1921: qepa pachak watakuna

1921 WATA 1 de enëru killapaq ingles idiömachö yarqamoq revistachömi, Bibliata Estudiaqkunapaq kë tapukuy yarqamurqan: “Tsëqa, ¿imatataq kë wata ruranantsik?”. Tsëpa respuestampaqmi, Isaïas 61:1 y 2 TNM, qellqarëkarqan, y tsëqa Diospita yachatsikuyänampaq kaqtam yarpätsirqan. Kënömi nin: “Humildi nunakunata alli noticiakunata willanäpaqmi Teyta Jehovä akramashqa. [...] Teyta Jehoväpa llakikuynin junaq y chikeqninkunata ushakätsinampaq junaq chämunqanta willakunäpaq”.

DIOSPITA MANA MANTSAKOQ YACHATSIKOQKUNA

Yachatsikuyänampaqqa, Bibliata Estudiaqkunaqa valientim kayänan karqan. Humildikunatam “alli noticiakunata” y “chikeqninkunata ushakätsinampaq” kaqtam willakuyänan karqan.

Canadächö täraq wawqi John Hoskinmi, chikikur michäkuykäyaptimpis, metodista religionchö yachatsikoq juk nunawan 1921 wata parlarqan. Kënö nirmi parlapar qallarqan: “Bibliapitaqa mana piñatsinakurllam parlakuyta puëdintsik. Wakinta igual-lla mana entiendirpis, shumaq y amïgunömi parlakur usharishun”. Peru manam tsënötsu karqan, wawqi Hoskinmi kënö willakurqan: “Juk ishkë minütu parlariyaptïllam, punkuta fuerti sutarkur ëwakurqan. Noqaqa, punkupa lünan pakir shikwashqa kanqantam pensarqä”.

Tsë nunash, “¡Bibliata mana reqeqkunata parlapaq ëwë!” ninaq. Wawqi Hoskinnash, “¡peru manaku tsëta rurëkarqä!” nir pensarinaq.

Waränimpis, iglesianchö yachatsikurninmi tsë nunaqa wawqi Hoskinpaq mana allita parlarqan. Wawqintsikmi këta yarparqan: “Noqawan mana parlayänampaqmi nunakunata nirqan. Mana rasumpa kaqta yachatsikunqäta y wanutsiyämaptimpis allilla kanqantam pëkunata nirqan”. Peru wawqi Hoskinqa manam mantsakarqantsu. Diospita yachatsikurmi sïguirqan y mëtsikaq nunakunawanmi parlarqan. Wawqiqa kënöpis nirqanmi: “Tsë witsankunanö kushishqaqa, manam imëpis Diospita wayin wayin yachatsikushqatsu karqä. Wakin nunakunaqa kënömi niyämaq: ‘Musyayämi Diospa sirweqnin kanqëkita’, jina mana pishipakunäpaq imanöllapis yanapayämänampaqmi tapuyämarqan”.

JAPALLANKUNA Y FAMILIANKUNAWAN ESTUDIAYANQAN

Bibliata Estudiaqkunaqa, Bibliapita yachakuyta munaqkunapaqmi The Golden Age revistachö Bibliata imanö estudiayänampaq juk progrämata churayarqan.a “Juvenile Bible Study” (Bibliapita jövinkuna estudiayänampaq) progrämachöqa, tapukuykunam kaq y tsëtam wamrankunawan teytakuna yachakuyaq. “Tsë tapukuykunatam tapuyaq y Bibliachö respuestankunata tariyänampaqmi yanapayaq”. Wakin tapukuykunaqa, “¿Ëka libruyoqtan Bibliaqa?” neqnöpis, fäcil-lla contestayänampaqmi kaq. Peru “¿Diosta rasumpa sirweqkunaqa chikir sufritsiyänanta shuyaräyanmantsuraq?” neq tapukuykunanöqa, jövinkunatam yanapaq Diospita mana mantsakushpa yachatsikuyänampaq.

“Advanced Studies in the Divine Plan of the Ages” (Estudios avanzados sobre el Plan Divino de las Edades) neq progrämaqa, Bibliata unëpana estudiaqkunatam yanaparqan Estudios de las Escrituras neq librupita jorqashqa tapukuykunaman yarpachakuyänampaq. Tsë revistata leyeqkunatam tsë ishkan progrämakuna yanaparqan. Peru 1921 wata 21 de diciembri killachö yarqamoq The Golden Age revistachöqa, tsë progrämakuna manana yarqamunampaq kaqtam nirqan. ¿Imanirtan manana yarqunannatsu karqan?

MUSHOQ LIBRU

Ingles idiömachö *El Arpa de Dios* libru.

Imata leyiyänampaq y mëyaq leyiyanqanta marcayänampaq tarjëta.

Tapukuykunayoq tarjëta.

Diosta sirweqkunata tsë witsan dirigeqkunaqa, tsëllaraq yachakuykaqkuna Biblia ninqanta shumaq entiendita wanayanqantam rikäyarqan. Tsërëkurmi, 1921 wata noviembri killachö The Harp of God libruta jorqayämurqan (Español idiömachöqa, 1925 watachömi El Arpa de Dios neq jutiwan yarqamurqan). Tsë libruta chaskeqtaqa, Bibliapita mas yachakuyänampaqmi The Harp Bible Study Course neqman inscribiyaq. Tsë libruta japallankuna estudiaqkunatam, “nunakuna mana wanushpa kawakuyänampaq Dios patsätsinqan bendicionkunata” entienditseq.

Tsë libruta chaskeqqa, ima päginakunata leyinampaq neq tarjëtatapis chaskeqmi. Qateqnin kaq semänanam, leyinqampita tapukuykunayoq tarjëtata chaskeq, y ushananchönam neq, qateqnin kaq semäna mëyaq leyinampaq kaqta.

Döci semänapam, Bibliapita yachakuykaqta amänunchö këkaq congregacion juk tarjëtata cada semäna apatseq. Tsë tarjëtakunataqa, edäna o wayin wayin yachatsikuyta mana puëdeq wawqi panikunam apatsiyaq. Estädus Unïdus nacionchö, Pensilvaniapa Millvale markanchö täraq Anna Gardner panim këta yarpan: “Kë libru yarqamunqanqa, Thayle jutiyoq purita mana puëdeq nanätam yanaparqan Diospita yachatsikuychö mas yanapakunampaq. Pëmi tsë tarjëtakunata cada semäna apatseq”. Yachakuykaq nuna tsë libruta estudiar ushariptinnam, Bibliapita maslla entienditsiyänampaq wawqikuna watukayaq.

Thayle jutiyoq panim ruëdayoq sïllachö tëkan.

IMËKA RURËRAN KARQAN

Tsë wata ushariptinmi, llapan estudiëkaqkunaman wawqi Joseph Rutherford juk cartata apatsirqan. Tsëchömi kënö neq: “Kë wataqa, punta watakunapitapis mas allim Diospa Gobiernumpita yachatsikurquntsik”. Y shamoq tiempuman yarparninmi kënö nirqan: “Imëkaran kan ruranantsikpaq, wakintapis kë rurëchö yanapakuyänampaq niyë”. Clärum këkan, Bibliata Estudiaqkunaqa ninqannöllam rurayarqan. 1922 watam mana mantsakushpa Diospa Gobiernumpita willakuyarqan.

Mana dejakoq amïgukuna

Bibliata Estudiaqkunaqa, juknin juknin yanapanakurmi kuyanakuyanqanta rikätsinakuyarqan. Pëkunaqa, qateqnin kaq willakuychö ninqannöpis, ‘ima jipakïchöpis’ mana dejakoq amïgukunam kayarqan (Prov. 17:17).

921 wata martis 31 de mäyu killam, Estädus Unïdus nacionchö Oklahömapa Tulsa markanchö, yulaq color juk warmita maqashqa kanqanta nir, yana color juk nunata carcelman apayarqan. Tsëpitanam, yulaq color milpitapis mas nunakuna, yana color wallkalla nunakunawan pelyayarqan. Y tsë pelyaqa, Greenwood jutiyoq markayaqmi raslla chärirqan. Tsëchöqa, yana color nunakunallam masqa täräyaq. Mil cuatrocientuspitapis mas, wayikunata y negociukunatam suwayarqan y kayayarqan. 36 nunakuna wanuyanqantam willakuyarqan, peru rasumpa kaqchöqa, itsa trecientuspitapis mas wanuyarqan. Tsëtam Masacre Racial de Tulsa nir reqiyan.

Greenwood markachö täraq yana color wawqi Richard Hillmi, tsëpin ima pasakunqanta kënö willakurqan: “Pelyar qallayanqan paqasqa, cada semäna rurayanqänömi, Bibliata estudiarnin reunionchö këkäyarqä. Reunion ushariptinmi, pläzachö illapakuna waqaqta wiyayarqä, y punukuyanqä hörayaqpis wiyakëkarqanllam”. Waränin junaq 1 de juniu killapaqqa, masmi pelyarnin sïguiyarqan: “Wakinmi niyämarqan imapis pasayämänanta mana munarqa, municipalidä localman jinan höra ëwayänäpaq”. Tsëmi wawqi Hillqa, warminwan y pitsqa wamrankunawan Tulsa markachö këkaq municipalidäpa localninman ëwayarqan. Tsë sitiumanmi guardiakunata gobiernu mandashqa karqan, y tsëmanqa 3 milnömi yana color ollqukuna y warmikuna chäyarqan.

Tsëta musyarirmi wawqi Arthur Clausqa, tsë markata ëwanampaq decidirqan. Pëmi kënö willakurqan: “Greenwood markachö wayikunata suwarnin y kayarnin këkäyanqanta wiyarirmi, kuyashqa amïgü Hill imanö këkanqanta rikänäpaq ëwarqä”.

Wawqi Arthur Clausmi 14 jövinkunata El Arpa de Dios libruwan yachatsirqan.

Wawqi Hillpa wayinman chärirqa, yulaq color nuna illapan tsarashqa tsëchö këkaqtam taririrqan. Tsë nunaqa wawqi Hillpa amïgunmi karqan. Y wayikunata suwakoq kanqanta pensarmi, wawqi Arthurta kënö nirqan: “¡¿Imatataq kë nunapa huertanchö ashinki?!”.

Arthurmi këta yarparqan: “Imata ninqäta mana creimarqa, illapëkamanmanchi karqan. Wawqi Hillpa amïgun kanqäta y wayinchö mëtsika kuti kayanqätam nirqä”. Wawqi Arthurwan tsë nunaqa, wawqi Hillpa wayinta mana suwayänampaqmi cuidayarqan.

Tsëpitam, wawqi Hillwan familian municipalidäpa localninchö këkäyanqanta wawqi Arthur musyarirqan. Tsëchömi niyarqan, Bärret apellïduyoq general nuna firmaptinraq, yana color nunakunaqa yarquyta puëdiyänampaq kaqta. Arthurmi kënö willakurqan: “Generalwan parlëqa manam fäciltsu karqan. Tsë familiata jorqëta munanqäta niriptïmi, ‘¿llapan wanayanqantaku procurapunki?’ nimarqan. Tsënam, ‘kushishqam tsë llapanta rurashaq nirqä’”.

Papelnin firmariyaptinmi, wawqi Arthurqa municipalidä localman ëwarqan. Chäriptinmi, juk guardia kënö nirqan: “¡Këtaqa kikin generaltaq firmashqa! ¿Musyarqëkiku? Kë localpitaqa manam pitapis jorqayashqaraqtsu, qamllaran apëkanki”. Wawqi Arthurwan tsë guardiaqa, rätunllatanam tsë mëtsikaq nunakunachö wawqi Hilltawan familianta taririyarqan. Wawqi Arthurpa cärrunman lloqarkurmi, llapankuna wawqi Hillpa wayinman ëwayarqan.

Wawqi Arthurqa, wawqi Hill y familian alli kayänampaqmi segurakurqan. Valienti y kuyakoq kanqantaqa juk nunakunapis rikäyarqanmi. Arthurmi kënö willakurqan: “Wawqi Hillpa wayinta mana suwayänampaq täpaq vecïnunqa, mas allipanam Diospita yachatsikunqantsikta rikarnin qallëkurqan. Diosta sirweqkuna llapantsik igualpa rikänakunqantsikta, y juk nacion nunakunata kuyanqantsikta rikarmi, Bibliapita yachatsikunqantsikta mëtsikaq nunakuna wiyakur qallëkuyarqan”.

a The Golden Age revistaqa, 1937 watachömi Consolation neqman jutin cambiarirqan. Y 1946 watachönam, Awake! jutiman. (Español idiömachöqa, 1932 watachömi Luz y Verdad neq jutiwan yarqamurqan. 1938 watachönam, Consolación neq jutiman cambiarqan. Y 1947 watachönam, ¡Despertad! jutiman cambiarirqan).