INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
quichua (chimborazo)
ꞌ
  • Cꞌ
  • cꞌ
  • CHꞌ
  • chꞌ
  • Pꞌ
  • pꞌ
  • Qꞌ
  • qꞌ
  • Tꞌ
  • tꞌ
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONCUNA
  • TANDANACUICUNA
  • bt yachai 4 págs. 28-35
  • ‘Mana estudiashca, yanga runacunallami carca’

Can mashcacushcaca mana tiyanchu.

Quishpichihuai, videoca mana ricurinchu.

  • ‘Mana estudiashca, yanga runacunallami carca’
  • “Diospaj Gobiernomanta tucuita” huillashunchij
  • Subtitulocuna
  • Caitapish mashcai
  • ‘Ñucanchij podermantaca’ mana carcachu (Hechos 3:11-26)
  • “Huillanataca manataj saqui tucunchijchu” (Hechos 4:1-22)
  • ‘Paicunaca tandallami Diosta mañarcacuna’ (Hechos 4:23-31)
  • ‘Yaya Diosmanmi llullashcangui’ (Hechos 4:32–5:11)
  • Pedro shina ñaupajman catishunchij
    Jehová Dios Mandacushcata Huillaj (Yachanapaj) 2023
“Diospaj Gobiernomanta tucuita” huillashunchij
bt yachai 4 págs. 28-35

YACHAI 4

‘Mana estudiashca, yanga runacunallami carca’

Apostolcuna mana manchashpa huillashcamantami, Jehová Diosca paicunata bendiciarca

Hechos 3:1–5:11-manta japishcami can

1, 2. ¿Pedro y Juanca Diospaj huasi pungu cꞌuchullapica imatataj rurarcacuna?

CHAUPI punlla huashami judiocunapish, Jesusta catijcunapish “Diosta mañana horas”a Diospaj temploman yaicurcacuna (Hech. 2:46; 3:1). Pedro y Juanca gentecunapaj chaupita pasashpami yaicurcacuna. Chaipi achca bulla tiyajpipish huacharishcamantapacha mana purinata valij runaca sinchita caparishpami caridadta mañacurca. Chai runaca 40 yalli huatacunatami charirca (Hech. 3:2; 4:22).

2 Pedro y Juan caridadta mañajpajman cꞌuchuyajpica chai runaca paicunatapishmi caridadta mañarca. Chaimi “Pedroca: ‘Canman cungapajca cullquitapish, orotapish mana charinichu. Shinapish ñuca imalla charishcatami cuni. ¡Nazareno nishca Jesucristopaj shutipi jatarishpa puri!’ nirca. Chashna nishpaca paipaj alli lado maquimanta japishpami jatarichirca”. Chai runa primera vez shayarishcata ricushpaca achcacunami mancharircacuna (Hech. 3:6, 7). Chai runa ña puri tucushpaca achcatami cushicushcanga. Chaimi cushicushpa, saltashpa Diosta alabai callarirca.

3. ¿Jambishca runaman, chaipi caj gentecunamanpish Pedroca ima oportunidadtataj curca?

3 Chai runata jambishcata ricushpami gentecunaca Salomón nishca corredorman Pedrotapish, Juantapish catishpa rircacuna. Chaipimi Jesusca huillaj carca. Pedropish chai pushtullapitajmi mana purinata valij runata imamanta jambishcata intindichirca (Juan 10:23). Pedroca jambishca runata, chaipi caj gentecunataca paicunapaj juchacunamanta arrepintirichun, ‘causaita cuchun agllashca Punta Pushaj’ Jesusta catichunmi oportunidadta curca. Chaita ruranami cullquitapish, jambishcatapish yalli valij carca (Hech. 3:15).

4. a) ¿Pedro y Juan shuj runata jambishcata yachaj chayashpaca autoridadcunaca imatataj rurarcacuna? b) ¿Ima tapuicunatataj yachashun?

4 Chai punllaca Pedroca mana purij runatami jambirca. Shinallataj achca gentecunami Dios munashca shina causanata, paimanta yachana oportunidadta chasquircacuna (Col. 1:9, 10). Autoridadcunaca Jesusta catijcuna Dios mingashcata ama pajtachichunmi jarcasha nircacuna (Hech. 1:8). Pedro y Juanca ‘mana estudiashca, yangalla runacuna’ cashpapish Diospaj Gobiernomantami huillai tucurcacuna. ¿Paicunamantaca imatataj yachanchij? (Hech. 4:13).b ¿Diospaj obrata ama rurachun jarcajpi Pedropish, Juanpish, shujtaj discipulocunapish imalla rurashcamantaca imatataj yachai tucunchij?

‘Ñucanchij podermantaca’ mana carcachu (Hechos 3:11-26)

5. ¿Pedro mana manchashpa huillashcamantaca imatataj yachanchij?

5 Pedro y Juanca achca gentecunapaj ñaupajpimi mana manchashpa huillai callarircacuna. Paicunapurapica huaquincunaca Jesusta huañuchichun nishpa apoyajcunapishmi cashcanga (Mar. 15:8-15; Hech. 3:13-15). Pedroca mana purinata valij runata Jesuspaj shutipi jambishcata, Jesusta huañuchichun saquishcamanta paicunapish culpable cashcatami alli intindichirca. Pero paicuna ‘mana yachashcamantami’ chaita rurachun saquircacuna (Hech. 3:17). Chaimantami Pedroca paicunataca “huauquicuna” nishpa parlai callarirca. Paicunaca shungumanta arrepintirishpa, Jesuspi feta churashpaca Jehová Dios cusha nishca ‘sumaj causaitami’ chari tucurcacuna (Hech. 3:19). Ñucanchijpish Diospaj punlla ñalla chayamugrishcata yachashpaca gentecunamanca mana manchashpa, tucuitami huillasha ninchij. Shinapish paicunapaj juez shinaca mana casha ninchijchu. Pedro shinami gentecunataca ñucanchij huauquicunata shina ricuna canchij.

6. ¿Pedro y Juanca humildes cashcataca ima shinataj ricuchircacuna?

6 Pedro y Juanca humildes cashcamantami chai runata jambishpapish gentecuna paicunata jatunyachichunca mana munarcacuna. Pedroca paita uyajcunata cashnami nirca: “Israel llajta runacunalla, ¿imamantataj achcata mancharishca canguichij? ¿Imamantataj ñucanchijta ricuracunguichij? ¿Ñucanchij podermanta, Diosta tucui shunguhuan adoracushcallamanta cai runata purichishcatachu yuyacunguichij?” nirca (Hech. 3:12). Pedropish shujtaj discipulocunapish Diospaj ayudallahuan gentecunaman huillai tucushcatami reconocircacuna. Chaimantami Jehová Diostapish, Jesustapish humilde shunguhuan jatunyachircacuna.

7, 8. a) ¿Gentecunataca ima shinataj ayudanchij? b) ¿‘Mushujyachina tiempocunaca’ ima shinataj pajtaricun?

7 Cunan punllacunapipish gentecunaman huillangapajca humildesmi cana canchij. Milagrocunata rurachun Diospaj espíritu ña mana ayudajpipish Jehová Diospi, Jesuspi feta churachunmi gentecunata ayudai tucunchij. Pedro shinami gentecunapaj juchacuna perdonashca cachun, sumaj causaita charichunpish ayudai tucunchij. Cada huatami achca gentecunaca Diosmanta yachashpa, Jesusta catina invitacionta chasquishpa bautizarincuna.

8 Pedro nishca shinaca ‘tucuita mushujyachina tiempocunapimi causanchij’. Ñaupa profetacunaman Dios huillashcacunami pajtaricun. Diospaj Gobiernoca 1914 huatamantami jahua pachapi mandacun (Hech. 3:21; Sal. 110:1-3; Dan. 4:16, 17). Cai Gobierno mandai callarishca qꞌuipallami Jesusca cai allpapi Diospaj adoracionta mushujyachi callarirca. Chai punllacunamantami Jesusta catijcunaca shuj paraisopi causashca shina Yaya Diosta tandalla sumajta sirvinchij. Achcacunaca ñaupa causaita saquishpami “Dios munashca shina” mushuj causaita churarishcacuna (Efe. 4:22-24). Pero paicunapaj esfuerzocunallamanta mana paicunapaj causaita cambiai tucushcacunachu, Diospaj espíritu ayudashcamantami cambiai tucushcacuna. Ñucanchijpish Pedro shinami gentecunaman Bibliamanta mana manchashpa yachachinchij. Shinapish gentecuna Jesusta catinata decidijpica ñucanchij esfuerzomantaca mana canchu. Diospaj podermantami Jesusta catinata decidishcacuna.

“Huillanataca manataj saqui tucunchijchu” (Hechos 4:1-22)

9-11. a) ¿Pedro y Juan yachachicushcata yachaj chayashpaca mandaj juezcunaca imatataj rurarcacuna? b) ¿Apostolcunaca imatataj rurashpa catirca?

9 Pedro cushca discursota uyashpa, alliyashca runa cushilla cajta ricushpami gentecunaca bullayarcacuna. Chaimi Diospaj huasita cuidajpish, saduceocunapish ima tucushcata ricunaman llujshircacuna. Saduceocunaca Roma llajtapi tiyaj gobiernotami apoyajcuna carca. Pero fariseocunapaj churashca leycunataca mana apoyajcunachu carca. Shinallataj cutin causarinamantaca mana crijcunachu carca.c Chaimantami Pedro y Juan Diospaj huasipi mana manchashpa Jesús cutin causarishcata yachachicujpica achcata pꞌiñarircacuna.

10 Contracunaca Juantapish, Pedrotapish cayandij punllaca judiocunapaj tribunalmanmi aparcacuna. Paicunapajca Pedro y Juanca rijsishca yachana huasicunapi mana estudiashcamantaca yangalla runacunami carca. Chaimanta paicunaca Diospaj huasipica mana yachachinachu can nishpa yuyajcuna carca. Shinapish Jesús yachachishcamantami paicunaca alli yachachijcuna carca. Chaimantami juezcunaca Pedro y Juan shungumanta yachachishcata ricushpaca alli yachachijcuna cashcata cuentata curcacuna (Hech. 4:13). “Jesusca mandashcacunata quillcajcuna shinaca mana yachachircachu. Ashtahuanpish Dios ima nishcatami yachachirca” (Mat. 7:28, 29).

11 Chai mandaj juezcunaca apostolcuna huillanata saquichunmi mandarca. Chai tiempopica chai mandaj juezcunapaj mandashcataca cazunami carca. Chai juezcunaca Jesustaca “cai runaca huañunatajmi can” nishpami mandarcacuna (Mat. 26:59-66). Shinapish Pedro, Juanca chai mandaj juezcunamanca mana manchashpa respetohuanmi: “Diosta cazunapaj randi cancunata cazuna Diospaj ñaupajpi alli cajpica cancunallataj juzgaichij. Shinapish ñucanchijca imata ricushcata, imata uyashcata huillanataca manataj saqui tucunchijchu” nircacuna (Hech. 4:19, 20).

SACERDOTECUNATA JATUN MANDAJPISH, SACERDOTECUNAPISH

Sacerdotecunata jatun mandajca israelitacunatami Diospaj ñaupajpi representaj carca. Jesusta catijcuna causashca punllacunapica sacerdotecunata jatun mandajca mandaj juezcunatami pushaj carca. Chai juezcunaca jatun sacerdotecuna, Anás shina sacerdotecunata jatun mandajcuna canata saquishcacunapish, chuscu o pichca familiacunapishmi carca (cai familiacunamantaca sacerdotecunata jatun mandajtami agllajcuna carca). Shuj libropica: “Cai familiacunamanta shamujcunaca shujtajcunapaj ñaupajpica alli ricurishcacunami carca” ninmi (Historia del pueblo judío en tiempos de Jesús. J.m.h. 175 huatamanta J.h.q. 135 huatacama, de Emil Schürer).

Sacerdotecunata jatun mandajtaca huañungacama sacerdote shina sirvichunmi Diosca mandarca (Núm. 35:25). Hechos librota quillcacushca punllacunapimi Romamanta churashca mandajcunaca sacerdotecunata jatun mandajta paicuna munashca shina agllajcuna carca. Sacerdotecunata jatun mandajtaca Aaronpaj familiamantami agllarcacuna.

12. ¿Mana manchashpa huillangapajca imataj ayudanga?

12 ¿Ñucanchijpish paicuna shinachu mana manchashpa huillanchij? Por ejemplo, ¿charijcuna, estudiashcacuna, autoridadta charij gentecuna, familiacuna, trabajopi compañerocuna ñucanchij crishcacunamanta burlarijpica ima shinataj sintirinchij? ¿Paicunaman huillanataca manchanchijchu? Cashna sintirishpapish manchaitaca mishai tucunchijmi. Jesús cai allpapi cashpaca paipaj 12 apostolcunamanca, mana manchashpa respetohuan Diospaj yachachishcacunata difindichunmi yachachirca (Mat. 10:11-18). Jesús causarishca qꞌuipaca paipaj apostolcunamanca cashnami nirca: “Cai pachapaj ruraicuna tucuringacamami tucui punllacuna cancunahuan casha” (Mat. 28:20). Cunan punllapipish Jesusca alli cazuj alli yuyaiyuj sirvijhuan, “Jesús shina causashunchij huillashunchij” tandanacuihuan, jw.org paginapi “Bibliamanta tapuicuna” nishcapi tiyaj temacunahuan ñucanchij crishcacunata sinchiyachishpa difindichun ayudan (Mat. 24:45-47; 1 Ped. 3:15). Cai ayudacunataca allimi utilizana canchij. Chashnami ñucanchij feta ashtahuan sinchiyachishpa, cushilla mana manchashpa huillashpa catishun. Ima jarcaicuna tiyajpipish apostolcuna shinami Bibliamanta huillanataca mana saquina canchij.

Shuj panica paipaj trabajopimi shuj compañeraman samana horaspi Bibliamanta yachachicun.

Diospaj sumaj yachachishcacunata shujtajcunaman huillachunca imapish mana jarcai tucunchu.

‘Paicunaca tandallami Diosta mañarcacuna’ (Hechos 4:23-31)

13, 14. a) ¿Ama huillashpa catichun jarcajpica imatataj rurana canchij? b) ¿Imamantataj chaita rurana canchij?

13 Pedro y Juan carcelmanta llujshishpami congregacionhuan tandanacurcacuna. Chaipimi Yaya Diostaca huillashpa catingapaj fuerzasta cuchun mañarcacuna (Hech. 4:24). Pedroca ñucanchij fuerzallahuan Diospaj munaita ruranata mana pudishcataca allimi yacharca. Huaquin semanacuna huashallami Pedroca paillapi confiashpa Jesustaca: “Tucuicuna canta saquishpa rijpipish ñucaca manataj saquishachu” nirca. Jesús nishca shinami Pedroca manchaimanta Jesusta negarca. Chaimi Pedroca paillapi mana confiana cashcata yacharca (Mat. 26:33, 34, 69-75).

14 Jesusmanta huillaj canallaca mana minishtirinchu. Contracuna ñucanchij feta chiriyachisha nijpi o ama huillachun jarcasha nijpi Pedro y Juan shinami cana canchij. Jehová Dios ñucanchijta ayudachunmi mañana canchij. Shuj llaquita charishpaca congregacionpi tiyaj ancianocunaman o experienciata charij huauqui panicunamanpishmi huillana canchij. Paicunapaj mañashcacunami ñucanchijtaca ayudai tucun (Efe. 6:18; Sant. 5:16).

15. ¿Shuj tiempopi huillanata saquishca cashpapish imamantataj mana desanimarina canchij?

15 Manchaimanta o jarcaicuna tiyashcamanta shuj tiempopi huillanata saquishca cashpaca mana desanimarinachu canchij. Jesús huañushca qꞌuipaca apostolcunapishmi huillanata saquircacuna. Pero qꞌuipaca cutinmi huillashpa catircacuna (Mat. 26:56; 28:10, 16-20). Ñaupa imapi pandarishca cashpaca chai pandarishcacunamantami yachai tucunchij. Shinallataj chai experienciacunahuanmi shujtajcunata ayudai tucunchij.

16, 17. ¿Jerusalén llajtapi Jesusta catijcuna mañashcamantaca imatataj yachanchij?

16 ¿Autoridadcuna ñucanchijta llaquichijpica imatataj Diosta mañana canchij? Apostolcunaca llaquicunamanta quishpiringapajca mana mañarcacunachu. Paicunaca Jesusta “catirashpa llaquichishca shinallataj” paicunatapish catirashpa llaquichina cashcataca allimi yacharcacuna (Juan 15:20). Chaimantami Jehová Diostaca “paicuna ima shina ñucanchijta manchachicujta ricuhuayari” nishpa rogarcacuna (Hech. 4:29). Apostolcunaca Bibliapi ima huillashca pajtarina cashcataca allimi yacharcacuna. Chaimantami paicunata imamanta llaquichicushcata intindircacuna. Gobiernocuna jarcaicunata churajpipish Jesús mañashca shina cai allpapi Diospaj munai pajtarina cashcataca allimi yacharcacuna (Mat. 6:9, 10).

17 Jesusta catijcunaca Dios munashca shina rurasha nishcamantami cashna nishpa mañarcacuna: ‘Jehová Dioslla canta sirvijcuna mana manchashpa cambaj shimimanta huillashpa catichunpish ayudahuai. Chashna rogarishpa Diosta mañashca qꞌuipallami paicuna tandanacushca huasica chujchurca. Shina tucujpimi chaipi cajcunaca tucuicuna espíritu santohuan junda saquirircacuna. Chaimantami paicunaca mana manchashpa Diospaj shimita huillai callarircacuna’ (Hech. 4:29-31). Cai versocunapi ricushca shinaca Diospaj munai pajtarichunca pipish mana jarcai tucunchu (Isa. 55:11). Contracuna ima jarcaicunata churajpipish, sinchi llaquicuna ricurijpipish Jehová Diosta mañajpica ñucanchijman huillashpa catichunca fuerzasta cushpami ayudanga.

‘Yaya Diosmanmi llullashcangui’ (Hechos 4:32–5:11)

18. ¿Jerusalenpi Jesusta catijcunaca ima shinataj caishuj chaishujmanta ayudanacurcacuna?

18 Jerusalén mushuj congregacionpica 5.000 yalli Jesusta catijcunami tiyarca.d Paicunaca chꞌican chꞌican llajtacunamanta cashpapish “shuj shungulla, shuj yuyaillami” carcacuna (Hech. 4:32; 1 Cor. 1:10). Pero paicunaca Jehová Diospaj bendicionta mañashpallaca mana saquirircacunachu. Chaipaj randica caishuj chaishuj espiritualmente ayudanacushpa, minishtirishcacunata compartinacushpami ayudajcuna carca. Por ejemplo, Josetaca Bernabé nishpami rijsircacuna. Paica caru llajtamanta paicunapaj feta sinchiyachingapaj Jerusalenman shamushca huauqui panicunata ayudangapajmi pai charishca allpata cꞌaturca (1 Juan 3:16-18).

19. ¿Jehová Diosca imamantataj Ananías y Safirataca huañuchirca?

19 Ananiaspish, Safirapishmi paicunapaj shuj allpata cꞌatushpaca chai cullquitaca Diosman curcacuna. Pero chai cullquitaca mana shungumantachu curcacuna. Paicunaca tucui cꞌatushcata cunchij nishpapish mana tucui curcacunachu (Hech. 5:2). Chaimantami Jehová Diosca paicunataca huañuchirca. Shinapish mana ashalla cullquita cushcamantachu huañuchirca. Sino paicunaca llullashpa mana tucui shunguhuan cushcamantami huañurcacuna. Chaita rurashpaca ‘mana runacunamanchu llullarcacuna. Ashtahuanpish Diosmanmi llullarcacuna’ (Hech. 5:4). Ananías y Safiraca gentecunapaj ñaupajpi alli ricurinallatami mashcarcacuna. Chashna pacalla imatapish ruraj gentecunataca Jesusca mana ricunayachijchu carca (Mat. 6:1-3).

20. ¿Jehová Diosca ima munaihuantaj paiman cuchun munan?

20 Cunan punllapipish, mundo enteropimi achca testigo de Jehovacunaca Jesusta punta catijcuna shina Diospaj obrata ayudangapaj tiempohuan, cullquihuanpish shungumanta ayudanchij. Jehová Diosca mana obligacionmanta o jahua shungulla sirvichun munanchu (2 Cor. 9:7). Paica mashna cullquita cushcataca mana ricunchu, ima munaihuan cushcatami ricun (Mar. 12:41-44). Ñucanchijpish Ananías, Safira shina mana casha ninchijchu. Chaipaj randica Pedro, Juan y Bernabé shina Jehová Diostapish, shujtajcunatapish cꞌuyashcamantami tucuita rurana canchij (Mat. 22:37-40).

PESCADOCUNATA JAPIJ RUNAMI JESUSPAJ APÓSTOL TUCURCA

Bibliapica Pedroca chuscu shuticunatami charin. Por ejemplo, hebreo y griego shimipica Simón nishpami rijsincuna. Cutin arameo shimipica Cefas nishpami rijsincuna. Shinallataj ishqui shutita tandachishpaca Simón Pedro nincunami (Mat. 10:2; Juan 1:42; Hech. 15:14).

Apóstol Pedroca shuj canastapimi pescadocunata apacun.

Pedroca cazarashcami carca. Paipaj huasipica paipaj suegra, paipaj huauqui Andrespishmi causajcuna carca (Mar. 1:29-31). Pedroca Galilea mama cuchamanta janaj ladopi saquirij Betsaida nishca lugarpimi causaj carca. Pescadocunata japishpami trabajaj carca. Qꞌuipaca Betsaida cꞌuchupi saquirij Capernaúm llajtapimi causanaman rirca (Luc. 4:31, 38; Juan 1:44). Shuj punllaca Pedroca paipaj barcopi Jesús tiyarichunmi saquirca. Chai barcomantaca Jesusca Galilea mama cucha uripi tandanacushca gentecunamanmi yachachirca. Chai huashami Pedroca Jesús ima nishcata cazushpa achca pescadocunata japirca. Jesús chai milagrota rurashcata ricushpami Pedroca achcata mancharishpa paipaj ñaupajpi cungurirca. Chaimi Jesusca Pedrotaca: “Ama manchaichu. Cunanmantaca pescadocunata mashcaj shinami gentecunata mashcangui” nirca (Luc. 5:1-11). Pedroca paipaj huauqui Andreshuan, Santiago y Juanhuanpishmi pescadocunata japishpa trabajaj carca. Pero paicunaca trabajota saquishpami Jesusta cati callarircacuna (Mat. 4:18-22; Mar. 1:16-18). Shuj huata qꞌuipami Jesusca Pedrotaca paipaj apóstol cachun agllarca. Paica doce apostolcunapaj grupopimi carca. Griego shimipi “apostolcuna” nishpaca “cachashcacuna” nisha ninmi (Mar. 3:13-16).

Shuj cutinca Jesusca Pedro, Santiago y Juanpaj ñaupajpica achijnicuj luz shinami tucurca. Shinallataj Jesús Jairopaj ushushita causachicujpi, Getsemaní nishca huertapi llaquita apacujpica paicunaca chaipimi carcacuna (Mat. 17:1, 2; 26:36-46; Mar. 5:22-24, 35-42; Luc. 22:39-46). Ashtahuanpish shuj punllaca Jesushuan cashpami cai quimsa apostolcunapish, Andrespish paitaca cutin shamushpa ima señalcuna tiyana cashcata tapurcacuna (Mar. 13:1-4).

Pedroca chai rato ima yuyashcatami nij carca. Imata rurangapajpish listomi carca. Shinapish huaquinpica mana yuyashpami imatapish ruraj carca. Shinallataj Pedroca shujtaj apostolcuna manaraj imata nijpica pairajmi tapushpa parlaj carca. Mateo, Marcos, Lucas, Juan librocunapimi Pedromanta ashtahuan parlan (Mat. 15:15; 18:21; 19:27-29; Luc. 12:41; Juan 13:36-38). Shuj cutinca Jesús Pedropaj chaquicunata maillasha nijpica mana saquircachu. Pero Jesús paita rimajpimi Pedroca: “Amito, ama ñuca chaquicunallata maillaichu, ashtahuanpish ñuca maquicunatapish maillahuai, ñuca umatapish armachihuai” nirca (Juan 13:5-10).

Jesús llaquita apashpa huañuna cashcata nijpica Pedroca Jesustaca mana chashna huañuna cashcatami intindichisha nirca. Shinapish Jesusca Pedrotaca corregircami (Mat. 16:21-23). Jesús manaraj huañujpi último tutapimi Pedroca tucuicuna canta saquishpa rijpipish ñucaca manataj saquishachu nirca. Qꞌuipaca Jesuspaj contracuna preso apasha nijpimi, Pedroca paipaj espadahuan difindirca. Qꞌuipacarin Jesusta catishpa jatun mandajpaj huasi patiomanmi yaicurca. Tucui caicunata rurashpapish qꞌuipaca Jesustaca quimsa cutinmi negarca. Chaita cuentata cushpaca yallitajmi huacarca (Mat. 26:31-35, 51, 52, 69-75).

Jesús causarishca qꞌuipa Galilea llajtapi manaraj ricurijpica Pedroca shujtaj apostolcunataca pescadocunata japinamanmi rigrini nircami. Chashna nijpimi huaquin apostolcunaca barcoman huichiyashpa Pedrohuan rircacuna. Qꞌuipaca mama cucha uripi Jesusta ricushpami mama cuchaman shitarishpa paipajman nadashpa rirca. Jesús preparashca desayunota micucujpimi Jesusca Pedrotaca caicunatapish yallichu ñucata cꞌuyangui nishpa tapurca. “Caicuna” nishpaca pescadocunatami nicurca. Chaimi pescadocunata japishpa yallitaj tiempota pasanapaj randica paita catichun animarca (Juan 21:1-22).

“Circuncisionta rurachishcacunapurapi apóstol cachun” Pedroca agllashca cashcamantami huata 62-manta huata 64-camaca alli huillaicunata Babiloniapi causaj judiocunaman huillarca. Chaipi cashpami primera y segunda de Pedro cartacunata escribirca (Gál. 2:8, 9; 1 Ped. 5:13). Pedroca cushicuihuan cꞌuyaita ricuchishpami alli huillaicunata huillarca.

JUANCA JESUSPAJ CꞌUYASHCA DISCIPULOMI CARCA

Juanca Zebedeopaj churimi carca. Paipaj mamaca Salomé shutimi carca. Salomeca Jesuspaj mama Mariapaj ñañami carca. Apóstol Santiagohuanca huauquindijmi carca (Mat. 10:2; 27:55, 56; Mar. 15:40; Luc. 5:9, 10). Juanca charij familiamantami shamurca. Paipaj yaya Zebedeoca shuj jatun negociotami charirca. Chaimantami achca trabajadorcunata charirca. Shinallataj paipaj mamaca Jesús Galileapi cajpimi paita compañaj carca. Shinallataj ima minishtirishca cosascunahuanpishmi ayudaj carca. Jesús huañujpica mishquijllata ashnacuj qꞌuihuacunata paipaj cuerpopi churangapajmi curca (Mar. 1:20; 16:1; Juan 19:40). Ashtahuanpish Juanca paipaj propio huasitami charishcanga (Juan 19:26, 27).

Apóstol Juanca shuj rollotami charicun.

Juan Bautista Jesusta ricushpaca paipaj ishqui catijcunamanca: “¡Ricuichij!, paimari Diospaj Malta Oveja!” nircami. Paicunapurapica shujca Andrés, caishujca Juanmi cashcanga (Juan 1:35, 36, 40). Chai huashami Canaán llajtapi shuj boda tiyajpi Juanca Jesusta compañarca. Chaipimi Juanca Jesús rurashca punta milagrota ricurca (Juan 2:1-11). Juanca Jerusalén, Samaria, Galilea llajtacunapi Jesushuan igualmi cashcanga. Chaimantami pai quillcashca libropica tucuita huillan. Santiago, Pedro, Andrés shinallatajmi Juanpish Jesús paita catichun invitajpica paipi crishcamanta paipaj mallacunata, paipaj barcota saquishpa rirca (Mat. 4:18-22).

Mateo, Marcos, Lucas, Juan librocunapica Pedromanta parlashca shina Juanmantaca mana tanto parlanchu. Juanpish Pedro shinami mana yuyashpa chai rato imatapish ruraj carca. Chaimantami Jesusca paitapish paipaj huauqui Santiagotapish Boanerges nishpa shutichirca. Chaica “truenopaj churicuna” nisha ninmi (Mar. 3:17). Callaripica Juan y Santiagoca paicunallapimi yuyaj carca. Por ejemplo, paicunapaj mamataca Jesús mandacushpa paicunata shuj alli puestopi churachun nishpa mañachunmi cacharcacuna. Paicunallapi yuyashpapish Diospaj Gobierno seguro mandanatami shungumanta crircacuna. Chaimantami Jesusca paicunataca humildesmi cana canguichij nishpa consejarca (Mat. 20:20-28).

Shuj runa Jesuspaj discípulo mana cashpapish Jesuspaj shutipi demoniocunata llujchicujta ricushpami Juanca chai runa ima ruracushcata jarcasha nirca. Asha tiempo qꞌuipaca Jesusca paita catijcunamanta maijancunataca pai maipi samarinata allichichunmi ñaupachishpa cacharca. Pero shuj pueblopi Jesusta mana chasquisha nishcamantami Juanpish Santiagopish Jesustaca: “Amito, ¿jahua pachamanta nina shamushpa paicunata tucuchichun mañachun ninguichu?” nircacuna. Juan chashna nishcamantami Jesusca sinchita rimarca. Tiempohuanca Juanca paipaj yuyaita cambiashpami shujtajcunata cꞌuyaihuan trataj carca (Luc. 9:49-56). Pandarijpipish Jesusca Juantaca yallitajmi cꞌuyarca. Chaimantami manaraj huañushpaca paipaj mama Mariata cuidachun mingarca (Juan 19:26, 27; 21:7, 20, 24).

Jesús huillashca shinami Juanca shujtaj apostolcunamanta yalli huatacunata causarca (Juan 21:20-22). Domiciano mandacui punllacunapi Juanca paipaj último causai punllacunapica Diosmanta, Jesusmanta huillashcamantami Patmos islaman preso aparcacuna. Chaipimi huata 96-pi Apocalipsis parlashca Jesucristo ricuchishcacunata ricurca (Apo. 1:1, 2, 9). Huaquincunaca Patmos islamanta llujshishpa Éfeso llajtaman rishcatami nincuna. Shinallataj Éfeso llajtapi causashpami Juan librota, primera, segunda y tercera de Juantapish quillcashcanga nincuna. Ashtahuanpish huata 100-pajmi huañushcanga nincunami. Paica 70 huatacunatami Yaya Diosta sirvirca.

a Diosta mañangapaj, sacrificiocunata cungapajca tutamanta lado, chishi ladopish chai horasllatajmi carca. Templopi Diosta mañanaca tres de la tardetami cashcanga.

b “Pescadocunata japij runami Jesuspaj apóstol tucurca” y “Juanca Jesuspaj cꞌuyashca discipulomi carca” nishca recuadrocunata ricui.

c “Sacerdotecunata jatun mandajpish, sacerdotecunapish” nishca recuadrota ricui.

d Chai tiempopica Jerusalenpica 6.000 fariseocunallami tiyarca. Cutin saduceocunaca ashtahuan ashallami carcacuna. Fariseocunapish, saduceocunapish ashalla cashcamantami gentecuna Jesuspaj yachachishcacunata catishpa paicunapaj yachachishcacunata saquinata mancharcacuna.

    Quichua Chimborazo Publicacioncuna (2008-2025)
    Llujshingapaj
    Yaicungapaj
    • quichua (chimborazo)
    • Shujtajcunaman cachai
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Caita Yuyari
    • Huaquichishca Datocuna
    • Can nishca shina configurai
    • JW.ORG
    • Yaicungapaj
    Shujtajcunaman cachai