Genesis

31 Tsëpita juk tiempu pasariptinmi Jacobqa wiyarqan Labanpa tsurinkuna kënö niyanqanta: “Jacobqa papänintsikpa imëkantam duëñu tukurkushqa. Pëqa papänintsikpa kaqllawanmi rïcuyashqa”.+ 2 Y Jacobqa cuentatam qokurqan Labanqa jukläyana rikanqanta.+ 3 Tsëpitanam Teyta Jehoväqa Jacobta nirqan: “Unë kastëkikunapa markanchö kawaq familiëkikunaman kutikuy.+ Y noqaqa imëpis yanapashqëkim”. 4 Tsënam Jacobqa üshankunata mitsikanqan sitiuman Raqueltawan Lëata qayatsirqan. 5 Y chäriyaptinmi nirqan:

“Papänikikuna mana allipana rikämanqantam cuentata qokurqö.+ Tsënö kaptimpis, papänïpa Diosninqa manam imëpis dejamashqatsu.+ 6 Qamkuna musyayanqëkinöpis, noqaqa llapan puëdinqämannömi papänikikunata sirwirqö.+ 7 Tsënö kaptimpis papänikikunaqa kutin kutinmi* engañamëta munarnin pagamänampaq änimanqanta cumplishqatsu. Tsënö rurëkämaptimpis, Teyta Diosqa imëpis yanapëkämashqam. 8 ‘Muru muru yureq üshakuna y cabrakunam päguyki kanqa’ nimaptinqa, llapanmi muru muru yuriyaq. Y ‘räya räya kaqkunam päguyki kanqa’ nimaptinqa, llapanmi räya räya yuriyaq.+ 9 Tsënömi Teyta Diosqa permitishqa papänikikunapa animalninkuna noqapa kananta. 10 Juk kutim cabrakuna ashikuyanqan witsan këta suëñurqä, räya räya, muru muru+ y jatusaq manchayoq chïvukunam* ashikuykaq cabrakunata montëkäyarqan. 11 Y Dios Yayam angelninwan ‘¡Jacob!’ nir suëñuynïchö qayamarqan. Tsënam, ‘¡imallatataq Teytallä!’ nir contestarqä. 12 Tsënam pëqa kënö nimarqan: ‘Rikë, ashikuykaq cabrakunata montëkaq chïvukunaqa* llapampis räya räya, muru muru y jatusaq manchayoqmi kayan. Rikarqömi imakunata Laban rurëkäshunqëkita.+ 13 Noqam Betelchö yuripushoqniki Dios kä.+ Tsëchömi juk rumita jawirqëki y aceitita jichapur* imëpis sirwir sïguimänëkipaq änimarqëki.+ Kananqa kë markapita ëwakunëkipaq alistakuy, y yurikunqëki markata kutikuy’”.+

14 Tsënam Raquelwan Lëaqa kënö niyarqan: “Papänïkunaqa mananam ni ima herenciatapis entregayämanqanatsu. 15 Pëpaqqa forastëra cuentam kayä. Y rantikayämar chaskinqan qellëtapis kikinllam ushakuykan.+ 16 Peru Teyta Diosmi permitishqa papänïkunapa riquëzankuna noqakunapaq y wamrantsikkunapaq kananta.+ Tsëmi Teyta Dios nishunqëkita ruranqëkiqa allilla kanqa”.+

17 Tsëpitanam Jacobqa tsurinkunata y warminkunata camëllukunaman montarkatsirqan.+ 18 Y Padan-Aramchö trabajar tarinqan animalninkunata y imëka kapunqanta aparkurmi,+ papänin Isaac+ täkunqan Canaan kinrëchö markaman ëwakurqan.

19 Raquelqa, papänin Laban üshankunata rutoq ëwanqanyaqmi, papänin+ katsinqan santukunata* suwashqa karqan.+ 20 Y Jacobqa arameu Labanpitapis mas sabïdu karmi mana willarninlla ëwakurqan. 21 Llapan kapunqanta aparkurmi pëqa ëwakurqan. Eufratis mayuta* tsimparmi+ Galaadchö jirkakuna+ këkanqanmampa ëwakurqan. 22 Y kima junaq pasashqanchöran Labantaqa willayarqan mashan Jacob ëwakushqa kanqanta. 23 Tsënam Labanqa kastankunata pusharkur Jacobpa qepanta ëwarqan. Y tsëpita qanchis junaqtam Galaad jirkakunachö tariparqan. 24 Tsë paqasmi Teyta Diosqa Labanta+ suëñuyninchö+ nirqan: “Cuidädu Jacobtataq ima allita o mana allitapis nikankiman”.+

25 Jacobqa Galaad jirkakunachömi carpanta* armashqa karqan, y Labanwan kastankunapis tsë jirkakunachömi carpankunata armayarqan. Tsënam Labanqa Jacob këkanqanman ëwarqan 26 y kënö nirqan: “¿Imanirtaq sabïdu tukurnin këta rurarqunki? ¿Acäsu guërrachöku këkarquntsik warmi tsurïkunata prësutanö apakamunëkipaq? 27 ¿Imanirtaq sabïdu tukurnin upälla ëwakamurqunki? Willamaptikiqa cantaqkunawan, panderëta tocaqkunawan y arpa tocaqkunawanmi fiestata rurarnin despachamoqman karqan. 28 Peru qamqa manam dejarqunkitsu willkäkunata y warmi tsurïkunata mutsar despidikunällatapis. Upa këtam rurarqunki. 29 Munarqa kanan höram qamkunata imatapis rurariyaqman, tsënö kaptimpis manam imanayashqëkitsu. Papänikikunapa* Diosninmi kanan paqas kënö nimashqa: ‘Cuidädu Jacobta ima allita o mana allitapis nikankiman’.+ 30 Entiendïmi papänikita y familiankunata rikaq wayikiman kutita munanqëkita. Tsënö kaptimpis, ¿imanirtaq diosnïkunata suwamurqunki?”.+

31 Tsënam Jacobqa Labanta kënö nirqan: “Warmi tsurikikunata quedatsikamunëkita mantsarmi upälla ëwakamurqö. 32 Tsënö kaptimpis, diosnikikunapitaqa manam imatapis musyätsu. Munarqa llapankunata ashipuy, y taripunqëki kaqtaqa wanutsiyätsun. Kastantsikkuna rikëkäyaptin llapan kapamanqanchö ashiri, y qampa kaqtaqa apakuy”. Jacobqa manam musyarqantsu tsë santukunataqa Raquel suwashqa kanqanta. 33 Tsënam Labanqa ashir qallëkurqan. Puntataqa Jacobpa carpanmanmi* yëkurqan. Tsëpitanam Lëapa carpanman y ishkan sirwipakoq warmikunapa carpanman+ yëkurqan, y manam imatapis tarirqantsu. Lëapa carpampita yarqurirmi Raquelpa carpanmanna ëwarqan. 34 Raquelqa camëllupa sillonninman tsë santukunata churarkurmi jananman jamakushqa karqan. Tsëmi Labanqa entëru carpachö* ashirpis ni imata tarirqantsu. 35 Tsënam Raquelqa papäninta nirqan: “Ama colërakuytsu teytallä. Killäwan karmi+ puntëkichöqa sharkamuyta puëdïtsu”. Tsënam Labanqa santunkunata ashir sïguirqan, y mëläya ashirpis manam tarirqantsu.+

36 Tsënam Jacobqa cölerarnin Labanta nirqan: “¿Ima mana allitataq qamta rurarqoq? ¿Imataq jutsä kashqa këyaq qatimänëkipaq? 37 Cösasnïkunachö ashirnin imëkillatapis tarishqa karqa, familiëkikuna y kastëkikuna rikäyänampaq këman apamuy, y pëkuna nimäshun mëqantsik mana alli këkanqantsikta. 38 Noqaqa veinti watapam qampaq trabajamurqö, y tsë tiempuchöqa manam ni jukllëllapis üshëkikuna ni cabrëkikuna shullushqatsu,+ y manam juk carnëruykillatapis pishtar mikukurkurqötsu. 39 Y mëqan animalnikitapis mikukoq animal wanutsiptinqa,+ kikïmi cargutsakoq kä. Junaqpapis o paqaspapis mëqan animalnikitapis suwar apakuyaptinqa, kutitsinaqpaqmi nimaq kanki. 40 Paqasta junaqtam alalëchö y achachëchöpis animalnikikunata cuidarqä. Y höraqa manam punuytapis puëdirqätsu.+ 41 Noqaqa veinti watapam qampaq trabajamurqö: ishkan warmi tsurikirëkurmi catorci wata trabajamurqö, y animalnikikunawan pagamänëkipaqmi joqta wata trabajamurqö. Y qamqa mëtsika kutim* pagamänëkipaq änimanqëkita cumplirqunkitsu.+ 42 Abrahanpa Diosnin y papänï Isaac adoranqan Teyta Dios mana yanapamaptinqa,+ jinëllatachi wayikipita qarqamankiman karqan. Tsënö kaptimpis, Teyta Diosqa imanö sufrinqäta y imanö trabajanqätam rikashqa, tsëmi kanan paqas cläru parlapäshurqunki”.+

43 Tsënö niptinnam Labanqa Jacobta kënö nirqan: “Kë warmikunaqa tsurïkunam kayan, y pëkunapa wamrankunaqa willkäkunam kayan. Y kë animalkunapis noqapam kayan. Kë llapan rikanqëkim noqapa y warmi tsurïkunapa. Tsëqa, ¿imanöparaq warmi tsurïkunata y willkäkunata ima mana allitapis rurëküman? 44 Tsëpa rantinqa juk acuerduta rurashun, y tsë acuerduta ishkantsik imëpis yarpäshun”. 45 Tsënam Jacobqa juk rumita señalpaq jawirqan.+ 46 Tsëpitanam Jacobqa “rumikunata ashiyämuy” nirnin tsëchö nunakunata mandarqan. Tsënam pëkunaqa rumikunata ashïkur shumaq montonayarqan. Y tsë montonayanqan rumikuna këkanqanchömi mikuyarqan. 47 Labanqa Jegar-Sahadutä* nirmi jutin churarqan, Jacobnam Galeed* nir churarqan.

48 Y Labanqa kënömi nirqan: “Kë montonarëkaq rumikunam yarpätsikunqa kanan acuerdu ruranqantsikta”. Tsëmi tsë sitiupa jutinqa karqan Galeed+ 49 y Täpakoq. Tsë jutitaqa Laban churarqan kënö nirmi: “Noqantsik mana rikänakushqapis Teyta Jehoväqa rikëkämäshunmi. 50 Pillapis mana rikëkäshuptiki warmi tsurïkunata mana alli trataptiki o juk warmikunawan casakuptikipis Teyta Diosqa rikëkäshunkim. Ama qonqankitsu Teyta Diosqa ishkantsiktapis rikëkämanqantsikta”. 51 Y Labanqa kënömi nirqan: “Kë montonanqä rumikuna y jawinqä rumim rikätsikunqa ishkantsik juk acuerduta ruranqantsikta. 52 Kë montonarëkaq rumikuna y këchö jawirëkaq rumim yarpätsimäshun+ kë rumikunata pasar ima mana allitapis mana ruranaqpaq kaqta, y qampis kë rumikunata pasar ima mana allitapis mana ruramänëkipaq kaqta. 53 Y tsëta mana cumplishqaqa, Abrahanpa y Nacorpa Diosninmi+ juzgamäshun. Awmi, pëkunapa papäninkuna adorayanqan Teyta Diosmi juzgamäshun”. Tsënö niriptinnam Jacobqa papänin Isaac adoranqan Teyta Diospa jutinchö änirqan.+

54 Tsëpitaqa, tsë jirkachömi Jacobqa juk animalta pishtar Teyta Diospaq rupatsirqan, y tsëpitam llapan familiankunata mikuyninkuna qararqan. Tsënam llapankuna mikuyarqan, y tsë paqasqa tsë jirkachömi quedakuyarqan. 55 Waräninqa, tempränulla sharkurmi Labanqa willkankunata y warmi tsurinkunata mutsarnin bendicirqan.+ Y tsëpitaqa wayintam kutikurqan.+