Jesús shina causashunchij huillashunchij tandanacuipi imalla ruranata ricuchij pꞌanga nishca tandanacuipaj ayudacuna
7-13 DE MAYO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | MARCOS 7, 8
“Llaquichina caspita apashpa ñucata caticuilla”
Marcos 8:34 (Traducción del Nuevo Mundo) Gentecunatapish paipaj yachacujcunatapish cayashpaca: “Pipish ñucata catisha nijca quiquinta mana llaquishpa llaquichina caspita apashpa ñucata caticuilla.
nwtsty Mr 8:34-manta yachangapaj nota
quiquin causaita ama llaquichun: O “ima derechota charishcata huashaman saquina” ninmi. Shinallataj quiquin munashcacunata, yuyashcacunata cungashpa Yaya Dios ñucanchij dueño cashcata yuyashpa causanatapishmi nin. Griego shimipipish “quiquin causaita saquina o negana” nishpami churashca. Chaica huaquinpica mana quiquinpajlla causana cashcatami nicun (2Co 5:14, 15). Marcos libropica apóstol Pedro Jesusta quimsa cutin negashcata quillcashpaca chai griego shimillatatajmi churashca (Mr 14:30, 31, 72).
w92 1/8 pág. 17 párr. 14
Huiñai causaiman apaj ñanpica ¿ima shinataj callpacungui?
14 Jesusca paita catijcunatapish shujtaj gentecunatapish: “Pipish ñucata catisha nijca quiquinta mana llaquishpa (o “quiquin munaita negashpa”, La Nueva Biblia, Latinoamérica) llaquichina caspita apashpa ñucata caticuilla” nircami (Marcos 8:34, NM). Jesusca “ñucata caticuilla” nishpaca paita mana shaicushpa catina cashcatami nirca. Mana shuj premiota japingapajllachu Jesusta caticunchij. Dioshuan alli apanacungapajmi achcata esforzarinchij. Chashna esforzaricushpapish ñapish menos pensado, imatapish mana alli rurashpa o mana alli agllashpaca ratomi Diosmanta caruyashun, huiñaita causana oportunidadtapish perdi tucunchijmi. Chaimantami mana shaicushpa Jesusta catingapaj esforzarina canchij.
w08 15/10 págs. 25, 26 párrs. 3, 4
¿Huiñaita causangapaj sinchita esforzaricunguichu?
3 Jesusca ishqui tapuicunatami rurarca. Paica: “Runaca cai pachapi tucui tiyajcunata japishpapish, paipaj almata chingachishpaca ¿ima allitaj cangari? Paipaj almata quishpichingapajca ¿imatashi cunga?” nircami (Mar. 8:36, 37). Maijancunaca punta tapuipi yuyashpaca: “¿Tucuita charishpapish huañushpaca ima favortaj cangayari? Huañushca qꞌuipaca ima charishcapish imapaj mana valinchu” nincunami. Catij tapuica chaipi cajcunataca Jobpaj tiempopi Satanás ima nishcatami yuyachishcanga. Paica: ‘Runaca mana huañusha nishpaca, tucui charishcahuanmi paipaj causaitaca quishpichisha ninman’ nircami (Job 2:4). Maijancunaca Satanás yuyashca shinami yuyancuna. Chaimantami, ‘causashpa catingapajca ima imatapish ruranallami canchij’ nincuna. Cutin Diosta sirvijcunaca chai gentecuna shinaca mana yuyanchijchu.
4 Jesusca cai mundopi paita catijcunaman cullquita, saludta, alli causaita cungapajca mana shamurcachu. Ashtahuancarin shamuj punllacunapi cai Allpa paraíso tucujpi mana huañushpa causachun oportunidadta cungapajmi shamurca. Chaimi tucuita yalli valishca can (Juan 3:16). Shinashpaca Jesusta catijcunaca punta tapuipi yuyashpaca cashnami intindinchij: “Maijan cai pachapi tucui tiyajcunata japishpapish huiñaita causana oportunidadta perdishpaca ¿ima allitaj cangari?” ¿Chaica ciertomi nachu? (1 Juan 2:15-17). Catij tapuipica cashnami intindinchij: “¿Paraisopi huiñaita causangapajca sinchitachu esforzaricunchij?”. Ñucanchij ruraicunahuanmi esforzaricushcata ricuchinchij. Chashnallataj cai tapuita cutichishpami sinchi feta charishcata o mana charishcata ricuchinchij (Juan 12:25 versota ricui).
jy pág. 143 párr. 4
¿Runa Aichayujca pitaj can?
Jesusta catijcunaca paipaj ñaupajpi alli ricuringapajmi sinchi cajpipish mana manchashpa allita rurashpa catina canchij. Jesusca: “Cunan cai punllacunapi causaj huainayaj millaicunapaj ñaupajpi, ñucamanta, ñuca yachachishcacunamantapish maijan pingarijtaca Runa Aichayuj ñucaca jucha illaj angelcunandij, ñuca Yayapaj achij nicuj sumaj cashcahuan shamushpaca, paimantapish pingarishami” nircami (Marcos 8:38). Jesús nishca shinaca pai shamushpaca “cada quiquinmanmi paicuna rurashca shinallataj cunga” (Mateo 16:27).
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
Caitami Tapushcacuna
¿Jesusta pꞌiñajcunaca imamantataj cancunaca maquicunata mana maillanguichij nirca?
▪ Jesusta pꞌiñajcunaca, Jesustapish paita catijcunatapish maquicunata mana maillajta ricushpami rimajcuna carca. Moisesman cushca leypi nishca shinaca yahuar cacharirishca ungüita charishcamanta, lepra ungüita charishcamanta, shuj huañushca animalta o huañushca runata japirishcamantami Diospaj ñaupajpi mapa ricurijcuna carca. ¿Diospaj ñaupajpi cutin mapa illaj cangapajca imatataj rurana carca? Moisesman cushca leypica sacrificiocunata rurachun, maillarichunpishmi mandarca (Levítico, capítulo 11-manta 15-cama; Números, capítulo 19).
Cai leypica Diosmanta panda yachachijcunaca paicuna munashca yuyaicunatami mirachircacuna. Shuj libro nishca shinaca: “Maijanpish Diospaj ñaupajpi ima shina mapa ricurishcata, shujtajcunatapish ima shina mapayachi tucushcatami mirachircacuna. Shinallataj ima cosascuna mapa cashcata o mana mapa cashcata yachangapajmi shuj listata rurarcacuna. Ashtahuanpish cutin mapa illaj tucungapajca imallata rurana cashcatami paicunapaj yuyaimanta mirachircacuna” ninmi.
Jesusta pꞌiñajcunaca: ‘¿Ima nishpataj cambaj yachacujcunaca, ñaupa yayacuna yachachishca shina mana purishpa mapa maquihuan tandata micunllacuna?’ nishpami Jesusta tapurcacuna (Marcos 7:5). Fariseocunapish, mandashcacunata yachachijcunapish maquicunata maillana cashcallataca mana nircacunachu. Ashtahuanpish maijanpish micugrijpica maquipimi yacuta tallina can nishpami paicunaca leypi mirachircacuna. Ñajaman parlashca libroca: “Diosmanta panda yachachijcunaca, yacuta pi tallina cashcata, ima yacuhuan maillana cashcata, maicama maillarina cashcata, imapi maillana cashcatapishmi paicunapura parlanacujcuna carca” ninmi.
¿Cai mirachishca leycunamantaca Jesusca imatataj yuyarca? Jesusca: ‘Mishqui shimi jayaj shungucuna, cancunaca ima shina cana cashcataca ñaupa huillaj Isaiastaca Diosca allimi cashna nishpa quillcachishca: Cai llajtapi causajcunaca mana tucui shunguhuan ñucataca yuyarincunachu, shimillahuanmi allimari cangui nincuna. Ñucata yuyaringapaj tandanacunchij nishpa rurashcapish, runacuna yuyashcallata ñuca mandashcata shina yachachishcamanta yangami nircami. Cancunaca ñuca Yayapaj mandashcata saquishpami, runacuna yachachishcallata mana pꞌaquishpa caticunguichij’ nircami (Marcos 7:6-8, Biblia en Quichua Chimborazo, 1989).
Marcos 7:32-35 (QC, 1989) Jesús chaipi cajpimi, rinrin mana uyaj, mana alli rimai tucuj runata paipajman pushamushpaca: “Cai runapi cambaj maquita churashpa alliyachipai” nircacuna. Chashna nijpi Jesusca, chaipi cajcunamanta chai runallata chainijman pushashpami, chai runapaj rinrincunapi dedocunata satirca. Shinallataj chꞌucahuanpish cꞌallupi churarcami. Chashna rurashpami, Jesusca jahua pachata huichilla ricushpa shungu llujshishpaca: “Efata” nirca. Chashna nishcaca: “Pascarishca cachun” nisha ninmi. Chashna nijpica, chai runapaj rinrincunaca pascarircallami. Huatarishca cꞌallupish cacharirijpi, ña alli rimarcallami.
w00 15/2 págs. 17, 18 párrs. 9-11
¿Jesucristo shinachu yuyanchij?
9 Chai runaca mana uyaj, mana alli rimai tucujmi carca. Pai manchaihuan o pingaihuan cashcatami Jesusca ricushcanga. Chaimantami Jesusca chaipi cajcunamanta caruman pusharca. Ña ishcandijlla cashpaca Jesusca maquicunahuanmi pai imata ruragrishcata chai runaman intindichirca. Chai jahuaca ‘chai runapaj rinrincunapimi dedocunata churarca, chꞌucahuanpish cꞌallupimi churarca’ (Marcos 7:33). Qꞌuipaca jahua pachata huichilla ricushpa shungu llujshishpaca: “Pascarishca cachun” nircami. Chashna nincami chai runapaj rinrincunaca pascarirca ña alli rimarcallami (Marcos 7:34). Jesusca jahua pachata huichilla ricushpa shungu llujshishpaca Yayitu Diospaj poderhuan chai milagrota rurashcatami chai runataca intindichirca.
10 Jesusca shujtajcuna ima shina sintirishcata ricushpami cꞌuyaihuan ayudanata munaj carca. Ñucanchijpish paita catijcuna cashcamantaca paipaj yuyaita charingapajmi esforzarina canchij. Bibliapica: “Tucuicuna chai shinallataj cashcata yuyaichij. Llaquilla cajcunahuanpish llaquirij caichij. Quiquin huauquindij shina cꞌuyanacuichij, llaquijcuna caichij, caishuj chaishujhuanpish apanacujcuna caichij” ninmi (1 Pedro 3:8). Shinashpaca shujtajcunata ñucanchij parlocunahuanpish, ruraicunahuanpish ama llaquichingapajmi esforzarina canchij.
11 Huauqui panicuna ima shina sintirishcata ricushpaca, ima shinami ñucanchijhuan rurachun munanchij chashnallatajmi paicunatapish cꞌuyaihuan, respetohuan tratana canchij (Mateo 7:12). Bibliapica: “Maijancunaca imata rimashpapish, espadahuan chugrichishca shinami saquincuna” ninmi (Proverbios 12:18). Chaimantami imata parlanata, ima shina parlanatapish alli yuyana canchij (Colosenses 4:6). Cusa huarmicunapish cꞌuyaita charishpaca sinchi shimicunata, llaquichij shimicunata o asingapaj burlarij shimicunatapish mana parlancunachu (Efesios 5:33). Chashna rimanacushpaca llaquillami sintiringacuna. Chashnallataj cꞌuyaj yaya mamacunaca huahuacuna ima shina sintirishcatami ricurancuna. Chaimantami disciplinana horaspica huahuacunataca mana maipish cachun yangata pingaipi churancuna (Colosenses 3:21). Tucuicunaman cꞌuyaita ricuchishpaca Jesuspaj yuyaita charishcatami ricuchishun.
Bibliata rezashunchij
14-20 DE MAYO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | MARCOS 9, 10
“Muscuipi shina ricushcaca ñucanchij crishcatami sinchiyachin”
Marcos 9:1 (NM) Jesusca cashnapishmi nirca: “Caipi cajcunamanta maijancunaca Diospaj Reino poderhuan shamujta ricungacama mana huañungacunachu. Chashnatajmi canga” nircami.
w05 15/1 pág. 12 párrs. 9, 10
Ima tucuna cashcacunaca Jesucristopimi pajtarin
9Jesusca pai Mesías cashcataca shuj huata huashamanmi ricuchirca. Huata 32 Pascua fiestapish ñami pasashca carca. Chaipajca maijancunaca charinallapi yuyashcamantachari o llaquichisha nishcamantachari Jesús Mesías cashcata crishpapish paita catinatami saquishcacuna. Cutin shujtajcunaca Jesús rey cachunmi munarcacuna. Mana chaita rurashcamantami paimanta caruyashcangacuna. Shinallataj religionta pushajcunaca Jesustaca Diospaj Churi cashcata ricuchichunmi, ‘shuj señalta rurashpa ricuchi’ nircacuna. Pero Jesusca mana chaita rurarcachu (Mateo 12:38, 39). Chaita ricushpachari huaquincunaca Jesusta ña mana catisha nircacuna. Cutin Jesusca apostolcunamanca mana intindirinalla huillaitami huillai callarirca: “Jerusalenmanca rinatajmi cani. Chaipica ancianocunapaj, curacunata mandajcunapaj, mandashcacunata quillcajcunapaj maquipi achca llaquita apashpa huañunami cani” nircami (Mateo 16:21-23).
10 Jesusca 9 o 10 quillacunapica “cai pachamanta Yayapajman rina” cashcata yachashcamantami paita alli catijcunamanta achcata preocuparirca (Juan 13:1). Chaimantami pandata yachachij judiocuna shuj señalta ricuchichun nijpi negashcata huaquin discipulocunaman ricuchinata huillarca. Qꞌuipaca Jesusca: “Runa Aichayuj tucushca mandangapaj shamucujta ricungacama, maijan caipi cajcunaca manaraj huañungacunachu. Chashnatajmi canga” nircami (Mateo 16:28). Jesusca 1914 huatapimi Diospaj Reinopi mandai callarina carca. Pero maijan apostolcunaca chai huatacama causacungarajmi nishpaca mana nircachu. Chaipaj randica chai quimsa apostolcunaca muscuipi shina Diospaj Reinopi pai mandacujta ricungacuna nircami.
w05 15/1 pág. 12 párr. 11
Ima tucuna cashcacunaca Jesucristopimi pajtarin
11 Sujta punllacuna huashami Jesusca Pedrota, Jacobota (Santiago) Juantapish pushashpa shuj jatun urcuman rirca. Caica Hermón urcumi cashcanga. Chaipimi, “Jesusca paicunapaj ñaupajpi shujtajyarirca. Paipaj ñahuipish inti shina lamyacujmi tucurca. Paipaj churanacunapish, luz shina yurajllami tucurca”. Chaipimi Moisespish, Eliaspish ricurishpa Jesushuan parlacurca. Chaica tutapimi chashna tucushcanga, chaimantami chaipi cajcunaca achcata mancharishcangacuna. Caica Moisespish Eliaspish Jesushuan chaipi cashca shinataj ricurijpimi Pedroca Jesustaca: “Can munajpica, quimsa chugllacunata rurashun: Shujtaca cambaj, caishujtaca Moisespaj, chaishujtaca Eliaspaj” nircami. Pedro chashna nicujpirajmi, paicunapaj jahuamanca shuj achij nicuj pꞌuyu shamurca. Cai pꞌuyumantaca shuj rimashcami uyarirca: “Paica ñuca cꞌuyashca Churimi. Paillami ñucataca cushichin. Pai yachachishcata uyaichij” nircami (Mateo 17:1-6).
nwtsty Mr 9:7-manta yachangapaj nota
rimashca: Bibliapi Jesuspaj causaimanta parlaj librocunapica Jehová paillataj runacunahuan quimsa cutin parlashcatami huillan. Caipimi segunda vez rimashcata huillacun (Mr 1:11; Jn 12:28).
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
w08 15/2 pág. 30 párr. 8
Marcos libromanta yuyaicuna
10:6-9. Jehová Diosca cazarashcacunacata, huañungacamami tandalla causachun munan. Chaimantami llaquicuna ricurijpica mana ñapish divorciarina can. Bibliapi tiyaj consejocunata cazungapaj esforzarishpaca chai llaquicunatami mishangacuna (Mat. 19:4-6).
nwtsty Mr 10:17, 18-manta yachangapaj notacuna
Yachachij canca allimari cangui: Shuj runa, ‘Alli Yachachij’ nishpaca Jesusta jahua shimillahuan alabangapajmi chashna nirca. Religionta pushajcunami paicunata chashna nichun munajcuna carca. Jesusca paita “Yachachij”, “Mandaj” nijpica mana pꞌiñarijchu carca (Jn 13:13), pero paipaj Yayatami siempre jatunyachij carca.
Allica pi mana tiyanchu, shujllami tiyan, chaica Taita Diosmi: Jehová Diosca pailla tucuita Mandaj cashcamantami ima alli cashcatapish o ima mana alli cashcatapish ni tucun. Pero Adán Evaca ima alli cashcata, mana alli cashcata yachaj chayachij yuramanta micushpaca Diospaj contrami tucurcacuna Chashnallataj Yaya Dios decidina derechota charishcatami mana respetarcacuna. Cutin Jesusca humilde shunguhuanmi Yaya Dioslla ima alli cashcata o ima mana alli cashcata decidina derechota charishcata ricuchirca. Bibliapimi Diospaj ñaupajpi ima alli cashcataca yachanchij (Mr 10:19).
JESÚS SHINA CAUSASHUNCHIJ
“Taita Dios tandachishcataca...”
nwtsty Mr 10:4-manta yachangapaj nota
huarmita shitashcata ricuchij quillca: O “divorciarishca certificado”. Leypi nishca shinaca shuj cusa divorciarisha nishpaca autoridadcunapajman rishpami shuj documentota rurana carca. Chaipajca ancianocunatami tapuna cashcanga. Chashnami shuj importante decisionta manaraj agllashpa alli yuyangapaj tiempota charishcangacuna. Ashtahuanpish chai leymi ama rato divorciarina tiyachun, huarmicunatapish ama shitashpa saqui richun cuidaj cashcanga (Dt 24:1). Pero Jesuspaj punllacunapica religionta pushajcunaca jahualla rato divorciarichunmi leycunata churarcacuna. Jesusta punta catijcuna causashca punllacunapica historiamanta parlaj judío Josefo runami causarca. Paica fariseomi carca, divorciarishcapishmi carca. Chaimantami paica: “Cꞌaricunaca imamantapish divorciarinallami can, caitaca achcacunami rurancunalla” nirca.
nwtsty Mr 10:11-manta yachangapaj notacuna
paipaj huarmita shitashpa: O “paipaj quiquin huarmita richun mañana”. Cai shimicunahuan Jesús ima nisha nishcata alli intindingapajca Mateo 19:9-tami intindinaraj canchij. Chaipica: “Maijanpish paipaj huarmita manapish huainayajpi shitashpa “ ninmi. Caipi ricushca shinaca, Marcos libropi divorciarinamanta parlashpaca shuj cusa o huarmi deganamanta o maijanpish mana huainayana (griego shimipica porneía) juchapi urmashca cajpi divorciarijmantami parlacun.
huainayanmi: Pandata yachachijcunaca cusaca paipaj huarmi imapi mana alli cajpica shitanallami can nishpami yachachij carcacuna (Mt 19:3, 9). Paicunaca huarmicunallami huainayancuna nijmi carca. Chaimantami maijan judiocunaca ‘cꞌaricunaca mana huainayajcunachu canchij’ nishpa yuyarcacuna. Cutin Jesusca ima shinami huarmica paipaj cusata respetashca chashnallatajmi cusapish paipaj huarmita respetana can nishpami yachachirca. Chashnami huarmicunata respetashcata, valichishcata ricuchirca.
Bibliata rezashunchij
21-27 DE MAYO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | MARCOS 11, 12
“Shujtajcunamanta yallimi Diosman curca”
nwtsty Mr 12:41, 42-manta yachangapaj notacuna
ofrendata churana: Judiocunapaj ñaupa quillcashcacunapica ofrenda cullqui churana cajaca, shuj trompeta layata o shuj gachu layata rurashcami carca ninmi. Chai cajacuna jahua ladomanca huaquin gastocunapaj gentecuna ofrenda cullquita churachunmi uchilla jutcuta rurashca carca ninmi. Cai griego shimitaca Juan 8:20 pipish “ofrendata cushpa churana” ninmi. Caica chai tiempopi huarmicunapaj patiopi tiyaj cajacunami cashcanga (sgd, sección 15-ta ricui). Misná nishca quillcashcacunapica chai cullqui churanacunaca huarmicunapaj patio nishcapica 13 cajacunami tiyarca ninmi. Shinallataj templopipish cajacunamanta cullquita llujchishpa churana shuj cuartomi tiyashca yuyachin.
ishqui quillu cullquicuna: O, “ishqui leptoncunaca shuj cuadrantemi can”. Griego shimipi leptón nishpaca uchilla, ñañu nisha ninmi. Chai tiempopimi israelitacunaca leptón monedata utilizajcuna carca. Caica tucuimanta yalli uchilla cobre o bronce cullqui monedami carca (shuj denarioca = 128 leptoncunami). Griego shimipica kodrántes (latín shimipica quadrans ninmi) caica shuj romano cobre o bronce monedapimi yuyachin (shuj denarioca = 64 cuadrantesmi). Marcosca judiocuna utilizaj cullqui mashna valishcata intindichingapajmi romano monedata utilizarca (sgd, sección 18-ta ricui).
w97 15/10 págs. 16, 17 párrs. 16, 17
Diosca shungumanta paita sirvijtaca achcatami valoran
16 Jesusca 11 de nisán punllapimi tucui punlla templopi cainarca. Chaipimi huañushcacuna causarinamanta, impuestocunamanta, shujtaj temacunatapish tapushcacunata alli yuyashpa cutichirca. Shinallataj escribacunatapish, fariseocunatapish cancunaca ‘viudacunapaj huasicunata millpujcunami canguichij’ nishpa sinchita rimarca (Marcos 12:40). Qꞌuipaca Jesusca huarmicunapaj patio nishcapimi tiyarirca. Judiocunapaj costumbrecunamanta parlaj libropica cullqui churanacunaca 13 cajacunami chaipica tiyaj carca ninmi. Chaipimi Jesusca ofrenda cullquita churacujcunata shuj rato ricushpa saquirirca. Chaimanca ricocunami, jatuntucushca o shujtajcunaman ricuchingaraiculla ofrendata churanaman shamurcacuna (Mateo 6:2 versotapish ricui). Chaipimi Jesusca shuj huajcha huarmita ricurca. Shujtajcunaca chai huarmi ima shina cajta o mashnata churacujtaca mana ricunmanchu carca. Pero Jesusca shungucama yachaj cashcamantami chai huarmica huajcha viuda cashcata, ofrendapipish ishqui uchilla quillu cullquicunallata churacujta yacharca (Marcos 12:41, 42).
17 Jesusca paipaj discipulocunapish cai yuyaimanta yachachunmi paicunata cayashpaca: ‘Cai huajcha viudami, ofrendataca tucui shujtajcunamanta yallita churan. Tucui caishujcunaca achcata charishpapish, puchushcallatami churarcacuna. Ashtahuanpish cai huarmica, huajcha cashpapish, pai causanapaj tucui charishcatamari churan. Chashnami paica cꞌuyaj Yaya Diospi tucui shunguhuan confiashcata ricuchin’ nishpa yachachirca. Shinami cai huarmica shujtajcunapaj shuj alli ejemplota saquirca. Achcata mana charishpapish Diosman tucui shunguhuan pai tucui charishcata cushcaca Diospaj ñaupajpica achca valishcami carca (Marcos 12:43, 44; Santiago 1:27).
w97 15/10 pág. 17 párr. 17
Diosca shungumanta paita sirvijtaca achcatami valoran
17 Jesusca paipaj discipulocunapish cai yuyaimanta yachachunmi paicunata cayashpaca: ‘Cai huajcha viudami, ofrendataca tucui shujtajcunamanta yallita churan. Tucui caishujcunaca achcata charishpapish, puchushcallatami churarcacuna. Ashtahuanpish cai huarmica, huajcha cashpapish, pai causanapaj tucui charishcatamari churan. Chashnami paica cꞌuyaj Yaya Diospi tucui shunguhuan confiashcata ricuchin’ nishpa yachachirca. Shinami cai huarmica shujtajcunapaj shuj alli ejemplota saquirca. Achcata mana charishpapish Diosman tucui shunguhuan pai tucui charishcata cushcaca Diospaj ñaupajpica achca valishcami carca (Marcos 12:43, 44; Santiago 1:27).
w87 1/12 pág. 30 párr. 1
¿Diosmanca ñucanchijpaj ashtahuan valishcatachu cucunchij?
Cai yachaipica achca alli yuyaicunatami yachashcanchij. Ashtahuan importante yuyaica ninmi Yaya Diosmanca ñucanchijpaj ashtahuan valishcata cuna cashcata. Tucuicunami Diosta adorangapaj cullquihuan o charishcacunahuan apoyai tucunchij. Shinapish Yaya Diosman ñucanchijpaj sobrashcallata o mana minishtishcallata cunapaj randica ashtahuan valishcata cushpami paita ashtahuan cushichinchij. Shinashpaca ¿ñucanchijpaj ashtahuan valishcatachu Diosmanca cucunchij?
cl pág. 185 párr. 15
‘Diospaj shimica’ alli yachachijmi
15 Bibliapica chai punlla temploman rijcunamanta parlashpaca chai huajcha viuda huarmi imata rurashcatami ashtahuan alli nin. Shinaca Yayitu Diosca paiman tucui shunguhuan cujpica achcata valichishpami cushilla sintirin. Shujtajcuna mashnata cujpipish paica mana ñucanchijhuan comparanchu. Caipica Jehová Diosca sumaj cushichij yuyaitami yachachin ¿nachu?
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
nwtsty Mr 11:17-manta yachangapaj nota
tucui llajtapi causajcuna tandanacushpa ñucata mañana huasimi: Mateo, Marcos, Lucas librocunapi Isaías 56:7 versomanta parlashpapish Marcos librollapimi, ‘tucui llajtacuna tandanacushpa mañana huasi’ nin (Mt 21:13; Lu 19:46). Jerusalén temploca israelitacunapish, caru llajtamanta shamujcunapish Diosta mañangapaj, Diosta adorangapaj tandanacuna huasimi carca (1Re 8:41-43). Pero huaquin judiocunaca shuj mercadopi shinami chai templopica catucurca randicurcacuna. Chaimantami Jesusca: “Cancunaca Diosta mañana huasitaca shuhuacunapaj jutcutamari rurashcanguichij” nishpa sinchita rimarca. Chai millai runacuna chashna mana allita ruracushcamantami gentecunaca Diospaj huasiman ña mana shamucurcacuna, Diosmantapish mana yachacurcacuna.
jy pág. 244 párr. 7
Higo yuratami crinata yachachingapaj utilizarca
Asha tiempo qꞌuipaca Jesuspish paipaj discipulocunapish Jerusalenmanmi chayarcacuna. Jesusca ima shina yachachij cashca shinallatajmi yachachingapaj temploman rirca. Chai ñaupa punllallami Jesusca chaipi jatushpa, randishpa tiyajcunata llujchishpa cacharca. Tal vez chaimantachari chaipi causaj curacuna, ancianocunaca Jesustaca: “¿Pi mandajpitaj chashna rurangui? ¿Pitaj chashna rurachun, cantaca mandarca?” nishpa tapurcacuna (Marcos 11:28).
Bibliata rezashunchij
28 DE MAYO A 3 DE JUNIO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | MARCOS 13, 14
“Runata ama manchangui”
Marcos 14:29, 31, 50, 47, 54,66-72
ia pág. 200 párr. 14
Perdonana ima nisha nishcata yacharca
14 Pedroca huasha huashalla rishpaca achcata charij sumo sacerdote Caifás runapaj jatun huasimanmi chayarca. Chai huasica Jerusalenpi tiyaj jatun mancharina huasimi carca. Chashna huasicunaca ucumanca shuj jatun patioyuj, canllamanta yaicuna jatun punguyuj huasimi carca. Pedro chaiman chayajpica pungupi cuidacuj huarmica mana yaicuchisha nircachu. Pero apóstol Juanmi ña ucuman carca, sumo sacerdotepajpish rijsishcami carca. Chaimantami pungupi cuidajhuan pai rimajpica Pedrotaca yaicuchirca. Ña yaicushpaca Pedroca Juanhuanpish mana saquirishpa, huasi ucupi caj Jesuspajmanpish mana rishpami canlla patiollapi saquirirca. Chaipica huaquin esclavocuna, sirvientecunami chiri tuta cajpi ninata japichishpa cunucurcacuna. Chai horallatajmi chai huasimantaca Jesuspaj contra llullashpa huillajcuna yaicucurcacuna, llujshicurcacuna (Mar. 14:54-57; Juan 18:15, 16, 18).
it-2 pág. 624 párr. 2
Pedro
Pedropish shujtaj apostolpish sumo sacerdotepaj huasimanmi chayarcacuna. Chai apostolmi Pedro ucu patioman yaicuchunpish ayudarca (Jn 18:15, 16). Pedro ña ucuman cashpaca mana shuj esquinapi pailla tiyarishpa saquirircallachu. Ashtahuanpish nina rupacuj ladoman rishpami cunuj shayarirca. Chaipi nina achijyachijpimi Pedrotaca Jesushuan purij cashcata, paipaj rimaipish galileocuna laya rimajpi rijsircacuna. Chaimi chaipi cajcunaca: “Canpish chaicunapuramantami cangui” nijpi Pedroca: “Jesús runataca mana rijsinichu” nishpa quimsa cutin negarca. Qꞌuipaca pai mana llullacushcata ricuchingapajmi Pedroca: “Ñuca llullajpica Taita Dios llaquichichun, chai runataca mana rijsinichu” nirca. Pai chashna nincami maimantatajshi gallo cantashca uyarirca. Chaimi Jesusca Pedrota tigrashpa ricurca. Chaipimi Pedroca Jesús nishcata yuyarishpa canllaman llujshishpa achcata huacarca (Mt 26:69-75; Mr 14:66-72; Lu 22:54-62; Jn 18:17, 18; CANTO DEL GALLO; JURAMENTO nishcata ricui). Jesusca ñaupaman Pedrota ayudachunmi paipaj Yayata rogarishpa mañarca. Chaimantami Pedroca mana yallitaj desanimarirca (Lu 22:31, 32).
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
w08 15/2 pág. 30 párr. 6
Marcos libromanta yuyaicuna
14:51, 52. ¿Lluchulla miticushpa rij jovenca, pitaj cashca canga? Chai jovenhuan ima tucushcataca Marcos librollapimi parlan. Chaimantami Marcos runaca paillamantataj parlacushcata yachanchij.
jy pág. 287 párr. 5
Puntaca Anaspajman qꞌuipaca Caifaspajmanmi pusharcacuna
Judiocunaca maijan ‘ñucaca Diospaj Churimi cani’ nijtaca mana uyanachijchu carcacuna Caifaspish chaitami yacharca. Chai ñaupa punllallami Jesusca ‘ñuca Yayaca Diosmi’ nirca. Chashna nishcamantami judiocunaca ‘Dios shinami tucun’ nishpa Jesustaca huañuchinata yuyarcacuna (Juan 5:17, 18; 10:31-39). Chaimantami Caifasca Jesusta pandachisha nishpa: “Causaj Diospaj shutipimi nini. ¿Canca Diospaj Churi, Cristotajchu cangui? ñucanchijman huillaiyari” nishpa mandarca (Mateo 26:63). Jesusca pai Diospaj Churi cashcataca ñami rijsichirca (Juan 3:18; 5:25; 11:4). Chaimanta Jesús mana cutichishpaca Diospaj Churipish, ni Cristopish mana cashcatami ricuchinman carca. Chaimantami: “Ari, ñucaca chaimi cani. Runa Aichayujtaca, tucuita rurai tucuj Taita Diospaj alli ladoman tiyacujtapish, jahua pachamanta pꞌuyupi shamucujtapishmi ricunguichij” nirca (Marcos 14:62).
Bibliata rezashunchij