunman?

1, 2. a) Jesús rikchʼarisqa kasqanmanta, ¿ima tapuykunatataq ruwakusunman? b) Juchasapa runas, juntʼa runa Jesusmanta, ¿yachakusunmanchu? Sutʼinchariy.

ICHAPIS tapukunchik: “¿Jesusjina rikchʼarisqa kayta atisunmanchu? Payqa juntʼa runa karqa, wakin kutispitaq imachus waranqa watas qhipaman kanantapis sutʼita yacharqa. ¿Chiqamantapunichu Jesús rikchʼarisqa kanan karqa?”, nispa (Mat. 24:37-39; Heb. 4:15). Ñawpaqtaqa chay tapuykunataraq kutichina, chaytaq imaraykupunichus usqhayllata rikchʼarisqa kanata entiendenapaq yanapawasunchik.

² ¿Juchasapa runas, juk juntʼa runa ruwasqanmanta yachakusunmanchu? Arí. Imaraykuchus sumaq yachachiqjina, payta qhawarispa kikinta ruwayta atinchik. Juk runa charangota tocayta yachakusqanpi tʼukurina. Qallariypiqa charangota mana waqachiyta atinchu, chayraykutaq yachakullanpuni. Sumaqta tocananpaqqa, yachachiqninta allinta qhawan, pichus sumaq charanguerito. Imaynatachus yachachiqnin sayasqanta, dedosninta cuerdaspi churasqanta, raqhasqanta ima sumaqta qhawan. Pisimanta pisitaq yachakuqqa, sumaqta charangota waqarichin. Kikillantataq cristianosqa, aswan sumaqta Jesuspa kamachisqanta kasukunapaq, payjina ruwanapaq ima kallpachakullanchikpuni.

3. a) ¿Imaynatataq Jesús rikchʼarisqa kayta necesitasqanta rikuchirqa? b) ¿Imatataq kay yachaqanapi qhawarisunchik?

³ ¿Rikchʼarisqapunichu Jesús kanan karqa? Arí. Sutʼincharinapaq, wañunan pʼunchay ñawpaq chʼisinpi, chiqa sunqu apostolesninman nirqa: “Nokawan cusca rijchʼariskastaj wakaychacuychej”. Chantá nillarqataq: “Rijchʼarisqa kaychej; jinataj Diosmanta mañakuychej, ama juchaman urmanaykichejpaj”, nispa (Mat. 26:38, Dios Parlapawanchej, 41). Arí, Jesusqa rikchʼarisqapuni karqa. Astawanpis chayjina phutiypi rikukuspa astawanraq rikchʼarisqa, Tatanpa qayllanpi ima kayta munarqa. Discipulosnin ajinata ruwanankuta yachallarqataq, mana chay kutillapichu, manaqa aswan qhipamanpis. Chayrayku imaraykuchus rikchʼarisqa kananchikta munasqanta qhawarina. Chantá sapa pʼunchay kawsayninchikpi kimsaniqmanta kikinta ruwanapaq ukhunchasun.

¿IMARAYKUTAQ JESÚS RIKCHʼARISQA KANANCHIKTA MUNAN?

4. Qhipaman imachus kananmanta, mana tukuynintachu yachasqanchikrayku, ¿imaraykutaq rikchʼarisqapuni kananchik tiyan?

⁴ Jesusqa, qhipaman imaschus kananta yachaptinchikpis manapis, rikchʼarisqapuni kananchikta munan. ¿Tukuy imatachu Jallpʼapi kachkaspa qhipamanta yacharqa? Mana. Astawanpis llampʼu sunquwan nirqa: “Maykʼajchus, ima pʼunchaychus, ima horachus chay imas kananta mana pipis yachanchu; ni janaj pachapi angelespis, nitaj Churipis yachanchu. Tatallay chaytaqa yachan”, nispa (Mat. 24:36). Chay tiempopi Jesusqa, “Churi[jina]” maykʼaqchus kay saqra pachap tukukuynin kananta mana sutʼita yacharqachu. ¿Ñuqanchikrí? Imachus qhipaman kananmanta, ¿tukuynintachu yachanchik? Mana. Jehová kay saqra pachata tukuchinanpaq maykʼaqchus Churinta kachamunanta mana yachanchikchu. Yachasunman chay, ¿rikchʼarisqa kayta necesitasunmanchu? Jesús nirqajina, tukukuyqa kaymantajinalla jamunqa, chayraykutaq rikchʼarisqallapuni kananchik tiyan (Mateo 24:43 leey).

5, 6. a) Qhipaman imachus kananmanta, Diospa munayninmanta ima yachaspa, ¿imaraykutaq rikchʼarisqallapuni kananchik tiyan? b) Imatachus Satanás ruwayta munasqanta yachaspa, ¿imaraykutaq ni jaykʼaqjina rikchʼarisqapuni kananchik tiyan?

⁵ Chantapis Jesusqa, imachus qhipaman kananmanta, aswan sumaq imasta yacharqa, chaymantataq runasqa mana imatapis yacharqankuchu. Ñuqanchik mana payjina yachaspapis, payniqta Diospa Reinonmanta, imatachus tumpamantawan ruwananmanta ima achkhata yachanchik. Yachaywasipi, llamkʼaypi, maypichus willanchik chaypi runasta rikuspa, ¿manachu kay sumaq yachachiykunamanta laqhapijina kasqankuta reparanchik? Chayrayku Jesusjina rikchʼarisqapuni kananchik tiyan. Diospa Reinonmanta imatachus yachasqanchikta ima ratollapis willayta maskʼananchik tiyan. Mayllapipis parlayta atisqanchikqa, may valorniyuq, manataq chayta usuchinachu. Runap kawsayninqa chinkananpaqjina kachkan (1 Tim. 4:16).

⁶ Chantapis Jesusqa, manaña juntʼa sunqu kananpaq Satanás juchaman urmachiyta, qhatiykachayta ima munasqanta yachasqanrayku rikchʼarisqapuni karqa. Chay saqra enemigoqa, “pisi tiempota chinkarerqa” wak kutipi juchaman tanqayta yuyaspapuni (Luc. 4:13). Chaywanpis Jesusqa rikchʼarisqapuni kachkarqa. Juchaman tanqasqa kayta, churanakuyta, qhatiykachayta ima muchunanpaq wakichisqapuni karqa. ¿Manachu ñuqanchikpis kikillanpitaq rikukunchik? Arí. Imaraykuchus Satanasqa, “phiña león jina qhaparirispa muyuykacha[chkallawanchikpuni], mayqellantapis oqoykunampaj”. Chayrayku Diospa Palabran niwanchik: “Sajra munayninwan mana atipachikuspa, allinta qhawaychej”, nispa (1 Ped. 5:8). ¿Imaynatá chayta ruwasunman?

¿IMAYNATÁ MAÑAKUYPI RIKCHʼARISQA KASUNMAN?

7, 8. ¿Imatataq Jesús, Diosmanta mañakuymanta yuyaycharqa, imatá paymanta yachakusunman?

⁷ Bibliaqa, Diosta yupaychaypi rikchʼarisqa kanapaq, mañakuy mayta yanapawasqanchikta sutʼita niwanchik (Col. 4:2; 1 Ped. 4:7). Jesusqa, discipulosninta paywan khuska kanankuta mañaytawan nirqa: “Rijchʼarisqa kaychej; jinataj Diosmanta mañakuychej, ama juchaman urmanaykichejpaj”, nispa (Mat. 26:41). ¿Chay kutillapichu ajinata ruwananku karqa? Mana. Ñuqanchikpis chay yuyaychasqanmanjina sapa pʼunchay ruwananchik tiyan.

⁸ Jesusqa mañakuy may valorniyuq kasqanta yachachiwanchik. Juk kutiqa tutantinta Tatanmanta mañakurqa. Chay kutipi imaschus pasasqanpi tʼukurina (Lucas 6:12, 13 leey). Qʼuñi tiempo karqa. Jesusqa, Capernaum llaqta qayllapi kachkarqa, maymanchus chayakuqpuni. Tardeyaykuptinqa, Galilea mama quchap qayllanpi juknin kaq urquman wicharirqa. Qhawasqanmanjina laqhayaykapurqa, ichapis Capernaum llaqtapi, qayllanpi kaq llaqtaspi ima aceite lamparasta kʼanchachkaqta rikunman karqa. Jehovamanta mañakuyta qallariptintaq, ni imapis Tatanwan parlananpaq jarkʼarqachu. Chantapis minutos, horas ima pasarqa. Lamparaspis jukmanta juk wañurapuchkarqanku, killapis patapiña kachkarqa, tuta uywaspis mikhuq lluqsimurqankuchá. Chaywanpis Jesusqa chaykunata ni reparallarqapischu. Payqa 12 apostolesta akllananpaq maytachá mañakuchkarqa. Sapa juk discipulosninmanta imatachus yuyasqanta, imachus llakichisqanta imachá Tatanman willachkarqa, chantapis yanapananta, yachayta qunanta ima mañakuchkarqa.

9. ¿Imatataq Jesús tutantinta mañakusqanmanta yachakusunman?

⁹ Jesuspa ruwasqan, ¿achkha horastachu Diosmanta mañakunanchikta yachachiwanchik? Mana. Payqa kʼachamanta discipulosninmanta nirqa: “Cheqatapuni espiritoqa wakichisqa kashan kasunapaj, aycha cuerpotajrí pisi kallpayoj”, nispa (Mat. 26:41). Chaywanpis payjina ruwasunman. Sutʼincharinapaq ñuqanchikpaq, familianchikpaq chayri qutuchakuymanta hermanospaq allin kananpaq, ¿niraq imatapis ruwachkaspa Jehovamanta mañakunchikchu? Mañakuchkaspa, ¿imaschus hermanosninchikmanta llakichiwasqanchikta willanchikchu? Kutin kutita kikillanta ninanchikmanta, ¿sunqumantapachachu imatapis mañakunchik? Jesusqa, Tatanwan sapallanpi parlaytapis may valorniyuqpaq qhawaq. Kay pachapi may chhika ruwaykuna kasqanrayku, imachus aswan sumaq kasqanmanta qunqapusunman. Chaywanpis sapallanchikpi sunqumantapacha mañakunapaq tiempochakusun chayqa, Diosta yupaychaypi astawan rikchʼarisqa kasunchik (Mat. 6:6, 7). Chantapis Jehovawan astawan masichakuyta munaspa payman astawan qayllaykusunchik, nitaq imapis chayta llawchhiyachinanta saqisunchu (Sal. 25:14).

¿IMAYNATÁ WILLAYPI RIKCHʼARISQA KASUNMAN?

10. ¿Imataq rikuchiwanchik Jesús ima ratollapis willananpaq wakichisqapuni kasqanta?

¹⁰ Jesusqa, imatachus Jehová ruwananta kamachisqanpi rikchʼarisqallataq karqa. Wakin llamkʼaykunapiqa wak imaspi yuyayta atikullan, wakinkunapitaq mana, chaymanta juknintaq willayninchik. Jesusqa, ima ratollapis allin willaykunata willananpaq wakichisqapuni karqa. Juk kutipi discipulosninwan paqarintinta chakipi purispa Sicar llaqtaman chayarqanku. Paykuna mikhunata rantiq rinankukamataq, chay llaqtap pukyun qayllapi samarikuspa qhipakurqa. Chaywanpis willananpaqjina kachkaptin, tiemponta mana usuchirqachu. Juk samaritana warmi yakuta urqhuq jamurqa. Jesusqa samarikuqjina puñurikunman karqa chayri mana parlananpaq achakista churanman karqa. Chaywanpis mana chaytachu ruwarqa. Astawanpis chay warmita parlapayaspa allin willaykunata willarirqa. Chaytaq chay llaqtamanta achkha runasta yanaparqa (Juan 4:4-26, 39-42). ¿Payjina ruwayta atisunmanchu? Sapa pʼunchay ruwanasninchikpi runaswan tinkuspa, ¿ima ratollapis willayta atisunmanchu?

11, 12. a) ¿Imatataq Jesús ruwayninta qhipachiyta munaqkunaman nirqa? b) ¿Imaynatá Jesús maychus kaqta ruwasqanta rikuchirqa?

¹¹ Wakin runas allin sunquyuq kaspapis, ruwayninta qhipachiyta munarqanku. Capernaumpi tiyakuqkunamanta parlarina. Paykunaqa, Jesús achkha milagrosta ruwasqanta rikuspa mayta kusikusqankurayku, mana ripunanta munarqankuchu. Jinata ruwayta munasqankuqa entiendekun. Chaywanpis Jesusqa tukuy “Israel ayllumanta chinkasqa ovejas[man]” willanan karqa, manataq juk llaqtallamanchu (Mat. 15:24). Chayrayku paykunaman nirqa: “Wajkunamampis Diospa reinonmanta evangeliota willamunallaytaj tiyan, imaraykuchus chaypaj kachamusqa kani” (Luc. 4:40-44). Arí, Jesuspa kawsayninqa willaynillanpi karqa, nitaq ni imapis jarkʼarqachu.

¹² ¿Jesús ruwaynillanman qusqa runachu, chayri qʼayma runachu karqa? Willayllapi tiemponta churaspa, ¿imatachus runas necesitasqankuta nichu yacharqa? Mana jinachu karqa. Payqa maychus kaqta imatapis ruwarqa. Amigosninwanpis kusirikuq, familiastapis jatunpaq qhawaq, paykunap necesitasqankumanta, llakiyninkumanta ima interesakuq. Chantapis tukuy rikunankuta wawasta munakuq (Marcos 10:13-16 leey).

13. ¿Imaynatá Jesusjina maychus kaqta ruwaspa willaypi rikchʼarisqa kasunman?

¹³ ¿Imaynatá Jesusjina maychus kaqta ruwaspa rikchʼarisqa kasunman? Kay pachapi ruwaykuna, willayninchikta mana qhipachinanta saqispa, amigosninchik chayri familiaresninchik “mana anchata” ruwananchikta yuyaychawaptinchikpis. Jesusjina willayninchikta mikhunatajina qhawanchik. Chaytaq Jehovaman qayllaykuchiwanchik, kusichiwanchik ima (Juan 4:34). Chaywanpis mana fariseosjinachu kasun, nitaq qʼayma runasmanchu tukusun. Jesusjina “kusikuyniyuq Dios[ta]” kusiywan, maychus kaqta ruwaspa ima yupaychayta munanchik (1 Tim. 1:11, NM).

¿IMAYNATÁ SINCHI LLAKIYPI RIKCHʼARISQA KASUNMAN?

14. Sinchi llakiypi kachkaspa, ¿imamantá jarkʼakunanchik tiyan, imaraykú?

¹⁴ Rikunchikjina Jesusqa, aswan sinchi llakiypi kachkaptin discipulosninman rikchʼarisqa kanankuta astawan yuyaycharqa (Marcos 14:37 leey). Arí, sinchi llakiypi kachkaptinchik yuyaychasqanmanjina astawan ruwananchik tiyan. Wakinqa, kay chiqa yachachiyta qunqapunku, mayqintachus Proverbios libropi iskay kutita nin: “Runapajqa uj ñan tiyan, mayqentachus yuyan allin kasqanta, chay ñampa tukukuynimpirí wañuylla tiyan”, nispa. (Pro. 14:12; 16:25). Sinchi llakiypi kachkaspa yuyasqallanchikpi atienekusun chayqa, ñuqallanchiktaq ñakʼarisun, familianchiktapis ñakʼarichisun.

15. Juk tata familianpaq necesitasqankuta mana apayta atiptin, ¿ima pantaypitaq urmanman?

¹⁵ Sutʼincharinapaq, juk tata “familiampaj” necesitasqankuta ichapis mana apayta atillanmanchu (1 Tim. 5:8). Chayrayku ichá juk llamkʼayta japʼikunman, mayqinchus tantakuykunaman sapa kuti rinanpaq, familiapi Diosta yupaychanapaq tantakuyta ruwananpaq chayri willayman rinanpaq mana saqinmanchu. Yuyasqanmanjinaqa chay ruwasqan allillan rikchʼanman, chaywanpis Jehovawan masichakusqanta chinkachinman chayri contranpi uqharikunman. Aswan sumaqmin Proverbios 3:5, 6 nisqanta kasukuy, chaypi Salomón nirqa: “Tukuy sonqoykiwan Tata Diospi atienekuy; ama qampa yachasqallaykipeqa atienekuychu. Tukuy ima ruwasqaykipi Tata Diosmantaqa yuyarikuy. Paymin cheqan ñanta pusasonqa”, nispa.

16. a) ¿Imatá Jesús yachaynillanpi atienekunamantaqa, Jehovap yachayninpi atienekusqanmanta yachakunchik? b) ¿Imaynatá achkha tatas Jesusjina sinchi llakiypi kachkaspa Jehovapi atienekusqankuta rikuchinku?

¹⁶ Jesusqa, sinchi llakiypi kachkaspa, manapuni yuyasqallanpichu atienekurqa. Kaypi tʼukuriy. Jallpʼapi kawsaq runasmanta aswan yachayniyuq runaqa, mana yachayninpichu kutichinanpaq atienekurqa. Sutʼincharinapaq, Satanás urmachiyta munachkaptin, “Diosmanta Qhelqasqapi nin” nispa achkha kutista kutichirqa (Mat. 4:4, 7, 10). Juchapi mana urmananpaq, Tatanpa yachayninpi atienekurqa. Ajinamanta llampʼu sunqu kasqanta rikuchirqa, mayqintachus Satanás pisipaq qhawan, nitaq llampʼu sunquchu. ¿Kikillantataqchu ñuqanchikpis ruwanchik? Jesusjina rikchʼarisqa kaq tatasqa, Diospa Palabranwan yuyaychachikunku, astawanraq sinchi llakiypi kachkaptinku. Achkha tatas Jallpʼantinpi ajinata ruwachkanku. Juntʼa sunquwan Diospa Reinonta, yupaychayninta ima, necesitasqankumanta nisqaqa ñawpaqta maskʼanku. Ajinamanta familiasninkuta sumaqta qhawanku. Jehovataq Palabranpi ninjina, familiankuta uywanankupaq kallpachakusqankuta mayta bendicen (Mat. 6:33).

17. ¿Imataq qamta Jesusjina rikchʼarisqa kanaykipaq tanqasunki?

¹⁷ Kayqa sutʼi: Jesusqa rikchʼarisqa kaymanta ni pijina sumaqta yachachiwanchik. Payjina ruwayqa allinninchikpaq, kawsayninchiktapis salvawasunman. Kayta yuyarikuna: Satanasqa, Diosta yupaychaypi puñurparinanchikta munan. Imaptinchus ajinapi rikukuspaqa creeyninchik llawchhiyanqa, Jehovata yupaychayta munasqanchikpis pisiyanqa, niñataq juntʼa sunquchu kasun (1 Tes. 5:6). ¡Ama chay gustota qunachu! Jesusjina mañakuypi, willaypi, sinchi llakiypi ima rikchʼarisqapuni kana. Ajinamanta kay tiempopipis, kay pacha tukukunanpaqjinaña ayquchkaptinpis sumaqta, sunqu juntʼasqas, kusisqastaq kawsakusun. Chantapis Jesús kay saqra pachata chinkachinanpaq jamuptin, rikchʼarisqata, Tatanpa munayninta ruwaypi mayta llamkʼachkaqta ima taripawasun. Chaypacha Jehová, ¡may kusiywan juntʼa sunqu kasqanchikmanta tʼinkawasun! (Apo. 16:15.)

[6 paginapi dibujo/foto]

Jesusqa, pukyu qayllapi juk warmiman willarqa. Qamrí ima ratollapis willanaykipaq, ¿imatataq ruwanki?

[7 paginapi dibujo/foto]

Familiayki Diosta yupaychaypi allin kananpaq yanapasqaykiqa, rikchʼarisqa kasqaykita rikuchin