Jesús shina causashunchij huillashunchij tandanacuipi yachanapaj ayudacuna
6-12 DE JULIO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | ÉXODO 6, 7
“Faraonta ñuca imata rurajtaca cunanmi ricungui”
it-2 pág. 415 párr. 1
Moisés
Callaripi israelitacunaca Moisestaca Dios cachashca cashcatami crircacuna. Pero faraón sinchi trabajocunata rurachun mandajpica Moisespaj contra tucushpami quejarircacuna. Chaimi Moisesca llaquilla cashcamanta Jehová Diosta ayudachun mañarca (Éxodo 4:29-31; 5:19-23). Cushichingapajmi Jehová Diosca Moisestaca, ‘ñuca shuti ima nisha nishcatami yachangui’ nirca. Abrahampish, Isaacpish, Jacobpish chaillatatajmi shuyacurcacuna. Jehová Diosca paipaj shuti ima nisha nishcata ricuchingapajmi israelitacunataca esclavocuna shina causacushcamanta llujshichishpa pai cusha nishca allpaman pusharca (Éxodo 6:1-8). Moisés chashna huillajpipish israelitacunaca mana uyasha nircacunachu. Pero Jehová Diosca 9 llaquicunahuan egipciocunata llaquichijta ricushpami Moisespaj lado tucurcacuna. Shinallataj tucuri jatun llaquipicarin tucui tandallami “soldadocuna shina” llujshircacuna (Éxodo 13:18).
it-2 pág. 414 párrs. 5, 6
Moisés
Egipto llajtapi faraonpaj ñaupajpimi can. Moisespish, Aaronpish Jehová Dioslla poderta charishcatami ricuchina carca. Cutin faraonca yanga dioscunapish poderta charishcata ricuchingapajmi Janes y Jambres brujocunata tandachirca (2 Timoteo 3:8). Chashnami faraonca Egipto llajtapi tiyaj tucui yanga dioscunapaj ayudata mashcashpa Jehová Diosta mishanata yuyarca. Moisés mandajpimi, Aaronca faraonpaj ñaupajpi punta milagrota rurarca. Caita rurashpami Egiptopi tiyaj yanga dioscunamanta Jehová Dioslla tucui poderta charishcata ricuchirca. Chashnapish faraonca rumi shungumi tucurca (Éxodo 7:8-13). Faraontaca quimsa llaquicunata ricushca qꞌuipami brujocunaca: “Caitaca Taita Diospaj maquimi ruracun” nircacuna. Cutin shujtaj llaquichica carachayashpa tucui cuerpota chuputa rurarca. Chaimi brujocunaca faraonpaj ñaupajmanta Moisesta chanzata rurangapaj mana ri tucurcacuna (Éxodo 8:16-19; 9:10-12).
Cai chunga llaquicunata ricushpami huaquincunaca Jehová Diosta cꞌuyarca, shujtajcunaca Diospaj contra tucurcacuna. Moisespish, Aaronpish cai chunga llaquicunataca shuj shujmi huillashpa catircacuna. Chai llaquicunaca paicuna huillashca shinami pajtarirca. Chashnami Moisesca Diosmanta huillaj cashcata ricuchirca. Jehová Diospaj shutitaca tucui Egipto llajtapimi rijsircacuna. Chaimantami israelitacunapish, huaquin egipciocunapish Jehová Diosta cꞌuyarcacuna. Cutin faraonpish, paita apoyajcunapish, sirvijcunapish Diospaj contra tucushpami catircacuna (Éxodo 9:16; 11:10; 12:29-39). Egipciocunaca chai llaquicuna paicunapaj dioscunamanta mana cashcata yachashpapish Jehová Dios paicunata juzgacushcatami yachaj chayarcacuna. Manaraj tucuri chunga llaquichi callarijpimi, “Moisestapish faraonpajta rurajcunapaj ñaupajpi, egipciocunapaj ñaupajpi chai llajtapica allita ruraj runa cashcatami ricuchirca” (Éxodo 11:3).
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
it-2 pág. 1140 párrs. 4, 5
Tucui poderta charij
Jehová Diosca, “tucuita rurai tucuj Diosmi cani” nishca huashami, Abrahamtaca shuj huahuata charigringui nirca. Chaimi Abrahamca Dios tucui poderta charishcata, pai nishcacunata pajtachij cashcata intindishpa sinchi feta ricuchina carca. Chaimanta ñaupajmanca Abrahampaj nishcacunata Isaac y Jacob chasquina cajpimi, Jehová Diostaca tucui poderta charijmi nijcuna carca (Génesis 17:1; 28:3; 35:11; 48:3).
Chaimantami qꞌuipa punllacunapica Jehová Diosca Moisesmanca cashna nirca: “Abrahamman, Isaacman, Jacobman ricurishpaca Ñucalla Tucui poderta charij Dios cashcatami ricuchircani. Ashtahuanpish paicunamanca ñuca shuti, Jehová cashcataca mana huillarcanichu” (Éxodo 6:3, NWT ). Cai shimicunaca mana nisha ninchu ñaupa yayacuna Diospaj shutita mana yachashcata. Ashtahuanpish paicunapish, paicunapaj ñaupa yayacunapish siempremi Diospaj shutitaca nijcuna carca (Génesis 4:1, 26; 14:22; 27:27; 28:16). Génesis libropica Abraham, Isaac, Jacob causashca punllacunamantami parlan. Pero chai libropica: “Tucui poderta charij” shimicunaca 6 cutinllami ricurin. Cutin hebreo rimaipi callari quillcashcacunapica Jehová shutica 172 cutincunami tiyacun. Ñaupa yayacunaca Jehová Tucui poderta charij Dios cashcataca allimi yacharcacuna. Shinapish Diospaj shuti imata nisha nishcata, paimanta imata yachachishcatapish mana tucuita intindircacunachu.
it-2 pág. 414 párr. 2
Moisés
Moisesca mana pudinichu nishpa, manchaita charishpapish Diospaj agllashcami carca. Moisesca 40 huatacuna huashaman paipaj munaimantami Israel llajtata quishpichisha nirca. Pero cunan Jehová Diosmanta poderta chasquishpapish Moisesca manchaita charishcamantami Diostaca: “Ñucaca mana utca rimai tucuj imata rimangapajpish cꞌallu huataricujmari cani” nirca. Shinallataj Jehová Diosca Moisestaca ñucami yachachisha nijpipish paica: “¡Aij, Jatun Dioslla, ñucapaj randica shujtajta cachapailla!” nirca. Chaimi Yayitu Dios pꞌiñarishpapish paipaj munaita pajtachichunca mana shujtajta agllarcachu. Ashtahuanpish Moisespaj huauqui Aarontaca Moisespaj randi shujtajcunapaj ñaupajpi parlachunmi agllarca. Shinaca Moisesca Diospaj agllashcami carca. Cutin, “Aaronmanca Moisesmi Diospaj randi rimarca”. Chashnami Aaronca tucui Moisés nishcacunata huillana carca. Israelitacunata pushajcunahuan, shinallataj faraonhuanpish parlashca qꞌuipaca Jehovami Moisesmanca imata ninata, imata ruranataca tucuita yachachirca. Moisesca chaicunataca Aaronman huillarca y chai huashaca Aaronmi faraonhuanca rimana carca (40 huatacuna ñaupaman Egiptomanta Moisés pacacushpa rishca punllacunapi mandacuj faraonllatajca mana carcachu) (Éxodo 2:23; 4:10-17). Moisesca Diospaj huillaj cashcamantami Jehová Dioslla paita mandai tucurca. Shinaca Yayitu Diosca Moisestaca: “Can imalla nishcataca cambaj huauqui Aaronmi huillanga” nishpaca Moisés Aaronta mandai pudishcatami intindichirca. Shinallataj, “cantaca ñucapaj randimi faraonpaj ñaupajpi churani” nircami. Chaimi Diospaj poderta chasquishcamanta Moisesca faraonta yalli carca. Chaimantami paica mana manchashpa Egipto llajtata mandajpaj ñaupajman rinalla carca (Éxodo 7:1, 2).
13-19 DE JULIO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | ÉXODO 8, 9
“Jatun tucushca faraonca Diospaj munai pajtarichunmi ayudarca”
it-2 pág. 1105
Rumi shungu
Jehová Diosca mana utca pꞌiñarij cashcamantami huaquin gentecuna mana allita rurajpipish causashpa catichun saquishca (Génesis 15:16; 2 Pedro 3:9, NWT ). Huaquincunaca caita ricushpami paicunapaj causaipi cambiashcacuna. Chaimantami Diosca paicunata perdonarca (Josué 2:8-14; 6:22, 23; 9:3-15). Cutin shujtajcunaca Jehová Diospaj, paipaj pueblopaj contrami tucushcacuna (Deuteronomio 2:30-33; Josué 11:19, 20). Shinapish Jehová Diosca huaquin gentecuna rumi shungu tucuchunca mana jarcanchu. Chaimi paicunamanta Bibliapica “shungucunata sinchiyachin” nin. Ashtahuanpish rumi shungucunata llaquichina horaspimi Jehová Diosca paipaj poderta, paipaj shutitapish rijsichinga (Éxodo 4:21; Juan 12:40; Romanos 9:14-18 cai versocunahuan chꞌimbapurai).
it-1 pág. 1227
Millai ruraicuna
Jehová Diospaj munai pajtarichunca mana allita ruraj gentecunapishmi mana cuentata cushpa ayudashcacuna. Paicunaca Diospaj sirvijcunata llaquichisha nijpipish Diosca jarcai tucunmi. Shinallataj contracunaca ruraicunahuanmi paicuna mana munashpapish Diosca cashcata rurajta ricuchi tucun (Romanos 3:3-5, 23-26; 8:35-39; Salmo 76:10). Cai shimicunataca Proverbios 16:4-pi cashnami nin: “Mandaj Diosca tucuitamari imapaj cashpapish, shuj yuyaihuan rurashca. Chaimantami Diosta mana manchaj runatapish, llaqui punllapaj charicun”.
Shuj ejemploca faraonmi can. Paitaca Jehová Diosca Moisesta, Aaronta cachashpami esclavo shina causaimanta israelitacunata cacharichichun huillachirca. Diosca faraontaca millai cachunca mana rurarcachu. Millai cashcamanta huañuna cashcata ricuchichunmi causashpa catichun saquirca. Caimantaca Éxodo 9:16-pica: “Ñucaca imatapish rurai tucuj cashcata canpi ricuchishpa, tucui cai pachapi ñuca shuti huillashca cachunmi cantaca churarcani” ninmi.
Jehová Diosca chunga llaquicunahuanmi Egipto llajtata llaquichirca. Qꞌuipatacarin faraontaca tucui paipaj soldadocunandijmi puca cuchapi huañuchishpa Diosca paipaj poderta ricuchirca (Éxodo 7:14–12:30; Salmos 78:43-51; 136:15). Egipto cꞌuchullapi tiyaj llajtacunapish achca huatacuna huashacamami chaimanta parlashpa catircacuna. Chashnami Diospaj shutica tucui llajtapi rijsishca tucurca (Josué 2:10, 11; 1 Samuel 4:8). Callaripillataj faraonta huañuchishca cashpaca Jehová Diosca paipaj pueblota quishpichingapaj achca poderta charishcataca mana ricuchinmanchu carca. Shinallataj Diospaj shutica mana jatunyachishcami canman carca.
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
Diosca manaraj castigashpami gentecuna cambiachun tiempota cun
Maipica Jehová Diosca mana allicunata castigangapajca ashalla faltajpimi huillarca. Pero gentecunaca cazungapajmi tiempota charirca. Por ejemplo, Yaya Diosca Egipto llajtapimi llashaj runduta tamyachigrini nircami. Pero shuj punlla faltajpirajmi faraonta, paita sirvijcunatapish advertichun Moisesta, Aaronta cacharca. ¿Caya punlla llashaj rundu tamyanata yachashpaca Egiptopi causajcunaca maipi miticungapaj tiempota charircacunachu? Bibliapica: “Faraonpajta rurajcunaca Mandaj Dios rimashcata maijanlla manchajcunaca paicunapajta rurajcunatapish, animalcunatapishmi huasicunaman yaicuchircacuna. Ashtahuanpish Mandaj Dios rimashcata paicunapaj shungupi mana crijcunaca paicunapajta rurajcunatapish, animalcunatapish canllaman saquircallacunami” ninmi (Éxodo 9:18-21). Caipi ricushca shinaca Jehová Diosca rundumanta miticuchunmi tiempota curca. Chaimantami Diosta cazuj gentecunaca quishpirircacuna.
w04 15/3 pág. 25 párr. 9
Exodomanta valishca yuyaicuna
8:26, 27. ¿Imamantataj Moisesca, israelitacuna animalcunata Diosman cushpa rupachinaca, egipciocunapajca millananami can nirca? Egiptopica achca animalcunatami adorajcuna carca. Moisesca shitashca pambaman rishpa Jehová Diosman sacrificiocunata ruragrishun nirca. Chaita uyashpaca egipciocunaca ña casi cachangapajmi munarcacuna.
20-26 DE JULIO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | ÉXODO 10, 11
“Moisespish Aaronpish mana manchaj cashcatami ricuchircacuna”
w09 15/7 pág. 20 párr. 6
Jesuspaj ejemplota catishpa ama manchashpami huillashunchij
6 Yuyashunchij Moisesca mana manchashpami Egipto llajtata mandaj faraonpajman rirca. Egipciocunaca faraontaca mana dioscunapaj randi cashcallata ricurcacunachu. Ashtahuanpish paitaca inti Ra diospaj churi shina cashcatami ricurcacuna. Tal vez shujtaj faraoncuna shinallatajmi paillamantataj shuj imagenta rurashpa adorarij cashcanga. Cai mandajca millai, jatun tucushca cashcamantami paitaca pi caita o chaita rurangui mana nijcuna carca. Chaipaj randica tucui pai nishcatami rurajcuna carca. Cutin Moisesca oveja michij, humildemi carca. Shinapish paica cai jatun mandajpaj ñaupajmanca manapish cayajpimi achca cutin rirca. Moisesca faraonmanca ¿imatataj nirca? Esclavo shina causacuj israelitacunata chai llajtamanta richun saquichunmi mañarca. Pero mana saquijpica Diosca Egipto llajtata sinchi llaquicunahuanmi llaquichinga nircami. Caita ningapajca Moisesca mana manchaj canatami minishtirca ¿nachu? (Números 12:3; Hebreos 11:27).
it-2 pág. 415 párr. 2
Moisés
Jehová Dios mandashcata faraonman tucuita huillangapajmi Moisés y Aaronca valorta, fetapish minishtircacuna. Diospaj espíritu santota chasquishcamantami Moisespish Aaronpish imata mingashcata alli pajtachi tucurcacuna. Yuyashun: chai tiempopi tiyaj llajtacunamantaca Egipto llajtami ashtahuan jatun llajta carca. Chai llajtapaj mandajca faraonmi carca. Chaimi gentecunaca faraontaca shuj diosmi nijcuna carca. ¿Faraonca paillachu carca? Mana, faraonhuanca achca poderta charij rijsishca gentecunapishmi carca. Por ejemplo, paipaj consejerocunapish, soldadocunata mandajcunapish, paita cuidajcunapish, sirvijcunapishmi carcacuna. Shinallataj religionta pushajcunapish, brujocunapishmi carcacuna. Caicunami Moisesta, Aarontaca yallitaj pꞌiñachircacuna. Shinaca tucui caicunaca faraonhuan cashcamantami shujtaj yanga dioscunapish paita apoyashcata ricuchircacuna. Moisés, Aaronca faraonpaj ñaupajmanca mana shuj cutinllachu rina carca, sino achca cutinmi rina tucurca. Faraonca, esclavo hebreocunataca mana cacharisha nishpami paipaj shunguta ashtahuan sinchiyachirca. Shinaca 8 llaquicunata huillashca huashami Moisesta Aarontapish faraonpaj ñaupajmanta llujshichishpa cacharca. Ashtahuancarin 9 llaquicunata ricushca huashaca faraonca Moisestaca: “Ñuca ñaupajmanta anchui. Ñuca ñahuita ricunamanca amataj shamungui. Ñuca ñahuita ricunaman shamushpaca chai punllallatajmi huañungui” nircami (Éxodo 10:11, 28).
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
w95 1/9 pág. 11 párr. 11
Jehová Diosta sirvijcunaca yanga dioscunahuanmi chꞌimbapurana carca
11 Israelcuna Egipto llajtamanta manaraj llujshijpimi Jehová Diosca Moisestaca: “Faraonpajmanca cutinllataj rilla. Ñucallatajmi paitapish, paipajta rurajcunatapish rumi shunguta rurarcani. Ñucaca imatapish rurai tucuj cashcata paicunallamantaj ricuchingapajmi chashna rurarcani. Egipto llajtapi imallata rurashcata, paicunapurapi milagrocunata rurashcata cambaj churicunaman, cambaj nietocunaman huillachunmi chashna rurarcani. Chaita ricushpami cancunapish ñucataca Mandaj Dios cashcata yachanguichij” nircami (Éxodo 10:1, 2). Jehová Diosta cazuj israelitacunaca paicunata ima shina quishpichishcatami paicunapaj huahuacunaman tucuita huillarcacuna. Chai huahuacunapish jatunyashpaca paicunapaj quiquin huahuacunamanmi Jehová Dios imata rurashcataca huillajcuna carca. Chashnami tucuicuna huahua huahuacunapura Jehová tucuita rurai tucuj Dios cashcata yachaj chayarcacuna. Shinallataj cai tiempopipish yaya mamacunaca paicunapaj huahuacunamanmi Yayitu Diosmanta huillana yachachina responsabilidadta charincuna (Deuteronomio 6:4-7; Proverbios 22:6).
it-1 pág. 895 párr. 7
Éxodo
Jehová Diosca paipaj poderhuan Puca Cuchata chaupishpami paipaj shutita jatunyachirca, israelcunatapish quishpichirca. Puca Cuchata chꞌimbashpa inti llujshin ladoman cashpami Moisespish, israelitacunapish Jehová Diosta alabangapaj shuj cantota cantarcacuna. Cutin Miriampish huarmicunapura tandanacushpami panderetacunata maquipi apashca bailashpa Jehová Diosta alabangapaj cantarcacuna (Éxodo 15:1, 20, 21). Cunanca israelitacunataca paicunapaj enemigocunaca ña mana llaquichinachu carca. Israelitacuna Egiptomanta llujshijpica runacuna o sacha animalcuna llaquichichunca Jehová Diosca mana saquircachu. Ashtahuancarin “shuj allcupaj cꞌallullapish mana cuyuringachu” nircami (Éxodo 11:7). Éxodo libropica faraontapish paipaj soldadocunandij Puca Cuchapi huañushcataca mana ninchu. Pero Salmo 136:15-pimi Jehová Diosca, “faraontapish, paipaj soldadocunatapish Puca Cuchapimi pambarca” nin.
27 DE JULIO A 2 DE AGOSTO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | ÉXODO 12
“¿Jesusta catijcunapajca Pascua Fiestaca imataj can?”
w07 1/1 pág. 20 párr. 4
“Cancunaca yallitajmi cushicunguichij”
4 Jesusca 14 de nisán huata 33-pimi huañurca. Chai punllallapitajmi israelitacunaca huatanta Pascua Fiestata rurajcuna carca. Israelita familiacunaca mana ungushca, sano malta ovejatami micujcuna carca. Paicunaca 1513 huata Jesús manaraj huacharijpi 14 de nisanpi ima tucushcatami yuyarijcuna carca. Chai punllapimi Jehovapaj angelca egipciocunapaj punta churicunata huañuchirca. Pero israelitacunapaj punta churicunataca, malta ovejapaj yahuarta pungucunapi llihuishcamantami quishpichirca (Éxodo 12:1-14). Pascuapi huañuchina ovejaca Jesustami ricuchirca. Paimanta parlashpami apóstol Pabloca: “Ñucanchij Pascua, Cristo ñucanchijmanta ña sacrificashca” nircami (1 Corintios 5:7). Chai malta ovejapaj yahuar quishpichishca shinallatajmi Jesuspaj yahuarpish achca gentecunata quishpichin (Juan 3:16, 36).
it-2 pág. 603 párr. 3
Pascua
Pascua Fiestapi huaquin rurashcacunaca Jesuspimi pajtarirca. Por ejemplo, israelitacunaca paicunapaj huasicunapi yahuarta llihuishcamantami punta churicunata angelca quishpichirca. Apóstol Pabloca ungidocunamanta parlashpami paicunataca Diospaj congregación punta churicuna nin (Hebreos 12:23). Shinallataj Cristomi ungidocunataca paipaj yahuarhuan randishpa quishpichirca (1 Tesalonicenses 1:10; Efesios 1:7). Ashtahuancarin Pascuapi huañuchishca ovejapaj tullucunataca ni shujta mana pꞌaquinachu carca. Chai layallataj Jesús huañujpica ni shuj tullullapish mana pꞌaquiringa nishca profeciami pajtarirca (Salmo 34:20; Juan 19:36). Judiocunaca Leypi mandashcata cazushpami Pascua Fiestataca achca huatacunata rurajcuna carca. Chai fiestaca shamuj punllacunapi ima tucunata ricuchingapaj shuj llandu shinallami carca. Shinallataj Leypica Jesucristoca, “Diospaj malta Oveja” cashcatami ricuchirca (Hebreos 10:1; Juan 1:29).
w13 15/12 pág. 20 párrs. 13, 14
“Chai punllataca yuyaricunallami canguichij”
13 Huatacuna pasajpipish israelitacunaca sumaj yachaicunataca paicunapaj huahuacunamanpish yachachishpami catina carca. Por ejemplo, Jehová Dios paipaj sirvijcunata cuidaj cashcatami yachachina carca. Diosca egipciocunapaj punta huahuacuna huañuchicushpapish, paipaj pueblo israelcunapaj huahuacunataca quishpichircami. Chashnami Jehová Dios mana shujtaj yanga dioscuna shina cashcata, paipaj llajtata sustarij, paicuna alli cachun ayudaj cashcataca alli ricuchirca. Israelcunapaj huahuacunaca cai sumaj yachaicunatami alli intindina carcacuna.
14 Ñaupa israelitacunaca huatanta Pascua Fiesta imata nisha nishcatami paicunapaj huahuacunaman huillana carcacuna. Pero cunan punllacunapi Diosta sirvij yaya mamacunaca ñaupa israelitacuna shinaca ña mana ruranachu can. Chashnapish, yaya mamacunaca: ¿Yayitu Dios paipaj llajtata cuidaj cashcataca cancunapaj huahuacunamanca yachachinguichijchu? ¿Cancuna tucui shunguhuan Diospi confiashcataca cancunapaj huahuacunapish yachancunachu? (Salmo 27:11; Isaías 12:2). Cai sumaj yachaitaca cꞌuyaihuan cancunapaj huahuacunaman parlashpa yachachijpica, paicunapish Yayitu Diospimi confiangacuna.
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
it-2 pág. 601 párr. 5
Pascua
Egipto llajtapi tiyaj tucui llaquicunamantaca último chunga llaquimi egipcio dioscunapajca shuj castigo carca. Chaipica tucui punta huacharishca gentecuna, animalcunami huañurcacuna (Éxodo 12:12). Egipciocunapajca malta ovejaca Ra dios shinami carca. Chaimi israelitacuna malta ovejapaj yahuarta pungupi llihuishcaca egipciocunapajca jatun jucha carca. Shinallataj egipciocunapajca cꞌari huagraca dios Osiris shinami carca. Chaimi punta huacharishca huagracuna huañujpica dios Osirista llaquichicuj shina ricurirca. Shinallataj faraonca Ra diospaj churi shina cashcamantami paitapish adorajcuna carca. Pero paipaj punta churi huañujpica Ra diospish, paipish nima poderta mana charishcamanta, imata mana rurai tucushcatami ricuchircacuna.
it-1 pág. 548
Diospajlla jatun tandanacuicuna
Diospajlla tandanacuna punllacunapica israelitacunaca paicunapaj trabajocunataca mana ruranachu carcacuna. Por ejemplo, Levadura illaj tandata micuna fiestapica punta punllapi, tucuri canchis punllapipish ‘tucuita cayashpa Diospajlla tandanacuimi’ carca. Chaicunamantami Jehová Diosca cashna mandarca: “Chai ishqui punllacunapica amataj cancunapajca imata ruranguichijchu. Ashtahuanpish cancuna micungapajlla micunata allichinguichij” nircami (Éxodo 12:15, 16). Shinapish Diospajlla tandanacuna punllacunapica sacerdotecunaca sacrificiocunata Diosman cushpami trabajajcuna carca. Pero chai trabajocunata rurashpaca Diospaj leypi nishcataca mana pꞌaquircacunachu (Levítico 23:37, 38). Israelitacunaca chai punllataca mana yanga samaringapajchu tandanacuj carca. Ashtahuanpish Diosmanta ashtahuan yachangapajmi tandanacuj carcacuna. Cada sábado punllami Diosta adorangapaj, Diospaj leycunata uyangapaj, chaipi ima nishcata alli intindingapaj tandanacuj carcacuna. Qꞌuipa punllacunapish sinagogacunapimi chashna rurashpa catircacuna (Hechos 15:21). Sábado punllapi, shujtaj Diospajlla tandanacuna punllacunapipish israelitacunaca paicunapaj trabajocunataca mana rurajcunachu carca. Chaipaj randica Diosta mañashpa, Diospaj rurashcacunapi, munaipipish yuyaringapajmi dedicarcacuna (ASAMBLEA nishca temata ricui).