ISAIAS
1 Amozpa churin Isaiasmi*+ musquypi hina* qawarqa Judatawan Jerusalenta ima pasananmanta, chayqa karqa Judata Uzias,+ Jotan,+ Acaz+ chaynataq Ezequias+ kamachisqan tiempopim.+
2 Hanaq pacha uyariy, allpa pacha uyariy,+
Jehova Diosmi nin:
“Warmaykunatam uywarqani, allin kanankupaqmi yachachirqani,+
paykunam ichaqa mana kasuwaspanku ñuqapa contraypi kachkanku.+
3 Toropas allintam riqsin uywaqnin runataqa,
asnopas riqsinmi uywaqnin runapa maypi qarasqantaqa.
Israelpa mirayninmi ichaqa mana riqsiwanchu,+
runaykunam ichaqa mana yachayniyuq hina ruwachkanku”, nispa.
4 ¡Imaynaraq kanqa huchallapi kakuq nacionqa!+
¡Imaynaraq kanqa mana allin ruwaq llaqtaqa!
¡Imaynaraq kanqa mana allin ruwaq mirayqa! ¡Imaynaraq kanqa mana allinkunallata ruwaq churikunaqa!
Paykunaqa Jehova Diostam saqirunku,+
paykunaqa Israelpa chuya Diosnintam mana respetankuchu,
chuya Diostam qipancharunku.
5 ¿Imaykichikpiñataq maqasqa kawaqchik hinalla mana kasukuq kaspaykichikqa?+
Umaykichikpas heridallañataq kachkan,
sunquykichikpas hukmanyasqataq kachkan.+
6 Chaki pampaykichikmanta uma puyuqnikichikkamam mana imaykichikpas sanoqa kanchu.
Heridayuqllañam kachkankichik, quyuy-quyuymi kachkankichik, aychaykichikpas kicharikurunñam...,
manam pipas hampiykusunkichikchu, manam pipas latapallawanpas wataykusunkichikchu, manam aceitellawanpas llusiykusunkichikchu.+
7 Allpaykichikqa purmachkanmi.
Llaqtaykichiktapas kañarunkum.
Kawsaynikichiktapas qawachkaptikichikmi huklaw llaqtayuqkuna tukukuchkan.+
Hukkunapa hapikuykusqan llaqta hinam kachkan.+
8 Uvas chakrapi ramadata hinam Sionpa wawanta saqirunku,
pepino chakrapi hatusta hinam saqirunku,
chiqniqnin runakunapa muyurirusqan llaqtata hinam saqirunku.+
9 Angelkunata kamachiq Jehova Dios llapallanchikta wañurachiwaptinchikqa
Sodoma llaqta hinach rikuriruchwan karqa,
Gomorra llaqta hinach kachwan karqa.+
10 Jehova Diospa nisqankunata uyariychik Sodoma llaqtata kamachiqkuna,+
Diosninchikpa kamachikuyninta uyariychik Gomorra llaqtapi runakuna.+
11 Jehova Diosmi nin: “¿Imapaqtaq valen achka animalkunata nakapuwasqaykichikqa?”, nispa.+
“Amiruniñam carnerokunata nakaspa kañapuwasqaykichiktapas,+ amiruniñam puqusqa animalkunapa wiran kañapuwasqaykichiktapas,+
malta torokunapa+ yawarninpas manañam kusichiwanchu,+ malta carnerokunapawan malta cabrakunapa+ yawarninpas manañam kusichiwanchu.
12 Qamkunaqa ñuqamanmi hamuchkankichik,+
ichaqa ¿pitaq hamunaykichikpaq nisurqankichik?
¿Pitaq nisurqankichik wasiypa pationkunata kaynata sarunaykichikpaq?+
13 Amaña apamuychikchu kawsaymanta yanqapaq ofrendataqa.
Millakuniñam inciensoykichiktapas*.+
Manañam ñuqapaq hinañachu llullu killakunapas,+ samana punchawkunapas,+ huñunakunaykichikpaq qayanakusqaykichikpas...,+
manañam rikuytapas munaniñachu layqa ruwanaykichikpaq+ huñunakusqaykichiktapas.
14 Sapa llullu killapi ima ruwasqaykichikpas manam ñuqapaq hinañachu,
fiestaykichikkunapas manañam ñuqapaq hinañachu, llasaq qipi hinañam ñuqapaqqa rikurirunkichik,
qamkunataqa amiruykichikñam.
15 Makikichikta haywarimuwaptikichikpas
manam qawarikichikñachu.+
16 Mayllakuychikyá, chuyanchakuychikyá,+
mana allin ruwasqaykichiktayá qayllaymanta asuchiychik,
mana allin ruwasqaykichiktayá saqiychik.+
17 Allin kaqtañayá ruwaychik, allin ruwaytayá maskaychik,+
ñakarichiq runatayá rimapayaychik,
mana taytayuqkunatayá nanachikuychik,
viudakunatayá nanachikuychik”.+
18 Jehova Diosmi nin: “Ñuqamanyá hamuychik rimanakuykuspa allichanapaq”, nispa.+
“Pukay-pukayña huchaykichik kaptinpas
ritita hinam yuraqyachisaq,+
pukay-pukay latapa hinaña kaptinpas
yuraq millwata hinam yuraqyachisaq.
19 Uyariwaspaykichikqa
allpapi allinnin kaqkunatam mikunkichik.+
20 Mana uyarikuspa hinalla mana allinta ruwaptikichikmi
ichaqa espadawan wañuchisunkichik,+
Jehova Diosmi chaynata nin”.
21 ¡Qaway, Diosman sunqu runakunam+ kunanqa chuchumika* warmi hinaña rikurirun!+
23 Kamachiqnikichikta yanapaqkunapas mana uyarikuqñam rikurirun, suwakunawanñam hukllawakunku.+
Paykunaqa qullqiraykum tukuyta ruwanku, tukuy imatam chaskikuyta munanku.+
Mana taytayuqtapas manam yanapaykunkuchu,
viudakunapa quejantapas manam allichaykunkuchu.+
24 Llapallan kamachiq Diosmi, angelkunata kamachiq Jehova Diosmi,
Israelpi atiyniyuq Diosmi nin:
“Kunanmi ichaqa chiqniwaqniykunata chinkachisaq,
imam ruwawasqankuman hinam chiqniwaqniykunata ruwasaq.+
26 Jueznikikuna qallariypi hina kananpaqmi churasaq,
consejasuqnikikuna qallariypi hina kananpaqmi churasaq.+
Chaymanta qipamanqa sutichasunkichik: ‘Allin ruwaypa kanan llaqta, Diosman sunqu llaqta’,+ nispañam.
27 Allin ruwaymi Siontaqa waqaychanqa,+
allin ruwaymi kutimuq runankunatapas waqaychanqa.
28 Mana kasukuqkunawan huchallapi kakuqkunaqa llapallanmi chinkanqa,+
Jehova Diosta saqiqkunapas chinkanqam.+
29 Hatun sachakunata munapayasqaykichikraykum paykunaqa pinqaypi kanqaku,+
akllakusqaykichik huertakunamantam* qamkunapas pinqakuywan kankichik.+
31 Kallpasapa runapas paja* hinam kanqa,
llamkayninpas nina chispa hinam kanqa,
kuskankum rupanqa,
manam pipas amachayta atinqachu”, nispa.
2 Amospa churin Isaiasmi qawarqa Judatawan Jerusalenta ima pasananmanta:+
2 Tukupay punchawkunapim
Jehova Diospa wasinpa kasqan urquqa allin takyachisqa kanqa.
Wakin urqukunamantapas aswan allin takyachisqam kanqa,+
wakin muqukunamantapas aswan hatunraqmi kanqa.
Chaymanmi runakunaqa tukuy hinastinmanta rinqaku.+
3 Achka llaqtakunamanta runakuna rispankum ninqaku:
“Hakuchik, Jehova Diospa urqunmanyá risun,
hakuchik Jacobpa Diosninpa wasinman.+
Paymi ñanninkunata riqsichiwasun,
ñuqanchikñataqmi ñanninkunapi purisun”, nispa.+
Sionmantam kamachikuy lluqsinqa,
Jerusalenmantam Jehova Diospa nisqankunapas lluqsinqa.+
4 Paymi nacionkunapa jueznin kanqa,
achka llaqtakunapa allinninpaqmi mana allin ruwaykunata allichanqa.
Espadankumantapas yapunapaq rejakunatañam ruwanqaku,
lanzankumantapas rutunakunatañam ruwanqaku.+
Runakunapas manañam peleanqakuñachu,
wañuchinakuyqa manañam kanqañachu.+
5 Jacobpa mirayninkuna,
Jehova Diospa kanchayninpiyá purisunchik.+
6 Qamqa llaqtaykitam saqirunki, Jacobpa mirayninkunatam saqirunki.+
Paykunaqa intipa qispimunan lawpi kaqkunawanmi huntay-huntay kachkanku.
Filistea runakuna hinam layqa ruwaq rikurirunku.+
Paykunawanmi kachkan huklaw llaqtayuqkunapa churin.
7 Llaqtankuqa quri-qullqiwanmi huntay-huntay kachkan.
Tukuy imankupas mana yupay atinam kachkan.
Llaqtankupiqa caballokunapas nana-nanaqmi kachkan.
Carretankupas mana yupay atinam kachkan.+
8 Llaqtankuqa taytacha-mamachayuqllañam kakuchkan.+
Ruwasqanku kaqkunapa ñawpaqninpim qunqurakunku,
makinkupa ruwasqankupa ñawpaqninpim qunqurakunku.
9 Runakunaqa chaykunapa ñawpaqninpim qunqurakunku, pinqaypaqmi kanku.
Paykunataqa manapunim pampachawaqchu.
10 Jehova Diospa qayllanmantayá,
manchakuypaq qayllanmantayá,
suma-sumaq kanchayninmantayá rumi uchkuman ustuychik,+ allpapiyá pakakuychik.
11 Hatuntukuqkunaqa pinqaypim kanqaku.
Runakunapa hatuntukuq kayninqa pinqaypim qipanqa.
Jehova Diosllam chay punchawpiqa hatunchasqa kanqa.
12 Chay punchawqa angelkunata kamachiq Jehova Diospa punchawninmi kanqa.+
Payqa hamuchkan hatuntukuqkunatawan paytukuqkunata castigananpaqmi.
Apu kaqtapas wakcha kaqtapas llapallankutam castiganqa.+
13 Libano lawpi hatu-hatun cedro sachakunatam chinkachinqa,
Basan lawpi roble sachakunatam chinkachinqa,
14 hatu-hatun urqukunatam tuñichinqa,
muqukunatam pampayachinqa,
15 hatun torrekunatam tuñichinqa,
llaqtapa murallankunatam wichichinqa.
16 Tarsis botekunatam ñutupanqa,+
suma-sumaq botekunatam chinkachinqa.
17 Hatuntukuq runaqa pinqaypim qipanqa,
runakunapa hatuntukuyninqa pinqaypim qipanqa.
Jehova Diosllam chay punchawpiqa hatunchasqa kanqa.
18 Taytacha-mamachankupas qalaypaqmi chinkanqa.+
19 Jehova Diospa manchakuypaq qayllanmantam,
suma-sumaq kanchayninmantam+ runakunapas machaykunaman ustunqaku,
allpapi uchkukunamanmi ustunqaku,+
hatariptin allpa pacha manchakuymanta katkatataptinmi chayna kanqaku.
20 Chay punchawqa quri-qullqimanta ruwakurusqanku
taytacha-mamachankuta hapiykuspam
ukuchakunaman* wischunqaku hinaspa masukunaman wischunqaku.+
21 Jehova Diospa qayllanmanta ayqinankuraykum, manchakuypaq qayllanmanta ayqinankuraykum,
suma-sumaq kanchayninmanta ayqinankuraykum,
pay hatariptin allpa pachapa katkatatasqanmanta ayqinankuraykum,
rumi uchkukunaman ustunqaku,
rumi kakllukunaman ustunqaku.
22 Allinlla kayta munaspaykichikqa amayá runapiqa hapipakuychikchu.
Runaqa sinqaykichikta yaykuq wayra hinallam.
¿Imaynamá runapiqa hapipakuwaqchik?
3 ¡Uyariychik! Llapallan kamachiq Diosqa, angelkunata kamachiq Jehova Diosqa,
Jerusalentawan Judataqa manañam yanapanqachu. Manañam imatapas qunqachu,
mikuytapas, yakutapas manam qunqachu,+
2 kallpasapa runamanpas, soldadomanpas manam qunqachu,
juezmanpas, willakuqmanpas* manam qunqachu,+ qatipaqmanpas, yuyaqmanpas manam qunqachu.
3 Pichqa chunkamanta nanachikuqmanpas,+ riqsisqa runamanpas, consejaqmanpas manam qunqachu,
hichu-hichu layqa ruwaq runamanpas, alli-allin layqa ruwaq runamanpas*+ manam qunqachu.
4 Kamachiqninkuta yanapaq warmakunalla kananpaqmi tukuyta ruwasaq,
hukllata mana rimaq runakunam kamachiqninku kanqa.
5 Runakunapas kikinkupurallam tukuyta ruwanakunqaku,
runamasintam sapakama tukuyta ruwanqaku.+
Warmam yuyaqpa contranpi kanqa,
mana kaqpaq hapisqanku runam ancha riqsisqa runapa contranpi kanqa.+
6 Taytankupa wasinpim wawqinkuta sapakama hapiykuspa ninqaku:
“Qampaqa kachkanmi capayki, qamyá kamachiwayku.
Kay purmasqa raqaymantayá nanachikuy”, nispa.
7 Paymi ichaqa chay punchawpi ninqa:
“Qamkunapa heridakusqaykichiktaqa manam latapawanqa wankusqaykichikchu.
Manam mikuypas pachapas wasiypiqa kanchu.
Runakunata kamachinaypaqqa amayá churawaychikchu”, nispa.
8 Jerusalenmi urmarun,
Juda nacionmi wichiykun,
paykunaqa imapas nisqankuwanmi hinaspa imapas ruwasqankuwanmi Jehova Diosta piñachichkanku.
Suma-sumaq qayllanpim paykunaqa mana uyarikunkuchu.+
9 Uyankupim sutilla qawakun imayna kasqanku,
Sodoma llaqta hinam mana pinqarikuspa huchankumanta willakachakunku,+
manam pakankuchu.
Imaynaraq kanqaku, paykunaqa kikillankum mana allinninkuta maskakuchkanku.
10 Allin ruwaqkunatayá allin kanankumanta nimuychik.
Paykunapa allin kaqta ruwasqankuqa manam yanqapaqchu.+
11 ¡Imaynaraq kanqa mana allinllata ruwaqqa!
Payqa sasachakuypim tarikunqa,
imam ruwasqanman hinam paytaqa ruwanqaku.
12 Llaqtaypi capatazkunapas mana allinllatam ruwanku,
paykunataqa warmikunaraqmi kamachichkanpas.
Runallaykuna, kamachisuqnikichikkunaqa mana allinmanmi apasuchkankichik,
allin ñanmantam pantay ñanman apasuchkankichik.+
13 Jehova Diosqa imam ruwasqankuta ninanpaqmi alistakuchkan,
llaqtakunata juzgananpaqmi sayariykun.
14 Llaqtapi umalliqkunatawan kamachiqpa yanapaqninkunatam Jehova Dios qayachinqa imam ruwasqankuta qawachinanpaq.
“Qamkunaqa uvastam kañarurqankichik,
wasikichikpipas wakchakunamanta suwakusqallaykichikmi kachkan.+
15 ¿Imaynamá qamkunaqa runaykunataqa sarupachkankichik?
¿Imaynamá wakchakunapa uyantaqa pampapi sarunkichik?”+ Llapallan kamachiq Diosmi chaynata nin, angelkunata kamachiq Jehova Diosmi chaynata nin.
16 Jehova Diosmi nin: “Sionpa wawankuna hatuntukuq kasqankuraykum,
umankuta huqarispa purisqankuraykum,
pitapas qimchipayasqankuraykum, ichikachasqankuraykum,
chakinkupi alaqakunata salsalyachisqankuraykum,
17 Jehova Diosqa Sionpa wawankunapa umantam isuwan tukuchinqa,
Jehova Diosmi umankuta paqlayachinqa.+
18 Chay punchawqa Jehova Diosmi suma-sumaq kayninkuta chinkachinqa: Chakinkupi kaq alaqankutam qichusaq,
chukcha simpakunankutam qichusaq, llullu killaman rikchakuq alaqankutam qichusaq,+
19 aritunkutam qichusaq, makinkupi alaqakunatam qichusaq, uyanku tapakunankutam qichusaq,
20 umankupi alaqankutam qichusaq, chakinkupi kaqkunatam qichusaq, qasqu watakunkutam qichusaq,
miskillaña asnaq churanankutam qichusaq, allinlla kanankupaq imapas apakachasqankutam qichusaq,
21 anillonkutam qichusaq, sinqankupi alaqankutam qichusaq,
22 allinnin kaq pachankutam qichusaq, hawan pachankutam qichusaq, llikllankutawan wayqankutam qichusaq,
23 espejonkutam qichusaq,+ linomanta pachankutam qichusaq,
uma wankukunankutawan uya tapakunankutam qichusaq.
24 Miski asnaq aceite kananmantaqa+ millakuypaq asnayñam kanqa.
Chunpinkumantaqa waskañam kanqa.
Suma-sumaq ñaqchasqa kanankumantaqa paqlañam kanqaku.+
Suma-sumaq pachayuq kanankumantaqa qachqa pachayuqñam kanqaku.+
Kuyayllapaq kanankumantaqa rupachkaq fierrowan marcasqañam kanqaku.
25 Runaykikunapas espadawan wañuchisqam kanqaku,
kallpasapa soldadoykikunapas peleasqankupim wañunqaku.+
26 Llaqtaman yaykunanku sitiokunapas llakipi kaspam waqanqa.+
Mana imapa kanan allpapim paypas tiyaykunqa”, nispa.+
4 Chay punchawpiqa qanchis warmikunam chullalla qariman hapipakuruspanku+ ninqaku:
“Kikiykupa mikunaykutam mikukusaqku,
pachaykutapas kikiykum ruwakusaqku.
2 Chay punchawqa Jehova Diospa ikllichimusqanpas* suma-sumaqmi kanqa, kuyayllapaqmi kanqa. Allpapi tukuy ima qispisqanmantam kusikunqaku, Israelpi puchuqkunapa sumaq kayninmi kanqa.+ 3 Sionpi puchuqkunatawan Jerusalenpi puchuqkunataqa “chuya” ninqakuñam. Chaynataqa ninqaku Jerusalen llaqtapi kawsaqkunamanta listasqakunatam.+
4 Jehova Diosqa Jerusalenmanmi piñakuyninta kacharinqa hinaspam juzganqa,+ yawar chaqchusqankutam mayllanqa, Sionpa wawankunapa qanrantam mayllanqa.+ 5 Sion muqupa hawanpi chaynataq huñunakunanku sitiokunapa hawanpim Jehova Diosqa yanay-yanay puyutawan linwachkaq ninata rikurichinqa. Punchawmi yanay-yanay puyuta rikurichinqa, tutanñataqmi linwachkaq ninata achkinanpaq rikurichinqa.+ Chaykunaqa kanqa suma-sumaq allpata harkananpaqmi. 6 Kanqataqmi huk carpapas, rupay kaptin chaypi llantukunankupaq,+ wayra kaptin chayman yaykuykunankupaq, para kaptin chaypi llantukunankupaq.+
5 Kuyasqaypaqyá takiykusaq,
kuyasqaymantawan uvas chakranmantayá takiykusaq.+
Kuyasqaypa uvasninqa karqa qatapim, allin allpapi.
2 Allpatam uchkurqa, ruminkunatam pallarqa.
Allinnin kaq puka uvastam plantarqa,
uvaskunapa chawpinpim torreta ruwarqa,
chaypim uvas sarunan pozota ruwarqa.+
Hinaspam allin rurunanta suyarqa,
ichaqa purunpi wiñaq uvaskuna hinam rurururqa.+
3 Kuyasqaymi nin: “Kunanyá ichaqa niykuwaychik Jerusalenpi yachaqkuna*, niykuwaychikyá Juda runakuna,
¿ñuqachu pantaypi kachkani icha uvas chakraychu?+
4 Ruwasqaykunamantaqa,
¿imatawanraqtaq uvas chakraypaq mana ruwarqanichu?+
Allinta rurunanpaq tukuyta ruwachkaptiyqa,
¿imaynamá purunpi wiñaq uvaskuna hinaqa rurururqa?
5 Kunanyá ichaqa uyariykuwaychik
uvas chakrayta ima ruwanaymanta nisqayta.
Qinchantam hurqusaq
hinaptinmi kañasqa kanqa.+
Murallantam taqmasaq
hinaptinmi sarupasqa kanqa.
6 Saqisqa allpata hinam ruwasaq,+
kallmankunatapas manam rawmasaqchu, qurankunatapas manam hurqusaqchu.
7 Angelkunata kamachiq Jehova Diospa uvas chakranqa Israelpa mirayninkunam,+
Juda runakunam kuyasqan plantanqa karqa.
Payqa allin kaqta ruwanankutam munarqa,+
ichaqa mana allinllatam ruwarqaku,
payqa allin ñanpi kanankutam munarqa,
ichaqa llakikuymanta qapariyllam karqa”, nispa.+
8 ¡Imaynaraq kanqaku hukpa wasinkunata hukllawaqkunaqa!+
¡Imaynaraq kanqaku hukpa chakrankunata hukllawaqkunaqa!+
¡Paykunalla yachanankupaqmi
chay allpata hapikuykunku!
9 Angelkunata kamachiq Jehova Diospa nisqantam uyarirqani,
nirqam wasikuna hatun kaspanpas chaynataq sumaq kaspanpas
manchakuypaq kananmanta
hinaspa pipapas mana yachanan kananmanta.+
10 Chunka yundayuq uvas chakramantam huk puyñu* vinollata ruwanqaku,
huk saco* tarpusqankumantam arroba masnillanta* cosechanqaku.+
11 ¡Imaynaraq kanqaku tutapaymanta tutaykuqkama tomaqkunaqa!+
¡Imaynaraq kanqaku mana musyakunankukama vinota tomaqkunaqa!
12 Convido ruwasqankupiqa kakunmi vino,
arpakuna, cuerdayuq kaqkuna, panderetakuna*, quenakuna,
ichaqa manam yuyaymanankuchu Jehova Diospa ruwasqankunapiqa,
manataqmi qawankuchu makinwan tukuy ima ruwasqankunataqa.
13 Runaykunaqa chayna kasqankuraykum hinaspa mana yachayniyuq kasqankuraykum+
huklawman apasqa kanqaku,
ancha riqsisqa runakunapas yarqaymantam kanqa,+
llapallan runakunam yakumanta chakinqa.
14 Chayraykum wañuqkunapa kananpas* hatu-hatun rikurirun,
simintapas machu-machutam kicharirun,+
Jerusalenpa kanchayninpas*, achkallaña runankunapas chaynataq kusirikuyllapi kaqkunapas
chaymanmi uraykunqaku.
15 Runakunam qunqurakunqaku,
pinqaypim kanqaku,
hatuntukuqkunapas pinqaypim kanqaku.
16 Angelkunata kamachiq Jehova Diosmi allin kaqta ruwasqanmanta hatunchasqa kanqa,
chuya Diosmi+ allin kaqta ruwasqanrayku chuyanchasqa kanqa.+
17 Malta carnerokunapas mikunanku lawpi hinaraqmi mikunqaku,
wiray-wiray animalkunapa kanan lawmi chunninqa, chay chunniqpim huklaw llaqtayuqkuna mikunqa.
18 ¡Imaynaraq kanqaku llullakuqkunaqa!
Paykunaqa carretata waskawan aysachkaq animal hinam mana allin ruwaytawan huchata llullakuspanku aysachkanku.
19 ¡Imaynaraq kanqaku “utqaymanyá imam ruwananta ruwachun” niqkunaqa!
¡Imaynaraq kanqaku “ruwachunñayá ñuqanchik qawananchikpaq” niqkunaqa!
¡Imaynaraq kanqaku “qawananchikpaqyá
Israelpi chuya Diospa nisqankuna cumplikuchun” niqkunaqa!+
20 ¡Imaynaraq kanqaku allin kaqta “mana allinmi” niqkunaqa, mana allin kaqtañataq “allinmi” niqkunaqa!+
¡Imaynaraq kanqaku tutayayta “achkim” niqkunaqa, achkitañataq “tutayaymi” niqkunaqa!
¡Imaynaraq kanqaku qatqi kaqta “miskim” niqkunaqa, miski kaqtañataq “qatqim” niqkunaqa!
21 ¡Imaynaraq kanqaku yachayniyuqpaq hapikuqkunaqa!
¡Imaynaraq kanqaku yuyayniyuqpaq hapikuqkunaqa!+
22 ¡Imaynaraq kanqaku vino tomaypi qari-qari kaqkunaqa!
¡Imaynaraq kanqaku trago chaqruypi hichu-hichu kaqkunaqa!+
23 ¡Imaynaraq kanqaku qullqita chaskikusqankurayku huchayuqta “mana huchayuqmi” niqkunaqa!+
¡Imaynaraq kanqaku allin ruwaqkunata “mana allin ruwaqmi” niqkunaqa!+
24 Imaynam linwachkaq ninapas pajata rupan,
imaynam chaki qurapas chaylla ruparun,
yaqa chaynam sapinkupas ismunqa,
sisankupas allpa hinam kayman-chayman chiqinqa,
paykunaqa angelkunata kamachiq Jehova Diospa kamachikuynintam mana kasukurqakuchu,
Israelpi chuya Diospa nisqankunatam mana uyarikurqakuchu.+
25 Chaymi Jehova Diosqa runankunapaq llumpayta piñakuchkan,
Diosqa paykunatam castiganqa.+
Urqukunapas katkatatanqam,
ayankupas wanu hinam ñankunapi wischurayanqa.+
Chaykunata ruwaruspanpas hinallaraqmi piñasqa kanqa,
makintam haywarinqa castigananpaq.
26 Qirutam* sayarachinku karupiraq kaq nacionpaq,+
silbaspanmi allpapa cantonmantaraq hamunankupaq qayan.+
¡Qawaychik! Waqaya utqayllamanña hamuchkanku.+
27 Paykunaqa manam mayqillankupas pisipasqaqa kankuchu, manataqmi urmankuchu.
Manam mayqillankupas puñuymantaqa kankuchu, manataqmi puñunkuchu,
chumpinkutapas manam paskakunkuchu,
usutankupa watunpas manam tipikunchu.
28 Flechankupas llapallanmi ñawchiy-ñawchiy kachkan,
flechanankupas allin tiqusqam kachkan.
Caballonkupa situnpas mana chiqiq rumi hinam,
carretankupa ruedanpas llumpay wayra hinam.+
29 Qaparinkupas leon hinam,
malta leonkuna hinam.+
Qaparispankum mikunankuta hapinqaku,
hinaspankum apakunqaku, manam pipas paykunataqa qichunqachu.
30 Chay punchawqa mikunankupa hawanpim qaparinqaku,
lamar qucha hinam qaparinqaku.+
Kay allpataqa yanay-yanay tutayaytam qawanqaku,
puyullaña kasqanraykum tutakuykunqa.+
6 Kamachiq Uziaspa wañukusqan watam+ Jehova Diosta rikurqani alto-alto trononpi tiyachkaqta.+ Pachanpa patankunapas wasinmanmi* huntasqa. 2 Serafin angelkunapas paypa hawanpim sayasqa. Chay angelkunaqa suqta raprayuqkamam kasqa, iskay raprankuwanmi uyankuta tapakusqaku, iskaywanñataqmi chakinkuta tapakusqaku, iskaywanñataqmi pawasqaku.
3 Kallpawan rimaspankum ninakurqaku:
“Chuyam, chuyam, chuyam, angelkunata kamachiq Jehova Diosqa.+
Llapallan kay allpa pachatam kanchaynin pampaykun”, nispa.
4 Punkuta hapiq qirukunapas kallpawan rimariptinkum katkatatarqa, Diospa wasinmanpas qusnim huntarurqa.+
5 Hinaptinmi nirqani: “¡Imaynaraq kallasaq!
¡Wañurusaqchá,
ñuqapaqa rimasqaykunapas mana allinllam.
Mana allinllata rimaq runakunapa chawpinpitaqmi yachanipas*.+
Kamachiqtam rikuruni, angelkunata kamachiq kikin Jehova Diostam rikuruni!”, nispay.
6 Chayna kachkaptiymi huknin serafin angel ñuqapa kasqayman pawaramurqa, makinpiñataqmi kachkasqa nina sansa,+ chay sansaqa kasqa altarmanta* sansa hurqunawan hurqumusqanmi.+ 7 Simiyman tupaykachispanmi niwarqa:
“¡Qawariy! Kaytam simikiman tupaykachini.
Huchaykiqa manañam kanñachu,
huchaykiqa pampachasqañam”, nispa.
8 Chaymantam uyarirqani: “¿Pitataq kachasaq? ¿Pitaq ñuqanchikpa rantinchikpi rinqa?”,+ nispa Jehova Diospa nisqanta. Chaynata niptinmi nirqani: “¡Kayqaya kaypi kachkani, ñuqatayá kachaway!”,+ nispay.
9 Payñataqmi niwarqa: “Rispaykiyá chay runakunaman nimuy:
‘Qamkunaqa uyarispaykichikpas
manam entiendenkichikchu,
qawaspaykichikpas manam yachaytaqa tarinkichikchu’, nispa.+
Chaynapi mana qawanankupaq,
chaynapi mana uyarinankupaq,
chaynapi mana entiendenankupaq,
Diosman mana kutirikamunankupaq hinaspa mana allinyanankupaq”, nispa.+
11 Ñuqañataqmi nirqani: “¿Haykapikamataq chayta ruwasaq Jehova Dioslláy?”, nispay. Payñataqmi niwarqa:
“Llaqtakuna tuñinankamam, llaqtakuna raqayllanña kanankamam, runakunapas manaña kanankamam,
runakunapas wasinkupi manaña kanankukamam,
allpapas purmasqa kanankamam.+
12 Jehova Dios runakunata karuman apanankamam+
hinaspa kay llaqta yaqa llapallan mana pipa qawarisqan kanankamam.
13 Ichaqa kanqaraqmi chunkamanta huknin*, chaypas kaqmantam kañasqa kanqa. Hatu-hatun sachapa takarpun hinam kanqa, roble sachapa takarpun hinam kanqa, takarpunqa sapaqchasqa mirayñam kanqa”, nispa.
7 Juda nacionta Acaz kamachichkaptinmi+ Siria nacionta kamachiq Rezinwan Israel nacionta kamachiq Remaliaspa churin Peka+ Jerusalenman yaykunankupaq rirqaku, ichaqa manam yaykuyta atirqakuchu,* Acazqa karqa Jotanpa churinmi, Jotanñataqmi karqa Uziaspa churin.+ 2 Davidpa mirayninkunamanmi willachimurqaku: “Siriawan Efrain llaqtam hukllawakurun”, nispa.
Chayta uyarispankum Acazwan llaqtapi runakunaqa mana imanakuytapas atirqakuchu, llumpa-llumpayta wayramuptin montepi sachakuna hinam karqaku.
3 Hinaptinmi Jehova Diosqa Isaiasta nirqa: “Ama hina kaspayá churiki Sear-jasubpiwan* riychik hanay lawpi pozomanta riq yarqapa tukuyninkama, chay pozoqa kachkan pachata taqsaq runapa chakranman riq ñanpim,+ chaypim Acazwan tupankichik.+ 4 Hinaspam ninki: ‘Ama imatapas ruwaychu, hawkalla kay. Mismichkaq kay iskay yantakunataqa amayá manchakuychu, amayá hukmanyaychu, Rezin llaqtapawan Siria llaqtapa piñakuynintaqa amayá manchakuychu, amayá hukmanyaychu, Remaliaspa churinpa piñakuynin rawrasqanraykuqa amayá manchakuychu, amayá hukmanyaychu.+ 5 Siriawan Efrain llaqtam Remaliaspa churinpiwan yaykumusunaykichikpaq tantiarunku. Paykunam nichkanku: 6 “Judamanyá hakuchik, qalaypaqtayá ruwaramusun*, yaykuramuspayá Tabeelpa churinta kamachiq kananpaq chaypi churaramusun”,+ nispa.
7 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin:
“Chay tantiasqankuqa manam allinchu kanqa,
manapunim pasanqachu.
8 Siriapa capitalninqa Damascom,
Damascopi kamachiqqa Rezinmi,
65 watallapim
Efraintaqa qalaypaqta ruwanqaku, manañam llaqtañachu kanqa.+
Tukuy sunquykichikwan mana hapipakuspaykichikqa
manam allintachu takyankichik”’”, nispa.
10 Acazmanqa Jehova Diosqa nirqataqmi: 11 “Jehova Diosnikitayá mañakuy imallatapas qawaykachisunaykipaq,+ kanmanmi wañuqkunapa kanan* hina ukullay-ukupas, kanmantaqmi hanaq pacha hina alto-altopas”, nispa. 12 Acazñataqmi nirqa: “Manam imatapas mañakusaqchu, Jehova Diostapas manataqmi pruebamanqa churasaqchu”, nispa.
13 Isaiasñataqmi nirqa: “Davidpa mirayninkuna, ama hina kaspayá uyariychik, ¿manachum aminkichik runakuna piñachiyta? ¿Chaychum Diostapas piñachiyta munachkankichik?+ 14 Jehova Diosmi yachanaykichikpaq kayta ruwanqa. ¡Uyariychik! Sipasmi wiksayakunqa, qari wawatam wachakunqa,+ Emanuelwanmi* sutichanqa.+ 15 Payqa llukllu mikuyta qallaykuspanñam chaynataq miel suquyta qallaykuspanñam mana allin kaqta qipanchayta yachanqa hinaspa allin kaqta akllakuyta yachanqa. 16 Chay warmacha mana allin kaqta qipanchayta manaraq yachachkaptinmi, allin kaqta akllakuyta manaraq yachachkaptinmi manchakusqayki kamachiqkunapa allpanqa mana imayuq qipanqa, iskayninkupam mana imayuq qipanqa.+ 17 Acaz, qanmanmi Asiria+ nacionta kamachiqta Jehova Dios pusamunqa, runaykikunamanmi pusamunqa, taytaykimanta aylluykikunamanmi pusamunqa, chayqa manam karqachu Judamanta Efrain rakikusqan+ tiempomantapas.
18 Chay punchawqa Jehova Diosmi silbanqa Egiptopi Nilo mayupa pallqankunapi kaq chuspikunata hinaspa Asiria allpapi abejakunata. 19 Chayaramuspankum uku-uku wayqukunaman tiyanqaku, rumi kakllukunamanmi yaykunqaku, kichkakunapim kanqaku, animalkunapa yaku tomanan sitiokunapim kanqa.
20 Chay punchawqa Eufrates mayumanta cuchillota huqariykuspanmi Jehova Diosqa Asiriata kamachiqwan+ umanta kachiy-kachiyta rutuchinqa hinaspa chakinpi pelonta qatqachinqa*, chay cuchilloqa barbantapas kuchunqam.
21 Chay punchawqa runam vaquillawan iskay ovejakuna mana wañunanpaq tukuyta ruwanqa. 22 Achkanpi leche kasqanraykum payqa lluklluta mikunqa, llaqtapi puchuqkunapas llukllutawan mieltam* mikunqaku.
23 Chay punchawqa 1.000 qullqipa* chanin 1.000 uvas chakrakunapas kichkallañam kanqa, mana allin qurakunapa kananñam kanqa. 24 Runakunam flechayuqkama chayman rinqaku, chay llaqtaqa kichkakunawan manaña rikuymi kanqa, mana allin qurakunawan manaña rikuymi kanqa. 25 Kichkakunata manchakusqaykiraykum hinaspa mana allin qurakunata manchakusqaykiraykum lampawan aspisqa urqukunamanqa manaña asuykunkiñachu, chayqa torokunapa mikunanñam kanqa, ovejakunapa kananñam kanqa”, nispa.
8 Jehova Diosmi niwarqa: “Rikunankupaq hina tablapi+ qillqay*: ‘Maer-salal-as-baz*’, niqta. 2 Chay qillqasqaykitam sacerdote* Uriaswan+ Jeberekiaspa churin Zacarias qayllaykipi qillqananku”, nispa.
3 Warmiywanmi puñururqani, payqa karqa Diosmanta willakuqmi*, puñuruptiymi wiksayakuruspan qari wawata wachakurqa,+ hinaptinmi Jehova Dios niwarqa: “Maer-salal-as-bazwan sutichay, 4 warmacha manaraq ‘papay’ ‘mamay’ nichkaptinmi Damasco llaqtapa hinaspa Samaria llaqtapa tukuy imanta Asiriata kamachiqman apanqaku”,+ nispa.
5 Jehova Diosmi kaqmanta rimapayawaspan niwarqa:
6 “Kay runakuna Siloe yarqapi yakukunata wischupakusqanraykum+
hinaspa Rezinmantawan Remaliaspa churinmanta kusikusqankuraykum+
7 Jehova Diosqa achkallay-achka yakuta paykunaman apamunqa,
llimparichkaq Eufrates mayutam paykunaman apamunqa,
Asiriapi kamachiqkunatawan+ soldadonkunatam paykunaman apamunqa.
Mayupa rinan lawkunatam
llimpayllaña-llimpanqa, llimpayllaña-llimpasqanraykum
8 Judaman yaykunqa.
Judamanmi huntanqa, qalaypaqmi pampanqa,
kunkan kuchukamam chayanqa.+
¡Emanuel*,+ mastarisqa raprankunapas allpaykitam tapanqa!”, nispa.
9 Qamkunapas llaqtakuna, imatapas ruwaychik, ichaqa chinkankichikmi.
¡Karu-karumanta kaqkuna, llapaykichik uyariychik!
¡Peleanaykichikpaq alistakuychik, ichaqa wañunkichikmi!+
¡Peleanaykichikpaq alistakuychik, ichaqa wañunkichikmi!
10 ¡Tantiaychik imatapas ruwanaykichikpaq, ichaqa manam ruwankichikchu!
¡Imatapas niychik, ichaqa manam allinchu kanqa,
11 Atiyniyuq makinta hawayman churaykuwaspanmi Jehova Diosqa kay runakunapa imam ruwasqanta mana qatipakunaypaq niwarqa:
12 “¡Kay llaqtapi runakuna hinaqa amayá niychikchu ‘payqa paypa contranpim kachkan’ nispaqa!
Amayá manchakuychikchu paykunapa manchakusqan kaqtaqa,
amayá katkatataychikchu chaypa ñawpaqninpiqa.
13 Angelkunata kamachiq Jehova Diosllatam..., payllatam chuyapaqqa hapinaykichik,+
payllatam manchakunaykichikqa,
paypa qayllallanpim katkatatanaykichikqa”,+ nispa.
14 Paymi pakakunanku wasi hina kanqa,
hina paytaqmi takakunanku rumipas kanqa,
paymi urmananku rumipas kanqa,+
Israelpa iskaynin mirayninkunapaqmi chayna kanqa.
Tuqlla waska hinam Jerusalenpi yachaqkunapaqpas* kanqa.
15 Achkaqmi mitkanqaku, wichinqaku hinaspa chinkanqaku.
Tuqllaman wichiykuspam hapichikunqaku.
16 ¡Qillqasqaykita wankuy,
qatiqniykunapa qayllanpi sellay!
17 Jacobpa mirayninkunata+ mana qawariq Jehova Diostam qawan-qawanlla suyasaq,+ payllapim hapipakullasaq.
18 ¡Uyariychik! Jehova Diospa quwasqan churiykunapiwanmi+ kachkani señal hina+ hamuq tiempomanta yachanaykichikpaq, Sionpi yachaq angelkunata kamachiq Jehova Diospa atiyninwan ruwasqan hinam Israelpi kachkaniku.
19 “Qayaqkunatawan qawaqkunata* tapukuychik”, nisuptikichikqa, ¿manachu llaqtapi runakunaqa Diosnikichikta tapukuwaqchik? ¿Imaynamá wañusqakunataqa tapukunkichik kawsaqkunapa allinninpaqqa?+ 20 ¡Chaykunata ruwanaykichikmantaqa kamachikuytayá qawaychik, qillqasqa kaqtayá qawaychik!
Chaykunapa nisqanman hina mana rimaspaykichikqa tutayaypim kachkankichik.+ 21 Sapakamam allpankupi llakisqa yarqaymanta purinqaku.+ Paykunaqa yarqaymanta kasqankuraykum hinaspa piñasqa kasqankuraykum kamachiqninkuta ñakanqaku, altota qawarispam Diosninkutapas ñakanqaku. 22 Allpa pachata qawarispanpas ñakariytawan tutayayllatam rikunqa, yana-yanayllatam, sasachakuyllatam rikunqa, manchakuypaq tutayayllatam rikunqa, achkitaqa manam rikunqachu.
9 Kay allpamanmi tutayay chayamunqa, ichaqa manam ñawpaqta hinañachu kanqa. Manam Zabulonpa allpanta pinqayman churaptinku imayna kasqanman hinañachu kanqa. Manam Neftaliypa allpan+ pinqaypi kaptin imayna kasqanman hinañachu kanqa. Diosqa punchawkuna risqanman hinam ancha riqsisqata ruwanqa lamar quchapa patanta riq ñantaqa, Galilea lawpi kaqtaqa, Jordan lawpi kaqtaqa.
2 Tutayaypi puriq runakunam
kunanqa hatun achkita rikurunku.
Tutayaypa tapasqan kay allpa pachapi runakunamanmi
achki kanchariykun.+
3 Kay nacionpi runakuna achkallay-achka kananpaqmi tukuyta ruwarunki.
Ancha-ancha kusisqa kanankupaqmi tukuyta ruwarunki.
Ñawpaqnikipim ancha-anchata kusikunku,
cosecha tiempopi runakuna hinam kusikunku.
Imapas apakusqankuta rakinakuq runakuna hinam kusikunku.
4 Qamqa apasqanku yugutam pakiparunki,
hombronkupi kaspitam pakiparunki,
capatazpa tawnantam pakiparunki.
Madianta imam ruwasqayki punchawpi hinam ruwarunki.+
5 Puriptinku allpa pachata katkatatachiq llapallan usutakunapas*
chaynataq yawarllaña llapallan pachakunapas
ninapa rupasqanmi kanqa.
Payqa kamachiqmi kanqa,+
paytaqa sutichanqaku: Suma-sumaqta rimapayakuqwanmi,+ atiyniyuq Dioswanmi,+ wiñaypaq taytawanmi hinaspa hawkayayta apamuq kamachiqwanmi.
7 Davidpa trononmantam+ kamachisqanqa tukuy hinastinman chayanqa.
Kamachiptinqa hawkayayqa manam chinkanqachu.+
Chaynaqa kanqa kunanmanta wiña-wiñaykama
allin ruwaywan+ takyachinanpaqmi,
Angelkunata kamachiq ñuqa Jehova Diosmi munasqayrayku chaykunata ruwasaqpuni.
8 Jehova Diosqa piñakuyninmantam Jacobman willachirqa,
piñakuyninmi Israelman chayarurqa.+
9 Llapallan llaqtapi runakunam yachanqa.
Efrainpiwan Samariapi runakunapas yachanqam,
paykunaqa hatuntukuq kasqankuraykum hinaspa mana pinqakuq kasqankuraykum ninku:
10 “Ladrillokunam wichiykun,
ichaqa llaqllasqa rumikunawanñam kaqmanta pirqasun.+
Purun higoskunatam takarunku,
ichaqa rantinpim cedro sachakunaña kanqa”, nispa.
11 Jehova Diosqa paymanmi* apamunqa Rezinpa chiqniqninkunata.
Tukuytam ruwanqa chiqniqninkuna hatarinankupaq.
12 Intipa qispimunanmantam Siria runakuna hamunqa, intipa siqaykunanmantañataqmi Filistea runakuna hamunqa.+
Paykunam siminkuta hatu-hatunta kicharispanku Israelta millpunqaku.+
Chaykunata ruwaruspanpas hinallaraqmi piñasqa kanqa,
makintam haywarinqa castigananpaq.+
13 Llaqtapi runakunaqa manam kutirikunkuchu castigaqninmanqa.
Angelkunata kamachiq Jehova Diostaqa manam maskarqakuchu.+
14 Jehova Diosqa huk punchawllapim Israelpa umanta qurunqa,
chupanta kuchunqa, ikllipanta* kallmanqa hinaspa tuturanta* pilanqa.+
15 Umanqa ancha riqsisqa punta apaqkunam.
Chupanñataqmi Diosmanta willakuqtukuqkuna*.+
16 Kay llaqtapi kamachiqkunallam pantachichkanku,
allin ñanninta puriqkunatapas iskayrayachichkankum.
17 Chaymi Jehova Diosqa mana kusikunqachu paykuna ukupi musu kaqkunawanqa.
Manam llakipayanqachu mana taytayuqkunatapas chaynataq viudakunatapas.
Paykunaqa llapallankum Diosta qipanchaqkuna kanku,
mana allin ruwaqkunam kanku,+ llutanpim rimankupas.
Chaykunata ruwaruspanpas hinallaraqmi piñasqa kanqa,
makintam haywarinqa castigananpaq.+
18 Mana allin ruwasqankuqa nina hinam rawrachkan.
Kichkakunatawan mana allin qurakunatam rupachkan.
Montepi qurakunatam kañanqa,
puyu hinam qusni huqarikunqa.
19 Angelkunata kamachiq Jehova Diospa piñakuyninmi
kay allpamanqa ninata rataykachin.
Runakunañataqmi ninata ratachinapaq kanqa,
wawqinkutapas manam llakipayanqakuchu.
20 Hukkaqninmi alliq* waqtanta kuchunqa,
ichaqa hinallam yarqaymanta kanqa.
Hukkaqninñataqmi ichuq* waqtanta mikunqa,
ichaqa manam saksanqachu.
Sapakamam brazonkuta qaqchikunqaku.
21 Manasesmi Efrainta mikunqa,
Efrainñataqmi Manasesta.
Iskayninkum Judapa contranpi hatarinqaku.+
Chaykunata ruwaruspanpas hinallaraqmi piñasqa kanqa,
makintam haywarinqa castigananpaq.+
10 ¡Imaynaraq kanqaku mana allinlla kananpaq kamachikuyta rikurichiqkunaqa+
hinaspa ñakarichinankupaq kamachikuyta qillqaqkunaqa!
2 Paykunaqa wakchakunapa imam mañakusqantaqa manam qunkuchu,
llaqtaypi wakchakunataqa mana allinllatam ruwanku,+
viudakunamantapas tukuy imankutam qichunku,
mana taytayuqkunapatapas tukuy imankutam apakunku.+
3 ¿Imatataq qamkunaqa ruwankichik castigasqa kanaykichik punchawpiqa?+
¿Imatataq ruwankichik chinkachisuqnikichik karumantaraq hamusqan punchawpiqa?+
¿Pimantaq rinkichik yanapasunaykichikpaq?+
¿Maypitaq kapuqnikichikta saqinkichik?
4 Presokunapa chawpinpi kurkuykuyllatam atinkichik,
wañuqkunapa chawpinpi wañuyllatam atinkichik.
Manam ima ruwakuytapas atinkichikchu, chaykunata ruwaruspanpas hinallaraqmi piñasqa kanqa,
makintam haywarinqa castigananpaq.+
5 “¡Qawaychik Asiria runata!+
¡Paymi piñakuyniyta kacharinaypaq tawnaqa!+
Makinpim castiganaypaq tawna kachkan.
6 Qipanchawaqniy nacionmanmi payta kachasaq,+
piñachiwaqniy llaqtamanmi payta kachasaq.
Llapa imanta qichunanpaqmi kamachisaq, tukuy imanta apakunanpaqmi kamachisaq.
Ñankunapi mituta hina sarupanankupaqmi kamachisaq.+
7 Ichaqa manam chaytachu ruwanqa,
sunqunpiqa manam chaytachu tantianqa,
sunqunpiqa tantiachkan chinkachiytam,
achka nacionkunata chinkachiytam, manam iskay-kimsalla chinkachiytachu.
8 Asiriata kamachiqmi nichkan:
‘¿Manachu kamachiypi yanapawaqniykunaqa llapallanku kamachiq kanku?+
9 ¿Manachu Calnoqa+ Carkemis+ hina?
¿Manachu Hamatqa+ Arpad+ hina?
¿Manachu Samariaqa+ Damasco+ hina?
10 Taytacha-mamachakunata yupaychaq nacionkunaqa makiypiñam,
Jerusalenpawan Samariapa taytacha-mamachanmantapas aswan achka taytacha-mamachayuq kaqkunaqa makiypiñam.+
11 ¿Manachu Samariatawan taytacha-mamachankunata ima ruwasqayman hina
Jerusalentawan taytacha-mamachankunata ruwayman?’, nispa.+
12 Jehova Diosqa Sion muqupiwan Jerusalenpi ruwananta tukuruspanmi Asiriata kamachiqta castiganqa, mana pinqakuq kasqanraykum, paytukuq kasqanraykum hinaspa hatuntukuq kasqanraykum castiganqa.+ 13 Asiriata kamachiqmi nichkan:
‘Kikiypa kallpallaywanmi kaytaqa ruwasaq,
yachayllaywanmi kaytaqa ruwasaq, ñuqaqariki kani yachayniyuqmi.
Kallpasapa soldadopa makinpi hinam makiypi kanqaku.+
14 Qistata* haypaq runapa makin hinam
makiyqa llaqtapa tukuy imanwan qipakunqa,
saqisqa runtukunata huqariq hinam
ñuqaqa llapallan kay allpawan qipakusaq.
Pichinku hinam runakunaqa llapallanku mana ima ruwakuytapas atinqakuchu’”, nispa.
15 ¿Yaqachu hachaqa takaqmanta aswan allinpaq hapikunman?
¿Yaqachu serruchoqa kuchuqmanta aswan allinpaq hapikunman?
¿Yaqachu tawnaqa+ huqariqninta kayman-chayman kuyuchinman?
¿Yaqachu kaspiqa huqarinman mana kaspimanta kaqta?
16 Llapallan kamachiq Diosmi, angelkunata kamachiq Jehova Diosmi
kallpasapa runakunata* tullunwan-qarallantaña saqinqa,+
Asiriaqa manañam ancha riqsisqañachu kanqa, ninawan rupasqa hinam kanqa.+
17 Israelpa achkinqa*+ ninayanqam,+
chuya Diosninqa linwachkaq nina hinam kanqa,
huk punchawllapim mana allin qurankunatawan kichkankunata qalaypaq rupanqa.
18 Payqa qalaypaqtam tukunqa suma-sumaq montentawan suma-sumaq huertanta,
iquyasqa runa hinam kanqa.+
19 Montenpi qipaq sachakunaqa aschallañam qipanqa,
warmachapa yupanallanñam kanqa.
20 Chay punchawqa Israelmanta puchuqkunawan
Jacobmanta qipaqkunaqa
manañam ñakarichiqninkupiqa hapipakunqakuchu.+
Sunqumantam Jehova Diosllapiña hapipakunqaku.
Israelpa chuya Diosllanpiñam hapipakunqaku.
21 Puchuqkunallam, Jacobmanta puchuqkunallam,
atiyniyuq Diosmanqa kutinqaku.+
22 Yaw Israel, runaykikuna lamar quchapa patanpi aqu hinaña kaptinpas
paykunamanta puchuqkunallam kutinqa.+
23 Arí, llapallan kamachiq Diospa nisqanman hinam wañunkichik.
Angelkunata kamachiq Jehova Diospa nisqanman hinam kay llaqtapi kaqkunaqa llapaykichik wañunkichik.+
24 Llapallan kamachiq Diosmi, angelkunata kamachiq Jehova Diosmi nin: “Sionpi yachaq* runallaykuna, Asiria runataqa amayá manchakuychikchu, Egipto hina kaspiwan waqtasuqnikichiktaqa amayá manchakuychikchu.+ Egipto hina tawnawan waqtasuqnikichiktaqa amayá manchakuychikchu.+ 25 Manapas unaymantam piñakuyniyqa chinkanqa, piñakuyniyqa paykunatam chinkachinqa.+ 26 Angelkunata kamachiq Jehova Diosmi paytaqa azotenqa,+ Oreb rumipa waqtanpi Madianta ruwasqanman hinam ruwanqa.+ Tawnanpas lamar quchapa hawanpim kanqa, huqariykuspanmi Egiptota hina ruwanqa.+
27 Chay punchawqa wasaykichikpi llasaq qipim chinkanqa,+
hombronaykichik yugum tukunqa,+
aceiteraykum yuguqa pakikunqa”,+ nispa.
29 Chay allpantam chimpamurqaku,
Guebapim+ puñunankupaq samarqaku,
30 ¡Galimpa wawan, kallpawanyá qapariy!
¡Laisa, sumaqtayá uyariy!
¡Anatot, imaynaraq kanki!+
31 Madmenapas ayqirunmi,
Guebimpi yachaqkunapas pakakunankutam maskarunku.
32 Hina chay punchawpim Nobman chayanqa.+
Payqa Sion llaqtata takananpaqmi takata hapichkan,
Jerusalen muquta takananpaqmi takata hapichkan.
33 Qawaychik, llapallan kamachiq Diosta, angelkunata kamachiq Jehova Diosta,
taqtaqyayllañam kallmankunata kuchuchkan,+
machu-machu sachakunapas kuchurachikunmi,
hatu-hatun sachakunapas kuchusqam rikurirun.
34 Payqa montepi chaprakunatam hachawan takanqa,
atiyniyuqpa makinmanmi Libanopas wichinqa.
2 Jehova Diospa atiyninmi paypiqa kanqa,+
hinaptinmi yachaywan ruwanqa,+ yuyayniyuq kanqa,
suma-sumaqta rimapayakuq kanqa, atiyniyuq kanqa,+
yachayniyuq kanqa hinaspa Jehova Diosta manchakuq kanqa.
3 Jehova Diosta manchakuymi paypaqqa kusikuynin kanqa.+
Manam qawasqanman hinallachu juzganqa,
manataqmi uyarisqanman hinallachu rimapayanqa.+
4 Allin ruwayman hinam wakchakunatapas juzganqa,
allpa pachapi llampu sunqukunapa allinninpaqmi allin kaqman hina rimapayanqa.
Rimasqankunawanmi kay allpa pachata kaspiwan hina waqtanqa,+
mana allin ruwaqkunatapas pukuspanmi chinkachinqa.+
5 Allin ruwaymi chumpin kanqa,
kasukuymi wiqaw watanan kanqa.+
6 Atuqpas chitawan kuskañam kanqa,+
tigrepas* uña cabrawan kuskañam puñunqa,
malta toropas, leonpas, puqusqa animalpas kuskañam sayanqa*,+
warmachañam pusanqa.
7 Vacawan osopas kuskañam mikunqa,
uñankunapas kuskañam puñunqa.
Leonpas toro hinam pastotaña* mikunqa.+
8 Ñuñuq wawam cobra culebrapa uchkunpi pukllanqa,
warmachapas kachukuq culebrapa uchkunmanmi makinta hinanqa.
Imaynam lamar quchatapas yaku pampaykun,
chaynam kay allpa pachatapas Jehova Diospa yachaynin pampaykunqa.+
10 Chay punchawqa Jeseypa sapinmi+ sayachisqanku qiru hina kanqa runakuna qawananpaq.+
Nacionkunam payta maskanqaku,+
samanan sitiopas suma-sumaqmi kanqa.
11 Chay punchawqa Jehova Diosmi kaqmanta atiyninta qawachinqa* runankunamanta puchuqta Asiriamanta hurqumunanpaq,+ Egiptomanta hurqumunanpaq,+ Patrosmanta hurqumunanpaq,+ Cusmanta hurqumunanpaq,+ Elanmanta hurqumunanpaq,+ Sinarmanta* hurqumunanpaq, Hamatmanta hurqumunanpaq hinaspa lamar quchapi islakunamanta hurqumunanpaq.+ 12 Qirutam sayachinqa nacionkuna qawanankupaq, hinaspam Israelmanta kaypi-chaypi chiqisqa kaqkunata huñunqa,+ Judamanta kaypi-chaypi chiqisqa kaqkunatam kay allpa pachapa tawan lawninmanta huñunqa.+
13 Efrainpa chiqnikuyninpas chinkanqam,+
Judapa contranpi kaqkunaqa chinkanqam.
Efrainpas manañam Judataqa chiqnikunqañachu,
Judapas manañam Efrainpa contranpiqa kanqañachu.+
14 Intipa siqaykunan Filisteapa waqtantam uraykunqaku,
intipa qispimunan lawpi runakunamantam tukuy imanta qichunqaku.
15 Jehova Diosqa Egiptopi lamar quchapa pallqantapas rakinqam*,+
Eufrates mayupa hawanpim makintapas kuyutyachinqa.+
Rakikuqnin yakukunamanmi qanchisninman rupachkaqta pukunqa,
runakunapas usutallankuwanmi chayninta chimpanqaku.
16 Puchuq runankunapaqqa kanqam ñan+ Asiriamanta lluqsinankupaq,+
imaynam Israelpaqpas Egiptomanta lluqsisqanku punchawpi ñan karqa, chaynam kanqa.
12 Chay punchawqa ninkipunim:
“Jehova Dioslláy, tukuy ima ruwasqaykimantam agradecekuyki,
ñuqawan piñakuruspaykipas,
piñakuynikimanta hawkayaruspaykiqa sunquytam tiyaykachirqanki.+
2 Uyariwaychik, Diosmi waqaychawaqniyqa.+
Payllapim hapipakusaq, manam manchakusaqchu,+
Jehova* Diosqa kallpaymi hinaspa atiyniymi,
Jehova Diosqa waqaychawaqniymi”, nispa.+
3 Kusikuyllawanñam yakuta wisinkichik,
pukyukunamantam kawsanaykichikpaq yakuta wisinkichik.+
4 Chay punchawmi ninkichik:
“¡Jehova Diostayá agradecekuychik! Sutinmantataqyá qayakuychik.
Imakuna ruwasqanmantayá runakunaman willaychik.+
Sutin ancha riqsisqa kasqanmantayá willakuychik.+
Chayqa llapallan kay allpa pachapiyá willakusqa kachun.
6 Sionpi yachaq*, kusikuymantayá qapariy, kusisqa kasqaykimantayá qapariy,
Israelpa chuya Diosninqa ancha atiyniyuqmi qam ukupiqa”, nispa.
13 Kayqa Babiloniata ima pasananmanta willakuymi,+ Amozpa churin Isaiasmi+ musquypi hina* qawarqa:
2 “Rumikunapa kanan urqupiyá qiruta sayachiychik qawanankupaq.+
Makikichikta huqarispa qayaychik,
riqsisqa runakunapa yaykumunan lawninta paykuna yaykumunanpaq.
3 Akllasqaykunatam kamarachini.+
Piñakuyniyta qawanankupaqmi soldadoykunata qayarachini,
paykunaqa kusisqallañam kachkanku.
4 ¡Uyariychik! ¡Urqukunapichusmi achkallay-achka runakuna kachkan!
¡Achkallay-achka runakunapa hamusqan hinam uyarikuchkan!
¡Uyariychik! ¡Nacionkunapa hamusqanmi uyarikuchkan,
achka nacionpa hamusqanmi uyarikuchkan!+
Angelkunata kamachiq Jehova Diosmi soldadokunata peleanankupaq qayarachin.+
5 Karu-karu allpamantam,+
hanaq pachapa cantonmantam,
kay allpa pachapi kaqkunata llapallanta chinkachinanpaq
Jehova Dioswan soldadokuna hamuchkan.+
6 ¡Qaparkachaychikyá, Jehova Diospa punchawninqa kayllapiñam kachkan!
Chay punchawqa tukuy atiyniyuqmi allpaykichikpi tukuy imata chinkachinqa.+
7 Makikunapas mana kallpayuqmi kanqa,
runakunapas manchakuymantam kanqaku.+
8 Runakunataqa manchakuymi munaychakunqa.+
Wachakuq warmi hinam
nanaywan chutaykachakunqaku.
Mancharisqallañam qawanakunqaku,
llaki uyantillanñam kanqaku.
9 ¡Qawaychik! Jehova Diospa punchawninqa hamuchkanñam,
manchakuypaqmi hamuchkan, piñasqam hamuchkan, llumpa-llumpay piñasqam hamuchkan,
wak allpata manchakuypaqta ruwananpaqmi hamuchkan,+
chay allpamanta huchasapakunata chinkachinanpaqmi hamuchkan.
Intipas qispiramuspallam tutayarunqa,
killapas manam kanchanqachu.
11 Kay allpapi yachaq* runakuna mana allinllata ruwasqankuraykum ñakariyta kacharisaq,+
mana allin runakunamanpas huchanraykum ñakariyta kacharisaq.
hatuntukuqkunapa hatuntukuynintam tukusaq,
ñakarichiqkunapa pay tukuynintam pinqayman churasaq.+
12 Chuyay-chuyay qurimantapas astawanraqmi asllayachisaq runataqa,+
Ofir law qurimantapas astawanraqmi asllayachisaq runakunataqa.+
13 Hanaq pachatapas katkatatachisaqmi,
allpa pachatapas katkatatachiptiymi maymi kasqanmanta huklawman suchunqa,+
angelkunata kamachiq Jehova Diospa piñakuyninmantam suchunqa, llumpa-llumpay piñakuynin punchawmantam suchunqa.
14 Runapa qatisqan luwichu hinam hinaspa mana michiqniyuq ovejakuna hinam
sapakama llaqtankuman kutinqaku.
Sapakamam allpankuman ayqinqaku.+
15 Tarisqanku kaqtaqa llapallantam tuksinqaku,
hapisqanku kaqtaqa llapallantam espadawan wañuchinqaku.+
16 Qawachkaptinkum churinkutapas chamqanqaku, qalaypaqmi llikchinqaku,+
wasinkumantapas tukuy imankutam apakunqaku,
mana munakuchkaqtam warminkutapas tukuyta ruwanqaku.
17 Paykunamanmi apamusaq Media runakunata,+
Media runakunapaqqa qullqiqa yanqapaqmi,
quritapas manam munankuchu.
18 Musukunatapas flechawanmi wañuchinqa,+
manam kuyapayanqakuchu llullu wawatapas,
manam kuyapayanqakuchu warmachakunatapas.
19 Lliw nacionkunamanta aswan sumaq kaq Babiloniaqa,+
Caldea runakunapaq suma-sumaq kaqqa hinaspa Caldea runakunapa kusikuyninqa+
Diospa chinkachisqan Sodomawan Gomorra hinam kanqa.+
20 Wiñaypaqmi mana runayuq kanqa,
manam pipas chaypiqa yachanqachu,+
Arabia runakunamantaqa manañam mayqillanpas chaypiqa carpankuta sayachinqakuñachu,
michiqkunapas ovejankutaqa manañam chaymanqa pusanqakuñachu.
21 Chunniqpi urukunañam chaypiqa puñunqa,
wasikunapipas tukukunallañam kanqa,
chaypiqa avestruzkunañam kanqa,+
chaypiqa purun cabrakunañam* kayman-chayman pawaykachanqa.
22 Hatun pirqankunapipas purun animalkunañam waqanqa,
kamachiqpa wasinpipas atuqkunallañam allwanqa,
chay punchawqa chayaykamuchkanñam, chay punchawmantaqa manam ayqinqachu”.+
14 Jehova Diosqa Jacobtaqa llakipayarinqam,+ Israeltaqa kaqmantam akllaykunqa,+ allpankumanmi kutinqaku.+ Huklaw llaqtayuqkunapas paykunawanmi rinqa, Jacobpa mirayninkunawanmi rinqa.+ 2 Maymi kasqankuman kutinankupaqmi huklaw runakuna yanapanqa, Jehova Diospa allpanpiñataqmi Israel miraykunapa serviqninkunaña kanqaku.+ Huklawman apaqninkunatam presochanqaku, llamkachiqninkutam munaychakunqaku.
3 Nanaynikimanta, llakikimanta hinaspa sirviente kasqaykimanta Jehova Dios librasuptikiqa+ 4 Babilonia kamachiqmantam asikunki, ninkim:
“¡Qaway, hikutarispa llamkachikuqqa tukurunmi!
¡Qaway, ñakariyqa tukurunmi!+
5 Jehova Diosqa mana allin ruwaqkunapa kaspintam pakirun,
kamachiqkunapa tawnantam pakirun.+
6 Mana samaykuspa llaqtakunata piñasqallaña waqtaqqa tukurunmi.+
Mana samaykuspa nacionkunaman munaychakunanpaq piñasqallaña yaykuqqa tukurunmi.+
7 Kunanmi ichaqa kay allpa pachapas hawkaña kachkan,
runakunapas kusikuymantam qaparichkan.+
8 Cipres sachakunapas kusikunkum tukuy kaykuna pasarususqaykimanta,
Libano lawpi cedro sachakunapas kusikunkum.
Ninkum: ‘Qam chinkasqaykimantaqa manañam pipas
hamunñachu kuchuwanankupaqqa’, nispa.
9 Wañusqakunapa kasqanpas*
hinallapim qiparun qamta rikuykususpayki.
Qamraykum manaña atiyniyuq wañusqakunata rikcharichichkan,
allpa pachapi llapallan ñakarichikuq kamachiqkunatam rikcharichichkan,
nacionkunapi kamachiqkunatam llapallankuta tiyanankumanta hatarichichkan.
10 Paykunam llapallanku rimayta qallaykuspanku nisunki:
‘¿Qampas ñuqayku hinachu qalaypaqña rikurirunki?
¿Ñuqayku hinachu rikurirunki?
11 Hatuntukuynikim wañusqakunapa kasqanman* chayarun,
cuerdayuq tocanaykipa waqasqanpas chaymanmi chayarun.+
Urukunañam puñunayki hina rikurirun,
qataykipas urukunañam rikurirun’, nispa.
12 ¡Achikyaqpi kanchariq lucero,
hanaq pachamantam wichiykunki!
¡Nacionkunata chinkachiq kachkaspaykim kuchurachikunki,
allpa pachamanmi wichiykunki!+
13 Qamqa sunquykipim nirqanki: ‘Hanaq pachamanmi qispisaq,+
Diospa luceronkunapa altonmanraqmi tronoyta qispichisaq,+
huñunakunanku urqupim tiyasaq,
norte lawpiraqmi tiyasaq.+
14 Puyukunapa hawanmanmi qispisaq.
Hanaq pachapi tayta hinam kasaq’, nispa.
15 Qamqa wañuqkunapa kasqanmanmi* wischuchikunki,
uku-uku uchkumanmi wischuchikunki.
16 Rikusuqnikikunapas qawarayasunkim.
Sumaqta qawaykususpaykim ninqaku:
‘¿Kaychu chay allpa pachata taspipaq runa?
¿Kaychu chay nacionkunata katkatatachiq runa?+
17 ¿Kaychu chay allpa pachata mana imayuqta saqiq runa?
¿Kaychu chay llaqtakunata chinkachiq runa?+
¿Kaychu chay apasqan runakunata wasinman kutinanpaq mana saqiq runa?’, nispa.+
18 Kunanqa wakin nacionkunamanta llapallan kamachiqkunam,
arí, llapallankum hawkaña kachkanku.
Sapakamam pampakusqanku sitiopi hawkaña kachkanku.
19 Qanmi ichaqa wikapasqa kachkanki,
mana pampasqam kachkanki,
mana munasqanku ikllipa* hinam wikapasqa kachkanki,
espadawan wañuqkunapa ñitisqanmi kachkanki,
rumillaña uchkumanmi wischusqa kachkanki,
sarupasqa aya hinam kachkanki.
20 Manam paykunawan pampasqachu kanki,
qamqa kikikipa allpallaykitam chinkachirqanki,
kikikipa runaykikunallatam wañuchirqanki.
Mana allin ruwaqkunapa mirayninqa manam haykapipas akllasqachu kanqa.
21 Hakuchikyá paypa churinkunata wañuchimusun,
ñawpaq abuelonkupa huchanmantam paykunataqa wañuchisun.
Chaynapi hatariramuspanku allpa pachata mana munaychakunankupaq
hinaspa llaqtakunata mana hatarichinankupaq”, nispa.
22 Angelkunata kamachiq Jehova Diosmi nin: “Paykunata tukuchinaypaqmi hatarisaq”,+ nispa.
Jehova Diosmi nin: “Babiloniapa sutintam chinkachisaq, paymanta puchuqkunatam chinkachisaq, mirayninkunatam chinkachisaq, qipa wiñaykunatam chinkachisaq”,+ nispa.
23 Angelkunata kamachiq Jehova Diosmi nin: “Kichka wasa urukunapa kanantañam ruwasaq, qucha-qucha yakukunapa kanantañam ruwasaq, pichanawan pichachkaq hinam chinkachisaq”,+ nispa.
24 Angelkunata kamachiq Jehova Diosmi nin:
“Nisqayman hinapunim kanqa,
tantiasqayman hinam cumplikunqa.
25 Allpaypim Asiria runata sarupasaq,
urquykunapim sarupasaq.+
Yugunpas runaykunamantam paskasqa kanqa,
llasaq qipi churkusqankupas hawankumantam uraykachisqa kanqa”,+ nispa.
26 Llapallan kay allpa pachapa contranpim kayta tantiarun.
Kaymi Diospa atiynin llapallan nacionkunata castigananpaq.
27 Angelkunata kamachiq Jehova Diosmi chaynata tantiarun.
¿Pitaq chayta harkakunman?+
Makintam haywarirun,
¿pitaq makinta kutiykachinman?+
28 Kamachiq Acazpa wañukusqan watam+ kay willakuy karqa:
29 “Filistea runakuna, amayá mayqanllaykichikpas kusikuychikchu
waqtasuqnikichikpa tawnan pakikurusqanraykuqa.
Culebrapa mirayninmantam+ rikurimunqa kachukuq culebraña,+
arí, mirayninmantam kanqa kachukuq culebraña, apurawman puriq culebraña.
30 Wakchakunapa piwi* churinpas allintañam mikunqaku,
wakchakunapas hawkañam puñunqaku,
qampa miraynikitam ichaqa yarqaymanta wañuchisaq,
qanmanta puchuqkunapas chinkanqam.+
31 ¡Yaw punku, qaparkachay! ¡Yaw llaqta, qayaykachakuy!
¡Yaw Filistea, qamkunaqa llapallaykichikmi hukmanyankichik!
Norte lawmantam qusni hamuchkan,
llapallanmi huklla hamuchkaq”, nispa.
32 ¿Imatataq ninmanku nacionpi willakuqkunamanqa?
Sionta Jehova Dios allinta takyachisqanmantam.+
Llaqtapi wakchakuna chaypi pakakunankumantam.
15 Kayqa Moabta ima pasananmanta willakuymi:+
Huk tutallapi chinkarusqanraykum
Moabpi kaq Ar llaqtaqa+ upallarun.
Huk tutallapi chinkarusqanraykum
Moabpi kaq Kir llaqtaqa+ upallarun.
2 Wasipa kasqanmanmi runakuna qispirunku, Dibonmanmi runakuna qispirunku,+
yupaychana muqukunamanmi runakuna qispirunku, chaykunapi waqanankupaqmi qispirunku.
Moabpas qaparkachachkanmi Nebomantawan+ Medebamanta.+
Umankupas llapallankupam kachiy-kachiy rutusqa kachkan,+ barbankupas llapallankupam kaptasqa kachkan.+
3 Ñanpi kaqkunapas qachqa pachawanmi hinakurunku.
Wasinkupa hawanpim hinaspa llaqtapa punkunpim llapallanku qaparkachachkanku,
waqastinmi uraykamunkupas.+
4 Hesbonwan Elealepas+ qayaykachakuchkankum.
Qayaykachakusqankupas Jaaz llaqtakamam uyarikuchkan.+
Chayraykum Moab soldadokunapas mana samaykuspa qaparichkanku.
Nacionpas katkatatachkanmi.
5 Moabraykum sunquypas qaparichkan.
Lluptikuq runankunapas Zoarkamam+ ayqirunku, Eglat-selisiya+ llaqtakamam ayqirunku.
Luitman qispina wichaytam waqastin qispichkanku.
Horonainman riq ñanpim tukuy ima pasasqanmanta qaparinku.+
6 Nimrim yakukunam qalaypaq chakirun.
Qurakunam chakirun,
quraqa manañam kanñachu, manañam hampipaqpas kanñachu.
7 Chayraykum tukuy imankumanta puchuqta apakuchkanku, kapuqninkumanta puchuqtam apakuchkanku.
Alamo sachakunapa kanan wayqutam chimpachkanku.
8 Qaparisqankuqa llapallan Moab allpapim uyarikuchkan.+
Waqasqankuqa Eglaimkamam uyarikuchkan,
waqasqankuqa Beer-elimkamam uyarikuchkan.
9 Dimon yakukunaqa qalaypaq yawarllañam kakuchkan.
Dimonpaqqa huk sasachakuykunataraqmi chayachimunqa:
Ayqiq Moab runakunapaqwan
llaqtapi qipaqkunapaqmi leonta kachamunqa.+
16 Selamantayá llaqtata kamachiqman carnerota apachiychik,
chunniqnintayá apachiychik
Sion llaqtapa urqunkama.
2 Qistanmanta* manchachisqa pichinku hinam+ kanqa Moabpa wawankunaqa,
Arnonta chimpananku lawpim chayna kanqaku.+
3 “Rimapayaychikyá, tantiasqaykichikman hinayá ruwaychik.
Chawpi punchawpiyá llantuyniki tutayay hina kachun.
Chiqisqa kaqkunatayá pakay, ayqiqkunaman sayapakuchkaspaykiqa amayá hukmanqa sayapakuychu.
4 Yaw Moab llaqta, chiqisqa runaykunayá qam ukupi yachachunku*.
Wañuchiqninkumanta pakakunankuyá paykunapaq kay.+
Ñakarichiqqa chinkanqam,
llaqtakunata chinkachiyqa tukunqam,
hukkunata sarupaqkunapas kay allpa pachamantam chinkanqa.
5 Kamachinanpaq tiyanantam kuyakuyman* hina takyachinqa.
Chaypi tiyaqqa Diosman sunqum kanqa, Davidpa carpan ukupi tiyaqqa Diosman sunqum kanqa,+
pimanpas mana sayapakuspanmi juzganqa, mana unaspam allin kaqta ruwanqa”.+
6 Uyarirunikum Moabqa hatuntukuqllaña kasqanta,+
paytukuqllaña kasqanta, qaritukuqllaña kasqanta hinaspa piñakuqllaña kasqanta,+
chaywanpas rimasqankuqa yanqam kanqa.
7 Moab runakunaqa Moabmantam qaparkachanqa,
llapallankum qaparkachanqaku.+
Kir-aresetpi pasas tantamantam sasachakuypi kaqkunapas waqanqa.+
8 Hesbon allpapas chakirunmi,+
Sibmapi uvas allpakunapas chakirunmi,+
pukay-pukayllaña kallmankunatapas nacionkunata kamachiqkunam saruparunku,
chaykunaqa Jazerkamam chayarqa,+
chunniqkamam mastarikururqa,
ikllipankunapas* chutarikuspam lamar quchakama chayarqa.
9 Jazerpi uvas chakrakunamanta hinam Sibmapi uvas chakrakunamantapas waqasaq.
Hesbonwan Eleale, paray-paraytam waqasaq,+
usyay tiempopi frutaykirayku hinaspa cosechasqankurayku qapariyqa tukurunmi*.
10 Kusikuywan asi-asillaña kayqa huertaykimantam chinkarun,
qapariypas chaynataq takikunapas manañam uyarikunñachu uvas chakraykikunapiqa,+
vino ruwanankupipas manañam uvastaqa sarunkuñachu,
ñuqam qapariykunataqa tukurachini.+
11 Moabraykum sunquypi manchakuyllawanña kani,+
sunquypi arpa waqachkanman hinam tarikuni,
Kir-aresetmantapas sunquypim manchakuyllawanña kani.+
12 Yupaychananku patapi Moab runakuna maynataña kallpanchakuspanpas chaynataq taytachanpa wasinman mañakuq rispanpas manam imatapas tarinqachu.+
13 Moab chayna kanamantaqa ñawpaqmantaraqmi Jehova Diosqa nirqaña. 14 Kunanñataqmi Jehova Diosqa nichkan: “Kimsa watamantapunim* ancha riqsisqa Moab llaqtaqa pinqaypi kanqa, tukuy imapim tarikunqa, puchuqkunaqa mana kallpayuq aschallam kanqaku”,+ nispa.
17 Kayqa Damascota ima pasananmanta willakuymi:+
“¡Uyariychik! Damascoqa manañam llaqtañachu kanqa,
raqayllanñam kanqa.+
2 Aroerpi llaqtakunapas+ saqisqam kanqa,
ovejakunapa mikunanñam kanqa.
Chaypiqa manañam pipas ovejakunataqa manchachinqachu.
3 Efrainmantapas murallayuq llaqtakunam chinkanqa,+
Damascopas mana kamachiqniyuqmi qipanqa,+
Siriamanta puchuqkunapapas
Israel runakunapa hinam atiyninkuqa chinkanqa”, angelkunata kamachiq Jehova Diosmi chaynata nin.
4 “Chay punchawqa Jacobpas manam atiyniyuqñachu kanqa.
Wirallaña kachkaspanpas tullunwan-qarallanñam kanqa.
5 Jacobqa maskapakunankupaq puchusqanku trigo* hinañam kanqa.
Refaim wayqupi trigo rutuyta tukuruptinku
puchuq trigo hinañam kanqa.+
6 Imaynam aceitunas sachata taspiptinku huk-iskayllaña puchun,
chaynam huk-iskayllaña puchunqa.
Hatun kallmankunapi iskay-kimsallaña puchuq puqusqa aceitunaskuna hinam kanqa.
Allinnin kallmanpi tawa-pichqallaña puchuq aceitunaskuna hinam kanqa”,+ Jehova Diosmi chaynata nin, Israelpa Diosninmi chaynata nin.
7 Chay punchawqa unanchaqnintam runaqa qawarinqa, Israelpa chuya Diosnintam qawarinqa. 8 Manañam qawarinqañachu altarkunataqa,+ makinwan ruwasqan kaqkunataqa.+ Manañam yupaychananku kullukunatapas qawarinqachu, manañam incienso* kañananku altarkunatapas qawarinqachu.
9 Chay punchawqa allin pirqayuq kaq llaqtankunapas montepi saqisqa llaqtakuna hinam kanqa,+
Israel runakunapa ñawpaqninpi wischusqa kallma hinam kanqa,
qalaypaq saqisqam kanqa.
10 Qamqa waqaychasuqniki Diosnikitam qunqarunki.+
Manaqa yuyarqankichu chaykunapa chawpinpi mana riqsisqapa ikllinta* plantasqaykiraykum.
11 Punchawmi sachaykikunata sumaqchallata qinchanki.
Achikyaqmanñataqmi tarpusqaykita wiñachinki.
Ichaqa unquypa kanan punchawpim hinaspa mana samaq nanaypa kanan punchawpim cosechasqaykiqa chinkanqa.+
12 ¡Uyariychik! ¡Achka llaqtakunam mana ima ruwaytapas atinkuchu!
Lamar qucha hinam huqarikuchkanku.
¡Nacionkunam chaqwakuchkan!
Achkallay-achka yaku hinam qaparichkanku.
13 Achkallay-achka yaku hinam nacionkunaqa qaparinqa.
Pay qaqchaptinmi paykunaqa karuman ayqinqa.
Urqukunapi wayrapa apasqan paja hinam kanqa.
Wayrapa apasqan kichka hinam kanqa.
14 Inti siqaykuytaqa manchakuyllañam.
Manaraq achikyamuchkaptinmi paykunaqa manaña kanqakuñachu.
Tukuy imanchikta apakuqkunataqa chaymi pasanqa.
Tukuy imanchikta qichuwaqninchikkunaqa chaynam tarikunqaku.
18 ¡Imaynaraq kanqa chuspikunapa warararanan allpaqa,
Etiopia mayukuna lawpi allpaqa!+
2 Lamar quchantam willakuqkunata kachan, tuturamanta botekunapim kachan. Hinaspam nin:
“Utqayllamanña riychik willakuqkuna,
hatunkaray runakunapa kasqan nacionmanyá riychik,
kuyayllapaq uyayuq runakunapa kasqan nacionmanyá riychik,
llapallankupa manchakunan llaqtamanyá riychik,+
atiyniyuq nacionmanyá riychik, llaqtakunaman yaykuq nacionmanyá riychik,
mayukunapa chawpinpi allpamanyá riychik”, nispa.
3 Kay allpapi runakuna, chaypi yachaqkuna*,
qawasqaykichikqa kanqa urqukunapi qawanankupaq sayachisqanku qiru hinam,
uyarinkichikpas waqrapa waqasqanta hinam.
4 Jehova Diosqa niwarqam:
“Hawkallam kasaq, maymi kasqaytam qawasaq*,
chayna kasqayqa inti kanchamuptin rupay hinam kanqa,
uvas pallay tiempopi sulla hinam kanqa.
5 Uvasta manaraq pallachkaptinkum,
sisayta tukuruptillanmi, uvaskunapas chayllaraq puquchkaptinmi
ikllipankunaqa* rutusqa kanqa,
arwinkunapas tipispa wischusqam kanqa.
6 Kaykunaqa llapallanmi urqupi alton pawaqkunapaq kanqa,
aycha mikuq alton pawaqkunapaq kanqa,
kay pachapi tukuy rikchaq animalkunapaq kanqa,
aycha mikuq alton pawaqkunaqa usyay tiempom chaykunata mikuspa kanqa,
kay pachapi tukuy rikchaq animalkunapas uvasta pallay tiempopim chaykunata mikuspa kanqa.
7 Chay punchawkunapim angelkunata kamachiq Jehova Diospaq ofrendata apamunqaku:
Hatunkaray runakunapa kanan nacionmanta,
kuyayllapaq uyayuq runakunapa kanan nacionmanta,
llapallanpa manchakunan llaqtamanta,
atiyniyuq nacionmanta, llaqtakunata yaykuq nacionmanta
hinaspa mayukunapa chawpinpi allpamanta,
angelkunata kamachiq Jehova Diospa sutinta apaq allpamanmi apamunqaku, Sion muqumanmi apamunqaku”, nispa.+
19 Kayqa Egiptota ima pasananmanta willakuymi:+
Qawaychik, Jehova Diosmi utqayllamanña riq puyupi sillakuykuspan Egiptoman richkan.
Egiptopa yupaychasqan kaqkunaqa paypa ñawpaqninpim katkatatanqa,+
Egipto runakunapas sunqunkupim mancharisqallaña kanqaku.
2 “Egipto runakuna kikinkupuralla chiqninakunankupaqmi tukuyta ruwasaq,
kikinkupurallam peleanqaku, wawqintinpurallam peleanqaku,
llaqtamasintinpurallam peleanqaku,
llaqtapurallam peleanqaku, kamachiqpurallam peleanqaku.
3 Egiptopas manam ima ruwakuytapas atinqachu,
ima tantiasqantapas yanqachasaqmi.+
Paykunaqa yupaychasqanku kaqkunatam qayakunqaku,
Layqa ruwaqkunatam tapukunqaku, qayaqkunamanmi rinqaku, qawaqkunatam tapukunqaku.+
4 Mana allin patronpa makinmanmi Egiptota churasaq,
mana allin kamachiqmi kamachinqa”,+ llapallan kamachiq Diosmi chaynata nin, angelkunata kamachiq Jehova Diosmi chaynata nin.
5 Lamar quchapi yakupas chakinqam,
mayupas chakinqam, qalaypaq chakim qipanqa.+
6 Mayukunapas asnanqam,
Egipto Nilo mayumanta yarqanta riq yakukunapas chakinqam, qalaypaqmi chakinqa.
Suquskunawan tuturakunapas ismunqam.+
7 Nilo mayupa patanpi wiñaqkunapas chakinqam, mayupa tukusqan lawpi kaqpas chakinqam,
Nilo mayupa risqan law allpakunapi tarpusqankupas chakinqam.+
Lliwtam wayra apanqa, manañam imapas qipanqachu.
8 Challwaqkunapas llakipim tarikunqaku,
Nilo mayuman anzuelota chuqaqkunapas qaparkachanqakum,
mallata mastaqkunapas asllayanqakum,
9 Linomanta pacha ruwaqkunapas+ pinqaypim kanqaku,
yuraq telata telarpi awaqkunapas pinqaypim kanqaku.
10 Awaqkunapas hukmanyasqam tarikunqaku.
Llamkapakuqkunapas llakisqam tarikunqaku.
11 Zoan kamachiqta yanapaqkunapas+ ruqru umayarunkum.
Egipto kamachiqpa* yachayniyuq consejaqninkunapas yanqakunallatam rimapayanku.+
¿Imaynamá qamkunaqa Egipto kamachiqtaqa niwaqchik:
“Ñuqaqa yachayniyuqkunapa mirayninmi kani,
ñawpaq kamachiqkunapa mirayninmi kani”, nispaqa?
12 ¿Maytaq yachayniyuq runaykikuna?+
Paykunayá nisunki angelkunata kamachiq Jehova Diospa Egiptomanta ima tantiasqanta, willasunkiyá chaymanta allinta yachaspankuqa.
13 Zoan kamachiqta yanapaqkunapas ruqru runakuna hinam ruwanku.
Nof* llaqtata kamachiqpa yanapaqninkunapas+ engañarachikunkum.
Egiptotapas hina pay ukupi ayllukunata kamachiqkunallam pantarachinku.
14 Jehova Diosmi paypa hawanman pantayta kachaykamun,+
paykunam Egiptotaqa imapas ruwasqanpi pantayman wichiykachin,
sinka hinam kutichisqanpa hawanpi tampi-tampi kachkan.
15 Egiptoqa manam ima ruwaytapas atinqachu,
umapas, chupapas, ikllipas* nitaq tuturapas* manam ima ruwaytapas atinqachu.
16 Chay punchawqa Egipto runakunapas warmi hinam kanqaku, katkatatanqakum, Diospa manchakuypaq makinraykum mancharisqallaña kanqaku, angelkunata kamachiq Jehova Diospa makinraykum mancharisqallaña kanqaku.+ 17 Juda allpapas Egiptopa manchakunanmi kanqa. Paymanta rimasqankuta uyarispallankum manchakuywanña kanqaku, chaynaqa kanqaku angelkunata kamachiq Jehova Dios paykunata ima pasananmanta tantiasqanraykum.+
18 Chay punchawqa Egipto allpapim kanqa Canaan runakunapa rimayninta rimaq+ pichqa llaqtakuna hinaspa angelkunata kamachiq Jehova Diosman sunqu kanankumanta niq pichqa llaqtakuna. Chay llaqtakunapa huknin sutinmi kanqa Tuñiq llaqta.
19 Chay punchawqa Egipto allpapim Jehova Diospaq altar kanqa, Egipto allpapa linderonpim Jehova Diospaq suytu rumi kanqa. 20 Chaykunaqa Egipto allpapim kanqa llaqtapi runakuna chayta qawarispanku angelkunata kamachiq Jehova Diosmanta yuyarinankupaq. Ñakarisqankuraykum Jehova Diosta qayakunqaku, payñataqmi yanapaqninkuta kachamunqa, alli-allin runatam kachamunqa, paymi paykunataqa yanapanqa. 21 Jehova Diosqa Egipto runakuna ukupim riqsisqaña kanqa. Egipto runakunaqa chay punchawmi Jehova Diosta riqsinqaku, hinaspam animalkunata nakapunqaku hinaspa regalokunata qunqaku, Jehova Diosman prometekusqankutaqa cumplinqakupunim. 22 Jehova Diosqa Egiptotam waqtanqa,+ waqtaruspanpas hampiykunqam, paykunaqa Jehova Diosmanmi kutirikunqaku, Diosñataqmi paykunapa qayakusqanta uyariykunqa, paykunatam hampiykunqa.
23 Chay punchawqa kanqam ñan+ Egiptomanta Asiriaman. Hinaptinmi Asiria rinqa Egiptoman, Egiptoñataqmi Asiriaman. Egiptoqa Asiriawan kuskam Diostaña yupaychanqa. 24 Chay punchawqa Egiptom, Asiriam+ hinaspa Israelmi kay allpapa chawpinpi bendicion kanqa. 25 Angelkunata kamachiq Jehova Diosmi ninqa: “Egipto llaqtayyá bendecisqa kachun, makiywan ruwasqay Asiriayá bendecisqa kachun, akllakusqay Israelyá bendecisqa kachun”, nispa.+
20 Asiriata kamachiq Sargon soldadokunapa kamachiqninta* Asdod llaqtaman+ kachasqan watam soldadokunata kamachiqqa Asdod runakunawan peleaspan vencerurqa.+ 2 Hina chay watapim Jehova Diospas Amozpa churin Isaiasta+ nirqa: “Kallpay*, chay qachqa latapata wiqawnikimanta paskakamuy, usutaykitapas chustukamuy”, nispa. Hinaptinmi payqa chaynata ruwarqa, qalatukuruspam* qala chakilla purirqa.
3 Jehova Diosmi nirqa: “Imaynam yupaychaqniy Isaiaspas kimsa watapuni qalalla chaynataq qala chakilla purirqa,+ chaynapi Egiptowan+ Etiopia+ qawaspanku ima pasananmanta yachanankupaq. 4 Chaynam Asiriata kamachiqpas Egipto+ runakunatawan Etiopia runakunata qalallata apakunqa, Egiptopa pinqayninpaqmi Egipto runakunata apakunqa, musutawan machutam presochaspan apakunqa qalallata, qala chakillata chaynataq qala sikillata. 5 Manchakusqankuraykum hapipakusqanku Etiopiamantapas pinqakunqaku, kuyayllapaq qawasqanku Egiptomantapas pinqakunqakum. 6 Chay punchawqa lamar quchapa patanpi yachaq* runakunapas ninqakum: ‘¡Qawaychik! Imataq pasarun hapipakunanchik kaqta, Asiria nacionta kamachiqpa makinmanta librawaqninchikta. ¿Imaynatataq kunanqa ayqisun?’”, nispa.
21 Kayqa chunniqpi quchata ima pasananmanta willakuymi*:+
Llumpa-llumpay wayra hinam hamuchkan, sur lawta pichaq wayra hinam hamuchkan,
chunniqmantam hamuchkan, manchakuypaq allpamantam hamuchkan.+
2 Manchakuypaq kaqtam musquypi hina* qawachiwarqa:
Mana allinllata ruwaq nacionqa imatapas yanqachanmi,
tuñichiq nacionpas tuñichichkanmi.
¡Yaw Elam, qispiy! ¡Yaw Media, llaqtata muyurimuy!+
Paypa llakikuy rikurichisqanwanmi tukusaq.+
3 Llumpa-llumpay llakisqam kachkani.+
Wachakuq warmi hinam nanaywan chutaykachakuchkani.
Uyarinaypaqpas llumpa-llumpay llakisqam kachkani.
Qawarikuytapas manañam atiniñachu.
4 Sunquypas manañam allinñachu, kunanqa katkatataniñam.
Ñawpaqtaqa tutaykunantañam munaq kani, kunanmi ichaqa manchakuniña.
5 ¡Mesatayá churaychik! ¡Tiyanakunatayá churaychik!
¡Mikuspayá tomaychik!+
¡Hatariychik kamachiqta yanapaqkuna, harkachikunaman aceiteta talliychik*!
6 Jehova Diosqa niwarqam:
“Kallpay*, runata churamuy imapas rikusqanta willakunanpaq”, nispa.
7 Chay runañataqmi rikururqa iskay caballokunapa chutasqan peleana carretata,
asnokunapa chutasqan peleana carretata,
camellokunapa chutasqan peleana carretata.
Chaykunatam sumaqta qawarqa.
8 Llaqta cuidaq runaqa leon hina qaparispanmi nirqa:
“Jehova Dioslláy, torrepim ñuqaqa chisyay kachkani,
qawanaypaq churawasqanku sitiopim sapa tuta kachkani.+
9 Qaway wak hamuqta:
¡Iskay caballopa chutasqan peleanankupaq carretapim runakuna hamuchkan!”, nispa.+
Hinaptinmi qayakuspan nirqa:
“¡Wichiykunmi! ¡Babiloniam wichiykun!+
¡Paymi pampaman chamqarun llaqllasqa taytacha-mamachankutapas!”, nispa.+
10 Llaqtalláy, kawsay hina trillachikuq llaqtalláy,
iraypi kaq kawsay,+
angelkunata kamachiq Jehova Diospa nisqankunatam qamkunaman willarqaykichik, Israelpa Diosninpa nisqankunatam willarqaykichik.
11 Kayqa Dumata* ima pasananmanta willakuymi:
Pich Seirmanta qayaykachamuwachkanpas:+
“Llaqtata cuidaq runa, ¿yaqachu achikyaramunqaña?
Llaqtata cuidaq runa, ¿yaqachu achikyaramunqaña?”, nispa.
12 Llaqtata cuidaq runañataqmi nirqa:
“Ñam achikyaramunqaña, ñam tutaykaramunqaña.
Qamkuna tapukuyta munaspaykichikqa tapukuychikyá.
¡Kaqmantayá hamuychik!”, nispa.
13 Kayqa chunniq pampata ima pasananmanta willakuymi:
Dedanmanta illaq runakuna,
chunniq pampapim sachakuna ukupi samankichik.+
rispaykichikyá yakunayachikuqman yakuta apaychik,
ayqiqmanyá mikuyta apaychik.
15 Paykunaqa espadamantam ayqiramunku, vainanmanta hurqusqa espadamantam ayqiramunku,
allinta tiqusqa flechanamantam ayqiramunku, manchakuypaq wañuchinakuymantam ayqiramunku.
16 Jehova Diosqa niwarqam: “Kaymanta watamantapunim* Quedarpa+ ancha riqsisqa kayninqa tukunqa. 17 Quedar soldadokunamanta flechaqkunaqa asllam qipanqaku, Jehova Diosmi chaynata nin, Israelpa Diosninmi chaynata nin”, nispa.
22 Kayqa musquypi hina* qawanapaq wayquta* ima pasananmanta willakuymi:+
¿Imaynanpitaq llapallaykichik wasikichikpa hawanman qispirunkichik?
2 Kusisqallañam qamqa karqanki,
runasapallañam karqanki, kusikuymanta qapariq llaqtam karqanki.
Runaykikunataqa manam espadawanchu wañuchirqaku.
Manataqmi peleasqankupichu wañurqakupas.+
3 Kamachiqnikikunapas llapallankum ayqirunku.+
Mana flechaspallam hapirunku.
Karuman ayqichkaptinkupas
haykam tarisqankutam presota apakunku.+
4 Ñuqañataqmi nirqani:
“Ama qawawaychikchu,
aminaykamam waqasaq.+
Llaqtay chinkasqanmantaqa amayá sunquytaqa tiyaykachiychikchu.+
5 Kay punchawqa Musquyta qawana sutiyuq wayqupim
llapallan kamachiq Dios pantarachiwanchik,+
angelkunata kamachiq Jehova Diosmi saruparuwanchik, paymi manchakuyman churaykuwanchik.
Murallatam tuñichimuchkanku,+
urqukunatam qayaykachachkanku.
6 Elampas+ flecha churana wayqanta sawakuykuspanmi
runankunawan carretakunapi hamuchkan, caballokunapi silladakunapiwanmi hamuchkan.
Kirpas+ harkachikunantam hapiykun.
7 Allinnin kaq wayquykikunapas
peleana carretakunapa pampasqanñam kanqa.
Silladakunapas punkupim sayanqa.
8 Judapa murallanqa manañam kanqañachu.
Chay punchawqa sachakuna ukupi peleanaykipaq kaqkunata churasqayki wasitam qawanki.+ 9 Davidpa llaqtanwan sutichasqa llaqtapa raqrankunatam qawankichik.+ Hinaspam uray law quchapi kaq yakuta wisinkichik.+ 10 Jerusalenpi wasikunatam yupankichik. Hinaspam chaykunata tuñichispa murallanta pirqapankichik. 11 Iskaynin pirqapa chawpinpim hatun uchkuta uchkunkichik, ñawpaq quchamanta yaku chaypi quchananpaq. Ichaqa manam hapipakunkichikchu ñawpaqmantaraq chayta ruwaq Diospiqa, manam yuyankichikchu ñawpaq watakunamantaraq ruwaqtaqa.
12 Chay punchawqa llapallan kamachiq Diosmi qayachisunkichik, angelkunata kamachiq Jehova Diosmi qayachisunkichik,
waqanaykichikpaq, llakinaykichikpaq,+
umaykichikta kachiy-kachiyta rutuchikunaykichikpaq hinaspa qachqa pachawan hinakunaykichikpaq.
13 Ichaqa chayna kanaykichikmantaqa kusirikuyllapim kachkankichik, ñawikichikta kusichiyllapim kachkankichik.
Vacakunatawan ovejakunata nakakuypim kachkankichik,
aychata mikukuypim kachkankichik, vino tomakuypim kachkankichik.+
‘Mikukusun, tomakusun paqarinmi wañukusun’ nisparaqmi ninkichikpas”.+
14 Angelkunata kamachiq Jehova Diosñataqmi niwarqa: “‘Kay huchaykichikqa wañunaykichikkamam mana pampachasqachu kanqa’,+ nispa. Llapallan kamachiq Diosmi chaynata nin, angelkunata kamachiq Jehova Diosmi chaynata nin”.
15 Llapallan kamachiq Diosmi nin, angelkunata kamachiq Jehova Diosmi nin: “Kallpay* wasimanta nanachikuq Sebnaman+ hinaspa nimuy: 16 ‘¿Imaykitaq qampaqa kaypi? ¿Piynikitaq qampaqa kaypi kachkan pampakunaykipaq uchkuta kaypi uchkukurunaykipaqqa?’, nispa. Payqa muqupim pampakunanpaq uchkuta uchkuchkan. Qaqapim pampakunanpaq uchkuta suma-sumaqta uchkuchkan. 17 ¡Uyariway! Jehova Diosmi llapan kallpanwan hapiykususpayki ukuman wikapaykusunki, 18 tiquy-tiquytam kururasunki, hatun kururta hinam kururasunki, hatu-hatun allpamanmi wikapasunki. Chaypim wañunki, chaypim suma-sumaq carretaykikunapas tukunqa. Patronnikipaqwan wasinpi kaqkunapaqmi pinqay kanki. 19 Maymi kasqaykimantam hurqusqayki, imam ruwaynikimantam wischusqayki.
20 Chay punchawqa Hilkiaspa churin yupaychaqniy Eliakimtam qayasaq,+ 21 pachaykiwanmi hinachisaq, wiqaw watakuykiwanmi wiqawninta allinta watasaq,+ imam ruwanaykitapas paypa makinpiñam saqisaq. Payqa Jerusalenpi yachaqkunapaqwan* Judapa mirayninkunapaqmi taytanku hina kanqa. 22 Davidpa mirayninpa llaventapas makinmanñam churasaq*.+ Pay kichaptinqa manam pipas wichqanqachu, pay wichqaptinqa manam pipas kichanqachu. 23 Clavota hinam takasaq allinnin sitiopi. Hinaptinmi kamachinapaq tiyana hina kanqa taytanpa mirayninkunapaq. 24 Paymanmi warkunqaku taytanpa mirayninkunapa allin kayninta, qipa wiñaykunata, ikllipakunata*, taksa puyñuchakunata, matikunata hinaspa puyñukunata.
25 Chay punchawqa allinnin sitiopi takasqa clavom chutasqa kanqa,+ chinkanqam, wichinqam, warkusqa kaqkunapas qalaymi ñutukunqa, kikin Jehova Diosmi chaynata nichkan, angelkunata kamachiq Jehova Diosmi chaynata nichkan’”.
23 Kayqa Tiro llaqtata ima pasananmanta willakuymi:+
¡Tarsis botekuna qaparkachaychikyá!+
Chayanaykichik lawqa chinkarunmi, chaymanqa manañam pipas yaykuyta atinñachu,
Kitim allpamantam+ kay willakuy qamkunaman chayaramusunkichik.
2 Lamar quchapa patan lawpi yachaqkuna* upallaychik.
Lamar quchata chimpamuq Sidonmanta+ rantiwan* hamuqkunam maymi kasqaykichikpi hunta kachkan.
3 Siormanta* kawsaykunam, Nilomanta cosechasqankum chaynataq qullqi hapinankum
achkallay-achka yakuta chimparamun+
nacionkunata apuyachinanpaq.+
4 Yaw Sidon, pinqakuyá, mana pipa yaykuy atinan lamar qucha patanpi llaqta pinqakuyá, lamar qucham nichkan:
“Manam wachakuqpa nanaynintaqa riqsinichu,
manataqmi pitapas wachakurqanichu,
manam musukunatapas nitaq sipaskunatapas uywarqanichu”, nispa.+
5 Imaynam Egiptota ima pasananmanta uyarispanku runakuna llakikurqaku,+
chaynam Tiro llaqtata ima pasananmanta uyarispankupas llakikunqaku.+
6 ¡Tarsismanyá chimpaychik!
¡Lamar quchapa patanpi yachaqkuna, qaparkachaychikyá!
7 ¿Kaychu chay llaqtayki? ¿Kaychu chay ñawpaq watakunamantaraq kusisqallaña kaq llaqtayki? ¿Kaychu chay qallariymantapacha hatuntukuq llaqtayki?
Chakinkunam karu-karu llaqtakunaman aparqa chaykunapi yachananpaq.
8 ¿Pitaq Tiro llaqtata ima pasananmanta tantiarun?
¿Pitaq coronakuna quqmanta chayta tantiarun?
¿Pitaq negociowan puriq kamachiqpa yanapaqninkunamanta chayta tantiarun?
¿Pitaq allpantinpi ancha riqsisqa negociantenkunamanta chayta tantiarun?+
9 Angelkunata kamachiq Jehova Diosmi chaytaqa tantiarun,
suma-sumaqpaq hapikusqanta yanqachananpaqmi chaytaqa tantiarun,
enteron allpapi ancha riqsisqakunata llapallanta pinqayman churananpaqmi chaytaqa tantiarun.+
10 Yaw Tarsis runakuna, Nilo mayuta hinayá llaqtaykichikta chimpaychik.
Manañam botekuna ruwananku lawqa* kanñachu.+
11 Payqa lamar quchapa hawanmanmi makinta haywariykun,
nacionkunatam taspiparun.
Feniciapa hatun pirqankunata tuñichinankupaqmi Jehova Diosqa kamaykachin.+
Hatarispaykichikyá Kitinman chimpaychik.+
Chaypipas manam hawkayaypichu kankichik”, nispa.
13 ¡Qawaychik! Caldea runakunapa allpanta.+
Kaymi llaqtaqa, manam Asiriachu.+
Kay llaqtam chunniqpi urukunapa kanantaña rikurirachin.
Paykunam taqmanankupaq hatu-hatun kaqkunata ruwaqkunaqa
hinaspa hatun pirqankunata
qalaypaq taqmaqkunaqa.+
14 Tarsis botekuna, qaparkachaychikyá,
mana yaykuy atina llaqtaykim chinkarun.+
15 Chay punchawqa Tiro llaqtam qunqasqa kanqa, kamachiqpas imaynam 70 watata kawsan, chaynam Tiro llaqtapas 70 watapuni qunqasqa kanqa.+ Chay watakuna tukuytañataqmi Tiro llaqtata pasanqa chuchumika* warmipa takinpi nisqanman hina:
16 “Arpata hapiy qunqasqa chuchumika warmi, llaqtapi puririkamuy.
Arpaykita miskita tocay,
qanmanta yuyarinankupaqyá
achka takikunata takiy”, nispa.
17 70 wata tukuytam Jehova Diosqa Tiro llaqtata qawarinqa, hinaptinmi kaqmanta allpa pachapi llapallan kamachiqkunawan kakuyta qallaykunqa. 18 Chaymanta pagonta chaskikusqanmi ichaqa Diospaq kanqa, qullqinmi ichaqa Jehova Diospaq kanqa, manam churanqakuchu, manam huñunqakuchu, qullqinqa Jehova Diospa ñawpaqninpi kaqkunapaqmi kanqa, saksanankukama paykuna mikunankupaqmi kanqa, sumaq pachakunawan pachakunankupaqmi kanqa.+
24 ¡Qawaychik! Jehova Diosmi kay allpata qalaypaq mana imayuqta ruwachkan, qalaypaq mana imayuqtam saqichkan.+
Pakchanpata churaruspam+ runankunatapas chiqichichkan.+
2 Llapallankutam chayqa pasanqa:
Llaqtapi runakunatapas, sacerdotekunatapas,
patrontapas, serviqnintapas,
patronatapas, serviqnin warmitapas,
rantiqtapas, rantikuqtapas*,
prestaqtapas, prestakuqtapas,
manuqtapas, manukuqtapas.+
3 Kay allpaqa qalaypaq mana imayuqmi qipanqa,
tukuy imantam apakunqaku.+
Jehova Diosmi chaykunata nirun.
4 Kay allpaqa llakipim kachkan*,+ qalaypaqñam kachkan.
Kawsaykunapa kanan allpam chakichkan, paqwayñam kachkan.
Kay allpapi ancha riqsisqa runakunam chakichkan.
5 Kay allpataqa runankunallam millakuypaqta ruwarunku,+
paykunaqa kamachikuykunatam mana kasukunkuchu,+
kamachikuykunatam qiwirunku,+
Chayraykum kay allpapi yachaqkunaqa asllayarunku,
qarikunapas aschallañam puchurun.+
7 Chayllaraq ruwasqa vinopas llakipim kachkan*, uvaspas qawirunmi,+
kusi-kusillaña kaqkunapas llapallankum llakiwan hapichikuchkanku.+
8 Panderetakunapa* kusikuyninpas chinkarunmi,
kusirikuypi kaqkunapa chaqwakuyninpas tukurunmi,
arpapa miskillaña waqayninpas tukurunmi.+
9 Vinota tomanankupaq takipas manañam uyarikunchu,
upyaqkunapaqpas tragom qatqiña rikurirun.
10 Chunniq llaqtaqa raqayllanñam kachkan,+
llapallan wasim wichqasqa kachkan, manam pipas yaykuyta atinchu.
11 Ñankunapim vinota mañakunku.
Kusikuyqa qalaypaqmi chinkarun,
kay allpapi kusikuyqa tukurunmi.+
12 Kay llaqtaqa raqayllañam qiparun,
punkuntapas qalaypaqmi ñuturunku.+
13 Kay allpapi llaqtakunataqa kaymi pasanqa:
14 Paykunaqa kallpawanmi qayakunqaku,
kusikuymantam qaparinqaku.
Lamar quchamantam Jehova Dios atiyniyuq kasqanmanta willakunqaku.+
15 Intipa qispimunan lawpim Jehova Diosta hatunchanqaku,+
lamar quchapa islankunapim Jehova Diospa sutinta hatunchanqaku, Israelpa Diosninpa sutintam hatunchanqaku.+
16 “¡Allin ruwaqqa hatunchasqayá kachun!”+ niq takikunatam allpa pachapa cantonmanta uyarimurqaniku.
Ñuqam ichaqa nini: “¡Qalaypaqñam kachkani,
qalaypaqñam kachkani!
¡Imaraq kallasaq! Mana allin ruwaqkunaqa hukkunatam pantachichkan.
Mana allin ruwaqkunaqa hukkunatam hukmanyachichkan”, nispay.+
17 Kay allpapi yachaq runa, kurpakunam qampaq kachkan, uchkukunam qampaq kachkan, tuqllakunam qampaq kachkan.+
18 Manchakuypaq qapariymanta ayqiqqa uchkumanmi wichinqa,
uchkumanta lluqsiqtapas tuqllam hapinqa.+
Hanaq pachapi yakukunam kichasqa kanqa,
allpa pachapas pampanmantam katkatatanqa.
19 Kay allpaqa raqrarunmi,
allpaqa taspiparachikunmi,
kay allpa pachaqa llumpa-llumpaytam katkatatachkan.+
20 Kay allpaqa sinka hinam tampi-tampi kachkan,
wayrapa aywityachisqan chuklla hinam kayman-chayman aywityachkan.
Huchanmi llumpa-llumpayta llasarun,+
wichinqam, manaña hatarinanpaqmi wichinqa.
21 Chay punchawqa Jehova Diosmi piñakuyninta apamunqa alto-altopi kaq soldadokunaman
hinaspa allpa pachapi kamachiqkunaman.
22 Uchkuman huñusqa presokuna hinam huñusqa kanqaku,
wichqasqam kanqaku,
chaymanta achka punchawmantañam ima pasananmanta ninqa.
23 Puqusqa killapas pinqakuymantam kanqa,
kanchariq intipas pinqakuymantam kanqa,+
angelkunata kamachiq Jehova Diosqa Sion muqupi+ kamachiqñam,+ Jerusalenpi kamachiqñam,
llaqtanpi yuyaqkunapa ñawpaqninpim kancharichkan.+
25 Jehova Dioslláy, qanmi Diosniyqa kanki.
Qamllatam hatunchayki, sutillaykitam hatunchani,
qamqa admirakuypaq kaqkunatam ruwarunki,+
ñawpaqmantaraq ruway munasqaykikunatam ruwarunki,+
nisqaykiman hinam ruwarunki,+ hapipakunapaq kasqaykitam qawarqaku.
2 Qamqa llaqtatam qalaypaqta taqmarunki,
mana pipa yaykuy atinan llaqtatam qalaypaqta taqmarunki.
Huklaw llaqtayuqkunapa torrenpas tuñirunñam,
manañam haykapipas kaqmantaqa pirqanqakuchu.
3 Allin takyasqa llaqtam chayrayku hatunchasunki,
nacionkunapi runakunata ñakarichiq llaqtakunapas manchakusunkim.+
4 Qamqa mana imayuqkunapa pakakunanmi kanki,
llakisqa kaspa wakchakunapa pakakunanmi kanki,+
llumpa-llumpay wayramanta harkaykuqmi kanki, llumpa-llumpay paramanta harkaykuqmi kanki,
llumpa-llumpay rupaymanta llantuykuqmi kanki.+
Runakunata ñakarichiqkunapa pukusqankuqa pirqaman llumpa-llumpay parapa chicotesqan hinam,
5 chaki allpapi llumpa-llumpay rupay hinam,
qamqa chiqniqnikikunatam upallachinki.
Imaynam puyu llanturamuptinqa manaña llumpaytañachu rupamun,
chaynam runakunata ñakarichiqkunapa takintapas upallachinki.
6 Kay urqupim+ angelkunata kamachiq Jehova Diosqa ruwanqa
miski-miski mikuykunata llapallan llaqtakunapaq,+
allinnin kaq vinotam qunqa llapallan llaqtakunaman,
chilinamanta miski-miski mikuykunatam ruwanqa,
chumasqa vinotam ruwanqa, allinnin vinotam ruwanqa.
7 Payqa kay urqupim llikipanqa* llapallan llaqtakuna wankuq telata,
llapallan nacionkunata pampaq telatam llikipanqa.
8 Payqa wañuytam wiña-wiñaypaq chinkachinqa*,+
llapallan kamachiq Jehova Diosqa llapallankupa wiqintam pichanqa,+
llapallan kay allpa pachamantam runankunata pinqaypi kasqankumanta libranqa,
kikin Jehova Diosmi chaynata nichkan.
9 Chay punchawqa paykunam ninqaku:
“¡Qawaychik! ¡Paymi Diosninchikqa!+
¡Paymi Jehova Diosqa!
Payllapim ñuqanchikqa hapipakuchkanchik.
Kusikusunyá, pay yanapaqninchik kasqanmantayá kusikusun”, nispa.+
10 Jehova Diospa makinqa kay urqupim samarinqa,+
imaynam pajatapas wanupi sarupanku,
chaynam Moabpas maymi kasqanpi sarupasqa kanqa.+
11 Imaynam nadiaq runapas makinwan yakuta laqyan,
chaynam paypas makinta haywarispa laqichunqa,
hatuntukuynintapas+
hichu-hichu makinkunawanmi chinkarachinqa.
12 Murallayuq llaqtatapas
chaynataq mana yaykuy atina llaqtatapas payqa wichichinqam,
pampamanmi wikapaykunqa, allpamanmá wikapaykunqa.
26 Chay punchawqa Juda allpapim+ kay takita takinqaku:+
“Llaqtanchikqa alli-allinmi kachkan.+
Diosmi waqaychachkan murallawan hina, iskay pata pirqawan hina.+
2 Punkukunatayá kichaychik+ allin ruwaq nacion yaykunanpaq,
Diosta kasukuq nacion yaykunanpaq.
4 Jehova Diosllapiyá wiña-wiñaypaq hapipakuychik.+
Jehova* Diosqa, Jehova Diosqa harkaykuwaqninchik wiña-wiñaypaq hatun rumi hinam.+
5 Paymi hatuntukuqkunata pinqayman churarun,
hatuntukuq llaqtatam pinqayman churarun.
Paymi wichiykachin,
allpamanmi wikapaykun,
ñutu allpamanmi wischuykun.
6 Ñakariqkunapa sarupasqanñam kanqa,
wakchakunapa sarupasqanñam kanqa”, nispa.
7 Allin ruwaqkunapa ñanninqa allin ñanmi.
Qanmi allin ruwaq kasqaykirayku
allin ruwaqkunapa ñanninta pampayachinki.
8 Jehova Dioslláy, qamllapim hapipakullaniku
kamachikuynikiman hina ñannillaykipi purinaykupaq.
Sutillaykiqa quri-qullqi hinam ñuqaykupaqqa, manam munanikuchu qunqanankutaqa*.
9 Tutanpas tukuy sunquywanmi maskayki,
arí, ñuqaqa hinallam maskachkayki.+
Kay allpa pachata juzgaptikiqa
runakunapas allin ruwaytam yachanku.+
10 Mana allin ruwaqqa llakipayaptinkupas
manam allin kaqtaqa ruwanqachu.+
Allin ruwaqkunapa allpanpipas payqa mana allinllatam ruwanqa,+
Jehova Diospa atiyniyuq kasqantaqa manam qawanqachu.+
11 Jehova Dioslláy, makikita huqariptikipas manam rikunkuchu.+
Runaykikunaqa ancha-ancha kuyasqaykimanta cuentata qukuspankum pinqaypi kanqaku.
Arí, chiqniqnikikunapaq kaq ninam paykunataqa rupanqa.
12 Jehova Dioslláy,
qanmi hawkayaypi kawsachiwankiku.+
Qam kallpanchawasqaykikuraykum kaykunataqa ruwaruniku.
13 Jehova Diosllayku, huk kamachiqkunam munaychakuwarqaku.+
Chaywanpas qampa sutillaykitam ñuqaykuqa hatunchaniku.+
14 Paykunaqa wañusqam kachkanku, manañam kawsanqakuchu.
Mana atiyniyuqmi kachkanku, manam hatarimunqakuchu.+
Qamqa paykunata chinkachinaykipaqmi kachkanki,
paykunataqa manañam yuyarinqakuñachu.
15 Jehova Dioslláy, nacion mirananpaqmi tukuyta ruwarqanki.
Qam munaptikim nacionqa mirarun.
Kikikim riqsichikurqanki.+
Kay allpataqa hatu-hatuntam ruwarunki.+
16 Jehova Dioslláy, llakinkupim paykunaqa qanman asuykamusurqanki.
Castigaruptikim paykunaqa siminku ukullapi qamta qayakamusurqanki.+
17 Jehova Dioslláy,
castigaruwaptikikum unqukuq warmi hina karqaniku,
wachakunanpaq nanaywan qaparkachaq warmi hinam karqaniku.
18 Wiksayakururqanikum, nanaymi hapiruwarqaku,
ichaqa wayratapas wachakuruymanku hinam karqa.
Kay allpataqa manam waqaychayta atirqanikuchu,
manañam warmakunapas kanñachu kay allpapi yachananpaqqa*.
19 “Wañukuqkunaqa kawsarimunqakum.
Ayakunaqa hatarimunqakum.+
¡Allpapa sunqunpi kaqkuna,
rikcharispaykichikyá kusikuymanta qapariychik!+
Nuyusuqnikichik sullaqa achikyaq sulla hinam*.
Allpapas manam harkakunqachu wañusqa kaqkuna kawsarimunanta.
20 Runallaykuna kallpaychikyá*,
uku law cuartoykichikkunamanyá yaykuychik,+
punkuykichiktayá allinta wichqakamuychik.
Piñakuy pasarunankamayá pakakamuychik.+
21 ¡Qawaychik! Jehova Diosqa
maymi kasqanmantam hamuchkan kay allpa pachapi yachaqkunata huchankumanta castigananpaq.
Kay allpa pachapas runa wañuchiq kasqankutam ninqa.
Wañusqakunatapas manañam pakanqañachu”.
27 Chay punchawqa Jehova Diosmi mana qiwikuq espadanwan, hatu-hatun espadanwan+ hinaspa mana pakiy atina espadanwan cocodrilota* wañuchinqa,
apurawman puriq culebratam wañuchinqa,
cocodrilotam wañuchinqa, qinqu-qinquta puriq culebratam wañuchinqa,
lamar quchapi manchakuypaq kaqtam wañuchinqa.
2 Chay punchawyá paypaq takiychik*:
“¡Vinota* ruwanapaq uvaskuna!+
3 Ñuqa Jehova Diosmi paytaqa waqaychani.+
Tuta-punchawmi qawani pipas mana imanarunanpaq.+
4 Manam piñasqachu kachkani.+
¿Pitaq ñuqawan peleanman kichkakunawan hinaspa qurakunawan?
Llapallanta sarupaspaymi kañaykusaq.
5 Ñuqapa contraypi kananmantaqa hatun pirqaypiyá pakakuchun.
Ñuqawanyá allinyanakuchun,
allinyanakuchunyá ñuqawan”, nispa.
6 Qipa punchawkunapim Jacobqa sapichakunqa,
Israelqa waytarispam ikllirinqa*,+
rurunkunapas kay allpamanmi huntanqa.+
7 ¿Maqaqninpa maqasqanman hinachu paypas maqasqa kanman?
¿Chaynataraqchu payqa wañunan?
8 Manchakuypaqta qaparispam peleanki payta qarquspaykiqa.
Paymi manchakuypaq pukuyninwan qarqunqa intipa qispimunan lawmanta wayramunan punchawpi.+
9 Jacobpa huchanqa chaynatam pampachasqa kanqa,+
mana huchayuqña kaspanqa kaynam kanqa:
Paymi altarpi rumikunata iskukuq rumita hina ñutunqa,
manañam kanqachu yupaychananku kullukunapas,
10 Mana yaykuy atina llaqtaqa qalaypaq mana imayuqmi qipanqa.
Pastopa kanan allpakunapas chunninqam, chaki allpa hinam qalaypaq saqisqa kanqa.+
Chaypim malta toro mikuspa puñunqa,
paypa kallmantam mikukunqa.+
11 Kallmachankuna chakiruptinpas
warmikuna hamuruspankum yantakurunqaku,
hinaspam chaywan ninata ratachinqaku.
Kay runakunaqa mana yachayniyuqmi.+
Chayraykum paykunata unanchaqpas mana llakipayanqachu,
paykunata unanchaqqa manam chaskinqachu.+
12 Chay punchawqa Jehova Diosmi rurunkunata taspipanqa Eufrates mayumanta qallaykuspa Egipto wayqukama.+ Israel runakuna, qamkunañataqmi qayllas huñusqa kankichik.+ 13 Chay punchawqa hatun waqratam pukunqaku,+ hinaptinmi Asiriapi wañuy patanpi kaqkunawan+ Egiptopi kayman-chayman chiqisqa kaqkuna+ Jehova Diospa ñawpaqninpi qunqurakunqaku. Jerusalenpi sapaqchasqa urqupim qunqurakunqaku.+
28 Efrainpi sinkakunam llaqtankuta qawanku suma-sumaq* coronata hina,+
kawsaykunapa qispinan wayqupa hanayninpi kuyayllapaq waytata hinam qawanku, ichaqa chaypi runakunaqa vinowanmi sinkasqa kachkanku.
¡Paykunaqa imaynaraq kanqaku! Kuyayllapaq waytankuqa chakinqam.
2 ¡Uyariychik! Jehova Diosqa kallpasapa kaqtam kachamunqa, atiyniyuq kaqtam kachamunqa.
Rayokunata hinam kachamunqa, runtu parata hinam kachamunqa,
llumpa-llumpay wayrata hinam kachamunqa, llumpa-llumpay parata hinam kachamunqa,
paymi llapallan kallpanwan coronata pampaman wikapanqa.
3 Efrainpi sinkakunapa qawasqan sumaqllaña coronakunaqa
sarupasqam kanqa.+
4 Kuyayllapaq kayninpas kawsaykunapa qispinan wayqupa hanayninpi chakichkaq wayta hinam, kuyayllapaq kayninpas usyay manaraq kachkaptin higoskunapa rurun hinam.
Pipas higoskunapa rurunta rikuruspanqa pallaykuspam chaylla mikurun.
5 Chay punchawqa angelkunata kamachiq Jehova Diosmi puchuq runankunapaq suma-sumaq corona hina kanqa, waytamanta corona hinam kanqa.+ 6 Juzgaqtapas paymi yanapanqa allin ruwayman hina allichananpaq. Llaqtapa punkunta cuidaqkunatapas mana manchakunankupaqmi yanapanqa.+
7 Sacerdotekunawan willakuqkunapas* tragota tomasqankuraykum mana allin ñankunaman chayanku,
vinota tomasqankuraykum mana allin ñankunaman chayanku.
Tragowan sinkakusqankuraykum tampi-tampi purinku,
vinom paykunataqa huchallirachin,
tragota upyasqankuraykum tampi-tampi purinku.
Musquypi hina* qawasqankupas mana allinlla kasqanraykum mana allin ñankunaman chayanku,
juzgaspankupas pantankum.+
8 Mesankupas kutichisqankuwanmi millakuypaq kachkan...,
maylawpas qachallañam kachkan.
9 ¿Pimantaq yachachina kanqa?
¿Pimantaq kay willakuy ima ninan kasqanta nina kanqa?
¿Chayllaraq anukasqa wawamanchu?
¿Chayllaraq ñuñuta saqiq wawamanchu?
10 Kayqa “imapas kamachikuyllam, kaqmanta kamachikuyllam,
yapamanta kamachikuyllam, kuti-kutirispa kamachikuyllam.+
Wakintayá kaypi, wakintañataqyá wakpi”.
11 Payqa huk rimaypi mana rimay atiqkunawanmi kay llaqtapi runakunata rimapayanqa.+ 12 Huk kutipim payqa paykunata nirqa: “Kayqa samananku sitiom. Pisipasqakunaqa samarichunkuyá, kayqa samarinapaq sitiom”, nispa. Paykunam ichaqa uyariyta mana munarqakuchu.+ 13 Chayraykum paykunapaqqa Jehova Diospa nisqankunaqa kanqa:
“Imapas kamachikuy hina, kaqmanta kamachikuy hina,
yapamanta kamachikuy hina hinaspa kuti-kutirispa kamachikuy hina.+
Wakintayá kaypi, wakintañataqyá wakpi”,
chayqa purispanku urmanankupaqmi kanqa,
qipaman wichinankupaqmi kanqa,
qalaypaq qipaspanku tuqllaman wichinankupaqmi kanqa.+
14 Hatuntukuqkuna, Jehova Diospa nisqantayá uyariychik,
Jerusalenmanta kay llaqtata kamachiqkuna uyariychikyá,
15 qamkunam nichkankichik:
Apawananchikpaq lluqllaña hamuspanpas
manam haypamuwasunchu.
Ñuqanchikqa yanqapaq kaqpim pakakunchik,
pantaypim pakakunchik”, nispa.+
16 Llapallan kamachiq Jehova Diosqa chayraykum nichkan:
“¡Qawaychik! Allinnin kaq rumitam Sion muqupi tiyachichkani,+
esquinanpim allinnin rumita+ churachkani allinta hapinanpaq.+
Pipas paypi hapipakuqqa manam manchakunqachu.+
17 Tupunapaq waska hina allin ruway kananpaqmi tukuyta ruwasaq,+
plomada hina allin kaq kananpaqmi tukuyta ruwasaq.+
Runtu param yanqa pakakunaykichikta tukunqa,
yakukunam pampanqa.
18 Wañuywan contrato ruwasqaykichikpas yanqapaqmi kanqa,
wañusqakunapa kasqanwan* contrato ruwasqaykichikpas yanqapaqmi kanqa.+
Lluqllam qamkunataqa apasunkichik.
Chaywan mancharikuspankuñam paykunaqa
willakuypa ima kasqanta yachanqaku*”, nispa.
20 Puñunapas taksallam chutakacharikunapaqqa,
qatanpas taksallam wankuparikunapaqqa.
21 Jehova Diosqa Perazim urqupi hinam hatarinqa.
Gabaonpa hichpan wayqupi hinam rikcharinqa,+
hatarinqaqa imam ruwananta ruwananpaqmi, mana haykapipas ruwasqanta ruwananpaqmi.
Rikcharinqaqa imam ruwananta ruwananpaqmi, mana haykapipas ruwasqanta ruwananpaqmi.+
22 Cadenaykichik tiqusunaykichikta mana munaspaykichikqa amayá asikuychikchu.+
Ñuqaqa uyarirqanim llapallan kamachiq Diospa,
angelkunata kamachiq Jehova Diospa kay allpata chinkachinanpaq tantiasqanta.+
23 Yawkuna, kay nisqaytayá uyariwaychik,
sumaqtayá uyariwaychik, nisqaytayá uyariwaychik.
24 ¿Yaqachu yapuqqa mana imatapas tarpuspan tukuy punchaw yapuylla-yapunman?
¿Yaqachu mana samaykuspa chakmayllapi kanman? ¿Yaqachu mana samaykuspa kurpa waqtayllapi kanman?+
25 Kurpanta suma-sumaqta waqtaruspanqa,
¿manachu chaqchun yana cominostawan uqi cominosta?
¿Manachu tupasqanman hina trigo muguta, mijo sutiyuq muguta chaynataq cebada muguta chaqchun?
¿Manachu patankunapipas huk kawsaykunata*+ chaqchun?
26 Diosmi allinta yachachin*.
Diosninmi sumaqta yachachin.+
27 Yana cominotaqa manam trillankuchu,+
aswanqa waqtanawanmi waqtanku.
Uqi cominotapas manataqmi carretawanchu saruchinku,
aswanqa waqtanawanmi waqtanku.
28 ¿Yaqachu pipas tantata ruwanapaq hina ñutuy-ñutuy kanankama trillanman?
Manam, manam pipas ñutuy-ñutuy kanankamaqa trillanmanchu.+
Caballopa aysasqan carretawan saruchispanpas
manam ñutukunankamachu saruchin.+
29 Angelkunata kamachiq Jehova Diosmantam kaypas hamun.
Imam ruway munasqanqa suma-sumaqmi.
Imapas haypasqanqa alli-allinmi.+
29 “¡Imaynaraq kanqa Ariel*! ¡Imaynaraq kanqa Davidpa carpakusqan Ariel llaqta!+
Watan-watanyá ruwaychik,
hinallayá fiestakunata ruwaychik.+
2 Ichaqa Ariel llakipi kananpaqmi tukuyta ruwasaq,+
waqaywan qaparkachayllam kanqa,+
altarpi nina hinam ñuqapaq kanqa.+
3 Muyuriqnikipim carpayta sayachisaq qanwan peleanaypaq,
qinchawan hinam muyurirusqayki,
tukuy imatam ruwasaq qanman yaykumunaypaq.+
4 Pinqaypim kanki,
pampamantam rimamunki,
rimasqaykitapas allpam pampanqa.
Allpa ukumantam rimasqayki lluqsimunqa,
qayapaqpa upallallamanta qayasqan hinam kanqa,+
rimasqaykikunapas allpa ukumantam yanqa-yanqallata uyarikunqa.
5 Ñutu allpa hinañam chiqniqnikikunapas kanqa,+
wayrapa apasqan paja hinañam ñakarichisuqnikikunapas kanqa,+
chayqa qunqayllamantam kanqa.+
6 Angelkunata kamachiq Jehova Diosmi chayachimusunki rayokunata,
terremotokunata, tunrururuykunatam chayachimusunki llumpa-llumpay paratawan kuskata,
llumpa-llumpay wayratawan kuskata hinaspa linwachkaq ninatawan kuskata”.+
7 Arielwan peleanankupaq llapallan nacionkunamanta achkallay-achka riqkunapas sueñoy hinallam kanqa,+
puñuspa sueñokuy hinallam kanqa,
paywan llapallan peleaqkunapas,
yaykunankupaq tukuy ima ruwasqankupas hinaspa llakichiqnin kaqkunapas
sueñoypi hinallam kanqa, tuta musquypi qawasqan hinallam kanqa.
8 Imaynam yarqaymanta kaq runaqa
sueñoyninpi mikuruspanpas yarqaymanta rikcharin,
imaynam yakumanta kaq runaqa
sueñoyninpi yakuta tomaspanpas pisipasqa hinaspa yakumanta rikcharin,
chaynam kanqa llapallan nacionkunamanta Sion muquwan peleaqkunaqa.+
9 Hina kaqllapiyá qipaychik, hina kaqllapiyá uyarayaychik.+
Ñawikichiktayá watakuychik, ñawikichiktayá watachikuychik.+
Paykunaqa sinkam kachkanku, ichaqa manam vinowanchu.
Tampi-tampim kachkanku, ichaqa manam tragowanchu.
10 Jehova Diosqa qamkunamanmi kachaykamun miski-miski puñuyta.+
Ñawikichik hina kaq willakuqkunatapas* tutayaywanmi pamparun,+
umaykichik hina kaq musquypi hina* qawaqkunatapas wankurunmi.+
11 Qamkunapaqqa musquypi hina qawasqankupas wichqasqa libropi nisqan hinam.+ Pipas leey yachaqman quspaykichik “ama hina kaspayá kayta kallpawan leeykuy” niptikichikpas, payqa nisunkichikmi: “Manam atiymanchu, wichqasqam kachkan”, nispa. 12 Chay librota mana leey yachaqman quspaykichik “ama hina kaspayá kayta leeykuy” niptikichikpas, payqa nisunkichikmi: “Manam leeyta yachanichu”, nispa.
13 Jehova Diosmi nin: “Kay runakunaqa simillankuwanmi asuykamuwan,+
hawa simillam hatunchawankupas,
sunqunkum ichaqa ñuqamanta karupi kachkan,
manchakuwankupas runapa kamachisqanman hinallam hinaspa runapa kamachisqanta yachasqankuman hinallam.+
14 Ñuqaqa kaqmantam ruwasaq mana haykapipas qawasqanku kaqkunata,+
kaqmanta-kaqmantam ruwasaq mana rikusqanku kaqkunata.
Yachayniyuqkunapa yachayninpas tukunqam,
yachaywan ruwaq runankunapa yuyayninpas chinkanqam”, nispa.+
15 ¡Imaynaraq kanqaku imapas tantiasqankuta Jehova Diosmanta pakaqkunaqa!+
“¿Pitaq rikuwachkanchikman?
¿Pitaq yachanman kay ruwasqanchikta?” nispam
tutayaypi tukuyta ruwanku.+
16 ¡Qamkunaqa tukuytam qiwirunkichik!
¿Yaqachu allpa manka ruwaqqa mituwan chaynalla kanman?+
¿Yaqachu manka ruwaqta imapas ruwasqan ninman:
“Manam paychu ruwawarqaqa”, nispan?+
¿Yaqachu ruwaqninta imapas ruwasqa kaq ninman:
“Payqa manam imatapas yachanchu”, nispan?+
18 Chay punchawqa mana uyariqkunapas libropi nisqantam uyarinqaku,
ñawsakunapas qawakunqakuñam, manañam yanay-yanay tutayaypiñachu kanqaku, manañam tutayaypi hinañachu kanqaku.+
19 Jehova Diosraykum llampu sunqukunaqa ancha-anchata kusikunqaku,
Israelpa chuya Diosninraykum wakchakunapas ancha-anchata kusikunqaku.+
20 Ñakarichiqkunaqa chinkanqakum,
hatuntukuqkunaqa tukunqakum,
llapallankum chinkanqaku mana allinllata ruwanankupaq listo kaqkunapas.+
21 Hukkunata yanqamanta tumpaqkunapas,
llaqtapa punkunpi quejakuqman tuqllakunata churaqkunapas,+
allin ruwaq runata mana allinta ruwanankupaq umachaqkunapas.+
22 Abrahanta yanapaq+ Jehova Diosmi Jacobpa mirayninkunata nin:
23 Payqa churinkunata qawaspanmi,
ruwasqaykunata qawaspanmi
sutiyta chuyanchanqa,+
arí, Jacobpa chuya Diosnintam chuyanchanqaku,
Israelpa chuya Diosnintam manchakunqaku.+
24 Mana allinllapi umayuqkunapas yuyaytam hapinqaku,
rimapakuqkunapas yachaytam chaskinqaku”, nispa.
30 ¡Jehova Diosmi nin: “Imaynaraq kanqaku mana uyarikuq churikunaqa,+
paykunaqa mana nisqaykunatam ruwachkanku,+
mana nichkaptiymi hukkunawan hukllawakuchkanku,
huchallikuruspankupas astawanraqmi huchallikuyta munachkanku!
Egiptopa llantunpi pakakunankupaqmi rinku.
3 Egiptota kamachiq yanapasusqaykichikraykum pinqaypi kankichik.
Egiptopa llantunpi pakakusqaykichikraykum pinqaypi kankichik.+
4 Zoanpim yanapaqninkunaqa kachkan,+
Hanespiñam willakuqninkupas kachkan.
5 Mana imapaq valeq llaqtapi runakunam
paykunataqa llapallankuta pinqayman churanqa.
Paykunaqa manam yanapanqachu, manataqmi allin kaqtaqa ruwanqachu.
Aswanqa pinqaymanmi churanqa, mana allinmanmi churanqa”, nispa.+
6 Kayqa sur lawpi animalkunata ima pasananmanta willakuymi.
Paykunaqa asnowanmi apanku tukuy ima kapuqninkuta,
camellowanmi apanku imapas mikunankuta.
Llakikuypa kanan allpantam apanku, ñakariypa kanan allpantam apanku,
leonpa kanan allpantam apanku, qapariq leonpa kanan allpantam apanku,
culebrapa kanan allpantam apanku, kachukuq culebrapa kanan allpantam apanku,
utqayman puriq culebrapa kanan allpantam apanku.
Ichaqa kaykunaqa yanqapaqmi kanqa.
7 Egiptopa yanapasqanpas yanqapaqmi kanqa.+
Chayraykum suticharuni “mana kuyuriq Rahab*”+ nispay.
8 “Kunanqa kallpaspayá paykunapa ñawpaqninpi tablapi qillqamuy,
libropipas qillqamuyá.+
Chaynapi qipa punchawkunapi kaymanta yachanankupaq.+
9 Paykunaqa kanku mana uyarikuq runakunam,+ llullalla rimaq churikunam,+
Jehova Diospa kamachikuyninta mana uyariyta munaq churikunam.+
10 Paykunaqa musquypi qawaqkunatam ninku: ‘Ama qawaychikchu’, nispa.
11 Allin ñanmantayá lluqsiychik, allin ñanmantayá karunchakuychik.
Israelpa chuya Diosninmantaqa amañayá rimapayawaykuñachu’”, nispa.+
12 Israelpa chuya Diosninmi nin:
“Kay nisqaykunataqa qamkunaqa manam kasukunkichikchu,+
aswanqa mana allin ruwaytam allinpaq hapinkichik,
llulla rimayllapim hapipakunkichik.+
13 Kay ruwasqaykichikkunaqa qamkunapaqmi kanqa raqrallaña pirqa hina,
wichiykamuchkaqña pirqa hina,
qunqayllamantam wichiykamunqa.
14 Puyñu hinam pakikurunqa,
qalaypaqmi ñutukurunqa.
Nina sansata hurqunallapaqpas manam valenqachu.
Qucharayaq* yakuta wisinallapaqpas manam valenqachu”, nispa.
15 Llapallan kamachiq Jehova Diosqa nichkanmi, Israelpa chuya Diosninqa nichkanmi:
“Ñuqaman kutirikamuwaspaykichik hawkalla kaspaykichikqa allinllam kankichik.
Ñuqapi hapipakuspa hawkalla kaspaykichikqa kallpayuqmi kankichik”, nispa.+
Ichaqa manam munarqankichikchu.+
16 Ñuqapi hapipakuwanaykichikmantaqa nirqankichikmi:
“¡Manam, caballopi sillakuykuspam ayqikusaqku! ¡Allin kallpaq caballokunapim kallpasaqku!”, nispa.+
Arí qamkunaqa ayqinkichikmi.
Qatimusuqnikichikkunapas allin kallpaqkunam kanqaku.+
17 Waranqatam huklla manchachinqa,+
pichqallamantam ayqinkichik.
Qamkunamanta puchuqkuna urqupi sayachisqanku qiru hina kanankamam ayqinkichik.
Muqupi sayachisqanku qiru hina kanankamam ayqinkichik.+
18 Jehova Diosmi ichaqa suyasuchkankichik,+ mana amispam llakipayasunaykichikpaq suyasuchkankichik.
Llakipayasunaykichikpaqmi hatarinqa.+
19 Llaqtapi runakuna Sionpiña yachaptinkuqa*, Jerusalenpiña yachaptinkuqa,+ qamqa manañam waqankiñachu.+ Pipas yanapaykusunaykipaq qayakuptikiqa, payqa llakipayarisunkim, manaraqpas qayakuyta tukuchkaptikim yanapaykusunki.+ 20 Llakikuyta tantata hina Jehova Dios qususpaykipas, ñakariyta yakuta hina+ qususpaykipas suma-sumaq yachachiqnikiqa manañam pakakunqañachu. Kikikipunim qawanki suma-sumaq yachachisuqnikita.+ 21 Alliq* lawman rispaykipas, ichuq* lawman+ rispaykipas qipaykimantam uyarinki “kaymi ñan,+ kaynintayá riy” niqta.
22 Qullqiwan llusisqa taytacha-mamachaykikunatam millakuypaqtaña qawanki, quriwan llusisqa fierromanta taytacha-mamachaykikunatam+ millakuypaqtaña qawanki. Warmipa yawarpakusqan latapata hinam wikapanki. Hinaspam ninki: “¡Pasaway*!”, nispa.+ 23 Paymi tarpukusqaykiman parachimunqa, tarpusqayki kawsaykunapas+ alli-allinmi qispinqa.+ Allinllanmi kanqa, chay punchawqa animalnikikunapas kacharisqam kanqa.+ 24 Yapuq toroykikunapas, yapuq asnoykikunapas, palawan qarasqanku hinaspa hurkitawan qarasqanku allinnin pastotañam mikunqa. 25 Wañuchinakuy punchawpi torrekuna wichiptinqa urqukunamantawan muqumantam yakukuna tuqyamunqa, mayukunam kallpamunqa.+ 26 Jehova Dios runankunapa heridakusqanta latapawan wankusqan punchawpiqa+ hinaspa heridakusqanta hampisqan punchawpiqa+ puqusqa killapa kanchayninmi intipa kanchaynin hina kanqa. Intipas qanchis kuti mastaraqmi achkinqa,+ huk punchawllapim qanchis punchawpi kanchananta kanchanqa.
27 ¡Qawaychik! Karumantaraqmi Jehova Dios* hamuchkan,
llumpay piñasqam hamuchkan, yana puyu ukuntam hamuchkan,
siminpas tukuyta ninanpaqmi kachkan.
Qallunpas linwachkaq nina hinam kachkan.+
28 Kunka kuchukama chayaq mayu hinam atiyninpas
nacionkunata harnerowan suysuchkaq hina chinkachinanpaq.
Llaqtakunatapas Diosmi hakimanqa+ huklaw ñanninta rinankupaq.
29 Qamkunapa takisqaykichikqa kanqa
fiestapaq tutan alistakuy hinam.+
Sunquykichikpas kusisqam kanqa,
Jehova Diospa urqunman quenayuq riy hinam kanqa,
payqa hatun rumi hinam Israelpaqqa.+
30 Jehova Diosmi manchakuypaq qaparisqanta uyarinankupaq tukuyta ruwanqa.+
Atiyninta qawanankupaqmi tukuyta ruwanqa.+
Llumpayta piñakusqanraykum chayta ruwanqa,+
linwachkaq ninawanmi chayta ruwanqa,+
llumpa-llumpay parawanmi chayta ruwanqa,+ llumpa-llumpay wayrawanmi chayta ruwanqa,
runtu parawanmi chayta ruwanqa.+
31 Jehova Dios qapariptinmi Asiriaqa manchakuyllawanña kanqa.+
Paymi tawnanwan waqtanqa.+
32 Asiriata Jehova Dios tawnanwan sapa waqtaptinmi+
panderetakuna salsalyanqa, arpakuna waqanqa.
Castigananpaq makinta huqariptinmi panderetakuna salsalyanqa,
arpakuna waqanqa.+
33 Payqa Tofettam*+ alistarunña.
Kamachiqpaqmi listoña kachkan.+
Kañananpaqpas uku-ukum kachkan, hatu-hatunmi kachkan,
achka-achka yantayuqmi kachkan,
linwachkaq ninayuqmi kachkan.
Jehova Diosmi pukuykuspan ninata linwachinqa.
31 ¡Imaynaraq kanqaku yanapaykunanpaq Egiptoman riqkunaqa!+
¡Imaynaraq kanqaku caballokunapi hapipakuqkunaqa!+
¡Imaynaraq kanqaku peleanankupaq achkallaña carretakunapi hapipakuqkunaqa!
¡Imaynaraq kanqaku peleanankupaq kallpasapa caballokunapi hapipakuqkunaqa!
Ichaqa manam yuyarinkuchu Israelpa chuya Diosnintaqa.
Manam maskankuchu Jehova Diostaqa.
2 Paypas yachayniyuqmi. Payqa ñakariytam kacharimunqa,
nisqanman hinam ruwanqa.
Mana allin ruwaqkunatam castiganqa,
mana allinta ruwanankupaq yanapaqkunatam castiganqa.+
3 Egipto runakunaqa manam Dioschu, runallam kanku.
Caballonkupas aychayuq-tulluyuqllam,
manam mana rikuy atina Dios hinachu.+
Jehova Dios makinta haywariptinqa, yanapaqpas urmanqam.
Yanapachikuqpas wichinqam,
llapallankum chay punchawlla wañunqaku.
4 Jehova Diosmi niwarqa:
“Imaynam leonpas, kallpanpi malta leonpas michiqkuna manchachiptinpas
hapirusqantaqa qaparispan mana kacharinchu,
manchachiptinkupas mana manchakunchu,
qayaykachakuptinkupas mana ayqinchu,
chaynam angelkunata kamachiq Jehova Diospas
uraykamunqa Sion muqurayku peleananpaq.
5 Pichinkukuna hinam angelkunata kamachiq Jehova Diosqa pawamunqa Jerusalenta yanapananpaq.+
Yanapaspanmi waqaychanqa.
Pampachaspanmi sasachakuymanta libranqa”, nispa.
6 Israel runakuna, kutirikuychikyá mana pinqakuspa qipanchasqaykichikman.+ 7 Chay punchawqa saqinkichikmi qullqimanta taytacha-mamachaykichikta hinaspa qurimanta taytacha-mamachaykichikta. Chaykunaqa qamkunapa ruwasqallaykichikmi, chaykunata ruwaspam huchallikurqankichik.
8 Asiria runaqa espadawanmi wañunqa, ichaqa manam runapa espadanwanchu.
Espadawanmi chinkanqa, ichaqa manam runapa espadanwanchu.+
Payqa espadamantam ayqinqa,
musu kaqkunatapas llumpaytam llamkachinqaku.
9 Hatun rumin hina kaqpas manchakuymantam chinkakunqa,
qawanankupaq sayachisqanku qiruta qawaspankum kamachiqta yanapaqkunapas manchakuymanta kanqaku, Jehova Diosmi chaynata nin.
Paypa kanchayninqa Sionpim kachkan, hornonpas Jerusalenpim kachkan.
32 ¡Uyariychik! Allin kaqman hina+ kamachiqmi kanqa,+
allin ruwayman hina kamachiqta yanapaqkunam kanqa.
2 Paykunaqa sapakamam kanqaku llumpa-llumpay wayramanta pakakuna hina,
llumpa-llumpay paramanta llantukuna hina,
chaki allpapi yaku hina,+
chaki allpapi hatun rumipa llantuynin hina.
3 Ñawinkutapas allinta kicharispam qawanqaku,
rinrinkutapas allinta kicharispam uyarinqaku.
4 Mana yuyaywan ruwaqkunapas yuyaymanaspankum yachaywanña ruwanqaku,
wata qallukunapas allintañam rimanqaku, chuyatañam rimanqaku.+
5 Mana yachayniyuqtapas manañam “allin runam” ninqakuñachu,
munasqanman hina kawsakuqtapas manañam “kuyakuq runam” ninqakuñachu.
6 Mana yachayniyuqqa yanqakunatam rimanqa,
mana allinkunallatam sunqunpipas tantianqa,+
runakuna Diosta qipanchanankupaqmi tantianqa, llullakunata Jehova Diosmanta rimananpaqmi tantianqa,
yarqachikuq mana mikunanpaqmi tantianqa,
yakunayachikuqpas yakumanta kananpaqmi tantianqa.
7 Munasqanman hinalla kawsaq runapa ruwasqankunaqa mana allinllam.+
Payqa ñakariqkunata llullakunawan pantachinanpaqmi+
millakuypaq kaqkunata ruwanankupaq hukkunata hikutan.
Wakcha imam kaqta rimaptinpas chaytam ruwan.
8 Allin runam ichaqa runamasinkunaman imatapas quykunanpaq tantian,
hinallam kallpanchakun runamasinkunapaq imatapas ruwaykapunanpaq.
9 ¡Kikillaykichikpi hapipakuq warmikuna, hatariychik, nisqayta uyariwaychik!
¡Imamantapas mana llakikuq warmi churikuna,+ nisqaytayá allinta uyariwaychik!
10 Yaw, imamantapas mana llakikuqkuna, qamkunaqa kaymanta wata masllanmanmi manchakuymanta kankichik,
qamkunapaqqa uvas pallay tukuytapas manam chulla uvasllapas kanqachu.+
11 ¡Katkatataychikyá kikillaykichikpi hapipakuq warmikuna!
¡Manchakuymantayá kaychik,
imamantapas mana llakikuqkuna!
Pachaykichikta hurqukuspaykichikyá qachqa latapawan wiqawnikichikta watakuychik.+
12 Llakikuymantayá qasquykichikta takakuychik,
allin allpaykichikmantawan allin ruruq uvasnikichikmantayá qasquykichikta takakuychik.
13 Llaqtaypi allpaqa kichkallañam kakunqa,
kusikuypa kanan wasikunapas kichkallañam kanqa,
arí, kusikuypa kanan llaqtaqa kichkallañam kanqa.+
14 Hatu-hatun pirqaqa hinaspa alli-allin pirqaqa saqisqam kanqa.
Achkallaña runakunapa kanan llaqtaqa saqisqam kanqa.+
Jerusalenpi muquwan*+ torrekunapas qalaypaq mana imayuqmi qipanqa,
purun asnokunapaqñam kanqa,
ovejakunapa mikunanñam kanqa+
15 atiyninta Dios chaqchumuwananchikkama,+
chaki allpa huerta kanankama,
huertatañataq “montem” ninankukama.+
16 Chaymantaqa chaki allpapim allin ruwayña kanqa,
huertapim allin kaqña kanqa.+
17 Allin kaqman hina ruwayqa hawkayaytam apamunqa,+
allin kaqman hina ruwayqa hawkayaytawan allinyaytam wiñaypaq apamunqa.+
18 Runaykunaqa hawkañam kawsakunqaku,
mana pipa imanasqanñam kanqaku, hawkayaypa kanan sitiopim kawsakunqaku, samarinapaq sitiopim kawsakunqaku.+
19 Montetam ichaqa runtu para tukunqa,
llaqtapas qalaypaq taqmasqam kanqa.
20 Mayna kusisqam kanku yakupa patanpi tarpuqkunaqa,
torotawan asnota kacharisqata saqiqkunaqa.+
33 ¡Imaynaraq kanki chinkachiq kachkaspa mana chinkaq!+
¡Imaynaraq kanki traicionaq kachkaspa mana traicionasqakuna!
Chinkachiyta tukuspaykim qampas chinkanki.+
Yanqachayta tukuspaykim qampas yanqachasqa kanki.
2 Jehova Dioslláy, llakipayariykullawayá.+
Qamllapim ñuqaykuqa hapipakullaniku.+
Sapa achikyaqta kallpaykuyá kay,
llakiykupi yanapaqniykuyá kay.+
3 Qayaykachakusqankuraykum llaqtakunapas ayqin.
Qam hatariykuptikiqa nacionkunapas chiqinmi.+
4 Imaynam aqarway urukunapas huñunakun, chaynam qichusqaykikunapas huñusqa kanqa.
Aqarway urukuna hinam runakunapas chaypa hawanman pawaykunqaku.
5 Jehova Diosqa hatunchasqam kanqa,
payqa alto-altopim yachan.
Paymi Sionta pampanqa allin ruwaywan hinaspa allin kaqwan.
6 Paymi allinta kawsanaykipaq tukuyta ruwaqqa.
Imamantapas aswan allin kaqkunaqa tukuy imamanta waqaychasusqaykim,+
yachay qususqaykim, yuyay qususqaykim hinaspa Jehova Diosta manchakusqaykim.+
7 Qawaychik, mana manchakuq runankunam ñankunapi qayaykachakuchkanku.
Hawkayaymanta willakuqkunam hikchuy-hikchuyta waqachkanku.
8 Ñankunapas chunnirunmi.
Manam pipas runa ñannintaqa purinñachu.
Paymi* contrato* ruwasqankuta yanqacharun.
Llaqtakunatapas saqirunmi.
Wañuq runamantaqa manam imapas qukunchu.+
9 Kay allpaqa llakipim kachkan*, manañam allinñachu.
Libanopas pinqakuyllawanñam kachkan,+ qalaypaqñam kachkan.
10 Jehova Diosmi nin: “Kunanmi ichaqa hatarisaq,
kunanmi ichaqa atiyniyta qawanqaku,+
kunanmi ichaqa hatunchasqa kasaq.
11 Qamkunaqa chaki quratam wiksayakunkichik, pajatam wachakunkichik.
Kikikichikpa imayna kasqallaykichikmi nina hina rupasunkichik.+
12 Llaqtakunapas uchpayanqakum.
Kuchusqa kichkakunata hinam kañaykunqaku.+
13 ¡Karupi kaqkuna, uyariychikyá imam ruwanaymanta nisqayta!
¡Hichpapi kaqkuna, atiyniytayá riqsikuychik!
14 Sionpi huchasapakunaqa manchakuymantam kachkanku.+
Diosta qipanchaqkunapas manchakuymantam kachkanku.
‘¿Mayqanninchiktaq ninapa rupasqanpi kawsachwan?+
¿Mayqanninchiktaq mana wañuq ninapa kasqanpi kawsachwan?’
15 Haykapipas allin ruwayman hina ruwaqqa,+
imam kaqta rimaqqa,+
imatapas mana apakuqqa, mana suwakuqqa,
mana allinta ruwananpaq qullqita mana chaskikuqqa,+
runa wañuchiymanta rimaptinku mana uyariqqa
hinaspa mana allinkunata mana qawaqqa
16 alto-altopim yachanqa*.
Paypa pakakunan sitioqa rumimantam kanqa.
Mikunanwan yakunpas manam pisinqachu”, nispa.+
17 Qamqa kamachiqtam kancharichkaqta qawanki,
karu-karupi allpatam qawankichik.
18 Manchakusqaykitam yuyarinki, sunquykipim yuyarinki:
“¿Maytaq secretarioqa?
¿Maytaq qullqita quqqa?+
¿Maytaq torrekunata yupaqqa?”, nisqanta.
19 Hatuntukuq runakunataqa manañam rikunkiñachu,
mana pipa entiendenan rimaypi rimaq runakunataqa manañam rikunkiñachu,
wata-wata rimaqkunataqa manañam rikunkiñachu.+
20 ¡Qaway Sionta, fiestakuna ruwananchik llaqtata!+
Jerusalentaqa qawanki hawka kakuq llaqtata hinañam,
mana pipapas kuyuchiy atinan carpata hinañam,+
estacankunapas manam chutasqachu kanqa,
waskankunapas manam tipikunqachu.
21 Atiyniyuq Jehova Diosqa chaypim llaqtata harkaq mayukuna hina amparawasun,
llaqtata harkaq hatun yarqakuna hinam amparawasun,
chaynintaqa manañam peleanankupaq botekunaqa rinqañachu,
manañam hatun botekunapas rinqañachu.
22 Jehova Diosqa juezninchikmi,+
Jehova Diosqa kamachikuykunata quwaqninchikmi,+
Jehova Diosqa kamachiqninchikmi,+
paymi ñuqanchiktaqa waqaychawasun.+
23 Chiqniwaqninchikkunapa botenpi waskakunapas wayayanqam,
botekunapa qirun sayachiytapas manam atinqakuchu, botekunapa tolderan mastariytapas manam atinqakuchu.
Chay punchawkunapiqa qichusqanku kaqkunatam rakinakunqaku.
Wiqrukunapas* qichuspankum achka-achkata apakunqaku.+
24 Manañam pipas ninqañachu: “Unquchkanim”,+ nispanqa.
Kay allpapi yachaq runakunaqa huchankumanta pampachasqañam kanqaku.+
34 Nacionkuna, uyarinaykichikpaqyá asuykamuychik,
llaqtakuna, sumaqtayá uyariychik.
Kay allpa pachayá uyarichun, allpa pachapi tukuy imayá uyarichun,
allpapas uyarichunyá, allpapi tukuy ima wiñaqpas uyarichunyá.
2 Jehova Diosqa llapallan nacionkunawanmi piñasqa kachkan,+
Llapallan nacionkunapa soldadonwanmi piñasqa kachkan.+
Payqa chinkanankupaqmi saqinqa,
wañunankupaqmi saqinqa.+
3 Wañusqakunapas hawaman wischusqa kaspam asnarikunqa.+
Urqukunapim yawarninkupas kallpanqa.+
4 Cielopi soldadokunapas llapallanmi ismunqa,
wankukuq qillqa hinam cielopas wankusqa kanqa.
Llapallan soldadonkunam chakinqa,
imaynam uvaspa wichiq llaqinpas* chakin, chaynam chakinqa,
imaynam wichiq higospas chakin, chaynam chakinqa.
5 Hanaq pachapim espadayqa yawarllaña kanqa.+
Edonmanmi uraykamunqa nisqayta ruwananpaq,+
chinkananpaq saqisqay llaqtamanmi uraykamunqa.
6 Jehova Diospa espadanqa yawarllañam kanqa,
wiswillañam kanqa,+
malta carnerokunapawan cabrakunapa yawarninwan manaña rikuriymi kanqa,
carnerokunapa rurunninpa wiranwan manaña rikuriymi kanqa.
Jehova Diosqa Bozrapim kachkan animalkunata wañuchichkaq hina runakunata wañuchinanpaq,
runakunata Edom allpapi wañuchinanpaqmi kachkan.+
7 Purun torokunapas paykunawan kuskam wañunqa,
malta torokunapas atiyniyuqkunawan kuskam wañunqa.
Allpankupas yawarllañam kanqa,
wirawan manaña rikuriymi kanqa.
8 Jehova Diosqa huk punchawtam akllarun imam ruwasqankuman hina paykunata ruwananpaq,+
Sionraykum paykunamanqa watantin ñakariyta kacharinqa.+
9 Mayunkunapas* brea hinañam kanqa,
ñutu allpanpas azufre hinañam kanqa,
allpanpas timpuchkaq brea hinañam kanqa.
10 Tutapas punchawpas manam wañunqachu,
qusninpas mana tukuytam huqarikunqa.
Wiñaypaqmi taqmasqa kanqa,
Manañam pipas chaynintaqa purinqañachu.+
11 Pelicanowan kichka wasa uruñam chaypiqa kanqa,
tukukunawan cuervokunañam chaypiqa kanqa.
Diosmi kay allpata tupuna waskawan tupunqa, plomadatam churanqa,
chaytaqa ruwanqa chay allpa chinkananmanta yachanankupaqmi.
12 Riqsisqa runankunatapas kamachiq kananpaqqa manam churanqakuchu,
kamachiqta yanapaqkunapas chinkanqam.
13 Hatun pirqankunapipas kichkakunañam wiñanqa,
mana yaykuy atina pirqankunapipas itanakunawan kichkayuq qurakunañam wiñanqa.
Atuqkunapa kananñam kanqa,+
avestruzkunapa kananñam kanqa.
14 Chunniqpi kaq animalkunawan allwaq animalkunañam tupanakunqa,
purun cabrapas* wakiqninkunatam qayanqa.
Arí, pillik-pillikpa kananñam kanqa, puñunanñam kanqa.
15 Apurawman puriq culebrañam qistachakuspa* runtunqa,
uqllaspanmi waqaychanqa.
Arí, wamankunañam* parisnintinkama huñunakunqa.
16 Jehova Diospa libronpi qawaychik, kallpawan leeychik:
Llapallanmi kanqa,
manam mayqinpas mana parisniyuqqa kanqachu,
Jehova Diosmi chayna kananpaq nirqa,
atiyninwanmi huñurqa.
17 Paymi sapakamaman tupaqninta sorteaspa quykun,
tupaqninkutam kikinpuni makinwan medirqa.
Wiñaypaqmi paykunapaq kanqa,
wiñaypaqmi chaypi kanqaku.
35 Chunniqwan chaki allpapas kusikunqam,+
chakillaña pampapas kusisqam kanqa, purunpi wiñaq wayta* hinam waytarinqa.+
Jehova Diospa atiynintam qawanqaku,
Diosninchikpa kanchaynintam rikunqaku.
3 Mana kallpayuqkunatayá kallpanchaychik,
katkatataq muquyuqkunatayá yanapaychik.+
4 Sunqunkupi hukmanyasqa kaqkunatayá niychik:
“Qarinchakuychikyá, amayá manchakuychikchu.
Diosnikichikmi hamunqa imam ruwasusqaykichikman hina paykunata ruwananpaq.
Diosmi castiganqa.+
Paymi hamuspan librasunkichik”, nispa.+
6 Chay punchawkunapiqa, wiqrum* luwichu hina kallpanqa,+
mana rimay atiqpas kusikuymantam qaparinqa.+
Chaki allpakunamantam yakukuna tuqyanqa,
chakillaña pampakunatam mayukuna kallpanqa.
7 Rupaywan chakiruq allpapas suquskunapa kananñam kanqa,
mana yakupa kanan allpapipas yakukunañam tuqyanqa.+
Atuqkunapa puñunanpipas qurakunañam wiñanqa,+
suquskunawan tuturakunañam wiñanqa.
Huchayuq runaqa manam chaynintaqa purinqachu.+
Chay ñanqa allin ñanpi puriqpaqmi kachkan.
Mana yuyayniyuq runaqa manam chay ñannintaqa purinqachu.
9 Manam ni huk leonpas chaypiqa kanqachu,
purun animalkunapas chaymanqa manam asuykunqachu.
10 Sasachakuymanta Jehova Diospa libraykusqan kaqkunaqa kutimunqakum.+
Kusikuymanta qaparistinmi Sionman hamunqaku.+
Wiñaypaq kusikuymi corona hina umanpi kanqa.+
Kusisqallañam kanqaku, asi-asillañam kanqaku.
Hukmanyaywan llakikuyqa manañam kanqañachu.+
36 Kamachiq Ezequias 14 wataña kamachichkaptinmi, Asiria nacionta kamachiq+ Senaquerib Juda nacionpi murallayuq llaqtakunata munaychakururqa.+ 2 Asiria nacionta kamachiqqa achka soldadokunatawan kuskatam vino haywaqnin soldadota*+ kacharqa Lakismanta+ Jerusalenman rinanpaq, chaypim kamachiq Ezequias kachkarqa. Hanay lawpi kaq pozopa kasqanpim+ carpankuta sayarachirqaku, chay pozoqa kachkan pachata taqsaq runapa chakranman riq ñanpim.+ 3 Asiria nacionta kamachiqman vino haywaq soldadowan tupanankupaqmi rirqaku: Kamachiqpa wasinmanta nanachikuq Hilkiaspa churin Eliakim,+ kamachiqpa secretarion Sebna+ hinaspa tukuy ima kasqanmanta qillqaq Asafpa churin Joa.
4 Vino haywaq soldadom paykunata nirqa: “Ezequiasmanyá nimuychik: ‘Asiria nacionta kamachiq ancha riqsisqa Senaqueribmi nin: “¿Imanasqataq hawkalla kachkankichik?+ 5 Qanmi nichkanki: ‘Ñuqaqa yachanim imayna peleaytapas, achkam soldadoykunapas’, nispa. Chay nisqaykiqa yanqam. ¿Piman hapipakuspaykichiktaq qipanchawachkankichik?+ 6 ¿Pakisqa suqus hina Egiptopichu hapipakuchkanki? Pakisqa suqusqa hapipakuqnintam qillpan. Chay pakisqa suqus hinallam Egiptota kamachiqpas* chaynataq paypi hapipakuqkunapas.+ 7 ‘Jehova Diosniykupim ñuqaykuqa hapipakuniku’ niwaptikichikpas, payqa manam yanapasunkichikchu. Ezequiasmi nisurqankichik Diosnikichikpa altarninkunatawan yupaychana patakunata chinkarachinaykichikpaq,+ chaynapi Juda runakunawan Jerusalen runakuna Jerusalenpi kaq altarpa ñawpaqllanpi Diosta yupaychanankupaq”’, nispa.+ 8 Asiria nacionta kamachiqwanyá contratota ruway.+ 2.000 caballokunata quptiy yaqachus llapanpaq sillakuqkunata tarirunki. 9 Egiptopa carretankunapiwan silladankunapi hapipakuspaykipas, ¿yaqachu venceruwaq kamachiqniypa mana valeq yanapaqnillantapas? 10 Chaymantapas, ¿manachu Jehova Dios kamachimuwarqa? Jehova Diosmi nimuwarqa: ‘Chay nacionman rispaykiyá tuñichimuy’”, nispa.
11 Eliakin, Sebna+ hinaspa Joañataqmi vino haywaq soldadota+ nirqaku: “Taytáy, ama hina kaspayá arameo* rimayninpi rimapayawayku,+ chay rimaytapas yachanikum. Amayá Juda runakunapa rimayninpiqa rimapayawaykuchu, pirqapa hawanmantam uyarimuchkanku”, nispa.+ 12 Vino haywaq soldadoñataqmi nirqa: “Kamachiqniyqa manam qamkunamanwan kamachiqnillaykichikman ninaypaqchu kachamuwarqa. Pirqapa hawanpi kaqkunamanwan ninaypaqmi kachamuwarqaqa. Paykunaqa qamkunawan kuskam hatun ispayninkuta mikunqaku hinaspa yaku ispayninkuta tomanqaku”, nispa.
13 Vino haywaq soldadoqa Juda runakunapa rimayninpim+ kallpawan nirqa: “¡Asiriata kamachiq ancha riqsisqa Senaqueribpa nisqanta uyariychik!+ 14 Kamachiqmi nin: ‘Amayá Ezequiaspa nisqantaqa uyariychikchu. Payqa manam yanapasunkichikchu.+ 15 Ezequiasqa Jehova Diospi+ hapipakunaykichikpaqmi nisuchkankichik: “Jehova Diosmi yanapawasunchik. Kay llaqtataqa manam Asiriata kamachiqqa munaychakunqachu”, nispa. Chayna nisqanqa yanqam. 16 Amayá Ezequiastaqa uyariychikchu. Asiriata kamachiqmi nichkan: “Ñuqawan amaña peleaspayá makiyman churakuychik. Chaynapim kikikichikpa uvasnikichiktawan higosnikichikta mikunkichik. Kikikichikpa pozoykichikmantam yakutapas tomankichik 17 hamuspay kay allpaykichik hina allpaman pusanaykama.+ Chay allpapiqa wiñanmi trigopas, cebadapas chaynataq uvaspas, chaykunamantam ruwankichik tantatawan vinota. 18 Amayá Ezequiaspa nisqantaqa uyariychikchu. ‘Jehova Diosmi yanapawasunchik’ nisusqaykichikqa yanqam. ¿Yaqachu mayqin naciontapas taytacha-mamachan Asiriata kamachiqmanta harkaykurqa?+ 19 ¿Maytaq Hamatpawan Arpadpa+ taytacha-mamachankuna? ¿Maytaq Sefarvaimpa+ taytacha-mamachankuna? ¿Yaqachu ñuqamanta chay taytacha-mamachakunaqa Samariata harkaykurqa?+ 20 ¿Mayqin naciontataq taytachan utaq mamachan ñuqamanta harkaykurqa? Chaynaqa, ¿yaqachu Jehova Diosqa Jerusalen llaqtata ñuqamanta harkaykunman?”’”, nispa.+
21 Paykunam ichaqa mana imatapas nirqakuchu. Kamachiq Ezequiasmi paykunataqa nirqaña: “Amam imatapas ninkichikchu”, nispa.+ 22 Pachanku llikchisqakamam Ezequiaspa kasqanman kutirqaku kamachiqpa wasinmanta nanachikuq Hilkiaspa churin Eliakim, kamachiqpa secretarion Sebna+ chaynataq tukuy ima pasasqanmanta qillqaq Asafpa churin Joa, hinaspam vino haywaq soldadopa nisqanta willarqaku.
37 Chaynata willaykuptinkum kamachiq Ezequiasqa pachanta llikchikuspan qachqa pachawan churakurqa, hinaspanmi Jehova Diospa wasinman yaykurqa.+ 2 Chaymantam kamachiq Ezequiasqa wasinmanta nanachikuq Eliakimta, secretarion Sebnata chaynataq sacerdotekunapa punta apaqninkunata qachqa pachayuqtakama kacharqa Diosmanta willakuq* Isaiasman.+ Isaiasqa karqa Amozpa churinmi. 3 Isaiastam nirqaku: “Ezequiasmi nin: ‘Kunanqa llakisqam kachkanchik, tukuy imatam niruwanchik hinaspapas pinqaymanmi churaruwanchik. Wachakunanpaq mana kallpayuq warmi hinam kachkanchik.+ 4 Icharaqpas Jehova Diosqa uyarinman vino haywaq soldadopa rimasqankunata. Paytam Asiria nacionta kamachiq kachamurqa Diosta kaminanpaq.+ Allinchá kanman chay rimasqankunata Jehova Dios uyarispan castigaptinqa. Chaynaqa Diostayá mañapuwayku+ puchuqkunapaq’”, nispa.+
5 Kamachiq Ezequiaspa runankuna Isaiasman willaykuptinkum+ 6 Isaiasñataq nirqa: “Kamachiqnikichikmanyá nimuychik: ‘Jehova Diosmi nin: “Asiria nacionta kamachiqpa+ runankuna ñuqamanta tukuy mana allinkuna nisqanwanqa amayá manchakuychu.+ 7 Asiria nacionta kamachiqqa manam tantiasqantaqa ruwanqachu, willakuyta uyarispanmi nacionninman kutinqa,+ chaypim paytaqa wañuchinqaku”’”, nispa.+
8 Kamachiq Senaquerib Lakis llaqtamanta pasakusqanta yacharuspanmi vino haywaq soldadoqa qawaq kutirqa. Hinaspanmi Senaqueribtaqa tarirurqa Libna llaqtayuqkunawan peleachkaqta.+ 9 Kamachiq Senaqueribmanmi willaykurqaku: “Etiopiata kamachiq Tirakam qanwan peleaq hamuchkan”, nispa. Chayta uyariruspam Senaqueribqa Ezequiasman+ nimunankupaq willakuqkunata nirqa: 10 “Judata kamachiq Ezequiasman nimuychik: ‘Amayá Diosnikipiqa hapipakuychu, payqa llullakususpaykim nisuchkanki: “Jerusalenqa manam wichinqachu Asiriata kamachiqpa makinmanqa”, nispa.+ 11 Ezequias, qamqa yachankim Asiriata kamachiqkunaqa munaychakusqan nacionkunata ima ruwasqanta.+ ¿Chaychu qamñataq lluptiwaq? 12 ¿Yaqachu mayqan naciontapas taytacha-mamachan ñawpaq abueloykuna chinkachinanmanta harkaykurqa?+ ¿Maytaq Gozan runakuna, Haran runakuna,+ Rezef runakuna chaynataq Tel-asar lawpi Eden runakuna? 13 ¿Maytaq Hamat llaqtata kamachiq, Arpad llaqtata kamachiq, Sefarvaim+ llaqtata kamachiq, Hena llaqtata kamachiq hinaspa Iva llaqtata kamachiq?’”, nispa.
14 Ezequiasqa willakuqkunapa apasqan cartakunata chaskiykuspanmi leerqa. Hinaspam Jehova Diospa wasinman rispan chay cartakunata Jehova Diospaq pampaman churaykurqa.+ 15 Ezequiasqa Jehova Diosta mañakuspanmi+ nirqa: 16 “Israelpa yupaychasqan Jehova Diosnilláy,+ querubin angelkunapa hawanpi* tiyaq Dioslláy, qamllam kay allpa pachapi kamachiqkunamanta atiyniyuqqa kanki. Qanmi unancharqanki hanaq pachatapas chaynataq kay pachatapas. 17 Jehova Dioslláy, uyariykullawayá.+ Jehova Dioslláy, qawariykamullawayá.+ Senaqueribqa tukuy imata nispam kamisuchkanki.+ 18 Jehova Dioslláy, chiqaptam Asiria nacionta kamachiqkunaqa achka nacionkunata chinkarachirqa,+ allpanpi llaqtakunatapas chinkarachirqam. 19 Chinkaq nacionkunapa taytacha-mamachankutapas kañaykunkum.+ Chay taytacha-mamachankuqa rumimantawan kullumanta runapa ruwasqallanmi karqa,+ chayraykum ñutuparunku. 20 Jehova Diosllayku, Asiriata kamachiqmantayá harkaykullawayku. Chaynapim llapallan runakuna yachanqaku qamlla Jehova Dios kasqaykita”, nispa.+
21 Chaymantam Amozpa churin Isaiasqa Ezequiasman willachimurqa: “Israelpa yupaychasqan Jehova Diosmi nin: ‘Asiriata kamachiq Senaqueribmanta niwasqaykitaqa uyariykuykim.+ 22 Ñuqa Jehova Diosmi kamachiq Senaqueribmanta nini:
“Yaw Senaquerib, qariwan manaraq puñuq Sion llaqtam qanmanta asikun.
Jerusalen llaqtapa wawanmi qamta qawaykususpayki umantaraq aywin.
23 Senaquerib, ¿pitataq kamirqanki?+
¿Pimantataq mana allinkunata rimarqanki?
¿Pitataq qayaykacharqanki?+
¿Pitataq hatunchakuspa qawarqanki?
¡Israelpa chuya Diosnintam!+
24 Serviqnikikunawan ñuqa Jehova Diosta kamiwaspaykim+ niwarqanki:
‘Peleanapaq achka-achka carretakunawanmi urqupa puntanman qispisaq,+
Libanopa karu lawninkunamanmi chayasaq.
Hatu-hatun cedro sachankunatam kuchusaq, allinnin cipres sachakunatam kuchusaq.
Hatun urqunkunamanmi chayasaq.
Mana yaykuy atina montenkunamanmi yaykusaq.
25 Pozokunata uchkuspaymi yakuta tomasaq.
Egiptopi yarqa yakukunapas saruptiymi chakinqa’, nispa.
26 ¿Manachu yacharqanki? Chaytaqa ñawpaqmantaraqmi tantiarqani.
Chaymantaqa achka punchawñam pasarun.+
Kunanmi chayta ruwasaq.+
Murallayuq llaqtakunatam tuñichinki, hinaptinmi purmanqa.+
27 Llaqtapi runakunatapas manam pipas yanapanqachu.
Manchakuymantam kanqaku. Pinqaypim kanqaku.
Intipa qispimunan lawmanta wayrawan chakiruq qura hinam kanqaku.
Wasipa hawanpi chakiruq qura hinam kanqaku.
28 Ñuqaqa yachanim tukuy ima ruwasqaykitapas, tiyasqaykitapas, lluqsisqaykitapas, yaykusqaykitapas+
chaynataq ñuqapaq piñakusqaykitapas.+
29 Ñuqapaq piñakusqaykitawan+ kamiwasqaykitam uyariruni.+
Sinqaykimanmi hatun anzuelota ustuchisqayki, simikimanpas fierrotam* churasqayki.+
Hinaspam maynin hamusqaykita kutichisqayki”, nispa.
30 Ezequias, imakuna pasananmantam kaykunawan yachanki: Kay watatawan hamuq watatam wichiq kawsaykunamanta wiñamuqta mikunkichik. Qatiqnin watatam ichaqa tarpunkichik hinaspa cosechankichik. Uvastapas plantaspaykichikmi rurunta mikunkichik.+ 31 Juda ayllumanta qipaqkunaqa+ allinta sapichakuspa ruruchkaq planta hinam kankichik. 32 Jerusalen llaqtamantawan Sion muqumantam puchuqkuna lluqsimunqa.+ Angelkunata kamachiq ñuqa Jehova Diosmi munasqayrayku chaykunata ruwasaqpuni.+
33 Chayraykum ñuqa Jehova Diosqa Asiria nacionta kamachiq+ Senaqueribmanta nini:
“Manam kay llaqtamanqa yaykumunqachu,+
manataqmi flechayllapas flechamunqachu.
Manataqmi peleanapaq harkachikunatapas hapinqachu,
nitaqmi yaykumunanpaqpas allpataqa muntunqachu”’.+
34 Ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Maymi hamusqantam kutinqa.
Kay llaqtamanqa manam yaykumunqachu’, nispa.
35 Ñuqam nini: ‘Kay llaqtatam waqaychasaq.+
Sutiyrayku+ hinaspa yupaychawaqniy Davidraykum yanapasaq’”, nispa.+
36 Jehova Diospa angelninmi wañurachirqa 185.000 Asiria soldadokunata. Paykunaqa llaqtapa muyuriqninpim karqaku. Tutapayta hatariqkuna qawaykuptinkum llapallanku wañusqa kachkasqaku.+ 37 Chaymantam Asiria nacionta kamachiq Senaqueribqa Ninive llaqtaman kutikuspan+ chaypi qipakurqa.+ 38 Huk punchawmi Senaqueribqa Nisroc taytachanpa wasinpi qunqurakuykuchkarqa, hinaptinmi churin Adramelecwan churin Sarezer wañurachirqa.+ Hinaspankum Ararat lawman ayqirurqaku.+ Hinaptinmi Senaqueribpa Esar-adon+ sutiyuq churinña kamachirqa.
38 Chay punchawkunapim Ezequiasqa unquruspan wañuy patanpiña tarikurqa.+ Hinaptinmi Amozpa churin Isaias*+ watukuspan nirqa: “Jehova Diosmi nin: ‘Manam allinyankiñachu, wañukunkiñam. Chayraykuyá aylluykikunaman yachachiy imam ruwanankuta’”, nispa.+ 2 Ezequiasqa chayta uyariykuspanmi pirqaman muyurispan Jehova Diosta mañakurqa kaynata: 3 “Jehova Dioslláy, amayá qunqarullawaychu,+ ñuqaqa ñannikikunapim purirqani, tukuy sunquwanmi kasukurqayki,+ munasqaykiman hinam kawsakurqani”, nispa. Hinaspam Ezequiasqa hikchuy-hikchuyta waqarqa.
4 Jehova Diosmi Isaiasta nirqa: 5 “Kutispayki Ezequiasman nimuy:+ ‘Ñawpaq abueloyki Davidpa yupaychasqan Jehova Diosmi nin: “Waqaspa mañakusqaykitam uyariykamuyki,+ qawamurqanitaqmi waqasqaykitapas.+ 15 wataraqmi kawsakunki.+ 6 Asiriata kamachiqmantam qamtawan kay llaqtapi runakunata librasqaykichik, kay llaqtataqa waqaychasaqmi.+ 7 Ñuqa Jehova Diosqa nisqayman hinapunim cumplisaq, ñuqa Jehova Dios nisqaykunata cumplinaymanta yachanaykipaqmi kay kanqa:+ 8 Acazpa gradasninpi llantuymi chunka gradasta* qipaman kutinqa”’”,+ nispa. Chayna nisqanman hinam llantuyqa chunka gradasta qipaman kutirurqa.
9 Unqusqanmanta allinyaruspan Judata kamachiq Ezequiaspa qillqasqan.
10 Ñuqam nirqani: “Kallpallaypiraqchiki
wañusqakunapa kasqanmanqa* uraykusaq.
Manaraq allinta kawsakuchkaspaychiki wañukusaq”, nispa.
11 Ñuqam nirqani: “Manañachiki Jehova* Diostaqa rikusaqñachu, manañachiki kawsaqkunapa kasqan allpapiqa+ Jehova Diostaqa rikusaqñachu.
Manañachiki runakunataqa rikusaqñachu,
imapas qalaypaq tukunan lawpi kaspayqa manañachiki rikusaqñachu.
12 Michiqpa carpanta hinam wasiytapas
paskaruspanku apakunku.+
Awata wankuchkaq hinam wankuruwanku.
Allwisqa qaytuta hinam payqa tipiwan.
Achikyaqmanta tutaykuqkamam tukuyta ruwawan.+
13 Achikyaqkama hawkalla kanaypaq kallpanchakuptiypas
leon hinam payqa tulluykunatapas chamchan,
achikyaqmanta tutaykuqkamam tukuyta ruwawan.+
Altota qawasqaypim ñawillaykunapas utirunña:+
‘Jehova Dioslláy, hukmanyasqam kallachkani.
¡Yanapaykullawayá!’+
15 ¿Imatataq niyman?
Payqa niwasqanman hinam ruwarqa.
Tukuy llakiykunaraykum wañukunaykama
mana hatuntukuspay purisaq.
16 ‘Jehova Dioslláy, kaykuna* kaptillanmi runaqa kawsan,
kaykuna kasqanraykutaqmi ñuqapas kawsani.
Qamqa allinyaykachiwankipunim, manam wañunaytaqa saqiwankichu.+
17 Hawka kanaymantaqa sasachakuyllapim karqani,
ichaqa kuyawasqaykiraykum
wañuymanta libraykuwarqanki.+
Huchaykunatapas qipaykimanmi wikapaykurqanki.+
Allpapa sunqunman uraykuqkunaqa manañam rikunqakuñachu nisqaykiman hina ruwasqaykikunataqa.+
19 Kawsaqkunallam qamtaqa hatunchasunkiman,
kunan hatunchasqayman hinaqa kawsaqkunallam hatunchasunkiman.
Nisqaykiman hina ruwasqaykikunatam taytaqa churinkunaman yachachin.+
20 Jehova Dioslláy, yanapaykullaway,
yanapaykuwaptikiqa arpata tocaspam takipusqaykiku,+
wañukunaykukamam puncha-punchaw wasikipi takipusqaykiku Jehova Dioslláy’”, nispay.+
21 Isaiasñataqmi nirqa: “Allinyananpaqyá kutasqa chaki higosta Ezequiaspa chupunman laqaychik”, nispa.+ 22 Ezequiasñataqmi nirqa: “¿Imaynatataq yachasaq Jehova Diospa wasinman rinaymantaqa?”, nispa.+
39 Chay punchawkunapim Baladanpa churin Merodac-baladan Babilonia nacionta kamachichkarqa. Unqusqanmanta Ezequias+ allinyarusqanta yacharuspanmi cartakunatawan regalota apachirqa.+ 2 Ezequiasqa chay runakunata kusikuywan chaskiykuspanmi qawachirqa wasinpi kaq+ qullqita, qurita, miski asnaq aceiteta chaynataq achka qullqipa chanin huk aceitekunatapas. Qawachirqataqmi peleanapaq kaqkunatapas chaynataq quri-qullqita waqaychana wasipi kaq tukuy imakunatapas. Ezequiasqa wasinpi hinaspa kamachisqan nacionpi kaq tukuy imatam qawachirqa.
3 Chaymantam Diosmanta willakuq* Isaiasqa Ezequiasman asuykuspan nirqa: “¿Imatataq nisurqanki chay runakuna? ¿Maymantataq hamusqaku?”, nispa. Chaynata tapuptinmi Ezequiasñataq nirqa: “Babilonia nacionmantaraqmi hamusqaku”, nispa.+ 4 Isaiasqa nirqataqmi: “¿Imatataq wasikipiqa qawachirqanki?”, nispa. Ezequiasñataqmi nirqa: “Lliw quri-qullqiytam. Wasiypi kaq tukuy imaytam qawarqaku”, nispa.
5 Hinaptinmi Isaiasqa Ezequiasta nirqa: “¡Uyariy! Angelkunata kamachiq Jehova Diosmi nin: 6 ‘Hamuchkanmi punchaw wasikipi tukuy imaykikunata hinaspa ñawpaq abueloykikunapa kunankama huñusqankuta Babilonia nacionman apanankupaq. Manam imapas puchunqachu,+ ñuqa Jehova Diosmi chaynata nini.+ 7 Ezequias, churikikunam kanqa. Paykunamanta wakintam Babilonia nacionman apanqaku, hinaptinmi kamachiqpa wasinpi yanapakunqaku’”, nispa.+
8 Chaynata niptinmi Ezequiasqa Isaiasta nirqa: “Jehova Diospa nisqankunata willawasqaykiqa allinmi”, nispa. Ezequiasqa nirqataqmi: “Arí, kawsakunay punchawkamaqa allin hinaspa hawka kawsakuymi kanqa.+
40 Diosnikichikmi nin: “Llaqtaypi runakunapa sunquntayá tiyaykachiychik. Arí, sunquntayá tiyaykachiychik”, nispa.+
2 “Jerusalentayá kuyakuywan rimapayaychik, sunquntayá tiyaykachiychik,
ruwananku kaqkuna tukusqanmantawan
huchanku pampachasqaña kasqanmantayá willaychik.+
Jehova Diospa kacharimusqan ñakariywanmi huchankuman hina ñakarirqaku”.+
3 Chunniqpim runa qayakuchkan:
“¡Jehova Diospa ñannintayá allichaychik!+
Diosninchikpaqyá purinan ñanta derechota+ chunniqninta ruwaychik.+
4 Llapa wayqukunayá pampayachun,
urqukunawan muqukunayá pampayachun.
Manchakuypaq sitiokunam pampayanan,
muqu-muqu chakrakunam pampayanan.+
Jehova Diosmi chaynata nichkan”, nispa.
6 ¡Uyariy! Pich “¡willakuy!” nichkanpas.
Hukninñataqmi nichkan: “¿Imatataq willakusaq?”, nispa.
7 Quraqa chakinmi,
waytapas wichinmi+ Jehova Dios pukuptinqa.
Runakunapas qura hinallam kanku.+
9 Sionpaq allin noticiakunata apamuq warmi,+
hatunnin urqumanyá qispiy.
Jerusalenpaq allin noticiakunata apamuq warmi,
kallpawanyá qapariy, amayá manchakuychu.
Judapi kaq llaqtakunamanyá niy:
“Diosnikichikqa kaypim kachkan”, nispa.+
¡Qawaychik! Payqa tukuy imayuqmi hamuchkan,
qunan kaqkunapas ñawpaqninpim kachkan.+
11 Michiq hinam ovejankunata cuidanqa.+
Makinwanmi carneronkunata huñunqa,
marqakuykuspam apanqa.
Uñayuq ovejankunatapas sumaqchallatam pusanqa.+
12 ¿Yaqachu pipas makinwan llapallan yakuta tupunman?+
¿Yaqachu pipas makinwan* cielota medinman?
¿Yaqachu pipas kay allpa pachapi ñutu allpata matipi tupunman?+
¿Yaqachu pipas urqukunata balanzapi pesanman?
¿Yaqachu pipas muqukunata romanawan pesanman?
13 ¿Yaqachu pipas Jehova Diospa atiyninta* tupunman*?
¿Yaqachu pipas consejanman? ¿Yaqachu pipas imallatapas yachachinman?+
14 ¿Pitataq tapukurqa imatapas entiendenanpaq?
¿Pitaq riqsichin allin ñanta?
¿Pitaq yachayta qun?
¿Pitaq yachachin allin yuyayniyuq kananpaq?+
15 Nacionkunaqa puyñupi sutuy yaku hinallam paypaqqa,
balanzaman tiyaq ñutu allpa hinallam.+
Islakunatapas ñutu allpata hinam huqarin.
16 Libanopi sachakunapas manam haypanmanchu nina hinalla ratananpaqqa.
Chaypi purun animalkunapas manam haypanmanchu nakaspa kañapunapaqqa.
17 Nacionkunaqa paypa ñawpaqninpiqa manapas kanmanchu hinam,+
paypaqqa nacionkunaqa manam imachu, yanqallam.+
18 ¿Pimantaq Diosta tupachiwaqchik?+
¿Imaman rikchakusqantataq niwaqchik?+
19 Runaqa fierromantam taytacha-mamachakunata ruwan,
quriwanmi llusin,+
qullqimantam cadenakunata ruwan.
20 Ofrendata qunanpaqmi sachata akllan,+
allinnin sachatam akllan.
Runatam maskan taytacha-mamachata llaqllapunanpaq,
suma-sumaqtam ruwachin.+
21 ¿Qamkunaqa manachu yachankichik?
¿Manachu uyarirqankichik?
¿Manachu qallariymantapacha nisurqankichik?
¿Kay allpa pachata takyachisqa kasqanmantapachachu mana yachankichik?+
22 Kay allpa pachaqa ruyrum,+ runakunapas aqarway hinallam,
kay allpa pachapa hawanpim Diosqa yachan.
Paymi cielotapas telata hina mastarin,
yachanapaq carpata hinam mastarin.+
23 Payqa kamachiqpa yanapaqninkunatapas yanqachanmi.
Paypaqa kay allpa pachapi kamachiqkunaqa manapas kanmanchu hinam.
24 Hinaykachikuspallam,
tarpuykachikuspallam,
allpapi sapichakuyta qallaykuspallam
pukuykamuptin chakirunku,
paja hinam wayrawan apachikunku.+
25 Chuya Diosmi nin: “¿Piwantaq tupachiwankichikman? ¿Pitaq ñuqa hina?”, nispa.
Soldadokunata hina sapakamata yupaspan lluqsichimuqmi,
sapakamatam sutinmanta qayan.+
Payqa kallpasapam, payqa tukuy atiyniyuqmi,+
chayraykum sapakama maymi kananpi kachkan.
27 Yaw Jacob, yaw Israel, ¿imaynanpitaq ninki
‘Jehova Diospaqqa ñanniyqa pakasqam kachkan,
Diosqa manam yanapawanchu’ nispa?+
28 ¿Manachu yacharqanki? ¿Manachu uyarirqanki?
Kay allpa pachata kuchun-kuchun unanchaq Jehova Diosqa wiña-wiñaypaq Diosmi.+
Payqa manam haykapipas pisipanchu, kallpanpas mana tukuqmi.+
Paypa yachayninqa pipapas mana entiendey atinanmi.+
29 Payqa pisipasqakunamanmi kallpata qun.
Mana kallpayuqkunamanmi kallpata qun.+
30 Musukunapas pisipankum, kallpankupas tukunmi,
paykunapas urmanmi.
Kallpaspankupas manam pisipanqakuchu,
purispankupas manam pisipanqakuchu”.+
41 “Islakuna, upallallayá uyariwaychik,
nacionkunaqa kallpataraqyá hapichunku.
Asuykamuchunkuyá, hinaspayá rimarichunku.+
Huñunakusunyá tukuy ima kaqkunata allichananchikpaq.
2 ¿Pitaq pitapas nirqa* intipa qispimunan lawmanta+ hamuspan
allin kaqta ruwananpaq,
nacionkunata makinman churananpaq
hinaspa kamachiqkunata makinman churananpaq?+
¿Pitaq espadanwan allpaman kutiykachin?
¿Pitaq flechawan wayrapa apasqan qupata hina chiqichin?
3 Pay qatiptinqa manam pipas sayachiyta atinchu,
payqa mana riqsisqan ñanninkunatam qatin.
4 ¿Pipa ruwasqantaq kayqa? ¿Pitaq kayta ruwarqa?
¿Pitaq qallariymantapuni miraykunata qayachirqa?
5 Islapi yachaq runakunapas chayta qawaspankum manchakuymanta karqaku.
Kay allpa pachapas kuchun-kuchunmi katkatatarqa.
Huñunakuykuspam hamunku.
6 Sapakamam hamuqmasinkuta yanapanku,
hinaspam ninku: “Qarinchakuyá”, nispa.
7 Llaqllaq runapas chaynatam nin quriwan imapas ruwaq runata,+
ninay-ninay fierrota takaq runapas
chaynatam nin takaqmasinta.
Ruwasqankumantam ninku: “Allinmi qispirun”, nispa.
Hinaspankum chay taytacha-mamachata clavokunawan takanku mana wichiykunanpaq.
8 “Israel, qanmi ichaqa yupaychaqniy kanki,+
Jacob, qamqa akllasqaymi kanki,+
kuyasqay Abrahanpa mirayninmi kanki,+
9 qamqa kanki kay allpa pachapa cantonmanta apamusqaymi,+
qamtaqa karu-karupi kachkaptikim qayamurqayki.
10 Amayá manchakuychu, ñuqaqa qanwanmi kachkani.+
Amayá hukmanyaychu, ñuqaqa Diosnikim kani.+
Ñuqam kallpata qusqayki. Arí, ñuqam yanapasqayki.+
Alliq* makiywan* hapispaymi yanapasqayki’, nispa.
11 Qanwan piñakuqkunaqa llapallankum pinqaypi kanqaku, mana allin qawasqam kanqaku.+
Qanwan peleaqkunaqa chinkanqakum, qalaypaqmi chinkanqaku.+
12 Qanwan peleaqkunatam maskanki, ichaqa manam tarinkichu.
Qanwan peleaq runakunaqa qalaypaqmi chinkanqa, manapas kanmankuchu hinam kanqa.+
13 Ñuqa Jehova Diosnikim alliq makikimanta hapichkayki,
ñuqam niki: ‘Amayá manchakuychu. Ñuqam yanapasqayki’, nispa.+
14 Amayá manchakuychu urucha* Jacob,+
Israel llaqta, ñuqam yanapasqayki”, Jehova Diosmi chaynata nin, librasuqnikim*+ chaynata nin, Israelpa chuya Diosninmi chaynata nin.
15 “Qanmantam trillanata ruwaruni,+
ñawchi kirusapatam musuq trillanata ruwaruni.
Urqukunatam sarupanki, qalaypaqtam pampayachinki,
muqukunatapas ñutu allpata hinam ruwanki.
16 Wayrachinkim,
hinaptinmi wayra apanqa,
llumpa-llumpay wayram chiqichinqa.
Qanmi ichaqa Jehova Diosrayku kusisqa kanki,+
Israelpa chuya Diosninmantam kusikuyllawanña rimanki”.+
17 “Mana imayuqkunawan wakchakunam yakuta maskachkanku, ichaqa manam kanchu.
Yakumantam qallunkupas chakirunña.+
Ñuqa Jehova Diosmi paykunataqa yanapasaq.+
Ñuqaqa, Israelpa Diosninqa, manam saqisaqchu.+
18 Mana imapa kanan muqukunapim mayukunata rikurichisaq,+
mana imapa kanan pampakunapim pukyukunata tuqyachisaq.+
Yakupa mana kanan allpapim yakukunata quchachisaq, suquskunapa kananñam kanqa,
chaki allpatam yakukunapa tuqyananta ruwasaq.+
19 Chaki allpapim wiñachisaq cedro sachakunata,
acacia sachakunata, mirto sachakunata hinaspa pino sachakunata.+
Yakupa mana kanan pampapim wiñachisaq cipres sachakunata,
fresno sachakunata hinaspa pino sachakunata.+
20 Llapallan runakunam chayta qawaspanku yachanqaku
Jehova Dios chaykunata ruwasqanta,
chayta sumaqta qawaspankum yachanqaku
Israelpa chuya Diosnin unanchasqanta”.+
21 Jehova Diosmi nin: “Imam munasqaykichiktayá niwaychik”, nispa.
Jacobpa kamachiqninmi nin: “Imam ruway munasqaykichiktayá niwaychik”, nispa.
22 “Yaw taytacha-mamachakuna, imakunapas pasasqanmantayá qawaykachiwayku, niwaykuyá qipa punchawkunata imakuna kananmanta.
Ñawpaq kaqkunamantayá willawayku
chaykunapi yuyaymananaykupaq, qipa punchawkuna imayna kananmanta yachanaykupaq.
Willawaykuyá imakunam hamuchkan.+
23 Willawaykuyá hamuq punchawkunapi imakuna kananmanta,
chaynapi atiyniyuq kasqaykichikta yachanaykupaq.+
Arí, imallatapas ruwaychikyá,
allin kaqtapas utaq mana allin kaqtapas ruwaychikyá qawaspayku qamkunata manchakunaykupaq.+
24 Qamkunaqa manam imachu kankichik,
manam ima ruwaytapas atinkichikchu.+
Pipas qamkunata yupaychaqqa millakuypaqmi.+
25 Norte lawmantam rikurimunqa,+ intipa qispimunan lawmantam hamunqa,+
sutiyta hatunchananpaqmi hamunqa.
Kamachiqkunatapas mituta hinam sarupanqa,+
allpa mankata ruwaq runa hinam sarunqa.
26 ¿Pitaq ñuqayku yachanaykupaq qallariymantapacha kaymanta rimarqaña?
¿Pitaq ñawpaqmantaraq rimarqaña, ‘arí, chaynam’ ninaykupaq?+
¡Manam pipas rimarqachu!
¡Manam pipas willakurqachu!
¡Manam pipas uyarirqachu imatapas qamkunapa simikichikmantaqa!”.+
27 Ñuqam Sionmanqa pimantapas puntata nirqani: “¡Qaway! ¡Kayqaya kaypi kachkanku!”, nispay.+
Kusikuypaq kaqkunamanta willakuqtam Jerusalenman kachasaq.+
28 Hinallam qawarqani, ichaqa manam pitapas tarirqanichu,
paykunawanqa manam pipas kasqachu rimapayananpaq hinaqa.
Suyarqanim imallatapas niwanankuta.
29 Taytacha-mamacha yupaychaq runakunaqa manapas kanmanchu hinam.
Paykunapa imapas ruwasqankuqa yanqam.
Fierromanta taytacha-mamachankupas yanqam, manam imachu.+
42 ¡Qawaychik, paymi serviwaqniyqa,+ paytam ñuqaqa yanapani!
¡Paymi akllakusqayqa,+ payraykum kusisqa kachkani!+
Paymanmi atiyniyta quykuni.+
Paymi nacionkunapi runakunapaq allin kaqta ruwanqa.+
2 Manam qayaykachakunqachu, manataqmi qaparinqachu,
ñankunapiqa manam paypa rimasqanqa uyarikunqachu.+
Nisqanman hinapunim payqa allin kaqta ruwanqa.+
4 Manam hukmanyanqachu, manataqmi imam ruwasqantaqa saqinqachu kay allpa pachapi allin ruway kanankama.+
Islapi yachaq runakunapas kamachikuynintam suyachkanku.
5 Jehova Diosmi,
hanaq pachata unanchaqmi, hanaq pachata mastariq atiyniyuq Diosmi,+
kay allpa pachata unanchaqmi, allpa pachapi tukuy imata wiñachiqmi,+
runakunaman samayninta quqmi+
hinaspa allpa pachapi kaqkunata kawsachiqmi nin:+
6 “Allin kaqta ruwaspaymi ñuqa Jehova Dios qayamurqayki.
Makikimantam hapichkayki.
Waqaychasqaykim, runakunamanmi qusqayki paykunapaq contrato* hina kanaykipaq,+
nacionkunapi achki hina kanaykipaq.+
7 Ñawsakunapa ñawinta kichanaykipaq,+
presochasqakunata kacharinaykipaq,
tutayaypi wichqasqakunata kacharinaykipaq.+
8 Ñuqaqa kani Jehova Diosmi. Chaymi sutiy.
Manam munanichu ñuqamanta hukta yupaychanankutaqa,
ñuqallata hatunchawanankutam munani, manam munanichu llaqllasqa taytacha-mamachakunata hatunchanankutaqa.+
9 Yuyariychik, ñawpaq nisqaykunaqa cumplikurunñam.
Kunanmi musuq willakuykunata nikichik.
Manaraq imapas kachkaptinmi ñuqaqa qamkunaman willaykichik”, nispa.+
10 Musuq takitayá Jehova Diospaq takiychik,+
allpa pachapa kuchunkunapipas paytayá hatunchaychik,+
lamar quchanta puriqkuna. paytayá hatunchaychik. Lamar quchapi kaqkunawan kawsaqkuna, paytayá hatunchaychik,
islakuna, chaypi yachaqkuna, paytayá hatunchaychik.+
11 Chunniqwan llaqtakuna, kallpawanyá qapariychik,+
Quedar runakunapa yachasqan sitiokuna, kallpawanyá qapariychik.+
Ranrapi yachaqkuna, kusikuymantayá qapariychik,
urqukunapa puntanmantayá qapariychik.
12 Jehova Diostayá hatunchaychik,
islakunapipas hatunchaychikyá.+
13 Jehova Diosqa kallpasapa soldado hinam hamunqa.+
Peleananpaqña soldado hinam kanqa.+
Qaparinqam, arí, peleananpaq riqkuna hinam qaparinqa,
chiqniqninkunamanta aswan atiyniyuqmi kanqa.+
14 Una-unayñam upallalla karqani.
Imatapas mana rimaspam karqani, rimayta munaspaypas manam atirqanichu.
Wachakuq warmi hinam nanaymanta qaparisaq,
hikchuy-hikchuytam waqasaq, samayniypas chinkanqam.
15 Urqukunatawan muqukunatam wichichisaq,
tukuy ima wiñaqkunatapas chakichisaqmi.
Mayukunatapas islayachisaqmi,
suquskunapa sikinpi qucharayaq yakukunatapas chakichisaqmi.+
Chaytam paykunapaq ruwasaq, paykunataqa manam saqisaqchu.
17 Llaqllasqa taytacha-mamachakunapi hapipakuqkunataqa pasakunankupaqmi ninqaku,
qalaypaq pinqaypim kachinqaku.
“Qamkunam kankichik diosniyku” nispa fierromanta taytacha-mamachakunata niqkunaqa pinqaypim kanqaku.+
18 Mana uyariqkuna, uyariychik.
Ñawsakuna, qawaychik, rikuychik.+
19 ¿Pitaq ñawsaqa? ¿Manachu serviqniy?
¿Pitaq mana uyarikuqqa? ¿Manachu kachasqay willakuq?
¿Pitaq imatapas chaskikuq hina qalaypaq ñawsaqa?
¿Pitaq Jehova Diospa serviqnin hina qalaypaq ñawsaqa?+
20 Tukuy imatam qawanki, ichaqa manam cuentata qukunkichu.
Rinriyuqmi kanki, ichaqa manam uyarinkichu.+
21 Jehova Diosqa allin ruwaq kasqanraykum kamachikuyninta riqsichin,
ancha riqsisqatam ruwan.
22 Chaywanpas kay llaqtapataqa tukuy imantam apakunku, tukuy imantam suwanku.+
Paykunaqa llapallankum uchkukunapi kachkanku, presochasqam kachkanku.+
Tukuy imankuta qichuptinkupas manam pipas yanaparqachu,+
tukuy imankuta apakuptinkupas manam pipas “¡kutichipuychik!” nirqachu.
23 ¿Pitaq qamkunamanta kayta uyarinqa?
¿Pitaq sumaqta uyarinqa? ¿Pitaq uyarispan hamuq punchawkunapi yuyaymananqa?
24 ¿Pitaq Jacobta qichumusqankuta hina quykurqa?
¿Pitaq Israelta suwakunapa makinman churaykurqa?
¿Manachu huchallikuspa piñachisqanchik Jehova Dios?
Paykunaqa manam munarqakuchu Diospa ñanninkunapi puriytaqa,
manam munarqakuchu kamachikuyninkuna kasukuytaqa.+
25 Payqa chayraykum piñakuyninta hinalla paykunaman kacharirqa,
llumpa-llumpay piñakuynintam kacharirqa,+ wañuchinakunankupaqmi tukuyta ruwarqa,
ninam muyuriqninta lliw ruparqa, chaywanpas manam kasukurqakuchu.+
Paykunata rupaptinpas manam kaqpaqpas hapirqakuchu.+
43 Jacob, unanchasuqniki Jehova Diosmi nin,
Israel, ruwasuqnikim nin:+
Ninanta purispaykipas manam kañakunkichu,
ninapas manam rupasunkichu.
3 Ñuqaqa kani Jehova Diosnikim,
waqaychasuqniki Diosmi, Israelpa chuya Diosninmi.
Qamta libranaypaqmi Egiptota qurqani,
Etiopiatawan Sebatam qampa rantikipi qurqani.
Qamraykum runakunata qusaq,
mana wañunaykipaqmi nacionkunata qusaq.
5 Amayá manchakuychu, ñuqaqa qanwanmi kachkani.+
Intipa qispimunan lawmantam miraynikikunata pusamusaq,
intipa siqaykunan lawmantam qamtapas pusamusqayki.+
6 Norte lawtam nisaq: ‘¡Kutichipuy!’, nispa.+
Sur lawtam nisaq: ‘Amayá paykunawanqa qipakuychu.
Karupi kaq qari churiykunatayá pusamuy.
Kay allpa pachapa cantonpi kaq warmi churiykunatayá pusamuy’, nispa.+
7 ‘Sutiy apaqkunatayá pusamuy’, nispa.+
‘Hatunchasqa kanaypaq unanchasqaykunatayá pusamuy’, nispa.
‘Ruwasqaykunatayá pusamuy’, nispa.+
8 Ñawiyuq kachkaspanpas mana qawakuq llaqtatayá pusamuy,
rinriyuq kachkaspanpas mana uyarikuq llaqtatayá pusamuy.+
9 Llapallan nacionkunawan llapallan llaqtakuna huk hawaqllapi huñunakuptinpas,+
llapallan taytacha-mamachakunamanta, ¿mayqanninkutaq kayta willakunman?
¿Yaqachu paykuna imakuna puntata kananmanta niwachwan?+
Testigonkutayá pusamuchunku,
chaynapi imapas nisqanku chiqap kasqanta yachanapaq,
pusamusqanku runakunapas nisqankuta uyarispanku ‘¡chiqapmi!’ ninankupaq”, nispa.+
10 Jehova Diosmi nin: “Qamkunaqa testigoykunam kankichik.+
Arí, qamqa yupaychaqniymi kanki, akllakusqaymi kanki.+
Riqsiwanaykichikpaq akllakusqaykunam kankichik,
ñuqapi hapipakunaykichikpaq akllakusqaykunam kankichik,
hina kaqlla kasqaymanta yachanaykichikpaq+ akllakusqaykunam kankichik.
Ñuqamanta puntataqa manam huk Diosqa karqachu,
ñuqamanta qipatapas manataqmi kanqachu.+
11 Ñuqaqa Jehova Diosmi kani,+ ñuqa hina salvaqnikichikqa manam pipas kanchu”, nispa.+
12 Jehova Diosmi nin: “Huklaw runakunapa yupaychasqan taytachakuna manaraq kachkaptinmi+
imapas pasananmanta willarqaykichik, salvarqaykichik hinaspa riqsichirqaykichik.
Chaynaqa testigoykunam kankichik, ñuqañataqmi Dios kani.+
¿Pitaq harkawanman ñuqa imatapas ruwanayta?”, nispa.+
14 Jehova Diosmi nin, librasuqnikichikmi*+ nin, Israelpa chuya Diosninmi nin:+
“Babiloniamanmi qamkunarayku pitapas kachamusaq, punkunkunapa trankankunatam wikapasaq.+
Hinaptinmi Caldea runakunaqa botenkupi qaparkachanqaku.+
15 Ñuqaqa Jehova Diosmi kani, chuya Diosnikichikmi kani,+ Israelta unanchaqmi kani,+ kamachiqnikichikmi kani”, nispa.+
16 Jehova Diosqa lamar quchanta ñanta kichaqmi,
timpuyllaña-timpuq yakupi ñanta kichaqmi,+
17 peleanapaq carretakunata hurqumuqmi, caballokunata pusamuqmi,+
soldadokunata pusamuqmi hinaspa kallpasapa soldadokunata pusamuqmi nin:
“Wañusqam chutarayanqaku, manañam hatarinqakuñachu.+
Wañunqakum, mechero hinam wañunqaku”, nispa.
18 “Amayá yuyariychikchu ñawpaq kaqkunataqa,
amayá ñawpaq kaqkunapi umayuqllañaqa kaychikchu.
19 ¡Uyariychik! Mana haykapipas ruwasqay kaqtam ruwasaq,+
qallarisqañam kachkan.
¿Manachu cuentata qukunkichik?
20 Purun animalkunam hatunchawanqa,
atuqkunawan avestruzkunam hatunchawanqa,
ñuqaqa chunniqpi yakuta quqmi kani,
chaki allpapi mayukunata rikurichiqmi kani,+
llaqtaypaq yakuta rikurichiqmi kani, akllakusqaypaq yakuta rikurichiqmi kani.+
21 Kay llaqtataqa kikiypaqmi rikurichirqani, chaynapi hatunchasqa kasqaymanta alabawanankupaq.+
23 Manam animalkunatapas apamurqankichu nakaspa kañapuwanaykipaqqa,
manam animalkunatapas nakapuwarqankichu hatunchawanaykipaqqa.
Manam mañapayarqaykichu kuyakuynikita apamuwanaykipaqqa,
manataqmi piñakunaykipaqqa sachapa miski asnaq wiqintachu* mañapayarqayki.+
24 Manam rantipuwarqankichu miski asnaq quratapas,
nakasqaykikunapa wirankunatapas manam quwarqankichu.+
Chaykunata ruwapuwanaykimantaqa llasaq qipita hinam huchaykikunata churkuruwarqanki,
pantasqaykikunawanmi pisiparachiwankiña.+
26 Allichamusunyá, imapas imayna pasasqanmantayá yuyarichiway,
imayna kasqanmantayá niway imam kaqta rimasqaykita yachanaypaq.
27 Punta kaq taytaykipas huchallikurqam,
yachachisuqnikikunapas* mana kasukuwaspanmi tukuyta ruwarqa.+
28 Sapaqchasqay sitiopi kamachiqkunatapas chayraykum yanqachasaq,
chinkananpaqmi Jacobtapas saqisaq,
tukuyta ninankupaqmi Israeltapas saqisaq.+
44 Yupaychaqniy Jacob, uyariway,
akllakusqay Israel, uyariway.+
Miraynikikunamanmi atiyniyta qusaq,+
miraynikikunatam bendecisaq.
4 Qura hinam wiñanqaku,+
yaku patanpi alamo sachakuna hinam wiñanqaku.
5 Hukninmi ninqa: “Ñuqaqa Jehova Diospam kani”, nispa.+
Hukninñataqmi kikillan Jacobwan sutichakunqa,
hukkaqninñataqmi makinpi qillqakunqa: “Jehova Diospam kani”, niqta.
Israelwanñam sutichakunqa’, nispa.
‘Ñuqam kani punta kaqpas hinaspa qipa kaqpas.+
Manam pipas ñuqa hina Diosqa kanchu.+
7 ¿Pitaq ñuqa hina kanman?+
¡Nichunyá, rimachunyá, qawachiwachunyá!+
Imakuna pasananmantayá nichunku,
qipakunaman imakuna pasananmantayá nichunku,
kay llaqtata takyachisqay punchawkunapi ruwasqayman hinayá ruwachunku.
8 Amayá manchakuychikchu.
Manchakuywanqa amayá atipachikuychikchu.+
¿Manachu ñuqaqa ñawpaqmantaraq sapakamaman nirqaykichik? ¿Manachu willarqaykichik?
Qamkunaqa testigoykunam kankichik.+
¿Kanmanchu ñuqamanta huk Dios?
Manam hatun rumi hina waqaychakuqqa kanchu,+ manam yachanichu hukmantaqa’”, nispa.
9 Llaqllasqa taytacha-mamachata ruwaqkunaqa ruwasqanku hina mana valeqmi kanku,+
chaninchasqanku taytacha-mamachakunapas mana valeqmi.
Testigonku kananpaqpas chaykunaqa* manam qawakunkuchu,+
manam imatapas yachankuchu, ruwaqninkunapas chayraykum pinqaypi qipanqaku.+
10 ¿Pitaqsi ruwanman mana imapaqpas valeq taytacha-mamachata?
¿Pitaqsi ruwanman mana imapaqpas valeq fierromanta taytacha-mamachata?+
11 ¡Uyariychik! ¡Paywan kaqkunapas pinqaypim kanqaku!+
Llaqllaqkunaqa runallam kanku.
Llapallanku huñunakuspankuyá maymi kanankupi kachunku.
Manchakuymantam kanqaku, llapallankum pinqaypi kanqaku.
12 Herreroqa fierrota hapiykuspanmi nina sansapa hawanpi churaykuspan imaymanata ruwan,
sumaq kananpaqmi martillowan takan,
makinwanmi sumaqta ruwan.+
Ruwachkaptinmi yarqarun, hinaptinmi mana kallpayuq rikurirun,
yakuta mana tomaspanmi qalaypaq pisiparun.
13 Carpinteropas waskawanmi tupun, hinaspam imayna kananpaq puka rumiwan kulluta señalan.
Formonwanmi sumaqta ruwan, compaswanmi allinta ruwan.
Runapa rikchaynin rikchayniyuqtam ruwan,+
runata kaqllatam suma-sumaqta ruwan,
wasi ukupi kananpaqmi ruwan.+
14 Hukninmi cedro sachata kuchun.
Sachakunamantam hukninta akllan, roble sachatam akllan,
sachakunapa chawpinpi hatu-hatun kanankamam qawapayan, raku-raku kanankamam qawapayan.+
Laurelta plantaptinmi para wiñachin.
15 Runam chay yantawan ninata ratachin.
Wakinwanmi qunikunanpaq ninata ratachin,
ninata ratachispanmi tantata ruwan.
Taytacha-mamachata ruwaruspanmi yupaychan.
Kulluta llaqllaspanmi taytacha-mamachata ruwan, hinaspam chaypa ñawpaqninpi qunqurakun.+
16 Wakinwanñataqmi kañan,
hinaspam mikunanpaq aychata kankan, saksanankamam mikun.
Qunikuspanmi nin:
“¡Ninata qawaspaymi qunikuchkani!”, nispa.
17 Wakinmantam ichaqa taytacha-mamachata ruwan, taytacha-mamachatam llaqllan.
Chaypa ñawpaqninpi qunqurakuspanmi yupaychan.
Chay taytacha-mamachatam mañakun:
“Yanapaykullaway, qamqa diosniymi kanki”, nispa.+
18 Taytacha-mamachata ruwaq runakunaqa manam imatapas yachankuchu nitaq entiendenkuchu,+
paykunaqa ñawsam kanku, manam qawakunkuchu,
mana yachayniyuqmi kanku.
19 Mayqanllankupas manam yuyaymanankuchu,
mana yachayniyuqmi kanku, mana yuyayniyuqmi kanku. Manam nikunkuchu:
“Wakintaqa kañaykunim,
sansanpiñataqmi tantata ruwakuruni, aychatam kankakuruni.
¿Imaynamá wakinwanqa millakuypaq kaqtaqa ruwayman?+
¿Imaynamá sachapa kulluntaqa yupaychayman?”, nispaqa.
20 Taytacha-mamachata ruwaq runaqa uchpatapas mikuchkanman hinam.
Pantaypi kaq sunqunmi pantayman wichiykachin, manam atinchu ima ruwakuytapas.
Manataqmi nikunchu:
“¿Allinchu kay alliq* makiypi hapisqay?”, nispaqa.
21 “Jacob, kaykunataqa amayá qunqaychu,
Israel, qamqa kanki yupaychaqniymi.
Ñuqam unancharqayki, qamqa yupaychaqniymi kanki.+
Israel, manam qunqasqaykichu.+
22 Mana allin ruwasqaykikunamantam pampachasqayki, puyupa pampasqan hinam kanqa,+
huchaykikunatam chinkachisaq, yana puyupa pampasqan hinam kanqa.
Kutirikamuwayá, ñuqaqa kaqmantam rantisqayki.+
23 ¡Hanaq pacha, kusikuymantayá qapariy,
Jehova Diosmi kaytaqa ruwarun!
¡Allpa pachapa ukun, kusikuymantayá qapariy!
¡Urqukuna, kusikuymantayá qapariychik!+
¡Monte, qampas sachaykikunawan kuskayá kusikuymanta qapariy!
Jehova Diosqa Jacobtam kaqmanta rantirun,
Diosmi Israelta kanchachkan”.+
24 Librasuqniki*+ Jehova Diosmi, wiksapi ruwasuqnikim nin:
“Ñuqaqa kani Jehova Diosmi,
tukuy imata unanchaqmi kani.
¿Pitaq ñuqawan karqa?
25 Yanqa rimaqkunapa* rimasqantaqa ñuqam yanqachani,
qawaqkunapas ruqru hina kanankupaqqa ñuqam tukuyta ruwani,+
yachaysapakunataqa ñuqam pantachini,
yachaysapakunapa yachaynintaqa ñuqam yanqachani.+
26 Runaypa nisqankunataqa ñuqam cumplisaq.
Willakuqniykunapa nisqankunataqa ñuqam cumplisaq.+
Ñuqam nini Jerusalenqa kaqmanta runayuq kananmanta,+
Judapi llaqtakuna kaqmanta pirqasqa kananmanta,+
raqayninkuna kaqmanta pirqasqa kananmanta,+
27 Uku-uku yakukuna waspinanpaq,
mayukunata chakinanpaq,+
28 Ciroqa+ michipuqniy kasqanmanta,
munasqayman hina tukuyta ruwasqanmanta,+
Jerusalen kaqmanta pirqasqa kananmanta,
45 Jehova Diosmi, Cirota akllaqmi,+
Ciropa alliq* makinta hapiqmi,+
nacionkunata makinman churaqmi,+
kamachiqkunamanta atiyninta qichuqmi,
Ciropa ñawpaqninta punkukunata kichaqmi,
punkukunata kicharayachiqmi nin:
Broncemanta punkukunatam qalaypaq ñutusaq,
fierromanta trankankunatam pakipasaq.+
3 Tutayaypi quri-qullqitam qusqayki, pakasqa kaqkunata tarinaykipaqmi pusasqayki.+
Jehova Dios kasqayta yachanaykipaqmi chaykunata ruwasaq.
Israelpa Diosnin kasqayta yachanaykipaqmi chaykunata ruwasaq,
sutikimanta qayaqniki kasqayta yachanaykipaqmi chaykunata ruwasaq.+
4 Yupaychaqniy Jacobraykum, akllakusqay Israelraykum,
sutikimanta qayayki,
mana riqsiwachkaptikipas ancha riqsisqa sutitam churayki.
5 Ñuqaqa Jehova Diosmi kani, ñuqamanta hukqa manam kanchu,
ñuqamanta huk Diosqa manam kanchu.+
Mana riqsiwaptikipas ñuqam kallpata qusqayki.
6 Intipa qispimunanmanta intipa siqaykunankama runakunayá yachachunku
ñuqamanta huk Diosqa mana kasqanta.+
Ñuqaqa Jehova Diosmi kani,
ñuqamanta hukqa manam kanchu.+
7 Ñuqam achikyachinipas+ chaynataq tutaykachinipas.+
Ñuqam hawkayaytapas+ apamuni, ñuqam sasachakuytapas apamuni.+
Ñuqa Jehova Diosmi tukuy chaykunata ruwani.
8 Hanaq pacha, parachimuy,+
puyukuna, allin ruwayyá para hina chayamuchun.
Imaynam allpa pachapipas paraykamuptinqa tukuy ima qispin,
chaynam runaykunapas yanapasqa kanqa, allinmi kawsakunqaku.+
Ñuqa Jehova Diosmi unancharqani”, nispa.
9 ¡Imaynaraq kanqa unanchaqninwan piñanakuqqa,
mitullamanta kachkaspa piñanakuqqa,
pampapi mitukuna hinalla kachkaspa piñanakuqqa!
¿Yaqachu mituqa manka ruwaqta ninman: “¿Imatataq ruwachkanki?”, nispa?+
¿Yaqachu ruwasqayki ninman: “Payqa mana makiyuqmi*”, nispa?
10 ¡Imaynaraq kanqa huk taytata “¿imataq kay warmaykiqa?” niqqa!
¡Imaynaraq kanqa huk mamata “¿imataq kay wachakusqaykiqa*?” niqqa!
11 Jehova Diosmi, Israelpa chuya Diosninmi,+ unanchaqninmi nin:
“¿Iskayrayachkankichikchu hamuq kaqkunamanta?
¿Churiykunamantachu rimachkankichik?+
¿Makiywan ruwasqaykunamantachu rimachkankichik?
12 Ñuqam kay allpa pachataqa unancharqani.+
Kay allpa pachapim runata unancharqani,+
hanaq pachatapas ñuqam mastarirqani,+
hanaq pachapi tukuy imakunatapas ñuqam maymi kananpi kananpaq nini”, nispa.+
13 Angelkunata kamachiq Jehova Diosmi nin:
“Allin ruwaq kasqayraykum runataqa unancharqani,+ ñanninkunatam allichasaq.
Paymi llaqtayta ruwanqa,+ mana imallapaqmi huklawman apasqa runaykunata libranqa,+
runaykunata librananpaqqa manam qullqitaqa chaskikunqachu”, nispa.+
14 Jehova Diosmi nin:
“Egiptopa tukuy ima tarisqantapas*, Etiopiapa tukuy ima kapuqnintapas*,
hatunkaray Saba runakunatapas, qanmanmi apamunqaku, qampaqmi kanqa.
Paykunaqa cadenasqakamam qipaykita purinqaku,
hamuspankum ñawpaqnikipi qunqurakunqaku.+
Qunqurakuykuspankum nisunki: ‘Kayqa sutillam, qanwanmi Diosqa kachkan,+
manam hukqa kanchu, manam huk Diosqa kanchu’”, nispa.
15 Israelpa Diosnin, runakunapa makinmanta libraykuq,
mana pipa yachasqanta ruwaq Diosmi kanki.+
16 Llapallankum pinqaypi kanqaku, mana allin qawasqam kanqaku.
Taytacha-mamachata ruwaqkunapas pinqaypim kanqaku.+
17 Israeltam ichaqa Jehova Dios wiña-wiñaypaq yanapanqa.+
Qamkunaqa manam haykapipas pinqaypiqa kankichikchu, manam mana allin qawasqaqa kankichikchu.+
18 Jehova Diosqa nichkanmi, hanaq pachata unanchaq Diosqa nichkanmi,+
allpa pachata unanchaqqa nichkanmi,
allpa pachata suma-sumaqta ruwaqqa nichkanmi, suma-sumaqta takyachiqqa nichkanmi,+
allpa pachata mana yanqapaq* unanchaqqa nichkanmi,
allpa pachata runakuna yachananpaq unanchaqqa nichkanmi:+
“Ñuqaqa Jehova Diosmi kani, ñuqamanta hukqa manam kanchu.
19 Ñuqaqa manam pakallapichu rimarqani,+ rimarqaniqa manam tutayay allpapichu.
Jacobpa mirayninkunataqa manam nirqanichu:
‘Maskawaspaykichikpas manam tariwankichikchu’, nispaqa.
Ñuqaqa Jehova Diosmi kani, ñuqaqa imam kaqtam rimani, allin kaqkunallatam rimani.+
20 Huñunakuspayá hamuychik,
nacionkunamanta ayqiqkuna, huñullayá asuykamuwaychik.+
Llaqllasqa taytacha-mamachata apakachaqkunaqa manam imatapas yachankuchu.
Pitapas yanapayta mana atiq taytacha-mamachata mañakuqkunaqa manam imatapas yachankuchu.+
21 Imam tantiasqankutayá nichunku, imayna kasqanmantayá rimachunku.
Kikinkupurayá tapunakuchunku, ¿pitaq ñawpaqmantaraq kayta nirqaña?
¿Pitaq ñawpaqmantaraq kayta willakurqaña?
¿Manachu ñuqa Jehova Dios?
Ñuqamanta huk Diosqa manam kanchu.
22 Ñuqamanyá asuykamuwaychik, ñuqaman asuykamuwaspaykichikqa yanapasqam kankichik.+
Allpa pachapa cantonkunapi kaspaykichikpas yanapasqam kankichik.
Ñuqaqa Diosmi kani, ñuqamanta hukqa manam kanchu.+
23 Kikiyraykum nirqani,
ñuqapa rimasqaykunaqa chiqapmi, cumplikunqam.+
Llapallankum ñuqapa ñawpaqniypi qunqurakunqaku,
paykunaqa manam ñuqamantaqa rakikunqakuchu.+
24 Ninqakum: ‘Jehova Diosqa allin ruwaqmi, payqa kallpasapam.
Paywan piñasqa kaqkunaqa llapallankum paypa ñawpaqninman pinqakuymanta rinqaku.
25 Israelpa mirayninkunaqa llapallankum yachanqaku Jehova Diosta yupaychayqa allin kasqanta.+
Diosninkumantam kusikuyllawanña rimanqaku’”, nispa.
46 Belmi qunqurakuchkan,+ Nebom kumuykuchkan.
Taytacha-mamachankutam animalkunapi cargaykuspa apanku.+
Llasa-llasaq qipita hinam pisipasqa animalkunapi apanku.
2 Kuskankum kumuykuspa qunqurakunku.
Animalkunapa apasqan taytacha-mamachakunaqa manam ima ruwaytapas atinkuchu.
Chaykunaqa hina kikillankum huklawman apachikuchkanku.
3 “Jacobpa mirayninkuna, uyariwaychik, Israelpa mirayninmanta puchuqkuna, llapallaykichik uyariwaychik,+
qallariymantapacham wawanta marqaq mama hina marqarqaykichik, wawanta cuidaq mama hinam cuidarqaykichik.+
4 Yuyaqña kaptikipas ñuqaqa hina kaqllam kasaq.+
Suqu umaña kaptikipas ñuqaqa hinallam yanapasqayki.
Ñawpaqta hinam pusasqayki, yanapasqayki hinaspa waqaychasqayki.+
5 ¿Piwantaq tupachiwankichikman?
¿Piwan chaynalla kasqaytataq ninkichikman?+
¿Piman rikchakusqaytataq niwaqchik?
¿Piwan kaqllaña kasqaytataq niwaqchik?+
6 Kanmi wayqanmanta qurita usuchiq runa.
Kanmi qullqita balanzapi pesaq runa.
Quriwan imatapas ruwaq runatam maskanku.
Payñataqmi chaywan taytacha-mamachata ruwan.+
Ruwaruptinmi qunqurakuykuspanku yupaychanku.+
7 Hombrorikuspam apanku,+
hombronkupi apaspankum maymi kananman churanku hinaptinmi chaypi churarayan.
Manam kuyunchu maymi kasqanmantaqa.+
Mañakuptinkupas manam uyarinchu,
manam pitapas sasachakuyninpiqa yanapanchu.+
8 Kaymanta yuyarispaykichikyá qarinchakuychik.
Yaw huchasapakuna amayá yanqapaqqa hapiychikchu.
9 Yuyariychikyá pasaq watakunapi ruwasqayta.
Ñuqallam Diosqa kani, ñuqamanta hukqa manam kanchu.
Ñuqaqa Diosmi kani, ñuqa hinaqa manam pipas kanchu.+
10 Qallariymantapacham ñuqaqa imapas imayna kananmanta nini.
Ñawpaqmantaraqmi willakuni imakunapas pasakunanmantaqa.+
11 Aycha mikuq alton pawaqtam intipa qispimunan lawmanta qayani.+
Karu-karu llaqtamantam qayani, tantiasqaykuna ruwaq runatam qayani.+
Nisqayman hinam ruwasaq.
Tantiasqayman hinam cumplisaq.+
12 Rumi sunqu runakuna, uyariwaychikyá,
allin ruwaymanta karupi kaqkuna, uyariwaychikyá.
13 Allin ruwayqa hichparamunñam,
manañam karupiñachu.
Yanapakuypas manam unamunqachu.+
Siontam yanapasaq, Israeltam kanchasaq”.+
47 Babilonia llaqta,
uraykuspaykiyá pampapi tiyay.+
Caldea runakunapa llaqtan,
pampapiyá tiyay,+ kamachinapaq tiyanapa mana kasqanpiyá tiyay,
runakunaqa manañam nisunkiñachu “waytawan maqchispa uywasqa” nispaqa.
2 Tunawta hapispayki harinata ñutuy-ñutuyta kutay.
Uyayki tapakunaykitapas hurqukuy.
Ukunchakunayki walikitayá hurqukuy.
Mayukunatayá chimpay.
3 Qalallam kanki.
Pinqaynikim qawakunqa.
Imam ruwasqaykiman hinam ruwasqayki,+ manam pipas harkaytaqa atiwanqachu*.
4 “Angelkunata kamachiq Jehova Dioswan sutichasqam librawaqninchikqa*,
payqa Israelpa chuya Diosninmi”.+
5 Caldea runakunapa llaqtan,+
chaypiyá upallalla tiyay, tutayaymanyá yaykuy.
Manañam pipas nisunkiñachu “nacionkunata kamachiq warmi” nispaqa.+
6 Llaqtaypi runakunawanmi piñasqa kachkani.+
Qanmi ichaqa mana llakipayarqankichu.+
Yuyaqkunamanpas llasaq qipitam churkururqanki.+
7 Qanmi nirqanki: “Ñuqaqa wiñaypaq kamachiq warmim kani, arí wiñaypaqmi kamachisaq”, nispa.+
Tukuy ima kaqkunatapas mana kaqpaqta hinam hapirqanki,
manam tantiarqankichu kaykuna imayna kananmantaqa.
8 Aychapa munasqanman hina kawsakuq, uyariy.+
Hawka tiyakuq, uyariy. “Ñuqallam kani,
ñuqa hinaqa manam pipas kanchu.+
Ñuqaqa manam viudayasaqchu.
Wawaykunaqa manam haykapipas wañunqachu” nispa sunqunpi rimapakuq, uyariy.+
9 Qampaqa huk punchawllapim wawaykikuna wañunqa,+
huk punchawllapim viuda qipanki.
10 Mana allin ruwasqaykipim hapipakurqanki.
Nirqankim: “Manam pipas rikuwanchu”, nispa.
Yachayniyuqpaqwan yuyayniyuqpaq hapikusqaykim pantayman aparusunki,
sunquykipipas nichkankim: “Ñuqallam kani, ñuqa hinaqa manam pipas kanchu”, nispa.
11 Qanmanqa ñakariymi chayamusunki,
layqa ruwaqllaña kasqaykipas manam harkasunkichu chay ñakariymantaqa.
Sasachakuymi chayamusunki, manam chaymanta ayqiytaqa atinkichu.
Mana haykapipas qawasqaykim qunqayllamanta chayamusunki.+
12 Qamqa sipas kasqaykimanta ruwasqaykikunatayá hinalla ruway,+
hinallayá layqakunata ruway.
Ichapas allinnikipaq imallatapas ruwawaq.
Ichapas runakunata manchachiwaq.
13 Consejasuqnikikunata tapukuytapas amirunkiñam.
Hamuspankuyá yanapasunki,
hanaq pachapi kaqkunata yupaychaqkunayá* yanapasunki,
lucerokunata qawaqkunayá yanapasunki,+
llullu killata qawaspa ima kananmanta niqkunayá ima pasasunaykimanta willasunki.
14 Paykunaqa paja hinam kanku.
Paykunataqa ninam rupanqa.
Ninamantaqa manam ayqiyta atinqakuchu.
Nina sansaqa manam qunikunapaqchu kanqa,
kayqa manam waqtanpi tiyaykuspa qunikunapaqchu kanqa.
15 Layqa ruwaq runaykikunaqa muspaypi hinam ayqinqaku,
sipas kasqaykimanta tukuy imata ruwaqmasikikunaqa
muspaypi hinam ayqinqaku.
Manam pipas kanqachu yanapasunaykipaqqa.+
48 Jacobpa mirayninkuna uyariychik,
Israelwan sutichakuqkuna uyariychik,+
Judapa mirayninmanta* kaqkuna uyariychik,
Jehova Diospa sutinpi rimaqkuna uyariychik,+
Israelpa Diosninta sutinmanta qayakuqkuna uyariychik,
qamkunaqa llullallata rimachkaspaykichikpas Diospa sutinpim rimankichik, mana allinllata ruwachkaspaykichikpas Diostam sutinmanta qayakunkichik.+
2 Paykunaqa kikillankum chuya llaqtawan sutichakunku,+
Israelpa Diosnin yanapanantam munanku,+
paypa sutinqa angelkunata kamachiq Jehova Diosmi.
3 Ñawpaqmantaraqmi imakuna pasananmantaqa willarqaykichik.
Simiymantam lluqsirqa, willarqaykichikmi.+
Qunqayllamantam ruwarqani,
nisqayman hinam karqa.+
4 Qampa kunkaykiqa fierrom, urkuykipas* broncem,
mana kasukuq kasqaykita yachasqayraykum+
5 ñawpaqmantaraq nirqayki.
Manaraq imapas kachkaptinmi willarqayki,
chaynapi “taytachaymi kaytaqa ruwarun,
llaqllasqa taytachaymi kaytaqa ruwarun,
fierromanta taytachaymi kaytaqa ruwarun” nispa mana ninaykipaq.
6 Qamqa kaykunataqa uyarirqankim, qawarqankim.
¿Manachu willakunki?+
Kunanmantaqa mana yachasqayki kaqkunatam willasqayki,+
pakasqa kaqkunatawan haykapipas mana yachasqayki kaqkunatam willasqayki.
7 Chaykunaqa manam ñawpaqmantaraqchu karqa, kunanmi chayllaraq rikurimuchkan,
chaykunamantaqa kunankamam mana uyarirqankichu.
Manaqa uyarirqankichu “kaykunamantaqa yacharqaniñam” nispa mana ninaykipaqmi.
8 Manam uyarirqankichu,+ manam yacharqankichu,
ñawpaqtaqa manam uyariyta munarqankichu.
9 Ñuqaqa sutiyraykum piñakuyniytaqa mana chayachimusaqchu,+
hatunchasqa kanaypaqmi mana chayachimusaqchu,
qamtaqa manam chinkachisqaykichu.+
10 Ñuqaqa chuyancharuykim, ichaqa manam qullqita hinachu.+
Hornoman hinachkaq hinam sasachakuykunaman churarqayki*.+
Ñuqamanta hukta hatunchanankutaqa manam munanichu.
12 Jacob, uyariway. Akllakusqay Israel, uyariway.
Ñuqaqa hina kaqllam kani.+ Ñuqam kani punta kaqpas chaynataq qipa kaqpas.+
13 Makiywanmi kay allpa pachatapas sumaqta takyachirqani,+
Qayaptiymi tukuy chaykuna asuykamuwan.
14 Llapallaykichik huñunakamuspayá uyariychik.
¿Paykunamanta mayqannintaq willakurqa?
Jehova Diospa kuyasqan kaqmi munayninta ruwanqa,+
paypa nisqanman hinam Babiloniata ruwanqa,+
Caldea runakunatam castiganqa.+
15 Ñuqam nirqani, kikiypunim qayarqani.+
Ñuqam pusamurqani, imapas ruwasqankunaqa allinmi kanqa.+
16 Asuykamuwaspaykichikyá uyariychik.
Qallariymantapachapas ñuqaqa lliwpa yachasqantam rimarqani.+
Cumplikuruptinqa kikiypunim chaypi karqani.
Llapallan kamachiq Jehova Diosmi kachamuwarqa, atiyninta quykuwaspanmi kachamuwarqa.
17 Jehova Diosmi, librasuqnikim*, Israelpa chuya Diosninmi nin:+
“Ñuqam Jehova Diosnikiqa kani,
allinnikipaq yachachiqnikim kani.+
Maynin purinaykita riqsichiqnikim kani.+
18 Kamachikuyniykunaman hina kawsaptikiqa+ hawkayaynikich mayu hinaraq kanman,+
allin ruwaynikich lamar quchapa olankuna hinaraq kanman.+
19 Miraynikipas aqu hinach kanman,
miraynikikunapas mana yupay atina aqu hinach kanman.+
Paykunapa sutinkuqa manach qunqasqachu kanman, qayllaymantaqa manam chinkanmanchu”, nispa.
20 ¡Babiloniamantayá lluqsiychik!+
¡Caldea runakunamantayá ayqiychik!
¡Kusikuymanta qaparispayá willakuychik! ¡Willakuychikyá!+
Kay allpa pachapa cantonkamayá willakuychik.+
Niychikyá: “Jehova Diosqa yupaychaqnin Jacobtam kaqmanta rantirun.+
21 Mana imapa kananpi kaspankupas manam yakumantaqa karqakuchu.+
Rumimantam paykunapaq yakuta tuqyachirqa,
hatun rumita pakiruspanmi achka yakuta pawachimurqa”, nispa.+
22 Jehova Diosmi nin: “Mana allin ruwaqkunapaqqa hawkayayqa manam kanchu”, nispa.+
49 Islakuna uyariwaychik,
sumaqtayá uyariwaychik karupi kaq nacionkuna.+
Jehova Diosmi ñuqataqa wiksallapiraq kachkaptiy qayamuwarqa,+
mamaypa wiksallanpiraq kachkaptiymi sutiytaqa rimarqaña.
Ñawchiy-ñawchiy flechata hinam ruwawarqa,
flechankuna apanan wayqapim pakaykuwarqa.
3 Paymi niwarqa: “Israel, qamqa kanki yupaychaqniymi.+
Qampim kanchayniy sutilla kanqa”, nispa.+
4 Ñuqam ichaqa nirqani: “Yanqapaqmi anchata kallpanchakuspa llamkasqani.
Kallpaytapas yanqakunapim tukusqani.
Jehova Diosmi juzgawaqniyqa,
pagoyqa Diosniymantam hamun”, nispa.+
5 Mamaypa wiksanpiraq kachkaptiy akllawaqniy Jehova Diosmi niwachkan Jacobta kaqmanta kutichimunaypaq,
chaynapi Israelpa mirayninkuna kaqmanta paywan huñunakunanpaq.+
Jehova Diospa qayllanpim ñuqaqa hatunchasqa kasaq,
Diosniyqa kallpaymi kanqa.
6 Payñataqmi nirqa: “Akllaruykiqa manam Jacobpa mirayninkunata hatarichinallaykipaqchu,
manam Israelmanta puchuqkunata kutichimunallaykipaqchu.
Aswanqa nacionkunapa achkiyninta hinam churaykuyki,+
chaynapi kay allpa pachapa cantonkama salvacionniy chayananpaq”, nispa.+
7 Jehova Diosmi, Israelta libraqmi*, chuya Diosninmi,+ mana valeqpaq hapisqankuta nin, nacionpa chiqnisqantam nin,+ kamachiqkunapa runantam nin:
“Rikuykuspankum kamachiqkuna hatarinqaku,
kamachiqpa yanapaqninkunam qunqurakunqaku,
Jehova Diosraykum qunqurakunqaku, payqa hapipakunapaqmi,+
Israelpa chuya Diosninraykum qunqurakunqaku, payqa akllasuqnikim”, nispa.+
8 Jehova Diosmi nin:
“Allinllaraq imapas kachkaptinmi uyarirqayki,+
salvacion punchawpim yanaparqayki,+
ñuqaqa hinallam waqaycharqayki contratota* hina runakunaman qunaypaq,+
allpata allichanaykipaq,
chaynapi mana herenciayuqkuna chaskinankupaq,+
9 preso kaqkunata ‘¡lluqsiychik!’ ninaykipaq,+
tutayaypi kaqkunata+ ‘¡rikuchikuychik!’ ninaykipaq.
Paykunaqa ñanpa patankunapim mikuyta tarinqaku,
paykunapaqqa runakunapa purinan ñankunapim* pasto kanqa.
10 Paykunaqa manam mikuymantapas nitaq yakumantapas usunqakuchu,+
paykunataqa llumpay rupaypas manam rupanqachu.+
11 Llapallan urquykunatam ñanta ruwasaq,
hatun ñanniykunapas alto-altopim kanqa.+
12 ¡Kaykunaqa karu-karumantam hamuchkanku!,+
¡kaykunapas norte lawmantam hamuchkanku, intipa siqaykunan lawmantam hamuchkanku!,
¡kaykunañataqmi Sinim allpamanta hamuchkanku!”, nispa.+
13 Hanaq pacha, kusikuymantayá qapariy. Allpa pacha, qampas kusikuymantayá qapariy.+
Urqukunayá kusikuchunku, kusikuymantayá qaparichunku.+
14 Sionmi ichaqa hinalla nirqa:
“Jehova Diosqa saqiruwanmi,+ Jehova Diosqa qunqaruwanmi”, nispa.+
15 ¿Yaqachu ñuñusqan wawata maman qunqarunman?
¿Yaqachu wiksanpi apasqan wawanta mana llakipayarinman?
Ichapas mamanqa wawanta qunqarunman, ñuqam ichaqa mana qunqasqaykichikchu.+
16 Makiykunapa pampanpim sutikita qillqaruni.
Hatun pirqaykikunaqa ñuqapa ñawpaqniypim haykapipas kachkan.
17 Churikikunapas utqayllamanñam kutimuchkanku.
Tuñichisuqnikikunaqa hinaspa purmachisuqnikikunaqa qanmantam karunchakunqaku.
18 Umaykita huqarispayá muyuriqnikita qawariy.
Llapallankum huñunakamuchkanku.+
Qanmanmi hamuchkanku.
Jehova Diosmi nin: “Ñuqapa kawsakusqayqa chiqapmi,
chaynam chiqaptapuni qampaqqa churakunayki alaqa hina paykunaqa llapallanku kanqaku,
casarakuq warmipa churakunan alaqa hinam kanqaku.
19 Allpaykikuna chunnisqa kaspanpas, mana imayuq kaspanpas chaynataq purmasqa kaspanpas+
20 Wañukuq warmaykikunamanta qipaman kaq warmakunam nisunki:
‘Kay allpaqa taksachallam ñuqapaqqa.
Allpatayá quway chaypi yachanaypaq*’, nispa.+
21 Qamqa sunquykipim ninki:
‘Wawaykunaqa wañurunñataq, mana wachakuqtaq kanipas,
huklawpitaq tarikunipas, wichqasqataq kachkanipas,
¿pipataq kay warmakunaqa?
¿Pitaq uywarqa?+
22 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin:
“Nacionkunapaqmi makiyta haywarisaq,
llaqtakuna qawananpaqmi qiruta sayachisaq.+
Qari warmaykikunatam marqarikuspa apamunqaku,
warmi wawaykikunatañataqmi chukurikuspa apamunqaku.+
23 Kamachiqkunam qawasunki,+
kamachiqpa warmi churinkunam uywasunki.
Qampa ñawpaqnikipim qunqurakunqaku,+
chakikiman tiyaq ñutu allpatam llaqwanqaku,+
chaywanmi yachanki ñuqaqa Jehova Dios kasqayta,
ñuqapi hapipakuqkunaqa manam pinqaypiqa qipanqakuchu”, nispa.+
24 ¿Yaqachu qichunmanku kallpasapa soldadomanta apasqan runakunata?
¿Yaqachu presochasqa runakuna ñakarichiq runapa makinmanta hurqusqa kanmanku?
25 Jehova Diosmi nin:
“Arí, kallpasapa soldadomantapas apasqan runakunataqa qichunqakum,+
presochasqanku runakunatapas ñakarichiq runapa makinmantam hurqunqaku.+
Qampa contraypi kaqkunapaqqa ñuqapas paykunapa contranpim kasaq,+
churikikunatam librasaq.
26 Ñakarichisuqnikikunamanqa kikinkupa aychankutam mikuchisaq,
kikinkupa yawarninkuwanmi sinkanqaku, miskillaña vinowan hinam sinkanqaku.
Chaywanmi llapallan runakuna yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta,+
yanapaqniki kasqayta,+ librasuqniki* kasqayta,+
Jacobpa atiyniyuq Diosnin kasqayta”, nispa.+
50 Jehova Diosmi nin: “Mamaykichikta pasakunanpaq nispayqa,
¿qurqanichu rakinakusqayku papelta?+
¿Ñuqaqa manukusqaymantachu qamkunata qurqaykichik?
Qamkunaqa kikikichikpa huchaykichikraykum rantikusqa* karqankichik.+
Huchaykichikraykutaqmi mamaykichikpas qarqusqa karqa.+
2 ¿Imaynanpitaq hamuptiyqa pipas mana karqachu?
¿Imaynanpitaq qayakamuptiyqa pipas mana rimarirqachu?+
¿Manachu makiyqa sasachakuymanta pitapas hurqunman?
¿Manachu ñuqaqa atiyniyuq kani sasachakuymanta pitapas hurquykunaypaq?+
¡Uyariwaychik! Ñuqaqa qaqchaspallaymi lamar quchatapas chakichini,+
qaqchaspallaymi mayukunatapas chakichini.+
Challwakunapas yakumantam wañun,
yaku mana kaptinmi challwakunapas ismun.
3 Ñuqaqa tutayaywanmi hanaq pachatapas pachachini,+
qachqa pachawanmi churachini”, nispa
4 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi imaynata rimanaypaq yachachiwarqa.+
Pisipasqakunata imaynata rimapayanaypaqmi* yachachiwarqa.+
Paymi sapa achikyaqta rikcharichiwan.
Yachachikuyta uyariqkuna hina uyarinaypaqmi rinrillayta kichan.+
5 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi rinrillayta kichaykuwarqa.
6 Maqawaqniykunamanqa wasaytam qawachirqani,
barbayta chutaqkunamanpas uyaytam qawachirqani.
Pinqayman churawaqniykunamantaqa uyaytaqa manam pakarqanichu,
tuqawaqniykunamantapas manam uyaytaqa pakarqanichu.+
7 Llapallan kamachiq Jehova Diosqa yanapawanqam,+
ñuqaqa manam pinqaypichu kasaq.
Uyaytapas rumiyarachiniñam,+
ñuqaqa manam pinqaypichu kasaq.
8 Allin ruwaq kasqayta niwaqniyqa kayllapim kachkan.
¿Pitaq niwanman mana allin ruwaq kasqayta?+
Kuskanchikyá sayarisun.
¿Kachkanchu pipas ñuqamanta imatapas ninanpaq?
Asuykamuchunyá.
9 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi ñuqataqa yanapawanqa.
¿Pitaq ninman huchayuq kasqayta?
Paykunaqa llapankum pacha hina mawkayanqaku,
puyum tukunqa.
10 ¿Pitaq qamkunamanta Jehova Diosta manchakun?
¿Pitaq serviqninpa nisqanta kasukun?+
¿Pitaq tutayaypi purirqa mana achkikuspan?
Payqa Diospa sutinpiyá hapipakuchun, Jehova Diospiyá hapipakuchun.
11 “¡Uyariychik! Ninata haykam ratachiqkuna,
chispata haykam pawachiqkuna,
ninaykichikpa achkinwanyá puriychik.
Chispamanta ratachisqaykichikpa achkinwanyá puriychik.
Chaykunata kacharimuptiymi nanaymanta pampapi wischurayankichik.
51 Allin ruwayman hina ruwaqkuna uyariwaychik,
Jehova Diosta maskaqkuna uyariwaychik.
Yuyariychikyá ima rumimanta kasqaykichikta,
yuyariychikyá maylaw uchkumanta kasqaykichikta.
2 Yuyariychikyá taytaykichik Abrahanta,
yuyariychikyá wachakusuqnikichik Sarata.+
3 Jehova Diosqa Sionpa sunquntam tiyaykachinqa.+
Raqayllanña kaqkunamanmi llapallanman hawkayayta apamunqa,+
chunniq sitiotapas Edenta hinam ruwanqa,+
chaki pampatapas Jehova Diospa huertanta hinam ruwanqa.+
Chaypiqa kusisqallañam kanqaku, asi-asillañam kanqaku,
tukuy imamanta agradecekusqankutam ninqaku, takikunatam sumaqllataña takinqaku.+
4 Llaqtaypi runakuna, sumaqtayá uyariwaychik,
nacionniypi runakuna, uyariwaychikyá.+
5 Allin ruwayqa hichpamuchkanñam.+
6 Hanaq pachatayá qawariychik,
ukupi allpa pachatayá qawariychik.
Hanaq pachaqa qusni hinam chinkanqa,
allpa pachapas pacha hinam mawkayanqa,
runakunapas chuspi hinam wañunqa.
7 Allin ruwayman hina ruwaqkuna uyariwaychik,
kamachikuyniyta sunqunkupi apakachaq runakuna uyariwaychik.+
Amayá manchakuychikchu wañuqlla runakunapa burlakusqantaqa,
amayá manchakuychikchu tukuy ima nisusqaykichiktaqa.
Allin ruwaymi ichaqa wiñaypaq kanqa,
yanapakuymi ichaqa wiñaypaq kanqa”.+
9 ¡Jehova Dios* rikchariy, rikchariy, atiywan pachakuy!+
Ñawpaqta hinayá rikchariy,
ñawpaq runaykikunapa punchawninpi hinayá rikchariy.
Qanmi Rahabtaqa*+ llikchiparurqanki,
qanmi lamar quchapi manchakuypaq animaltaqa tuksirurqanki,+
10 qanmi lamar quchataqa chakirachirqanki, qanmi uku-uku yakukunataqa chakirachirqanki,+
qanmi kaqmanta rantisqaykikuna chimpananpaq uku-uku lamar quchata kichaspayki ñanta ruwarqanki.+
11 Jehova Diospa librasqankunaqa kutimunqam.+
Kusisqallañam kanqaku, asi-asillañam kanqaku,
waqaywan llakikuyqa manañam kanqañachu.+
12 Ñuqam qamkunapa sunquykichikta tiyaykachiqqa kani.+
¿Imaynamá manchakunki wañuqlla runataqa?+
¿Imaynamá manchakunki qura hina chakiruqlla runapa churintaqa?
13 ¿Imaynanpimá Jehova Diostaqa qunqarunki?
¿Imaynanpimá unanchasuqnikitaqa qunqarunki?+
¿Imaynanpimá hanaq pacha mastariqtaqa qunqarunki?+
¿Imaynanpimá allpa pachata suma-sumaqta takyachiqtaqa qunqarunki?
Ñakarichisuqniki piñakunanmantam tukuy punchaw manchakurqanki,
wañuchiqmantapas hinam manchakurqanki.
¿Maytaq ñakarichisuqnikipa piñakuyninqa?
14 Kurku wasakunapas, cadenawan watasqakunapas pisi tiempollamantañam librasqa kanqaku,+
manam wañunqakuchu, manam uchkumanpas wischuchikunqakuchu,
mikuymantapas manam usunqakuchu.
15 Ñuqaqa kani Jehova Diosnikim,
lamar quchata taspiqmi kani, lamar quchata piñachiqmi kani,+
angelkunata kamachiq Jehova Diosmi sutiy.+
16 Nisqaykunata willakunaykipaqmi yachachisqayki,
makiypa llantunpim pakasqayki,+
hanaq pachata takyachinaypaqmi pakasqayki, allpa pachata sumaqta takyachinaypaqmi pakasqayki,+
Sionta “llaqtaymi kanki” ninaypaqmi pakasqayki.+
17 ¡Rikchariy Jerusalen! ¡Rikchariy!+
Jehova Diospa makinpi vasomanta piñakuyninta tomaq hatariy.
Vinopaq vasomantam upyarunki,
tampi-tampi kanaykikamam vasopi kaqta tukurunki.+
18 Wawaykikunamantaqa manam mayqillanpas pusasunaykipaq hinaqa kanchu,
Uywasqayki wawaykikunamantaqa manam mayqillanpas makikimantaqa pusasunkichu.
19 Qanmanqa kaykunam chayamusunki:
Qamqa chinkankim, raqayllanñam kanki,
yarqaymi chayamusunki, espadam chayamusunki.+
¿Pitaq qamta llakipayasunki?
¿Pitaq qampa sunquykita tiyaykachinqa?+
20 Wawaykikunaqa desmayarunmi.+
Qichqakunapim kaypi-chaypi wischurayachkanku,
tuqllaman wichiykuq purun ovejakuna hinam kachkanku.
Jehova Diospa piñakuyninmi paykunamanqa chayarun, Diosnikipa piñakuyninmi paykunamanqa chayarun.
21 Ama hina kaspayá uyariykuway,
llakisqa warmi uyariway, vinota mana tomachkaspalla machasqa kaq warmi uyariway.
22 Taytayki Jehova Diosmi nin, runankunapa rantinpi sayaqmi nin:
“Tampi-tampi mana kanaykipaqmi makikipi vasota qichusqayki,
vinopaq vasotam qichusqayki, piñakuyniypaq vasotam qichusqayki,+
manañam haykapipas tomankiñachu.+
23 Ñakarichisuqnikikunapa makinmanmi churasaq,+
‘¡kurkuy, hawaykita purinaykupaq!’ nisuqnikikunapa makinmanmi churasaq,
qamqa wasaykitam churarqanki pampanta hina purinankupaq,
wasaykitam churarqanki ñanninta hina purinankupaq”, nispa.
52 ¡Rikchariy Sion!+ ¡Rikchariy! ¡Atiywanyá pachakuy!+
¡Jerusalen, sapaqchasqa llaqta, kuyayllapaq pachaykikunawanyá pachakuy!+
Qanmanqa manam yaykumunqakuñachu qari kayninpi mana señalachikuqkunaqa, mana chuya kaqkunaqa.+
2 Jerusalen, hawaykiman tiyaq ñutu allpatayá taspiparikuy, hatarispaykiyá maymi tiyanaykipi tiyay.
Sionpa huklawman apasqa wawan, kunkaykipi kipuykikunatayá paskakuy.+
3 Jehova Diosmi nichkan:
“Qamkunaqa mana imallapaqmi rantikusqa* karqankichik,+
mana imallawantaqmi kaqmanta rantisqa kankichik”, nispa.+
4 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nichkan:
“Runaykunaqa Egiptomanraqmi rirqaku forastero hina chaypi yachanankupaq*,+
chaymantañataqmi Asiriapas yanqamanta ñakarichirqa”, nispa.
5 Jehova Diosmi nin: “¿Imatataq kaypiqa ruwasaq chaykuna kachkaptinqa?”, nispa.
Jehova Diosmi nin: “Runaykunatam yanqamanta apakurqaku.
Paykunata munaychakuqkunaqa kusikuymantam qayaykachakunku,+
tukuy punchawmi sutiymanta pinqaypaq rimanku.+
6 Runaykunaqa chayraykum sutiyta yachanqaku,+
chay punchawqa chaykunaraykum yachanqaku chaykunataqa ñuqa rimasqayta.
¡Arí, ñuqam kani!”, nispa.
7 ¡Mayna sumaqmi urqukunapi sumaq willakuyta willakuqpa chakinkunaqa,+
hawkayaymanta willakuqpa+ chakinkunaqa suma-sumaqmi,
sumaq willakuyta willakuqpa chakinkunaqa suma-sumaqmi,
yanapakuymanta willakuqpa chakinkunaqa suma-sumaqmi,
“¡Diosnikiqa kamachiqñam!” nispa Sionta niqpa chakinkunaqa suma-sumaqmi!+
8 ¡Uyariy! Llaqtata cuidaq runaykikunam qayakuchkanku.
Llapallankum kusikuymanta qaparichkanku,
Sionta kaqmanta Jehova Dios huñuptinqa rikunqakum.
9 Jerusalenpi raqaykuna kusikuychikyá, llapallaykichikyá kusikuymanta huklla qapariychik,+
Jehova Diosqa runankunapa sunquntam tiyaykachin,+ Jerusalentam kaqmanta rantirun.+
10 Jehova Diosqa nacionkuna qawananpaqmi chuya makinta qimpikurun,+
Diosninchikpa tukuy ima ruwasqantam allpa pachapa cantonpi kaqkunapas rikunqaku.+
11 ¡Asurikuychik, asurikuychik, chaymanta lluqsiychik,+ millakuypaq kaqtaqa ama imatapas hapiychikchu!+
Paypa kasqanmantaqa lluqsikuychikyá,+ amayá qachachakuychikchu,
Jehova Diospa wasinpi serviciokunata apaqkuna, amayá qachachakuychikchu.+
12 Qamkunaqa manam manchakuymantaqa ayqikunkichikchu,
manam manchakuymantaqa lluptinkichikchu,
Jehova Diosmi ñawpaqnikichikta rinqa,+
Israelpa Diosninmi qipaykichiktapas hamunqa.+
13 Runayqa+ yachaywanmi ruwanqa.
Manam pipas pay hinaqa kanqachu,
pimantapas aswan altopim kanqa, hatunchasqam kanqa.+
14 Paypa uyantam hukkunapa uyanmantapas astawan qalaypaqta ruwarurqaku,
cuerpontapas qalaypaqtam ruwarurqaku,
achka-achkam qawarayarqaku,
15 payqa chayna qawarayachkaqtam achka nacionkunata saqinqa.+
Paypa ñawpaqninpiqa kamachiqkunapas upallallam kanqa,+
paykunaqa mana uyarisqanku kaqkunatam rikunqaku,
mana uyarisqanku kaqkunapim piensanqaku.+
53 ¿Pitaq willakusqaykupi* iñirqa?+
¿Pimantaq Jehova Diosqa atiyniyuq kasqanta riqsichikurqa?+
2 Payqa paypa* ñawpaqninpim rikurinqa sachapa kallmachan hina,+ chaki allpapi sapi hinam rikurimunqa.
Rikchayninqa manam kamachiqpa rikchaynin hinachu,+
qawaptiykupas rikchayninqa manam admirakuypaq hinachu.
Ñuqaykumanta uyanta pakanmanpas hinam karqa*.
Chiqnisqam karqa, mana kaqpaqmi hapirqaniku.+
Ñuqanchikmi ichaqa unquypa tukusqanta hina qawarqanchik, Diospa ñakarichisqanta hinam qawarqanchik, qalaypaqtam qawarqanchik.
6 Ñuqanchikqa llapallanchikmi chinkasqa oveja hina kaypi-chaypi purirqanchik,+
sapakamam munasqanchikpi purikurqanchik,
Jehova Diosmi llapallanchikpa huchanchikta payman qipiykachirqa.+
Nakanapaq ovejata hinam pusarqaku.+
Imaynam ovejapas millwanta rutuptinku upallalla kan,
chaynam paypas upallalla karqa.+
8 Manam ima ruwanantapas saqirqakuchu, yanqamanta tumpaspam presocharqaku,
¿pitaq yachayta munanman pipa miraynin kasqanta*?
9 Mana allin ruwaqkunatawan kuskatam pamparqaku,+
apukunatawan kuskatam pamparqaku,+
mana allinta mana ruwachkaptinpas chaytam ruwarqaku,
llullata mana rimachkaptinpas chaytam ruwarqaku.+
10 Jehova Diospa munayninman hinam ñakarirqa, paymi hinata unqunanta saqirqa.
Ofrendata quchkaq hina hucharayku vidaykita quptikiqa,+
mirayninkunatam rikunqa, unaytam kawsachinqa+
paymi Jehova Diospa munayninta ruwanqa.+
11 Ñakarisqanwan tukuy imakuna cumplikusqanta qawaspanmi kusisqa kanqa.
Yachayninwanmi allin ruwaq yupaychaqniyqa+
12 Paymanqa chayraykum wakinkunaman hina tupaqninta qusaq,
payqa apasqanku kaqtam atiyniyuqkunawan rakinakunqa,
payqa vidantam qurqa,+
huchasapakunawan yupasqam karqa,+
achka runakunapa huchantam aparqa,+
huchasapakunaraykum tukuyta ruwarqa.+
54 Jehova Diosmi nin:
“¡Qulluq warmi kusikuymantayá qapariy! ¡Mana wachakuq warmi kusikuymantayá qapariy!+
Kusikuyá, kusikuymantayá qapariy+ wachakuq warmipa nanayninta mana riqsiq warmi.+
Saqisqa warmipa wawankunaqa achka-achkam qusayuq warmipa wawankunamantaqa”,+ nispa.
2 “Carpaykitayá hatunyachiy, kuyayllapaq carpaykitayá mastariy.+
Carpaykipa waskankunatayá chutariy,
estacankunatayá allinta takay,
amayá saqiychu imapas harkasunaykitaqa.+
3 Qamqa alliqmanwan* ichuqmanmi* miranki.
4 Amayá manchakuychu,+ qamqa manam pinqaypichu kanki.+
Amayá pinqakuychu, suyasqaykikunataqa chaskinkim,
warma kaspayki pinqaypi kasqaykitaqa qunqankim,
viudayaruspayki pinqaypi kasqaykitaqa manañam yuyankiñachu”.
6 Jehova Diosqa saqisqa warmita hinam qayasurqanki, llakisqa warmita hinam qayasurqanki.+
Sipasllaraq casarakuruptin saqisqa warmita hinam qayasurqanki”, Diosnikim chaynata nin.
7 “Ñuqaqa saqirurqaykim,
ichaqa manam una-unaychu, llakipayarispaymi ñuqaqa kaqmanta kutichimusqayki.+
8 Piñakuyniypim mana qawarirqaykichu, ichaqa manam una-unaychu karqa.+
Imaña kaptinpas wiñaypaq kuyakuyniyraykum ñuqaqa llakipayasqayki”,+ librasuqniki*+ Jehova Diosmi chaynata nin.
9 “Ñuqapaqqa kayqa Noeypa kawsakusqan punchawkuna hinam.+
Imaynam nirqani Noeypa punchawninpi yakukunapas kay allpa pachata kaqmanta mana pampananpaq,+
chaynam kunanpas nini qanwanqa manaña piñakunaypaq, qamtaqa manaña qaqchanaypaq.+
10 Urqukuna maymi kasqanmanta suchuptinpas,
muqukuna kuyuptinpas ñuqaqa hinallam qamtaqa kuyasqayki.+
Hawkayaypi kanaykipaq contrato* ruwasqanchikqa manam yanqachakunqachu”,+
llakipayasuqniki Jehova Diosmi chaynata nin.+
11 “Ñakariq warmi,+ llumpa-llumpay wayrapa chaynataq llumpa-llumpay parapa hapisqan warmi, mana pipa qawarisqan warmi.+
Llinku mituwanmi rumikikunata hapichisaq.
Azul* rumikunawanmi cimientoykikunata tiyachisaq.+
12 Torrekikunatapas puka* rumikunamantam ruwasaq.
Punkuykikunatapas llipipipiq rumikunamantam ruwasaq,
allpaykipa murallankunatapas kuyayllapaq rumikunamantam ruwasaq.
13 Warmaykikunaqa llapallanmi Jehova Diospa yachachisqan kanqaku,+
warmaykikunapa hawkayayninqa mana tukuqmi kanqa.+
14 Allin ruwaypim sumaq takyachisqa kanki.+
Ñakariyqa qanmanta karupim kanqa,+
manam imatapas manchakunkichu, manataqmi imawanpas manchakunkichu.
Chayqa qanmanqa manam chayamusunkichu.+
15 Pipas qampa contraykipi kaqqa
manam ñuqa niptiychu.
Pipas contraypi kaqqa ñawpaqnikipim wichinqa”.+
16 “Ñuqam ruwarqani nina sansata pukuq herrerotaqa,
paymi tukuy rikchaq armakunata ruwan.
Ñuqataqmi purmachiq runatapas ruwarqani.+
17 Ima arma ruwasqankupas qamtaqa manam imanasunkichu,+
juiciopi qanmanta rimasqankupas yanqam kanqa.
Chaymi Jehova Diosta yupaychaqkunapa herencianqa.
Ñuqapaqqa paykunaqa allin ruwaqkunam kanku”, Jehova Diosmi chaynata nin.+
55 ¡Yakunayasqakuna llapallaykichik hamuychik!+ ¡Yakuman hamuychik!+
Mana qullqiyuqkuna hamuychik, ¡apakuspayá mikumuychik!
Arí, hamuychik, mana qullqillawan hinaspa mana imallapaq+ vinotawan lecheta apaychik.+
2 ¿Imapaqtaq mana mikunaykichik kaqkunapi qullqikichikta tukunkichik?
¿Imapaqtaq sasawan tarisqaykichik qullqikichiktaqa tukuchkankichik yanqakunapiqa?
3 Sumaqtayá uyariwaychik, ñuqamanyá hamuychik.+
Uyariychik, uyarispaykichikqa kawsankichikmi,
uyariptikichikqa qamkunawanmi wiñaypaq contratota* ruwasaq,+
Davidman prometesqayman hinam ruwasaq, imaña kaptinpas kuyasqayman hinam ruwasaq.+
4 Ñuqaqa nacionkunapa testigon kananpaqmi churaruni,+
kamachiqninta hinam churaruni,+ nacionkunata umallinanpaqmi churaruni.+
5 Mana riqsisqayki naciontam qayanki,
mana riqsisqayki nacionkunamantam qanman kallpaylla* hamunqaku,
Jehova Diosnikiraykum hamunqaku,+ Israelpa chuya Diosninraykum hamunqaku,
payqa hatunchasunkim.+
6 Tarinapaq kachkaptinraqyá Jehova Diosta maskaychik.+
Kayllapiraq kachkaptinyá qayakuychik.+
7 Mana allin runaqa mana allin ñannintayá saqichun,+
mana allin runaqa umanpi mana allin kaqkunatayá hurquchun,
Jehova Diosmanyá kutirikuchun, payqa mana allin ruwaq runataqa llakipayaykunqam,+
Diosninchikmanyá kutirikuchun, payqa mana imata nispallanmi pampachaykunqa.+
8 Jehova Diosmi nin: “Imapas tantiasqaykunaqa manam qamkunapa tantiasqaykichik hinachu,+
ñanniykunaqa manam qamkunapa ñannikichik hinachu”, nispa.
9 Imaynam hanaq pachapas kay allpa pachapa altonpi kachkan,
chaynam ñanniykunapas ñannikichikpa altonpi kachkan,
piensasqaykunapas piensasqaykichikmantaqa aswan allinmi.+
10 Parawan lastaqa cielomantam wichimun
allpa pachapi tukuy ima wiñananpaq, tukuy ima qispinanpaq, tukuy ima rurunanpaq,
tarpuqman muguta qunanpaq, mikuqman mikuyta qunanpaq,
11 rimasqaykunapas chaynam kanqa.+
Nisqaykunaqa manam yanqallachu kanqa,+
nisqayman hinam cumplikunqa,+
imapas rimasqaykunaqa cumplikunqapunim.
urqukunawan muqukunapas qawaykususpaykichikmi kusikuymanta qaparinqaku,+
sachakunapas llapallankum kusikuymanta taqllakunqaku.+
13 Kichkakunapa kananpim cipres sachakunaña wiñanqa.+
Itanakunapa kananpim mirto sachakunaña wiñanqa.
Chaywanmi Jehova Diosqa ancha riqsisqa kanqa,+
chayqa wiña-wiñaypaqmi kanqa”.
56 Jehova Diosmi nin:
“Allin ruwayman hinayá ruwaychik,+ allin kaqtayá ruwaychik.
Yanapakuyqa hamunqañam,
allin kaqtaqa qawanqakuñam.+
2 Mayna kusisqam chayta ruwaq runaqa,
mayna kusisqam chayman hapipakuq runapa churinqa,
kasukuspan samana punchawpi samaqqa,+
mana allinkunata mana ruwaqqa.
3 Jehova Diosman asuykuq huklaw llaqtayuqqa+ manam ninanchu:
‘Jehova Diosqa runankunamantaqa rakiwanqam’, nispaqa.
Qulluq* runapas manam ninanchu: ‘Ñuqaqa chakiruq sacha hinam kachkani’”, nispaqa.
4 Jehova Diosqa nichkanmi:
“Samana punchawpi samaq qulluq* runakunamanqa,
kusikunaypaq kaqkunata ruwaqkunamanqa,
contrato* ruwasqayman hina ruwaqkunamanqa,
5 wasiy ukupim hinaspa murallay ukupim rumita sayachipusaq, sutinkutapas manam qunqasaqchu.
Churi-wawamantapas aswan allin kaqtam qusaq.
Sutinkuqa wiñaypaqmi qillqasqa kanqa,
sutinkuqa manam chinkanqachu.
6 Jehova Diosman iñikuq huklaw llaqtayuqkunataqa,
Diospa sutin kuyaqkunataqa, Jehova Diosta kuyaqkunataqa,+
Diosta yupaychay munaqkunataqa,
Samana punchawpi samaqkunataqa, samana punchawta mana yanqachaqkunataqa
hinaspa contrato ruwasqayman hina ruwaqkunataqa
Paykunaqa mañakuwananku wasiypim kusisqa kanqaku.
Altarpi kañapuwasqankutapas chaskisaqmi.
Animal nakapuwasqankutapas chaskisaqmi.
Wasiytaqa Diosta mañakuna wasiwanmi sutichanqaku, llapallan runakunapa mañakunanmi kanqa”, nispa.+
8 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi, kaypi-chaypi chiqisqa Israel runakunata huñuqmi+ nin:
“Huñunasqaña kaqkunamanqa hukkunaraqmi hukllawakamunqa”, nispa.+
9 “Purun animalkuna, llapallaykichikyá mikuq hamuychik.
Monte animalkuna, llapallaykichikyá mikuq hamuychik.+
10 Paypa llaqta cuidaq runankunaqa ñawsam kanku,+
manam imatapas rikunkuchu, manam imatapas musyankuchu.+
Paykunaqa llapallankum mana anyakuq allqu hina kanku,+
hakatyaspam wischurayanku, puñuysikim kanku.
11 Achka-achkata mikuq allqu hinam kanku,
manam imawanpas saksankuchu.
Imatapas mana yachaq michiqkunam kanku.+
Sapakamam munasqankupi purikunku.
Llapallankum mana allinkunata ruwaspa apuyanku, ninkum:
12 “Hamuychik vinoman rirusaq,
aminanchikkamayá tomasun.+
¡Paqarinpas kunan hinallam kanqa, ichaqa aswan allinmi!”, nispa.
57 Allin ruwaq runam chinkarun,
ichaqa manam pitapas imapas qukunchu.
Diosman sunqu runakunatam wañurachinku,+
ichaqa manam pipas cuentata qukunchu sasachakuykunata mana qawananpaq* wañukusqantaqa.
2 Payqa hawkayaypiñam kachkan.
Allin ñanpi puriqkunaqa llapallankum puñunankupi waqtapachkanku*.
3 “Layqa ruwaqpa wawankuna,
qamkunayá ichaqa asuykamuychik,
hukwan kakuq runapa churinkuna asuykamuychikyá, chuchumika* warmipa wawankuna asuykamuychikyá.
4 ¿Pimantataq burlakuchkankichik?
¿Pimantataq asikuchkankichik?
¿Pitataq qalluchkankichik?
¿Manachu qamkunaqa huchasapakunapawan llullakuqkunapa churin kankichik?+
5 ¿Manachu qamkunaqa kankichik hatun sachakunapawan+
llaqisapa* sachakunapa sikinpi+ huchapakunaykichikpaq yanqallaña kaqkuna?
¿Manachu qamkunaqa kankichik wayqukunapiwan
rumi kakllukunapi churikichikta wañuchiqkuna?+
6 Wayqupi lluchka rumikunam herenciaykiqa.+
Arí, chaykunam tupasuqnikiqa.
Qamqa chaykunamanpas vinotam tallirqanki, regalokunatapas qurqankim.+
¿Chaychu ñuqa kusisqa kayman? ¿Chaykunawanchu kusisqa kayman?
8 Punkupa qipanpim hinaspa punkupa qirunpim taytacha-mamachaykita yuyarinaykipaq churarunki.
Saqiruwaspaykim qalaypaq llatanakururqanki,
Qispiruspaykim puñunaykita allicharqanki.
Paykunawanmi contratota* ruwarqanki.
9 Aceitetawan perfumekunata aparikuspam Melecman* rirqanki.
Karu-karumanmi willakuqnikikunatapas kacharurqanki,
wañusqakunapa kasqanmanmi* uraykurqanki.
10 Kayman-wakman purispaykim pisiparunkiña,
ichaqa manam nirqankichu: ‘Kayqa yanqapaqmi’, nispaqa.
Kaqmantam kallpata hapirqanki.
Chayraykum qamqa mana pisipankichu.
11 ¿Pita llumpayta manchakuspaykitaq llullakurqanki?+
Ñuqataqa manam yuyariwarqankichu.+
Manam imapas qukusurqankichu.+
¿Upallalla kasqayraykuchu
hinaspa mana imatapas nisqayraykuchu mana manchakuwarqanki?+
12 Allin kaqta ruwaqtukusqaykitam yachanqaku,+ tukuy ima ruwasqaykitam+ yachanqaku,
ichaqa yanqapaqmi kanqa.+
13 Yanapaykusunaykipaq qayakuptikipas
taytacha-mamachaykikunaqa manam yanapasunkichu.+
Wayram llapallanta apanqa,
pukumuq wayram apanqa,
ñuqapi hapipakuqpaqmi ichaqa kay allpa kanqa,
sapaqchasqay urqupim yachanqa.+
14 Ninqakum: ‘¡Ruwaychikyá, ñantayá ruwaychik! ¡Ñantayá allichaychik!+
Llaqtaypa ñanninmantayá urmachiq kaqkunata wischuychik’”, nispa.
“Ñuqaqa alto-altopim yachani*, chuya sitiopim yachani,+
yachanitaqmi llakisqa sunquyuqkunawanpas hinaspa humildekunawanpas,
paykunawan kuskaqa yachani humildekunata kallpanchanaypaqmi,
llakisqa sunquyuqkunata kallpanchanaypaqmi.+
16 Manam wiñaypaqchu paykunapa contranpiqa kasaq,
manataqmi wiñaypaqchu paykunawanqa piñasqa kasaq,+
chayna kaptinqa, chayta ruwaptiyqa runach desmayarunman,+
arí, samaywan kawsaq unanchasqaykunach desmayarunman.
17 Paypa huchanraykum llumpa-llumpayta piñakurqani,
mana allinkunata ruwaspan apuyasqanraykum piñakurqani,+
paytaqa chayraykum castigarqani, piñakuspaymi manaña qawarirqaniñachu.
Payqa chaywanpas hinallam mana allin ñankunapi purirqa,+
munasqanpim purirqa.
18 Imayna kasqantam qawarqani,
ichaqa allinyachispaymi+ pusasaq,+
paypataqa kaqmantam sunqunta tiyaykachisaq,+ paywan llakipi kaqkunapatapas sunquntam tiyaykachisaq”, nispa.+
19 Jehova Diosmi nin: “Alabawanankupaqmi rimachisaq.
Karupi kaqpas, hichpapi kaqpas hawkayaypim kanqaku,+
paykunataqa ñuqam allinyachisaq”, nispa.
20 “Mana allin ruwaqkunaqa lamar qucha hinam kanku, piñasqa lamar qucha hinam kanku,
qurakunata wischuq lamar qucha hinam kanku, mituta wischuq lamar qucha hinam kanku.
21 Mana allin ruwaqkunapaqqa manam hawkayayqa kanchu”, Diosniymi chaynata nin.+
58 “¡Kallpawanyá qapariy, amayá upallaychu!
Pukusqanku waqra hinayá qapariy.
Runaykunapa mana kasukusqantayá willay,+
Jacobpa mirayninkunapa huchallikusqantayá willay.
2 Sapa punchawmi maskawanku,
ñanniykunata riqsiy munasqankutam ninku,
allin ruwaq nacion hinaraqmi chaynata ninku,
Diosninkupa kamachikuyninkunata mana saqiq hinaraqmi chaynata ninku.+
Diosman asuykuyta munaq hinaraqmi chaynata ninku,+
allin kaqta ruwanaypaqraqmi paykunaqa niwan:
3 ‘Ayunaptiykupas, ¿imaynanpitaq mana qawamunkichu?+
Huchaykurayku llakisqa kaptiykupas, ¿imaynanpitaq mana qawamunkichu?’.+
Manaqa qawarinichu ayunaspaykichik kikikichikpa munasqaykichikta maskasqaykichikraykum,
llamkapuqnikichikkunata ñakarichisqaykichikraykum.+
4 Qamkunaqa ayunaspaykichikpas peleayllapim kankichik, qaqchanakuyllapim kankichik,
qamkunaqa takanakuyllapim kankichik.
Ayunaspaykichik chaykunata ruwachkaspachu hanaq pachapi uyarinaytaraq munankichik.
5 ¿Ayunaspaykichik chaykuna ruwanaykichiktachu ñuqaqa munani?
¿Huchaykichikmanta llakisqa kanaykichiktachu ñuqaqa munani?
¿Tutura hina umaykichikta kumuykachinaykichiktachu ñuqaqa munani?
¿Qachqa pachapa hawanpi hinaspa uchpapa hawanpi puñunaykichiktachu ñuqaqa munani?
¿Chaychu qampaqqa ayunay? ¿Chaychu ñuqa Jehova Diosta kusichiwan?
6 Manam. Munasqayman hina ayunoqa:
Yanqamanta cadenasqakunata kachariymi,
yugupa kuyundankunata paskaymi,+
ñakariqkunata kachariymi,+
yugukunata chawpimanta pakiymi,
7 yarqaymanta kaqkunaman mikuykachiymi,+
wakchakunata samaykachiymi,
mana wasiyuqkunata samaykachiymi,
mana pachayuqkunata pachaykachiymi,+
aylluykikunata mana saqiymi.
8 Ayunaspayki chaynata ruwaspaykiqa achikyaq hinam kancharinki,+
chayllam allinyanki.
Mana huchayuqmi purinki,
ñuqa Jehova Diospa kanchayniypas qipaykitam hamunqa.+
9 Qayakuptikiqa ñuqa Jehova Diosmi uyariykamusqayki,
yanapaykunaypaq qayakamuptikipas ‘¡kaypim kachkani!’ nimusqaykim.
Qam ukupi kaq yuguta chinkachispaykiqa,
makikiwan pitapas mana tuqpispaykiqa, hukkunamanta imatapas mana rimaspaykiqa,+
10 yarqaymanta kaqkunaman munasqayki kaqkunata quspaykiqa+
hinaspa ñakariqkunata yanapaspaykiqa
tutayaypipas kanchankim,
tutayaypi kaspapas chawpi punchawpi hinam kanki.+
11 Ñuqa Jehova Diosmi haykapipas pusasqayki,
chaki allpapipas pisipusuqnikikunatam qusqayki,+
kallpanchasqaykim,
parqupayasqa* huerta hinam kanki,+
mana chakiq pukyu hinam kanki.
12 Ñawpaqmantaraq raqayllanña llaqtakunapas qamraykum kaqmanta pirqasqa kanqa,+
qanmi ñawpaq pirqakunapa cimientonta kaqmanta hatarichinki.+
Tuñichisqa murallakunata allichaqwanmi sutichasqa kanki,+
yachananku* sitiokunapi ñankunata allichaqwanmi sutichasqa kanki.
13 Samana punchawpi ñuqapaq akllasqa punchawrayku imapas munasqaykita mana maskaptikiqa,+
samana punchawpi kusikuptikiqa, samana punchawpi ñuqa Jehova Diospa munasqayman hina ruwaptikiqa, samana punchawta respetana punchawta hina qawaptikiqa,+
samana punchawpi munasqayki kaqkunata mana maskaptikiqa hinaspa samana punchawpi yanqakunata mana rimaptikiqa
14 ñuqa Jehova Diosraykum kusisqa kanki,
urqukunapim sillasqata altonta purichisqayki.+
Ñawpaq abueloyki Jacobpa herencianmantam mikunki,+
ñuqa Jehova Diosmi chaynata nini”.
59 Jehova Diospa atiyninqa manam pisillachu salvayta mana atinanpaqqa,+
manataqmi karutachu uyarikun mana uyarinanpaqqa.+
2 Diosnikichikmantaqa karuncharusunkichik mana allinkunata ruwasqaykichikmi.+
Huchaykichikkunaraykum payqa manaña qawarisunkichikñachu
nitaq uyarisunkichikñachu.+
3 Qamkunaqa runa wañuchiqmi kankichik,+
hucha ruwaqmi kankichik.
Llullallatam rimankichik,+ mana allinkunallatam rimapakunkichik.
4 Manam pipas rimarinchu allin ruwayman hina ruwanankupaqqa,+
juezmanpas llullallawanmi rinku.
Paykunaqa yanqakunapim hapipakunku,+ mana kaqkunatam rimanku.
Sasachakuyllatam wiksayakunku, mana allinllatam wachakunku.+
5 Kachukuq culebrapa runtuntam uqllanku,
arañapa llikantam ruwanku.+
Pipas chay runtukunata mikuqqa wañunqam,
chay runtumantaqa culebram tuqyanqa.
6 Arañapa llikanta ruwasqankuqa
manam pachakunankupaq hinachu kanqa.+
Ruwasqankuwanpas manam tapakunqakuchu,
paykunapa imapas ruwasqankuqa mana allinllam, makinkupas mana allin ruwaqllam.+
7 Chakinkupas utqaymanmi kallpan mana allinta ruwamunankupaq,
paykunaqa mana huchayuq runata wañuchinankupaqmi chaylla rinku.+
Mana allinkuna ruwasqankuwanmi runamasinkuta
llumpayta ñakarichinku hinaspa waqachinku.+
8 Paykunaqa manam yachankuchu runamasinkuwan hawka kawsakuytaqa,
ñanninkupiqa manam kanchu allin ruwayqa.+
Ñanninkutapas qiwinkum,
chayninta puriqqa manam hawkayaytaqa tarinqachu.+
9 Allin ruwayqa chayraykum ñuqanchikmanta karupi kachkan,
chayraykum allin kaqpas mana kanchu.
Achkitam munanchik, ichaqa tutayayllam,
achikyamunantam munanchik, ichaqa hinallam tutayaypi purichkanchik.+
10 Ñawsakuna hinam pirqata llachpakachachkanchik,
mana ñawiyuq hinam llachpakachachkanchik.+
Tutayaypi hinam chawpi punchawpi urmanchik,
kallpasapakunapa kasqanpiqa wañusqa hinam kanchik.
11 Osokuna hinam llapallanchik qaparichkanchik,
palomakuna hinam llakikuymanta waqachkanchik.
Allin ruway kanantam munanchik, ichaqa manam kanchu,
yanapakuy hamunantam munanchik, ichaqa ñuqanchikmanta karupim kachkan.
12 Ñuqaykupa mana kasukusqaykuqa achka-achkam qampa ñawpaqnikipiqa,+
tukuy ima huchaykum pantasqaykuta qawachiwanku.+
Ñuqaykuqa yachakunikum mana kasukusqaykutaqa,
riqsikunikupunim mana allin ruwasqaykutaqa.+
13 Jehova Diospa ñawpaqninpim huchallikururqanchik,
paytam saqirurqanchik, Diosninchiktam qipancharurqanchik,
ñakarichiyllamantam rimarqanchik, mana kasukuyllamantam rimarqanchik,+
llullakuyllam umanchikpi karqa, sunqunchikpipas rimapakuyllam karqa.+
14 Allin ruwaytam qipaman kutichinku,+
allin kaqpas karullapim kachkan,+
chiqap kaqpas llaqtapa punkunpim urmarun,
allin kaqpas manam yaykumuyta atinchu.
15 Chiqap kaqmi chinkarun,+
mana allinmanta karunchakuqkunapatam tukuy imanta apakunku.
Jehova Diospaqqa chayqa manam allinchu karqa,
allin ruwayqa manam karqachu.+
16 Manam tarirqachu ni huk runallatapas,
hukmanyarqam mana pipas harkakusqanta qawaspan,
chayta qawasqanraykum makinwan yanaparqa,
allin ruwaq kasqanraykum yanaparqa.
17 Payqa qasqu harkachikunawan churakuchkaq hinam allin ruwaywan churakurqa,
salvasqa kayninwanmi cascowan hina churakurqa.+
Pachawan churakuchkaq hinam vengakuywan churakurqa,+
llikllawan hinam imapas ruway munasqanwan wankukuykurqa.
18 Imam ruwasqankuman hinam kutichipunqa,+
piñakuytam chiqniqninkunaman kacharinqa, chiqniqninkunatam castiganqa.+
Islakunapi kaqkunamanpas imam ruwasqankuman hinam kutichipunqa.
19 Intipa siqaykunan lawpi kaqkunaqa Diospa sutintam manchakunqaku,
intipa qispimunan lawpi kaqkunaqa Jehova Diospa kanchaynintam manchakunqaku,
payqa hamunqa manchakuypaq mayu hinam,
Jehova Diospa atiyninwan kallpanchasqam hamunqa.
20 Jehova Diosmi nin: “Libraqqa*+ Sion muqumanmi hamunqa,+
huchankumanta wanakuq Jacobpa mirayninkunamanmi hamunqa”,+ nispa.
21 Jehova Diosmi nin: “Kayqa paykunawan contrato* ruwasqaymi,+ qanman qusqay atiyniywan imapas nisqaykunaqa qanmantaqa manam chinkanqachu, churikikunamantapas manam chinkanqachu, willkaykikunamantapas manam chinkanqachu, kunanmanta wiña-wiñaykamam mana chinkanqachu”, nispa. Jehova Diosmi chaynata nin.
60 “Yaw warmi,+ hatarispa kanchariy, achkikim hamurun.
Jehova Diosmi kanchasuchkanki.+
2 Tutayaymi kay allpa pachata pampanqa,
yanayaymi nacionkunata pampanqa.
Qamtam ichaqa Jehova Dios achkisunki,
hawaykipim kanchaynin kanqa.
3 Nacionkunam achkiynikiman hamunqa.+
Kamachiqkunam+ llipipipiq kanchaynikiman hamunqa.+
4 ¡Umaykita huqarispayá muyuriqnikita qawariy!
Paykunaqa llapallankum huñunakurunku, qanmanmi hamuchkanku.
Karu-karumantaraqmi qari warmaykikuna hamuchkanku,+
warmi warmaykikunatapas marqayninkupim apamuchkanku.+
5 Chay punchawkunapiqa chayta qawaspaykim kusisqallaña kanki.+
Sunquykipas pawanqam, kusikuymantam pawanqa.
Lamar quchapi tukuy ima kaqkunatam qanman apamunqaku.
Nacionkunapa tukuy imantam qanman apamunqaku.+
6 Nana-nanaq camellokunam allpaykita pampaykunqa.
Madianmantawan Efamanta+ malta camellokunam allpaykita pampaykunqa.
Saba runakunam llapallanku hamunqaku,
quritawan sachapa miski asnaq wiqintam* apamunqaku.
Jehova Diostam hatunchanqaku.+
7 Quedarpi+ llapallan ovejakunam qampaq kanqa.
Nebayotmanta+ carnerokunapas qampaqmi kanqa.
Altarmanmi apamunqaku, chaskisqam kanqa.+
Kuyayllapaq wasiytam astawan sumaqyachisaq.+
8 ¿Pikunataq kanku puyu hina pawaqkunaqa?
¿Pikunataq kanku urpikuna hina wasinkuman pawaqkunaqa?
9 Islapi yachaqkunaqa* ñuqapim hapipakunqaku.+
Tarsis botekunam ñawpachkan warmaykikunata karu-karumanta apamunanpaq.+
Qurintawan qullqintawan kuskatam apamunqa,
Diosnikipa sutinpaqmi apamunqa,
Jehova Diospaqmi apamunqa, Israelpa chuya Diosninpaqmi apamunqa.
Payqa hatunchasunkim.+
10 Murallaykikunatapas huklaw llaqtayuqkunam ruwanqa,
kamachiqkunapas runaykikunañam kanqa.+
Ñuqaqa piñakuyniypim castigarqayki,
ichaqa allin ruwaq kasqayraykum llakipayasqayki.+
11 Punkuykikunaqa haykapipas kichasqam kanqa.+
Tutapas punchawpas kichasqam kanqa.
Nacionkuna tukuy imanta apamusunaykipaqmi kichasqa kanqa,
kamachiqkunam puntata apamusunki.+
12 Mana servisuqniki nacionqa chinkanqam,
runayki kayta mana munaq llaqtaqa chinkanqam, nacionkunaqa qalaypaqmi chinkanqa.+
13 Libanopi allinnin kaqkunatam qanman apamunqaku,+
cipres sachakunata, fresno sachakunata hinaspa pino sachakunata. Llapallantam qanman apamunqaku.+
Wasiy sumaq kananpaqmi apamunqaku,
sarupakunay sitiotam ñuqaqa hatunchasaq.+
14 Ñakarichisuqnikikunapa churinkunapas qanman hamuspanmi ñawpaqnikipi qunqurakunqa.
Mana respetasuqnikikunam ñawpaqnikipi qunqurakunqa.
Paykunaqa llapallankum Jehova Diospa llaqtanwanña sutichasunki.
Israelpa chuya Diosninpa Sion llaqtanwanñam sutichasunki.+
15 Saqisqa kaptikipas, chiqnisqa kaptikipas hinaspa kasqayki ukunta mana puriptinkupas+
wiñaypaq hatunchasqa kanaykipaqmi tukuyta ruwasaq,
wiñaypaq ancha kusikusqa kanaykipaqmi tukuyta ruwasaq.+
16 Imaynam mamapas wawanta ñuñun,
chaynam nacionkunapas chaynataq kamachiqkunapas imapas pisipusuqnikita qusunki.+
Qamqa chaynapim yachanki ñuqa Jehova Diosqa yanapaqniki kasqayta
hinaspa Jacobpa atiyniyuq Diosninqa librasuqniki* kasqayta.+
17 Broncepa rantinpim qurita apamusaq,
fierropa rantinpim qullqita apamusaq,
kullupa rantinpim bronceta apamusaq,
rumipa rantinpim fierrota apamusaq.
Hawkayaytam umalliqkunata hina qampaq churasaq.
Allin ruwaytam qanmanta nanachikuqkunata hina churasaq.+
18 Mana allin ruwaymantaqa manañam uyarikunqañachu allpaykipiqa.
Chinkachiymantawan tuñichiymantaqa manañam uyarikunqañachu allpayki ukupiqa.+
Murallaykikunatam sutichanki Waqaychaywan,+ punkuykikunatam sutichanki Hatunchaywan.
19 Punchawqa manam intiñachu achkisunki,
tutanpas manam killañachu kanchasunki.
Jehova Diosmi wiñaypaq kanchasuqnikiqa kanqa.+
Diosnikim sumaq kaynikiqa kanqa.+
20 Intikiqa manañam siqaykunqañachu,
killaykipas manañam wañunqañachu.
21 Llaqtaykipi runaykikunaqa allin ruwaqñam kanqaku.
Paykunam kay allpapiqa wiñaypaq yachanqaku.
Paykunaqa plantasqay ikllim* kanku, makiywan ruwasqaymi paykunaqa kanku,+
hatunchasqa kanaypaq ruwasqaymi kanku.+
22 Aschalla kaqmi waranqaman miranqa,
mana kaqpaq hapisqankuqa atiyniyuq nacionmi kanqa.
Ñuqa Jehova Diosmi chaytaqa tiempollanpi ruwasaq”.
61 Llapallan kamachiq Jehova Diospa atiyninmi ñuqapi kachkan,+
Jehova Diosmi ñuqataqa akllawarqa allin willakuymanta llampu sunqukunaman willakunaypaq.+
Llakisqa sunquyuqkunapa sunqunta tiyaykachinaypaqmi kachamuwarqa,
wichqasqa kaqkuna kacharisqa kanankumanta willakunaypaqmi kachamuwarqa,
presochasqakuna qawarikunankumanta willakunaypaqmi kachamuwarqa,+
2 llampu sunqukunata Jehova Dios llakipayanan watamanta willakunaypaqmi kachamuwarqa,
imam ruwasqankuman hina Diosninchikpa ruwanan punchawmanta willakunaypaqmi kachamuwarqa,+
llakisqa kaqkunapa sunqunta tiyaykachinaypaqmi kachamuwarqa,+
3 Sionmanta waqaqkunata waqaychanaypaqmi kachamuwarqa,
uchpata umankuman maqchinaymantaqa alaqakunataña umanman churanaypaqmi kachamuwarqa,
llakikuymantaqa kusikuypaq aceitetaña qunaypaqmi kachamuwarqa,
hukmanyaymantaqa hatunchana llikllata qunaypaqmi kachamuwarqa.
“Allin ruwaq hatun sachakuna” nispañam sutichanqaku,
“Jehova Diospa plantasqan” nispañam sutichanqaku hatunchasqa kananpaq.+
4 Paykunam ñawpaq raqaykunata kaqmanta pirqanqaku,
mana imapa kanan sitiokunatam hatarichinqaku,+
tuñisqa kaq llaqtakunatam kaqmanta pirqanqaku,+
una-unay wata mana imayuq sitiokunatam hatarichinqaku.+
5 “Mana riqsisqakunam hamunqaku, hinaspankum ovejaykichikta michinqaku,
huklaw llaqtayuqkunam+ allpaykichikpi llamkapusunkichik hinaspa uvas chakraykichikpi llamkapusunkichik.+
6 ‘Jehova Diospa sacerdotenkuna’ nispañam qamkunataqa sutichasunkichik,+
‘Diosninchikpa yupaychaqninkuna’ nispañam sutichasunkichik.
Qamkunapaqmi nacionkunapa tukuy iman kanqa,+
kusikuyllawanñam rimankichik nacionkunapa tukuy imanta chaskisqaykichikmanta.
7 Pinqaypi kanaykichikmantaqa chaskisqaykichikmanta huk chaynatawanraqmi chaskinkichik,
pinqaypi kanankumantaqa runaykunaqa chaskisqankumantam kusikuymanta qaparinqaku.
Arí, paykunaqa allpankupim chaskisqankumanta huk chaynatawan chaskinqaku.+
Paykunaqa wiña-wiñaypaqmi kusisqa kanqaku.+
9 Nacionkunapim mirayninqa ancha riqsisqa kanqa,+
llaqtakunapim mirayninkunaqa ancha riqsisqa kanqa.
Pipas paykunata rikuqqa yachanqam
Jehova Diospa yanapasqan miraykuna kasqankuta”.+
10 Jehova Diosraykum ancha-ancha kusisqa kasaq.
Diosniyraykum sunquypas kusisqa kanqa.+
Payqa pachawan pachaykachiwanmanpas hinam salvaykuwan,+
payqa allin ruwaywanmi pachawan hina pacharachiwan,
sacerdotepa uma wankunanwan wankusqa casarakuq qari hinam kachkani,+
casarakunanpaq alaqankunawan churakuq warmi hinam kachkani.
11 Imaynam allpapipas kawsaykuna qispin,
imaynam huertapipas tarpusqanku wiñan,
chaynam llapallan kamachiq Jehova Diospas
allin ruwaytawan+ hatunchayta+ llapallan nacionkunapa ñawpaqninpi wiñachinqa.
62 Sionraykum mana upallasaqchu,+
Jerusalenraykum tukuyta ruwasaq,
allin ruway inti hina kancharinankamam tukuyta ruwasaq,+
salvasqa kayninku nina hina ratanankamam tukuyta ruwasaq.+
2 “Yaw warmi,+ nacionkunam allin ruwasqaykita qawanqaku,
llapallan kamachiqkunam ancha riqsisqa kasqaykita qawanqaku.+
Musuq sutiwanñam sutichasqa kanki,+
kikin Jehova Diosmi chay sutiwanqa sutichasunki.
3 Jehova Diospa makinpim kuyayllapaq corona hina kanki,
kamachiqpa uma wankunan hinam Diosnikipa makinpi kanki.
Diospa kusikuyninwan sutichasqañam qamqa kanki.+
allpaykitapas Casarasqa warmiwanmi sutichanqaku.
Jehova Diosqa qanwanmi kusikunqa,
allpaykipas casarasqa warmi hinañam kanqa.
5 Imaynam qariwan manaraq puñuq warmiwan musupas casarakun,
chaynam runaykikunapas qanwan casarakunqa.
Imaynam casarakuq warmipas casaraqninpa kusikuynin,
chaynam qampas Diosnikipa kusikuynin kanki.+
6 Jerusalen llaqta, pirqaykikunapim llaqta cuidaq runakunata churaruni.
Tutapas punchawpas paykunaqa manam upallallaqa kanankuchu.
Jehova Diosmanta rimaqkuna, qamkunaqa
amayá samaychikchu,
7 paytaqa amayá samachiychikchu Jerusalenta allinta takyachinankama,
amayá samachiychikchu enteron allpa pachapi runakuna hatunchanankama”.+
8 Jehova Diosmi alliq* makinta huqarispan nirqa, kallpasapa makinta huqarispanmi nirqa:
“Chiqnisuqnikikunamanqa manañam qusaqñachu kawsaynikikunataqa,
huklaw llaqtayuqkunamanpas manañam qusaqñachu sasawan ruwakusqayki vinotaqa.+
9 Kawsayta huñuqkunañam mikunqaku hinaspam Jehova Diosta hatunchanqaku,
uvasta pallaqkunañam vinotaqa tomanqaku, sapaqchasqa wasiypa pationkunapim upyanqaku”, nispa.+
10 Lluqsiychik, punkunkunatayá lluqsiychik.
Runakunapaqyá ñanta kichaychik.+
Ñantayá ruwaychik.
Ñanmantayá rumikunata wischuychik.+
Llaqtakuna qawanankupaqyá qiruta sayachiychik.+
11 Allpa pachapa cantonkamam Jehova Dios willachichkan:
“Sionpa wawantayá niychik:
‘¡Qaway! Salvasqañam kanki.+
¡Qaway! Payqa tukuy imayuqmi hamuchkan,
qunan kaqkunapas ñawpaqninpim kachkan’”, nispa.+
12 Paykunataqa “Diospa sapaqchasqankuna” ninqakuñam, “Jehova Diospa librasqankuna*”+ ninqakuñam,
qampas Maskasqanku llaqtawan sutichasqañam kanki, Mana saqisqa llaqtawan sutichasqañam kanki.+
63 ¿Pitaq wak Edonmanta hamuchkan?+
¿Pitaq wak Bozramanta hamuchkan?+ ¿Pitaq wak llipipipiyllaña* hamuchkan?
¿Pitaq wak suma-sumaq pachayuqllaña hamuchkan?
¿Pitaq wak hatun atiywan hamuchkan?
“Ñuqam kani, imam kaqta rimaqmi kani,
yanapanaypaq atiyniyuqmi kani”.
2 ¿Imaynanpitaq pachaykiqa puka kachkan?
¿Imaynanpitaq uvas saruqpa pachan hina kachkan?+
3 “Uvastaqa sapallaymi sarurqani.
Manam pipas saruysiwarqachu.
Piñakuspaymi sarurqani,
llumpayta piñakuspaymi saruparqani.+
Yawarninmi pachayman pawaykuwarqa,
yawarwan manaña rikuymi karqa.
5 Qawarqanim, ichaqa manam pipas yanapawaqniyqa karqachu,
munayniyta ruwanaypaq mana pipas yanapawasqanraykum hukmanyasqa karqani.
Atiyniywanmi salvarqaykichik,+
piñakuyniymi ñuqataqa yanapawarqa.
6 Piñakuyniypim llaqtakunata saruparqani,
piñakuyniywanmi sinkachirqani,+
yawarninkutam chaqchurqani”.
7 Imaña kaptinpas kuyakuq kayninpi Jehova Diospa ruwasqankunamantam rimasaq,
Jehova Diosta hatunchanapaq ruwasqankunamantam rimasaq,
Jehova Diosqa ñuqanchikraykum tukuy imata ruwarqa,+
Israelpa mirayninkunapaqmi allin kaqkunata ruwarqa,
llakipayakuyninraykum hinaspa kuyakuyninraykum* chaykunataqa ruwarqa.
8 Diosmi nirqa: “Paykunaqa runaykunam, ñuqaman sunqu churikunam kanqaku”, nispa.+
Chayraykum payqa yanapaqninña rikurirurqa.+
9 Paykuna llakisqa kaptinkum paypas llakisqa karqa.+
Paypa willakuqninmi paykunataqa yanapaykurqa.+
Kuyasqanraykum hinaspa llakipayasqanraykum paykunataqa kaqmanta rantirqa,+
paykunataqa ñawpaqmantaraqmi huqariykuspan marqakuykurqa.+
10 Paykunam ichaqa mana kasukuspanku+ chuya espiritunta* hukmanyachirqaku.+
11 Paykunaqa ñawpaq kaqkunatam yuyarirqaku,
Moisespa punchawninkunatam yuyarirqaku, nirqakum:
“¿Maytaq lamar quchamanta+ ovejanta michiqkunawan hurqumusuqnikichik Diosqa?+
¿Maytaq atiyninta* payman quqqa?+
12 ¿Maytaq atiyniyuq makinwan Moisespa alliq* makinta yanapaqqa?+
¿Maytaq sutin wiñaypaq yuyarisqa kananpaq paykunapa ñawpaqninta yakukuna kichaqqa?+
13 ¿Maytaq mana urmachispa piñallaña yakunta purichisuqnikichikqa?
¿Maytaq mana urmanaykichikpaq caballota hina pampanta pusasuqnikichikqa?
14 Imaynam animalpas puñuykunanpaqqa pampata maskan,
chaynam Jehova Diospas atiyninwan samaykachisurqankichik”,+ nispa.
Runaykikunataqa chaynatam pusarqanki,
sutiki ancha riqsisqa kananpaqmi chaytaqa ruwarqanki.+
15 Hanaq pachamantayá qawarimuy, sumaqtayá qawarimuy,
alto-altopi chuyay-chuyay hinaspa suma-sumaq sitiomantayá qawarimuy.
¿Imaynanpitaq manaña qawariwankikuñachu? ¿Imaynanpitaq manaña atiynikiwan yanapawankikuñachu?
¿Maytaq kuyapayakuyniki?+ ¿Maytaq llakipayakuyniki?+
Qalaypaqmi saqiruwankiku.
Jehova Diosllayku, qamqa taytaykum kanki.
Qamqa ñawpaqmantaraqmi librawaqniykuwan* sutichasqa kanki.+
17 Jehova Dioslláy, ¿imaynanpitaq saqinki ñannikikunamanta karunchakunaykuta?
¿Imaynanpitaq saqinki sunquyku rumiyananta? Sunquyku rumiyarusqanraykum manaña kasukuykikuñachu.+
Yupaychaqnikikunaraykuyá kutimuy,
runaykikunaraykuyá kutimuy.+
18 Sapaqchasqayki runaykikunapam karqa, ichaqa manam unaychu paykunapa makinpiqa karqa.
Chiqniwaqniyku runakunam wasikita saruparunku.+
19 Una-unayñam mana kamachisqayki runakuna hina kachkaniku,
sutikita mana apaq runakuna hinam kachkaniku.
64 ¡Mayna allinraq kanman karqa hanaq pachata llikchiruspa uraykamuyniki!
¡Ñawpaqnikipi urqukunata katkatatachiyniki!
2 ¡Yakuta timpuchiq chaki yanta hinach kanman karqa!
¡Chayna kaptinqa chiqnisuqnikikunach sutikita yachanmanku,
nacionkunach ñawpaqnikipi katkatatanmanku!
3 Mana rikusqayku kaqkunatam ruwarqanki, mana suyasqayku kaqkunatam ruwarqanki.+
Uraykamuptikim urqukunapas ñawpaqnikipi katkatatarqa.+
4 Huk Diosmantaqa manam uyarikurqachu, haykapipas manam uyarikurqachu.
Qanmanta huk Diostaqa manam pipas rikurqachu,
mana amispa suyaqkunapaq imapas ruwaqtaqa manam pipas rikurqachu.+
5 Allin kaqta kusisqa ruwaqkunawan tupaykuqmi rirqanki,+
yuyasuqnikikunawan tupaykuqmi rirqanki,
ñannikipi puriqkunawan tupaykuqmi rirqanki.
Huchallapi purisqaykuraykum qamqa piñakurqanki.+
Una-unaymi huchallapi purirqaniku, ¿yaqaraqchu yanapaykusqa kaymanku?
6 Llapallaykum millakuypaqña rikuriruniku,
allin ruwayniykuqa warmipa yawarpakunanpaq latapa hinam.+
Llapallaykum llaqi* hina chakisaqku,
pantasqallaykum wayra hina apawanqaku.
7 Manam pipas kanchu sutikimanta qayakusuqnikiqa,
manam pipas kanchu maskasuqnikiqa, manam pipas kanchu hapipakusuqnikiqa.
Qamqa manañam qawariwankikuñachu,+
huchaykuraykum qalaypaqña kachkaniku.
8 Jehova Diosllayku, kunanqa qanmi taytayku kanki.+
Ñuqaykuqa mitum kaniku, qamñataqmi ruwawaqniyku kanki,+
llapallaykum makikiwan ruwasqaykikuna kaniku.
9 Jehova Dioslláy, amayá llumpaytaqa piñakuychu,+
pantasqaykutaqa amayá wiñaypaqqa yuyarayaychu.
Ama hina kaspayá qawarillawayku, llapallaykum runaykikuna kallaniku.
10 Sapaqchasqayki llaqtaykikunam kunanqa chunniqña.
Sion muqum chunnirun,
Jerusalenmi pasaypaq mana imayuq qiparun.+
11 Ñawpaq abueloykupa hatunchasunayki chuya wasiykutam* kañarunku,
kuyayllapaq wasiykutam kañarunku,+
kuyayllapaq kaqkunapas llapallanmi purmarun.
12 Jehova Dioslláy, ¿manachu imatapas ruwanki? ¿Manachu imatapas ninki?
¿Hinallachu saqinki ñakarichiwanankuta?+
65 “Ñuqamanta mana tapukuqkuna maskawanantam saqikurqani,
mana maskawaqniykuna tariwanantam saqikurqani.+
Sutiymanta mana qayakuq naciontam nirqani: ‘Kayqaya kaypi kachkani, kayqaya kaypi kachkani’, nispay.+
2 Tukuy punchawmi mana kasukuq runakunaman,+
mana allin ñanpi puriqkunaman+
hinaspa kikinkupa tantiasqankuman hina ruwaqkunaman makiyta haywarirqani,+
3 kay runakunaqa uyaypipunim tukuyta niwanku,+
huertakunapim animalkunata nakanku,+ adobe pirqapa hawankunapim quntichinku.
4 Panteonpim tiyanku,+
tutanpas pakakusqallankupim* kanku,
kuchi aychatam mikukunku,+
mankankupipas millakuypaq mikuyllam.+
5 Paykunaqa ninkum: ‘Chayllapi sayay, ama asuykamuwaychu,
ñuqaqa qanmanta aswan chuyam kani*’, nispa.
Paykunaqa sinqaypi qusni hinam kanku, chisyay rataq nina hinam kanku.
6 Ñawpaqniypim qillqasqa kachkan,
ñuqaqa manam hawkallachu kasaq,
imam ruwasqankuman hinam ruwasaq,+
arí, imam ruwasqankuman hinam ruwasaq,
7 huchankumantam tukuyta ruwasaq,
ñawpaq abuelonkupa huchanmantam tukuyta ruwasaq”,+ Jehova Diosmi chaynata nin.
“Urqukunapi quntichisqankuraykum hinaspa muqukunapi piñachiwasqankuraykum+
imam ruwasqankuman hina paykunataqa castigasaq”.
8 Jehova Diosmi nin:
“Imaynam vinopaq uvasmantapas ninku:
‘Ama rutuychu, chaymantaqa imallapas kanmanraqmi’, nispa,
chaynam yupaychaqniykunatapas mana lliwtachu tukusaq.+
9 Jacobmantam huk miray kanqa,
Judamantam urquykunawan qipaq kanqa,+
akllakusqaykunam wak allpata hapikunqaku,
10 Maskawaqniy runaykunaqa Saronpim+ ovejankuta michinqaku,
Acor wayqupas+ vacankupa sayananñam kanqa.
11 Qamkunam ichaqa Jehova Diosta saqirunkichik,+
sapaqchasqay urquytam qunqarunkichik,+
Suerte qukuq taytachapa mesanpim tukuyta churankichik,
ima pasasunaykichikmanta yachaq taytachapaqmi vinota churankichik.
12 Qamkunaqa chayraykum espadawan wañunkichik,+
wañunaykichikpaqmi llapallaykichik qunqurakunkichik,+
ñuqaqa qayarqaykichikmi, ichaqa manam rimarirqankichikchu,
ñuqaqa rimarqanim ichaqa manam uyarirqankichikchu,+
chiqnisqay kaqkunatam hinalla ruwarqankichik,
mana munasqay kaqkunatam akllarqankichik”, nispa.+
13 Chayraykum llapallan kamachiq Jehova Diosqa nichkan:
“Yupaychaqniykunaqa mikunqakum, qamkunam ichaqa yarqaymanta kankichik.+
Yupaychaqniykunaqa yakutam tomanqaku,+ qamkunam ichaqa yakumanta kankichik.
Yupaychaqniykunaqa kusisqam kanqaku,+ qamkunam ichaqa pinqaypi kankichik.+
14 Yupaychaqniykunaqa sunqunkupi kusisqa kasqankuraykum kusikuymanta qaparinqaku,
qamkunam ichaqa sunquykichikpi llakisqa kasqaykichikrayku qaparkachankichik,
ancha llakisqa kasqaykichikraykum waqankichik.
15 Qamkunapa sutikichikqa akllakusqaykuna ñakananpaqmi kanqa,
llapallan kamachiq Jehova Diosmi sapakamata wañuchisunkichik,
yupaychaqninkunatam ichaqa huk sutiwan sutichanqa.+
16 Pipas kay pachapi bendicionta maskaqqa,
imam kaqta rimaq* Diospa bendecisqanmi kanqa,
pipas kay pachapi imatapas prometekuqqa,
imam kaqta rimaq Diospa sutinpim ninqa.+
Ñawpaq sasachakuykunaqa qunqasqañam kanqa,
manañam kanqañachu.+
17 Ñuqaqa musuq cielotawan musuq allpa pachatam unanchasaq,+
ñawpaq kaqkunaqa qunqasqañam kanqa,
manañam sunquykichiktaqa llakichinqañachu.+
18 Kusikuychikyá, wiñaypaqyá kusikuychik, musuqmantam unanchasaq.
Ñuqaqa Jerusalentam unanchasaq, kusikunankupaqmi unanchasaq,
runankunatapas kusikunankupaqmi unanchasaq.+
19 Jerusalenraykum kusikusaq, runaykunaraykum kusikusaq,+
manañam waqayqa uyarikunqañachu, manañam llakikuymanta qapariyqa uyarikunqañachu”, nispa.+
20 “Wawakunapas manam iskay-kimsa punchawllachu kawsanqa,
yuyaqkunapas qalaypaq machuyaspankuñam wañunqa.
100 watanpi wañukuqqa musullaraq kachkaspa wañukuq hinam kanqa,
huchallikuqqa 100 watayuqña kaspanpas ñakasqam kanqa*.
21 Wasikunatam ruwanqaku, hinaspam chaypi yachanqaku.+
Uvas chakrayuqmi kanqaku, hinaspam rurunta mikunqaku.+
22 Wasikunataqa ruwanqaku manam hukkuna yachanankupaqchu,
uvas chakrankupas kanqa manam hukkuna mikunankupaqchu.
Runaykunaqa sachakuna hinam una-unayta kawsanqa,+
akllakusqaykunaqa imapas ruwasqankuwanmi kusisqa kanqaku.
23 Manam yanqapaqchu imatapas ruwanqaku,+
churi-wawankupas manañam ñakarinqakuchu,
paykunaqa kanku Jehova Diospa bendecisqan miraykunam,+
paykunapas chaynataq mirayninkupas paypa bendecisqanmi kanqaku.+
24 Manaraq qayakamuwachkaptinkum ñuqaqa yanapaykusaq,
rimayta manaraqpas tukuchkaptinkum ñuqaqa uyariykusaq.
25 Atuqwan chitachapas kuskañam mikunqa,
leonpas toro hinam pastotaña mikunqa,+
culebrapas allpatañam mikunqa.
Manañam imatapas imananqakuñachu, sapaqchasqay urquypiqa manañam imatapas wañuchinqakuñachu”, Jehova Diosmi chaynata nin.+
¿Maypitaq qamkunaqa ñuqapaq wasita ruwawaqchik?+
¿Maypitaq kanman samarinay wasiqa?”, nispa.+
Ñuqaqa yanapasaq llampu sunquyuqkunatam,
hukmanyasqa kaqkunatam, nisqaykunawan katkatataqkunatam.+
3 Torota nakaqqa runatapas wañuchichkanman hinam.+
Ovejata nakaqqa allqupa kunkantapas qiwichkanman hinam.+
Ofrendata quqqa... ¡kuchipa yawarnintapas quchkanman hinam!+
Ima punchawtapas yuyarinapaq inciensota*+ quqqa allin kaqmanta rimaq layqa ruwaq hinam.+
Paykunaqa munasqankuman hinam purinku,
millay kaqkunawanmi kusikunku*.
4 Paykunaman ima ñakariyta kacharinaypaqmi tantiasaq,+
manchakusqanku kaqkunatam paykunaman kacharisaq.
Qayaptiyqa manam pipas rimarirqachu,
rimaptiyqa manam pipas uyarirqachu.+
Chiqnisqay kaqkunatam hinalla ruwarqaku,
mana munasqay kaqkunata ruwanankupaqmi akllarqaku.+
5 Nisqankunawan katkatataqkuna, Jehova Diospa nisqankunata uyariychik:
“Chiqnisuqnikichik llaqtamasikichikkunaqa, sutiyrayku qipanchasuqnikikunam nirunku:
‘Jehova Diosyá hatunchasqa kachun’, nispa.+
Diosmi rikuriykamuspan qamkunamanqa kusikuyta apamusunkichik, paykunam pinqaypiqa kanqaku”.+
6 ¡Llaqtapi chaqwam uyarikuchkan, Diospa wasinpi* qapariymi uyarikuchkan!
Chiqniqninkunamanqa Jehova Diospa ñakariy kacharisqanmi chayqa.
7 Manaraq punchawninpim unqukurun,+
manaraq nanay hapichkaptinmi qari wawata wachakurun.
8 ¿Yaqachu pipas chay pasakusqanmanta uyarirqa?
¿Yaqachu pipas chaykuna pasakusqanta rikurqa?
¿Yaqachu huk punchawllapi llaqta rikurinman?
¿Yaqachu huk nacion hukllata rikurinman?
Sionmi ichaqa nanaynin hapiruptillan wawankunata wachakurun.
9 Jehova Diosmi nin: “¿Wachakunanta saqichkaspaychu qispikunantañataq harkakuyman?”, nispa.
Diosnikim nin: “¿Unqukunanta saqichkaspaychu qispikunantañataq harkakuyman?”, nispa.
10 Jerusalenwanyá kusikuychik, paywanyá kusisqa kaychik,+ payta llapallan kuyaqkuna.+
Llakipi kaqkuna, paywanyá llapallaykichik anchata kusikuychik,
11 saksanaykichikkamam ñuñunkichik, sunquykichikmi tiyaykunqa,
saksay-saksaytam ñuñunkichik, tukuy imayuq kasqanwanmi kusikunkichik.
12 Jehova Diosmi nichkan:
“Paymanmi hawkayayta apamusaq, paypa hawkayayninqa mayu hinam kanqa,+
nacionkunapa tukuy imantam apamusaq, chayqa lluqlla hinam kanqa.+
Payqa ñuñususpaykichikmi marqayninpi apasunkichik,
muqunpim taqllapayaspa tusuchisunkichik.
13 Imaynam mamapas wawan waqaptin kuyakuywan taqllapayaykun,
chaynam ñuqapas sunquykichikta tiyaykachisaq,+
Jerusalenraykum qamkunapa sunquykichikqa tiyaykunqa.+
14 Chayta qawaspam qamkunaqa kusisqallaña kankichik,
tulluykichikpas llanllay-llanllay qura hinam kanqa.
Jehova Diosqa yupaychaqninkunamanmi atiyniyuq makinta qawachinqa,
chiqniqninkunapaqmi ichaqa piñasqa kanqa”, nispa.+
15 “Diospa carretankunaqa llumpa-llumpay wayra hinam,+
Jehova Diosqa nina hinam hamunqa,+
piñakuyninta kacharinanpaqmi hamunqa,
ninata hinam piñakuyninta kacharimunqa.+
16 Jehova Diosqa nisqanman hinam ninata kacharimunqa,
arí, espadanwanmi llapallan runata wañuchinqa,
Jehova Diospa wañuchisqan runakunaqa achkallay-achkam kanqa.
17 Chawpipi kaqpa qipanta huertakunaman* yaykunankupaq chuyanchakuqkunawan mayllakuqkunaqa,+ kuchi aychata mikuqkunaqa,+ millakuypaq kaqkunata mikuqkunaqa hinaspa ukuchata mikuqkunaqa+ llapallankum tukunqaku, Jehova Diosmi chaynata nin. 18 Ñuqaqa yachanim imam ruwasqankutawan imam piensasqankuta. Llapallan nacionkunamanta runakunata huñunaypaqmi hamusaq, tukuy rikchaq rimayniyuqkunata huñunaypaqmi hamusaq, paykunapas hamuspankum atiyniywan tukuy ima ruwasqayta qawanqaku”.
19 “Chawpinkupim señalta churasaq, ayqiqkunamanta wakintañataqmi nacionkunaman kachasaq, ñuqamanta haykapipas mana uyariq nacionkunamanmi kachasaq, atiyniywan ruwasqayta haykapipas mana qawaq nacionkunamanmi kachasaq: Tarsismanmi kachasaq,+ Pulmanwan Ludmanmi kachasaq,+ chaylawkunapiqa flechawanmi hichu-hichu kanku, Tubalmanwan Javanmanmi kachasaq,+ karu-karupi kaq islakunamanmi kachasaq, tukuy ima ruwasqaymantam nacionkunapi willakunqaku.+ 20 Kuyakuyninkuta hinam Jehova Diosman apamunqaku llapallan nacionpi wawqikichikkunata,+ sapaqchasqay urquymanmi apamunqaku, Jerusalenmanmi apamunqaku, caballokunapim apamunqaku, carretakunapim apamunqaku, uchuy carretachakunapim apamunqaku, mulakunapim apamunqaku, allin kallpaq camellokunapim apamunqaku, imaynam Israel runakunapas mayllasqa puyñupi Jehova Diospa wasinman kuyakuyninkuta apamunku, chaynatam apamunqaku”, Jehova Diosmi chaynata nin.
21 Jehova Diosmi nin: “Paykunamanta wakintam akllasaq sacerdote kanankupaq, Leviy ayllu hina kanankupaq”, nispa.
22 Jehova Diosmi nin: “Musuq cielotawan musuq allpa pachata+ unanchasqayqa wiñaypaqmi ñawpaqniypi kanqa, chaynam miraynikipas wiñaypaq kanqa, sutikichikpas wiñaypaqmi kanqa”, nispa.+
23 Jehova Diosmi nin: “Sapa llullu killam, sapa samana punchawmi,
ñawpaqniypi qunqurakunankupaq llapallanku hamunqaku”, nispa.+
24 “Paykunaqa, lluqsispankum qawanqaku mana kasukuwaqniy runakunapa ayanta,
paykunata mikuq urukunaqa manam wañunqachu,
paykunata rupaq ninaqa manam wañunqachu,+
paykunataqa llapallan runakunam millakunqa”.
“Isaias” ninanqa: “Jehova Diospa yanapakuynin”, ninanmi.
Utaq: “Revelacionpi”.
Kayqa karqa miski asnaq kutacha hinam.
Utaq: “Qullqipaq piwanpas kakuq”.
Utaq: “Runa wañuchiqkunaña”.
Kaypiqa nichkan chulluchisqanku qullqipa qanranmantam.
Kaypiqa yaqachusmi rimachkan taytacha-mamachata yupaychanapaq sachakunamantawan huertakunamanta.
Utaq: “Rapiyuq”.
Utaq: “Linazapa qaran”.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Musarañakunaman”, nispam.
Utaq: “Profetamanpas”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Culebrata tusuchiqmanpas”.
Kaypiqa nichkan mana qusayuq hinaspa mana wawayuq kasqanrayku pinqaypi kaymantam.
Utaq: “Chikllichimusqanpas”.
Utaq: “Tiyaqkuna”.
Utaq: “Huk bato”. Qaway B14 kaq yachachikuyta.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Huk homer”, nispam. Qaway B14 kaq yachachikuyta.
Utaq: “Huk efallata”. Qaway B14 kaq yachachikuyta.
Utaq: “Salsalyakuna”.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Seolpas”, nispam. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Ancha riqsisqa runankunapas”.
Utaq: “Kaspitam”.
Utaq: “Templonmanmi”.
Utaq: “Tiyanipas”.
Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Diezmo”.
Utaq: “Manam yaykuyta atirqachu”.
“Sear-jasub” ninanqa: “Wakillanmi kutimunqa”, ninanmi.
Ichapas kanman: “Manchachimusun”, niqpas.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Seol”, nispam. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
“Emanuel” ninanqa: “Diosqa ñuqanchikwanmi kachkan”, ninanmi.
Utaq: “Siksichinqa”.
Utaq: “Imapapas miskintam”.
Utaq: “Rumichakuna hina qullqipa”.
Utaq: “Cincelwan qillqay”.
“Maer-salal-as-baz” ninanqa yaqachusmi “chiqniqnin runakunapa tukuy imanta apanankupaq utqayman riy” ninan.
Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Profetisam”.
Qaway Isaias 7:14 nisqanta.
“Diosqa ñuqanchikwanmi kachkan” nispam ninku hebreo rimaypi “Emanuel” ninanta. Qaway Isaias 7:14; 8:8 nisqanta.
Utaq: “Tiyaqkunapaqpas”.
Utaq: “Simin ukullapi rimaqkunata”.
Utaq: “Botaskunapas”.
Kaypiqa rimachkan Israelmantam.
Utaq: “Chikllipanta”.
Ichapas kanman: “Palmerapa llaqinta utaq suqusta”, niqpas.
Utaq: “Mana imam kaqta willakuq profetakuna”.
Utaq: “Paña”.
Utaq: “Lluqi”.
Utaq: “Tapata”.
Kaypiqa rimachkan 5 versiculopiwan 24 versiculopi Asiria runamantam.
Kaypiqa rimachkan Diosmantam.
Utaq: “Tiyaq”.
Utaq: “Chikllimunqa”.
Utaq: “Leopardopas”.
Ichapas kanman: “Malta toropas leonwan kuskañam mikunqaku”, niqpas.
Utaq: “Pajataña”.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Makinta haywarinqa”, nispam.
Kayqa Babilonia llaqtam.
Ichapas kanman: “Chakichinqam”, niqpas.
Kaypi Jehova sutitaqa Jah nispapas nichwanmi.
Utaq: “Tiyaq”.
Utaq: “Revelacionpi”.
Kaypiqa yaqachusmi rimachkan Qalalu sutiyuq lucerokunamantawan hichpanpi lucerokunamanta.
Utaq: “Tiyaq”.
Ichapas kanman: “Cabrakuna kaqlla demoniokunañam”, niqpas.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Seolpas”, nispam. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Seolman”, nispam.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Seolmanmi”, nispam.
Utaq: “Chikllipa”.
Utaq: “Punta naceq”.
Utaq: “Tapanmanta”.
Utaq: “Tiyachunku”.
Kaypiqa rimachkan imaña kaptinpas hinalla kuyakuq kasqanmantam.
Utaq: “Chikllipankunapas”.
Ichapas kanman: “Chiraw tiempo frutaykirayku hinaspa cosecharayku peleaspa qapariyqa tukurunmi”, niqpas.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Llamkapakuqpa kimsa wata llamkaynin hinam”, nispam.
Utaq: “Cebada”.
Kayqa karqa miski asnaq kutacha hinam.
Kaypiqa rimachkan murallayuq utaq mana yaykuy atina llaqtamantam.
Utaq: “Chikllinta”.
Utaq: “Tiyaqkuna”.
Ichapas kanman: “Maymi kasqaymantam qawamusaq”, niqpas.
Utaq: “Chikllipankunaqa”.
Utaq: “Faraonpa”.
Utaq: “Menfis”.
Utaq: “Chikllipas”.
Ichapas kanman: “Palmerapa llaqinpas utaq tullunpas”, niqpas.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Tartanta”, nispam.
Utaq: “Raskiy”.
Utaq: “Ukun pachayuqllam”.
Utaq: “Tiyaq”.
Kaypiqa yaqachusmi rimachkan ñawpaq Babiloniamanta.
Utaq: “Revelacionpi”.
Utaq: “Harkachikunata akllaychik”.
Utaq: “Raskiy”.
“Duma” ninanqa: “Chunniq”, ninanmi.
Utaq: “Tiyaqkuna”.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Huk wata llamkapakuqpa llamkayninpa chanin hinam”, nispam.
Utaq: “Revelacionpi”.
Kaypiqa yaqachusmi rimachkan Jerusalenmanta.
Utaq: “Raskiy”.
Utaq: “Tiyaqkunapaqwan”.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Davidpa wasinpa llaventam qasqunman warkusaq”, nispam.
Utaq: “Chikllipakunata”.
Utaq: “Tiyaqkuna”.
Utaq: “Vendeqkunawan”.
Kaypiqa rimachkan Nilo mayupa pallqanmantam.
Ichapas kanman: “Botekunapa sayananqa”, niqpas.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Qariwan manaraq puñuq Sidonpa wawan”, nispam.
Utaq: “Qullqipaq piwanpas kakuq”.
Utaq: “Vendeqtapas”.
Ichapas kanman: “Chakichkanmi”, niqpas.
Utaq: “Pactotam”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Tiyaqkunatapas”.
Ichapas kanman: “Chakichkanmi”, niqpas.
Utaq: “Salsalyakunapa”.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Millpunqa”, nispam.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Millpunqa”, nispam.
Ichapas kanman: “Qamrayku imatapas ruwanankupaq chaylla kasukuqtaqa waqaychankim”, niqpas.
Kaypi Jehova sutitaqa Jah nispapas nichwanmi.
Kaypiqa nichkan Diospa sutinta willakuymantam.
Utaq: “Tiyananpaqqa”.
Ichapas kanman: “Qurapa sullan hinam”, niqpas.
Utaq: “Raskiychikyá”.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Leviatanta”, nispam. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Kaypiqa Israelmantachusmi warmiwan tupachispa hinaspa uvas chakrawan tupachispa rimachkan.
Utaq: “Qasasasaq vinota”. Kaypiqa rimachkan puqunanpaq churasqanku vinomantam.
Utaq: “Qarpani”.
Utaq: “Chikllirinqa”.
Kayqa karqa miski asnaq kutacha hinam.
Kaypiqa rimachkan hatuntukuq kaymantam.
Utaq: “Profetakunapas”.
Utaq: “Revelacionpi”.
Utaq: “Pactota”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Seolwanmi”, nispam. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Ichapas kanman: “Musquypi hinam qawanakuruniku”, niqpas.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Seolwan”, nispam.
Ichapas kanman: “Chaymanta sumaqta yachaspankum manchakuyllawanña kanqaku”, niqpas.
Kaypiqa rimachkan chusun kaq trigomantam.
Utaq: “Rimapayan, castigan”.
“Ariel” ninanqa yaqachusmi “altarpi nina” ninan. Kaypiqa yaqachusmi Jerusalenmanta rimachkan.
Utaq: “Profetakunatapas”.
Utaq: “Revelacionpi”.
Kaypiqa rimachkan pinqaypi kasqanrayku hinaspa munasqan mana ruwakusqanrayku ayay-ayay kasqanmantam.
Utaq: “Faraon”.
Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Ichapas kanman: “Quchapi”, niqpas.
Utaq: “Tiyaptinkuqa”.
Utaq: “Paña”.
Utaq: “Lluqi”.
Ichapas kanman: “Millakuypaq”, niqpas.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Jehova Diospa sutin”, nispam.
Kaypi Tofetmanta rimaspanqa rimachkan chinkaymantam. Tofetqa ninawan imatapas kañananku sitiom, chayqa rikchanachiyllam.
Utaq: “Ofelwan”.
Kaypiqa rimachkan chiqniqninmantam.
Utaq: “Pacto”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Ichapas kanman: “Chakichkanmi”, niqpas.
Utaq: “Rapintam”.
Utaq: “Tiyanqa”.
Utaq: “Wistukunapas”.
Utaq: “Rapinpas”.
Kaypiqa yaqachusmi rimachkan Edompi Bozra sutiyuq hatun llaqtamanta.
Ichapas kanman: “Cabra kaqlla demoniopas”, niqpas.
Utaq: “Tapachakuspa”.
Utaq: “Milanokunañam”.
Utaq: “Azafran”.
Utaq: “Wistum”.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Rabsaqueta”, nispam.
Utaq: “Faraonpas”.
Utaq: “Siriaco”.
Utaq: “Profeta”.
Ichapas kanman: “Chawpinpi”, niqpas.
Utaq: “Caballopa frenontam”.
Utaq: “Profeta Isaias”.
Ichapas chay gradaskunapa llantuyninwan imay hora kasqanta yachaqku.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Seolmanqa”, nispam. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Kaypi Jehova sutitaqa Jah nispapas nichwanmi.
Ichapas kanman: “Qillwa”, niqpas.
Kaypiqa rimachkan Diospa rimasqankunamantawan ruwasqankunamantam.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Seolqa”, nispam.
Utaq: “Profeta”.
Kaypiqa rimachkan imaña kaptinpas hinalla kuyakuq kasqanmantam.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Makinwan cuartaspa”, nispam. Qaway B14 kaq yachachikuyta.
Utaq: “Yuyayninta”.
Ichapas kanman: “Yachanman”, niqpas.
Kaypiqa nichkan Diosta yupaychananpaq qayasqanmantam.
Utaq: “Paña”.
Utaq: “Allin ruwaq makiywan”.
Kaypiqa nichkan mana ima ruwakuytapas atiq kasqanmantawan mana kaqpaq hina kasqanmantam.
Utaq: “Kaqmanta rantisuqnikim”.
Utaq: “Pacto”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Kaqmanta rantisuqnikichikmi”.
Utaq: “Olibanotachu”.
Yaqachusmi kaypiqa rimachkan Diospa kamachikuyninmanta yachachiqkunamanta.
“Jesurun” ninanqa: “Allin ruwaq runa”, ninanmi. Chaynatam riqsirqaku Israel runakunata.
Utaq: “Runakunapaqmi parachimusaq”.
Utaq: “Kaqmanta rantiqninmi”.
Kaypiqa rimachkan taytacha-mamachamantam.
Utaq: “Paña”.
Utaq: “Kaqmanta rantisuqniki”.
Utaq: “Diosmanta willakuqtukuqkunapa”.
Utaq: “Temploy”.
Utaq: “Paña”.
Ichapas kanman: “¿Yaqachu mitu ninman: ‘Ruwasqaykiqa mana rinriyuqmi’, nispa?”, niqpas.
Utaq: “¿Imanasqataq nanaywan hapirachikunki?”.
Ichapas kanman: “Llamkapuqninkunatapas”, niqpas.
Ichapas kanman: “Rantikuqkunatapas”, niqpas.
Ichapas kanman: “Allpa pachata imayuqpas kananpaq”, niqpas.
Ichapas kanman: “Manam piwan tupasqaytapas kuyapayasaqchu”, niqpas.
Utaq: “Kaqmanta rantiwaqninchikqa”.
Ichapas kanman: “Kaykunaqa pasasunkim layqa ruwaq kaptikipas, demoniokunata qayaptikipas”, niqpas.
Ichapas kanman: “Hanaq pachata rakiqkunayá”, “lucerokunata qawaqkunayá”, niqpas.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Juda yakukunamanta”, nispam.
Utaq: “Piqaykipas”.
Ichapas kanman: “Sasachakuyman churaspay akllarqayki”, niqpas.
Utaq: “Paña”.
Utaq: “Kaqmanta rantisuqnikim”.
Utaq: “Kaqmanta rantiqmi”.
Utaq: “Pactota”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Ichapas kanman: “Mana imayuq muqukunapim”, niqpas.
Utaq: “Tiyanaypaq”.
Utaq: “Kaqmanta rantiqniki”.
Utaq: “Vendesqa”.
Ichapas kanman: “Kallpanchanaypaqmi”, niqpas.
Utaq: “Tiyaq”.
Ichapas kanman: “Urupa”, niqpas.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Jehova Diospa makin”, nispam.
Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Vendesqa”.
Utaq: “Tiyanankupaq”.
Ichapas kanman: “Uyarisqaykupi”, niqpas.
Kaypi “payqa” nisqanqa kanmanmi qawaqnin runapas utaq Diospas.
Ichapas kanman: “Paymanta uyankutapas pakanmanku hinam karqa”, niqpas.
Utaq: “Imayna kawsasqanta”.
Utaq: “Pañamanwan”.
Utaq: “Lluqimanmi”.
Utaq: “Tiyanqa”.
Utaq: “Kaqmanta rantisuqnikiqa”.
Utaq: “Kaqmanta rantisuqniki”.
Utaq: “Pacto”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Zafiro”.
Utaq: “Rubi”.
Utaq: “Pactota”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Raskiylla”.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Kapasqa”, nispam.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Kapasqa”, nispam.
Utaq: “Pacto”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Ichapas kanman: “Mana allinkunamanta ayqikunanpaq”, niqpas.
Kaypiqa rimachkan wañuspa waqtapasqanmantam.
Utaq: “Qullqipaq piwanpas kakuq”.
Utaq: “Rapisapa”.
Utaq: “Pactota”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Kaypiqa yaqachusmi taytachakuna yupaychaymanta rimachkan.
Ichapas kanman: “Kamachiqman”, niqpas.
Hebreo rimaypiqa nichkan: “Seolmanmi”, nispam. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Tiyani”.
Utaq: “Qarpapayasqa”.
Utaq: “Tiyananku”.
Utaq: “Kaqmanta rantiqqa”.
Utaq: “Pacto”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Olibanotam”.
Utaq: “Tiyaqkunaqa”.
Utaq: “Kaqmanta rantisuqniki”.
Utaq: “Chikllim”.
Utaq: “Pacto”. Qaway kay palabrapa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Paña”.
Utaq: “Kaqmanta rantisqankuna”.
Ichapas kanman: “Pukay-pukayllaña”, niqpas.
Utaq: “Kaqmanta rantinaypaq”.
Kaypiqa rimachkan imaña kaptinpas hinalla kuyasqanmantam.
Qaway “chuya espiritu” niqpa ima ninan kasqanta.
Utaq: “Chuya espirituta”.
Utaq: “Paña”.
Utaq: “Kaqmanta rantiwaqniykuwan”.
Utaq: “Rapi”.
Utaq: “Temploykutam”.
Ichapas kanman: “Torrenkunapim”, niqpas.
Ichapas kanman: “Chuya kayniymi qanman pawaykusunkiman”, niqpas.
Utaq: “Tiyanqaku”.
Utaq: “Nisqayta cumpliq”. Hebreo rimaypiqa nichkan: “Chaynayá kachun nispa rimaq”, nispam.
Ichapas kanman: “100 watanman mana chayaqqa ñakasqam kanqa”, niqpas.
Utaq: “Olibanota”.
Ichapas kanman: “Taytacha-mamachatam hatunchanku”, niqpas.
Utaq: “Templopi”.
Kay huertakunaqa taytacha-mamachata yupaychanapaqmi karqa.