Jeremías

1 Kaychömi qelqaraykan Hilcíaspa tsurin Jeremías wilakushqan. Jeremíasqa cüra aylumi karqan. Pay karqan Benjamín particho kaq Anatot markapitami.* 2 Amónpa tsurin Josías* chunka kimsa watana Judá nacionpa mandaqnin rey kaykaptinmi* Jeremíasta TAYTA DIOS revelarqan wilakuyninta wilakunanpaq.

3 Tsaynölami Josíaspa tsurin Joacim* Judá nacionpa mandaqnin rey kashqan witsanpis Jeremíasta Tayta Dios revelarqan. Tsaypitanami Josíaspa jukaq tsurin Sedequías* chunka juk wata Judá nacionpa mandaqnin rey kashqan witsanpis atska kuti revelarqan. Tsay watami pitsqa kaq killacho* juk lädu nación soldädukuna shamur rey Sedequíasta y Jerusaléncho taq runakunata prësu apakärirqan.

Wilakunanpaq Jeremíasta Tayta Dios revelashqan

4 TAYTA DIOSMI kayno nimarqan: 5 “Mamaykipa pachancho manaraqpis kamarmi qamta reqirqä. Manaraqpis yuriptikimi qamta akrarqä maytsay nación runakunapaq profëta kanaykipaq”.*

6 Tsayno nimaptinmi kayno nirqä: “¡TAYTA DIOS! Noqaqa mözularaq kar rimaytapis mana kamäpakütsu”.

7 Tsayno niptïpis TAYTA DIOS kaynömi nimarqan: “Ama yarpaytsu mözularaq kar rimayta mana kamäpakushqaykita. Maytsaymanpis kachashqäman aywarmi lapan nishqäkunata wilakunki. 8 Ima desgraciapita salvanäpaq qamwanmi kaykäshaq. Pitapis ama mantsakuytsu”.

Tsaynömi TAYTA DIOS nimarqan. 9 Nirkurmi shimïta yataykamar TAYTA DIOS kayno nimarqan: “Noqami wilakuynïta shimikiman churamushqä. 10 Kanan junaqmi qamta churaykä maytsay markakunacho y nacionkunacho ima pasananpaq kashqantapis wilakunaykipaq. Wilakushqaykinölami wakin nacionkuna ushakanqa y wakin nacionkuna mas munayniyuq rikakunqa”.

11 Nirkurnami kayno nir TAYTA DIOS tapumarqan: “Jeremías, ¿imatataq rikaykanki?”

Tsawraqa kayno nirqä: “Almendru yörapa rämantami rikaykä, Tayta”.

12 Niptïmi TAYTA DIOS kayno nimarqan: “Aw, almendru yörami kaykan. Tsaynölami noqapis alcäbu* kaykäshaq wilakunaykipaq niptï wilakushqaykita cumplitsinäpaq”.*

13 Yapaymi TAYTA DIOS kayno nimarqan: “Kananqa ¿imatataq rikaykanki?”

Tsawraqa noqa nirqä: “Norti kaq läducho manka timpur puwaykaqtami* rikaykä”.

14 Tsawraqa TAYTA DIOS kayno nimarqan: “Tsay rikashqaykinömi norti kaq lädupita fiyupa mantsariypaq nakaykuna kay nacioncho taq runakunaman shamunqa. 15 Noqa TAYTA DIOSMI kayno nï: Norti kaq lädu nacionkunacho taq runakunatami qayamushaq. Paykuna shamurmi Jerusalén yaykuna punkukunaman trönunkunata churapäkunqa. Atacashpanmi marka murällata juchuratsir yaykapäkunqa. Tsaynölami Judá nacioncho kaykaq wakin markakunatapis atacanqa.

16 “Tsay markakunacho taq runakuna jutsata rurashqanpitami tsayno castigashaq. Paykunaqa qonqaykamarmi juk lädu nación runakuna adorashqan dioskunapaq inciensuwan qoshtatsipäkun. Tsaynöpis kikinkuna rurashqan ïdulukunatami adorapäkun.

Jeremías wilakunanpaq Tayta Dios nishqan

17 “Jeremías, tsay runakunaman aywaykur lapan nishqäkunata mana mantsakuypa wilapay. Paykunataqa ama mantsakuytsu. Mantsakuptikiqa paykunapa nawpancho mas peormi mantsakätsishayki.

18 “Qamta churaykä shumaq corralashqa markano, fiërru tushano y bronciwan perqashqa murällano kay nacioncho kanaykipaqmi.* Tsayno kaykarqa mana mantsakuypa wilapanki Judá nacionpa mandaqnin reykunata, autoridäninkunata, cürankunata y lapan runakunatapis. 19 Noqami qamwan kaykäshaq ima peligrupitapis tsapänäpaq. Tsaymi paykuna contrayki sharkurpis mana vincishunkipaqtsu. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

Egiptupita jorqamushqanta Israel runakunata Tayta Dios yarpätsishqan

2 TAYTA DIOS kaynömi nimarqan:

Israel runakunapa unay aylunkuna jutsata rurashqan

Ïduluta adorar Israel runakuna imano kashqanpis

Jukwan jukwan kakuq warmino Jerusalén runakuna kashqan

3 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Pï runapis warminwan rakikaptin tsay warmi juk runawan taptinqa ¿punta kaq runanwan yapay kutipänakunmantsuraq?* ¡Manami! ¡Tsayno ruraptinqa lapan nacionmi penqaycho kanqa! Jerusalén runakuna, qamkunapis jukwan jukwan kakuq warmino karmi juk dioskunata adorarkaykanki. ¿Tsayno kaykarku mana penqakuypa noqaman kutimuyta yarparkaykanki?

2 “Jirkakunata maski rikapäkuy. Mayqan lädupa rikaptikipis tsay jirkakunacho juk dioskunatami adorarkaykanki.* Qamkunaqa chunyaq jirkacho kaykaq *wayrapakuq warminömi karkaykanki. Nänipa puriq mözuwan kakunanpaq tsay warmi listu kashqannömi qamkunapis mayqan diosta adoranaykipaqpis listu karkaykanki. Juk dioskunata adorar y jutsata rurarmi nacionnikitapis qanratashqanki. 3 Tsayno kapäkushqaykipitami tamya killa witsanpis ni jachakuna tuktunan witsanpis manana tamyamushqanatsu.

“Pïmaywanpis kakuq warmi penqayniynaq kashqannömi qamkunapis penqayniynaq karkaykanki. 4 Kananqa cäraykicho yawarniynaq karmi kayno nirkaykämanki: ‘Qamqa papänïmi kanki. Wamra kashqäpita patsami yanaqï kashqanki. 5 Amana noqakunapita rabyakuynatsu. Tsaypa trukanqa perdonaykamayna’. Tsayno nir manakaykämarpis jinalami qamkuna jutsata rurarkaykanki”.

Israel nación kashqanno Judá nacionpis kashqan

6 Josías mandaq rey kaykashqan witsanmi* TAYTA DIOS kayno nimarqan: “¿Rikashqankiku mana wiyakuq Israel nación imata rurashqantapis?* Lapan jirkankunacho y copösu yörakunapa sikinkunachöpis noqata qonqaykamar juk dioskunatami adorashqa. Tsayno rurarqa juk warmi runanta kacharir adulteriu jutsata ruraqnömi kaykan.

7 “Tsayno ruraptinpis noqa yarparqä jutsata rurashqa karpis noqaman kutimunanpaq kashqantami. Tsayno yarpaptïpis manami kutimushqatsu. Tsaytaqa rikashqami mana wiyakuq nanan Judá nacionpis.

8 “Noqawan kaykashpan jukwan jukwan imaypis kakushqanpitami Israelta qarqushqä.* Tsaytapis Israelpa mana wiyakuq nanan Judá rikashqami. Rikaykarpis Judáqa mantsakunanpa trukan paypis *wayrapakuq warminömi jukwan jukwan kakushqa. 9 Tsaymi rumipita y qerupita rurashqa ïdulukunata mana penqakuypa adorashqa. Tsayno rurashqanpitami Judá nacionpis pasaypa qanratakashqa kaykan. 10 Noqaman kutimurpis janan shonqulami adoraman. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

Israel nación runakuna Tayta Diosman kutinanpaq wilakushqan

14 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Mana wiyakuq wamräkuna, noqaman kutipäkamuy. Qamkunaqa noqapami karkaykanki. Kutipäkamuptikiqa cada markapita jukta y cada aylupita ishkaytami *Sióncho tänaykipaq churapäkushayki. 15 Tsaychömi rey kananpaq munashqäno kawaqkunata churapäshayki. Paykunami tantiyakuq y yachaq kashpan shumaq mandashunkipaq”.

16 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Tsaycho taptiki tsurikikunapis atskamanmi miranqapaq. Tsaycho *Pactu Babul mana kaptinpis tsay babulpaq manami pipis parlanqanatsu ni watukunqanatsu. Ni juk babulta rurananpaqpis manami yarpanqanatsu.* 17 Tsay witsanmi Jerusalénta nipäkunqa TAYTA DIOSPA trönun kashqanta.*

“Jerusalénmanmi maytsay nacionpitapis runakuna shapäkamunqa adoramänanpaq. Mananami shonqun munashqanno jutsata rurar purinqanatsu.

18 “Tsay witsanmi Israel runakunawan Judá runakuna norti kaq lädu nacioncho tarkaykashqanpita kutipäkamunqa. Ishkan juntakarkurmi unay aylunkunata qoykushqä nacioncho tanqapaq.*

4 Tsayno nir manakäriptinmi TAYTA DIOS kayno ninqa: “Israel runakuna, noqaman kutimuyta munarqa jutsa ruraykunata kachariy. Ïduluykikunata jitarir noqa munashqäno kawapäkuy. 2 Sirvimänaykipaq lapan shonquykiwan promitimaptikiqa maytsay nacionkunapaqmi bendición kapäkunkipaq. Tsaynöpami maytsaychöpis runakuna noqata alabapäkamanqa”.

Judá nación runakunata castigananpaq Tayta Dios nishqan

10 Tayta Dios tsayno nimaptinmi kayno nirqä: “¡Ay TAYTA DIOS! ¿Imanirtaq Jerusalén runakunata lulapashqanki? ¿Imanirtaq profëtakunata kacharqayki Jerusalén runakunata imapis mana pasananpaq kashqanta wilakärinanpaq? Tsayno wilakäriptinpis kananqa kunkanman cuchillun churashqanömi karkaykan”.

11 Tayta Dios kaynömi nimarqan: “Tsay witsanmi Jerusalén runakunata wilapäkunqa chunyaq tsaki jirkapita akaq wayrata wayraykätsimushqäta. Tsay wayraqa manami trïguta wayrananpaqnötsu kanqa, 12 sinöqa pasaypa löcu wayrami kanqa. Tsay wayrataqa kikïmi wayrätsimushaq. Tsaywanmi Jerusalén runakunata fiyupa castigashaqpaq”.*

Jeremías pasaypa lakikushqan

Desgracia pasananpaq kashqanta revelacioncho Jeremías rikashqan

Jerusalén runakuna jutsata rurashqan

18 TAYTA DIOSMI kayno nimarqan: “Tsayno castigarpis manami lapaykitatsu ushakätsishayki. 19 Desgracia pasaptinmi runakuna tapushunki imanir Diosnin kaykar tsayno rurashqäta. Tsayno tapushuptiki kayno ninki: ‘Qamkunaqa Tayta Diosta qonqaykurmi juk lädu nacionkunapa diosninkunata nacionnikicho adorapäkushqanki. Tsaypitami qamkuna juk lädu nación runakunata jäpa nacioncho sirvipäkunkipaq’ ”.

Castïgu shamunanpaq wilakushqan

Jerusalénta atacananpaq wilakushqan

Profëtapis cürapis jutsata rurashqan

Akrashqan runakuna Tayta Diosta mana cäsukärishqan

Jerusalén runakunata castigananpaq kashqanta wilakushqan

Templu punkucho Jeremías wilakushqan

7 Jeremíastami TAYTA DIOS kayno nirqan: 2 “Templu punkuman aywaykur kayno wilakuy: ‘TAYTA DIOSTA adoraq kay punkupa yaykuq Judá runakuna, TAYTA DIOS nishqanta mayapäkuy. 3 Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: Shumaq tantiyakushpayki yätsishqäno kawapäkuy. Cäsukamaptikiqa kay nacionnikicho imaypis jawka kawanaykipaqmi yanapashayki. 4 Ama criyipäkuytsu runakuna yaparir yaparir kayno nishuptiki: “¡TAYTA DIOSPA templun kaycho kaykaptinqa imaypis tsapämäshunmi!”

5 “ ‘Kay nacionnikicho imaypis jawka kawapäkunaykipaq lutan ruraykunata kacharir alikunata rurapäkuy. Runa mayikita ali rikapäkuy. 6 Jäpa runakunata, waktsakunata y viüdakunata ama nakatsipäkuytsu. Ali runakunata ama wanutsipäkuytsu. Juk dioskunatapis ama adorapäkuytsu. Tsaykunata adoraptikiqa desgraciami pasashunkipaq. 7 Yätsishqäno kawaptikiqa kay nacionnikicho jawkala kawanaykipaqmi imaypis yanapashayki. Kay naciontaqa unay ayluykikunatami qoykurqä kaycho imayyaqpis tänanpaq.

8 “ ‘Lulapäshushqaykita criyirmi qamkunaqa yarparkaykanki templü kaycho kashqanpita imaypis mana castiganäpaq kashqanta. Tsaytaqa ama criyipäkuytsu. 9 Qamkunaqa suwakurkaykanki, runa mayikita wanurkaykätsinki, jukpa majanwan karkaykanki, lulakur jurarkaykanki y inciensuwan *Baaltapis qoshtarkaykätsinki. Tsaynölami wakin dioskunatapis adorarkaykanki. Tsay dioskunataqa unay ayluykikuna imaypis manami adorapäkurqantsu.

10 “ ‘Tsayno rurarkurpis cärayki kanraq templüman shamur jutïta joqarishpayki adoramänaykipaq. Qamkunaqa yarparkaykanki lutanta rurarkurpis kay templuman shamuptikiqa mana castiganäpaq kashqantami. 11 Kay adoramänaykipaq templuqa ¿suwakunapa machaynin kashqantaku yarparkaykanki?* Imata rurashqaykitapis lapantami rikashqä. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï.

12 “ ‘Maski Silo markaman* aywapäkuy imano kashqantapis rikamunaykipaq. Tsay markata tänäpaq akrashqa karpis tsaycho taqkuna jutsata rurar rabyanätsimaptinmi ushakätsishqä. 13 Qamkunapis lutan rurayta kacharinaykipaq niptïpis manami cäsukärinkitsu. Mayjina parlapaptïpis manami mayamankitsu. Tsayno kashqaykipitami* 14 Silo markata ushakätsishqäno kay yärakushqayki templutapis ushakätsishaq. Tsayno ushakätsishaq kaycho adoramänaykipaq qamkunata y unay ayluykikunata qoykushqa kaykarpis. 15 Efraín runakunata nacionninpita qarqushqänömi qamkunatapis nawpäpita qarqushayki juk lädu nacionchöna tänaykipaq’.

Ïdulukunata Israel runakuna adorashqan

16 “Jeremías, kay runakunapa favornin ama manakamaytsu. Yaparir yaparir manakamaptikipis manami mayashaykitsu. 17 ¿Manaku rikanki Judá markakunacho y Jerusalén cällikunacho runakuna imano rabyanätsimashqantapis? 18 Jana patsacho kaykaq reina nishqan diösapaq* mikuyta rurananpaqmi wamrakuna yantata shuntapäkun. Taytankunami ninata ratatsipäkun. Warmikunanami tantata masarapäkun. Jäpa runakuna adorashqan wakin dioskunapaqpis vïnutami jicharkaykan. Tsayta rurarmi fiyupa rabyatsiman. 19 Tsayno rabyanätsimarmi kikinkuna penqaycho karkaykan.

20 “Tsaymi kayno nï: Pasaypa rabyarmi kay templuta ushakätsishaq. Nina bunyaypa bunyar imatapis ushashqannömi runakunatapis, uywakunatapis, yörakunatapis y mikuykunatapis chipyaq ushakätsishaq”.

Sacrificiuta rupatsinanpa trukan cäsukärinanta Tayta Dios munashqan

21 Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: “Rupatsina sacrificiuta noqapaq rupatsishqaykita manami chaskishaqnatsu. ¡Tsay aytsataqa wakin sacrificiutano qamkunala mikapäkuy! 22 Unay ayluykikunata Egiptupita jorqamushpä manami nirqätsu rupatsina sacrificiuta ni ima sacrificiutapis *altarcho rupatsipäkunanpaq.* 23 Tsaypa trukanqa kaynömi nirqä: ‘Nishqäta cäsukamaptikiqa noqami qamkunapa Diosniki kashaq. Qamkunami kuyashqä runakuna kankipaq. Noqa munashqäno kawaptikiqa lapan rurashqaykipis alimi kanqapaq’.*

24 “Tsayno niptïpis paykunaqa nishqäkunata manami wiyakärimarqantsu ni cäsukärimarqantsu. Tsaypa trukanqa shonqun munashqanta rurarmi lutankunata rurapäkurqan. Munashqäno kawananpa trukanqa qonqaykamarqanmi.

25 “Tsaynöpis unay ayluykikunata Egiptupita jorqamushqä junaqpita patsami sirvimaqnï profëtakunata imaypis kachamushqä. 26 Tsayno kaptinpis manami cäsukamashqankitsu. Tsaypa trukanqa unay ayluykikunapitapis mas peormi mana cäsukuq rikakärishqanki.

Ïduluta adorashqanpita Tayta Dios rabyakushqan

27 “Jeremías, runakuna mana cäsushuptikipis nishqäkunata wilapay. 28 Wilakur kayno ninki: ‘Kay nación runakunaqa kuyashqan TAYTA DIOS nishqanta manami cäsukärintsu. Olqüpaptinpis manami chaskikärintsu. Tayta Dios munashqanno kawananpaq promitishqantapis manami cumplipäkuntsu ni cumplinanpaq rimakuylapis rimakärintsu. 29 ¡Lakikärishpayki aqtsaykita rutukäriy! ¡Chunyaq jirkaman aywaykur waqay waqayta cantapäkuy! TAYTA DIOS fiyupa rabyashpan mananami yanapashunkipaqnatsu. Manami rikaytapis munashunkipaqnatsu’ ”.

30 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Judá runakunaqa adoramänan templüta mana respitarmi mana väliq ïdulunkunata churapäkushqa. Tsayno jutsata rurarmi fiyupa rabyanätsimashqa. 31 Tsaynölami Ben-Hinom raqracho kaykaq Tofet nishqancho *altarkunata perqapäkushqa* olqutapis warmitapis tsurinkunata rupatsipäkunanpaq.* Tsayta rurananpaq noqa manami nirqätsu ni yarpaylapis yarparqätsu”.

32 Tsaymi TAYTA DIOS kayno nin: “Castiganä junaq chayamuptin tsay raqrata manami Tofet jutiwantsu ni Ben-Hinom jutiwantsu reqipäkunqa, sinöqa Wanutsinakuy Raqra jutiwanmi reqipäkunqa.* Ayakunata pampananpaq sitiu mana jäkuptinmi Tofetmanna pampapäkunqa. 33 Tofetchöpis pampapäkunanpaq manana kaptinmi pampänilana ayakuna jitarpanqa. Tsay ayakunatami wiskulkuna y jirka uywakuna mikunqa. Washänalanpaqpis manami pipis kanqatsu.

34 “Tsayno castigaptïmi kay intëru nación chunyaq rikakunqa. Tsaymi Judá nacioncho kaq markakunacho y Jerusalén cällikunacho runakuna kushikushqan ni asikushqanpis mana mayakanqanatsu. Casaray fiestapis manana kaptinmi ni mözupis ni jipashpis cantapänakunqanatsu”.*

Intita, killata y qoylarkunata adorashqanpita Tayta Dios rabyakushqan

8 Tayta Diosmi kayno nin: “Tsay witsanmi contraykikuna shamur wanuqkunapa tulunkuna pamparaykaqta jorqapäkunqa. Tsayno jorqapäkunqa wanuq reykunapa tulunkunata, Judá nacionpa wakin mandaqninkunapa tulunkunata, cürakunapa tulunkunata, profëtakunapa tulunkunata y Jerusaléncho unay runakunapa tulunkunata. 2 (Tsay runakuna manaraq wanurmi intita, killata y qoylarkunata qonqurpakuykur adorapäkurqan. Imatapis musyayta munarmi intita, killata y qoylarkunata tapukärirqan.) Tsay wanuqkunapa tulunkunata pipis shuntananpaq ni pampananpaq mana kaptinmi uywakunapa ismayninno mashtaranqa. Tsaymi tulunkuna jitaraykaqta intipis, killapis y qoylarkunapis rikapäkunqa.*

3 “Wanuypita qeshpiq kaqtaqa maytsaymanpis qarqushaqmi. Juk lädu nacionman qarquptï fiyupa lakikushpanmi wanuyta ashipäkunqa. Lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi tsayno nï.

Jutsa rurayta mana kacharishqan

Cürakuna y profëtakuna lutanta yachatsishqan

Castïguwan wanunanpaq kashqanta runakuna tantiyashqan

Jeremías fiyupa lakikushqan

Judá nacionta ushakätsinanpaq wilakushqan

Judá nacionta imanir ushakätsinanpaq kashqan

12 (11) ¿Imanirtaq kay nación ushakashqa kaykan? ¿Imanirtaq chunyaqman tikrashqa kaykan? ¿Pitaq yachaq kaykan imanir tsayno pasashqantapis tantiyananpaq? ¿Pitataq TAYTA DIOS tantiyatsishqa tsayta wilakunanpaq?

13 (12) TAYTA DIOSMI kayno nin: “Lapanpis tsayno pasanqa leynïkunata mana cumplipäkushqanpita, nishqäkunata mana cäsukärishqanpita y yätsishqäno mana kawapäkushqanpitami. 14 (13) Cäsukamänanpa trukanqa shonqun yarpashqanta rurarmi unay aylunkunano *Baal dioskunata adorapäkushqa”.

15 (14) Tsaymi Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kayno nin: “Fiyupa asqaq mikuyta mikatsiqno y venenashqa yakuta uputsiqnömi kay runakunata castigashaq.* 16 (15) Unay aylunkunapis ni kikinkunapis mana reqishqan nacionkunamanmi paykunata qarqushaq. Soldädukunatapis paykunamanmi kachashaq espädawan wanutsiptin lapanpis ushakänanpaq”.

Jerusaléncho runakuna fiyupa waqananpaq nishqan

Tayta Dios imapita kushikushqanpis

Israel runakunapa shonqunkuna señaläni kashqan

25 (24) TAYTA DIOSMI kayno nin: “Cuerpun *señalakuqkunata y mana señalakuqkunatapis castiganäpaq kaq tiempu chayaykämunnami. 26 (25) Noqa castigashaqmi Egipto runakunata, Judá runakunata, edomita runakunata, amonita runakunata y moabita runakunatapis. Tsaynöpis castigashaqmi laplanta* rutukur chunyaq jirkacho taqkunatapis.* Tsay runakunaqa lapanpis señaläninömi karkaykan. Israel runakunapis cuerpun señalashqa kaptinpis shonqunqa señalänimi kaykan”.* *

Ïdulukuna mana väliq kashqan

Judá nacionta asulashqan

17 Judá runakuna, imaykaykikunatapis kamarikäriy. Contraykikuna tsapaykäshunkinami prësu apashunaykipaq. 18 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Kay nacionpita karumanmi qamkunata qarqushayki. Tsayno castigaptïmi fiyupa nakapäkunkipaq”.

Tayta Diosta Jeremías manakushqan

Tayta Dioswan pactu rurashqanta runakuna mana cumplishqan

11 TAYTA DIOSMI Jeremíasta kayno nirqan: 2 “Judácho y Jerusaléncho taq runakunata parlapar paykunawan *pactuta rurashqäta yarpätsinki. Yarpätsir kayno ninki: 3 ‘Israel runakunata kuyaq TAYTA DIOS kaynömi nin: Pactu rurashqäta mana cumpliq runakunaqa maldicionshqami karkaykan. 4 Unay ayluykikunatami Egiptucho fiërru hornuchöno nakarkaykaqta jorqamurqä. Paykunatami kayno nirqä: “Cäsukamashpayki nishqäno kawarqa kuyashqä runakunami kankipaq. Noqanami qamkunapa Diosniki kashaq”.

5 “ ‘Abrahamta, Isaacta y Jacobta promitishqäta cumplirmi alinnin kaq nacionman paykunata pusharqä. Tsaychöqa lëchipis abëjapa mishkinpis yakunöraqmi atska kaykan. Promitishqänölami kay nacioncho kananyaqpis tarkaykanki’ ”.

Tsayno nimaptinmi kayno nirqä: “¡Tsayno imaypis kaykulätsun, TAYTA DIOS!”

6 Tsawraqa TAYTA DIOS kayno nimarqan: “Judácho kaq markakunacho y Jerusalén cällikunachöpis wilakur kayno ninki: ‘Unay ayluykikunawan pactu rurashqäta cäsukäriy. 7 Unay ayluykikunata Egiptupita jorqamushqäpita patsa yaparir yaparirmi cäsukamänanpaq tantiyatsirqä. 8 Tantiyaykätsiptïpis paykunaqa manami cäsukamashqatsu ni pactu rurashqätapis cumplishqatsu. Tsaypa trukanqa shonqun yarpashqannömi lutanta rurapäkushqa. Tsaymi pactuta rurar nishqäno paykunata castigashaq’ ”.

9 Yapaymi TAYTA DIOS kayno nimarqan: “Judá runakunawan Jerusaléncho taq runakunaqa wilanakushqa 10 unay aylunkunanöla nishqäkunata mana cäsukur jutsata rurapäkunanpaqmi. Tsaymi juk lädu runakuna adorashqan dioskunata adorarkaykan. Tsaynöpami Judá runakunapis y Israel runakunapis unay aylunkunawan pactu rurashqäta mana cumplipäkuntsu.

11 “Tsaymi paykunata fiyupa castigaptï makïpita mayqanpis mana qeshpinqatsu. Salvanäpaq manakamaptinpis manami salvashaqtsu. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï. 12 Tsawraqa Judá runakuna y Jerusalén runakunaqa adorashqan dioskunata manakur inciensuwan qoshtatsipäkunqa. Tsayno manakuptinpis tsay diosninkuna manami salvanqatsu.

13 “Judá runakuna, markaykikuna tsaytsika kashqannömi diosnikikunapis tsaytsika kaykan. Jerusalén runakuna, cällikikuna atska kashqannömi *Baalta qoshtatsinaykipaq atska *altarkunata perqapäkushqanki.

14 “Jeremías, tsay runakunata kuyapänäpaq ama manakamaynatsu. Nakashqan höra paykuna manakamaptinpis manami cäsushaqtsu.

15 “Kuyashqä runakuna, ïdulukunata adoraykarqa ¿imatataq templücho ashirkaykanki? Sacrificiuta altarnïcho rupatsipäkushpayki ¿mana castiganäpaq kashqantaku yarparkaykanki? Tsaykunata rurapäkushqaykipita ama kushikäriytsu. 16 Nawpataqa qamkunata nirqä atska wayuyniyuq copösu olïvuno kashqaykitami. Kananqa räyu rupar ushashqa olïvunömi karkaykanki.

17 “Noqami olïvuta plantaqno qamkunata kay nacionman churarqä. Tsayno kaptinpis qamkunaqa Israelchöpis Judáchöpis Baalta adorashpaykimi rabyanätsimashqanki. Tsayno adorashqaykipitami lapanta mandaq TAYTA DIOSNIKI kar castigashayki”.

Jeremíasta wanutsinanpaq contrankuna wilanakushqan

18 Tsaypitanami TAYTA DIOS musyatsimarqan runakuna conträ sharkur wilanakuykashqanta. 19 Pishtananpaq apaptin uysha mana tantiyashqannömi noqapis tantiyarqätsu conträ sharkuykashqanta. Conträ sharkurmi kayno nipäkurqan: “Ali wayuykaq yörata muturiqno payta wanutsishun. Kay patsacho amana kawatsunnatsu. Paytaqa pipis amana yarpätsunnatsu”.

21 Tsay Anatot runakunami kayno nipäkamarqan: “Wanuyta mana munashpaykiqa TAYTA DIOSPA jutincho amana wilakuynatsu”.

22 Tsayno niptinmi lapanta mandaq TAYTA DIOS kayno nin: “Tsayno nishqanpitami Anatot runakunataqa castigashaq. Mözu kaqkunaqa guërrachömi wanupäkunqa. Tsurinkunanami warmipis olqupis yarqanaypita wanupäkunqa. 23 Anatot runakunata juzganä junaq chayamunqapaqnami. Paykunata castigaptï manami juklaylapis quëdanqatsu”.

Tayta Diosta Jeremías tapukushqan

12 TAYTA DIOS, musyämi jutsaynaq kashqaykita y lapantapis munashqaykino kamakätsishqaykita. Kanan tapukushayki: ¿Imanirtaq fiyu runakuna rïcuyan? ¿Imanirtaq mana cäsushuqniki runakuna kushishqa kawapäkun?*

Vecïnun nacionkuna Judá nacionta ushakätsinanpaq Tayta Dios nishqan

Judá nacionpa nawpankunacho kaq nacionkunapita Tayta Dios parlashqan

14 Israel runakunapa nawpan nación runakunatami TAYTA DIOS kayno nin: “Kuyashqä Israel runakunata qoykushqä nacionta asulashqaykipitami nacionnikipita qarqushayki. Qamkunapa makikipitami Judá runakunata jorqamushaq.

15 “Nirkurnami qamkunata yapay kuyapar nacionnikiman y chakraykikunaman kutitsimushayki. 16 Itsanqa yachatsikuynïta shumaq yachakäriy. Kuyashqä runakunata *Baalta adorapäkunanpaq nawpata yachatsishqaykino kananqa yachakäriy noqata adoramar kayno nipäkunaykipaq: ‘TAYTA DIOSMI rasunpa kaq Diosqa’. Tsaynöpami qamkunapis kuyashqä runakuna kankipaq. 17 Mana cäsukamaptikimi itsanqa lapaykita qarqur ushakätsishayki. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

Ismushqa wachkuno Judá runakuna kashqan

13 TAYTA DIOSMI kayno nimarqan: “Lïnupita awashqa wachkuta rantirkur wachkakunki. Itsanqa ama ushmatsinkitsu”.

2 TAYTA DIOS nimashqanno rantirkurmi wachkuta wachkakurqä.

3 Tsaypitanami TAYTA DIOS yapay kayno nimarqan: 4 “Wachkaraykashqayki wachkuta apakurkur Perat raqraman ayway.* Tsaychöna qaqa uchkunman pakaykunki”.

5 TAYTA DIOS nimashqannölami Perat raqraman aywaykur pakaykurqä.

6 Tsaypita qepatanami TAYTA DIOS kayno nimarqan: “Perat raqraman kutiykur tsay pakashqayki wachkuta apamunki”.

7 Tsaymi Perat raqraman kutiykur pakashqä wachkuta tarirqä pasaypa ismushqata y imapaqpis mana väliqta.

8 Tsawraqa TAYTA DIOS kayno nimarqan: 9 “Noqa TAYTA DIOSMI kayno nï: Kay wachku ismushqannömi Judá nación runakuna y Jerusalén runakuna orgullösu kashqanpis ushakanqapaq. 10 Tsay runakunaqa fiyu karmi cäsukamayta mana munapäkuntsu. Paykunaqa shonqun munashqanno kawarmi juk lädu runakuna adorashqan dioskunata adorarkaykan. Tsayno karmi ismushqa wachku imapaqpis mana välishqanno karkaykan.

11 “Tseqlancho wachkuta chanaq wachkakushqannömi noqapis Israel runakunata y Judá runakunata makïcho tsararashqä. Tsayno tsararashqä munashqäno kawaptin pïmaypis alabamänanpaqmi. Tsayno kaptinpis paykunaqa manami cäsukamashqatsu. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

Urpukunaman tinkutsiypa tantiyatsishqan

12 “Jeremías, kuyashqä runakunata kayno ninki: ‘Israel runakunata kuyaq TAYTA DIOS kaynömi nin: “Lapan urpukunaman juntaqpaqmi vïnuta winapäkunqa”. Niptikimi paykuna nishunki: “¿Pitaq mana musyantsu urpuman juntaqpaq vïnu winana kashqanta?” ’

13 “Tsayno nishuptiki kayno ninki: ‘TAYTA DIOSMI kayno nin: Qamkunata vïnuwanmi shinkatsishayki.* David jamarashqan trönucho jamaraq reyta, cürakunata, profëtakunata y Jerusaléncho taq runakunatapis lapaykitami shinkatsishayki. 14 Urputa pakir ushaqnömi qamkunata castigar ushakätsishayki. Qamkunapa taytaykita y tsurikikunata mana perdonaypa ni mana kuyapaypami lapaykita ushakätsishayki. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï’ ”.

Jutsa rurashqanta kacharinanpaq nishqan

Fiyupa usya kashqan

14 Fiyupa usya kaptinmi Jeremíasta TAYTA DIOS kayno nirqan:

Jeremíasta Tayta Dios nishqan

11 Nirkurmi TAYTA DIOS kayno nimarqan: “Kay runakunata yanapanäpaq amana manakamaytsu. 12 Paykuna atska junaq ayunashpan manakamaptinpis manami cäsushaqnatsu. Tsaytsika uywakunata y tsaki mikuy ofrendakunata noqapaq apamuptinpis manami chaskishaqnatsu. Tsaypa trukanqa ushakätsinäpaqmi guërrata, muchuyta y qeshyata kachamushaq”.

13 Tsayno nimaptinmi kayno nirqä: “TAYTA DIOS, lula profëtakunami runakunata criyiykätsin guërrapis ni muchuypis mana kananpaq kashqanta. Kay nacionchöqa jawka kawananpaq kashqantami nirkaykan”.

14 Tsawraqa TAYTA DIOS kayno nimarqan: “Noqapa jutïcho wilakurpis tsay profëtakunaqa lulakuykanmi. Tsay runakunataqa manami kachashqätsu ni minkakushqätsu ni imatapis nishqätsu. Paykunaqa jamuynilanpitami manakaqkunalata wilakurkaykan.

15 “Noqa TAYTA DIOSMI kayno nï: Mana kachaykaptï jutïcho wilakärishqanpita y kay nacioncho guërrapis ni muchuypis mana kananpaq kashqanta wilakärishqanpitami tsay profëtakunata guërrawan y muchuywan ushakätsishaq. 16 Tsaynölami tsay profëtakuna lulapashqan runakunatapis guërrawan y muchuywan ushakätsishaq. Warminkunapis y tsurinkunapis lapanmi wanur ushakanqa. Pampananpaq pipis mana kaptinmi Jerusalén cällikunacho ayankuna jitarpanqa. Jutsata rurashqanpitami tsayno castigashaq.

Tayta Diosta Jeremías manakushqan

Manakuptinpis mana perdonananpaq kashqanta Tayta Dios nishqan

15 Tsayno manakuptïmi TAYTA DIOS kayno nimarqan: “Moisés* y Samuel* shamushpan Judá runakunata perdonanäpaq manakamaptinpis manami perdonashaqtsu. Judá runakunata perdonanäpaqqa manami voluntänïpis kannatsu. Paykunataqa manami rikaytapis munätsu.

3 “ ‘Noqa TAYTA DIOSMI kayno nï: Kay runakunataqa chusku casta castïguwanmi castigashaq. Tsay castïgukunami kanqa guërracho wanupäkushqan, alqukuna ayakunata qechunakur mikushqan, wiskulkuna rachir mikushqan y jirka uywakuna mikur ushapäkushqan. 4 Tsayno castigashqäta mayarmi maytsay nacioncho taq runakuna fiyupa mantsakanqa. Tsaytaqa rurashaq Ezequíaspa tsurin Manasés* rey kaykar Jerusaléncho jutsata rurashqanpitami.

Jerusalén runakunata castigar ushakätsinanpaq Tayta Dios nishqan

Runakuna chikipaptin Tayta Diosta Jeremías manakushqan

Jeremíasta yanapananpaq Tayta Dios nishqan

Warmiynaqla täkunanpaq Jeremíasta nishqan

16 TAYTA DIOSMI kayno nimarqan: 2 “Ama warmiwan taytsu. Olqupis ni warmipis tsurikikuna ama katsuntsu. 3 Kay nacioncho yuriq wamrakunapis y maman y taytanpis 4 pesti qeshyawanmi wanupäkunqa. Tsaymi waqapänanpaqpis ni pampananpaqpis pipis mana kanqatsu. Uywakunapa ismayninnömi maytsaychöpis wanushqa jitarpäkunqa. Wakinkunaqa guërrachömi wanunqa y wakinkunanami yarqaypita ushakanqa. Ayankunatapis wiskulkuna, condorkuna y jirka uywakunami mikupäkunqa”.

Judá runakunata castigananpaq Tayta Dios nishqan

5 TAYTA DIOS mastapis kayno nimarqan: “Kay runakunataqa mananami yanapashaqtsu ni kuyapäshaqtsu. Tsayno kaptinqa wanuqkunapaqpis ama waqaytsu ni lakikuytsu ni täpaymanpis ama aywaynatsu. 6 Kay nación runakunata castigaptï rïcupis waktsapis wanuptin manami pipis kanqatsu pampananpaq ni waqananpaq. Manami lakikur aqtsanta rutukunanpaq ni qaranta pishtaypa pishtar kutsukunanpaq pipis kanqatsu. 7 Wanuptin täpaqkuna mikunanpaq yanukuqkunapis manami kanqatsu. Maman y taytan wanuptinpis manami pipis kanqatsu vïnuta jichapänanpaq.

8 “Tsaynöpis runakuna mikur upur jamarashqan wayiman ama yaykuytsu. 9 Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: Noqami kamakätsishaq kay nacioncho pipis manana kushikunanpaq ni casaray fiestatapis manana rurapäkunanpaq.* Tsaytaqa kikikimi rikankipaq.

10 “Tsayno nishqäta wilakuptikimi runakunaqa tapushunkipaq kayno nir: ‘¿Imanirtaq TAYTA DIOS tsayno fiyupa mantsariypaq lakikuywan castigamäshun? ¿Imatataq mana alita rurapäkushqä? ¿Ima jutsatataq rurapäkushqä TAYTA DIOSNINTSITA pasaypa rabyatsinäpaqqa?’

11 “Tsayno tapushuptiki kayno ninki: ‘TAYTA DIOSMI kayno nin: Tsayno pasashunki unay ayluykikuna qonqaykamar juk dioskunata adorar sirvishqanpitami. Noqata mana cäsumarmi leynïkunatapis cumplirqantsu. 12 Qamkunaqa paykunapitapis mas peormi shonquyki munashqanta rurashpayki mana cäsukamankitsu.

13 “ ‘Tsayno kashqaykipitami kay nacionpita qarqushayki unay ayluykikuna mana reqishqan ni qamkunapis mana reqishqayki nacionman. Qamkunata manana kuyapaptïmi tsay nacioncho paqasta junaqta juk dioskunatana adorapäkunkipaq.

14 “ ‘Tsayno kaptinpis wara warantinkunaqa tsay nacionpita kutitsipäkamushaykimi. Tsaypitaqa manami pipis kayno ninqanatsu: “Israel runakunata Egiptupita jorqamuq Tayta Diospa jutinchömi jurä”. 15 Tsaypa trukanqa kayno nirmi jurapäkunqa: “Israel runakunata norti kaq lädu nacionman y intëru nacionkunaman qarqushqanpita kutitsimuq TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä”.* Unay ayluykikunata qoykushqä nacionmanmi kutitsipäkamushayki’ ”.

16 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Puntatami itsanqa atska contraykikunata kachamushaq pescäduta tsariqno prësu tsarishunaykipaq. Tsaypitanami yapay atskaqta kachamushaq quëdaq runakunata tsaripäkunanpaq. Paykunami jirka uywata tsariq runano qatikachäshunki maytsay jirkankunaman, raqrakunaman y machaykunaman pakakuptikipis.*

17 “Noqaqa qamkuna imano kawashqaykitapis lapantami rikaykä. Pakaylapa jutsata rurashqaykitapis rikaykämi. 18 Qamkunata rikashqämi mana väliq ïduluykikunata adorar qoykushqä nacionta *impüruyätsishqaykita. Tsayno rurapäkushqanki intëru kay nacionnïchömi. Tsayno kashqaykipitami qamkunaqa makïta apankipaq”.

Tayta Diosta Jeremías manakushqan

Judá runakuna ïdulukunata adorashqan

Tayta Diosman yärakuqkuna y mana yärakuqkuna imano kashqan

Tayta Diosman Jeremías yärakushqan

Jamay junaqta respitananpaq Tayta Dios nishqan

19 TAYTA DIOSMI kayno nimarqan: “Marka yaykuna jatun punkuman aywaykur wilakuynïta tsaycho wilakuy. Tsay punkupami reykunapis yaykapäkun y yarqapäkun. Tsaycho wilakushqaykinöla Jerusalénman yaykuna wakin punkukunachöpis wilakuy.

20 “Wilakur kayno ninki: ‘Judá nacionpa mandaqnin reykuna, Judá runakuna y Jerusaléncho taq runakuna, TAYTA DIOS nishqanta lapayki cäsukäriy. 21 TAYTA DIOSMI kayno nin: Imapis mana pasashunaykipaq jamay junaqchöqa ama ima qepitapis apapäkuytsu ni Jerusalén punkukunapapis ima cargatapis yaykatsipäkuytsu.* 22 Jamay junaqchöqa wayikikunapitapis ama ima qepitapis jorqapäkuytsu. Tsay junaqchöqa ima aruytapis ama arupäkuytsu. Tsaypa trukanqa unay ayluykikunata nishqäno noqata respitamashpayki jamapäkuy.* 23 Unay ayluykikunaqa tsayno niykaptïpis manami wiyakärimashqatsu ni cäsukärimashqatsu. Tsaypa trukanqa shonqunta chukruyätsirmi mana cäsukamashpan corriginätapis mana munapäkushqatsu.

24 “ ‘Qamkunaqa nishqäta cäsukushpayki jamay junaqcho markaman yaykuna mayqan punkupapis cargata ama yaykatsimuytsu. Jamay junaq arunaykipa trukan noqata respitamar jamaptikiqa 25 kay nacionpita y kay markapita imaypis manami qarqushaykitsu. Tsaynölami rey David jamarashqan trönunpita rey imaypis mandanqa. Reykunami y autoridäkunami carrëtankunawan y cawallunkunawan kay markapa punkunkunapa imaypis pasanqa. Paykunawanmi Judá runakuna y Jerusalén runakuna kay punkunkunapa yaykapäkunqa. Jerusalénchömi imayyaqpis runakuna tanqa.

26 “ ‘Tsaynöpis adoramänanpaqmi Jerusalénman shapäkamunqa Judá nacioncho kaykaq markakunapita, Jerusalénpa nawpankunapita, Benjamín trïbu runakuna tashqan partipita, *Sefelapita, jalqakunapita y *Neguevpita. Shamurmi templuman apapäkamunqa rupatsina sacrificiukunata, tsaki mikuy ofrendakunata, inciensuta, agradëcikamänanpaq kaq sacrificiuta y wakin sacrificiukunatapis.

27 “ ‘Nishqäta mana cäsukur jamay junaq mana jamaptiki y Jerusalén markapa punkunkunapa tsay junaqcho ima qepitapis yaykatsiptikiqa Jerusalénpa punkunkunatami rupatsishaq. Tsaymi Jerusaléncho kaykaq palaciukunapis rupar ushakanqapaq. Tsaytaqa manami pipis upitsinqatsu’ ”.

Manka ruraqman tinkutsishqan

18 Jeremíastami TAYTA DIOS kayno nirqan: 2 “Ayway manka ruraqpa wayinman. Tsaychömi nishayki runakunata imata wilanaykipaqpis”.

3 Manka ruraqman aywarmi tarirqä tornuwan mankata ruraykaqta. 4 Ruraykashqan manka munashqanno mana yarquptinmi yapay tsay mitulapita juk mankatana munashqanno rurarqan.

5 Tsawraqa TAYTA DIOS revelamar kayno nimarqan: 6 “Israel runakuna, manka ruraq runa rurashqanno ¿manatsuraq noqapis qamkunata ruräman? Manka ruraqpa makincho mitu kaykashqannömi qamkunapis makïcho karkaykanki.*

7 “Noqaqa nacionkunapa contranmi wilakatsï munashqä höra castigar ushakätsinäpaq. 8 Tsayno kaptinpis tsay nación runakuna jutsa rurayta kacharir alitana ruraptinqa castiganäpa kaykashqächöpis manami castigashaqnatsu.

9 “Wakin nacionkunatami noqaqa yanapä mas munayniyuq kananpaq. Yanapanäpaq wilakatsiptïpis 10 tsay nacioncho taq runakuna nishqäta mana cäsukuypa jutsata ruraptinmi itsanqa yanapanäpaq kaykashqächöpis castigashaqpaq”.

11 “Jeremías, Judá runakunata y Jerusaléncho taq runakunata kayno wilanki: ‘TAYTA DIOSMI kayno nin: Qamkunata castiganäpaqmi kamarikuykä. Manaraq castigaptï jutsa ruraykunata kacharir alilatana rurapäkuy’.

12 “Tsayno wilakuptikimi paykuna kayno nishunkipaq: ‘¡Manakaqlapaqmi parlapaykämanki! Noqakunaqa munashqänömi kawapäkushaq. Shonqü yarpashqankunatami mana alitapis rurapäkushaq’ ”.

Kuyashqan runakuna mana yärakuypaq kashqan

Jeremíaspa contran wilanakushqan

18 Tsayno nir wilakuptïmi chikimaqnïkuna kikinpura kayno nipäkurqan: “Mandamientukunata yachatsimänantsipaqqa cürakuna kaykanmi. Imata yätsimänantsipaqpis tantiyaqkuna kaykanmi. Tayta Diospa wilakuyninta wilapämänantsipaqpis profëtakuna kaykanmi. Jeremíastaqa manami imaypis nistantsitsu. Payta wanutsinanpaq imatapis manakaqta jitapäshun. Pay nishqantaqa ama chaskipäkushuntsu”.

Pakishqa puyñuman tinkutsishqan

19 TAYTA DIOSMI kayno nimarqan: “Puyñu rantiq ayway. Nirkur juk ishkay mayor runakunata y mayor cürakunata qayaykatsir 2 Ben-Hinom raqraman pushay. Markapita yarqunki Manka Ruraq nishqan punkupa. Noqa nishqäta paykunata tsaycho wilanki.

3 “Wilapar kayno ninki: ‘Judá nacionpa mandaqnin rey y Jerusaléncho taq runakuna, lapayki mayapäkamay. Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: Kay nación runakunata castigaptï fiyupami nakapäkunqa. Tsayno nakashqanta mayaq kaqqa pasaypami mantsakanqa. 4 Tsayno castigashayki noqata adoramänaykipa trukan juk dioskunata adorar inciensuwan qoshtatsishqaykipitami. Tsay dioskunataqa unay ayluykikunapis ni mandaqniki reykunapis manami imaypis adorarqantsu. Juk dioskunata adorapäkurmi kay raqrata pasaypa manakaqman churashqanki.

“ ‘Tsay jananmanpis jutsaynaq kaqkunatami kaycho wanutsipäkushqanki. 5 *Baalta adorar tsurikikunata rupatsinaykipaqmi *altarkunatapis kaycho perqapäkushqanki. Tsayno ruranaykipaqqa manami mandashqätsu ni nishqätsu ni yarpaylapis yarpashqätsu.

6 “ ‘Mastapis TAYTA DIOS kaynömi nin: Castiganä junaq chayamuptin kay raqrata manami Tofet jutiwantsu ni Ben-Hinom jutiwantsu reqipäkunqa, sinöqa Wanutsinakuy Raqra jutiwanmi reqipäkunqa.*

7 “ ‘Noqami Judá runakuna y Jerusalén runakuna yarpapäkushqantapis pantakätsishaq. Contrankunapa makinmanmi kachapärishaq vincipäkunanpaq. Tsaymi ayankunatapis wiskulkuna y jirka uywakuna mikunqapaq. 8 Kay marka ushakashqanqa pasaypa mantsariypaqmi kanqa. Imano castigashqäta rikashpanmi lapan pasaqkuna äyakashqa rikapanqa.

9 “ ‘Contraykikuna tumariq tsapäshuptiki mikuypis pasaypami ushakanqa. Tsayno castigaptïmi runa mayikita y tsurikikunata olqutapis warmitapis mikupäkunkipaq*’.

10 “Jeremías, tsayno wilapayta usharkur pushashqayki runakunapa nawpancho rantishqayki puyñuta pakinki. 11 Nirkur kayno ninki: ‘Lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: Tsay puyñutanömi Judá runakunata y Jerusalén runakunata ushakätsishaq. Shalushqa puyñuta pipis altsayta mana kamäpakushqannömi paykunatapis nawpata kashqanno kananpaq mana pipis kutitsiyta kamäpakunqatsu. Wanuqkunata pampananpaq mana jäkuptinmi Tofetmanna pampapäkunqa. 12 Ayakunala Tofetcho jitarashqannömi kay markachöpis ayakunala jitarpanqapaq.

“ ‘Tsaynömi kay markata y kay markacho taykaqkunatapis ushakätsishaq. 13 Jerusaléncho kaykaq wayikunacho y Judá nacionpa mandaqnin reykunapa palaciunkunachöpis ayakuna jitaraptinmi Tofetno qanra rikakunqa. Paykunata tsayno castigashaq tsay wayikuna janancho* y tsay palaciukuna janancho qoylarkunata adorashqanpita y inciensukunawan tsaycho qoshtatsir juk dioskunapaq vïnuta jichapashqanpitami’ ”.

14 TAYTA DIOSPA jutincho wilakurirmi Tofetpita templuman Jeremías kutirqan. Templu patiuman ichiykurmi runakunata kayno nirqan: 15 “Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOSMI kayno nin: ‘Qamkunaqa nishqäkunata cäsukuyta mana munaptikimi wilakatsishqänöla kay markacho y nawpancho kaykaq markakunacho taqkunatapis castigashaq’ ”.

Pasur castigashqa kananpaq Jeremías wilashqan

20 Imerpa tsurin Pasurqa cürami karqan. Paymi templuta täpaqkunapa mandaqnin karqan. Jerusalén runakunata y Judá runakunata Tayta Dios castigananpaq kashqanta Jeremías wilakushqanta mayarmi Pasurqa fiyupa rabyakurqan. 2 Tsaymi profëta Jeremíasta maqarkatsir Benjamín jutiyuq punku waqtancho cëpuman* sigurarqan. Tsay punku karqan templu yaykunachömi. 3 Cëpucho juk junaq prësu wichqararkatsirmi Jeremíasta Pasur jorqutsirqan.

Tsawraqa Jeremías kayno nirqan: “Pasur, TAYTA DIOSMI jutikita trukatsishqa Magor-misabib* kananpaq. 4 TAYTA DIOSMI kayno nin: ‘Kikikita y amïguykitapis fiyupami castigashayki. Rikaykaptikimi amïguykikunata contraykikuna espädawan wanutsipäkunqa. Tsaynöpis Judácho taqkunata lapantami entregashaq Babilonia nacionpa mandaqnin reypa makinman. Paymi wakinta Babiloniaman prësu apanqa y wakintana espädawan wanutsinqa. 5 Kay markacho kaykaq riquëzakunata y Judá nacionpa mandaqnin reykunapa tesörunkunatapis tsay reytami entregashaq. Tsaymi imaykankunatapis väliq kaqtaqa soldädunkunawan Babiloniaman apakunqa.

6 “ ‘Pasur, qamtapis y wayikicho taqkunatapis Babiloniamanmi prësu apashunkipaq. Wanuptikimi tsaycho pampashunki qamta y profëta tukur criyitsishqayki amïguykikunatapis’ ”.

Jeremías lakikur Tayta Diosta manakushqan

Rey Sedequíaspaq wilakushqan

21 Kaychömi qelqaraykan Jeremíasta TAYTA DIOS wilakatsishqan. Tsay junaqmi rey Sedequíasqa Jeremías kaqman kacharqan Malquíaspa tsurin Pasurta y Maasíaspa tsurin cüra Sofoníasta. Chayaykurmi Jeremíasta kayno nipäkurqan: 2 “Babilonia nacionpa mandaqnin rey Nabucodonosor atacaykämaptintsi* TAYTA DIOS salvamänantsipaq ruwakuykulay. Ruwakuptikiqa capazchari qarqunqa markanman kutikärinanpaq”.

3 Tsayno niptinmi Jeremías kayno nirqan: “Qamkuna kutiykur rey Sedequíasta wilapäkuy kayno nir: 4 ‘Israel runakunata kuyaq TAYTA DIOSMI kayno nin: Babiloniapa mandaqnin reypa soldädunkunata atacananpaq soldäduykikunata kachaptikipis vincimunqami. Tsaymi marka murälla waqtancho jiruruypa churanakushqanpita Jerusalénman yaykamunqa. 5 Jutsa rurapäkushqaykipita rabyashqa kar kikïmi contrayki sharkushaq.* 6 Tsaymi Babilonia soldädukunawan kay markacho taqkunata lapanta ushakätsishaq. Tsaynölami runakuna y uywakunapis pesti qeshyawan wanupäkunqa.

7 “ ‘Tsaypitanami Babiloniapa mandaqnin rey Nabucodonosorpa makinman kachaykushayki. Tsaynöpis paypa makinmanmi entregashaq soldäduykikunapa capitanninkunata y kawaykar quëdaq runakunatapis. Pesti qeshyawan, guërrawan y yarqaywan mana wanuq kaqtaqa mana kuyapaypami espädawan wanutsinqa. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï’ ”.

8 Rey Sedequíaspa kachankunata tsayno wilaykuptinmi Jeremíasta TAYTA DIOS kayno nirqan: “Noqa nishqäta Jerusalén runakunata kayno niy: ‘Ali kawayta karpis o mana ali kawayta karpis mayqantapis akrapäkuy. 9 Jinan markalacho quëdarqa wakinniki guërracho wanupäkunkipaq, wakinniki yarqaypita wanupäkunkipaq y wakinnikinami pesti qeshyawan wanupäkunkipaq. Kay markapita yarqur jiruruypa tsaparaykäshuqniki Babilonia runakunaman rindikurqa kawapäkunkipaqmi.*

10 “ ‘Salvanäpa trukanqa kay markata ushakätsishaqmi. Ushakätsinäpaqmi Babilonia nacionpa mandaqnin reypa makinman entregashaq. Paymi lapanta rupatsir ushanqa.* Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï’ ”.

Judá reykuna alita rurananpaq yätsishqan

11 “David aylu reyta y aylunkunata kayno ninki: 12 ‘David aylu mandaqkuna, TAYTA DIOSMI kayno nin: Runakunata waran waran ali juzgapäkuy. Nakatsiq runakunapa makinpita nakaykaqkunata jorqapäkuy. Mana alita rurashqaykita rikarmi nina rataykaqnöraq fiyupa rabyakushaq. Rabyakuptïqa bunyaypa bunyar rupaykaq ninata upitsiyta mana kamäpakuqnömi pipis rabyaynïta pasatsiyta mana kamäpakunqatsu’ ”.

Jerusalénman castïgu chayananpaq nishqan

13 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Jerusalén runakuna, qamkunapa contraykimi kaykä. Jatun qaqachöno markayki kaptinmi nipäkunki pipis mana vincishunaykipaq kashqanta y pipis markaykiman mana yaykamunanpaq kashqanta. 14 Tsayno nipäkuptikipis jutsata rurashqayki tupumi castigashayki. Muntikikunatapis rupatsirmi ushashaq. Marka nawpankunatapis chipyaqmi rupatsir ushashaq. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

Judá reykunapaq Tayta Dios nishqan

22 TAYTA DIOSMI kayno nimarqan: “Ayway Judá nacionpa mandaqnin reypa palaciunman. Chayaykur wilakunki kayno nir: 2 Davidpa trönuncho jamaraykaq Judá nacionpa mandaqnin rey, TAYTA DIOS nishushqaykita cäsukuy. Tsaynöpis autoridäkuna y kay markacho taq lapan runakunapis payta cäsukäritsun. 3 TAYTA DIOSMI kayno nin: ‘Shumaq juzgashpayki jutsaynaq runakunapa favornin sharkapäkuy. Jukpa makincho nakaykaqkunata jorqapäkuy. Jäpa runakunata, waktsakunata ni viüdakunatapis ama nakatsipäkuytsu. Ali runakunata ama wanutsipäkuytsu.

4 “ ‘Kanan niykashqäta cäsukamaptikiqa Davidpa trönunman jamaykur mandananpaq imaypis rey kanqami. Tsaymi palaciu punkupapis yaykamunqa carrëtankunawan y cawallunkuna muntashqa. Paykunawanmi mandäshiqninkunapis y marka runakunapis yaykamunqa. 5 Kanan niykashqäta mana cäsukamaptikimi itsanqa kikïpa jutïcho jurä kay palaciu raqälana rikakunanpaq kashqanta. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï’ ”.

Rey tashqan palaciuta ushakätsinanpaq Tayta Dios nishqan

8 “Tsayno ushakätsiptinmi kay marka nawpanpa pasaq runakuna kikinpura kayno nipäkunqa: ‘Kay jatunkaray markata ¿imanirraq TAYTA DIOS ushakätsishqa?’ 9 Tsawraqa kayno nipäkunqa: ‘TAYTA DIOSNINWAN *pactu rurashqanta manami cumplishqatsu, sinöqa jäpa runakuna adorashqan dioskunatami adorashqa. Tsaymi paykunata tsayno castigashqa’ ”.

Rey Salum imano kananpaqpis Jeremías wilakushqan

11 Judá nacionpa mandaqnin rey Josíaspa tsurin Salumtami taytanpa trukan rey kaptin prësu apakärirqan. Paypaqmi TAYTA DIOS kayno nin: “Manami imaypis kutimunqapaqnatsu. 12 Payqa wanunqa prësu apashqan nacionlachönami. Kay naciontaqa manami imaypis rikanqanatsu”.

Rey Joacim imano kananpaqpis Jeremías wilakushqan

18 Tsaymi Judá nacionpa mandaqnin rey Josíaspa tsurin Joacimpaq* TAYTA DIOS kayno nin: “Joacim wanuptinqa manami pipis kayno nir waqanqatsu: ‘¡Ay wawqilaw wawqi! ¡Ay taytalaw tayta! ¡Ay mandaqnilä mandaq!’ 19 Jerusalénpita qarachaypa apaykurmi bürrutano pampaykärinqa”.

Jerusalén runakunata desgracia pasananpaq nishqan

23 Líbanucho kaykaq jatusaq cedru yöracho qeshwanta ruraq pishquno karmi imapis mana pasashunaykipaq kashqanta yarparkaykanki.

Tsayno kaptinpis desgracia chayamuptin wachay nanaywan qaparaq warminömi qaparpankipaq.

Rey Coníaspaq wilakushqan

24 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Judá nacionpa mandaqnin Joacimpa tsurin rey Conías,* alawqa kaq makïcho jatirashqä sëllakunä sortëjäno kaptikipis kaypita qarqushaykimi. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno qarqunäpaq jurä. 25 Wanutsishunaykipaqmi pasaypa mantsashqayki Babilonia nacionpa mandaqnin rey Nabucodonosorpa makinman y soldädunkunapa makinmanmi kachaykushayki. 26 Qamta y mamaykitami mana yurishqayki nacionman prësu apatsishayki. Tsaychömi wanunkipaq. 27 Yurishqayki nacionman mayjina kutimuyta munarpis manami kutimunkipaqnatsu”.

30 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Coníastaqa desgracialami pasanqa. Paypita miraq kaqqa manami mayqanpis David jamarashqan trönuncho jamaranqapaqtsu ni Judácho rey kanqapaqtsu. Tsaymi tsuriynaqnöla wanunqa. Tsay nishqänömi rasunpa kanqa”.

Renuevo nishqan runa mandaq kananpaq nishqan

23 TAYTA DIOSMI kayno nin: “¡Judá nacionpa mandaqnin rey y yanapaqninkuna! ¡Qamkunataqa mana kuyapaypami castigashayki! Qamkunaqa mana ali mitsikuqno karmi uyshäno kaykaq kuyashqä runakunata ushakaykätsinki y matsipa matsishqanki”.

2 Tsawraqa Israelta kuyaq TAYTA DIOS kaynömi nin: “Kuyashqä runakunata rikaqkuna, qamkunaqa uyshäkunata mantsakätsirmi wakpa kaypami qarqushqanki. Shumaq mana mitsishqaykipitami qamkunata castigashayki. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï.

3 “Maytsaypa qarqushqäpitapis uyshäkunataqa kikïmi shuntamushaq. Markankunaman shuntamuptïmi tsaytsikaman miranqa. 4 Nirkur paykunata shumaq rikananpaqmi ali mitsikuqkunata churashaq. Ali rikaptinmi mana mantsakunqanatsu ni oqrakanqanatsu.* Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.*

7 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Tsay witsanqa manami pipis kayno ninqanatsu: ‘Israel runakunata Egiptupita jorqamuq Tayta Diospa jutinchömi jurä’. 8 Tsaypa trukanqa kayno nirmi jurapäkunqa: ‘Israel runakunata norti kaq lädu nacionman y intëru nacionkunaman qarqushqanpita kutitsimuq TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä’.* Shuntamuptïmi kikinkunapa nacionninchöna tanqapaq”.

Lulakuq profëtakunata castigananpaq nishqan

25 “Noqaqa mayashqämi tsay profëtakuna lulakur jutïcho manakaqkunata wilakärishqanta. Mana revelaykaptïpis paykunaqa nirkaykan sueñuynincho revelashqätami. 26 ¡Imayyaqraq tsay profëtakuna lulakushpan kikinpa yarpaynilanpita wilakärinqa! 27 Paykunaqa sueñushqalanta pitapis wilapaptinmi kuyashqä runakuna qonqaykaman. Tsaynölami unay aylunkunapis Baalta adorashpan qonqaykamarqan.

30 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Lulakuq profëtakunataqa manami rikaytapis munätsu. Paykunaqa lula profëta mayinkuna parlashqalantami jutïcho wilakärin. 31 Paykunaqa mana revelaykaptïpis shiminta mishkitsirmi manakaqkunata rimapäkun. 32 Tsaynöpis ‘sueñuynïchömi parlapämashqa’ nirmi kuyashqä runakunata pantakaykätsin. Tsayno kaptinmi paykunataqa rikaytapis mana munätsu. Tsay profëtakunata manami kachashqätsu ni wilakunanpaqpis nishqätsu. Tsaymi imano wilakuptinpis kuyashqä runakunapaq mana välintsu. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï.

33 “Jeremías, pï runapis, profëtapis o cürapis imata nishqäta tapushuptiki wilanki paykunata manana cäsupänäpaq kashqanta. 34 Cüra karpis, profëta karpis o mayqan runa karpis ‘TAYTA DIOSMI revelamashqa’ nir lulakuptinqa ayluntintami castigashaq. 35 Lulakur wilakunanpa trukanqa reqinakushqantapis o aylunkunatapis tapukunman rasunpa kaq profëta imata nishqantapis.

36 “Mana musyarqa pipis ama nitsuntsu noqa revelashqäta. Pipis lulakur tsayno niptinqa castigashaqmi. Mana revelaykaptï tsayno niqkunaqa wilakuynïtami manakaqman churarkaykan. Noqaqa imayyaqpis kawaq y lapanta mandaq TAYTA DIOSNIKI karmi tsayno nï.

37 “Tsayno kaptinqa imata nishqätapis musyayta munarqa rasunpa kaq profëtata tapukäriy. 38 Mana revelaykaptïqa ama nipäkuytsu qamkunata revelashqäta. Tsaymi rasunpa kaq profëtata tapukunaykipa trukan ‘revelamashqami’ nir lulakuptikiqa 39 castigashayki. Unay ayluykikunata qoykushqä markapitapis karumanmi qarqushayki. 40 Tsayno qarquptïmi qamkuna imaypis penqaycho kankipaq. Qamkunata castigashqätaqa manami imaypis qonqankipaqtsu”.

Ishkay canasta hïgusta revelacioncho Jeremías rikashqan

24 Judá nacionpa mandaqnin rey Joacimpa tsurin Jeconíasta, Judá nación autoridäkunata, *artesänukunata y herrërukunata Babilonia nacionpa mandaqnin rey Nabucodonosor nacionninman apakuptinmi* TAYTA DIOS revelamarqan templu punkucho ishkay canastawan hïgus kaykaqta. 2 Jukaq canastachöqa punta poquq hïgus maypis mikukuypaqmi karqan. Jukaq canastachönami pasaypa melanaypaq ismushqa hïguskuna karqan.

3 Tsaymi TAYTA DIOS kayno tapumarqan: “Jeremías, ¿imatataq rikaykanki?”

Tsawraqa kayno nirqä: “Hïgustami rikaykä. Juk canastachömi kaykan maypis mikukuypaq ali hïgus. Jukaq canastachönami kaykan melanaypaq pasaypa ismushqa hïgus”.

4 Tsaymi TAYTA DIOS kayno nimarqan: 5 “Israel runakunata kuyaq TAYTA DIOS kaynömi nin: ‘Babilonia* runakunapa nacionninman prësu apatsishqä Judá runakunata ali hïgustanömi rikashaq. 6 Ima desgraciapitapis tsapashpämi Judá nacionman shuntamur ali kawananpaq yanapashaq. Yapayqa manami ushakätsishaqnatsu ni qarqushaqnatsu. 7 TAYTA DIOSNIN kashqäta tantiyananpaqmi paykunata shumaq tantiyatsishaq. Paykunami kuyashqä runakuna kanqa. Noqanami paykunapa Diosnin kashaq. Lapan shonqunwan yapay yärakamaptinmi tsayno kanqa.

8 “ ‘Judá nacionpa mandaqnin rey Sedequíasta, yanapaqninkunata, Jerusaléncho quëdaq runakunata y Egiptuman qeshpiq runakunatami itsanqa ismushqa hïgusno kananpaq churashaq. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï. 9 Tsay runakunata castigashqäta musyarmi maytsay nacioncho taq runakunapis mantsakanqa. Maymanpis qarqushqäman chayaptin pïmaypis manakaqman churar jamurpanqa y asipanqa. Pasaypa maldicionädumi kanqapaq. 10 Nacionnincho chipyaq ushakashqanyaqmi wakinkuna guërracho wanunqa, wakinkuna yarqaypita wanunqa y wakinkunanami pesti qeshyawan wanunqa. Tsayno ushakanqa unay aylunkunata y kikinkunata tsay nacionta qoykushqa kaptïpis’ ”.

Qanchis chunka (70) wata nakapäkunanpaq nishqan

25 Josíaspa tsurin Joacim Judá nacionpa mandaqnin rey chusku watana kaykaptin* y Babilonia nacioncho Nabucodonosor mandayta qalaykushqan witsanmi* TAYTA DIOSPA wilakuqnin profëta Jeremías 2 Judá nacioncho taq runakunata y Jerusaléncho taq runakunata wilapar kayno nirqan: 3 “Amónpa tsurin Josías chunka kimsa wata Judá nacionpa mandaqnin rey kaykashqanpita patsami TAYTA DIOS nimashqankunata yaparir yaparir qamkunata wilapashqä. Ishkay chunka kimsa (23) watana tsayno wilapaptïpis qamkunaqa manami cäsukärishqankitsu.

4 “Sirviqnin profëtakunata unaypita patsa yaparir yaparir TAYTA DIOS kachamuptinpis manami cäsukärishqankitsu ni wiyakärishqankitsu. 5 Tsay profëtakunami kayno nishurqayki: ‘Jutsa ruraykunata kachariy. Cäsukurqa unay ayluykikunata TAYTA DIOS qoykushqan nacionchömi imayyaqpis täpäkunkipaq’. 6 Tsaynöpis kaynömi nishurqayki: ‘Juk dioskunamanqa ama yärakäriytsu. Tsaykunataqa ama sirvipäkuytsu ni adorapäkuytsu. Lutankunata mana rurapäkuptikiqa manami castigashunkipaqtsu’ ”.

7 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Profëtakuna tsayno niykäshuptikipis manami cäsukamashqankitsu. Tsaypa trukanqa rurashqayki ïdulukunata adorapäkushpaykimi masraq rabyatsimashqanki”.

8 Lapanta mandaq TAYTA DIOSMI mastapis kayno nin: “Profëtakuna wilapäshushqaykita mana cäsukuptikiqa 9 Babilonia nacionpa mandaqnin rey Nabucodonosortami norti kaq lädu nacionkunapita minkakushqan soldädunkunatawan kachamushaq ushakätsishunaykipaq. Paykunawan qamkunata y nawpayki nación runakunata castigaptïmi markaykikunapis raqälana rikakunqapaq. Tsayta rikarmi wakin runakuna mantsakanqa y wakinnami kushipäshunki.

10 “Lapanta ushakätsiptïmi fiestatapis mana ruranqanatsu, kushikuypita mana asikunqanatsu, jipashpis ni mözupis kuyanakushpan mana cantapänakunqanatsu,* marayninkunachöpis manami aqakunqanatsu y atskitapis manami ratatsinqanatsu. 11 Kay nacionta ushakätsiptinmi raqälana rikakunqa. Kawaykar quëdaqkunaqa qanchis chunka (70) watayaqmi Babilonia nacionpa mandaqnin reypa munaynincho kanqa.*

12 “Qanchis chunka (70) wata cumplirkuptinnami Babilonia nacionpa mandaqnin reyta y tsaycho taq runakunata jutsa rurashqanpita castigar chipyaq ushakätsishaq. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï. 13 Paykunata castiganäpaq profëta Jeremíasta wilakatsishqänöla y kay röllucho qelqashqannölami castigashaq. 14 Babilonia runakunata castigaptïmi kuyashqä runakunata munaynincho tsararashqannöla paykunatapis juk nación runakuna y mandaqnin reykuna munaynincho tsararanqa. Babilonia runakuna lutankunata rurashqanpitami tsayno castigashaq”.

Lapan nacionkunata castigananpaq nishqan

15 Israel runakunata kuyaq Tayta Diosmi revelacioncho kayno nimarqan: “Kay aptaraykashqä cöpacho rabyaynïmi junta kaykan.* Kay cöpata apakurkur kachashqä nacionkunaman ayway runakunata uputsinaykipaq. 16 Upurkurmi löcutashpan shinkashqa runano tsanka tsanka puripäkunqa. Tsay upushqanqa manami vïnutsu kanqa, sinöqa paykunata castiganäpaq guërrami kanqa”.

17 Nimaptinmi revelacioncho TAYTA DIOSPA makinpita tsay cöpata chaskirqä. Nirkurmi TAYTA DIOS kachamashqan lapan nacionkunaman aywaykur runakunata uputsirqä. 18 Tsaymi uputsirqä Jerusaléncho taq runakunata, Judá nacioncho taq runakunata, reykunata y autoridäkunatapis. Paykunata Tayta Dios fiyupa castigaptinmi wayinkunapis raqäla quëdashqa. Tsayno castigashqanta musyaqkuna wakin mantsakan y wakinna kushipan. Pasaypa maldicionashqa karmi kananyaqpis tsayno karkaykan.

19 Tsaynölami revelacioncho uputsirqä Egipto nacionpa mandaqnin rey Faraónta, yanapaqninkunata, autoridäninkunata, Egipto runakunata 20 y tsaycho taq jäpa runakunatapis. Tsaynölami uputsirqä Uz particho taq reykunata y filisteo runakunapa mandaqnin reykunatapis. Filisteo runakunapa mandaqnin reykunaqa tarqan Ascalón markacho, Gaza markacho, Ecrón markacho y Asdod markacho. Itsanqa Asdod marka ushakashqa kaptinmi juk ishkaylana tsaycho taykarqan.

21 Tsaynölami uputsirqä Edom nacioncho taqkunata, Moab nacioncho taqkunata, Amón nacioncho taqkunata, 22 Tiro markapa mandaqnin reykunata, Sidón markapa mandaqnin reykunata, Mediterráneo Lamar kuchun markakunacho taq reykunata, 23 Dedán runakunata, Tema runakunata, Buz runakunata, laplanta rutukuq runakunata*, 24 Arabia particho taq reykunata, chunyaq jirkacho taq lapan runakunapa mandaqnin reykunata, 25 Zimri nacionpa mandaqnin reyta, Elam nacionpa mandaqnin reyta y Media nacionpa mandaqnin reyta. 26 Tsaynölami uputsirqä norti kaq läducho kaykaq lapan reykunata cerca cerca taptinpis o karu karu taptinpis. Kay patsacho lapan reykunatapis tsaynölami uputsirqä. Ultimutami upunqa Babilonia nacionpa mandaqnin rey.

27 Uputsiq aywanäpaq kachamashpanmi Tayta Dios kayno nimarqan: “Paykunata uputsir kayno ninki: ‘Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOSMI kayno nin: Tsay cöpacho winaraykaqta upupäkuy shinkashqaykiyaq, gumitashqaykiyaq y aytsayashqa jitarashqaykiyaq. Tsayno kapäkunkipaq guërrawan qamkunata castigaptïmi’.

28 “Tsay cöpapita upuyta mana munaptinqa kayno ninki: ‘Lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: Munar mana munarpis upunaykimi. 29 Jerusalénpitami castigayta qalaykü. Adorapäkamänanpaq akrashqä markacho taq runakunata castigaykarqa qamkunata mas peormi castigashaykipaq. Maytsaychöpis guërrawanmi runakunata castigashaq. Lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi tsayno nï’ ”.

Jeremíasta wanutsiyta munashqan

26 Josíaspa tsurin Joacim* Judácho rey kayta qalaykushqan witsanmi Jeremíasta TAYTA DIOS kayno nirqan: 2 “Noqa TAYTA DIOSMI kayno nï: Templu patiuman aywaykur wilanaykipaq lapan nishqäkunata wilakunki. Judácho kaykaq markakunapita templuman adoramaq aywaq runakunata lapanta wilapanki. 3 Tsay runakuna capazchari cäsukushushpayki jutsa ruraykunata kacharinmanpis. Jutsa rurayta kachariptinqa castiganäpaq kaykarpis manami castigashaqnatsu.

4 “Templucho wilakur kayno ninki: ‘TAYTA DIOSMI kayno nin: Qamkunaqa leynïkunata musyaykarpis manami cumpliykankitsu. 5 Sirvimaqnï profëtakuna wilakushqantapis manami cäsukuykankitsu. Wilakärinanpaq paykunata unaypita patsa yaparir yaparirmi kachamushqä. 6 Mana cäsukäriptikiqa Silo markata ushakätsishqänömi* kay templutapis ushakätsishaq. Tsaymi maytsay nacionkunacho taqkuna rikakärinanpaq pasaypa maldicionädu kankipaq’ ”.

7 TAYTA DIOSPA wayincho Jeremías tsayno nishqantaqa cürakuna, profëtakuna y lapan runakunami mayarqan. 8 Tsaymi Jeremíasta prësu tsarirkur kayno nipäkurqan: “¡Kananmi itsanqa wanutsishayki! 9 ¿Imanirtaq TAYTA DIOSPA jutincho niykanki Silo markata ushakätsishqanno kay templutapis ushakätsinanpaq kashqanta? ¿Imanirtaq niykanki kay markatapis ushakätsiptin pipis mana tänanpaq kashqanta?”

Tsayno nishpanmi lapan runakuna Jeremíaspa contran templucho sharkapäkurqan.

10 Tsayno kaykashqanta mayarmi Judá nacionpa autoridäninkuna reypa palaciuncho kaykashqanpita TAYTA DIOSPA wayinman aywapäkurqan. Chayaykurmi runakunata upälatsishpan Mushuq Punku nishqancho jamakärirqan arreglapäkunanpaq. 11 Tsaychömi cürakuna y profëtakuna kayno nipäkurqan: “Tayta autoridäkuna y mayamaqkuna, markantsi ushakänanpaq kashqantami kay runa parlashqa. Nishqantaqa kikikikunapis mayashqankimi. Tsayno parlashqanpita wanutsishun”.

12 Tsayno nipäkuptinmi autoridäkunata y lapan runakunata Jeremías kayno nirqan: “Noqataqa kikin TAYTA DIOSMI kachamashqa kay templuta y kay markata ima pasananpaq kashqantapis qamkunata wilanäpaq. Pay nimashqalantami wilapaykä. 13 Jutsa rurayta kacharir TAYTA DIOSNINTSITA cäsukäriy. Cäsukäriptikiqa castigashunaykipaq nirkurpis manami castigashunkipaqnatsu.

14 “Noqaqa qamkunapa makikichömi kaykä. Munashqaykino imatapis rurapäkamay. 15 Itsanqa tantiyakäriy wilanäpaq kikin TAYTA DIOS kachamashqanta. TAYTA DIOS nimashqanta wilakushqäpita wanutsimarqa jutsayuqmi kapäkunkipaq. Tsaynölami jutsayuq kanqa kay markacho taq lapan runakunapis”.

16 Tsaymi lapan runakuna y mandaqkunaqa cürakunata y profëtakunata kayno nipäkurqan: “Kay runata wanutsinantsipaq manami ima jutsanpis kantsu. Payqa TAYTA DIOSNINTSI nishqalantami wilamashqantsi”.

19 “Tsayno wilakushqanpita rey Ezequías y Judá runakuna manami Miqueasta wanutsirqantsu. Tsaypa trukanqa TAYTA DIOSTA *mantsakushpanmi payta manakärirqan kuyapänanpaq. Tsaynöpami TAYTA DIOS castigananpaq kaykarpis mana castigarqannatsu. Jeremíasta wanutsirqa jutsayuqmi kashunpaq”.

Tsayno niptinmi Jeremíasta mana wanutsipäkurqannatsu.

20 Tsay witsanmi Semaíaspa tsurin Urías TAYTA DIOSPA wilakuqnin profëta karqan. Payqa karqan Quiriat-Jearim markapitami. Jeremías nishqannölami paypis wilakurqan Judá nación y Jerusalén marka ushakänanpaq kashqanta. 21 Pay wilakushqanta rey Joacim y autoridäkuna mayaykurmi wanutsiyta munapäkurqan.

Tsayta musyaykurmi Uríasqa mantsakushpan Egiptupa qeshpir aywakurqan. 22 Uríasta ashimunanpaqmi rey Joacim Egiptuman kacharqan Acborpa tsurin Elnatánta y wakin runakunatapis. 23 Uríasta tariykur apamuptinmi rey Joacim nirqan espädawan wanutsinanpaq y wanurkatsir waktsakuna pampakunan uchkuman ayanta jitaykärinanpaq.

24 Jeremíasta mana wanutsinanpaqmi Safánpa tsurin Ahicam* favornin sharkurqan.

Yüguta watakurkur Jeremías wilakushqan

27 Josíaspa tsurin Sedequías* Judá nacionpa mandaqnin rey kayta qalaykunan witsanmi Jeremíasta TAYTA DIOS kayno nirqan: 2 “Yüguta rurarkur matankaykiman läzuwan watakuy. 3 Musyashqaykinöpis Edompita, Moabpita, Amónpita, Tirupita y Sidónpitami autoridäkuna Jerusalénman shamushqa rey Sedequíaswan wilanakunanpaq.* Yüguta watakurkur tsay juntakaq runakunata nishqäta wilay. 4 Tsay runakunata ninki nacionninkunaman kutiykur mandaqnin reykunata kayno wilananpaq:

“ ‘Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOSMI kayno nin: 5 Munayniyuq karmi kay patsata, runakunata y lapan casta uywakunatapis kamashqä. Pitapis destinashqä runapa makinmanmi tsaykunata churaykä. 6 Kananqa noqami nacionnikikunata Babiloniapa mandaqnin rey Nabucodonosorpa makinman churashqä. Nacionnikicho kaykaq jirka uywakunatapis paypa makinmanmi churashqä. 7 Tsaynölami lapan nación runakuna Nabucodonosorpa munaynincho, tsurinpa munaynincho y wilkanpa munaynincho kanqa. Tsaypitanami atska nacionkuna y munayniyuq reykuna Babilonia soldädukunata vincishpan munayninman churapäkunqa.

8 “ ‘Mayqan nación runakunapis Babiloniapa mandaqnin rey Nabucodonosorpa munaynincho kawayta mana munaptinqa noqami castigashaq. Tsayno castigaptï wakin runakuna guërracho wanunqa, wakinkuna yarqaypita wanunqa y wakinkunanami pesti qeshyawan wanunqa. Tsaynöpami tsay nación runakuna lapan ushakanqa. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï.

9 “ ‘Tsayno kaykaptinqa Babilonia nacionpa mandaqnin reyta mana sirvipäkunaykipaq pipis shimita jatipäshuptiki ama chaskipäkuytsu. Shimita jatipäkuqkunaqa profëta kashqanta niptinpis, adivinakuq kaptinpis, chäpa suëñu kaptinpis o brüju kaptinpis ama cäsupäkuytsu. 10 Tsayno nishushpayki lulapaykäshunkimi. Paykunata cäsukäriptikiqa markaykikunapita maytsaypa aywakärinaykipaqmi qarqushayki. Tsaychömi wanur ushakankipaq.

11 “ ‘Mayqan nación runakunapis Babiloniapa mandaqnin reyta cäsukur payta sirviq kaqqa jinan nacionninchömi chakrankunata murur kawapäkunqa. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï’ ”.

12 Judá nacionpa mandaqnin rey Sedequíastapis kaynömi nirqä: “Babilonia nacionpa mandaqnin reypa munaynincho kawapäkuy. Pay mandashqanta y autoridäninkuna mandashqanta imatapis rurapäkuy. Tsayno cäsukurqa jawkami kawapäkunkipaq. 13 Payta mana cäsukurmi itsanqa wanupäkunkipaq. TAYTA DIOS nishqannölami wakinniki guërracho wanupäkunkipaq, wakinniki yarqaypita wanupäkunkipaq y wakinnikinami pesti qeshyawan wanupäkunkipaq. 14 Tsayno kananpaq kaykaptinqa mayqan profëtapis Babiloniapa mandaqnin reyta mana sirvinaykipaq nishuptiki ama cäsupaytsu. Paykunaqa lulapaykäshunkimi. 15 Tsaymi TAYTA DIOS kayno nin: ‘Tsay profëtakunataqa manami kachamushqätsu. Paykunaqa lulakurmi jutïta joqarir rimarkaykan. Tsay profëtakuna nishqanta cäsukäriptikiqa nacionnikipita qarqushaykimi. Tsaynöpami maytsaychöpis wanupäkunkipaq qamkuna y lutanta yätsishuqniki profëtakunapis’ ”.

16 Tsaynölami cürakunata y lapan runakunatapis wilarqä kayno nir: “TAYTA DIOSMI kayno nin: ‘Templupita Babiloniaman apashqan manëjukunata kutitsimunanpaqna kashqanta nishuptiki ama criyipäkuytsu.* Tsayno rimashqanqa manami rasunpatsu kaykan. 17 Tsayno nishushqaykita cäsukärinaykipa trukanqa Babilonia nación reypa makincho kawapäkuy. Paypa makincho kaptikiqa manami wanutsipäkushunkipaqtsu. ¿Imanirtaq markaykikuna ushakanman? 18 Tsay runakuna rasunpa profëta karqa templupita apashqan manëjukunata kutitsimunanpaqna kashqanta manami nishunkimantsu. Tsaypa trukanqa templucho, palaciucho y Jerusaléncho quëdaq kaq manëjukunata Babiloniaman mana apakärinanpaqmi manakamanman’.

19 “Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOSMI mastapis kayno nin: ‘Babiloniapa mandaqnin rey Nabucodonosormi nawpata shamur Judá nacionpa mandaqnin rey Jeconíasta* * prësu apakurqan. Tsaynölami prësu apakurqan Judácho y Jerusaléncho kaq respitädu runakunatapis. Itsanqa manami aparqantsu templucho kaykaq broncipita rurashqa ishkay jatunkaray columnakunata, jatunkaray lavatoriuta, carrëtakunata*, Jerusaléncho quëdaq manëjukunata y reypa palaciuncho quëdaq manëjukunatapis. 20 - 21 - 22 Kananmi itsanqa kutimur tsaykunata lapantami Babiloniaman apanqa. Tsaychömi tsararanqa imaypis kayman kutitsimunäyaq. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï’ ”.

Tayta Diospa jutincho Hananías lulakur wilakushqan

28 Sedequías* chusku wata y pitsqa killa Judá nacionpa mandaqnin rey kaykaptinmi cürakuna y lapan runakuna mayaykaptin Azurpa tsurin Gabaóncho yuriq profëta Hananías templucho kayno nimarqan: 2 “Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOSMI kayno nin: ‘Babiloniapa mandaqnin rey qamkunaman churapäshushqayki yügutami pakishaq.* 3 Kananpita ishkay watatami Babiloniapa mandaqnin rey Nabucodonosor templupita apashqan lapan manëjukunata kutitsimushaq. 4 Rasunpami Babiloniapa mandaqnin rey churapäshushqayki yüguta pakishaq. Tsayno rurarmi Joacimpa tsurin rey Jeconíasta kutitsimushaq Judá nacioncho yapay mandananpaq. Judápita Babiloniaman prësu apashqan runakunatapis lapantami kutitsimushaq. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï’ ”.

5 Tsayno Hananías niptinmi profëta Jeremías templucho kaykaq cürakunapa nawpancho y lapan runakunapa nawpancho kayno nirqan: 6 “¡Tsayno katsun! ¡Alimi kanman nishqaykino TAYTA DIOS kamakätsiptin! ¡Ima kushikuyraq kanman templupita apashqan manëjukunata rasunpa kutitsimuptin! ¡Tsaynöpis fiyupa kushikuypaqchari kanman Babiloniaman prësu apashqan runakunata kutitsimuptin!

7 “Itsanqa qampis y lapan runakunapis nishqäta shumaq mayapäkamay. 8 Qampis ni noqapis manaraq yuriptintsimi unay profëtakunaqa wilakärirqan atska nacionkunacho y reykuna mandashqancho guërrakuna, nakaykuna y pesti qeshyakuna kananpaq kashqanta. 9 Kananqa mayqan profëtapis jawka kawanantsipaq kashqanta wilakuptinqa shumaq tantiyakushun wilakushqan rasunpa kashqanta o lulapaykämashqantsitapis. TAYTA DIOS rasunpa kachamushqan profëta kashqanta musyantsi wilakushqanno cumpliptinraqmi”.*

10 Tsayno niptinmi Hananías jinan höra Jeremíaspa matankancho wataraykaq yüguta qechurir pakir usharqan. 11 Yüguta pakirirmi lapan runakunapa nawpancho kayno nirqan: “TAYTA DIOSMI kayno nin: ‘Kananpita ishkay watatami Babiloniapa mandaqnin rey Nabucodonosor yügunta lapan nacionkunaman churashqanta kayno pakir ushakätsishaq’ ”.*

Tsayno niptinmi templupita yarqur Jeremías aywakurqan.

12 Jeremías matankancho watashqa puritsishqan yüguta Hananías pakishqanpita manaraqpis aykälatami Jeremíasta TAYTA DIOS kayno nirqan: 13 “Hananías kaqman aywaykur nishqäta kayno wilanki: ‘TAYTA DIOSMI kayno nin: Qamqa qeru yügutami pakishqanki. Kananqa fiërru yüguwan yügushqanönami runakuna karkaykan. 14 Fiërru yüguta matankanman churaqnömi lapan nación runakunata Babiloniapa mandaqnin rey Nabucodonosorpa munayninman churashaq. Jirka uywakunatapis paypa munayninmanmi churashaq. Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi tsayno nï’ ”.

15 Tsayno nishqanta wilarmi mastapis profëta Jeremías kayno nirqan: “Hananías, shumaq mayamay. Qamtaqa manami TAYTA DIOS kachamushushqankitsu wilakunaykipaq. Lulakurmi lapan runakunata criyiykätsinki. 16 Tsaymi TAYTA DIOS kayno nin: ‘Lulapashqaykita criyirmi runakuna mana cäsukamannatsu. Tsaymi kay watalacho ushakätsishayki’ ”.

17 Nishqannölami tsay wata aywaq qanchis killacho profëta Hananías wanurqan.

Babiloniacho kaykaq Judá runakunaman Jeremías cartata apatsishqan

29 Juk junaqmi profëta Jeremías Jerusalénpita cartata apatsirqan Babiloniacho taykaq Judá runakunaman. Paykuna karqan rey Nabucodonosor Jerusalénpita Babiloniaman prësu apashqan mayor runakuna, cürakuna, profëtakuna y wakin runakuna.*

2 Cartata apatsishqan witsanqa Babiloniachönami karkaykarqan rey Jeconías, maman, Jeconíaspa yanapaqninkuna, Jerusalénpa y Judápa mandaqninkuna, *artesänukuna y herrërukuna. 3 Tsay cartata Jeremías apatsirqan Safánpa tsurin Elasawan y Hilcíaspa tsurin Gemaríaswanmi. Tsay runakuna Babiloniacho rey Nabucodonosorwan wilanakunanpaqmi Judápa mandaqnin rey Sedequías kacharqan. Tsay cartachömi kayno nirqan:

4 Jerusalénpita Babiloniaman prësu apashqan runakunatami Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kayno nin:

5 “Wayikita lapayki rurapäkuy tänaykipaq. Chakrakunatapis murupäkuy wayuyninta mikur kawapäkunaykipaq. 6 Warmiwan taptiki tsurikikuna warmipis y olqupis katsun. Tsurikikunapis mözuyar y jipashyar majatsakätsun* wamrankuna atska kananpaq. Tsaynöpami tashqaykicho walkayänaykipa trukanqa mirapäkunkipaq. 7 Tsay markacho ali kawapäkunanpaq pïmaytapis yanapay. Tsaycho taqkunapaq manakamay. Tashqayki markacho runakuna ali kawaptinqa qamkunapis alimi kawapäkunkipaq.

8 “Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: Tashqaykicho lula profëtakuna y rikakuqkuna imatapis lutanta nipäkushuptiki ama criyipäkuytsu. Sueñuynincho revelacionta rikashqanta nirpis manami rasunpatsu rikashqa, sinöqa lulapaykäshunkimi. 9 Noqapa jutïta joqarir nishushqaykipis manami rasunpatsu kaykan. Paykunata manami kachamushqätsu. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

10 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Babiloniaman apashushqaykipita qanchis chunka (70) wata cumplirkuptinraqmi* promitishqänöla shuntamushaykipaq. 11 Musyämi imano kanaykipaq kashqantapis. Manami mana ali kawapäkunaykitatsu munä, sinöqa ali kawapäkunaykitami. Tsawraqa lakikärinaykipa trukanqa kushikäriy. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï.

12 “Ruwakur manakamaptikiqa mayashaykimi. 13 Lapan shonquykiwan *ashimarqa taripäkamankipaqmi.* 14 Maytsay nacionman qarqushqäpitapis shuntamushaykimi. Maypitami qarqurqä tsaymanmi lapaykita kutitsimushayki. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

15 Qamkunaqa nirkaykanki Babiloniacho profëtakunata TAYTA DIOS churapäshushqaykitami. 16 Tsayno niptikipis tsay profëtakunaqa lutantami wilapaykäshunki. Paykunaqa nirkaykan Davidpa trönuncho kaykaq rey y Babiloniaman prësu mana aywaq marka mayintsikuna Jerusaléncho jawka kawapäkunanpaq kashqantami.

17 Lapanta mandaq TAYTA DIOSMI itsanqa kayno nin: “Judácho taq runakunaqa wakinkuna guërracho wanunqa, wakinkuna yarqaypita wanunqa y wakinkunanami pesti qeshyawan wanunqa. Mana wanuq kaqmi itsanqa melanaypaq ismushqa hïgusno kanqa. 18 Tsayno paykuna wanupäkunqa castigaptïmi. Castigashqäta musyarmi maytsay nacioncho taq runakunapis fiyupa mantsakanqa. Maymanpis qarqushqäman Judá runakuna chayaptin pïmaypis manakaqman churar jamurpanqa y asipanqa. 19 Paykunata tsayno castigashaq unaypita patsa sirvimaqnï profëtakunawan yaparir yaparir wilakatsishqäta mana cäsukamashqanpitami. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï.

20 “Jerusalénpita Babiloniaman qarqushqä kaqkuna, nishqäkunata shumaq tantiyapäkuy. 21 Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: Colaíaspa tsurin Acab y Maasíaspa tsurin Sedequíasmi noqapa jutïcho lulakur wilakurkaykan. Tsaymi wanutsishqa kananpaq Babiloniapa mandaqnin rey Nabucodonosorpa makinman churashaq. Tsaytaqa lapan runakunami rikanqa. 22 Tsaymi Babiloniacho Judá runakuna pitapis maldicionar kayno ninqa: ‘Sedequíasta y Acabta rupatsishqanno qamtapis rupatsishunaykipaq TAYTA DIOS entregashunkipaq’.

23 “Acabta y Sedequíasta tsayno castigashaq kuyashqä runakuna tashqancho penqaypaq jutsata rurashqanpitami. Paykunaqa runayuq warmiwan kakurmi pasaypa rabyatsimashqa. Imatapis mana niykaptïmi jutïchöraq lulakur wilakärishqa. Tsayno rurapäkushqanta kikïmi rikashqä. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

Semaíaspaq wilakushqan

24 Nehelamcho yuriq Semaíaspaqmi 25 Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kayno nin: “Qamqa kikikipa jutikichömi cartata apatsishqanki Jerusaléncho kaykaq runakunaman, Maasíaspa tsurin Sofonías cüraman y wakin cürakunamanpis. Tsay apatsishqayki cartacho cüra Sofoníasta kayno nishqanki:

26 “ ‘Cüra Joiadapa trukan templuta täpaqkunapa mandaqnin kanaykipaq TAYTA DIOSMI churashushqanki. Tsaymi munayniyuq kaykanki pipis profëta tukur wilakuptin jinan höra prësu tsaritsinaykipaq y cëpuman* jatirkur cadinawan watatsinaykipaq. 27 Tsayno kaykarqa ¿imanirtaq Anatotpita Jeremías nawpaykicho profëta tukuptin payta prësu mana tsaritsishqankitsu? 28 Jeremíasqa Jerusalénpita noqakunamanpis cartata apatsimushpan kaynömi nimashqa: “Atska watami Babiloniacho prësu kankipaq. Tsayno kaykaptinqa tänaykipaq wayikikunata rurapäkuy. Chakrachöpis murukäriy mikunaykipaq” ’ ”.

29 Semaías apatsishqan cartata chaskirkurmi cüra Sofonías Jeremíasta liyiparqan. 30 Liyiparkuptinnami Jeremíasta TAYTA DIOS kayno nirqan: 31 “Babiloniacho taykaq Judá runakunaman cartata apatsir kayno ninki: ‘TAYTA DIOSMI kayno nin: Wilakunanpaq mana niykaptïmi Nehelamcho yuriq Semaías jutïcho wilakurqan. Lutanta wilakushpanmi payqa manakaqkunata criyitsipäkushurqayki. 32 Nehelamcho yuriq Semaías tsayno wilakuptin y conträ sharkunanpaq runakunata shimita jatipashqanpitami payta y paypita miraqkunata castigashaq. Tsaymi lapan wanur ni juklaylapis mana rikanqatsu kuyashqä runakunata yanapar nacionninman shuntamushqäta. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï’ ”.

Kuyashqan runakunata shuntamunanpaq Tayta Dios nishqan

30 TAYTA DIOSMI Jeremíasta kayno nirqan: 2 “Israel runakunata kuyaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: Lapan nishqäkunata juk rölluman qelqay. 3 Babiloniapita Israel runakunata y Judá runakunata shuntamunäpaq kaq junaqkuna chayamunqanami. Shuntamuptïmi paykunaqa unay aylunkunata qoykushqä nacioncho kushishqa täpäkunqa. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

4 Israel runakunapaq y Judá runakunapaqmi TAYTA DIOS kayno nin:

Israel runakunata nacionninman shuntamunanpaq nishqan

31 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Tsay witsanmi lapan Israel aylu runakunapa Diosnin kashaq. Paykunanami kuyashqä runakuna kanqa”.

Lakikushqanpita Raquel kushikunanpaq nishqan

23 Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: “Nacionninman Judá runakunata shuntamuptïmi markankunachöna tanqapaq. Yanapashqäpita kushikurmi kayno nipäkunqa: ‘¡Templu kashqan *sagrädu jirkanman TAYTA DIOS bendicionninta churaykulätsun! ¡Tsaychömi Tayta Dios munashqannöna pïmaypis kawaykan!’

24 “Judá runakuna nacionnincho yapay taptinmi markacho taqkunapis, chakracho aruqkunapis y uysha mitsiqkunapis tsaycho jawkana tanqapaq. 25 Qelanaykaqkunatapis kalpata qoshaqmi. Lakishqa kaykaqkunatapis shakyätsishaqmi”.

26 Tayta Dios tsayno niykämaptinmi rikcharkamurqä. Tsayta sueñuykurmi fiyupa kushikurqä.

27 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Tiempu chayamunqami Judácho y Israelcho runakunapis y uywakunapis atskaman mirapäkunanpaq. 28 Nawpataqa qewata lukiriqno, wayita juchutsiqno y qanrata jitariqnömi paykunata qarqurqä. Kananqa wayita sharkatsiqno y plantata plantaqnömi paykunata shumaq yanapashaq. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï.

29 “Tsay witsanqa runakuna mananami kayno nipäkunqanatsu: ‘Taytankuna pochquq üvata mikuptin tsurinkunapa kirunkunami shimpan’.* 30 Tsaypa trukanqa pochquq üvata mikuqpa kirun shimpashqannömi jutsa ruraqkuna kikinkuna wanupäkunqa”.*

Mushuq pactuta rurananpaq nishqan

38 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Tiempu chayamunqami Jerusalén markata Hananeel törripita qalaykur Esquïna Punku nishqanyaq noqapa jutïcho altsapäkunanpaq. 39 Tsay punkupita cordilwan tupurkurmi Gareb puytukshu jirkanyaq perqapäkunqa. Tsaypitami tumarämunqa Goa partiman. 40 Aya pampanan y uchpa jitakuna raqrapis Jerusalén markä rurinchönami kanqa. Tsaynölami Cedrón raqrapa nawpan chakrakuna hasta Cawallukuna jutiyuq punku tsimpanyaq *santu Jerusalén marka kanqa. Jerusaléntaqa manami imaypis juchutsinqanatsu ni ushakätsinqanatsu”.

Chakrata Jeremías rantishqan

32 Kaychömi qelqaraykan Jeremíasta TAYTA DIOS nishqan. Tsay witsanqa Sedequías chunka watanami Judá nacionpa mandaqnin rey kaykarqan.* Nabucodonosornami chunka pusaq wata Babiloniapa mandaqnin rey kaykarqan.

2 Tsay junaqkunami Babilonia nacionpa mandaqnin reypa soldädunkuna Jerusalénta jiruruypa tsaparpaykarqan. Jeremíasnami reypa palaciunpa sawannincho prësu wichqaraykarqan. 3 Tsaycho prësu wichqaränanpaq tsarirkatsirmi rey Sedequías kayno nirqan: “¿Imanirtaq TAYTA DIOSPA jutincho wilakur niykanki Babiloniapa mandaqnin reyqa Jerusalénta vincinanpaq kashqanta? 4 Tsaynöpis ¿imanirtaq niykanki Babilonia soldädukuna prësu tsarirkamar mandaqnin reyman entregamaptin senqa senqa tinkunäpaq kashqanta? 5 Tsaynöpis niykanki Babiloniaman prësu apamaptin Tayta Dios nishqanyaq tsaycho tsararämänanpaq kashqanta. ¿Imanirtaq TAYTA DIOSPA jutincho niykanki Babilonia* soldädukunawan pelyarpis mana vincinantsipaq kashqanta?”

6 Tsay witsanmi TAYTA DIOS kayno nimarqan: 7 “Tiyuyki Salumpa tsurin Hanameelmi kayno nishunkipaq: ‘Anatotcho kaykaq chakräta rantikushayki. Legïtimu aylü kaptikimi qamta rantikuyta munaykä’ ”.

8 TAYTA DIOS nimashqannölami prïmü Hanameel palaciupa sawannincho prësu kaykashqäman watukamaq shamur kayno nimarqan: “Anatotcho kaykaq chakräta rantikushayki. Legïtimu aylü kaykarqa jukla rantiykalämay”.

Tsayno nimaptinmi tantiyarqä rantinäpaq TAYTA DIOS kamakaykätsishqanta. 9 Tsaymi prïmü Hanameelpa chakranta rantir chunka qanchis qellayta pägarqä. 10 Manaraq pägarmi papilta rurarkatsir firmar sëllarqä. Tsaynölami testïgukunatapis firmatsirqä. Tsaypitanami aykatapis päganäpaq parlashqäno pägarqä.

11 Ruratsishqä papilta pipis mana kichananpaq cërawan siguratsirqä. Copia kaq papilmi itsanqa siguräni karqan. Ishkan papilkunata aptarkurmi 12 Neríaspa tsurin y Maasíaspa wilkan Baructa entregarqä. Tsayno entregarqä prïmü Hanameelpa nawpancho, firmaq testïgukunapa nawpancho y sawancho kaykaq Judá runakunapa nawpanchömi.

13 Paykuna mayaykaptinmi Baructa kayno nirqä: 14 “Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOSMI kayno nin: ‘Chakrata rantir ruratsishqan papilta copiantinta atska wata churararpis mana ismunanpaq mitu mankaman churay. 15 Kay nacionchöqa yapaymi chakrata, wayita y üva chakrata rantipäkunkipaq y rantikunkipaq. Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi tsayno nï’ ”.

Tayta Diosta Jeremías manakushqan

16 Neríaspa tsurin Baructa tsay papilkunata qoykurmi TAYTA DIOSTA manakur kayno nirqä:

17 “TAYTA DIOS, pasaypa munayniyuq karmi jana patsatapis y kay patsatapis kamashqanki. Qampaqqa manami imapis sasa kantsu. 18 Cäsukushuqnikikunataqa maytsika kaptinpis kuyapankimi. Jutsa rurayta mana kachariqkunatami itsanqa kikinta y tsurinkunatapis castiganki. Munayniyuq Tayta Diosmi kaykanki. Jutikiqa lapanta mandaq *Yahwehmi kaykan. 19 Qam yarpashqaykikunaqa tantiyayta mana atipaypaqmi kaykan. Lapan rurashqaykikuna alimi kaykan. Rikaykankimi runakuna imata rurashqantapis. Tsaymi rurashqanman tupu yanapanki o castigankipis.

20 “Egiptupita Israel runakunata jorqamurmi mantsariypaq kaqkunata rurarqayki. Tsaynölami kananpis kay nacioncho y maytsay nacionkunachöpis espantaypaq kaqkunata ruraykanki. Tsaymi munayniyuq kashqaykita pïmaypis parlapäkun. 21 Munayniyuq karmi espantaypaq kaqkunata rurashpayki Egiptupita kuyashqayki unay aylükunata jorqamurqayki. Imaypis mana rikashqankunata ruraptikimi lapan runakuna pasaypa mantsakashqa rikakärirqan. 22 Nirkurmi promitishqaykino kay nacionta qoykurqayki. Kaychöqa lëchipis abëjapa mishkinpis yakunöraqmi atska kaykan.

23 “Tsayno kaptinpis kay nacioncho tarnami mana cäsukushurqaykitsu. Leynikikunatapis manami cumplirqantsu. Nishqaykita manami imatapis rurarqantsu. Tsayno kaptinmi paykunata kanan castigaykanki.* 24 Tsaymi Babilonia soldädukuna kay markaman yaykamunanpaq murälla waqtankunapa alpata qotupäkushqa. Markata tumaparämuptinmi runakuna yarquyta mana kamäpakur wakin yarqaypita wanunqa y wakinkuna pesti qeshyawan wanunqa. Babilonia soldädukuna markaman yaykamuptinnami wakin runakuna guërracho wanunqa. Tsayno vincimashpanmi noqakunata munayninman churapäkamanqa. Kay markata ima pasananpaq kashqantapis nishqaykinölami kanan pasaykan.

25 “TAYTA DIOS, ¿Babilonia soldädukunapa munaynincho kay marka kananpaq kaykaptinku testïgukunapa nawpancho chakrata rantinäpaq nimashqanki?”

Jerusalénta Babilonia runakuna munayninman churananpaq nishqan

26 Tsayno nir manakuptïmi TAYTA DIOS kayno nimarqan: 27 “Noqaqa lapan kawaqkunapa TAYTA DIOSNINMI kaykä. Tsaymi noqapaqqa imapis mana sasatsu kaykan.* 28 Babilonia nacionpa mandaqnin rey Nabucodonosorpa y soldädunkunapa munayninmanmi kay markata kachaykushaq. Paykunami munaynincho tsararanqa.*

29 “Tsaymi Jerusalén markata jiruruparaykämuq Babilonia soldädukuna yaykamushpan wayikunata rupatsir ushapäkunqa. Tsaynölami wayikuna janancho* *Baalta adorar inciensu qoshtatsikunankunatapis rupatsir ushanqa. Tsay wayikunachömi Jerusalén runakuna pasaypa rabyatsimar juk dioskunata adorar vïnutapis jichapäkurqan. Tsay wayikunaqa lapanpis ruparmi ushakanqa.

30 “Noqa TAYTA DIOSMI kayno nï: Unaypita patsami Israel runakuna y Judá runakunaqa mana munashqäkunata rurashqa. Ïdulukunata ruraykur adorashpanmi pasaypa rabyatsimashqa. 31 Kay markacho tashqan junaqpita patsami pasaypa rabyatsimashqa. Tsaymi chipyaq ushakätsishaq 32 lapanpis jutsata rurar rabyatsimashqanpita. Tsayno rabyatsimashqa Israel runakuna, Judá runakuna, Jerusaléncho taqkuna, mandaqnin reykuna, autoridäninkuna, cürankuna y profëtankuna. 33 Paykunaqa manami cäsupäkamashqatsu. Unaypita patsa yaparir yaparir yachaykätsiptïpis y jutsa rurayta kacharinanpaq mayjina anyapaptïpis manami cäsukärimashqatsu.

34 “Adoramänan templutapis manakaqman churashpanmi ïdulukunata tsayman churapäkushqa. 35 Ben-hinom raqracho* *altarkunata rurarmi Baal diosta adorapäkushqa. Moloc diostapis adorashpanmi* tsay altarkunacho olquta warmitapis tsurinkunata rupatsipäkushqa. Tsayta rurananpaq manami nirqätsu ni yarpaylapis yarparqätsu. Tsayno rurashpanmi lapan Judá runakunata jutsaman tunitsipäkushqa.

Nacionninman shuntamunanpaq nishqan

36 “Qamkuna nirkaykanki kay markacho wakin runakuna guërracho wanunanpaq kashqanta, wakinkuna yarqaypita wanunanpaq kashqanta y wakinkunana pesti qeshyawan wanunanpaq kashqanta. Tsaynöpis nirkaykanki Babilonia nacionpa mandaqnin rey vinciykur munayninman churashunaykipaq kashqanta.

“Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: 37 Nishqaykinölami kanqa. Pasaypa rabyarmi maytsay nacionkunamanpis qarqupäkushayki. Tsayno kaptinpis qamkunapita miraqkunata tsay nacionkunapita shuntamushaqmi. Kay nacionman shuntarkamurnami paykunata yanapashaq jawkala kawapäkunanpaq. 38 Paykunami kuyashqä runakuna kapäkunqa. Noqanami paykunapa Diosnin kashaq. 39 Shonqunmanmi ali yarpayta churashaq imaypis *mantsakamar munashqäno kawananpaq. Tsaynöpami kikinkunapis y tsurinkunapis ali kawanqapaq.

40 “Paykunawanmi *pactuta rurashaq imayyaqpis yanapanäpaq. Tsaynöpis paykunapa shonqunmanmi ali yarpayta churashaq imayyaqpis noqalatana sirvimänanpaq.* 41 Ali kawananpaqmi kushishqa yanapashaq.* Lapan shonqüwan kuyashpämi plantata plantaqno paykunata kay nacioncho tsararäshaq. Tsay nishqätaqa cumplishaqmi. 42 Qamkunata castiganäpaq nishqäta y yanapanäpaq nishqätapis cumplishaqmi. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï.

43 “Qamkuna nirkaykanki kay nación chunyaq kananpaq kashqanta y runapis ni uywapis manana kananpaq kashqantami. Tsaynöpis nirkaykanki Babilonia soldädukuna munaynincho tsararäshunaykipaq kashqantami. Nishqaykinömi rasunpa kanqa. Tsayno kaptinpis noqaqa nï kay nacioncho runakuna yapay chakrayuq kananpaq kashqantami. 44 Juk lädu nacionkunacho tashqanpita kay nacionman shuntamuptïmi chakrata yapay rantipäkunqa y rantikärinqa. Rantikurmi papilta rurarkur autoridäwan sëllatsinqa. Testïgukunapis tsay papilman firmanqa. Tsaynöqa ruranqa Benjamín particho, Jerusalén nawpankunacho, intëru Judá nación markakunacho, jalqakunacho, *Sefelacho kaykaq markakunacho y *Neguev markakunachömi. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

Kuyashqan runakunata yanapananpaq Tayta Dios nishqan

33 Palaciupa sawannincho Jeremías jinalaraq prësu kaykaptinmi TAYTA DIOS yapay kayno nirqan: 2 “Patsata kamaq y shumaq kananpaq kamakätsiq TAYTA DIOS karmi kayno nï: 3 Manakamay. Manakamaptikiqa mana tantiyashqaykita y mana musyashqaykitami tantiyatsishayki.

4 “Israel runakunata kuyaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: Jerusalén runakunaqa wayikunata juchutsir rumikunata y qerukunata murälla nawpanman qotushqa. Tsaynölami reypa wakin wayinkunata juchutsir murälla nawpanman qotushqa. Tsayno rurapäkushqa Babilonia soldädukuna marka murällata mana juchutsinanpaqmi. 5 Murällata tsayno sigurar Babilonia* soldädukunata ichipaptinpis paykunapita pasaypa rabyashqa kar manami defiendikärinanpaq yanapashaqtsu. Tsaymi tsay soldädukuna markaman yaykamur runakunata tsaytsikata wanutsipäkunqa. Wanutsiptinmi maytsaychöpis ayakuna jitarpanqa. Tsayno kanqa jutsata rurashqanpita castigaptïmi.

6 “Tsayno ushakätsiptinpis watakuna pasarkuptinqa qeshyaykaqta jampir aliyätsiqnömi imaypis jawkana kawananpaq yanapashaq. 7 Tsaymi juk lädu nacionkunacho tashqanpita Judá runakunata y Israel runakunata nacionninman shuntamushaq. Unay kawashqanno tsaycho yapay jawkana kawananpaqmi yanapashaq. 8 Mana cäsukamar conträ sharkushqanpita y jutsata rurashqanpitami perdonashaq. Jutsaynaq kananpaqmi lapan jutsankunata maylashaq. 9 Jerusalén runakunata yanapashqäta musyashpanmi lapan nación runakuna mantsakashqa rikakärinqa. Jawka kawapäkunanpaq yanapaptïmi intëru munducho taqkuna kushikushpan alabamanqa”.

“Agradëcikamar templüman ofrendata yapaymi apapäkamunqa. Puntata kashqanno yapay kananpaqmi kuyashqä runakunata juk lädu nacionkunacho tashqanpita nacionninman shuntamushaq. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

12 Lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: “Intëru kay nación markakunacho runa mana kaptinpis y uywakuna mana kaptinpis yapaymi uywakunata mitsikärinqa. 13 Jalqakunacho kaykaq markakunachöpis, *Sefelacho kaykaq markakunachöpis, *Neguevcho kaykaq markakunachöpis, Benjamín partichöpis, Jerusalén nawpankunachöpis y intëru Judá nacionchöpis yapaymi rikapäkunkipaq uyshankunata yuparkaykaqta. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

David aylu reykuna imaypis kananpaq nishqan

14 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Tiempu chayamunqanami Israel runakunata y Judá runakunata promitishqänöla yanapanäpaq. 15 Tsay witsanmi David aylupita Renuevo nishqan runata churashaq rey kananpaq. Munashqäno mandarmi kay nacioncho pïmaytapis ali rikanqa. 16 Tsay witsanmi Jerusaléncho y intëru Judácho jawka kawapäkunqa. Tsaymi Jerusalén markapa jutin kanqa TAYTA DIOSMI Salvamaqnintsi*”.*

17 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Davidpita miraq runami imaypis Israel runakunapa mandaqnin rey kanqa.* 18 Cürakuna y *levitakuna imaypis kanqami *altarnïcho rupatsina sacrificiuta, tsaki mikuy ofrendata y wakin sacrificiutapis waran waran rupatsipäkunanpaq”.*19 Jeremíasta TAYTA DIOS mastapis kayno nirqan: 20 “Noqa TAYTA DIOSMI kayno nï: Tsakaywan y junaqwan *pactu rurashqäta cumplirmi intita imaypis jeqatsimü y jeqatsï. Tsay pactuta imaypis cumplishqänömi 21 sirvimaqnï Davidwan pactu rurashqätapis* cumplishaq. Cumpliptïmi paypita miraqkuna imaypis rey kanqa. Tsaynölami imaypis cumplishaq levitakunawan y cürakunawan pactuta rurashqäta. Paykunawanmi pactuta rurarqä imaypis sirvimänanpaq.* 22 Qoylarkuna yupaytapis mana atipaypaq kashqanno y lamar kuchuncho aquyshapis yupayta mana atipaypaq kashqannömi sirvimaqnï Davidpita miraqkuna y sirvimaqnï levitakunapis kanqa”.

23 Jeremíasta TAYTA DIOS mastapis kayno nirqan: 24 “¿Tantiyankiku akrashqä Israel y Judá runakunata manana yanapaykashqäta runakuna rimarkaykashqanta? Tsayno rimarmi manakaqman churar naciontanönatsu rikarkaykan. 25 Tsakaywanpis junaqwanpis pactuta ruraq TAYTA DIOS kar y jana patsapaqpis kay patsapaqpis leyta churaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: 26 Jacobpita y sirvimaqnï Davidpita miraqkunata imaypis yanapashaq. Davidwan pactuta rurashqäta cumpliptïmi paypita miraqkuna imaypis rey kanqa. Tsaymi Abrahampita, Isaacpita y Jacobpita miraq runakunapa mandaqnin rey imaypis kanqa. Paykunata kuyaparmi juk lädu nacioncho tashqanpita nacionninman shuntamushaq”.

Rey Sedequías imano wanunanpaq wilashqan

34 Jerusalén markata y intëru Judá nacioncho kaykaq markakunata Babilonia nacionpa mandaqnin rey Nabucodonosor soldädunkunawan y munaynincho kaq nacionkunapa soldädunkunawan atacaykaptinmi* Jeremíasta TAYTA DIOS kayno nirqan: 2 “Israel runakunata kuyaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: Judá nacionpa mandaqnin rey Sedequíasta kayno ninki: ‘TAYTA DIOSMI kayno nin: Kay markata Babilonia nacionpa mandaqnin reypa munayninman entregaptïmi lapanta rupatsinqa. 3 Qamqa manami imanöpapis qeshpinkipaqtsu. Tsaypa trukanqa prësu tsarirkur paypa makinman entregashuptikimi juzgashunkipaq. Nirkurmi Babiloniaman prësu apashunkipaq.

4 “ ‘Judá nacionpa mandaqnin rey Sedequías, tsayno kananpaq kaptinpis noqa TAYTA DIOS niykä guërracho mana wanunaykipaq kashqantami. 5 Tsaypa trukanqa awkinyar ali wanuypa wanuptikimi unay ayluyki reykunata pampashqanno qamtapis inciensuwan qoshtatsir pampashunkipaq. Waqashpanmi kayno nipäkunqa: “¡Ay taytalay tayta Sedequías!” Tsayno kananpaq kashqanta noqa TAYTA DIOSMI nï’ ”.

6 Tayta Dios nishqannölami Judá nacionpa mandaqnin rey Sedequíasta profëta Jeremías Jerusaléncho wilarqan. 7 Tsay hörami Babilonia nacionpa mandaqnin rey soldädunkunawan Jerusalénta atacaykarqan. Tsaynölami atacaykarqan Laquis markata y Azeca markatapis. Judá nacioncho wakin corralashqa markakunataqa maynami vincishqa karqan. Jerusalén, Laquis y Azeca markakunatami itsanqa mana vincirqanraqtsu.

Hebreo mayinkunata ashmay kashqanpita kacharishqan

8 Kaychömi qelqaraykan profëta Jeremíasta Tayta Dios wilapashqan. Tsay witsanmi Jerusaléncho taq runakunawan rey Sedequías wilanakärirqan hebreo mayinkunata olqutapis warmitapis ashmay kashqanpita kacharinanpaq. 9 Tsaymi nipäkurqan pipis ashmayninpaq manana tsararänanpaq kashqanta. 10 Tsayno wilanakurmi lapan autoridäkuna y lapan runakuna ashmayninkunata kacharirqan. 11 Tsaypita tiempu pasarkuptinnami kacharishqanpita lakikur ashmayninkunata olqutapis warmitapis yapay shuntapäkurqan.

12 Tsaymi Jeremíasta TAYTA DIOS kayno nirqan: 13 “Israel runakunata kuyaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: Unay ayluykikunata Egiptucho ashmay karkaykaqta jorqamurmi paykunawan *pactuta rurarqä. Pactuta rurarmi nirqä 14 ashmaynin kananpaq rantishqan hebreo mayinkunata soqta wata tsarararkur cada qanchis watachöqa kacharinanpaq.* Tsayno niykaptïpis unay ayluykikuna manami cäsukamashqatsu.

15 “Qamkunaqa nishqäta cäsukurmi hebreo mayiki kaq ashmaynikikunata kacharishqanki. Tsayno kacharinaykipaqmi adoramänayki templuman yaykur nawpächo wilanakurqayki. 16 Tsayno wilanakuykarpis qamkunaqa yapaymi ashmayniki kananpaq olquta y warmitapis shuntapäkushqanki. Kacharinaykipaq nawpächo promitirpis yapay shuntashpayki manakaqmanmi churamashqanki.

17 “Noqa TAYTA DIOSMI kayno nï: Qamkunaqa marka mayikikunata libri kacharinaykipaq nishqäta manami cäsukamashqankitsu. Tsaymi kananqa qamkunata mana yanapashaykinatsu. Mana yanapaptïmi wakinniki guërracho wanupäkunkipaq, wakinniki yarqaypita wanupäkunkipaq y wakinnikinami pesti qeshyawan wanupäkunkipaq. Tsayta mayarmi maytsay nacioncho taq runakuna mantsakanqapaq. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï.

18 “Marka mayikikunata libri kacharinaykipaq nawpächömi pactuta rurapäkushqanki. Tsay pactuta rurar turituta pulanpa cuartutsaykur aytsanta frenti frenti churapäkushqanki. Nirkur tsay churashqayki aytsakunapa chawpinpa pasarqayki kayno nir: ‘Noqakunatapis ishkayman kutsuqno castigamätsun promitishqäta mana cumpliptïqa’. Tsayno nirkurpis mana cumplishqaykipitami kanan castigashayki.

19 “Aytsakunapa chawpinpa pasar promitimarpis mana cumplipäkushqaykipitami castigashayki Judá nacionpa autoridäninkuna kaptikipis, Jerusalén markapa autoridäninkuna kaptikipis, reypa yanapaqninkuna kaptikipis, cürakuna kaptikipis y pï kaptikipis.* 20 Castigarmi kamakätsishaq contraykikuna wanutsishunaykipaq. Ayaykikuna jitarpaptinmi wiskulkuna y jirka uywakuna mikupäkushunkipaq.

21 “Qamkunata castigashqänölami Judá nacionpa mandaqnin rey Sedequíasta y yanapaqninkunatapis castigashaq. Castigarmi kamakätsishaq Babilonia nacionpa mandaqnin reypa y soldädunkunapa munaynincho kapäkunanpaq. Tsay rey atacarkaykäshushqaykicho witikushqana kaptinpis* 22 yapay atacashunaykipaqmi kutitsimushaq. Vincishushpaykimi wayikikunatapis rupatsir ushapäkunqa. Intëru Judácho kaq markakunatapis ushakätsiptinmi chunyaq rikakunqa. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

Recab aylu runakuna cäsukuq kashqan

35 Josíaspa tsurin Joacim* Judá nacionpa mandaqnin rey kaykashqan witsanmi TAYTA DIOS kayno nimarqan: 2 “Recab aylu runakunata templucho kaykaq juk cuartuman pushaykur vïnuta makyanki upunanpaq”.

3 Tsayno nimaptinmi Recab aylu runakunaman aywar tarirqä tocäyü Jeremíaspa tsurin Jaazaníasta, wawqinkunata, tsurinkunata y Recab aylu lapan runakunatapis. Jaazaníasqa Habasiníaspa wilkanmi kaykan. 4 Paykunatami pusharqä Igdalíaspa tsurin profëta Hanánpa discïpulunkuna juntakashqan cuartuman. Tsay cuartuqa altuschömi karqan. Mandaqkunapa cuartun nawpancho y Salumpa tsurin Maasíaspa cuartun jananchömi karqan. Maasíasqa templupa punkun täpaq runami kaykan.

5 Chayaykatsirmi tinäja y väsukuna junta vïnuta apaykur Recab aylu runakunata kayno nir churaparqä: “Kay vïnuta upurkulay, taytakuna”.

6 Tsayno sirviptïmi kayno nipäkamarqan: “Noqakunaqa manami vïnuta upupäkütsu. Unay aylükuna Recabpa tsurin Jonadabmi* yätsirqan paypita miraqkuna vïnuta imaypis mana upupäkunanpaq. 7 Tsaynöpis yätsirqan wayinkunata mana rurapäkunanpaq, mana murukärinanpaq y üvata mana plantapäkunanpaqmi. Tsaynöpis yätsirqan puritsina toldukunalacho tänanpaqmi. Yätsishqanta cäsukur atska wata kay patsacho kawapäkunanpaqmi nishqa.

8 “Tsaymi kikïkunapis, warmïkunapis ni tsurïkunapis unay aylükuna Jonadab lapan nishqanta cäsukur vïnuta mana upupäkütsu. 9 Tsaynölami wayikunatapis mana rurapäkütsu, chakrayuq kaytapis mana munapäkütsu, üvatapis mana plantapäkütsu ni murukärïtsu. 10 Toldukunalachömi tarkaykä. Unay aylükuna Jonadab nishqannölami lapanta rurapäkü.

11 “Itsanqa Babiloniapa mandaqnin rey Nabucodonosor kay nacionta atacaptinmi Jerusalénman shapäkamushqä. Babilonia* y Siria nación soldädukunapita qeshpimurmi kanan Jerusaléncho tarkaykä”.

12 Recab aylu runakuna tsayno niptinmi Jeremíasta TAYTA DIOS kayno nirqan: 13 “Judácho y Jerusaléncho kaykaq runakunata kayno wilay: ‘Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: Tantiyakärinaykipaq kanan nishqäta shumaq mayapäkamay. 14 Vïnuta mana upunanpaq tsurinkunata Jonadab yätsishqanta cäsukärishpanmi kananyaqpis paypita miraqkuna mana upupäkuntsu. Qamkunaqa unaypita patsa yaparir yaparir wilapaykaptïpis manami cäsukamankitsu.

15 “ ‘Wilapäshunaykipaqmi sirvimaqnï profëtakunata unaypita patsa yaparir yaparir kachamushqä. Nishqäta wilashushpaykimi nipäkushushqanki mana alikunata mana rurapäkunaykipaq y juk dioskunata mana adorapäkunaykipaq. Tsaynöpis nishushqanki jutsa ruraykunata kacharir unay ayluykikunata y qamkunata qoykushqä nacioncho kawapäkunaykipaq kashqanta. Profëtakunawan tsayno wilaykätsiptïpis manami cäsukamashqankitsu. 16 Recabpa tsurin Jonadabpita miraqkunaqa unay aylun yätsishqankunata cäsukärinmi. Kuyashqä runakunami itsanqa nishqäkunata mana cäsukamantsu.

17 “ ‘Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: Judá runakunaqa y Jerusaléncho taq runakunaqa yätsiptïpis manami cäsukamantsu. Ni tantiyatsiptïpis manami mayakamantsu. Mana cäsukamaptinmi castiganäpaq nishqänöla fiyupa castigashaq’ ”.

18 Recab aylu runakunata Jeremías kayno nirqan: “Kuyamaqnintsi y lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: ‘Unay ayluyki Jonadab nishqanta cäsukushqaykipitami 19 Jonadabpita miraqkunacho kanqa imaypis sirvimänanpaq. Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi tsayno nï’ ”.

Jeremías qelqatsishqan rölluta templucho Baruc liyipashqan

36 Josíaspa tsurin Joacim* chusku watana Judá nacioncho rey kaykaptinmi* Jeremíasta TAYTA DIOS kayno nirqan: 2 “Rey Josías kaykashqan witsanpita hasta kananyaq lapan wilapashqäkunata mushuq rölluman qelqay. Qamta wilaparmi musyatsishqä Israel runakunata, Judá runakunata y wakin nación runakunata castiganäpaq kashqanta. Tsay lapanta mana qonqaypa qelqay. 3 Paykunata castiganäpaq kashqanta musyashpan Judá runakuna capazchari jutsa ruraykunata kacharinmanpis. Kachariptinqa jutsata rurashqanta perdonashaqmi”.

4 Tsaymi TAYTA DIOS lapan revelashqanta Neríaspa tsurin Baructa qayaykur mushuq rölluman qelqananpaq Jeremías dictarqan. 5 Nirkurmi Baructa Jeremías kayno nirqan: “Musyashqaykinöpis noqataqa manami TAYTA DIOSPA templunman aywanäta munapäkuntsu. 6 Tsaymi qam aywaykur Judá runakuna markankunapita templuman ayunaq shamuptin TAYTA DIOS imata nishqantapis kay rölluta lapan runakunata liyipanki. 7 Fiyupa rabyashpan kay markata castigananpaq nishqanqa mantsakuypaqmi kaykan. Tsayta mayar jutsa rurashqanta kacharir TAYTA DIOSTA ruwakäriptin capazchari perdonanmanpis”.

8 Tsaymi Jeremías nishqannöla templuman aywaykur Neríaspa tsurin Baruc röllucho qelqaraykaqta runakunata liyiparqan. 9 Tsayno liyiparqan Josíaspa tsurin Joacim pitsqa wata isqun killana Judá nacioncho rey kaykaptinmi. Tsay witsanmi intëru Judá nacioncho kaykaq markakunapita templuman aywapäkurqan Jerusaléncho taqkunawan TAYTA DIOSPA nawpancho ayunapäkunanpaq.

10 Tsaycho juntakaptinmi TAYTA DIOSPA templunman Barucpis aywarqan röllucho qelqaraykashqanta liyipänanpaq. Chayaykurmi secretariu Safánpa* tsurin Gemaríaspa cuartun punkupita lapan runakunata liyiparqan. Tsay cuartu karqan jana kaq patiucho y Mushuq Punku cercanchömi.

11 TAYTA DIOS nishqanta Baruc liyipashqantami Gemaríaspa tsurin Micaías mayarqan. Micaías karqan Safánpa wilkanmi. 12 Mayaykurmi reypa palaciunman aywar yaykurqan secretariupa despächunman. Tsaychömi tarirqan lapan autoridäkuna jamarpaykaqta. Paykuna karqan secretariu Elisama, Semaíaspa tsurin Delaía, Acborpa tsurin Elnatán, Safánpa tsurin Gemarías, Ananíaspa tsurin Sedequías y mas wakin autoridäkunapis. 13 Paykunatami Micaías wilarqan templucho runakunata Baruc imata liyipashqantapis.

14 Wilaptinmi autoridäkunaqa Jehudíta kacharqan Baructa pushamunanpaq. Jehudí karqan Netaníaspa tsurin, Selemíaspa wilkan y Cusipa wilkanpa tsurinmi. Baruc kaqman chayaykurmi kayno nirqan: “Lapan runakunata liyipashqayki rölluta apakurkurshi aywashun”.

Niptinmi liyipashqan rölluta apakurkur Neríaspa tsurin Baruc autoridäkuna kaqman aywarqan.

15 Chayaykuptinmi autoridäkuna kayno nipäkurqan: “Jamakuläshun, tayta. Templucho liyipashqayki röllupita noqakunatapis liyipaykalämay”. Tsaymi Baruc liyiparqan.

16 Liyipayta usharkuptinmi mantsakashqa rikapänakur Baructa kayno nipäkurqan: “Lapan liyipämashqaykita reyta wilashun”.

17 Rey kaqman manaraq aywarmi Baructa tapupäkurqan kayno nir: “¿Jeremíasku nishushqanki lapan tsaykunata qelqanaykipaq?”

18 Tsaymi Baruc kayno nirqan: “Aw, pay dictamaylantami rölluman lapanta qelqashqä”.

19 Tsaymi Baructa kayno nipäkurqan: “Maycho kaykashqaykita pipis mana musyananpaq Jeremíaswan pakakäriy”.

Rölluta rey Joacim rupatsishqan

20 Nirkurmi secretariu Elisamapa despächuncho rölluta kachaykur rey kaykashqan patiuman aywapäkurqan. Chayaykurmi wilapäkurqan imata mayashqantapis.

21 Wilapäkuptinmi Jehudíta reyqa kacharqan rölluta apamunanpaq. Tsaymi secretariu Elisamapa despächunpita rölluta aparkamur reyta y tsaycho kaykaq autoridäkunata liyiparqan.

22 Tsay witsanqa isqun kaq killami karqan. Tsaymi tamya killa kar qasaptin sälancho ninata ratarkatsir mashakur rey kaykarqan. 23 Kimsa o chusku höjatano Jehudí liyiylantami rey cuchilluwan rölluta kutsurir mashakuykashqan ninaman qaykurqan. Tsaymi lapan rölluta rupatsir usharqan. 24 Liyipashqanta mayarpis manami reypis ni yanapaqninkunapis mantsakurqantsu ni lakikur röpankunatapis rachirqantsu.

25 Tsay rölluta mana rupatsinanpaq Elnatán, Delaía y Gemarías ruwaptinpis rey manami cäsurqantsu. 26 Tsaypa trukanqa tsurin Jerameelta, Azrielpa tsurin Seraíasta y Abdeelpa tsurin Selemíasta kacharqan secretariu Baructa y profëta Jeremíasta prësu tsarimunanpaq. Kachaptinpis TAYTA DIOS pakashqa kaptinmi mana tarirqantsu.

Juk rölluchöna qelqananpaq Jeremíasta Tayta Dios nishqan

27 Jeremías dictashqan y Baruc qelqashqan rölluta rey rupatsiptinpis yapaymi Jeremíasta TAYTA DIOS kayno nirqan: 28 “Yapay juk rölluman qelqatsiy Judá nacionpa mandaqnin rey Joacim rupatsishqancho qelqarashqantanöla.

29 “Nirkur rey Joacimta kayno ninki: ‘TAYTA DIOSMI kayno nin: Tsay röllucho qelqaraykarqan Babilonia nacionpa mandaqnin rey chaykamur kay nacioncho runakunata y uywakunata ushakätsinanpaq kashqanmi. Tsaymi lakikunaykipa trukanqa ¿imanirtaq rabyar tsay rölluta rupatsishqanki?

30 “ ‘Tsayno rupatsishqaykipitami TAYTA DIOS kar qamta kayno nï: Qampita miraqkuna manami mayqanpis David jamarashqan trönucho mandar jamaranqatsu. Wanuptiki manami pampashunkipaqtsu, sinöqa junaqpa shanaychömi y tsakaypa qasaychömi ayayki jitaranqa. 31 Qamtapis, tsurikikunatapis y lapan yanapashuqnikikunatapis jutsata rurapäkushqaykipitami castigashayki. Castiganäpaq wilakatsishqäta mayayta mana munaptikipis wilakatsishqänölami Jerusaléncho taqkunata y intëru Judácho taqkunata castigashaqpaq’ ”.*

32 Tayta Dios tsayno niptinmi Neríaspa tsurin secretariu Baructa Jeremías juk röllutana kamariparqan yapay qelqananpaq. Judá nacionpa mandaqnin rey Joacim rupatsishqan röllucho qelqarashqantanölami lapanta qelqarqan. Tsay qelqashqanman mas atskatami Jeremías yapatsirqan.

Jeremíasta rey Sedequías ruwakushqan

37 Josíaspa tsurin Sedequíasnami Joacimpa tsurin Coníaspa* trukan Judá nacioncho rey karqan. Rey kananpaqmi Babiloniapa mandaqnin rey Nabucodonosor churarqan. 2 Manami rey Sedequíaspis, yanapaqninkunapis ni Judá runakunapis cäsukurqantsu profëta Jeremíaswan TAYTA DIOS wilakatsishqanta.

3 Juk junaqmi rey Sedequías Selemíaspa tsurin Jucalta y Maasíaspa tsurin cüra Sofoníasta kacharqan profëta Jeremíasta ruwakur kayno ninanpaq: “TAYTA DIOSNINTSITASHI manakuykulanki noqakunata yanapamänanpaq”.

4 Tsay witsan manaraq prësu tsariptinmi Jeremías libri puriykarqan. 5 Tsaynöpis tsay witsanmi Babilonia* soldädukuna mayapäkurqan Jerusalén runakunata yanapananpaq Faraónpa soldädunkuna Egiptupita aywarkaykämushqanta. Tsayta mayaykurmi Jerusalénta jiruruypa tsaparpaykashqanpita Babilonia soldädukuna aywapäkurqan paykunawan pelyananpaq.

6 Tsaymi profëta Jeremíasta TAYTA DIOS kayno nirqan: 7 “Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: Manakamänaykipaq tsayno ruwakushuptiki Judá nacionpa mandaqnin reyta kayno ninki: ‘Qamkunata yanapashunaykipaq shamurpis Faraónpa soldädunkuna manami yanapashunkipaqtsu, sinöqa nacionninmanmi kutikärinqa. 8 Tsayta rikarmi Babilonia soldädukuna kutimur Jerusalénta atacar munayninman churanqa. Nirkurnami wayikunatapis chipyaq rupatsir ushanqa.

9 “ ‘Noqa TAYTA DIOSMI kayno nï: Babilonia soldädukuna mana kutimunanpaq kashqanta ama yarpapäkuytsu. Atacashunaykipaq paykuna kutipäkamunqami. 10 Tsay soldädukunata wanutsipäkuptikipis juk ishkay quëdaqkuna wanunaykarpis toldunkunacho jitaraykashqanpita sharkurkurmi kay markata rupatsipäkunqa’ ”.

Jeremíasta carcilman wichqashqan

11 Faraónpa soldädunkuna aywaykämushqanta musyar Babilonia soldädukuna aywakushqana kaptinmi 12 Jerusalénpita Jeremías yarquykarqan Benjamín particho aylunkunawan herenciata rakipänakunanpaq. 13 Benjamín Punku nishqanpa Jerusalénpita yarquykaqtami punku täpaqkunapa capitannin Irías prësu tsariykur kayno nirqan: “¡Qamqa Babilonia soldädukunaman qelikuqmi aywaykanki!”

(Iríasqa Selemíaspa tsurin y Hananíaspa wilkanmi karqan.)

14 Tsayno niptinmi Jeremías kayno nirqan: “¡Manami Babilonia soldädukunamantsu aywaykä!”

Niykaptinpis mana mayaq tukushpanmi Jeremíasta prësu tsarirkur mandaqninkunaman Irías aparqan. 15 Chayaykatsiptinmi mandaqkuna pasaypa rabyakushpan Jeremíasta maqarkatsir carcilman wichqatsirqan. Tsay carcilqa nawpata secretariu Jonatánpa wayinmi karqan. 16 Tsay wayi rurincho kaykaq pözuchömi atska junaq Jeremíasta winarätsirqan.

17 Tsaypitami rey Sedequías palaciunman qayaykatsir Jeremíasta pakaylapa kayno tapurqan: “¿Imalataqa TAYTA DIOS wilashushqankiku?”

Tsayno tapuptinmi Jeremías kayno nirqan: “Wilamashqami, tayta. Babilonia reypa munayninchöshi qam kankipaq”.

18 Nirkurnami rey Sedequíasta Jeremías kayno tapurqan: “Tayta rey, ¿imatataq qampa contrayki rurashqä carcilman wichqatsimänaykipaq? Tsaynöpis yanapashuqnikikunapa contran y Judá runakunapa contran ¿imatataq rurashqä? 19 Babiloniapa mandaqnin rey mana atacamänantsipaq kashqanta niq profëtaykikuna ¿maytaq? 20 Imano kaptinpis secretariu Jonatánpa wayincho kaykaq carcilman amana yapay kutitsimaytsu, tayta rey. Tsayman wichqatsimaptikiqa wanushaqchari. Ruwakushqäta awniykalämay, tayta rey”.

21 Tsayno ruwakuptinmi rey Sedequías awnir nirqan palaciu sawanlancho prësu wichqarätsinanpaq. Tsaynöpami Jeremías prësu wichqararqan palaciu sawancho. Nirkurmi Sedequías ordenarqan kayno nir: “Jerusaléncho tanta ushakashqanyaq Tanta Ruraqkuna nishqan cällipita waran waran juk tantata Jeremíaspaq apapay”.

Mitu pözuman Jeremíasta winashqan

38 Matánpa tsurin Sefatías, Pasurpa tsurin Gedalías, Selemíaspa tsurin Jucal y Malquíaspa tsurin Pasur mayarqan lapan runakunapa nawpancho Jeremías kayno wilakushqanta: 2 “TAYTA DIOSMI kayno nin: ‘Kay markacho quëdaqkunaqa wakinkuna guërracho wanunqa, wakinkuna yarqaypita wanunqa y wakinkunanami pesti qeshyawan wanunqa. Kaypita qeshpir Babilonia* runakunaman qelikuqkunami itsanqa kawaykanqaraq’.*

3 “Mastapis TAYTA DIOS kaynömi nin: ‘Babiloniapa mandaqnin reymi soldädunkunawan kay markata vincirkur munaynincho tsararanqapaq’ ”.

4 Jeremías tsayno wilakushqanta mayaykurmi tsay autoridäkuna reyman aywaykur kayno nirqan: “Kay runataqa wanutsishun. Tsayno rimarmi kaycho kaykaq soldädukunata y lapan runakunatapis mantsariykätsin. Nacionnintsi salvakunanta kay runa manami munantsu, sinöqa desgracia pasanantami munaykan”.

5 Niptinmi rey Sedequías kayno nirqan: “Makikichömi kaykan. Imatapis yarpashqaykita rurapäkuy. Wanutsiyta munaptikipis qamkunataqa manami michämantsu”.

6 Tsayno niptinmi reypa tsurin Malquíaspa mitu pözunman waskawan watarkur Jeremíasta winarqan. Tsay pözuqa karqan carcilpa sawanninchömi. Tsaycho mitu atska kaptinmi Jeremías ruriyaq jatikarqan.

7 Etiopía runa Ebed-melecmi mayarqan Jeremíasta pözuman winashqanta. Pay karqan palaciucho autoridämi. Tsay hörami Benjamín Punku kaqcho reyqa sesionta ruraykarqan. 8 Palaciupita rey kaqman aywaykurmi Ebed-melec kayno nirqan: 9 “Tayta rey, profëta Jeremíasta mitu pözuman winashpan tsay runakuna pasaypa mana alitami rurashqa. Tsaychöqa yarqaypitachari wanunqapaq. Mikuypis markacho manami kannatsu”.

10 Tsayno niptinmi Ebed-melecta rey kayno nirqan: “Kimsa chunka (30) runakunata pushakurkur ayway profëta Jeremías manaraq wanuptin jorqapäkamunaykipaq”.

11 Tsaymi runakunata pushakurkur Ebed-melec aywarqan reypa palaciuncho kaq makwa röpakuna churaräkunanman. Tsaypita latsapakunata apakurkur aywarmi Jeremíasta waskawan tsay latsapata jitaparqan. 12 Jitaparmi Ebed-melec Jeremíasta kayno nirqan: “Waska mana nanätsishunaykipaq tsay latsapakunata chiklaskuykiman* churakuy”.

Nishqannölami Jeremías watakurqan. 13 Shumaq watakurkuptinnami waskawan tsutaypa pözupita jorqapäkamurqan. Tsaypitanami carcilpa sawannincho Jeremíasta prësu wichqatsirqan.

Jeremíasta rey Sedequías qayatsishqan

14 Tsaypita juk junaqmi templuman yaykuna kimsa kaq punkuman rey Sedequías profëta Jeremíasta qayatsirqan. Tsaychömi kayno nirqan: “Imatapis mana pakaypa rasun kaqta wilamay”.

15 Tsawraqa Jeremías kayno nirqan: “Tayta rey, rasun kaqta wilaptïqa wanutsimankichari. Yätsiptïpis manami chaskimankitsu”.

16 Tsayno niptinmi rey Sedequías jurashpan kayno nirqan: “Manami wanutsishaykitsu ni wanutsiyta munashuqniki runakunapa makinmanpis kachapäshaykitsu. Tsay nishqäta cumplinäpaqmi kawayta qomaqnintsi TAYTA DIOSPA jutincho jurä”.

Rey Sedequías shapshapyaylapa tsayno jurarqan wakinkuna mana mayananpaqmi.

17 Tsaymi Sedequíasta Jeremías kayno nirqan: “Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: ‘Babiloniapa mandaqnin rey kachamushqan capitankunaman jukla rindikuptikiqa manami qamta ni ayluykikunatapis wanutsishunkipaqtsu. Tsayno ruraptiki kay markatapis manami rupatsinqatsu. 18 Paykunaman mana rindikuptikimi itsanqa Babilonia soldädukuna yaykamur kay markata rupatsir ushanqa. Tsayno ruraptin qampis manami qeshpinkipaqtsu’ ”.

19 Tsawraqa Sedequías kayno nirqan: “Babilonia soldädukunaman aywarqa paykunapa makincho kaykaq Judá mayintsikuna maqamänantami mantsakü”.

23 Rey Sedequíasta mastapis Jeremías kayno nirqan: “Tayta rey, warmikikuna y tsurikikuna lapanmi Babilonia soldädukunapa makincho kanqa. Qampis qeshpiyta mana kamäpakurmi Babiloniapa mandaqnin reypa munaynincho prësu kankipaq. Paymi soldädunkunata mandanqa kay markata rupatsir ushananpaq”.

24 Tsayno niptinmi Jeremíasta Sedequías kayno nirqan: “Autoridäkuna wanutsishunaykita mana munarqa nimashqaykita ama pitapis wilapaytsu. 25 Parlashqantsita mayaykurqa autoridäkuna tapushunkipaqmi. Tsaynöpis nipäkushunki lapan nimashqaykita mana wilaptikiqa wanutsishunaykipaq kashqantami. 26 Tsayno nishuptiki parlashqantsita imatapis ama wilaytsu. Tsaypa trukanqa ninki Jonatánpa wayinman prësu mana kutitsinäpaq y tsaycho mana wanunaykipaq ruwakamashqaykita”.

27 Rey nishqannölami lapan autoridäkuna Jeremías kaqman aywaykur tapurqan. Tapuptinpis rey yachatsishqannölami Jeremías nirqan. Jeremíaswan rey parlashqanta mayqanpis mana mayashqa karmi mas imatapis mana rimakuypa yarqukurqan.

28 Jerusalénman Babilonia soldädukuna yaykushqan junaqyaqmi carcilpa sawannincho Jeremías prësu wichqararqan.

Jerusalén markata Babilonia runakuna ushakätsishqan

2 Reyes 24.20—25.21; 2 Crónicas 36.17-21; Jeremías 52.3-30

39 Pusaq wata y chunka killana* Judá nacionpa mandaqnin rey Sedequías kaykaptinmi Babilonia nacionpa mandaqnin rey Nabucodonosor lapan soldädunkunawan aywar Jerusalénta atacananpaq jiruruypa churanakurqan. 2 Chunka wata y chusku killa isqun junaq* Sedequías rey kaykaptinnami tsay soldädukuna murällata uchkuykur markaman yaykapäkurqan. 3 Babilonia nacionpa mandaqnin rey churashqan capitankuna yaykurmi chawpi kaq punkuman churakarqan. Paykuna karqan Nergal-sarezer, Samgar-nebo, mandaq Sarsequim, mandaq Nergal-sarezer y rey churashqan lapan capitankuna.

4 Tsayta rikarmi rey Sedequías lapan soldädunkunawan tsakaypa qeshpir reypa huertan nishqanpa pasar yarqupäkurqan ishkay murälla nishqan punkupa. Tsaypitana *Arabá pampapa aywaq nänipa aywakärirqan. 5 Tsayno qeshpirkaykaptinmi Babilonia* soldädukuna qatipashpan rey Sedequíasta tariparqan Jericó pampacho.

Prësu tsariykurmi Babiloniapa mandaqnin rey Nabucodonosor kaqman apapäkurqan. Nabucodonosorqa kaykarqan Hamatcho kaykaq Ribla* markachömi. Chayaykatsiptinmi Nabucodonosor payta juzgarqan. 6 Riblachömi rey Sedequías rikaraykaptin tsurinkunata wanutsipäkurqan. Tsaynölami Judá nacionpa autoridäninkunatapis wanutsipäkurqan. 7 Kikin Sedequíastanami ishkan nawinta jorqurir cadinawan watarkur Babiloniaman prësu apapäkurqan.

8 Jerusalénchönami reypa palaciunta y tsaycho kaq wayikunatapis Babilonia soldädukuna rupatsir ushapäkurqan. Tsaynölami Jerusalén markapa murällantapis juchutsipäkurqan. 9 Tsaypitanami wardiakunapa capitannin Nabuzaradán quëdaq runakunata y payman qelikuq runakunata Babiloniaman apatsirqan. 10 Judá nacioncho pasaypa waktsakunalatami kachaykurqan. Paykuna arukunanpaqmi üva chakrakunata y murunanpaq chakrakunatapis rikatsirqan.

Prësu kashqanpita Jeremíasta kacharishqan

11 Babiloniapa mandaqnin rey Nabucodonosormi wardiakunapa capitannin Nabuzaradánta kayno nirqan: 12 “Jeremíasta ali rikanki. Imatapis munashqanta kamaripanki”.

13 Tsayno niptinmi wardiakunapa capitannin Nabuzaradán, palaciucho mandaq Nabusazbán, mandaq Nergal-sarezer y Babilonia nacionpa mandaqnin reypa lapan capitanninkunapis 14 carcilpa sawanninpita* Jeremíasta jorqatsimurqan. Nirkurmi wayinman kutitsinanpaq Ahicampa tsurin y Safánpa wilkan Gedalíasta entregarqan. Tsaynöpami quëdaq Judá mayinkunawan Jerusaléncho Jeremías tarqan.

Ebed-melecta Tayta Dios promitishqan

15 Carcilpa sawanlancho Jeremías prësu kaykaptinmi TAYTA DIOS kayno nirqan: 16 “Etiopíapita Ebed-melecta* kayno ninki: ‘Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: Kay markacho ali kaway kananpa trukanqa desgracia kananpaqmi nirqä. Tsay nishqätaqa cumplishaqmi. Tsayno pasashqanta qampis rikankipaqmi. 17 Tsayno kaptinpis mantsakushqayki runakunapita noqami tsapäshayki. 18 Noqaman yärakamashqaykipitami mana wanutsishunaykipaq tsapäshayki. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï’ ”.

Gedalías kaqman Jeremías aywakushqan

40 Kaychömi qelqaraykan Jeremíasta TAYTA DIOS nishqan. Jerusalén runakunata y Judá runakunata cadinawan liyarkurmi Ramá markaman soldädukuna shuntarqan tsaypita Babiloniaman prësu apapäkunanpaq. Jeremíastapis tsaycho wataraykaqta tariykurmi wardiakunapa capitannin Nabuzaradán 2 kayno nirqan: “Kay markata desgracia pasananpaq TAYTA DIOSNIKI nishqannölami 3 cumpliykan. Marka mayikikunata tsayno castigaykan pay nishqanta mana cäsukur jutsata rurapäkushqanpitami.

4 “Cadinawan makipita liyaraykaqta paskariptï manami prësunatsu kankipaq. Babiloniaman aywayta munaptikiqa aku aywakushun. Tsaycho ali kawanaykipaq noqami yanapashayki. Aywayta mana munarqa kaycho quëdakuy. Kay nacioncho maylachöpis gustashqaykicho täkuy.

5 “Kay nacionlacho quëdakuyta munarqa Ahicampa tsurin y Safánpa wilkan Gedalías kaqman aywakuy Judá mayikikunawan tsaycho juntu tänaykipaq. Gedalíastaqa Judá runakunapa gobernadornin kananpaqmi Babiloniapa mandaqnin rey churashqa. Kaycho quëdanaykipaq o noqawan aywanantsipaq qampitami kaykan”.

Tsayno nirmi mikuyta y qellayta kamariparkur Jeremíasta kachaykurqan. 6 Tsaypitami Ahicampa tsurin Gedalías kaqman Jeremías aywakurqan. Paypa makinchömi Judácho quëdaq runakunawan juntu tarqan.

Gedalías gobernador kashqan

7 Judá runakunapa wakin soldädunkuna y capitanninkuna karucho taptinmi Babilonia soldädukuna prësu mana tsaripäkurqantsu. Paykunami mayapäkurqan Ahicampa tsurin Gedalíasta gobernador kananpaq Babiloniapa mandaqnin rey churashqanta. Tsaynöpis mayapäkurqan Babiloniaman prësu mana aywaq olqukunapis, warmikunapis y wamrakunapis Gedalíaspa makinchöna kashqanta. Prësu mana aywaq runakunaqa waktsa runakunami karqan.

8 Tsayta mayaykurmi mandashqan runakunata pushakurkur tsay capitankuna aywarqan Gedalías kaqman. Gedalíasqa Mizpachömi kaykarqan. Aywaq runakuna karqan Netaníaspa tsurin Ismael, Careapa tsurinkuna Johanán y Jonatán, Tanhumetpa tsurin Seraías, Netofacho taq Efaipa tsurinkuna, Maacatcho taq runapa tsurin Jezanías y paykuna mandashqan lapan runakuna.

9 Chayaykuptinmi Ahicampa tsurin y Safánpa wilkan Gedalías tsay capitankunata y paykunawan aywaqkunata kayno nipäkurqan: “Diospa jutinchömi qamkunata nï Babilonia* runakunapa makincho karpis mana mantsakärinaykipaq. Babilonia nacionpa mandaqnin rey nimashqantsita rurar alimi kawapäkushunpaq. 10 Noqaqa kay Mizpachömi täshaq Babilonia autoridäkuna shamuptin qamkunapa favorniki parlanäpaq. Qamkunaqa maychöpis tashqaykicho üvata, hïgusta, dätilta* y olïvupita rurashqa aceitita wayikikunaman atskata shuntapäkuy”.

11 Tsaynölami Moabcho, Amóncho, Edomcho y juk lädu nacionkunacho kaykaq Judá runakunapis mayapäkurqan Babiloniapa mandaqnin rey juk ishkay Judá mayinkunata kachaykushqanta y Gedalíasta paykunapa gobernadornin kananpaq churashqanta. 12 Tsayta mayaykurmi qeshpishqan nacionkunapita Judácho kaykaq markankunaman kutipäkamurqan. Kutimurmi Gedalíaswan parlananpaq Mizpaman aywapäkurqan. Nirkurnami paykunapis markankunaman kutiykur üvata, hïgusta y dätilta atskata shuntapäkurqan.

Gedalíasta wanutsiyta munashqanta Johanán musyashqan

13 Tsay junaqkunalanami Careapa tsurin Johanán y mana rindikuq soldädukunapa capitanninkunapis Mizpaman aywapäkurqan Gedalíaswan parlamunanpaq. 14 Chayaykärirmi kayno nipäkurqan: “Amón nación runakunapa mandaqnin rey Baalismi Netaníaspa tsurin Ismaelta wanutsishunaykipaq kachamushqa”.

Tsayno niptin Gedalías manami criyirqantsu.

15 Tsaymi Careapa tsurin Johanán pakaylapa Gedalíasta Mizpacho kayno nirqan: “Imapis manaraq pasashushqaykiyaq pakaylapa aywaykur Netaníaspa tsurin Ismaelta wanutsishaq. Tsayta manami pipis musyanqatsu. Wanutsishuptikiqa makikicho kaykaq lapan Judá mayintsikunapis mantsakärishpan maytsaypachari qeshpir aywakärinqa”.

16 Niptinmi Gedalías kayno nirqan: “Ismaelpaq nishqayki manami rasunpatsu. Payta ama wanutsiytsu”.

Gedalíasta wanutsishqan

2 Reyes 25.25-26

41 Tsaypita qanchis killa pasarkuptinnami Ismael jutiyuq runa Mizpa markaman chayarqan chunka runakuna pushashqa. Ismaelqa karqan Elisamapa wilkan y Netaníaspa tsurin. Tsaynöpis karqan Judá nacionpa mandaqnin reykuna aylu y rey Sedequíaspa yanapaqnin autoridämi. Chayaykurmi Gedalíaswan mikur upur jamararqan. 2 Mikurkaykashqanchömi pushashqan chunka runakunawan Ismael elaqpita Gedalíasta espädanwan wanuratsirqan. Gedalíastaqa Judá nacionpa gobernadornin kananpaq Babilonia nacionpa mandaqnin reymi churashqa karqan. Tsayno kaykaptinpis mana mantsakuypami wanutsipäkurqan. 3 Tsaynölami Mizpacho Gedalíaswan kaykaq Judá runakunata y Babilonia* soldädukunatapis wanutsipäkurqan.

4 Gedalíasta wanutsishqanta manaraq musyarmi jukaqnin junaq 5 Siquempita, Silupita y Samariapitami pusaq chunka (80) runakuna chayapäkamurqan. Jerusalén markata ushakätsishqanpita pasaypa lakikurmi paykuna kaykarqan shaprankuna rutukushqa, röpankuna rachishqa y qaran pishtaypa pishtashqa. Paykunami apapäkamurqan tsaki mikuy ofrendakunata y inciensuta TAYTA DIOSPA templunman churananpaq.

6 Tsay runakuna Mizpaman manaraq chayaptinmi Netaníaspa tsurin Ismael waqaraykar taripaq aywarqan. Tinkurkushpannami kayno nirqan: “Markaman aku yaykushun Gedalíaswan tinkunaykipaq”.

7 Markaman yaykuriptinnami cumpinchinkunawan Ismael tsay runakunata wanutsirqan. Nirkurmi yaku pözuman ayankunata winarpurqan. 8 Manaraq wanutsiptinmi tsay pusaq chunka runakunapita chunka runakuna Ismaelta ruwakurqan kayno nir: “Ama wanuykatsimaytsu, tayta. Mana wanutsimaptikiqa jirkacho pakaraykätsishqä trïguta, cebädata, aceitita y abëjapa mishkintami qoykushayki”.

Tsayno niptinmi wakin kaqta wanutsirpis ruwakuq kaqkunata mana wanutsirqantsu.

9 Ayakunata Ismael winashqan pözuqa karqan rey Asa* unay ruratsishqan yaku pözumi. Tsay pözuta uchkutsirqan Israel nacionpa mandaqnin rey Baasawan pelyashqan witsanmi. Tsay pözuman juntaqpaqmi ayakunata Ismael winarqan.

10 Nirkurnami Ismaelqa prësu tsarirqan reypa warmi tsurinkunata y Mizpacho quëdaq wakin runakunata. Tsay runakunata wardiakunapa capitannin Nabuzaradánmi Gedalíaspa makinman kachaykurqan. Paykunata prësu apakurkurmi Amón nacionman Ismael aywakurqan.

Prësu apashqan runakunata Ismaelpa makinpita qechushqan

11 Careapa tsurin Johanán y paywan kaykaq capitankunami mayapäkurqan runakunata Ismael wanutsishqanta. 12 Tsaymi lapan runakunata shuntakurkur aywapäkurqan Ismaelwan pelyananpaq. Qatiparmi tariparqan Gabaóncho kaykaq yaku shuntakuna jatun estanqui nawpancho.* 13 Ismael prësu apaykashqan runakuna Johanánta y paywan aywaykaq capitanninkunata rikaykurmi pasaypa kushikushpan 14 paykunaman jukla juntakarqan. 15 Ismaelnami pusaq yanapaqninkunawan qeshpir Amón nacionman aywakurqan.

16 Prësu apaykashqan runakuna karqan soldädukuna, warmikuna, wamrakuna y autoridäkuna. Paykunatami Johanánqa yanapaqnin capitankunawan Ismaelta Gabaóncho qechuramur 17 Belénpa nawpancho kaykaq Gerut-quimamman pusharqan. Tsaychömi patsakärirqan tsaylapitana Egiptupa aywakuyta yarpar. 18 Tsayno aywakuyta yarpapäkurqan Babiloniapa mandaqnin rey churashqan gobernador Gedalíasta Ismael wanutsishqanpita pasaypa mantsakurmi.

Judá runakunata Jeremías yätsishqan

42 Careapa tsurin Johanán, soldädukunapa lapan capitanninkuna, Osaíaspa tsurin Jezanías y mözukunapita qalaykur awkin runakunayaq lapan runakuna juntakaykur 2 profëta Jeremíasta kayno nipäkurqan: “Tayta, jukta ruwakushayki. TAYTA DIOSTA noqakunapaq manakuykulay. Rikashqaykinöpis tsaytsika kashqantsipita pasaypanachaq walkayaykantsi. 3 TAYTA DIOSTA manakuykuy maypa aywanantsipaq kashqantapis y imata ruranantsipaq kashqantapis tantiyatsimänantsipaq”.

4 Tsayno niptinmi Jeremías kayno nirqan: “Ruwakamashqaykinömi TAYTA DIOSNINTSITA manakushaq. Nirkur pay nimashqanta lapantami wilashayki”.

5 Niptinmi Jeremíasta kayno nipäkurqan: “TAYTA DIOS nishqantaqa munar mana munarpis cäsukärishaqmi. Mana cäsukäriptïqa TAYTA DIOS castigamätsun. 6 Munarpis o mana munarpis TAYTA DIOSNINTSI nishqanta wilamaptikiqa cäsukärishaqmi. Cäsukuyta munarmi qamta manakurkaykä. TAYTA DIOSNINTSI nimashqanta cäsukurqa alimi kawapäkushaq”.

7 Tsaypita chunka junaqtami imata ninanpaqpis Jeremíasta Tayta Dios tantiyatsirqan. 8 Tsaymi Careapa tsurin Johanánta, yanapaqnin capitankunata y mözukunapita qalaykur awkin runakunayaq lapan runakunata shuntarqan. 9 Paykunatami Jeremías kayno nirqan: “Israel runakunata kuyaq TAYTA DIOSTA manakunäpaq ruwakamashqaykinömi manakushqä. Paymi kayno nin: 10 ‘Qamkunata castigashqäpita pasaypami lakikü. Tsaymi kay nacioncho quëdaptiki yanapashayki. Nawpataqa wayita juchutsiqno y qewata lukiriqnömi qamkunata castigashqä. Kananqa wayita sharkatsiqno y plantata plantaqnömi yanapashayki.

11 “ ‘Babilonia nacionpa mandaqnin reyta fiyupa mantsakurpis amana mantsakuynatsu. Tsay reypa makinpita qamkunata jorqamunäpaqmi kaykä. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï. 12 Qamkunata kuyapashpämi Babilonia nacionpa mandaqnin reypa shonqunmanpis kuyapäkuyta churashaq. Tsaymi markaykikunapita mana jorqushunkipaqtsu.

13 “ ‘Paqta mana cäsukärimashpayki kayno nipäkunkiman: “Kay nacioncho amana täshunnatsu. 14 Tsaypa trukanqa Egiptupa aywakushun. Tsaychöqa manami guërratapis rikashuntsu ni guërrapaq *cornëta tukamushqantapis mayashuntsu. Yarqaypitapis tsaychöqa manami wanushuntsu. Tsaychöqa jawkami täkushunpaq”.

15 “ ‘Kay nacioncho quëdaq Judá runakuna, kanan niykashqäta shumaq mayapäkuy. Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: Egiptuman aywakuptikiqa 16 espädawan wanutsishunaykita mantsakuptikipis wanutsishunkipaqmi. Yarqaypita wanunaykipaq kashqanta mantsakurpis yarqaypitami ushakankipaq. 17 Egiptucho tashpayki wakinniki guërracho wanupäkunkipaq, wakinniki yarqaypita wanupäkunkipaq y wakinnikinami pesti qeshyawan wanupäkunkipaq. Qamkunata castigaptï manami mayqanikipis kawaykar quëdankipaqtsu.

18 “ ‘Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: Pasaypa rabyashpä Jerusaléncho taqkunata castigashqänömi qamkunatapis Egiptupa aywakäriptikiqa castigashaykipaq. Pasaypa maldicionädu kaptikimi pïmaypis fiyupa mantsakanqa. Manakaqman churashushpaykimi jamurpäshunkipaq. Manami kay nacionman imaypis kutipäkamunkipaqnatsu’ ”.

19 Tayta Dios tsayno nishqanta wilarkurmi Jeremías kayno nirqan: “Judácho quëdaq runakuna, TAYTA DIOS manami munantsu Egiptupa aywapäkunaykita. Tsaypa aywaptikiqa castigashunaykipaq kashqantami qamkunata wilaykä. Tsayta shumaq tantiyakäriy. 20 Qamkunaqa janan shonqulami TAYTA DIOSNINTSITA ruwakunäpaq manakamashqanki kayno nir: ‘TAYTA DIOSNINTSITA noqakunapaq ruwakuykulay. Pay nishqantaqa lapantami chaskikärishaq’. 21 Pay nishqanta wilaptïpis manami cäsukuyta munapäkunkitsu. 22 Tsayno kaykaptinqa shumaq tantiyakäriy. Egiptuman aywarpis wanupäkunkipaqmi. Wakinnikiqa guërracho wanupäkunkipaq, wakinnikiqa yarqaypitami wanupäkunkipaq y wakinnikinami pesti qeshyawan wanupäkunkipaq”.

Mana cäsukuypa Egiptuman aywakärishqan

43 TAYTA DIOS tsayno nishqanta Jeremías wilayta usharkuptinmi 2 Osaíaspa tsurin Azarías, Careapa tsurin Johanán y paykunawan kaykaq runakunapis runa tukushpan kayno nipäkurqan: “¡Qamqa lulakuykankimi! ¡TAYTA DIOSNINTSI manami nishushqankitsu Egiptuman mana aywapäkunäpaq! 3 Tsaytaqa Neríaspa tsurin Barucmi yachaykätsishunki Babilonia* runakunapa makincho kanantsita munar. Barucqa munaykan Babilonia runakuna wanutsipäkamänanta o prësu apapäkamänantami”.

4 Tsayno nirmi Careapa tsurin Johanán, capitankuna y paywan kaykaq lapan runakuna Judácho quëdananpaq TAYTA DIOS nishqanta mana cäsukärirqantsu. 5 Cäsukunanpa trukanqa Johanán y capitankuna Judácho taykaq runakunata pushakurkur Egiptupa aywakärirqan. Tsay pushashqan runakuna maytsay nacionman qeshpishqanpita tsayraq Judáman kutimuq runakunami karqan.* 6 Paykunawanmi aywakärirqan Gedalíaspa makincho Nabuzaradán kachaykushqan runakuna, warmikuna, wamrakuna y Judá nacionpa mandaqnin reypa jipash tsurinkuna. Tsaynölami profëta Jeremías y Neríaspa tsurin Barucpis paykunawan aywakärirqan. 7 TAYTA DIOS nishqanta mana cäsukurmi Egiptupa aywakur Tafnes markayaq chayapäkurqan.*

Egiptuta Nabucodonosor atacananpaq Jeremías nishqan

8 Tafnescho kaykaptinnami Jeremíasta TAYTA DIOS kayno nirqan: 9 “Tafnes markacho Faraónpa palaciun punkuman aywaykur ladrilluwan rurashqa pïsuta uchkurkur jatusaq rumikunata pampay. Nirkur mituwan laqapaylapa ladrillukunata kutitsiy. Tsayno ruray Judá runakunapa nawpancho. 10 Nirkur runakunata kayno ninki: ‘Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: Babilonia nacionpa mandaqnin rey sirvimaq Nabucodonosortami kachamushaq kay pampatsishqä rumikuna janancho toldunta ichirkatsir trönunta churananpaq. 11 Chaykamurmi Egipto runakunata soldädunkunawan atacar vincinqa. Wanuqpaq kaqkunaqa wanunqami. Prësu aywaqpaq kaqkunaqa prësumi aywanqa. Guërracho espädawan wanuqpaq kaqkunaqa guërrachömi wanunqa.*

12 “ ‘Egipto runakuna adorashqan dioskunapa templunkunatapis rupatsipäkunqami. Egipto runakuna rurashqan dioskunatapis wakinta rupatsinqa y wakintanami apakärinqa. Mitsikuq runa röpanpita usata jorquqnömi Egipto nacionpa riquëzankunata lapanta apakunqa. Tsayno rurarkur aywakäriptin tsaycho taq runakuna mantsakushpan manami imatapis rimapanqatsu. 13 Bet-semescho* kaykaq adorashqan wanka ruminkunatapis talamarmi ushakätsinqa. Egipto runakuna adorashqan dioskunapa templunkunata lapantami rupatsir ushanqapaq’ ”.

Egiptuman aywakuq Judá runakunapaq Tayta Dios nishqan

44 Egiptuman aywakuq Judá runakunaqa tarkaykarqan Migdol markacho, Tafnes markacho, Menfis markacho y Patros partichömi. Paykuna imano kananpaq kaqtapis musyananpaqmi Jeremíasta Tayta Dios kayno nirqan: 2 “Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: ‘Qamkunaqa rikapäkushqankimi Jerusaléncho taq runakunata y intëru Judá markakunacho taq runakunata fiyupa castigashqäta. Kananqa tsay markakuna chunyaraykannami.

3 “ ‘Tsayno castigashqä pasaypa rabyatsimashpan juk dioskunata adorar* inciensuwan qoshtatsishqanpitami. Unay ayluykikuna mana adoraykaptinmi qamkunaqa tsay dioskunata adorapäkushqanki. 4 Melanaypaq mana alikunata rurar rabyatsimashqaykita wilashunaykipaqmi sirvimaqnï profëtakunata unaypita patsa yaparir yaparir qamkunaman kachamushqä.

5 “ ‘Tsayno kaptinpis manami cäsukärimashqankitsu ni jutsa ruraykunatapis kachapäkushqankitsu. Tsaypa trukanqa jinalami juk dioskunata inciensuwan qoshtatsipäkushqanki. 6 Tsaymi fiyupa rabyakushpä Jerusalén cällikunacho y intëru Judá markakunacho runakunata castigashqä. Tsaymi kananqa pasaypa chunyaraykan y raqälana rikakushqa.

7 “ ‘Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS karmi kayno nï: Judá runakuna, ¿imanirtaq achäquita ashipaykanki? Tsaynöla rabyatsimaptikiqa lapaykitami ushakätsishayki: olqutapis, warmitapis, wamrakunatapis y chuchuykaq wamrakunatapis. 8 ¿Imanirtaq fiyupa rabyatsimashpayki Egiptuchöpis juk dioskunata inciensuwan qoshtarkaykätsinki? Tsayno rurar wanunaykipaq kikikikunami jutsayuq karkaykanki. Tsaymi maytsay nacioncho taqkuna rikakärinanpaq pasaypa maldicionädu kapäkunkipaq.

9 “ ‘Unay ayluykikuna, Judácho reykuna y tsay reykunapa warminkunapis qamkunanölami jutsata rurapäkurqan. Paykunata castigashqäta ¿qonqaykärishqankiku? Judá nacioncho y Jerusalén cällikunacho warmikikunapis y kikikikunapis jutsata rurapäkushqaykipita castigashqäta ¿qonqaykärishqankiku? 10 Jutsa ruraykunata kananyaqpis qamkunaqa manami kacharinkitsu ni pitapis mantsakärinkitsu. Leynïkunatapis ni estatütükunatapis manami cäsukärinkitsu. Tsay leykunata entregarqä unay ayluykikuna y qamkunapis cäsukärinaykipaqmi.

11 “ ‘Tsaymi Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kar kayno nï: Tsayno kashqaykipitami qamkunataqa chipyaq ushakätsishayki. 12 Judápita mana cäsukuypa shamuqkuna, lapaykimi kay Egiptucho ushakankipaq. Wakinniki guërracho wanupäkunkipaq y wakinnikinami yarqaypita wanupäkunkipaq. Wamrapita qalaykurmi hasta awkinyaq wanupäkunkipaq. Penqaypaq kaptikimi runakuna chikishushpayki maldicionashunkipaq. Qamkunata castigashqäta musyarmi espantashqa rikakärinqa.

13 “ ‘Jerusaléncho taqkunata castigashqänölami Egiptucho taykaqkunatapis castigashayki. Tsaymi wakinniki guërracho wanupäkunkipaq, wakinniki yarqaypita wanupäkunkipaq y wakinnikinami pesti qeshyawan wanupäkunkipaq. 14 Judápita Egiptupa aywakuqkunaqa manami mayqanikipis kawaykar quëdankipaqtsu. Judácho tänaykipaq mayjina kutiyta munarpis juk ishkay qeshpiqkunalami kutirpis kutinqapaq’ ”.

Judá runakuna contestashqan

15 Jeremías tsayno nishqanta tsaytsika runakunami mayapäkurqan. Tsaychömi kaykarqan Patros particho taq runakunapis. Warminkuna juk dioskunata adorar inciensuwan qoshtatsishqanta musyaqkuna y tsaycho kaykaq lapan warmikunami Jeremíasta kayno nipäkurqan: 16 “TAYTA DIOSPA jutincho wilapämashqaykita manami cäsukärishaqtsu. 17 Tsaypa trukanqa kikïkuna munashqänömi rurapäkushaq. Ciëlupa Maman diösapaq* mana kachaypami inciensuwan qoshtatsishaq y vïnutapis jichapäshaq. Payta adoraykashqänölami unay aylükunapis, mandamaqnï reykunapis y autoridänïkunapis Judá markakunacho y Jerusalén cällikunacho adorapäkurqan. Tsayno ruraptin mikuynïkunapis putsuy putsuymi karqan. Ima desgraciapis mana pasaptin kushishqami kawapäkurqä. 18 Ciëlupa Mamanpaq inciensuwan qoshtatsiyta y vïnu jichapayta kachaykushqä junaqpita patsami pasaypa muchuycho kawarkaykä. Runakunapis guërrachömi wanupäkushqa y wakinqa yarqaypitami wanupäkushqa”.

19 Mastapis warmikuna kayno nirqan: “Ciëlupa Maman diösa niraq wawata ruraykur inciensuwan qoshtatsishqäta y vïnuta jichapar adorakushqätaqa runäkuna musyapäkunmi”.

Jeremías contestashqan

20 Tsayno niptinmi runakunata y warmikunata Jeremías kayno nirqan: 21 “Tsaykunata rurapäkushqaykita ¿TAYTA DIOS mana musyashqantaku o qonqaykushqantaku qamkunaqa yarpapäkunki? Payqa musyanmi unay ayluykikuna, reykuna, autoridäkuna, Judácho taq runakuna y kikikikunapis juk dioskunata adorapäkushqaykita. Tsaynöpis musyanmi intëru Judá markakunacho y Jerusalén cällikunacho inciensuwan qoshtatsipäkushqaykita.

22 “Tsayno jutsata rurar rabyatsishqaykipitami TAYTA DIOS castigapäkushushqanki. Tsaymi kananqa intëru nacionnintsicho markakuna raqälana chunyaraykan. Mantsakuypaq maldición pasashqami kaykan. 23 Tsayno castigashqa kaykantsi TAYTA DIOSTA rabyatsir juk dioskunata inciensuwan qoshtatsipäkushqaykipitami. Pay nishqanta mana cäsukurmi leyninkunata, estatütunkunata y mandashqankunata mana cumplipäkunkitsu”.

24 Tsaycho juntaraykaq runakunata y warmikunata mastapis Jeremías kayno nirqan: “Kay Egiptucho taykaq Judá runakuna, TAYTA DIOS nishqanta mayapäkuy. 25 Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOSMI kayno nin: ‘Warmikikunapis y kikikikunapis promitirqayki Ciëlupa Mamanpaq vïnuta jichapänaykipaq y inciensuwan imaypis qoshtatsipäkunaykipaqmi. Tsaynöpis nipäkurqayki tsay promitishqaykita imanöpapis cumplinaykipaqmi. Tsay nipäkushqaykinöla lapantapis rurayta munaykarqa rurapäkuy.

26 “ ‘Egiptucho taykaq Judá runakuna, noqa TAYTA DIOS nishqäta shumaq mayapäkamay. Kananpitaqa intëru Egiptucho manami mayqanikipis jutïta joqarir “TAYTA DIOSPA jutinchömi jurä” ninkipaqnatsu. Kikïpa jutïcho jurarmi tsayno nï. 27 Qamkunata yanapanäpa trukanqa castiganäpaq listumi kaykäshaq. Egiptucho taykaq Judá runakuna, wakinniki guërracho wanupäkunkipaq y wakinnikinami yarqaypita wanupäkunkipaq. Qamkunataqa lapaykitami ushakätsishayki.

28 “ ‘Egiptucho guërrapita qeshpir juk ishkaylami Judá nacionman kutipäkunqa. Nishqäno pasaptinmi tantiyakärinkipaq noqa nishqä rasunpa kashqanta y qamkuna nipäkushqayki mana ali kashqanta. 29 Nishqänölami qamkunata kay nacioncho castigashayki. Tsayta musyanaykipaqmi 30 Egipto nacionpa mandaqnin rey Hofrata contrankunapa makinman kachaykushaq. Tsayta rurashaq Judá nacionpa mandaqnin rey Sedequíasta Nabucodonosorpa makinman kachaykushqänömi.* Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï’ ”.

Barucpaq Tayta Dios nishqan

45 Josíaspa tsurin Joacim* chusku watana* Judá nacionpa mandaqnin rey kaykaptin Neríaspa tsurin Baructa profëta Jeremías dictashqan* witsanmi Jeremías kayno nirqan: 2 “Baruc, Israel runakunata kuyaq TAYTA DIOS kaynömi nin: 3 Lakikurmi qam kayno niykanki: ‘¡Kananchi kananlaqa! ¡TAYTA DIOSMI pasaypa lakikuyman churamashqa! Iktsuypa iktsur waqaptïpis shoqamänanpaq manami pipis kantsu’.

4 “Noqa TAYTA DIOSMI qamta kayno nï: Sharkatsishqäkunata kikïmi juchutsï. Plantashqäkunatapis lukirïmi. Tsaynölami lapanta kay nacioncho ushakätsishaq. 5 Lapan runakuna nakananpaq kaykaptinqa nakaypita salvakunaykipaq kashqanta ama yarpaytsu. Tsayta ama manakamaytsu. Lapan runakunata castigaptï fiyupami nakapäkunqa. Qamtami itsanqa mayman aywaptikipis ali rikashayki. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

Nacionkuna imano kananpaq kashqantapis nishqan

Jeremías 46.1—51.64

46 Kaychömi qelqaraykan nacionkuna imano kananpaq kashqantapis profëta Jeremíasta TAYTA DIOS wilashqan.

Egipto runakunata Carquemischo castigashqanta nishqan

2 Josíaspa tsurin Joacim chusku watana Judá nacionpa mandaqnin rey kaykaptinmi Egipto runakuna Carquemis markacho Babilonia runakunawan pelyapäkurqan. Tsaychömi Egipto runakunata vincishpan wanutsipäkurqan.* Carquemisqa Éufrates mayu nawpanchömi kaykan. Egipto runakunapa mandaqnin reyqa Faraón Necaomi karqan. Nabucodonosorqa Babilonia nacionpa mandaqnin reymi karqan.

Egipto runakunata nacionnincho castigananpaq nishqan

13 Babilonia nacionpa mandaqnin rey Nabucodonosor Egipto nacionta atacananpaq kashqanta profëta Jeremíasta TAYTA DIOS wilashqan kaychömi qelqaraykan:*

25 Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: “Noqami castigashaq Tebas markacho adorapäkushqan dios Amónta y Egiptucho adorapäkushqan wakin dioskunatapis. Tsaynölami castigashaq Egipto runakunapa autoridäninkunata, Faraónta y payman yärakuqkunatapis. 26 Tsaymi Babilonia nacionpa mandaqnin rey Nabucodonosorpa y soldädunkunapa makinman kachaykushaq. Tsaypita atska wata pasarkuptinmi itsanqa unay tashqannöna Egiptucho yapay jawkana täpäkunqa. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

Kuyashqan runakunata Tayta Dios salvananpaq promitishqan

Jeremías 30.10-11

Filisteo runakunata ushakätsinanpaq nishqan

47 Kaychömi qelqaraykan filisteo runakunapaq profëta Jeremíaswan TAYTA DIOS wilakatsishqan. Tsay witsan Gaza markata* manaraqmi Faraón atacarqanraqtsu.*

Moabita runakunata castigananpaq nishqan

35 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Diosninkunata adorar uywakunata *altarkunacho rupatsipäkushqanpita y inciensuwan qoshtatsipäkushqanpitami moabita runakunata ushakätsishaq. 36 Tsayno kaptinmi pampakuycho këna waqaqnöraq lapan shonqüwan moabita runakunapaq waqashaq. Riquëzankuna ushakaptinmi Kir-hares markacho taq runakunapaqpis waqashaq. 37 Lapan runakunami lakikushpan aqtsankunata qara putuypa rutukärinqa. Shaprankunatapis chipyaq rutukärinqa. Makinkunatapis pishtaypa pishtarmi kutsukärinqa. Tsaynölami qachqa röpakunatapis jatikärinqa”.

38 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Moabita runakunaqa wayin janankunacho* y cällikunachöpis waqanqami. Tsayno waqapäkunqa shilishqa puyñutano ushakätsiptïmi.

39 “¡Moab nacionpaq waqapäkuy! ¡Chipyaqmi ushakätsinqa! ¡Penqakurmi uysuranqa! Moabita runakuna ushakashqanta mayarmi nawpan nacionkunacho taq runakunapis kushipar manakaqman churapäkunqa”.

Amón nación runakunata castigananpaq nishqan

6 “Tsayno kashqanpita watakuna pasarkuptinqa amonita runakunata maytsaypitapis nacionninmanmi kutitsimushaq. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

Edom nación runakunata castigananpaq nishqan

12 TAYTA DIOSMI kayno nin: “Jutsaynaq runakunapis nakananpaq kaykaptinqa qamkunaqa jutsa rurashqaykipita masraqmi nakapäkunkipaq. Cöpacho winaraykaq castïguta imanöpapis upunaykimi. 13 Noqa TAYTA DIOS kikïpa jutïcho jurarmi kayno nï: Bosra markatapis atacanqami. Pasaypa maldicionädu karmi chunyaq raqälana rikakunqa. Tsayta musyarmi wakin runakuna fiyupa mantsakanqa y wakinnami asipanqa. Tsaynölami Edomcho kaq wakin markakunatapis juchutsinqapaq. Manami imaypis yapay sharkatsinqanatsu”.

Damasco runakunata castigananpaq nishqan

Cedar y Hazor runakunata castigananpaq nishqan

Elam nación runakunata castigananpaq nishqan

34 Sedequías Judá nacionpa mandaqnin rey kayta qalaykuykashqan witsanmi Elam nación imano kananpaq kashqantapis TAYTA DIOS profëta Jeremíasta wilarqan kayno nir:

Babilonia runakunata castigananpaq nishqan

50 Kaychömi qelqaraykan caldeo runakuna tashqan Babilonia nacionpaq* profëta Jeremíaswan TAYTA DIOS wilakatsishqan.

17 “Israel runakunaqa jirkacho oqrakashqa uyshanömi karkaykan. Puntataqa Asiria nacionpa mandaqnin reymi mikanashqa leonno paykunata wanutsishqa. Nirkurqa Babilonia nacionpa mandaqnin rey Nabucodonosormi tulunkunatapis pakir ushashqa”.

18 Israel runakunata kuyaq y lapanta mandaq TAYTA DIOS kaynömi nin: “Asiria nacionpa mandaqnin reyta castigashqänömi Babilonia nacionpa mandaqnin reyta y nacionninta castigashaq. 19 Israel runakunata nacionninmanmi kutitsimushaq. Uyshata mitsiqnömi Carmeluchöpis, Basánchöpis, Efraín jalqakunachöpis y Galaadchöpis paykunata ali rikashaq. 20 Tsay tiempu chayamuptin Israel runakunata y Judá runakunata lapan jutsa rurashqantami perdonashaq. Kawaykar quëdaqkunataqa lapantami perdonashaq. Noqa TAYTA DIOSMI tsayno nï”.

Tayta Diosta alabar cantashqan

Jeremías 10.12-16

Tayta Diospa martillunno Babilonia runakuna kashqan

Babilonia runakunata castigananpaq nishqan

24 “Babilonia runakunaqa *Sión runakunata pasaypami nakatsishqa. Tsayno nakatsishqantaqa kikikikunami rikashqanki. Tsaymi Babilonia runakunata pasaypa castigashaq. Noqa TAYTA DIOS karmi tsayno nï.

Jeremías qelqashqanta Babiloniaman apashqan

59 Juk runami karqan Seraías jutiyuq. Payqa karqan Neríaspa tsurin y Maasíaspa wilkanmi. Seraíasqa rey Sedequíaspa yanapaqninmi karqan. Tsaymi rey Sedequías Seraíasta pushakurkur Babiloniaman aywarqan. Tsayno aywarqan Judá nacioncho Sedequías chusku watana rey kaykarmi.

Seraíastami profëta Jeremías juk rölluta apatsirqan. 60 Tsay apatsishqan röllumanmi Jeremías qelqarqan Babilonia nacionta ima desgracia pasananpaq kashqantapis. Babiloniata ima pasananpaq Jeremías lapan nishqankunapis tsay rölluchömi qelqaraykarqan.

61 Apatsirmi Seraíasta Jeremías kayno nirqan: “Babiloniaman chayaykur kay rölluta mana qonqaypa fuerti liyipanki. 62 Liyiparkur Tayta Diosta manakur kayno ninki: ‘TAYTA DIOS, qammi nishqanki kay nacionta ushakätsinaykipaq kashqanta. Tsaymi runapis ni ima uywapis kaycho kanqanatsu. Pasaypa chunyaqmi imayyaqpis kanqa’.

63 “Liyiyta usharkur kay rölluta rumiman watarkur Éufrates mayuman jitarinki. 64 Jitarirna kayno ninki: ‘Kay jitarishqä röllu talpukar elqaqnömi Babiloniapis elqanqa. Tayta Dios castigaptinqa manami yapay imaypis kanan kashqanno kanqanatsu’ ”.*

Kayyaqlami qelqaraykan Jeremías wilakushqankuna.

Sedequías Judá nacioncho rey kashqan

2 Reyes 24.18-19; 2 Crónicas 36.11-16

52 Sedequías ishkay chunka juk (21) watayuq kaykarmi rey kayta qalaykurqan. Payqa chunka juk watami Jerusalénpita mandarqan. Mamanmi karqan Libna markapita Jeremíaspa* tsurin Hamutal. 2 Sedequíaspis taytan Joacimnölami TAYTA DIOSTA mana cäsukur jutsata rurarqan. 3 Tsaymi TAYTA DIOS rabyakushpan Jerusaléncho taq runakunata y Judá nacioncho taq runakunata nawpanpita qarqurqan.

Rey Sedequíasta Babilonia runakuna prësu tsarishqan

2 Reyes 24.20—25.7; Jeremías 39.1-7

Tsaypitanami rey Sedequías Babilonia nacionpa mandaqnin reypa contran sharkurqan. 4 Tsaymi rey Nabucodonosor lapan soldädunkunawan Jerusalén tsimpanman chayaykur campamentuta rurapäkurqan.* Tsaypitanami marka murälla waqtanpa alpata qotutsirqan tsaypa witsarkur atacananpaq.

Tsayno pasarqan Sedequías pusaq wata rey kaykaptinmi. Nabucodonosor Jerusalénman chayashqan junaq karqan chunka kaq killacho chunka kaq junaqmi.* 5 Jerusalénta tsayno jiruruypa tsapararqan hasta Sedequías chunka juk watana rey kayta qalaykushqanyaqmi.

6 Runakuna mikunanpaq imapis mana kaptinmi chusku kaq killacho isqun junaq* kaykaptin 7 marka murällata uchkupäkurqan. Babilonia* soldädukuna markata tsaparaykaptinmi Jerusaléncho soldädukuna tsakaypa qeshpir reypa huertanpa pasar ishkay murälla punkupa yarqapäkurqan. Tsaypitanami *Arabá pampapa aywaq nänipa aywakärirqan.

8 Tsayno qeshpiykaptinmi Babilonia soldädukunaqa rey Sedequíasta taripaykur Jericó pampacho tsarirqan. Tsaymi Sedequíaspa soldädunkuna kachariykur wakpa kaypa qeshpir aywakärirqan. 9 Rey Sedequíasta tsayno prësu tsariykurmi Babilonia nacionpa mandaqnin rey Nabucodonosorman apapäkurqan. Nabucodonosorqa kaykarqan Hamatcho kaykaq Ribla markachömi.* Tsaycho juzgarmi 10 rey Sedequías rikaraykaptin tsurinkunata wanutsipäkurqan. Tsaynölami Judá nacionpa autoridäninkunatapis wanutsipäkurqan. 11 Kikin Sedequíastanami ishkan nawinta jorqurir cadinawan watarkur Babiloniaman prësu apapäkurqan.* Tsaychömi wanushqanyaq prësu wichqararqan.

Babilonia runakuna templuta juchutsishqan y runakunata prësu apakushqan

2 Reyes 25.8-21; 2 Crónicas 36.17-21; Jeremías 39.8-10

12 Nabucodonosor chunka isqun watana Babiloniapa mandaqnin rey kaykaptinmi pitsqa killacho y chunka kaq junaqcho* Nabuzaradán Jerusalénman chayarqan. Nabuzaradánqa Nabucodonosorpa wardiankunapa capitanninmi karqan. 13 Jerusalénchömi TAYTA DIOSPA templunta, reypa palaciunta*, lapan wayikunata y autoridäkunapa despächunkunata rupatsipäkurqan.* 14 Nirkurnami Jerusalén markapa murällanta soldädukuna juchutsipäkurqan.

15 Tsaypitanami Jerusaléncho quëdaq runakunata Babiloniaman Nabuzaradán prësu aparqan. Tsaynöpis aparqan wakin waktsakunata, Babilonia reypa favornin sharkuq runakunata y nawpata mana apashqan *artesänukunata. 16 Mas waktsa runakunatami itsanqa jinalancho kachaykurqan chakrakunata arupäkunanpaq y üvakunata uryapäkunanpaq.

17 Tsaynöpis pakir usharqan templucho broncipita rurashqa jatunkaray columnakunata, carrëtakunata y lamar nishqan jatunkaray lavatoriuta. Nirkurnami tsay pakishqan broncita Babiloniaman apakurqan. 18 Tsaynölami apakurqan uchpa shuntakunankunata, pälakunata, lipta jorqukunankunata, tazonkunata, wishlakunata y wakin manëjukunatapis. Tsay manëjukunami broncipita rurashqa karqan sacrificiukunata rupatsir manijapäkunanpaq. 19 Tsaynölami capitán Nabuzaradán apakurqan inciensu qoshtatsikunankunata, shansha shuntakunankunata, tazonkunata, uchpa shuntakunankunata, candelabrukunata, wishlakunata, väsukunata y lapantapis qoripita y qellaypita kaqkunata.

20 Apakushqan broncita manami pësaytapis atiparqantsu. Tsay bronci karqan ishkay columnakunapita, lamar nishqan jatunkaray lavatoriupita, lavatoriu jamaränanpaq ruratsishqan chunka ishkay törukunapita y carrëtakunapita. Tsaykunata rey Salomónmi TAYTA DIOSPA templuncho kananpaq ruratsirqan.

21 Templu punkucho columnakunaqa pusaq metruno largumi karqan. Rakunnami karqan pitsqa metru pulanno. Raktannami karqan qanchis centïmetru. Tsay columnakunapa shonqunqa uchkumi karqan. 22 Columna puntancho ishkay metrunömi broncipita rurashqa tumaypa adornun karqan. Tsay adornu intëru kuchunpa awashqa shikra niraqmi karqan. Warkuränanpaqmi broncipita rurashqa granäda niraqkunapis karqan. Jukaq columnapis tsay niraqlami karqan. 23 Cada columnachömi karqan isqun chunka soqta (96) granäda niraqkuna. Puntancho kaq adornuchömi pachak (100) granäda niraqkuna karqan.*

24 Mandaq cüra Seraíastanami wardiakunapa capitannin Nabuzaradán prësu tsarirqan. Paytawanmi prësu tsarirqan mandäshiqnin cüra Sofoníasta y templu punkuta täpaq kimsa runakunatapis. 25 Tsaynölami prësu tsarirqan soldädukunapa capitanninta, reyta yätsiq qanchis runakunata, sortiyädu shuntaq capitanta y soqta chunka (60) mayor runakunatapis. 26 Babilonia nacionpa mandaqnin rey Nabucodonosor Ribla markacho kaptinmi wardiakunapa capitannin Nabuzaradán lapan tsay prësu tsarishqan runakunata Riblaman apapäkurqan. 27 Tsaychömi Nabucodonosor nirqan tsay runakunata wanutsipäkunanpaq. Tsaynöpami Judá runakunata wakinta wanutsipäkurqan y wakintana juk nacionman apakärirqan.

28 Kaychömi qelqaraykan Judápita ayka runakunata Nabucodonosor prësu apashqanpis. Qanchis watana rey kaykarmi Nabucodonosor prësu aparqan kimsa waranqa ishkay chunka kimsa (3,023) Judá runakunata. 29 Chunka pusaq watana rey kaykarmi Jerusalénpita Nabucodonosor prësu apatsirqan pusaq pachak kimsa chunka ishkay (832) runakunata. 30 Ishkay chunka kimsa (23) watana Nabucodonosor rey kaykaptinmi wardiakunapa capitannin Nabuzaradán prësu apatsirqan qanchis pachak chusku chunka pitsqa (745) Judá runakunata. Lapan apatsishqan runakuna karqan chusku waranqa soqta pachak (4,600) runakunami.

Babilonia carcilpita Joaquínta jorqushqan

2 Reyes 25.27-30

31 Babiloniapa mandaqnin rey Evil-merodac mandayta qalaykushqan watami Judá nacionpa mandaqnin rey Joaquínta kuyapar carcilpita jorqatsirqan. Tsayno jorqatsirqan Babiloniaman prësu apashqan kimsa chunka qanchis (37) watatana ushaykaptin chunka ishkay kaq killacho ishkay chunka pitsqa (25) junaqchömi.* 32 Shakya shakya parlaparmi Joaquíntaqa Babiloniacho prësu kaykaq reykunapita mas ali rikarqan. 33 Tsaynöpami rey Joaquínqa carcilcho kashqan röpanta trukakurir Babilonia nacionpa mandaqnin reywan imaypis juntu mikurqan. 34 Gastunkunapaqpis wanushqanyaqmi waran waran qellayta reypita chaskirqan.