7 KAQ CAPÏTULU
Diosqa wanushqakunata kawaritsimunqam
1-3. (1) ¿Imataq prësutanö katsimantsik? (2) ¿Imatataq Jehoväqa ruramunqa wanïpita libramänapaq?
ARDËPA tumpayäshurniki wanunqëkiyaq llawiränëkipaq carcelariyäshunkiman, y ni imanö këta puëdinkimantsu. Y ni imëpis manana yarqunëkipaq kaqta llakishqa pensëkaptiki juk alli noticiata willariyäshunkiman. Juk alli nuna carcelpita jorqashïnikita puëdinqanta y yanapashïnikita munanqanta willariyäshunkiman. ¿Imanöraq sientikunkiman?
2 Wanïqa llapantsiktam prësutanö katsimantsik. Manam ni mëqantsikpis wanïpitaqa libritsu kantsik. Peru Jehoväqa libramënintsikta puëdinmi. ¿Y imanötaq tsëta ruramunqa? Kikinmi änimarquntsik wanïta ‘chipyëpa ushakätsimunampaq’ (1 Corintius 15:26).
3 Pensari, ¡imanö kushishqaraq sientikushun mana wanushpana kawakurnin! Porqui Jehoväqa chipyëpam wanïta ushakäratsinqa. Peru manam tsëllatatsu ruramunqa. Wanushqakunatapis kawaritsimunqam, porqui kikin Jehovämi änikushqa, ‘wanushqakunam kawariyämunqa’ nishpa (Isaïas 26:19). Tsëtam Bibliaqa yachatsikun. Wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta musyëqa, ¿imanirtaq alläpa kushikïpaq?
PÏNINTSIKPIS WANUKÏKUPTINQA ALLÄPAM SUFRINTSIK
4. (1) Juk familiantsik o amïguntsik wanukïkuptinqa, ¿mëchötaq consuëluta tarishwan? (2) ¿Pikunataq Jesuspa alli amïgunkuna kayarqan?
4 Juk familiantsik o amïguntsik wanukïkuptinqa alläpam sufrintsik. Ni imanöpapis kawaritsita mana puëdirmi, ni imanö këta puëdintsiktsu. Peru Bibliachömi consuëluta tarintsik (leyi 2 Corintius 1:3, 4). Jehoväwan Jesusqa munayan wanushqa familiantsikkuna y amïguntsikkuna kawariyämunantam. Tsëta rikätsikoq ejempluta rikärishun: Patsachö kawanqan witsanqa, Jesusqa Läzarupa y paninkunapa wayinmanmi imëpis chäraq. Pëkunawanqa alläpa alli amïgum kayarqan. Tsëmi Bibliachö kënö nin: “Jesusqa alläpam kuyaq Martata, nananta y Läzaruta” (Juan 11:3-5). ¡Peru Läzaruqa wanukïkurqanmi!
5, 6. (1) ¿Imanötaq Jesus sientikurqan Läzarupa familiankuna y amïgunkuna waqayaptin? (2) Läzaru wanukïkuptin Jesus llakikunqanta musyëqa, ¿imanirtaq consolamantsik?
5 Läzaru wanushqa kanqanta musyarirmi Jesusqa Martata y Marïata shoqaq ëwarqan. Y Jesus chëkanqantana musyarirmi Martaqa taripaq ëwarqan. Y rikëkurqa alläpam kushikurqan, peru kënömi nirqan: “Teytë, këchö kaptikiqa manam turï wanunmantsu karqan” nishpa. Martaqa pensarqan Jesusqa ni imatapis rurëta manana puëdinampaq kaqtam. Tsëpitanam Jesusqa Marïatapis waqëkaqta rikärirqan. Y Läzarupa familiankunata y amïgunkunata waqëkaqta rikärirmi kikimpis llakikurnin waqar qallëkurqan (Juan 11:21, 33, 35). Awmi, Jesusqa alleqmi musyan pïnintsikpis wanukïkuptinqa alläpa sufrinqantsikta.
6 Läzaru wanukïkuptin Jesus llakikunqanta musyëqa alläpam consolamantsik. Porqui pëwan Papäninqa manam wanunantsikta munayantsu (Juan 14:9). Jinamampis, Jehoväqa puëdinmi wanïta ushakäratsimïta, y ichikllachöna tsëta ruramunampaqmi änimarquntsik.
“¡LÄZARU, YARQAMÏ!”
7, 8. (1) ¿Imanirtaq Martaqa munarqantsu Läzarupa sepultüranta kichayänanta? (2) ¿Ima milagrutataq Jesus rurarqan?
7 Jesusqa Läzarupa sepultüranmanmi ëwarqan. Tsë sepultürataqa juk jatun rumim tsapararqan. Tsënam Jesusqa, “tsaparaq rumita jorqayë” nirqan. Peru Martaqa manam jorqayänanta munarqantsu, porqui Läzaru wanunqampitaqa chusku junaqnam pasarishqa karqan, y itsachi Läzarupa ayanqa asyarqanna (Juan 11:39). Y Martaqa manam musyarqantsu Jesus imata ruranampaq kaqta.
Läzaruta Jesus kawariratsiptinmi familiankuna y amïgunkuna alläpa kushikuyarqan (Juan 11:38-44).
8 Rumita jorqariyaptinmi Jesusqa fuertipa “¡Läzaru, yarqamï!” nirqan. Tsënam “wanushqa këkaq nunaqa chakinkuna y makinkuna wankushqa yarqaramurqan”. Y tsëta rikëkurqa, Martawan Marïaqa alläpam espantakuyarqan (Juan 11:43, 44). ¡Läzarutaqa kawëkaqtanam rikäriyarqan! Y Läzaruqa yapëmi familiankunawan y amïgunkunawan tinkurirqan. Llapankunam pëman witiyarqan, waqupäyarqan (makallayarqan) y parlapäyarqan. Läzaruta Jesus kawariratsinqanqa, ¡juk milagrum karqan!
“SHIPASH, NOQAM NEQ: ‘¡SHARKÏ!’”
9, 10. (1) ¿Pitaq Jesusta podernin qorqan wanushqakunata kawaritsinampaq? (2) Unë witsanchö kawariyanqanqa, ¿imatataq rikätsimantsik?
9 ¿Pipa poderninwantaq Jesusqa wanushqakunata kawaritsirqan? Läzaruta kawaritsinampaqqa, puntataqa Teytanmanran Jesusqa mañakurqan. Tsënam Teytan Jehoväqa kawaritsinampaq podernin qorqan (leyi Juan 11:41, 42). Peru manam Läzarullatatsu Jesusqa kawaritsirqan.a Juk kutim, Jairu jutiyoq nunapa 12 watayoq warmi wamran grävi qeshyëkarqan. Tsëmi Jairuqa ni imata rurëta mana puëdir wamranta kachakëkatsinampaq Jesusta rogakurqan. Peru manaraq parlapar ushaptinmi, nunakuna chärir Jairuta kënö niyarqan: “¡Warmi wamrëkiqa wanurishqanam! ¿Imapaqnataq Maestruta afanakatsinki?” nishpa. Peru Jesusqa, “ama mantsakëtsu, markäkïnikilla katsun” nirqanmi, y Jairupa wayinmanmi ëwayarqan. Chäriyänampaqqa llapan nunakunam waqëkäyänaq. Peru Jesusqa kënömi nirqan: “¿Imanirtaq waqayanki [...]? Shipashqa manam wanushqatsu, sinöqa punïkanmi” nishpa. Itsachi Jairuwan warminqa Jesus imanir tsënö ninqanta entiendiyarqantsu. Tsëpitanam Jesusqa llapankunata nirqan tsëpita yarquyänampaq. Y Jairutawan warminllatam wamrankunapa cuartunman pusharqan. Nïkurmi shipashpa makinta tsarirkur, “shipash, noqam neq: ‘¡Sharkï!’” nirqan. Pensari, ¿imanöraq teytankuna sientikuyarqan warmi wamrankuna sharkur purir qallëkuptin? ¡Jesusmi kawariratsishqa karqan! (Marcus 5:22-24, 35-42). Jairuwan warminqa wamrankunata cada rikarninchi yarpäriyaq Jehoväpa poderninwan Jesus pëkunapaq imata ruranqanta.
10 Jesus kawaritsinqan nunakunaqa tiempuwanqa wanuyarqanllam. Peru tsë nunakuna kawariyanqanqa rikätsimantsik shamoq tiempuchöpis tsënölla pasakunampaq kaqtam. Jinamampis wanushqakunata kawaritsimïta Jehovä munanqantam rikätsimantsik.
¿IMATATAQ YACHAKUNTSIK UNË WITSAN NUNAKUNA KAWARIYANQAMPITA?
Apostol Pëdrum Dorcas jutiyoq warmita kawaritsirqan (Hëchus 9:36-42).
Diospa willakoqnin Eliseum juk ollqu wamrata kawaritsirqan (2 Rëyes 4:32-37).
11. Eclesiastes 9:5 ninqannöpis, Läzaru wanurirqa, ¿imallatapis mäkurqanku?
11 “Wanushqakunaqa manam imatapis musyayannatsu” ninmi Bibliachöqa (Eclesiastes 9:5). Y tsënöllam Läzaruwampis pasakurqan. Wanushqa kanqan junaqkunaqa manam ni imata mäkurqantsu. Jesus ninqannöllam punukashqa cuenta këkarqan (Juan 11:11).
12. ¿Imanötaq musyantsik Läzaru rasumpa kawarinqanta?
12 Läzaruta Jesus kawaritsinqantaqa mëtsikaqmi rikäyarqan. Hasta Jesusta chikeqkunapis musyayarqanmi tsë milagruta Jesus ruranqanta. Y manam ni pipis neguëta puëdirqantsu, porqui Läzaruqa kawëkarqannam (Juan 11:47). Jinamampis mëtsikaqmi Läzaruta rikaq ëwayarqan, y kawëkaqta rikärirmi cuentata qokuriyarqan Jesustaqa Diosnintsik kachamushqa kanqanta. Peru Jesusta chikeqkunaqa alläpam piñakuyarqan, tsëmi Jesusta y Läzaruta wanutsiyänampaq yachatsinakuyarqan (Juan 11:53; 12:9-11).
13. ¿Imanötaq musyantsik wanushqakunata Jehovä kawariratsimunampaq kaqta?
13 Jehovämi llapan imëkata kamashqa, tsëmi wanushqakunatapis kawaritsimïta puëdin. ‘Sepultürakunachö llapan këkaqkuna’ kawariyämunampaq kaqtam Jesuspis nirqan (Juan 5:28). Jehoväpa yarpëninchö këkaqkunaqa llapanmi kawariyämunqa. Pëqa cada nuna imanö kanqantam alleq yarparëkan. ¿Y puëdinku tsëta rurëta? Awmi, puëdinmi. Këman pensari: ciëluchöqa millonyëpayan estrëllakunam kan, y Bibliaqa nimantsik cada ünuta Diosnintsik jutimpa reqinqantam (leyi Isaïas 40:26). ¿Tsëtsuraq Jehoväqa cada nuna imanö kanqanta yarpanmantsu?
14, 15. “Yapë rikämëtaqa alläpam munëkunki” nirqa, ¿imatataq Jobqa rikätsikurqan?
14 Unë witsanchö Diospa sirweqnin Jobpis creirqanmi wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta. Tsëmi kënö nirqan: “Juk nuna wanurqa, ¿kawarimunqatsuraq?” nishpa. Nïkurnam Jehoväta kënö nirqan: “Qammi qayaramanki, y noqam wiyarishqëki. Qammi kamamarqëki, tsëmi yapë rikämëtaqa alläpa munëkunki”. Tsënö ninqanmi rikätsimantsik Jehoväqa wanushqakunata kawaritsimïta rasumpa munanqanta (Job 14:13-15).
15 ¿Imanötaq sientikunki wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta musyarir? Wanushqakunata Jehovä kawaritsimunampaq kaqta musyëqa alläpam consolamantsik. Peru itsachi kënö pensanki: “¿Wanukushqa familiäkuna y amïgükunaqa kawariyämunqatsuraq?” nishpa. Bibliaqa clärum willakun pikuna kawariyämunampaq kaqta y mëchö täräyänampaq kaqta. Tsëta yachakurishun.
‘QAYAKUNQANTA WIYARIRMI YARQAYÄMUNQA’
16. Shamoq tiempuchö kawarimoqkunaqa, ¿imanötaq kawayanqa?
16 Unë witsan kawareq nunakunaqa manam ciëluchötsu kawariyarqan, sinöqa Patsachömi, tsëmi familiankunawan y amïgunkunawan yapë tinkuyarqan. Tsënöllam shamoq tiempuchöpis pasakunqa. Peru shamoq tiempuchö kawarimoqkunaqa mana wanushpanam Patsachö kawakuyanqa. Jinamampis alläpa shumaqmi kawakuyanqa, porqui mananam guërrakuna, mana alli rurëkuna ni qeshyakuna kanqanatsu.
17. ¿Pikunataq kawariyämunqa?
17 ¿Pikunataq kawariyämunqa? Jesusmi kënö nirqan: “Sepultürakunachö llapan këkaqkunam qayakunqanta wiyayanqa y yarqayämunqa” (Juan 5:28, 29). Jina Bibliachöqa kënömi nin: “Lamarmi pëchö këkaq wanushqakunata entregarqan, y wanïwan Sepultüram pëkunachö këkaq wanushqakunata entregayarqan” (Revelacion [Apocalipsis] 20:13). Awmi, millonyëpayan nunakunam kawariyämunqa. Jinamampis, apostol Pablum nirqan “alli kaqta ruraqkuna y mana allita ruraqkuna kawariyämunampaq kaqta” (leyi Hëchus 24:15). ¿Imanirtaq tsënö nirqan?
Shumaq Patsachöqa llapan kawarimoqkunam familiankunawan y amïgunkunawan tinkuriyanqa.
18. ¿Pikunataq kayan “alli kaqta ruraqkuna”?
18 ¿Pikunataq kayan “alli kaqta ruraqkuna”? Patsaman Jesus manaraq shamuptin, Jehoväta rasumpa sirwishqa kaq nunakunam. Wakinqa kayarqan Noë, Abrahan, Sära, Moises, Rut y Estermi. Hebrëus librupa 11 kaq capïtulunchömi Diosta sirweq mas nunakunapaq y warmikunapaq willakun. Pëkunam Patsachö kawariyämunqa. Jina kanan witsan mana jaqipa Jehoväta sirwikar wanukushqa nunakunapis kawariyämunqam, porqui pëkunapis ‘alli kaqta ruraqkunam’ kayan.
19. (1) ¿Pikunataq kayan “mana allita ruraqkuna”? (2) ¿Imatataq pëkunata Jehovä permitinqa?
19 ¿Pikunataq kayan “mana allita ruraqkuna”? Pëkunaqa kayan Jehoväta manaraq reqir wanukushqa nunakunam. Unëna wanukushqa kayaptimpis Jehoväqa pëkunata yarparëkanmi. Kawariratsimurmi reqiyänanta y sirweqninkuna kayänanta permitinqa.
20. ¿Pikunataq manana kawariyämunqanatsu?
20 Tsëqa, ¿llapan wanushqa nunakunatsuraq kawariyämunqa? Manam. Jesusqa nirqan wakinkunaqa manana kawariyämunampaq kaqtam (Lücas 12:5; rikäri 19 kaq nötata). ¿Pikunataq manana kawariyämunqanatsu? Vïdankunata cambiëta mana munashqa kaq nunakunam. Peru pï kawarimunampaq kaqta o mana kawariyämunampaq kaqtaqa kikin Jehovämi decidinqa. Pëmi Mas Puëdeq Kaq Juez, peru Jesustapis autoridätam qoshqa “kawëkaqkunapa y wanushqakunapa jueznin kanampaq” (Hëchus 10:42).
WAKIN NUNAKUNAQA CIËLUCHÖMI KAWARIYANQA
21, 22. (1) Ciëlupaq kaqkunaqa, ¿imanö cuerpuyoqtaq kawariyan? (2) ¿Pitaq ciëluchö kawanampaq puntata kawarirqan?
21 Bibliaqa yachatsikun wakin nunakuna ciëluchö kawayänampaq kaqtam. Pëkunaqa manam ëtsawan tullutsu ciëluchö kawariyanqa, sinöqa espïritu cuerpuyoqnam.
22 Jesusmi ciëluchö kawanampaq puntata kawarirqan (Juan 3:13). Wanutsiyanqampita kima (kimsa) junaqllatam Jehoväqa kawariratsirqan, peru manam ëtsawan tulluyoqtanatsu kawaritsirqan (Salmus 16:10; Hëchus 13:34, 35). Tsëmi apostol Pëdruqa Jesuspaq kënö nirqan: “Pëtaqa nuna këkaptinmi wanutsiyarqan, peru espïritu cuerpuyoqmi kawaritsimushqa karqan” (1 Pëdru 3:18). Jesusqa juk puëdeq espïritunam kawarirqan (1 Corintius 15:3-6). Bibliaqa yachatsikun wakin nunakunapis tsënö kawariyänampaq kaqtam.
23, 24. ¿Pikunapaqtaq Jesusqa “wallkalla üshakuna” nirqan, y ëkaqtaq kayan?
23 Wanutsiyänampaq ichikllana pishikaptinmi qateqninkunata Jesus kënö nirqan: “Qamkunapaq juk sitiuta alistaqmi [...] ëwëkä” (Juan 14:2). Tsënö ninqanmi rikätsikun wakin nunakunaqa ciëluchö kawaririr Jesuswan juntu kayänampaq kaqta. Pëkunapaqmi Jesusqa “wallkalla üshakuna” nirqan, porqui wallkaqllam kayänan karqan (Lücas 12:32). Apostol Juanmi imëka suëñïninchönö juk kuti rikarqan, ciëluta ëwaqpaq kaqkuna ëkaq kayanqanta. Jesustam Sion jirkachö shëkaqta rikarqan, y pëwanmi “pachak chusku chunka chusku waranqa (144.000) këkäyarqan” (Revelacion 14:1).
24 ¿Imëtaq ciëluchö kawariyanqa 144.000 akrashqa nunakuna? Bibliachöqa nirqan ciëluchö Jesucristu gobernar qallanqampita patsë kawariyänampaq kaqtam (1 Corintius 15:23). Jesusqa gobernar qallashqanam, y 144.000 nunakunapitaqa atskaqnam ciëluchö kawariyashqa, y Jesuswannam këkäyan. Peru wakin kaqqa Patsallachöran këkäyan. Y wanurirqa tsë höram ciëluchö kawaririyan. Peru kë Patsachöpis mëtsika nunakunam kawariyämunqa, y shumaq huertaman tikrashqa Patsachömi mana wanushpa kawakuyanqa.
25. ¿Imatataq qateqnin kaq capïtuluchö yachakushun?
25 Jehoväqa ichikllachönam wanïpita llapantsikta libraramäshun, y tsëpita patsëqa mananam ni pipis wanunqanatsu (leyi Isaïas 25:8). Peru ciëlupaq akrashqa 144.000 nunakunaqa, ¿imatataq ciëluchö rurayanqa? Bibliaqa yachatsikun Jesuswan gobernayämunampaq kaqtam. Pëkunaqa Diospa gobiernunchömi gobernayämunqa. Qateqnin kaq capïtuluchömi tsë Gobiernupaq masllata yachakurishun.
a Bibliaqa mas nunakuna kawariyanqantam willakun. Awmi, jövinkuna, mayorkuna, warmikuna, ollqukuna, israelïtakuna y forastërukuna kawariyanqantam Bibliaqa willakun. Tsë willakïkunataqa kë textukunachömi tarinki: 2 Rëyes 4:32-37; 13:20, 21; Mateu 28:5-7; Marcus 5:22-24, 35-42; Lücas 7:11-17 y Hëchus 9:36-42; 20:7-12.