EZEQUIEL

1 30 kaq watapim* tawa kaq killapa pichqa kaq punchawninpi Kebar+ sutiyuq mayupa patanpi kachkarqani, ñuqaqa Babiloniapim llaqtamasiykunawan kachkarqani.+ Hinaptinmi cielo kicharikuykuptin musquypi hina* Diospa qawachiwasqankunata rikurqani. 2 Chay killapa pichqa kaq punchawninpim kamachiq Joakinpa Babiloniaman apasqa kasqanmanta pichqa wataña pasarurqa.+ 3 Sacerdote* Buzipa churin ñuqa Ezequieltam* Kebar sutiyuq mayupa patanpi kachkaptiy Jehova Dios rimapayawarqa, chay mayuqa kachkan Caldea runakunapa allpanpim.+ Chaypim Jehova Diospa atiynin* ñuqaman huntaykuwarqa.+

4 Qawachkaspaymi rikururqani norte lawmanta llumpa-llumpay wayra hamukuchkaqta,+ yanay-yanay puyum ninantinkuna+ hinaspa llipyantinkuna hamukuchkasqa, muyuriqninpas kancharichkaqmi kasqa. Ninapa chawpinpiñataqmi quriwan qullqi hukllawasqa hina llipipipisqa.+ 5 Chaykunapa chawpinpiñataqmi tawa angelkuna* kasqa,+ sapakamam runaman rikchakusqa. 6 Sapakamam tawa uyayuq chaynataq tawa raprayuq kasqa.+ 7 Chakinkupas derechollam kasqa, chaki pampanpas malta toropa chaki pampan hinam kasqa. Chay chakinkuqa lluchkay-lluchkay bronce hinam llipipipisqa.+ 8 Chay angelkunaqa kasqaku tawan rapranpa ukunpi runapa makin hina makiyuqkamam, tawankupam uyankupas hinaspa raprankupas kasqa. 9 Raprankupas huknin rapranwanmi tupanakusqa. Maylawmanpas mana muyurispam ñawpaqllaman risqakupas.+

10 Chay angelkunaqa sapakamam kasqa ñawpaq lawninman runa uyayuq, alliq* lawninman leon uyayuq,+ ichuq* lawninman toro uyayuq,+ qipa lawninmanñataq anka uyayuq.+ 11 Chaynam uyankuqa kasqa. Sapakamapam iskay raprankuna altoman huqarikuspa tupanakusqa, iskay raprankuñataqmi cuerponkuta tapasqa.+

12 Sapakamam maylawmanpas mana muyurispa Diospa atiyninpa pusasqanman hina ñawpaqllaman risqaku.+ 13 Chay angelkunaqa rawrachkaq sansa hinam kasqa, paykunapa chawpinpim kaspipi linwachkaq nina hina ñawpaqmanwan qipaman kuyusqa. Ninamantañataqmi llipyaykuna lluqsimusqa.+ 14 Chay angelkunaqa llipya hinaraqmi utqayllamanña risqaku hinaspa kutimusqaku.

15 Chay tawa uyayuq angelkunata hinalla qawachkaspaymi pampapi rikururqani sapakamapa waqtanpi ruedakunata.+ 16 Chay ruedakunaqa llipipipisqa sumaqllaña qamya verde* alaqa rumi hinam, tawanmi kaqkamallaña kasqa. Chay ruedakunaqa kasqa chakanasqa iskay ruedakuna hinam. 17 Maylawman rispapas mana muyurispallam risqa. 18 Chay ruedakunaqa manchakuypaq hatunllay-hatunkunam kasqa, tawan ruedapa muyuriqninpim achkallay-achka ñawikuna kasqa.+ 19 Chay tawa angelkuna maymanpas riptinmi ruedakunapas paykunawan kuska risqa. Pampamanta huqarikuptinkupas ruedakunaqa paykunawan kuskam huqarikusqa.+ 20 Chay angelkunaqa maymanñapas Diospa atiyninpa pusasqanman hinam risqa, paykunawan kuskataqmi ruedakunapas risqa. Angelkunata pusaq atiymi ruedakunapipas kasqa. 21 Chay angelkuna maymanpas riptinqa ruedakunapas chaymanmi risqa, sayaykuptinkupas sayasqam, pampamanta huqarikuptinkupas huqarikusqam. Chaynaqa kasqa angelkunata pusaq Diospa atiynin ruedakunapipas kasqanraykum.

22 Chay angelkunapa uman lawpim hatu-hatun mesa hina kasqa, hinaspapas rakta rankachu* hinam suma-sumaqllataña llipipipisqa. Chayqa umanku lawpim mastarikuchkaq hina kasqa.+ 23 Chay mastarikuq rankachu hinapa uranpim angelkunapa rapran sayay-sayay kaspa tupanakusqa*, chay raprakunaqa chimpa-chimpallam kasqa. Sapa angelpam kasqa iskay raprankuna cuerponkupa huklawninta tapakunankupaq, hina iskaytaqmi kasqa cuerponkupa huklawninta tapakunankupaqpas. 24 Raprankunapa raprapyasqanpas achkallay-achka yakupa qapariynin hinaraqmi uyarikusqa, chayqa tukuy atiyniyuq Diospa qapariynin hinaraqmi kasqa.+ Maymanpas riptinkuqa tropakunapa qapariynin hinaraqmi uyarikusqa. Sayaykuspankuñataqmi raprankuta huñuykuqku.

25 Umankupa altonpi rakta rankachu hinapa hawanmantañataqmi qapariy uyarikusqa. Sayaykuspankuqa raprankutam huñuykuqku. 26 Umankupa altonpi kaq rakta rankachu hinapa hawanpiqa kasqataqmi suma-sumaq alaqa azul* rumi kaqllapas,+ chayqa kamachiqpa tiyananmanmi rikchakusqa.+ Chay alto-alto tiyanapiqa runaman rikchakuqmi tiyachkasqa.+ 27 Chaypim rikurqani quriwan qullqi chaqrusqa hina llipipipichkaqta,+ wiqawninman rikchakuqmantam nina hinaraq hanayman huqarikusqa, chay wiqawninmanta uraymanpas nina hinaraqmi kasqa, chay rikusqayqa nina hinaraqmi kasqa.+ Paypa muyuriqninñataqmi kancharichkasqa 28 paramusqan punchaw puyupa chawpinpi chirapa hinaraq.+ Chaynam kasqa muyuriqninpi kancharichkaq achkiqa. Chayqa Jehova Diospa kancharichkaq atiyninmanmi rikchakusqa.+ Chaymi rikuruspay qunqurakuspa pampakama kumuykurqani, hinaspam runapa rimasqanta hina uyarirqani.

2 Paymi niwarqa: “Runapa churin, rimapayanaypaqyá sayariykuy”, nispa.+ 2 Chaynata Dios rimapayaykuwaptinmi atiynin huntaykuwaspa sayarirachiwarqa+ rimapayawasqanta uyarinaypaq.

3 Hinaptinmi niwarqa: “Runapa churin, Israel runaykunamanmi qamta kachasqayki,+ paykunaqa ñawpaq abuelonkumantapacham ñuqata qipanchawaspa kamachikuyniykunatapas kunankama mana kasukunkuchu.+ 4 Mana kasukuq rumi sunqu runakunamanmi kachachkayki.+ Paykunaman willayta qallarinaykipaqmi ninayki: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin’, nispa. 5 Paykunaqa mana kasukuqkunam kanku,+ chaywanpas uyarisuspayki utaq mana uyarisuspaykipas yachanqakum ñuqamanta willakuqqa* chaypi kasqanta.+

6 Runapa churin, amam manchakunkichu paykunataqa+ nitaq ima nisusqaykikunatapas, amamá manchakunkichu muyuriqnikipi kichkakuna kaptinpas*+ hinaspa yachasqayki* lawpi atuq-atuq* urukuna kaptinpas. Amataqmi manchakunkichu paykunataqa+ nitaq ima nisusqaykitapas,+ paykunaqa kanku mana kasukuqkunam. 7 Uyarinanku utaq mana uyarinanku kaptinpas nisqaykunatayá willamuy, paykunaqa kanku mana kasukuq runakunam.+

8 Runapa churin, qamyá ichaqa imam nisqaykunata uyariway. Amayá paykuna hina mana kasukuqqa kaychu. Simikita kicharispayá qusqayta mikuy”, nispa.+

9 Qawariykuptiymi huk maki wankukuq qillqata haywarimuwachkasqa.+ 10 Hinaspam qawachkaptiy kichaykurqa, chay qillqaqa ñawpaqninpiwan qipanpi qillqasqam kasqa.+ Chaypiqa qillqasqa kasqa llakikunapaq hinaspa waqanapaq aya takikunam.+

3 Chaymantam Diosqa niwarqa: “Runapa churin, kay ñawpaqnikipi kaqtayá mikuy. Kay wankukuq qillqata mikuspayá Israel runakunaman willaq riy”, nispa.+

2 Chaymi simiyta kichaykuptiy chay qillqata mikuchiwarqa. 3 Hinaspam niwarqa: “Kay qusqay wankukuq qillqatayá saksay-saksay kanaykikama mikuy”, nispa. Chaymi mikuyta qallaykuptiy simiypiqa miel hina miskillaña karqa.+

4 Chaymantapas niwarqam: “Runapa churin, Israel runakunaman rispayá ñuqapa willasqaykunata nimuy. 5 Manam ñuqaqa mana yachasqayki rimayniyuq runakunamanchu kachachkayki, nitaq mana entiendey atina rimayniyuq runakunamanchu, aswanqa Israel runakunallamanmi. 6 Mana yachasqayki rimayniyuq runakunaman chaynataq mana entiendey atina rimayniyuq runakunaman kachaptiyqa uyarisunkimanraqmi.+ 7 Israel runakunam ichaqa ñuqata uyariwayta mana munasqankurayku mana uyarisunkichu.+ Israel runakunaqa kanku pasaypaq rumi sunqu runakunam.+ 8 Chayna kasqankuraykum qamtapas mana manchakuqta rikurichisqayki*.+ 9 Qamqa rumimantapas aswan mana pakikuq diamante rumi hinam kanki.+ Amam paykunataqa manchakunkichu nitaq qayllanpipas hukmanyankichu,+ paykunaqa mana kasukuq runakunam kanku”, nispa.

10 Diosqa niwarqataqmi: “Runapa churin, nisqaykunata sumaqta uyarispayá sunquykipi waqaychay. 11 Huklawman pusasqa kaq llaqtamasikikunaman+ rispayá rimapayamuy. Uyarinanku kaptin utaq mana uyarinanku kaptinpas rimayta qallarinaykipaqmi ninki:+ ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin’”, nispa.

12 Chaymantam Diospa atiynin* pusaruwarqa,+ qipaypiñataqmi uyarirqani manchakuypaq qapariyta. Kaynatam nirqa: “Tukuy atiyniyuq kasqanraykuyá Jehova Diosqa maymi kasqanmanta hatunchasqa kachun”, nispa. 13 Uyarirqanitaqmi angelkunapa rapran tupanakuspa raprapyasqantapas,+ ruedakunapa qaparisqantapas+ chaynataq manchakuypaq qapariytapas. 14 Ñuqataqa Diospa atiyninmi huqariruwaspan pusawarqa. Ñuqaqa piñasqallaña hinaspa hukmanyasqallañam rirqani, Jehova Diospa atiyninmi ñuqapi huntallaña karqa*. 15 Chaymi preso hina pusasqa kaq llaqtamasiykunaman rirqani Kebar+ sutiyuq mayu patanpi Tel-abib sutiyuq llaqtaman, hinaspam paykunapa kasqanpi qipakurqani. Chaypim hukmanyasqallaña+ qanchis punchaw karqani.

16 Chay qanchis punchaw pasaytañataqmi Jehova Dios niwarqa:

17 “Runapa churin, Israel llaqtata cuidanaykipaqmi* churachkayki,+ qanmi imapas nisqaykunata chay llaqtapi yachaqkunaman ñuqapa rantiypi willanki.+ 18 Sichu mana allin ruwaq runata+ niyman ‘wañunkipunim’ nispa, qamñataq mana rimapayawaqchu mana allin ruwasqanta saqispan hinalla kawsakunanpaq,+ hinaptinqa mana allin ruwasqanraykum chay runaqa wañunqa, wañusqanmantam ichaqa qam huchayuq kanki.+ 19 Mana allin ruwaq runata rimapayachkaptikipas mana wanakuspan huchanrayku wañuptinmi ichaqa qamqa mana huchayuqchu kanki.+ 20 Chaymantapas, sichu allin ruwaq runa mana allintaña ruwayta qallaykuptinqa urmachichkaq hinam sasachakuyman ñuqa churasaq, hinaptinmi wañunqa.+ Mana rimapayasqaykirayku mana allinta ruwaspa wañuruptinqa, ñawpaqta allinkuna ruwasqankunaqa manam yuyarisqañachu kanqa, wañusqanmantam ichaqa qam huchayuq kanki.+ 21 Allin ruwaq runata mana huchallikunanpaq rimapayaptiki uyarisuspaykiqa hinallam kawsakunqa,+ qampas manam huchayuqchu kanki”, nispa.

22 Chaypi kachkaptiymi atiynin huntaykuwaptin Jehova Dios niwarqa: “Hatarispaykiyá wak pampaman riy, chaypim qanwan rimasaq”, nispa. 23 Chaymi hatarispay rirqani. Chayaruptiyñataqmi Jehova Diospa kanchaynin chaypi kachkasqa,+ chayqa Kebar mayu patanpi qawasqay kanchay hinaraqmi kasqa.+ Hinaptinmi qunqurakuspa pampakama kumuykurqani. 24 Chaymantam Diospa atiynin huntaykuwaptin sayarirurqani.+ Hinaptinmi Dios niwarqa:

“Rispayá wasikipi wichqakamuy. 25 Runapa churin, qamtam runakuna waskakunawan watasunki wasikimanta mana lluqsinaykipaq hinaspa paykunawan mana kanaykipaq. 26 Qalluykita paladarnikiman laqanarachiptiymi mana rimaytapas atinkichu, chaymi paykunataqa ima niytapas mana atinkichu mana kasukuq runakuna kasqankurayku. 27 Qanwan rimaspaymi ichaqa simikita kichasaq, hinaptinmi rimayta qallarinaykipaq ninki:+ ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin’, nispayki. Uyariy munaqqa uyarichunyá,+ mana uyariy munaqñataqyá ama uyarichunchu. Paykunaqa kanku mana kasukuq runakunam”, nispa.+

4 Diosqa niwarqataqmi: “Runapa churin, adobetayá ñawpaqnikiman churay. Hinaspayá Jerusalen llaqtata chay adobepi dibujay. 2 Chaymantapas mana ayqinankupaq hinayá muyuriqninta cercoruy,+ pirqata ruwaspataqyá waqtanman allpata muntuy,+ tropakunatapas churayá, pirqata takaspa tuñichinanpaq* machu-machu qirukunata apaqkunatapas muyuriqninpiyá churay.+ 3 Chaymantapas fierro pirqa hina kananpaqyá llaspa fierrota churay qamtawan llaqtata rakinanpaq. Hinaptinmi qawariptiki chay llaqtaqa mana ayqinankupaq hina allin harkachisqa kanqa. Chaynata ruwasqaykiqa Israel runakuna imayna kanankumanta yachanankupaqmi kanqa.+

4 Hinaspayá Israel runakunapa huchankuta apachkaq hina ichuq* lawnikiman waqtaparayay.+ Chaylawman waqtaparayasqayki punchawkunam paykunapa huchanta apasqayki hina kanqa. 5 Chaynam waqtaparayanki 390 punchaw Israel runakuna 390 watapuni huchallikusqankurayku.+ Qanmi paykunapa huchanta apanki. 6 Chayna punchawkunamá waqtaparayanki.

Chaymantañataqmi alliq* lawnikiman waqtaparayanayki 40 punchaw Juda+ runakunapa huchanta apachkaq hina. Nisqayman hinam sapa watamanta huk punchaw waqtaparayanki. 7 Hinaspañataqmi lluqsiyta mana atinankupaq pirqarusqayki Jerusalen+ llaqtata qawanki, hinaspam imayna kanankumanta qala makilla paykunaman willanki.

8 Maylawmanpas muyuyta mana atinaykipaqmi waskakunawan watasqayki, chaynam kanki lluqsiyta mana atinankupaq pirqasqayki punchawkuna tukunankama.

9 Trigota, cebadata, habasta, lentejata, mijo sutiyuq kawsayta chaynataq huk rikchaq trigota* apamuspayá mankapi chapuspa tantata ruway, hinaspayá chayta mikuy 390 punchaw+ ichuq lawman waqtaparayaspayki. 10 Qamqa sapa punchawmi mikunki yaqa 230 gramo* llasaq mikuyta. Chaytaqa imam horallanpim mikunki.

11 Yakutapas imam horallanpim medio litro masninta* tomanki.

12 Chay ruwasqayki tantataqa mikunki cebadamanta ruwasqa ruyru tantata hinam, chaypaqmi runakuna qawachkaptin kankanki runapa chakisqa hatun ispayninwan”, nispa. 13 Jehova Diosqa nirqataqmi: “Chaynatam Israel runakunaqa huklaw nacionkunaman chiqichiptiy millay mana mikuna tantata mikunqaku”, nispa.+

14 Ñuqañataqmi nirqani: “¡Manam chaytaqa mikullaymanchu llapallan kamachiq Jehova Diosnilláy! Musu kasqaymantapacham qayllaykipiqa mana millakuypaqchu* karqani wañusqa animalpa aychanta mikusqayraykuqa,+ purun animalpa wañuchisqan animalta mikusqayraykuqa chaynataq mana mikuna aychata mikusqayraykuqa”, nispa.+

15 Diosñataqmi niwarqa: “Chaynaqa, runapa chakisqa hatun ispayninwan kankanaykimantaqa karkawanñayá kankay”, nispa. 16 Payqa niwarqataqmi: “Runapa churin, Jerusalen llaqtamanqa manañam mikunankupaq kaqkunataqa imatapas chayachisaqchu.+ Hinaptinmi runakunaqa tupusqalla tantata llakisqallaña mikunqaku,+ yakutapas tupusqallatam mancharisqallaña tomanqaku.+ 17 Chaynam kanqa tantankuwan yakunku pisiptin hukmanyasqallaña qawanakunankupaq chaynataq huchallikusqankurayku ñakarinankupaq”, nispa.

5 Diosqa niwarqataqmi: “Runapa churin, filoy-filoy espadawanyá barbaykita qatqakuy*, chukchaykitapas kachiy-kachiytayá rutukuy. Hinaspayá balanzapi pesaspa kimsaman rakinay. 2 Mana lluqsiy atinankupaq pirqarusqayki punchawkuna tukuruptinmi+ kimsaman rakisqayki chukchapa hukninta llaqta ukupi kañanki. Huknin rakisqayki chukchatañataqmi llaqtapa muyuriqninpi espadawan takaparunki.+ Puchuq chukchatañataqmi wayrawan apachinki, hinaptinmi ñuqañataq espadata hurquspay qatikachasaq.+

3 As chukchatañataqyá pachaykipa puntanpi wankiruy. 4 Huk chayna asllatataqyá ninaman wischuykuspa kañaruy. Chay ninaqa Israel runakunapa maypipas yachasqankukamam* chayanqa.+

5 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Kaymi Jerusalen llaqta. Nacionkunapa hinaspa llaqtakunapa chawpinpim churarqani. 6 Chaypi yachaqkunam ichaqa kamachikuyniykunata mana kasukurqakuchu, hichpan llaqtakunapi yachaqkunamantapas aswan mana allinkunataraqmi ruwarqaku.+ Paykunaqa kamachikuyniykunata mana kaqpaqpas hapispankum mana kasukurqakuchu’, nispa.

7 Chayraykum llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini: ‘Qamkunaqa hichpaykichik llaqtakunapi yachaqkunamantapas aswan mana kasukuqraqmi karqankichik, tukuy ima kamachisqaykunatapas manam kasukurqankichikchu, aswanqa huklaw llaqtayuq runakunapa kamachikuynintam kasukurqankichik.+ 8 Chaymi llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini: “Jerusalen llaqtapi yachaqkuna, qamkunapa contraykichikpim kaypi kachkani.+ Hichpaykichik llaqtakunapi runakuna qawachkaptinmi piñakuyniyta chayachimusqaykichik.+ 9 Millakuypaq kaqkunata ruwasqaykichikraykum mana haykapipas ruwasqayta qamkunapaq ruwasaq, ichaqa manañam haykapipas chaytaqa kaqmantaqa ruwasaqchu.+

10 Wakin tayta-mamakunam churi-wawankuta mikunqaku,+ wakin churi-wawakunapas tayta-mamankutam mikunqaku. Qamkunamanmi piñakuyniyta chayachimusaq, puchuqkunatapas tukuy hinastinmanmi chiqichisaq”, nispa.+

11 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: “Ñuqapa kawsakusqayqa chiqapmi, chaymi chiqaptapuni qamkunatapas mana imaniraqllatapas llakipayaspay qipanchasqaykichik*.+ Chaytaqa ruwasaq millakuypaq kaqkunata ruwasqaykichikraykum+ hinaspa millakuypaq taytachaykichikkunawan wasiyta qachachasqaykichikraykum. 12 Qamkunamanta wakiqnikichikmi unquspa chaynataq yarqaymanta kaspa wañunkichik. Wakiqnikichikñataqmi llaqtapa muyuriqninkunapi wañuchisqa kankichik.+ Wakiqnikichiktapas tukuy hinastinmanmi chiqichisqaykichik, hinaspam qatikachanaypaq espadata hurqusaq.+ 13 Piñakuyniy chinkaptinmi hinaspa tukuptinmi chayraq sunquyqa tiyaykunqa.+ Qamkunapaq piñakuyniy tukuruptinmi chayraq yachankichik ñuqa Jehova Diosqa ñuqallata yupaychawanaykichikta munasqayrayku rimasqayta.+

14 Jerusalen llaqta, pasaypaqtam taqmachisqayki. Hichpayki llaqtakunapi runakunapa asikunantam ruwasqayki chaynataq chaylawninta puriq runakunapa asikunantam ruwasqayki.+ 15 Hatun piñakuyniyta chaynataq llumpay ñakariykunata chayachimuptiymi runakunapa pinqanan hinaspa asikunan kanki.+ Qamta imam ruwasqayta qawaspankum hichpaykipi llaqtakunapas manchakuwayta yachanqaku. Ñuqa Jehova Diosmi chaynata nini.

16 Wañuchikuq flechata kachaykamuchkaq hinam llumpa-llumpay yarqayta chayachimusaq runaykikuna wañunanpaq. Chay chayachimusqay flechakunam paykunata chinkachinqa.+ Mikunankupaq kaqkuna manaña kaptinmi llumpa-llumpay yarqaypi kanqaku.+ 17 Paykunamanmi yarqayta chayachimusaq, churi-wawankutapas manchakuypaq purun animalkunam mikunqa.+ Paykunaqa unquywanmi wañunqaku, chiqniqnin runakunam wañuchinqa.+ Ñuqa Jehova Diosmi chaynata nini”’”, nispa.

6 Jehova Diosqa kaqmantam niwarqa: 2 “Runapa churin, Israel runakunapa yachasqan* urqukunata qawarispayá imayna kanankumanta willay. 3 Kaynatam ninki: ‘Israel runakunapa yachasqan urqukuna, llapallan kamachiq Jehova Diospa nisqantayá uyariychik. Llapallan kamachiq Jehova Diosmi urqukunata, muqukunata, wayqukunata hinaspa kallpaq yakukunata nisunkichik: “Wañuchisunaykichikpaqmi chiqnisuqnikichikkunata kachamusaq, taytachakuna yupaychanaykichik patakunatapas chinkachisaqmi. 4 Altarnikichikpas* ñutupasqam kanqa, incienso kañanaykichik altarnikichikpas pakipasqam kanqa,+ wañusqakunapas millakuypaq* taytacha-mamachaykichikpa ñawpaqninmanmi chamqapasqa kanqa.+ 5 Israel runakunapa ayankunatam millakuypaq taytacha-mamachankupa ñawpaqninman chamqasaq, tullunkunatapas altarninkupa muyuriqninmanmi chiqichisaq.+ 6 Maymi yachasqanku llaqtakunapas taqmasqam kanqa,+ taytachakuna yupaychananku patakunapas taqmasqam hinaspa ñutupasqam kanqa.+ Altarninkupas taqmasqa hinaspa ñutupasqam kanqa, millakuypaq taytacha-mamachankupas chinkachisqam kanqa, incienso kañananku altarninkupas ñutupasqam kanqa, imaña ruwasqankupas chinkachisqam kanqa. 7 Ñawpaqnikichikpi runakuna wañuptinmi chayraq yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta.+

8 Wakiqnikichikmi ichaqa mana wañuchisqachu kankichik huklaw nacionkunaman hinaspa huklaw llaqtakunaman chiqichisqa kasqaykichikrayku.+ 9 Chay nacionkunaman preso pusasqa kaspaykichikmi chayraq yuyariwankichik,+ hinaspam chayraq yachankichik llumpayta llakichiwasqaykichikta.+ Qamkunaqa qipanchawarqankichik hukwan-hukwan kakuq warmi hinam millakuypaq taytacha-mamachakunata yupaychaspa.+ Chay millakuypaq mana allinkuna ruwasqaykichikmantam kikillaykichik pinqakunkichik.+ 10 Chaynapim yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta, yachankichiktaqmi huchaykichikrayku mana allinkunapi kanaykichikmanta rimasqaykunaqa chiqap kasqantapas”’, nispa.+

11 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Pitukuykuspayá taqllakuspa chaynataq haytakachaspa Israel runakunapa mana allinkuna ruwasqankumanta waqay. Paykunaqa unquywan kaspa chaynataq yarqaymanta kaspam wañunqaku,+ paykunataqa runakunapas wañuchinqam. 12 Karupi kaqkunam unquywan wañunqaku, hinapi kaqkunañataqmi wañuchisqa kanqaku, chaykunamanta lluptiqkunañataqmi yarqaymanta wañunqaku. Chaynatam paykunapaq llumpa-llumpayta piñakusaq.+ 13 Wañusqa runakunam wischurayanqa millakuypaq taytachakunapa kasqanpi, altarninkupa muyuriqninpi,+ muqukunapi, urqukunapi, kallmasapa sachakunapa kasqanpi chaynataq hatun sachakunapa kasqanpi. Chay hatun sachakunapa kasqanpiqa millakuypaq taytachankupaqmi tukuy rikchaq inciensota* kañapuqku.+ Chaywanmi yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta.+ 14 Chaykunata ruwaptiymi allpankupas chunninqa, Diblapa hichpan chunniqmantapas astawanmi chunninqa yachasqanku llaqtankuqa. Chaynapim yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’”, nispa.

7 Jehova Diosqa kaqmantam niwarqa: 2 “Runapa churin, llapallan kamachiq Jehova Diosmi Israel runakunata nini: ‘¡Kay allpapi yachaq* runakunapa tukunan punchawmi chayaramun! 3 Kunanmi piñakuyniy punchaw qamkunaman chayaramun, imayna kawsasqaykichikman hina chaynataq millakuypaq kaqkunata ruwasqaykichikman hinam qamkunata juzgasqaykichik. 4 Ñuqaqa manam imaniraqllatapas llakipayasqaykichikchu,+ imayna kawsasqaykichikman hinam chaynataq millakuypaq kaqkunata ruwasqaykichikman hinam ñakariykunapi kankichik.+ Chaynapim yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’, nispa.+

5 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nikichik: ‘¡Mana haykapipas rikusqaykichik hatun ñakariymi hamuchkan!+ 6 Tukupay punchawmi chayamuchkanña. Chay punchawqa qamkunapa contraykichikpim hamuchkan. ¡Chayaykamuchkanñam! 7 Qamkunamanmi chay punchaw chayaramusunkichikña*, chay punchawqa kayllapiñam kachkan.+ Urqukunapipas manchakuyllamantañam kachkanku kusikuywan qaparinankumantaqa.

8 Piñakuyniytam qamkunaman chayachimusaqña,+ imayna kawsasqaykichikman hinam chaynataq millakuypaq kaqkunata ruwasqaykichikman hinam qamkunata juzgasqaykichik.+ 9 Ñuqaqa manam imaniraqllatapas llakipayasqaykichikchu,+ imayna kawsasqaykichikman hina chaynataq millakuypaq kaqkunata ruwasqaykichikman hinam ñakariykunapi kankichik. Chaynapim yachankichik ñuqa Jehova Dios chay ñakariykuna chayachimusqayta.+

10 ¡Chay punchawqa chayaykamuchkanñam!+ Qamkunamanmi chay punchawqa chayaramusunkichikña*, qamkunata castiganay tawnam makiypiña kachkan, chiqnisuqnikichikqa hatuntukuqllañam kachkan. 11 Mana allin ruwaq kasqaykichikraykum tawnawan waqtaparusqa hina llumpay ñakariypi kankichik.+ Llapallaykichikmi wañuchisqa kankichik, tukuy ima kapuqnikichikpas tukunqam, achka kaynikichikpas chaynataq riqsisqa kaynikichikpas tukunqam. 12 Chay punchawqa chayamunqapunim. Imapas rantiqqa amayá kusikuchunchu, rantikuqpas* amayá llakikuchunchu, llapankupaqmi piñakuyniyqa chayamunqa.+ 13 Allpanta rantikuqqa kawsaspanpas manañam chay allpanmanqa kutinqachu, kay willakuyqa llapankupaqmi. Manam pipas allpanmanqa kutinqachu. Huchankuraykum llapanku wañunqaku.

14 Cornetillata waqachiptinku+ riq-riqllaña kachkaspankupas manam pipas peleaqqa rinqachu paykunapaq llumpayta piñakusqayrayku.+ 15 Hawapi kaqkunam wañuchisqa kanqaku,+ ukupi kaqkunañataqmi unquywan chaynataq yarqaymanta wañunqaku. Chakrapi kaqkunam llapallanku wañuchisqa kanqaku, llaqtapi kaqkunañataqmi unquywan chaynataq yarqaymanta wañunqaku.+ 16 Tukuy chaykunamanta lluptiqkunañataqmi qichwa palomakuna hina urqukunaman ayqinqaku, sapakamam huchankurayku llumpayta waqanqaku.+ 17 Manchakuymanta kaptinkum makinkupas mana kallpayuq rikurirunqa, paykunaqa manchakuymantam ispakuykunqaku.+ 18 Qachqa pachawan churakuspankum+ manchakuymanta katkatatanqaku. Llapallankum pinqaypaq kanqaku, umankupi chukchankutapas kachiy-kachiytam rutukunqaku.+

19 Chay punchawqa qullqinkutapas chuqapanqakum, qurinkutapas millakunqakum. Ñuqa Jehova Diospa piñakuyniy punchawqa manam quri-qullqinkupas libranqachu.+ Quri-qullqinkupas yanqapaq kaptinmi mana saksasqa kaspa yarqaymanta kanqaku, quri-qullqinkum paykunataqa huchallichirqa. 20 Kuyayllapaq alaqankuwanmi hatuntukuqllaña karqaku, chay alaqankuwanmi millakuypaq taytachankuta ruwarqaku.+ Chaymi chay quri-qullqinkuta millachisaq. 21 Quri-qullqinkutaqa huklaw llaqtayuqkunaman quykuptiymi apakunqa, chaytaqa mana allin ruwaqkunam premiota hina apakunqaku, hinaspam millakuypaqta rikurirachinqaku.

22 Paykunamanta karunchakuruptiymi+ yupaychawananku wasiypa uku lawninpas millakuypaq qachachasqa kanqa, chaynaqa kanqa suwakuna yaykurusqanraykum.+

23 Presochana cadenakunayá makillaykipiña kachun,+ wañuchinakuywan maqanakuyllañam maykunapipas kachkan.+ 24 Huklaw nacionkunamanta mana allin runakunata pusamuptiymi+ paykunaña wasikunapipas yachanqaku.+ Hatuntukuq runakunapas pinqayman churasqam kanqaku, yupaychawananku wasipas millakuypaq qachachasqam kanqa.+ 25 Tukuy chay ñakariykuna chayamuptinmi hawkayayta maskanqaku, ichaqa manam tarinqakuchu.+ 26 Ñakariykunam hukña-hukña kanqa, tukuy rikchaq willakuykunam uyarikunqa. Willakuqniypa* nisqankunatam uyariykuyta munanqaku,+ ichaqa manam tarinqakuchu. Manataqmi kanqachu runakunata rimapayaq sacerdotekunapas nitaq punta apaqkunapas.+ 27 Chay punchawqa llaqtata kamachiqpas chaynataq kamachiq huk runakunapas llakisqallañam kanqaku,+ llaqta runakunapas manchakuymantam katkatatanqaku. Imapas ruwasqankuman hina chaynataq runamasinkupaq imapas tantiasqankuman hinam paykunatapas ruwasaq, chaynapim yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’”, nispa.+

8 Suqta kaq watapim suqta kaq killapa pichqa kaq punchawninpi Juda runakunapi punta apaqkunawan wasiypi chimpa-chimpa tiyachkarqani, hinaptinmi llapallan kamachiq Jehova Diospa atiynin huntaykuwarqa*. 2 Chaymantam qawachkaspay rikururqani runa rikchayniyuq ratachkaq ninata.+ Wiqawninmanta uraymanmi nina hina ratachkasqa, chaymanta hanaymanñataqmi quriwan qullqi chaqrusqa hina kancharichkasqa.+ 3 Makinwanmi chukchaymanta hapiruwarqa, musquypi hinañataqmi* Diospa atiynin huqariruwaspan* Jerusalenman pusaruwarqa. Pusaruwarqaqa Diospa wasinpa ichuq* lawninpi kaq punkumanmi,+ chaypim kachkasqa Diosta piñachiq taytacha.+ 4 Chaypiqa kachkasqataqmi Israel runakunapa Diosninpa kanchayninpas,+ chayqa kasqa ñawpaqta pampapi rikusqay kanchay hinaraqmi.+

5 Chaymantam niwarqa: “Runapa churin, Diospa wasinpa ichuq lawnintayá qawariykuy”, nispa. Chaymi qawariykuptiy Diosta piñachiq taytacha kachkasqa altarman yaykuna punkupi. 6 Payqa niwarqataqmi: “Runapa churin, ¿qawachkankichu Israel runakunapa tukuy kay millakuypaq mana allinkuna ruwasqankuta?+ Chaykunaqa yupaychawananku wasiymantam karunchawan.+ Ichaqa chaykunamantapas aswan millakuypaq kaqkunataraqmi rikuchisqayki”, nispa.

7 Hinaspam pusaruwarqa Diospa wasinman yaykuna punkuman, chaypiñataqmi qawarispay rikururqani pirqapi uchkuta. 8 Hinaptinmi niwarqa: “Runapa churin, ama hina kaspayá pirqata uchkuy”, nispa. Chaymi uchkuruspay huk punkuta tarirurqani. 9 Hinaptinmi niwarqa: “Yaykuspayá qawaykuy millakuypaq kaqkuna ruwasqankuta”, nispa. 10 Chaymi yaykuykuspay pirqapi dibujasqata rikururqani qasqunpa puriq animalkunata chaynataq millakuypaq animalkunata,+ tukuy chay dibujokunaqa Israel runakunapa yupaychasqanku millakuypaq taytachakunam kasqa.+ 11 Chaykunapa ñawpaqninpim sayachkasqa Israel runakunapi kaq 70 punta apaqkuna, hukninmi kasqa Safanpa churin Jaazanias.+ Llapankum sansa apanayuqkama kachkasqaku, hinaptinmi miskillaña asnaq qusnipas huqarikuchkasqa.+ 12 Chaymantapas niwarqam: “Runapa churin, ¿qawachkankichu Israel runakunapi punta apaqkunapa tutayaypi ima ruwasqankuta? ¿Qawachkankichu taytachankupaq uku law cuartokunapi ima ruwasqankuta? Paykunaqa nichkankuraqmi: ‘Jehova Diosqa manam rikumuwanchikchu, Jehova Diosqa qunqaruwanchikñam’”, nispa.+

13 Niwarqataqmi: “Chaymantapas, millakuypaq aswan mana allin ruwasqankutaraqmi qawachisqayki”, nispa. 14 Chaymi pusaruwarqa Jehova Diospa wasinpa ichuq lawpi kaq punkuman, chaypim rikurqani warmikuna tiyaykuspa Tamuz sutiyuq taytachamanta waqachkaqta.

15 Niwarqaraqmi: “Runapa churin, ¿kayta qawachkankichu? Kaykunamantapas aswan millakuypaq kaqkunataraqmi rikunki”, nispa.+ 16 Chaymantam pusaruwarqa Jehova Diospa wasinpi kaq uku law patioman.+ Chaypim Jehova Diospa wasin* punkupiwan altarpa ñawpaqninpi 25 runakuna kachkasqaku, chay runakunaqa intita yupaychaspam intipa qispimunan lawman qunqurakuspa pakcharayachkasqaku Jehova Diospa wasinta qipanchaspa.+

17 Chaymantapas niwarqam: “Runapa churin, ¿kayta qawachkankichu? Juda runakunataqa manam imapas qukunchu kay millakuypaq kaqkuna ruwasqankuqa, maqanakuyllaña kasqanqa+ nitaq ñuqata piñachiwasqankupas. Mana pinqakuspam millakuypaq kaqkunata qayllaypi ruwachkanku*. 18 Chaymi paykunapaq llumpayta piñakusaq, manam imaniraqllatapas llakipayasaqchu.+ Rinriypiña kallpa-kallpawan qapariptinkupas manam uyarisaqchu”, nispa.+

9 Chaymantam uyarirurqani kallpawan qaparispan kayna nimuwaqta: “¡Llaqtapi runakunata wañuchinankupaqyá runakunata huñumuy, sapakamam wañuchinankupaq masuyuqkama* kananku!”, nispa.

2 Hinaptinmi rikururqani suqta runakuna Diospa wasinpa ichuq* lawnin punkunta hamuchkaqta,+ sapakamam wañuchinankupaq masuyuqkama hamuchkasqaku. Paykunawantaqmi kachkasqa linomanta ruwasqa pachayuq huk runapas, chay runapa wiqawninpiñataqmi kachkasqa secretariopa qillqaspa servichikunan pintura*. Paykunaqa yaykumuspankum broncemanta ruwasqa altarpa waqtanpi sayarqaku.+

3 Hinaptinmi Israel runakunapa yupaychasqan Diospa kanchaynin+ querubin angelkunapa kasqanmanta huqarikuspa Diospa wasinpa punkunman rirqa.+ Chaymantam kikin Dios qayarqa linomanta ruwasqa pachayuq runata, chay runapa wiqawninpiqa kachkarqa secretariopa qillqaspa servichikunan pinturam. 4 Paytam Jehova Dios nirqa: “Jerusalen llaqtatayá kuchun-kuchun muyumuy, hinaspayá tukuy mana allinkuna kasqanrayku llakisqakunapa hinaspa waqaqkunapa urkunpi* marcamuy”, nispa.+

5 Diosqa wakintapas qayllaypim nirqa: “Paypa qipantayá runakunata wañuchistin riychik, ama pitapas llakipayaspayá lliwta wañuchimuychik.+ 6 Wañuchimuychikyá machu-payakunata, musu-sipaskunata, warmakunata chaynataq warmikunatapas.+ Ichaqa amam wañuchinkichikchu urkunpi marcasqa kaqkunataqa.+ Kay wasiypi kaqkunamantayá qallaykuychik”, nispa.+ Chaymi wañuchiyta qallaykurqaku Diospa wasinpa* ñawpaqninpi kaq punta apaqkunamanta.+ 7 Diosqa nirqataqmi: “¡Utqaymanyá riychik! Kay patiopiyá wañusqakuna huntallaña kachun,+ hinaptinyá kay wasiypas qachachasqa kachun”, nispa. Chaymi rispanku llaqtapi llapallan runakunata wañuchimurqaku.

8 Runakunata wañuchiptinkuñataqmi ñuqallaña qiparuspay qunquranpa pampakama kumuykurqani, hinaspam qaparirqani: “¡Llapallan kamachiq Jehova Dios taytalláy! ¿Jerusalen llaqtapaq piñakuspaykichu Israelpa mirayninkunamanta puchuqkunata qalay-qalayta tukunki?”, nispay.+

9 Diosñataqmi uyariykamuwaspan niwarqa: “Israel runakunapa chaynataq Juda runakunapa huchanqa llumpa-llumpaymi.+ Paykunaqa runa wañuchiqllaña+ hinaspa llumpay mana allin ruwaqllañam kachkanku.+ Paykunaqa nichkankuraqmi: ‘Jehova Diosqa manam rikumuwanchikchu, Jehova Diosqa qunqaruwanchikñam’, nispa.+ 10 Ñuqam ichaqa paykunataqa mana imaniraqllatapas llakipayasaqchu,+ aswanqa mana allinkuna ruwasqankuman hinam kikillankuta ñakarichisaq”, nispa.

11 Hinaptinmi linomanta pachayuq runañataq kutiramusqaña, chay runapa wiqawninpiqa karqa secretariopa qillqaspa servichikunan pinturam. Paymi kutiramuspan nirqa: “Kamachiwasqaykiman hinam ruwaramuni”, nispa.

10 Qawachkaspaymi rikururqani suma-sumaq alaqa azul* rumi kaqllata querubin angelkunapa hanayninpi, chay angelkunapa umanku lawpiqa hatu-hatun mesa hinam kasqa, hinaspapas rakta rankachu* hinam kasqa. Chay rikusqayqa kamachiqpa trononmanmi rikchakusqa.+ 2 Hinaptinmi linomanta pachayuq runata Dios nirqa:+ “Ruedakunapa chawpinmanyá yaykuy+ querubin angelkunapa urayninman, hinaspayá querubinkunapa kasqanmanta rawrachkaq sansata+ hurqumuspa llaqtaman chuqaykuy”, nispa.+ Chaymi linomanta pachayuq runaqa qawachkaptiy yaykururqa.

3 Chay querubin angelkunaqa Diospa wasinpa alliq* lawninpim sayachkasqaku chay runa yaykuptinqa, hinaptinmi puyu pampaykurqa wasipa kasqan uku law patiota. 4 Jehova Diospa kanchayninñataqmi+ querubin angelkunapa kasqanmanta wasi punkupa altonman huqarikururqa,+ hinaptinmi wasitapas pampaykurqa. Jehova Diospa kanchayninpas patio huntatam kancharirqa. 5 Querubin angelkunapa rapranpa raprapyasqanpas wasipa hawa law pationpim uyarikurqa, chayqa uyarikurqa tukuy atiyniyuq Diospa rimasqan hinaraqmi.+

6 Hinaptinmi linomanta ruwasqa pachayuq runata Dios nirqa: “Ruedakunapa chawpinman yaykuspayá querubinkunapa kasqanmanta rawrachkaq sansata hurqumuy”, nispa. Chaymi chay runaqa yaykuruspan huknin ruedapa waqtanpi sayarqa. 7 Hinaptinmi huknin querubin angel chawpinkupi rataq ninaman makinta haywarirqa,+ hinaspam asllata hurquykuspan linomanta ruwasqa pachayuq runapa makinman churaykurqa,+ chay runañataqmi chaskiykuspan chaymanta lluqsirqa. 8 Chay querubin angelkunaqa rapranku ukupi runapa makin hina makiyuqmi kasqaku.+

9 Hina qawachkaspaymi rikururqani tawa ruedakunata querubin angelkunapa waqtanpi, huk ruedam sapa querubin angelpa waqtanpi kasqa. Chay ruedakunaqa llipipipisqa sumaqllaña qamya verde* alaqa rumi hinam.+ 10 Llapan ruedam kaqkamallaña kasqa, chay ruedakunaqa kasqa chakanasqa iskay ruedakuna hinam. 11 Maylawman rispapas mana muyurispallam risqa, querubin angelkunapa mayman qawasqanmanmi mana muyurispalla risqa. 12 Chay angelkunapaqa ñawillañam kakusqa enteron cuerponkupi, wasankupi, makinkupi chaynataq raprankupi. Ñawikunaqa kakusqataqmi tawan ruedakunapa lliw muyuriqninpipas.+ 13 Uyarirqanitaqmi qaparispa ruedakunata kayna nimuqta: “¡Ruedakuna! ¡Puririychik!”, niqta.

14 Sapa querubin angelmi tawa uyayuq kasqa. Huknin uyanmi querubinpa uyan kasqa, huknin uyanñataqmi runapa uyan kasqa, huknin uyanñataqmi leonpa uyan kasqa, huknin uyanñataqmi ankapa uyan kasqa.+

15 Chay querubin angelkunaqa Kebar+ sutiyuq mayu patanpi rikusqaykunam kasqa. Chay querubinkuna huqarikuspa 16 puririptinmi ruedakunapas paykunawan kuskalla puririsqaku, huqarikunankupaq alto-altoman raprankuta kichariptinkupas ruedakunaqa manam maymanpas muyuqchu nitaq paykunamantaqa rakikuqchu.+ 17 Chay angelkuna sayaykuptinqa ruedakunapas sayasqam, huqarikuptinkuñataqmi ruedakunapas kuskalla huqarikusqa. Chaynaqa kasqa angelkunata pusaq Diospa atiynin ruedakunatapas pusasqanraykum.

18 Chaymantam Jehova Diospa wasin punkupa altonpi kaq kanchayninqa+ querubin angelkunapa hawanman suchururqa.+ 19 Querubin angelkunañataqmi qawachkaptiy raprankuta kicharispa alto-altoman huqarikurqaku, ruedakunapas paykunawan kuskam huqarikurqa. Hinaspam sayarurqaku Jehova Diospa wasin punkupi intipa qispimunan lawpi. Israel runakunapa yupaychasqan Diospa kanchayninpas paykunapa hawanpim karqa.+

20 Chay angelkunaqa Kebar+ sutiyuq mayu patanpi Israel runakunapa yupaychasqan Diospa trononpa urayninpi rikusqaykunam kasqa, chaynapim yacharurqani querubin sutiyuq angelkuna kasqanta. 21 Tawankum kasqa tawa uyayuq chaynataq tawa raprayuq, tawankutaqmi kasqa rapranku ukupi runapa makin hina makiyuq.+ 22 Uyankupas kasqa Kebar+ mayu patanpi rikusqay uyakuna hinam. Llapankum* ñawpaqllaman risqaku.+

11 Jehova Diospa atiyninmi huqariruwaspa* pusaruwarqa intipa qispimunan lawpi kaq wasipa punkunman.+ Chaypim punku yaykuykunapi 25 runakuna kachkasqa. Hukninmi kasqa Azurpa churin Jaazanias, hukninñataqmi kasqa Benayapa churin Pelatias, paykunaqa karqa llaqtapi runakunata kamachiqkunam.+ 2 Chaymi Dios niwarqa: “Runapa churin, kay runakunaqa mana allin ruwaq runakunam, kay llaqtapi runakunatam mana allinkunata ruwanankupaq umachachkanku. 3 Paykunam nichkanku: ‘¿Manachu kunanqa wasikuna hatarichina punchaw?+ Llaqtanchikqa* hatun simiyuq manka hinam, ñuqanchikñataqmi mankapi aycha hina kanchik’, nispa.+

4 Chaynaqa, runapa churin, paykuna imayna kanankumantayá willay”, nispa.+

5 Hinaptinmi atiynin huntaykuwaptin Jehova Dios niwarqa:+ “Israel runakunatam ninki: ‘Jehova Diosmi nin: “Israel runakuna, qamkunapa rimasqaykichikqa chiqapmi, imam ruway munasqaykichiktaqa allintam yachani. 6 Qamkunapa huchaykichikpim kay llaqtapi achka runakuna wañurun, callekunapas wañusqakunawan huntay-huntaymi kakuchkan”’, nispa.+ 7 Chayraykum llapallan kamachiq Jehova Dios nin: ‘Llaqtapi wañusqakunaqa mankapi aycha hinam kanku, llaqtañataqmi manka hina.+ Qamkunam ichaqa chaymanta hurqusqa kankichik.

8 Llapallan kamachiq Jehova Diosqa nintaqmi: “Qamkunaqa wañuchisqa kaytam manchakurqankichik,+ chaywanpas wañuchisuqnikichiktam qamkunaman kachamusaq. 9 Llaqtaykichikmanta hurquspaymi huklaw llaqtayuqkunapa makinman churasqaykichik, chaynatam piñakuyniyta qamkunaman chayachimusaq.+ 10 Chiqnisuqnikichik runakunamá wañuchisunkichik.+ Allpaykichikpa linderonpim piñakuyniy chayamusunkichik,+ chaynapim yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta.+ 11 Llaqtaqa manam harkasuqnikichik manka hinachu kanqa, manataqmi qamkunapas chay mankapi aycha hinachu kankichik. Allpaykichikpa linderonpim juzgasqa kankichik, 12 hinaptinmi yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta. Qamkunaqa tukuy ima kamachisqaytam mana kasukurqankichikchu,+ aswanqa hichpaykichik llaqtakunapi runakunapa kamachikuyninman hinam kawsarqankichik”’”, nispa.+

13 Diosmanta willakuyta tukuruptillaymi Benayapa churin Pelatiasqa wañururqa, hinaptinmi qunqurakuspa pampakama kumuykuspay qaparirqani: “¡Llapallan kamachiq Jehova Dios taytalláy! ¿Israelpa mirayninkunamanta puchuqkunatapas llapallantachu tukurunki?”, nispay.+

14 Chaymantam Jehova Diospa kayna nimuwasqanta kaqmanta uyarirqani: 15 “Runapa churin, Jerusalenpi yachaqkunam* aylluykikunata chaynataq llapallan Israel runakunata nirqaku: ‘Jehova Diosmantaqa karunchasqallayá kaychik, allpaqa ñuqaykupam, ñuqaykumanmi quykuwarqaku’, nispa. 16 Chaymi ninki: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Karu llaqtakunaman pusaruspaypas chaynataq karu nacionkunaman chiqirachispaypas+ paykunapaqmi kasaq maymi kasqankupi yupaychawananku wasi hina pisi tiempollapas”’, nispa.+

17 Ninaykitaqmi: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Huklaw llaqtakunapi kasqankumanta chaynataq huklaw nacionkunapi kasqankumantam huñumusaq, hinaspam Israel allpata paykunaman qusaq.+ 18 Chayman kutispankum tukuy millakuypaq kaqkunata chinkachinqaku, hinaspapas mana allin ruwaykunataqa manañam ruwanqakuchu.+ 19 Paykunaqa huk sunqullam*+ hinaspa llampu sunqullam kanqaku,+ rumi sunqunkuta+ llampuyachiptiymi kasukuqña kanqaku.+ 20 Chaynataqa ruwasaq lliw kamachikuyniykunata kasukunankupaqmi. Hinaptinmi paykunaqa runaykuna kanqaku, ñuqañataqmi paykunapa Diosninku kasaq.

21 Ichaqa millakuypaq kaqkunaman chaynataq mana allin ruwaykunaman qukuruqkunamanmi huchankuman hina sasachakuykunata chayachisaq”, nispa. Chaynatamá llapallan kamachiq Jehova Dios nin’”, nispa.

22 Querubin angelkunañataqmi raprankuta alto-altoman huqarirqaku, paykunawantaqmi ruedakunapas huqarikurqa,+ paykunapa altonpiñataqmi Israel runakunapa yupaychasqan Diospa kanchaynin kachkasqa.+ 23 Chaymantam Jehova Diospa kanchayninqa+ llaqtamanta huqarikuspan intipa qispimunan law urquman suchururqa.+ 24 Chaymantam huk kallpa* Caldeapi kaq llaqtamasiykunapa kasqanman aparuwarqa, chaykunaqa karqa musquypi hina* Diospa atiyninwan rikusqaypim. Chaymantañataqmi musquypi hina rikusqayqa chinkarurqa. 25 Ñuqañataqmi kay llaqtaman pusamusqa kaq llaqtamasiykunaman Jehova Diospa tukuy ima qawachiwasqanta willarqani.

12 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, qamqa yachachkanki* mana uyarikuq runakunawanmi. Paykunaqa mana kasukuq kaspam+ ñawiyuq kaspapas mana rikukunkuchu, rinriyuq kaspapas manam uyarikunkuchu.+ 3 Runapa churin, huklaw llaqtaman apasqa kanaykipaqyá qipichakuy. Hinaspayá paykuna qawasuchkaptiki wasikimanta punchaw lluqsiy, paykuna qawasuchkaptikiyá wasikimanta huklaw llaqtaman riy. Mana kasukuq kachkaspapas ichaya uyarinmankuraqpas. 4 Punchawyá paykuna qawasuchkaptiki qipichakusqaykita wasikimanta hurquy, tutaykuqtañataqyá huklawman apasqa runa hina paykuna qawasuchkaptiki wasikimanta lluqsiy.+

5 Paykuna qawasuchkaptikiyá pirqata uchkuspa imaykikunatapas chayninta hurquy.+ 6 Paykuna qawasuchkaptikiyá imaykikunatapas sawakuykuspa tuta lluqsiy. Pampata ama qawanaykipaqyá uyaykita tapakuy, chaykunataqa ruwanki Israel runakunaman imayna kanankumanta willanaypaqmi”, nispa.+

7 Hinaptinmi ñuqaqa Diospa kamachiwasqanman hina tukuy chaykunata ruwarqani. Punchawmi huklawman apasqa kananpaq runa hina qipichakusqayta hurqurqani, tutaykuqtañataqmi makiywan pirqata uchkurqani, tutañataqmi llapanku qawachkaptin imaykunatapas sawakuykuspa lluqsirqani.

8 Paqarintin achikyaytañataqmi Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspan niwarqa: 9 “Runapa churin, ¿manachu mana kasukuq Israel runakunaqa ‘¿imatataq ruwachkanki?’ nispallapas tapusurqanki? 10 Paykunatayá niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Kay willakusqayqa Jerusalenpi kamachiqpaqmi+ chaynataq chaypi kaq llapallan Israel runakunapaqmi”’, nispa.

11 Paykunataqa ninkitaqmi: ‘Imayna kanankumanta willanaypaqmi kaykunataqa ruwachkani.+ Imayna ruwasqayman hinam paykunapas kanqaku, maymi kasqankumantam huklawman preso apasqa kanqaku.+ 12 Chay punchawqa paykunawan kaq kamachiqmi imankunatapas sawakuykuspa tuta lluqsinqa, pirqata uchkuspanmi chayninta imankunatapas hurqunqa,+ pampata mana qawananpaqmi uyantapas tapakuykunqa’, nispa. 13 Tuqllata hina mallayta chuqaykuspaymi payta hapisaq,+ hinaspam Caldea runakunapa allpan Babiloniaman pusasaq. Ichaqa manam yachanqachu mayman apasqa kasqantapas, hinaspam chaypi wañumunqa.+ 14 Tukuy lawkunamanmi chiqichisaq+ runankunatapas, yanapaqninkunatapas chaynataq tropankunatapas, hinaspam espadata hurquspay qatikachasaq.+ 15 Huklaw llaqtakunaman chaynataq huklaw nacionkunaman chiqichiptiymi yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta. 16 Wakinmi ichaqa mana wañuchisqachu kanqa, manataqmi unquywanpas nitaq yarqaymantapas wañunqakuchu. Chaynaqa kanqa apasqa kasqanku nacionkunapi millakuypaq kaqkuna ruwasqankumanta willakunankupaqmi, chaynapim yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta”, nispa.

17 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 18 “Runapa churin, katkatatastinyá tantaykita mikuy, llakisqallaña hinaspa mancharisqallañayá yakuykitapas tomay.+ 19 Llaqtapi runakunatayá niy: ‘Jerusalenpi yachaq Israel runakunatam llapallan kamachiq Jehova Dios nin: “Llakisqallañam tantaykichikta mikunkichik, yakuykichiktapas manchakuyllawanñam tomankichik, mana allinkunata ruwasqaykichikrayku+ allpaykichik chunniruptinmi chaynaqa kankichik.+ 20 Yachasqaykichik llaqtakunam taqmasqa kanqa, allpaykichikpas purmanqam,+ hinaptinmi yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta”’”, nispa.+

21 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 22 “Runapa churin, Israel runakunam nichkanku: ‘Punchawkuna pasaptinpas manataq willakusqankuman hinachu imapas chayamun’, nispa.+ 23 Chayraykuyá paykunata niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Chayna rimasqaykichikqa manañam uyarikunqachu, hinaptinmi chaytaqa manaña rimankichikchu”’, nispa. Chaymantapas niyá: ‘Willakuykunapa nisqanman hinam ñakariy punchawqa chayaykamuchkanña’, nispa.+ 24 Israel runakuna, qamkunaqa manañam uyarinkichikchu musquypi hina* qawasqankumanta yanqa willakuykunataqa nitaq qawaqkunapa yanqa willakusqankutapas.+ 25 Niytaqyá: ‘Ñuqa Jehova Diosqa kikiypunim rimasaq. Ima nisqaykunapas chayllam cumplikunqa.+ Mana kasukuq Israel runakuna, qamkuna kawsachkaptikichikraqmi+ imapas nisqaytaqa ruwasaq, chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini’”, nispa.

26 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 27 “Runapa churin, Israel runakunam nichkanku: ‘Diospa willachiwasqanchik willakuykunaqa haykapiraqya kanqa, payqa willachiwachkanchik qipa punchawkunapaqraqmi’, nispa.+ 28 Chayraykuyá paykunata niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Imapas rimasqaykunaqa manam unamunqachu, lliwmi nisqayman hina cumplikunqa”, nispa. Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nin’”, nispa.

13 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, Israel runakunapi kaq willakuqkunapa* contranpiyá willakuy,+ kikillankumanta willakuqtukuqkunapa contranpiyá nimuy:+ ‘Jehova Diospa nisqankunatayá uyariychik. 3 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “¡Imaynaraq kankichik mana yuyayniyuq willakuqtukuqkuna! Qamkunaqa mana imatapas rikuchkaspam umaykichikmanta hurquykuspa willakunkichik.+ 4 Israel runakuna, chay willakuqnikichik runakunaqa raqaypi yachaq* atuqkuna hinam rikurirunku. 5 Paykunaqa manam raqrasqa rumi pirqakunataqa allichapusunkichikchu+ ñuqa Jehova Diospa piñakuyniy punchawpi harkaykusqa kanaykichikpaqqa.+ 6 Paykunaqa musquypi hina* qawaqtukuspam llullakunata willakuspa ninku: ‘Jehova Diospa nisqanmi kaykunaqa’, nispa. Ñuqa Jehova Dios mana willachichkaptiymi yanqa suyanku rimasqankuman hina kananta.+ 7 Imatapas mana nichkaptiymi qamkunaqa ‘Jehova Diospa nisqanmi kaykunaqa’ nisparaq musquypi hina rikusqaykichikta willakuqtukuchkankichik. ¿Manachu chaykuna willakusqaykichikqa llulla?”, nispa.

8 Chaymi llapallan kamachiq Jehova Dios nin: “Yanqakunata rimasqaykichikrayku chaynataq musquypi hina rikusqaykichikmanta willakuqtukusqaykichikraykum qamkunapa contraykichikpi kachkani”, nispa. Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nin.+ 9 Yanqakunata rimaq chaynataq musquypi hina rikusqankumanta willakuqtukuq runakunapa contranpim kachkani.+ Paykunaqa manam chaypichu kanqaku runaykuna tantianakunankupaq huñunakuptinkupas, sutinkupas manam qillqasqachu kanqa Israel runakunapa sutinkupa kasqanpiqa, manataqmi kutinqakuchu Israel runakunapa allpanmanpas. Hinaptinmi yachankichik ñuqaqa llapallan kamachiq Jehova Dios kasqayta.+ 10 Tukuy chaykunaqa kanqa hawkayay mana kachkaptin “hawkayaymi kachkan” nispa runaykunata pantachisqankuraykum.+ Paykunaqa kanku kuyuchkaq pirqata yesowan llusichkaq hinam’, nispa.+

11 Kuyuchkaq pirqata llusiqkunatayá nimuy: ‘Chay pirqaykichikqa tuñinqam. Tuñinqaqa nisyu-nisyu para, runtu para chaynataq llumpa-llumpay wayra chayamuptinmi.+ 12 Pirqa tuñiptinñataqmi paykunata ninqaku: “¿Maytaq yesowan llusisqaykichikqa?”, nispa.+

13 Chayraykum llapallan kamachiq Jehova Dios nin: “Piñakuyniy punchawpim chayamunqa llumpa-llumpay wayra chaynataq nisyu-nisyu parawan runtu para. 14 Yesowan llusisqaykichik pirqata tuñichiptiymi cimientonpas rikukunqa. Llaqtaykichikpi pirqakuna chaynata tuñiptinmi wañunkichik, hinaptinmi chayraq yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta.

15 Piñakuyniy punchawpi pirqakuna tuñiptinmi llusiqkunamanpas piñakuyniy chayaptinmi nisaq: ‘Pirqakunaqa manañam kanchu, pirqakunata llusiqkunapas manañam kanchu.+ 16 Israel runakunapi kaq willakuqtukuqkunaqa chinkarunñam, manañam kanchu Jerusalenpi willakuqtukuqkunaqa, manañam kanchu hawkayay mana kachkaptin hawkayaymanta willakuqtukuqkunaqa’”, nispa.+ Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nin.

17 Runapa churin, Israel runakunapi warmikuna imayna kanankumantayá willay, paykunaqa yanqakunatam qipa punchawkunamanta willakunku. 18 Paykunatayá niy: “Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘¡Imaynaraq kankichik hukkunata pantachinaykichikrayku makinkupi* chaynataq umankupi churakunanku kaqkunata hatunta-uchuyta siraq warmikuna! ¿Qamkunalla kawsayta munaspachu runaykunata pantachispa wañunanta munachkankichik? 19 ¿Huk aptiy cebadallapaqchu chaynataq parten tantallapaqchu pinqayman churawankichik*+ mana wañunanpaq kaq runata wañuchispa chaynataq wañunanpaq kaq runatañataq mana wañuchispa? Chaykunataqa ruwachkankichik runaykunata llullakuspam, paykunaqa llullakusqaykichiktam allinpaq hapinku’”, nispa.+

20 Chayraykum llapallan kamachiq Jehova Diosqa nin: “Warmikuna, pichinkukunata hina runaykunata hapinaykichikpaq makikichikpi churakusqaykichik kaqkunatam makikichikmanta llikchisaq, chaynatam kacharisaq pichinkukunata hina hapisqaykichik runaykunata. 21 Makikichikpiña kaq runaykunatam ñuqaman kutichimusaq uma wankunakuna ruwapusqaykichikta qichuspay, paykunataqa manañam pantachinkichikchu. Chaynapim yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta.+ 22 Qamkunaqa llullakunata rimaspam allin ruwaq runakunata hukmanyachirqankichik+ sasachakuykunata paykunaman mana chayachimuchkaptiy, qamkunaqa mana allin ruwaqkunatam kallpancharqankichik+ hinalla mana allinkunata ruwaspa wañuyta tarinankupaq.+ 23 Chayraykum qamkunaqa musquypi hina kaqkunataqa manaña rikunkichikchu, manañataqmi qawaqkunapas kankichikchu.+ Makikichikmanta runaykunata kutichimuptiymi yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta”’”, nispa.

14 Israelpi wakin punta apaqkunam hamuspanku ñawpaqniypi tiyaykurqaku.+ 2 Hinaptinmi Jehova Dios rimapayawaspan niwarqa: 3 “Runapa churin, kay runakunaqa millakuypaq taytachanku yupaychaytam hinalla munachkanku, chayta ruwaspam runakunatapas urmachichkaq hina huchallichichkanku. ¿Chaychum tapukamuwanankutaraq saqiyman?+ 4 Chaynaqa paykunatayá niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Israel runakunamanta pipas millakuypaq taytachankuta yupaychaspan hukkunata urmachichkaq hina huchallichichkaspa runayman* tapukuq riptinqa, ñuqa Jehova Diosmi millakuypaq taytachakuna yupaychasqanman hina imatapas nisaq. 5 Ñuqamanta karunchakusqankuraykum chaynataq millakuypaq taytachakuna yupaychasqankuraykum+ Israel runakunaqa manchakuyllapiña kanqaku”’, nispa.

6 Chayraykuyá Israel runakunata niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Millakuypaq taytachakunatawan mana allin ruwaykunata saqispayá ñuqaman kutirikamuwaychik.+ 7 Sichu Israel runa utaq huklaw llaqtayuq runa ñuqamanta karunchakunman, millakuypaq taytachakuna yupaychayllataña munanman, hukkunatapas urmachichkaq hina huchallichinman hinaspañataq runayman tapukuqraq riptinqa+ ñuqa Jehova Diosmi kikinwan rimasaq. 8 Israel runaykuna manchakuwayta yachanankupaqmi chay runataqa runaykunapa yachasqan llaqtamanta chinkarachisaq,+ chaynatam ruwasaq rimayllapas-rimakunankupaq. Chaynapim yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta”, nispa.

9 Willakuq runata tapukuptinku imatapas pay niptinqa ñuqa Jehova Diosmi chay willakuq runata pantarachisaq,+ hinaspam Israel runaykunapa kasqanmanta piñakuspay chinkarachisaq. 10 Chaykuna kasqanmantaqa paykunam huchayuq kanqaku, tapukuqpa huchanqa willakuqpa huchanwanmi chaynalla kanqa. 11 Chaynam kanqa Israel runakuna ñuqamanta mana karunchakunankupaq chaynataq huchallikuspa millakuypaq hina mana kanankupaq. Chayñam runaykuna kanqaku, ñuqañataqmi Diosninku kasaq’, nispa.+ Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nin”, nispa.

12 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 13 “Runapa churin, ima llaqtapas ñuqamanta karunchakuruspan mana allinkunata ruwaptinqa paykunapaq piñakuspaymi mikunankupaq kaqkuna churanankutapas chinkachisaq*,+ hinaptinmi chay llaqtapi kaqkunaqa yarqaymanta kaspa+ runakunapas hinaspa animalkunapas wañunqa.+ 14 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Chay llaqtapi Noey,+ Daniel+ chaynataq Job+ kaptinpas allin ruwaq kasqankuraykum paykunalla salvasqa kanmanku.+

15 Sichu runa mikuq manchakuypaq animalkunata kachamuptiy llaqtata chunnirachiptin manchakuymanta manaña pipas chayninta puriptinqa+ 16 chay llaqtapi kaspaqa kimsan runaykunallam salvasqa kanmanku, manam churinkutaqa warmitapas nitaq qaritapas salvayta atinmankuchu, hinaptinmi llaqtaqa chunnirunman. Imaynam ñuqapa kawsakusqaypas chiqap, chaynapunim tukuy chaykunapas chiqaptapuni chayna kanman. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

17 Sichu chay llaqtapi runakuna hinaspa animalkuna wañuchisqa kanman+ “kay llaqtapi kaqkunayá wañuchisqa kachun” niptiy,+ hinaptinqa 18 chay llaqtapi kaspaqa kimsan runaykunallam waqaychasqa kanmanku, manam churinkutaqa warmitapas nitaq qaritapas yanapayta atinmankuchu. Imaynam ñuqapa kawsakusqaypas chiqap, chaynapunim tukuy chaykunapas chiqaptapuni chayna kanman. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

19 Sichu chay llaqtapi unquyta rikurichiyman+ chaynataq chay llaqtaman piñakuyniyta chayachimuyman runakunawan animalkuna wañunanpaq, hinaptinqa 20 chay llaqtapi kaspaqa Noey,+ Daniel+ hinaspa Jobllam+ allin ruwaq kasqankurayku waqaychasqa kanmanku,+ manam churinkutaqa warmitapas nitaq qaritapas yanapayta atinmankuchu. Imaynam ñuqapa kawsakusqaypas chiqap, chaynapunim tukuy chaykunapas chiqaptapuni chayna kanman. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini’, nispa.

21 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘Chaynam kanqa Jerusalen llaqtapi runakunawan animalkuna piñakuyniy punchawpi wañuptin.+ Wañunqakuqa chiqniqnin runakunatawan manchakuypaq animalkunata kachamuptiymi+ chaynataq muchuytawan* unquyta chayachimuptiymi.+ 22 Chaykunamanta puchuqkunañataqmi qari churi utaq warmi churi kaspapas llaqtankumanta huklawman pusasqa kanqaku,+ hinaspam qamkunaman chayamusunkichik. Qamkunañataqmi imayna kawsasqankutawan imakuna ruwasqankuta qawaykuspa allinpaq hapinkichik Jerusalenpi yachaqkunaman piñakuyniy chayachisqayqa yanqapaq mana kasqanta.

23 Imayna kawsasqankutawan imakuna ruwasqankuta qawaykuspam allinpaq hapinkichik paykunaman piñakuyniy chayachisqayqa mana yanqa kasqanta’, nispa.+ Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nin”, nispa.

15 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, ¿yaqachu uvaspa kaspin montepi kaq wakin sachakunapa kaspinmantawan kullunmanta aswan allin kanman? 3 ¿Yaqachu imallatapas ruwanmanku uvaspa kaspinmanta? ¿Yaqachu runakunaqa chay kaspimanta ima warkunallatapas ruwanmanku? 4 Chay kaspiqa yantallapaq kasqanraykum ninaman wischuptinku pasaypaqta ruparun. Ruparuspanpas, ¿yaqachu imallapaqpas servikunmanraq? 5 Manamriki. Manaraq rupachkaspa imapaqpas mana servikuchkaspaqa aswanraqchiki pasaypaqta ruparuspaqa manaña imapaqpas servikunmanchu.

6 Chaynaqa, llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Imaynam sachakuna ukumanta hurquspa uvaspa kaspinta ninaman wischurqani, chayta ruwachkaq hinam Jerusalenpi yachaqkunatapas* sasachakuykunapi kachisaq.+ 7 Paykunatam qipancharuni, ninamanta ayqispankupas ninapa rupasqanmi kanqaku. Paykunata qipanchasqaywanmi yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta.+

8 Ñuqata qipancharuwasqankuraykum+ allpankuta chunnichisaq’, nispa.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini”, nispa.

16 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, Jerusalen llaqtapi yachaqkunamanyá* millakuypaq kaqkuna ruwasqankumanta kaynata willamuy:+ 3 ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi Jerusalen llaqtata nin: “Qamqa Canaan sutiyuq allpapi nacesqaykiraykum Canaan lawmanta kanki. Taytaykim karqa Amorreo runa,+ mamaykiñataqmi karqa Het kasta warmi.+ 4 Nacesqayki punchawqa manam pipas puputichaykitapas kuchusurqankichu, manataqmi bañasurqankichu nitaq kachiwanpas qaquykusurqankichu nitaqmi imallawanpas wankuykusurqankichu. 5 Manam chaykunata ruwasunaykipaq hinaqa pipas llakipayaykusurqankichu, aswanqa chiqnisusqaykiraykum purunpi saqirusurqanki.

6 Chaypim rikurqayki yawarpa chawpinpi haytakachachkaqta, yawarwan manaña rikuy kachkaptikim nirqayki: ‘¡Kawsankim!’, nispay. Chayna yawarllaña kachkaptikimá nirqayki: ‘¡Kawsakunkim!’, nispay. 7 Chaymantam purunpi ikllimuq* qurakunata hina achkallay-achkaman mirarachirqayki, qamqa wiñaruspaykim sumaqllaña alaqakunawan hinakurqanki. Ñuñuykiwan chukchaykikunapas wiñarurqam, ichaqa pasaypaq qalallaraqmi karqanki.

8 Kaqmanta qawarispaymi rikurqayki casarakunaykipaq hinaña wataykipi kasqaykita. Chaymi qalalla kaptiki waliykachispay+ kuskaña kanapaq qanwan contratota* ruwarqani, hinaptinmi warmiyña karqanki. Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nini. 9 Chaymantapas yawarllaña kachkaptikim yakuwan mayllarqayki, hinaspam aceitewan* llusirqayki.+ 10 Pachachirqaykitaqmi kuyayllapaq bordasqa pachawanpas, usutachirqaykitaqmi foca animalpa qaranmanta ruwasqa usutawanpas, churachirqaykitaqmi linomanta ruwasqa sumaq pachawanpas chaynataq achka qullqipa chanin pachakunawanpas. 11 Makikikunamanpas kuyayllapaq alaqakunatam churarqayki, kunkaykimanpas sumaqllaña collartam churarqayki. 12 Chaymantapas sinqaykimanwan rinrikimanmi arituta churarqayki, umaykimanñataqmi kuyayllapaq coronata churarqayki. 13 Qurimantawan qullqimanta ruwasqa alaqakunawanmi allichapakuq kanki, pachakuqñataqmi kanki linomanta ruwasqa sumaq pachawan, achka qullqipa chanin pachakunawan chaynataq kuyayllapaq bordasqa pachawanpas. Mikunaykiñataqmi karqa harina, miel hinaspa aceite. Kuyayllapaq rikuriruspam+ kamachiqpa warmin kanaykipaq hinaña karqanki.

14 Kuyayllapaq kaspaykim huklaw nacionkunapa+ ancha riqsisqan rikurirurqanki, ñuqapa kanchayniywanmi kuyayllapaqqa karqanki.+ Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nini.

15 Ichaqa kuyayllapaq kasqaykiraykum+ hatuntukuspa chaynataq ancha riqsisqa rikuriruspa chuchumika* kayta qallaykurqanki,+ qamqa haykam chaynin puriqmanmi kuyayllapaq cuerpoykita qurqanki.+ 16 Kuyayllapaq colorniyuq pachaykikunawanmi taytachakuna yupaychanayki carpata ruwarqanki, hinaspam chaypi hukwan-hukwan kakurqanki.+ Chaytaqa manam haykallapipas ruwanaykichu. 17 Qurimantawan qullqimanta ruwasqa alaqakuna qusqaywanpas qarikunata ruwakuruspaykim* chaykunawan huchapakurqanki.+ 18 Bordasqa sumaq pachaykikunawanpas ruwasqayki qarikunatam wankururqanki, hinaspam ñuqapaq kaq miski asnaq aceitetawan inciensota* qurqanki.+ 19 Harinawan, aceitewan hinaspa mielwan ruwasqa mikunaykipaq qusqay tantatapas chay ruwasqayki qarikunamanmi miskillataña asnaqta hina qurqanki.+ Chaytapunim qamqa ruwarqanki. Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nini.

20 Hukwan-hukwan kakuchkaspaykipas, ¿wachakusqayki churiykunataraqchu+ wañuchispa taytachakunaman qunayki karqa...?+ 21 Churillaykunatamá wañuchispa taytachakunapaq kañapurqanki.+ 22 Tukuy chay millakuypaq kaqkunata ruwaspayki chaynataq huchapakuspaykiqa manam yuyayllapas-yuyarirqankichu sipas kaspa pasaypaq qalalla kasqaykitaqa, manataqmi yuyarirqankichu yawarpa chawpinpi haytakachasqaykitapas. 23 ¡Ay, imaynaraq kanki tukuy chay mana allinkuna ruwasqaykimanta!+ Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nini. 24 Lliw plazakunapim yupaychana muqukunatawan patakunata ruwakururqanki. 25 Riqsisqa callekunapipas yupaychana patakunatam ruwakururqanki, kuyayllapaq kasqaykipas millakuypaqñam rikurirurqa pimanñapas callen puriqman cuerpoykita quspa+ aswan-aswan huchapakusqaykirayku.+ 26 Qamqa Egipto+ runakunawanmi kakurqanki, paykunaqa huchapakuyllaña munaqmi kanku*. Hinaspam llumpay huchapakuyllapiña kaspa piñachiwaq kanki. 27 Kunanqa qampaq piñakuspaymi mikunaykipaq kaqkunatapas pisichisaq,+ hinaspam chiqnisuqniki Filistea warmikunapa makinman churasqayki munasqanta ruwasunaykipaq.+ Paykunaraqmi millakuypaq mana allinkuna ruwasqaykimantaqa pinqakuqku.+

28 Chaywanpas mana saksasqa hina kaspam Asiria runakunawanpas huchapakurqanki.+ Paykunawan huchapakuruchkaspaykipas hinallaraqmi huchapakuyta munarqanki. 29 Hinaspam Canaan allpapi negociante runakunawanpas chaynataq Caldea runakunawanpas huchapakurqanki.+ Chaywanpas hinallaraqmi huchapakuyta munarqanki. 30 ¡Mayna mana allin warmiñataq karqanki mana pinqakuq chuchumika warmi hina llumpa-llumpayta huchapakunaykipaq*!+ Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nini. 31 Qamqa taytachakunata yupaychanaykipaqmi riqsisqa callekunapi muqukunata ruwaq kanki, plazakunapipas yupaychana patakunatam ruwaq kanki. Ichaqa manam wakin chuchumika warmikuna hinachu pagoykitaqa chaskikuq kanki. 32 ¡Qusanta saqispan hukwan-hukwan kakuq warmim kasqanki!+ 33 Chuchumika warmikunaqa pagonkutam chaskikunku,+ qanmi ichaqa chaskikunaykimantaqa ancha kuyasuqnikikunaman imakunatapas qunki,+ hinaspapas tukuy lawmanta hamuspa qanwan kakunankupaqmi imakunatapas qunki.+ 34 Qamqa manam wakin chuchumika warmikuna hinachu kanki. ¡Qamqa manamá wakin chuchumika warmikuna hinachu pagoykitaqa chaskikunki, aswanqa qamraqmi paykunaman paganki!”, nispa.

35 Yaw chuchumika warmi,+ ñuqa Jehova Diospa rimapayasqaytayá uyariy. 36 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi niki: “Qamqa llumpa-llumpaytam hukwan-hukwan kakuyta munachkanki, qalatukurusparaqmi waynaykikunawan chaynataq millakuypaq taytachaykikunawan kakurqanki.+ Chay taytachaykikunapaqmi wawaykikunatapas wañuchipurqanki.+ 37 Chaymi kakusqayki llapallan waynaykikunata huñumusaq, qampa kuyasqayki chaynataq chiqnisqayki kaqkunatam huñumusaq. Qampa contraykipi hamunaypaqmi paykunata tukuy hinastinmanta huñumusaq, hinaspam paykuna qawasunaykipaq pasaypaq qalallata qayllankupi kachisqayki.+

38 Chaymantam huchapakuq+ chaynataq runa wañuchiq+ warmikunata hina castigasqayki, hinaspam hukwan-hukwan kakusqaykimanta piñakuspay wañuchisqayki.+ 39 Kuyasuqniki waynaykikunapa makinmanmi churasqayki. Hinaptinmi paykuna taqmanqaku ruwasqayki yupaychana muqukunatawan patakunata,+ pachaykitapas chustususpaykim+ kuyayllapaq alaqaykikunatapas apakunqaku,+ chaymi pasaypaq qalalla qipanki. 40 Achkallay-achka hamuspankum+ rumiwan chuqapasunki,+ espadawanmi wañuchisunki.+ 41 Wasikikunatapas kañaykuspankum+ achka warmikuna qawasuchkaptiki piñakuyniyta chayachimunqaku, hinaptinmi chuchumika kayniki tukuptin+ manaña ima pagotapas qunkichu. 42 Sunquy tiyanankama piñakuruspayñam hawka kasaq,+ manañam mastaqa piñakusqaykichu.+

43 Sipas kaynikipi imayna kasqaykita mana riqsikuspa+ tukuy mana allinkuna ruwasqaykiwan piñachiwasqaykiraykum ñakariykunata chayachimusqayki, hinaptinmi saqinkiña hukwan-hukwan kakuyta chaynataq millakuypaq kaqkuna ruwayta. Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nini.

44 Rikchanachispa rimaq runakunam qanmanta ninqaku: ‘Imaynam maman karqa, chaynallam wawanpas kanqa’, nispa.+ 45 Qamqa kanki qusantapas chaynataq wawankunatapas chiqniq warmipa wawanmi. Chaynallam ñañaykikunapas qusankutawan wawankuta chiqnirqaku. Qampa mamaykiqa karqa Het kasta warmim, taytaykiñataqmi karqa Amorreo runa.+

46 Mayor ñañaykim Samaria,+ payqa wawankunawanmi* norte lawnikipi yachan.+ Sullka ñañaykiñataqmi Sodoma,+ payqa wawankunawanmi sur lawnikipi yachan.+ 47 Qamqa manam paykunapa imayna kawsasqankutawan millakuypaq ruwasqankunallatachu qatipakurqanki, aswanqa manapas unaypim paykunamantapas aswan mana allinkunataraq ruwarqanki.+ 48 Ñañayki Sodomawan wawankunaqa manam wawaykikunapiwan ruwasqaykita hinachu ruwarqaku. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini imaynam ñuqapa kawsakusqaypas chiqap kasqanman hina. 49 Ñañayki Sodomapa pantasqankunaqa kaymi karqa: Paywan wawankunam+ hatuntukuqllaña karqaku,+ mikunankupaqpas tukuy imayuqmi karqaku,+ imamantapas hawkallañam kawsakuqku,+ chayna kachkaspapas manam ñakariq runakunataqa nitaq wakcha runakunataqa yanaparqakuchu.+ 50 Chaymi mana wanakuspanku+ tukuy mana allinkunata hinalla ruwasqankurayku+ paykunataqa chinkarachirqani.+

51 Samariapa+ mana allin ruwasqanmanta astawanqa qanmi aswan mana allinkunataqa ruwarqanki. Chaywanpas millakuypaq kaqkunata llumpayta ruwasqaykiraykum ñañaykikunaqa allin ruwaq hinaña kachkanku.+ 52 Allin ruwaqta hinaña ñañaykikunata riqsichisqaykiraykum kunanqa hatun pinqaypi kachkanki. Paykunamantapas aswan millakuypaq kaqkunata ruwasqaykiraykum paykunaqa mana huchayuq hinaña kachkanku. Chaynaqa, allin ruwaqta hina ñañaykikunata riqsichisqaykiraykuyá kunanqa hatun pinqaypi kay, amañayá hatuntukuychu.

53 Chaymantam huklaw llaqtaman pusasqa kasqankumanta kutichimusaq Sodomata wawantinta, Samariata wawantinta chaynataq wawaykikunatapas.+ 54 Chaytaqa ruwasaq pinqaypi kanaykipaqmi, qamqa pinqaypim kanki ruwasqaykikunawan paykunapa sunqunta tiyachisqaykirayku. 55 Ñañayki Sodomaqa wawankunapiwanmi chaynataq ñañayki Samariapas wawankunapiwanmi ñawpaqta hina kanqaku, qampas wawaykikunapiwanmi ñawpaqta hina kanki.+ 56 Hatuntukusqayki punchawkunaqa manam ñañayki Sodomamantaqa rimayllatapas munarqankichu 57 mana allin ruwasqaykikuna yachakunankama.+ Chaymi kunanqa Siriapa warmi wawankunaqa vecinankunapiwan tukuyta nisunki, muyuriqnikipi kaq Filisteapa+ warmi wawankunapas chiqnisunkim. 58 Qamqa hukwan-hukwan kakusqaykirayku chaynataq millakuypaq kaqkunata ruwasqaykiraykum ñakariykunapi kanki”, nispa. Chaynatam ñuqa Jehova Dios nini.

59 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: “Qanwan contrato ruwasqayta+ mana kaqpaqpas hapispa chayman hina mana ruwasqaykiraykum+ ñakariykunata chayachimusqayki. 60 Chaywanpas ñuqaqa sipasllaraq kachkaptiki contrato ruwasqanchiktaqa+ manam qunqasaqchu, aswanqa wiña-wiñaypaq kananpaqmi qanwan contratota ruwasaq. 61 Wawaykikuna kananpaq mayor ñañaykikunatawan sullka ñañaykikunata quykuptiymi tukuy mana allinkuna ruwasqaykita yuyarispa pinqaypi kanki,+ ñañaykikunataqa qusqayki manam contrato ruwasqanchikman hina kaptinchu.

62 Kikiypunim qanwanqa contratota ruwasaq, hinaptinmi ñuqaqa Jehova Dios kasqayta yachanki. 63 Chaymantam tukuy mana allinkunata ruwachkaptikipas huchaykikunata pampachasqayki,+ hinaptinmi tukuy mana allinkuna ruwasqaykita yuyarispa pinqaypi kaspa ima niytapas mana atinkichu”, nispa.+ Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nini’”, nispa.

17 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, watuchita willachkaq hinayá Israel runakunaman rikchanachiyta willay.+ 3 Paykunatayá niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Libano lawpi+ cedro sachapa puntanpi kaq kallmamanmi+ hatun anka tiyaykurqa,+ chay ankaqa achkallaña hatun puruyuq, hatun raprayuq chaynataq tukuy rikchaq kuyayllapaq colorniyuqmi. 4 Hinaspam chay sachapa ñawinta* pakiruspan negociante runakunapa allpanman aparurqa, hinaspanmi chaypi plantarurqa.+ 5 Chaymantañataqmi allpamanta muguta huqarispan+ allin allpapi tarpururqa, tarpururqaqa mayupa patanpi sauce* sachata plantachkaq hinam. 6 Hinaptinmi wiñaramuspan taksalla hinaspa kallmasapa uvas planta rikurirurqa.+ Kallmankunapas maymi kasqallanpim mastarikurqa, sapinkunapas ukukamaraqmi yaykurqa. Chaynata wiñaruspanmi kallmasapallaña hinaspa ikllisapallaña* uvas planta rikurirurqa.+

7 Chaymantam hamurqa hatun raprayuq chaynataq hatun puruyuq+ huk hatun ankapas.+ Hinaptinmi uvas plantapa sapinkunaqa maymi kasqanmanta chay ankapa kasqan lawkamaraq wiñarurqa, kallmankunapas ankapa kasqan lawmanmi wiñarurqa anka parqunanpaq*.+ 8 Chay uvasqa ñam tarpusqaña karqa mayu patanpi kaq allin allpapi. Chayna tarpusqaqa karqa kallmasapallaña kananpaqmi, sumaqllataña rurunanpaqmi chaynataq kuyayllapaq uvas planta kananpaqmi”, nispa.+

9 Paykunataqa niytaqyá: “Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘¿Yaqachu allin planta kanman? ¿Manachu sapinmanta chutaruptinku+ rurunkuna ismunqa chaynataq ikllipankunapas chakinqa?+ Pasaypaqta chakiruptinmi mana kallpallawan chaynataq achka runapa mana yanapasqallan sapinmanta chutarunqaku. 10 Plantanankupaq huklawman aparuptinkupas, ¿kawsanmanraqchu? ¿Manachu pasaypaqta chakirachinman intipa qispimunan lawmanta hamuq wayra? Maymi wiñasqallanpim chakirunqa’”’”, nispa.

11 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 12 “Ama hina kaspam mana kasukuq Israel runakunata ninki: ‘¿Manachu yachankichik kaykuna pasakusqanpa ima ninan kasqanta?’, nispa. Ninkitaqmi: ‘Babiloniapi kamachiqmi Jerusalenman hamuruspan chaypi kamachiqta yanapaqninkunatawan kuskata hapirurqa, hinaspam Babiloniaman pusarurqa.+ 13 Hinaspapas Jerusalenpi kamachiqpa mirayninmanta kaq runawanmi+ Diospa sutinpiraq rimanakurqa*,+ hinaspam llaqtapi ancha riqsisqa runakunata pusakurqa+ 14 llaqta runakuna pinqaypi kananpaq chaynataq contranpi mana hatarinankupaq. Israel runakunaqa Babiloniapi kamachiqwan rimanakusqankuta kasukuspallam mana chinkarqakuchu.+ 15 Jerusalenpi churasqan chay kamachiqmi ichaqa rimanakusqankuta mana kasukuspan+ runankunata Egiptoman kacharqa caballokunatawan+ peleay yachaq achkallay-achka runakunata+ pusamunankupaq. ¿Yaqachu chayta ruwaspa allin kanman? ¿Yaqachu mana allin ruwaqkunaqa wañunankumanta librasqa kanmanku? ¿Yaqachu rimanakusqankuta qipanchaspa allin kanman?+

16 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: “Ñuqapa kawsakusqayqa chiqapmi, chaynam chiqaptapuni kamachiqpa churasqan chay kamachiqqa Babiloniapi wañunqa, payqa rimanakusqankuta mana kaqpaqpas hapispanmi qipancharqa.+ 17 Chiqniqnin runakuna wañuchiqninku hamuspam llaqtapa muyuriqninta pirqanqaku chaynataq allpata waqtanman muntunqaku, hinaspam achka runakunata wañuchinqaku. Chay punchawqa Egipto nacionta kamachiqpa* achkallay-achka tropankunapas manam yanapanqachu.+ 18 Diospa sutinpiraq rimanakusqankuta mana kaqpaqpas hapispa qipanchasqanraykum wañuymantaqa mana lluptinqachu, chaynam kanqa tantianakusqankuman hina mana ruwasqanrayku”, nispa.

19 Chaymi llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini: “Ñuqapa kawsakusqayqa chiqapmi, chaynam chiqaptapuni paywan contrato* ruwasqayta mana kaqpaqpas hapispa mana kasukusqanrayku+ piñakuyniyta payman chayachimusaq. 20 Tuqllata hina mallayta chuqaspaymi payta hapisaq,+ hinaspam qipanchawasqanrayku Babiloniaman pusaspay huchanman hina cuentata mañasaq.+ 21 Lluptiq runankunapas wañuchisqam kanqaku, qipaqkunapas tukuy lawmanmi chiqichisqa kanqaku.+ Hinaptinmi chayraq yachankichik ñuqa Jehova Dios chaykuna nisqayta”, nispa.+

22 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: “Cedro sachapa puntanpi kaq kallmachata hurquspaymi+ plantasaq hatu-hatun urqupi,+ puntanpi kaq kallmapa ñawichanta hurquspaymi+ kikiypuni plantasaq. 23 Israelpi kaq hatun urqupim plantasaq, hinaptinmi kallmankuna wiñamuptin ruruspan kuyayllapaq hatun cedro sacha kanqa. Chay cedro sachapa kallmankunapim tukuy rikchaq alton pawaqkunapas yachanqaku chaynataq llantukunqaku. 24 Chaymi purunpi wiñaq llapallan sachakuna yachanqaku hatun kaq sachata ñuqa Jehova Dios pinqayman churaspay taksa kaq sachata aswan riqsisqa kananpaq churasqayta.+ Kuyayllapaq llanllay-llanllay sachatam chakirachirqani, chaki sachatañataqmi kuyayllapaqta waytarirachirqani.+ Ñuqa Jehova Diosmi nisqayman hina ruwaruni”’”, nispa.

18 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “¿Ima ninantaq ‘puchqu uvasta taytanku mikuruptinmi churinkupa kirunñataq sallirun*’+ nispa Israelpi rimasqaykichik?

3 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Israel runakuna, ñuqapa kawsakusqayqa chiqapmi, chaymi chiqaptapuni nikichik chaytaqa manaña haykapipas rimanaykichikmanta. 4 Llapallan runakunapa vidanqa* ñuqapam. Taytanpa chaynataq churinpa vidanpas ñuqapam. Pi runapas* huchallikuspanqa wañunqapunim.

5 Sichu pipas allin ruwaq runa kaspan allin kaqllata ruwanman, 6 urqukunapi taytacha-mamachakunapaq kañapusqankutapas mana mikunmanchu,+ Israelpi kaq millakuypaq taytachakunatapas mana mañakunmanchu, runamasinpa warminwanpas mana kakunmanchu,+ killanwan kaq warmiwanpas mana kakunmanchu,+ 7 pitapas mana ñakarichinmanchu,+ manusqanrayku ima qipachikusqantapas kutichipunman,+ pitapas mana suwanmanchu,+ yarqaymanta kaqtapas mikuykachinman,+ mana pachayuqta pachaykachinman,+ 8 qullqintapas mana mirayniyuqta kutichipunankupaq prestanman,+ allin kaqllata ruwanman,+ runakunapa ima sasachakuynintapas allin ruwayman hina allinta allichanman,+ 9 imapas kamachisqaykunata chaynataq imapas tantiasqaykunata mana qipanchaspan lliwta kasukunman hinaspaqa allin kaqta ruwasqanraykum hinalla kawsakunqa’, nispa.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

10 Chay runapa churinñataq suwa kanman,+ runata wañuchinman,+ ima mana allinkunatapas ruwanman, 11 taytan allin ruwaq runa kachkaptinpas chay churiqa urqukunapi taytacha-mamachaman qusqankuta mikunman, runamasinpa warminwanpas kakunman, 12 wakchatawan mana imayuqtapas ñakarichinman,+ suwakunman, manusqanrayku ima qipachikusqantapas mana kutichipunmanchu, Israelpi kaq millakuypaq taytachakunatapas mañakunman,+ millakuypaq kaqkunatapas ruwanman,+ 13 qullqintapas prestanman mirayniyuqta kutichipunankupaq chaynataq munasqan ruwakunanpaq.+ Hinaspaqa tukuy mana allinkunata ruwasqanraykum chay churiqa wañunqapuni, payqa kikinpa huchanpim wañunqa.

14 Chaymantapas sichu pipas taytanpa tukuy mana allinkuna ruwasqanta qawaspanpas chaykunataqa mana ruwanmanchu, 15 taytacha-mamachakunapaq urqukunapi kañapusqankutapas mana mikunmanchu, Israelpi kaq millakuypaq taytachakunatapas mana mañakunmanchu, runamasinpa warminwanpas mana kakunmanchu, 16 pitapas mana ñakarichimanchu, manusqanrayku ima qipachikusqantapas kutichipunman, pitapas mana suwanmanchu, yarqaymanta kaqmanpas mikuykachinman, mana pachayuqtapas pachaykachinman, 17 wakcha runatapas mana ñakarichinmanchu, qullqintapas mana mirayniyuqta kutichipunankupaq prestanman, ima kamachisqaykunatapas chaynataq ima tantiasqaykunatapas lliwta kasukunman hinaspaqa manam taytanpa huchanraykuqa wañunqachu, payqa hinallam kawsakunqa. 18 Taytanmi ichaqa wañunqa llullakusqanrayku, suwakusqanrayku chaynataq llaqtanpi mana allinkunata ruwasqanrayku.

19 Qamkunam ichaqa ninkichik: ‘¿Imanasqataq churinpas taytan hina mana huchayuqchu?’, nispa. Churinqa allin ruwaq kasqanraykum chaynataq lliw kamachikuyniykunata kasukusqanraykum hinalla kawsanqa.+ 20 Pi runapas* huchallikuspanqa wañunqapunim.+ Churiqa manam taytanpa huchanraykuchu huchayuq kanqa, manataqmi taytanpas churinpa huchanraykuchu huchayuq kanqa. Allin ruwaq runapa allinkuna ruwasqanqa kikillanpaqmi, mana allin ruwaq runapa mana allinkuna ruwasqanpas kikillanpaqtaqmi.+

21 Sichu pipas mana allin ruwaq kachkaspan manaña huchallikunmanchu, aswanqa kamachikuykunata kasukuspan allin kaqkunataña ruwanman, hinaspaqa hinallam kawsanqa, manam wañunqachu.+ 22 Ñawpaqta mana allinkunata ruwasqankunaqa qunqasqañam kanqa.+ Allin kaqkunataña ruwasqanraykum hinalla kawsanqa.+

23 Mana allin ruwaq runa wañuptinqa ñuqaqa manam kusikunichu.+ Ñuqaqa mana allinkuna ruwasqanmanta wanakuspan hinalla kawsakunantam munani.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

24 Chaymantapas, sichu pi allin ruwaqpas allin ruwasqankunata qipanchanman, mana allin ruwaytaña qallaykunman chaynataq mana allin ruwaqpa ruwasqankunataña ruwanman hinaspanqa, ¿yaqachu hinalla kawsanman? Ñawpaqta allinkuna ruwasqanpas manam yuyarisqachu kanqa.+ Ñuqata qipanchawasqanrayku chaynataq huchallikusqanraykum wañunqa.+

25 Qamkunam ichaqa ninkichik: ‘Jehova Diospa imapas tantiasqankunaqa manam allinchu’, nispa.+ ¡Israel runakuna, uyariykullawaychikyá! ¿Ñuqapa tantiasqaykunachu mana allin?+ ¿Manachu qamkunapa tantiasqaykichik mana allinqa?+

26 Allin ruwaq runa mana allintaña ruwayta qallaykuspan wañuruspanqa kikinpa huchanraykum wañunqa.

27 Mana allin ruwaq runa huchanmanta wanakuspan allin kaqtaña ruwayta qallaykuspanqa hinallam kawsakunqa.+ 28 Huchankunata riqsikuspan mana allinkunata manaña ruwaspanqa hinallam kawsakunqa, manam wañunqachu.

29 Qamkunam ichaqa ninkichik: ‘Jehova Diospa imapas tantiasqankunaqa manam allinchu’, nispa. ¡Israel runakuna! ¿Chiqaptachu ñuqapa tantiasqaykuna mana allin?+ ¿Manachu qamkunapa tantiasqaykichik mana allinqa?

30 Chaynaqa Israel runakuna, imayna kawsasqaykichikman hinam sapakamata juzgasqaykichik.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini. Tukuy mana allinkuna ruwasqaykichiktayá saqiychik urmachichkaq hina hukkunata ama huchallichinaykichikpaq. 31 Tukuy mana allinkuna ruwasqaykichiktayá saqiychik,+ hinaspayá musuq runa hinaña kaspa kasukuq sunqu chaynataq allin yuyayniyuq kaychik.+ Israel runakuna, ¿imanasqamá wañuytaqa maskakuwaqchik?+

32 Ñuqaqa manam pi runapa wañukusqanwanpas kusikunichu.+ Chaynaqa, ñuqaman kutirikamuspayá hinalla kawsakuychik.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nikichik”, nispa.

19 Diosqa nirqataqmi: “Israel runakunapi kaq kamachiqkunamanta rimaq llaki takitayá takiy. 2 Takispayá niy:

‘¿Imataq mamayki karqa? Mamaykiqa leonkunapa kasqanpi kaq china leonmi karqa.

Malta leonkunapa chaynataq kallpasapa leonkunapa kasqanpim yacharqa, hinaspam wawankunatapas chaypi uywarqa.

Chay leonmi mikunanpaq animalkuna hapiyta yacharuspan runa mikuytapas yacharurqa.

 5 Mamanqa kutimunantam suyarqa, ichaqa manañam rikurimurqachu.

Chaymi huknin wawantaña wiñarachirqa, hinaptinmi kallpasapa malta leon rikurirurqa.

 6 Chay wawanqa leonkunapa kasqanpi purispanmi kallpasapa malta leon karqa.

Chay leonpas mikunanpaq animalkuna hapiyta yacharuspanmi runa mikuytapas yacharurqa.+

 9 Hatun anzuelowan usturachispam hatun jaulapi wichqarurqaku, hinaspam Babiloniapi kamachiqman aparqaku.

Chaypim wichqarurqaku Israel urqukunapi qaparisqan manaña uyarikunanpaq.

10 Mamaykichikqa yaku patanpi plantasqa uvas hinam*+ karqa.

Achka yakupa kasqanpi wiñasqanraykum kallmasapallaña kaspa achkata ruruq.

11 Chay uvas plantamantam mana pakiy atina kallmakunata hurqurqaku, chay kallmakunaqa kamachiqkunapa tawnanta ruwanankupaq hinaraqmi karqa.

Wiñaruspanqa wakin sachakunamantapas aswan hatunraqmi karqa.

Hatun kasqanrayku chaynataq kallmasapallaña kasqanraykum sutilla karqa.

Mana chaylla pakikuq kallmankunata hurquruptinkum chakirurqa,+ hinaptinmi chay kallmakunaqa kañasqa karqa.+

14 Kallmankunata nina rupayta qallaykuptinmi ikllipankunawan* rurunkunapas ruparurqa.

Mana chaylla pakikuq kallmankunapas manañam karqachu, manañam kamachiqkunapa tawnan hinaqa karqachu.+

Kay takiqa llakikunapaq takim, llakipi kaspa takinankupaq takim’”, nispa.

20 Qanchis kaq watapim pichqa kaq killapa chunka kaq punchawninpi Israelpi wakin punta apaqkuna ñuqaman hamurqaku, hinaspam Jehova Diospa ima nisqanta yachayta munaspanku ñawpaqniypi tiyaykurqaku. 2 Jehova Diosñataqmi rimapayawaspan niwarqa: 3 “Runapa churin, Israelpi punta apaqkunatayá niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “¿Ñuqapa ima nisqayta yachaykuqchu hamurqankichik? Chiqaptapuni llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios kawsakusqayman hinam nikichik: ‘Manam imatapas nisqaykichikchu’”’,+ nispa.

4 Runapa churin, juez hinayá paykunawan rimay*. Ñawpaq abuelonkupa millakuypaq kaqkunata ruwasqankumanta willanaykipaqyá+ 5 niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Israelpa mirayninkunata akllasqay punchawqa+ Jacobpa mirayninkunamanmi jurarqani, hinaspam Egipto nacionpi+ paykunaman riqsichikurqani. Sutiypi rimaspaymi nirqani: ‘Ñuqaqa Jehova Diosnikichikmi kani’, nispay. 6 Chay kutipim paykunata nirqani Egiptomanta hurquspay ñuqapa akllasqay allin allpaman pusanaymanta, chay allpaqa karqa tukuy imapa kananmi*.+ Chay allpaqa huklaw allpakunamantapas aswan sumaqllaña allpam. 7 Paykunatam nirqani: ‘Egiptopi millakuypaq kaq taytachakunawanqa+ amayá qachachasqa hinaqa kaychikchu, aswanqa sapakamayá haykam rikusqaykichik millakuypaq taytachakunata wischuychik. Ñuqaqa Jehova Diosnikichikmi kani’,+ nispa.

8 Ichaqa paykunam ñuqata qipanchawaspa mana uyariwarqakuchu, haykam rikusqanku millakuypaq taytachakunataqa manam wischurqakuchu, manataqmi Egiptopi millakuypaq taytachakuna+ yupaychaytapas saqirqakuchu. Chaymi Egiptopi kachkaptillankuraq piñakuspay wañurachiyta munarqani*. 9 Ichaqa sutiy hatunchasqa kananraykum paykunataqa mana imanarqanichu, chaynapi huklaw nacionniyuq runakuna sutiyta pinqayman mana churanankupaq.+ Ñuqaqa chay nacionniyuq runakunapa rikusqanta Egiptomanta hurqumuspaymi runaykunaman riqsichikurqani.+ 10 Chaynatamá Egiptomanta hurqumuspay chunniqman pusarqani.+

11 Chaypim kamachikuyniykunata chaynataq imapas tantiasqaykunata kasukunankupaq kamachirqani,+ chaynapi haykam kasukuqkuna hinalla kawsakunanpaq.+ 12 Chaymantapas runaykuna kasqankuta yuyarinankupaqmi+ samana punchawkunapi* samanankupaq kamachirqani,+ chaynapi ñuqa Jehova Dios paykuna sapaqchasqayta yachanankupaq.

13 Israelpa mirayninkunam ichaqa chay chunniqpi ñuqata qipanchawarqaku.+ Paykunaqa kamachisqaykunatawan imapas tantiasqaykunataqa manam kasukurqakuchu, chaykunata pipas kasukuqqa hinallam kawsakunqa. Israelpa mirayninkunaqa samananku punchawtapas manam kaqpaqpas hapirqakuchu, chaymi chay chunniqpi piñakuspay wañurachiyta munarqani.+ 14 Ichaqa sutiy hatunchasqa kananraykum paykunataqa mana imanarqanichu, chaynapi huklaw nacionniyuq runakuna sutiyta pinqayman mana churanankupaq. Ñuqaqa chay nacionkunapa rikusqantam Egiptomanta hurqumurqani.+ 15 Chay chunniqpiqa nirqanitaqmi qunay allpaman mana pusanaymantapas,+ chay allpaqa tukuy imapa kanan allpam,+ hinaspapas lliw allpakunamanta aswan sumaqllaña allpam. 16 Paykunaqa manam kasukurqakuchu kamachikuyniykunatawan tantiasqaykunataqa, samananku punchawtapas manam kaqpaqpas hapirqakuchu. Paykunaqa hinallam millakuypaq taytachakunata yuyarayarqaku.+

17 Ichaqa paykunata llakipayaspaymi chay chunniqpiqa mana chayllaqa wañurachirqanichu. 18 Hinaspam churinkuta chay chunniqpi nirqani:+ ‘Amayá ñawpaq abueloykichikpa imayna kawsasqankuman hinaqa kawsaychikchu+ nitaq imapas nisusqaykichiktaqa ruwaychikchu, amataqyá millakuypaq taytachankuwanqa qachachasqaqa kaychikchu. 19 Ñuqaqa Jehova Diosnikichikmi kani, kamachisqaykunatawan imapas tantiasqaykunatayá kasukuychik.+ 20 Samanaykichik punchawtayá ñuqapaq sapaqchaychik+ runaykuna kasqaykichikta yuyarinaykichikpaq, chaynapi Jehova Diosnikichik kasqayta yachanaykichikpaq’,+ nispa.

21 Ichaqa churinkupas qipanchawarqam.+ Paykunaqa kamachisqaykunatam chaynataq imapas tantiasqaykunatam mana kasukurqakuchu, chaykunata pipas kasukuqqa hinallam kawsakunqa. Churinkuqa samananku punchawtapas manam kaqpaqpas hapirqakuchu, chaymi chay chunniqpi piñakuspay wañurachiyta munarqani.+ 22 Ichaqa sutiy hatunchasqa kananraykum+ paykunataqa mana chayllachu wañurachirqani,+ chaynapi huklaw nacionniyuq runakuna sutiyta pinqayman mana churanankupaq. Ñuqaqa chay nacionkunapa rikusqantam Egiptomanta hurqumurqani. 23 Chay chunniqpiqa nirqanitaqmi huklaw nacionkunaman chaynataq huklaw llaqtakunaman chiqichinaymantapas.+ 24 Paykunaqa manam kasukurqakuchu kamachikuyniykunatawan tantiasqaykunataqa, samananku punchawkunatapas manam kaqpaqpas hapirqakuchu.+ Paykunaqa hinallam ñawpaq abuelonkupa yupaychasqan millakuypaq taytachakunata yupaycharqaku.+ 25 Manam michakurqanichu runakunapa munasqanman hina kawsakunankutaqa nitaq paykunapa kamachikuyninkuna kasukunankutapas, chay kamachikuykunata kasukuqkunaqa wañuypim tukunku.+ 26 Manataqmi michakurqanichu piwi* churinkuta taytachankupaq kañaspa mana allin ruwanankutapas,+ chaynapi wañuchisqa kaspanku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta yachanankupaq”’, nispa.

27 Runapa churin, chaynaqa Israel runakunata rimapayaspayá niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Qamkuna hinam ñawpaq abueloykichikpas ñuqata qipanchawaspa pinqayman churawarqaku. 28 Ñuqaqa qunay allpamanmi paykunataqa pusarqani,+ hinaptinmi muqukunatawan kallmasapa sachakunata rikuykuspanku+ taytachankupaq imakunatapas kañaspa piñachiwarqaku. Paykunaqa taytachankupaqmi miskillataña asnananpaq imakunatapas kañarqaku chaynataq vinotapas tallirqaku. 29 Hinaptinmi nirqani: ‘¿Imapaqtaq chay muqukunaman ripayankichik?’, nispay. Chaytaqa kunankamam ‘yupaychana muqukuna’ nispanku sutichanku”’, nispa.+

30 Israel runakunataqa niytaqyá: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “¿Ñawpaq abueloykichik hinachu qamkunapas millakuypaq taytachakunata yupaychaspa chuchumika* warmi hina ñuqata qipanchawachkankichik?+ 31 ¿Hinallachu kunankama huchallikuchkankichik millakuypaq taytachaykichikpaq churikichikta kañaspa?+ Yaw Israel runakuna, ¿hinachkaspachu yachaytaraq munachkankichik ima ninayta?+

Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Ñuqapa kawsakusqayqa chiqapmi, chaynam chiqaptapuni ñuqaqa mana imatapas nisqaykichikchu.+ 32 Qamkunaqa sunquykichikpim nichkankichik: “Wakin nacionkuna chaynataq wakin llaqtakuna hinayá kullumantawan rumimanta ruwasqa taytachata yupaychakusun”,+ nispa. Ichaqa manam nisqaykichikman hinachu kanqa’, nispa.

33 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nikichik: ‘Ñuqapa kawsakusqayqa chiqapmi, chaymi chiqaptapuni nikichik tukuy atiyniywan qamkunapa kamachiqnikichik kanaymanta chaynataq qamkunamanqa piñakuyniy chayachimunaymanta.+ 34 Tukuy atiyniywan piñakuyniyta chayachimuspaymi may llaqtamanña chiqichisqa kaptikichikpas chaymanta hurqumuspay huñusqaykichik.+ 35 Llaqtakunapi kaq chunniqman pusaptiymi juezwan hina uyapura allichasunchik.+

36 Ñawpaq abueloykichikkunawanpas juezwan hinam Egipto chunniqpi allicharqani, chaynatam qamkunawanpas allichasun. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini. 37 Ovejakunata michiq tawnanta haywariptin tawnapa ukunta pasachkaq ovejankuna hinam qamkunapas kankichik,+ chaytaqa ruwasaq contrato* ruwasqanchikta imaynanpapas cumplinaykichikpaqmi. 38 Mana kasukuqkunatawan mana allin ruwaqkunatam ichaqa qamkunamanta rakisaq.+ Paykunataqa runapa llaqtanpi yachasqankumantam* hurqusaq, ichaqa manam Israel allpapiqa yachanqakuchu.+ Hinaptinmi yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’, nispa.

39 Israel runakuna, qamkunatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nikichik: ‘Kasuwayta mana munaspaqa sapakamayá millakuypaq taytachaykichikta maynatañapas yupaychamuychik.+ Chaymantam ichaqa huchaykichikman hina ñakarinkichik, manañam millakuypaq taytachaykichikwanqa nitaq paykunapaq imapas kañasqaykichikkunawanqa chuya sutiytaqa pinqayman churankichikchu.+

40 Israelpi sapaqchasqay hatun urqupiqa llapallan Israel runaykunam yupaychawankichik,+ llapallaykichikmi chaypiqa yupaychawankichik.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini. Qamkunawan kusikuspaymi mañasqaykichik ñuqaman quwanaykichik kaqkunata, kawsaykunamanta punta kaq rurukunata chaynataq ñuqapaq sapaqchasqa kaqkunata.+ 41 Chaykunata miskillaña asnaqta hina quwasqaykichikraykum qamkunawan kusikusaq, chayqa kanqa huklaw llaqtakunaman chiqichisqa kasqaykichikmanta qamkunata hurqumuspa huñumuptiymi.+ Huklaw nacionniyuq runakuna qawachkaptinmi qamkunapa hatunchawasqaykichik kasaq.+

42 Israel allpaman qamkunata pusaptiymi+ qamkunaqa yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta,+ chay allpaqa ñawpaq abueloykichikkunaman qunaypaq nisqay allpam. 43 Chaypim millakuypaq kaqkuna ruwasqaykichikta yuyarinkichik,+ hinaspam tukuy mana allinkuna ruwasqaykichikrayku kikikichikmanta millakunkichik.+ 44 Israel runakuna, sutiy hatunchasqa kananpaq tukuy chaykunata ruwaptiymi Jehova Dios kasqayta yachankichik,+ mana allinkuna ruwasqaykichikman hinaqa chaynataq pantasqaykichikman hinaqa manam ñakariykunataqa chayachimusqaykichikchu’, nispa. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini”, nispa.

45 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 46 “Runapa churin, sur lawman qawarispaykiyá montepi sachakuna imayna kananmanta niy. 47 Chay monte lawtayá niy: ‘Jehova Diospa nisqantayá uyariy, llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Ninata rataykachiptiymi+ llapallan sachaykikuna rupanqa verdepas chaynataq chakipas. Chay ninaqa manaña amachay atina+ kaspanmi sur lawmanta norte lawkama rupanqa, hinaspam runakunapa uyantapas lliw pusllurunqa. 48 Hinaptinmi llapallan runakuna qawanqaku ñuqa Jehova Dios chay manaña amachay atina nina ratachisqayta”’”, nispa.+

49 Hinaptinmi ñuqa nirqani: “Llapallan kamachiq Jehova Dioslláy, ñuqamantam nichkanku ‘rikchanachiykunallawanmi payqa riman’”, nispa.

21 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, Jerusalen llaqtaman qawaspayá niy yupaychawananku wasi* imayna kananmanta chaynataq Israelpi yachaqkuna imayna kanankumanta. 3 Israelpi yachaqkunataqa* niyá: ‘Jehova Diosmi nin: “Espadayta hurquykuspaymi qamkunapa contraykichikpi hamuchkani,+ allin ruwaqtapas chaynataq mana allin ruwaqtapas wañuchiqmi hamuchkani. 4 Allin ruwaqtawan mana allin ruwaqta wañuchinaypaqmi espadayta hurqusaq, hinaspam norte lawmanta sur lawkama llapallaykichikta wañuchisqaykichik. 5 Llapallan runakunam yachanqa ñuqa Jehova Dios espadayta hurqusqayta. Chay hurqusqay espadataqa manañam maymi kasqanmanqa kutiykachisaqchu”’, nispa.+

6 Runapa churin, qamñataqyá manchakuymanta katkatataspa paykunapa ñawpaqninpi llakiwan hapichikuy.+ 7 ‘¿Imanasqataq llakiwan hapichikuchkanki?’ nispa tapusuptikiqa ninki: ‘Huk willakuyta uyarirusqayraykum’, nispam. Chay willakuyman hina kaptinmi runakunaqa llumpa-llumpay mancharisqallaña kanqaku, manaña kallpayuq kanqaku, hukmanyasqallaña kanqaku, chaymantapas manchakuymantam ispakuykunqaku.+ Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Chay willakuyman hinapunim kanqa’”, nispa.

8 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 9 “Runapa churin, kaynatayá willakuy: ‘Jehova Diosmi nin: “Espadam kuchukuqllaña kachkan, espadam llipipipichkaqña kachkan.+ 10 Achkallaña runata wañuchinanpaqmi kuchuq-kuchuqllaña kachkan, llipya hinaraqmi llipityachkan”’”, nispa.

Llaqtapi runakunañataqmi nirqa: “¿Imaynamá manaqa kusikusaqkuchu?”, nispa.

Diosñataqmi nirqa: “Imaynam wakin sachakunatapas espadayqa kuchurqa chaynam churiypa kamachinan tawnantapas kuchunqa.+

11 Espadataqa kuchukuqllaña kananpaqmi chaynataq allinta hapinankupaqmi ñawchiyachirqaku, chay espadaqa kuchukuqllaña chaynataq llipipipiqllañam kachkan mana allin runapa makinpi kananpaq.+

12 Runapa churin, waqaspayá qapariy.+ Chay espadaqa contranpim hamuchkan, chay espadaqa Israelpi kamachiqkunapa contranpim kachkan.+ Chaymi paykunatawan kuskata llaqtapi runatapas ñakarichinqa, chayraykuyá pitukuykuspa waqapakuy*. 13 Ñuqam runaykunapa imayna kasqanta qawarqani,+ ¿yaqachu kamachiqpa tawnan kanmanraq kuchusqa kachkaspan? Manañam kanmanchu.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

14 Runapa churin, qamñataqyá taqllakuspayki kimsa kutikama niy: ‘¡Espada!’, nispa. Chay espadaqa achka-achka runa wañuchiqmi, chay espadaqa llapallanta muyuriqmi.+ 15 Manchakuymantam yaqaña wañunqakupas,+ hinaspapas llaqtapa punkunpim achkallaña wañuchisqa kanqaku, llumpa-llumpay wañuchinakuymi kanqa. Espadaqa llipya hinaraqmi llipipipichkan, runata wañuchinanpaqmi kuchukuqllaña kachkan. 16 ¡Kuchukuqllaña espada! ¡Alliq* lawmanpas ichuq* lawmanpas kuchuyá! ¡Imaman chayaspapas kuchuyá! 17 Ñuqapas taqllakuspaymi piñakusqaymanta sunquyta tiyachisaq.+ Ñuqa Jehova Diosmi chaynata nini”, nispa.

18 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 19 “Runapa churin, ñantayá dibujay huk hawaqllamanta lluqsispa risqanman hina pallqaqta. Chay ñannintam Babiloniapi kamachiqqa runankunapiwan wañuchiq hamunqa, hinaspam pallqaq ñanman chayaruspa maynin rinanta akllanqa. Chay pallqaq ñan dibujasqaykipim señalta churanki. 20 Dibujasqayki huknin pallqam kanqa Ammon runakunapa llaqtan Rabaman riq,+ huknintañataqmi kanqa Judapi allin pirqasqa Jerusalen llaqtaman riq.+ 21 Babiloniapi kamachiqmi pallqaq ñanpi sayanqa maynin rinanta yachananpaq, hinaspanmi flechanta taspinqa, taytachankunata* tapukunqa chaynataq animalpa kichpanninpipas* qawanqa. 22 Hinaptinmi alliq makinpi hapisqanwan yachanqa Jerusalenman rinanta, chaymanqa rinqa pirqata tuñichinanpaq takaq machu-machu qirukunata apaspam, runakuna wañuchiyta qallarinankupaq niqmi, peleayta qallarinankupaq qapariqmi, punkuta takaspa pakinankupaq machu-machu qirukunata churaqmi, pirqapa waqtanpi allpata muntuqmi chaynataq llaqtapi runakuna mana ayqinankupaq pirqata hatarichiqmi.+ 23 Chayna kaptinpas Jerusalenpi yachaqkunapaqqa yanqapaq hinam rikchakunqa+ Jerusalenmanña rinanpaq Babiloniapi kamachiqpa tantiasqanqa, Jerusalenpi yachaqkunaqa Babiloniapi kamachiqwanmi achkakama rimanakurqaku payta kasukunankupaq. Ichaqa mana allin ruwasqankuta yuyarispam paykunataqa pusananpaq hapirunqa.+

24 Chayraykum llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nikichik: ‘Qamkunaqa mana allin ruwasqaykichikta chaynataq tukuypi huchallikuq kasqaykichiktam kikillaykichik riqsirachikunkichik, chaymi kunanqa huklawman apasqa kankichik’, nispa.

25 Israelpi pasaypaq mana allin kamachiq,+ kunanmi wañuypi tukunaykipaq castigasqa kanayki punchaw chayaramusunki. 26 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi niki: ‘Uma wankunatawan coronatayá hurquy,+ manañam ñawpaqta hinachu kanqa.+ Ancha riqsisqa kaqmi pinqayman churasqa kanqa,+ mana kaqpaqpas hapisqa kaqñataqmi ancha riqsisqa kanqa.+ 27 Munayniyuq kaynintam* tukuchisaq, pasaypaqtamá chinkachisaq, chaynam kanqa kamachinanpaq akllasqay hamunankama,+ hinaptinmi paytaña kamachiq kananpaq churasaq’,+ nispa.

28 Runapa churin, Ammon runakunatayá niy: ‘Ammon runakuna, mana allin rimasqaykichikmantam llapallan kamachiq Jehova Dios nisunkichik: “Espadaqa runata wañuchinanpaqmi maymi kasqanmanta hurqusqaña kachkan, runata wañuchinanpaqmi kuchukuqllaña kachkan chaynataq llipya hinaraq llipityachkan. 29 Qamkunamanta willakuqtukuqkunapa chaynataq qawaqkunapa rimasqankupas yanqam kanqa, qamkuna ukupim sawa-sawallaña wañusqakuna kankichik, mana allinkuna ruwasqaykichikraykum wañunaykichik punchaw chayaramun. 30 Espadaqa maymanta hurqusqa kasqanmanyá kutiykachisqa kachun. Nacesqaykichik llaqtapim juez hina juzgaspay imayna kanaykichikta nisqaykichik. 31 Piñakuyniytam qamkunaman chayachimusqaykichik, ninata hinam piña-piña runakunata chaynataq runa wañuchiq runakunata qamkunaman kachamusqaykichik.+ 32 Ninapa rupanan pasto hinam kankichik,+ yawarnikichikpas allpaman chaqchusqam kanqa, manañam pipas yuyarisunkichikchu. Ñuqa Jehova Diosmi chaynata nini”’”, nispa.

22 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, runa wañuchiqkunapa chaynataq mana allin ruwaqkunapa kanan llaqtatayá imayna kananmanta niy:+ 3 ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki: “Runa wañuchiqkunapa kanan llaqta,+ chinkachisqa kanayki punchawqa chayamuchkanñam,+ qam ukupim kachkan millakuypaq taytachakunata ruwaspa qachachasqa kaq runakuna.+ 4 Kachkantaqmi runa wañuchiqkunapas, chaymi qampas huchayuq kachkanki,+ millakuypaq taytachakuna kasqanraykum qampas millakuypaqña kachkanki.+ Chinkanayki punchawtam utqayman chayarachimunki, chay punchawqa chayaramunñam. Chayraykum huklaw nacionkunapa chaynataq huklaw llaqtakunapa kaminan hinaspa asikunan kanki.+ 5 Pinqayllaña chaynataq chaqwallaña kakusqanraykum hichpayki llaqtakunapi runakunapas asikusunki.+ 6 Qamqa kanki runa wañuchiqkunapa kanan llaqtam, Israelpi llapallan kamachiqkunaqa munayniyuq kasqankuraykum runakunata wañuchinku.+ 7 Qamqa kanki tayta-mamankuta waqachiq runakunapa kanan llaqtam,+ huklaw llaqtayuqkunata suwanankupaq llulla runakunapa kanan llaqtam chaynataq mana taytayuqkunatawan viudakunata ñakarichiq runakunapa kanan llaqtam”, nispa.+

8 Runaykikunaqa yupaychawananku wasitapas chaynataq samananku punchawtapas* manam kaqpaqpas hapinkuchu.+ 9 Qam ukupiqa kanmi runamasinta wañuchinankupaq yanqamanta tumpaq runakuna,+ taytachakunapaq urqukunapi kañasqanku aychata mikuqkuna chaynataq pasaypaq millakuypaq kaqkunata ruwaq runakunapas.+ 10 Qam ukupiqa kantaqmi taytanpa warmillanwan kakuqkuna,+ killanwan unquq warmikunata abusaqkuna,+ 11 runamasinpa warminwan millakuypaq kaqkunata ruwaqkuna,+ llumchuynillanwan kakuspa llumchuyninta pinqayman churaqkuna+ chaynataq taytanmanta kaq paninta abusaqkunapas.+ 12 Qam ukupiqa kantaqmi imatapas chaskikuykuspa runamasinta wañuchiqkuna,+ qullqintapas mirayniyuqta kutichipunankupaq+ utaq munasqanta ruwakunanpaq prestaqkuna chaynataq runamasinta manchaykachispan kapuqnintapas qichuqkuna.+ Qamqa pasaypaqtam qunqaruwanki’, nispa. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

13 Mana allinta ruwaspa tukuy ima huñukuqkunapaq chaynataq runa wañuchiqkunapaqmi llumpay piñasqa kachkani. 14 ¿Yaqachu takyapakuwaq hinaspa kutipakuwaq ñuqapa piñakusqay punchawpi?+ Ñuqa Jehova Diosqa rimasqayman hinam ruwasaq. 15 Runaykikunata huklaw nacionkunaman hinaspa huklaw llaqtakunaman chiqichispaymi+ millakuypaq kasqaykita chinkachisaq.+ 16 Chaynapim llapallan nacionpi runakunapa qayllanpi pinqayman churasqa kaspa yachanki ñuqaqa Jehova Dios kasqayta”, nispa.+

17 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 18 “Runapa churin, Israel runakunaqa mana yupaychawanankupaq hinañam millakuypaq rikurirunku. Paykunaqa rikurirunku qullqita hornopi chulluchiptinku wichiruq mana valeq bronce, estaño, fierro chaynataq titi hinam.+

19 Chaymi llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini: ‘Llapallaykichik mana imapaqpas serviqkuna+ rikurirusqaykichikraykum Jerusalen llaqtapi huñusqaykichik. 20 Imaynam qullqitapas, broncetapas fierrotapas, tititapas hinaspa estañotapas huñuykuspa hornopi chulluchinankupaq ninata pukunku,+ chaynam qamkunatapas piñakuyniypi huñuspa ninata pukumuspay chulluchisqaykichik. 21 Piñakuyniypi huñuspaymi ninata pukumuspay+ llaqta ukupi chulluchisqaykichik.+ 22 Imaynam qullqitapas hornopi chulluchinku, chaynam qamkunatapas llaqta ukupi chulluchisqaykichik, hinaptinmi yachankichik ñuqa Jehova Dios qamkunaman piñakuyniy chayachimusqayta’”, nispa.

23 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 24 “Runapa churin, Israel allpatayá niy: ‘Qamqa manam haykapipas chuyanchasqachu kanki, manataqmi piñakuyniy punchawqa paratapas chayachimusaqchu. 25 Qam ukupi kaq ñuqamanta willakuqkunapas* tukuy mana allinta ruwanankupaqmi umachanakurunku,+ ñawrawyaspa aychata tisaparuq leon hinam+ runamasinta ñakarichinku. Tukuy ima chaninniyuq kaqkunatapas hapikuykunkum, paykunapa huchanpim achka warmikunapas viudaña qiparunku. 26 Sacerdotekunapas manam kamachikuyniykunataqa kasukurqakuchu,+ yupaychawananku wasitapas tukuy mana allinkunawanmi qachachachkanku.+ Paykunataqa manam imapas qukunchu imakuna ñuqapaq sapaqchasqa utaq mana sapaqchasqa kasqanqa,+ manataqmi yachachinkuchu imakuna allin utaq mana allin kasqantapas.+ Samananku punchawtapas manam kaqpaqpas hapinkuchu, ñuqaqa paykunapa pinqayman churananñam rikuriruni. 27 Kamachiypi yanapakuqkunapas aychata tisapaq atuqkuna hinam kanku, mana allinta ruwaspa tukuy imata huñukunankuraykum runamasinkuta wañuchinku.+ 28 Ichaqa ñuqamanta willakuqkunam yesowan llusichkaq hina tukuy chaykunata pakarunku. Ñuqa Jehova Dios mana imatapas nichkaptiymi musquypi hina* chaynataq imakunapipas yanqakunata qawaqtukuspa+ ninku: “Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin”, nisparaq. 29 Qam ukupi kaq runakunaqa kanku runamasinkuta ñakarichiqkunam, suwakuqkunam,+ wakchatawan mana imayuqkunata ñakarichiqkunam chaynataq huklaw llaqtayuqkunata sasachakuyninku kaptin mana allinta allichaspa ñakarichiqkunam.

30 Paykuna ukupim huk runata maskarqani tuñichisqa rumi pirqata pirqapananpaq utaq pirqapa tuñisqanpi sayananpaq, chaynapi llaqtata mana chinkarachinaypaq,+ ichaqa manam pitapas tarirqanichu. 31 Chayraykum piñakuyniyta paykunaman chayachimuspay chinkarachisaq, tukuy mana allinkuna ruwasqankuman hinam ñakarinqaku’, nispa. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini”, nispa.

23 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, huk warmipam karqa iskay warmi wawankuna.+ 3 Paykunaqa Egiptopim+ sipas kasqankumantapacha chuchumika* kayta qallaykurqaku. Chaypim ñuñunkuta mullkachikuspa huchapakuyta qallaykurqaku*. 4 Piwi kaqpa* sutinmi karqa Aola*, sullka kaqpañataqmi Aoliba*. Paykunaqa warmiykuna kaspam churiykunata qarikunatawan warmikunata wachakurqaku. Aolaqa tupan Samariawanmi,+ Aolibañataqmi Jerusalenwan.

5 Ñuqawan kachkaspanmi Aolaqa chuchumika kayta qallaykurqa.+ Payqa Asiriamanta+ kaq waynankunawanmi llumpa-llumpayta kakuyta munarqa.+ 6 Chay waynankunaqa karqa azul pachayuq kamachiqkunam chaynataq kamachiypi yanapakuqkunam, llapallankum karqa caballopi sillakuy yachaq kuyayllapaq maqtakuna. 7 Aolaqa hinallam huchapakurqa+ Asiriapi kaq riqsisqa llapallan qarikunawan, payqa kuyasqan waynankunapa millakuypaq taytachankunawanpas huchallikurqam. 8 Egiptopi kasparaq chuchumika kaynintaqa manam saqirqachu, chaypi yachaq* runakunam sipas kachkaptin paywan kakurqa. Chaypim ñuñunta mullkaspa paywan llumpa-llumpayta huchapakurqaku.+ 9 Chaymi Asiriapi+ kaq ancha kuyaqnin waynankunaman quykurqani, paykunawan kakuytam payqa llumpa-llumpayta munarqa. 10 Hinaptinmi paykunaqa qalaturuspanku+ wañurachirqaku, wawankunatañataqmi hapirurqaku.+ Llapallan warmikunapa pinqananmi karqa, chaymi waynankunaqa ñuqapa piñakuyniyta chaynata chayachirqaku.

11 Chayta yachaykuspanmi Aolibaqa ñañanmantapas astawanraq huchapakuyta qallaykurqa, chaymi payqa ñañanmantapas astawan huchapakurqa.+ 12 Payqa Asiriamanta+ kaq waynankunawanmi llumpa-llumpayta kakuyta munarqa. Chay waynankunaqa karqa kuyayllapaq pachayuq kamachiqkunam chaynataq kamachiypi yanapakuqkunam, llapallankum karqa caballopi sillakuy yachaq kuyayllapaq maqtakuna. 13 Paypas ñañan hinam huchapakuyta qallaykurqa, hinaptinmi iskayninkuña chayna kawsakurqaku.+ 14 Ichaqa Aolibam aswan mana allinkunataraq ruwarqa. Payqa pirqapi llaqllasqa qarikunatam qawarqa, chay qarikunaqa karqa pukawan pintasqam, 15 wiqawninkupi chumpiyuqkamam chaynataq umankupi uma wankunayuqkamam. Pirqapi llaqllasqa chay qarikunaqa peleaq qarikunamanmi rikchakurqa, chay qarikunaqa Babiloniapi Caldea runakunam karqa. 16 Paykunata qawaykuspam llumpa-llumpayta paykunawan kakuyta munarqa, hinaspam willakuqkunata kacharqa Caldea runakunaman.+ 17 Chaymi Babiloniapi kaq Caldea runakunaqa wasinman rispa paywan kakuqku, hinaptinmi payqa huchapakuspan millakuypaqña rikurirurqa. Chayna huchapakuruspanmi paykunamanta karunchakururqa millakuspanraq.

18 Mana pinqakuspan hinalla chuchumika kasqanrayku+ chaynataq piwanñapas kakusqanraykum millakuruspay paymanta karunchakururqani, chayna millakurusqayraykum ñañanmantapas ñawpaqtaraq karunchakururqani.+ 19 Payqa sipas kaspa Egiptopi+ huchapakusqanta yuyarispanmi astawanraq huchapakurqa.+ 20 Payqa waynankunawan kakuytam llumpa-llumpayta munarqa, imaynam asnopa hina utaq caballopa hina qari kayniyuq qarikunapa huknin warminku munayllawanña paykunata suyan chaynaraqmi paypas karqa. 21 Payqa waynankuna ñuñunta mullkapayaspa+ paywan kakuptinmi sipas kaspa Egiptopi huchapakusqanta yuyarayarqa.+

22 Chayraykum Aoliba, llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios niki: ‘Millakuruspayki saqisqayki waynaykikunatam tukuy lawmanta qampa contraykipi huñumusaq,+ paykunatamá qanman pusamusaq. 23 Babiloniapi+ Caldea runakunatam+ pusamusaq, pusamusaqtaqmi Pekod lawmanta runakunatapas,+ Soa lawmanta runakunatapas, Koa lawmanta runakunatapas chaynataq Asiria runakunatapas. Paykunaqa llapallankum kanku kuyayllapaq maqtakuna, kamachiqkuna, kamachiypi yanapakuqkuna, peleay yachaqkuna, akllasqa runakuna hinaspa caballopi sillakuy yachaqkuna. 24 Paykunam hamusunki achka-achka tropayuq, ruedayuq carretayuqkama, hatun-uchuy harkachikunayuqkama chaynataq cascoyuqkama. Ñuqapa piñakuyniy chayamusunaykipaqmi muyurirusunki, hinaspam tantiasqankuman hina imakunatapas ruwasuptiki ñakariypi kanki.+ 25 Chaynatam piñakuyniyta qanman chayachimusaq, paykunaqa manam llakipayasunkichu. Sinqaykitawan rinrikikunatapas kuchusunkim, puchuq runaykikunatañataqmi wañuchinqa. Wakin wawaykikunatam pusakunqa, wakintañataqmi nina rupanqa.+ 26 Pachaykitapas qichususpaykim kuyayllapaq alaqaykikunatapas apakunqa.+ 27 Egiptopi kasparaq chuchumika kasqaykitam pasaypaqta chinkachisaq,+ manaña haykapipas chaykunata ruwaspam Egiptopi+ ruwasqaykikunatapas qunqankiña’, nispa.

28 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi niki: ‘Millakuruspa saqirusqayki chaynataq chiqnisqayki runakunamanmi qusqayki.+ 29 Paykunaqa mana llakipayasuspaykim llamkaspa tukuy ima huñukusqaykita apakunqaku,+ pasaypaq mana imayuqtam qalallata saqisunki. Hinaptinmi chuchumika kaspa huchapakusqayki chaynataq tukuy mana allinkuna ruwasqayki yachasqa kanqa.+ 30 Chuchumika warmi hinam qamqa huklaw nacionkunapi runakunawan kakurqanki,+ paykunapa millakuypaq taytachankunata yupaychaspam millakuypaq rikurirurqanki.+ 31 Ñañayki hinam rikurirurqanki,+ chaymi ñañaykiman qusqay vasota qanmanpas qusqayki’,+ nispa.

32 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi niki:

34 Ñañaykipa allpamanta ruwasqa vasonpi kaqtaqa lliwtam tomanki,+ hinaspam ñutuspayki pakinkunatapas katkanki.

Chaymantapas llumpay llakisqallaña kaspam ñuñuykikunatapas hurqukunki*.

Chayna kananpaqmi kikiypuni nichkani. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini’, nispa.

35 Chaymi llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios niki: ‘Pasaypaqta qunqaruwasqaykirayku chaynataq qipancharuwasqaykiraykum+ huchapakuspa tukuy mana allinkuna ruwasqaykiman hina sasachakuypi kanki’”, nispa.

36 Chayraykum Jehova Dios niwarqa: “Runapa churin, Aolamanwan Aolibamanyá+ willay mana allinkuna ruwasqankurayku tukuy ima ñakariykunapi kanankumanta. 37 Paykunaqa huchapakurqakum*,+ paykunapa huchanpitaqmi runakunapas wañurqa. Millakuypaq taytachakunawan huchapakuchkaspankupas wachakusqan churiykunatam mikuyta hinaraq taytachakunapaq wañuchispa kañarqaku.+ 38 Hinaspapas hina chay punchawllam yupaychawananku wasitapas millakuypaqta rikurirachirqaku, samana punchawtapas* manam kaqpaqpas hapirqakuchu. 39 Millakuypaq taytachankupaq+ churiykunata wañuchisqanku punchawpim yupaychawananku wasiymanpas rirqaku millakuypaqta ruwarunankupaq,+ yupaychawananku wasipiraqmi chaytaqa ruwarqaku. 40 Karu llaqtayuq qarikunatapas hamunankupaqmi qayachirqaku,+ hinaspam ñanllataraq hamuchkaptinku payqa* bañakuspa ñawinkunatapas pintapakurqa chaynataq alaqankunawanpas churakurqa.+ 41 Hinaspanmi sumaqllaña camapi tiyaykurqa,+ ñawpaqninpipas ñuqapaq kaq inciensotawan*+ aceitetam+ sumaqllaña allichasqa mesapi churaykurqa.+ 42 Hinaptinmi uyarikurqa kusisqallaña achka-achka qarikunapa rimasqan, paykunawanqa karqataqmi chunniqmanta pusamusqanku sinkakunapas. Paykunam chay warmikunaman pulserakunata chaynataq kuyayllapaq coronakunata churarqaku.

43 Chaymi aminankama huchapakuq warmimanta nirqani: ‘Chaywanpas payqa hinallamá chuchumika kanqa’, nispa. 44 Chaymi paymanqa chuchumika warmiman hina qarikuna hinalla ripayarqa, millakuypaq kaqkunata ruwaq Aolamanwan Aolibamanmá ripayaqku. 45 Allin ruwaq runakunam ichaqa chay warmikuna huchapakusqankurayku+ chaynataq runa wañuchisqankurayku+ imayna kanankumanta juez hina ninqaku. Paykunaqa kanku huchapakuqkunam chaynataq runa wañuchiqkunam.+

46 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Pinqaypi kanankupaq chaynataq kapuqninkutapas apakunankupaqmi tropanpi achkallaña runakunata pusamusaq.+ 47 Hinaptinmi chay runakunaqa rumikunawan chuqapanqa+ chaynataq espadakunawan wañuchinqa, wawankutapas wañuchispankum+ wasinkutapas kañaykunqaku.+ 48 Chaynatam mana allinkuna ruwayta kay llaqtamanta chinkachisaq, chaywan yuyayta hapispam warmikunaqa manaña mana allinkunataqa ruwanqakuñachu.+ 49 Tukuy mana allinkunata ruwasqaykichikrayku chaynataq millakuypaq taytachaykichikwan huchallikusqaykichikraykum chay runakuna sasachakuykunata apamusunkichik. Hinaptinmi chayraq yachankichik ñuqaqa llapallan kamachiq Jehova Dios kasqayta’”,+ nispa.

24 Isqun kaq watapim chunka kaq killapa chunka kaq punchawninpi Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspan niwarqa: 2 “Runapa churin, kunanyá kay punchawpa sutinta qillqay. Kunan punchawmi Babiloniapi kamachiqqa Jerusalen llaqtapa contranpi richkan.+ 3 Mana kasukuq Israel runakunatayá rikchanachiywan tupanachispa niy:

‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki:

“Tullpaman mankata tiyaykachispayá yakuta talliykuy.+

 5 Chaypaqyá allinnin ovejakunata akllay,+ mankapa sikinpiñataqyá pasaq muyuriqninman yantata muntuy.

Hinaspayá kuchupasqa aychatawan tullukunata mankapi timpuchiy”’, nispa.

6 Chayraykum llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini:

‘¡Imaynaraq kanqa runa wañuchiqkunapa yachasqan* llaqtaqa,+ haykapipas mana mayllaptinku akasqa manka hinam chay llaqtaqa kachkan!

Mankapi aychatayá chulla-chullamanta mana akllaspa llapanta hurquy.+

 7 Chay llaqtapi runakunaqa hinallam runamasinkuta wañuchirqaku,+ yawartapas lluchka rumimanmi sutuchirqaku.

Manam allpawan pamparunallankupaqpas pampamanqa sutuchirqakuchu.+

9 Chayraykum llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini:

‘¡Imaynaraq kanqa runa wañuchiqkunapa yachasqan llaqtaqa!+

Yantam achkallaña muntusqa kanqa.

10 Yantata munturuspayá ninata ratachiy.

Wichirinankamayá aychata yanuy, hinaspayá yakunta chumaspa tullunkuna rupanankama yanuy.

Hinaptinmi qachankunapas chaynataq akasqa kasqanpas pasaypaqta lluqsinqa.+

¡Hina akasqatayá ninaman wischuykuy!

13 Chaynam qamkunapas millakuypaq kaqkunata ruwasqaykichikrayku qachachasqa rikurirurqankichik.+ Allin kanaykichikta munaspaymi tukuyta ruwarqani, ichaqa manam munarqankichikchu. Piñakuyniyta chayarachimuptiyñam chayraq ñuqapaq hina kankichik.+ 14 Ñuqa Jehova Diosmi chayta nini, chaynapunimá kanqa. Nisqayman hinam ruwasaq, manam llakipayasqaykichikchu nitaq pesakusaqchu.+ Mana allin kawsasqaykichikman hinam juzgasqa kankichik’, nispa. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini”, nispa.

15 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 16 “Runapa churin, kuyasqayki warmikitam qunqayllamanta wañuchisaq.+ Ichaqa amam paymantaqa llakikunkichu nitaq waqankichu. 17 Llakikuspaqa-llakikunki sunqullaykipim, amataqmi pipas wañukuptin runakunapa imam ruwasqankutaqa ruwankichu.+ Aswanqa uma wankunaykiwan+ hinaspa usutaykiwanmi+ churakunki. Amam simikitapas tapakunkichu+ nitaq pipa qususqayki tantatapas mikunkichu”,+ nispa.

18 Hinaptinmi tutapayta Israel runakunata rimapayarqani, inti siqaykuytañataqmi warmiy wañukurqa. Chaymi paqarintin achikyaqta Diospa niwasqanman hina ruwarqani. 19 Llaqtapi runakunañataqmi niwarqa: “¿Manachu willawankiku imaynanpi tukuy kaykuna ruwasqaykita?”, nispa. 20 Ñuqañataqmi nirqani: “Jehova Diosmi niwarqa: 21 ‘Israel runakunatayá niy: “Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Yupaychawanaykichik wasi millakuypaq kanantaqa manam harkakusaqchu,+ chay wasiyraykum qamkunaqa hatuntukunkichik, chay wasiyqa kuyasqaykichik hinaspa qawapayanaykichikmi. Warmipas qaripas qipaq churi-wawaykichikqa wañuchisqam kanqaku.+ 22 Hinaptinmi qamkunapas ñuqapa ruwasqayman hina manaña simikichiktapas tapakunkichikchu nitaq pipa qususqaykichik tantatapas mikunkichikchu.+ 23 Hinallam uma wankunaykichikwan chaynataq usutaykichikwan kankichik, manam runapa qayllanpiqa llakikunkichikchu nitaq waqankichikchu. Aswanqa huchaykichikrayku ñakarispam+ sapallaykichikpi ñakakunkichik. 24 Imayna kanaykichikmanta yachanaykichikpaqmi Ezequielqa kamachisqayta ruwachkan,+ paypa ruwasqanman hinam qamkuna kankichik. Tukuy chaykuna chayamusuptikichikmi chayraq yachankichik ñuqaqa llapallan kamachiq Jehova Dios kasqayta’”’, nispa.

25 Runapa churin, wasiyraykum paykunaqa hatuntukunku, chay wasiyqa kuyasqanku hinaspa qawapayananku wasim. Paykunapa llaqtankutawan churi-wawankuta qichuptiymi+ 26 wañuymanta lluptimuq runa willasuqniki hamunqa.+ 27 Chay punchawmi chayraq simikita kichasaq,+ hinaptinmi lluptimuq runawan rimanki. Qanmi paykunapa imayna kanankumanta willaqnin kanki, hinaptinmi chayraq yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta”, nispa.

25 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, Ammon+ runakunapa yachasqanku* lawman qawarispayá imayna kanankumanta niy:+ 3 ‘Llapallan kamachiq Jehova Diospa imam nisusqaykichiktayá uyariychik. Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunkichik: “Runaykunapa yupaychawanan wasi qachachasqa rikuriruptinmi, Israel allpa chunniruptinmi chaynataq Juda runakuna huklawman apasqa kaptinmi qamkunaqa nirqankichik ‘¡allintayá ruwachun!’ nispaykichik”, nispa. 4 Chaymi intipa qispimunan lawpi runakunapa makinman churasqaykichik. Paykunam llaqtaykichik ukupi carpankuta sayachispa yachanqaku, tukuy ima tarpukuynikichikpa ruruntapas mikuspam animalnikichikpa lechentapas upunqaku. 5 Raba+ llaqtaykichiktaqa camellokunata michinanku puruntañam ruwasaq, qamkunapa allpaykichikqa ovejakunapawan cabrakunapa kanchanñam kanqa, chaynapim chayraq yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’, nispa.

6 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunkichik: ‘Qamkunaqa kusikuymantam taqllakusparaq+ hinaspa haytakachasparaq burlakurqankichik+ Israel runaykuna ñakariptin. 7 Chaymi piñakuspay huklaw runakunapa makinman churasqaykichik tukuy imaykichikta qichusunaykichikpaq. Qamkunataqa pasaypaqtam chinkachisqaykichik,+ chaynapim yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’, nispa.

8 Llapallan kamachiq Jehova Diosqa nintaqmi: ‘Moab+ runakunawan Seir+ runakunam nirqaku: “Juda runakunaqa wakin nacionkuna hinallam”, nispa. 9 Chaymi Moab runakunapa allpanpa huknin waqtanpi kaq linderontaqa chiqniqnin runakunapa yaykunantaña rikurirachisaq, chaypim kachkan Bet-jesimot, Baal-meon hinaspa Kiryataim+ sutiyuq kuyayllapaq llaqtankupas. 10 Moab runakunataqa intipa qispimunan lawmanta kaq+ runakunapa makinmanmi churasaq Ammon runakunatawan kuskata. Chaynapim Ammon runakunaqa chinkanqaku, hinaptinmi manaña ima nacionpas yuyanqachu.+ 11 Moab runakunaman piñakuyniyta chayachiptiymi+ paykunaqa yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’, nispa.

12 Llapallan kamachiq Jehova Diosqa nintaqmi: ‘Edom runakunaqa Juda runakunata chiqnispa mana allinkunata ruwasqankuraykum huchayuq rikurirunku.+ 13 Chaymi llapallan kamachiq Jehova Dios nin: “Edom runakunapaqpas piñakuspaymi animalninkutawan kuskata wañuchisaq, hinaptinmi llaqtankuqa chunninqa.+ Teman llaqtamanta qallaykuspam Dedan llaqtakama wañuchisqa kanqaku.+ 14 Israel runaykunawanmi Edom runakunataqa chinkachisaq.+ Paykunam Edom runakunaman piñakuyniyta chayachinqaku, hinaptinmi kikiypuni paykunapaq piñakusqayta yachanqaku.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini”’, nispa.

15 Llapallan kamachiq Jehova Diosqa nintaqmi: ‘Ñawpaqmantapacham Filistea runakunaqa karqaku chiqnikuqkuna chaynataq chiqnikuspa mana allin ruwaqkuna.+ 16 Chayraykum llapallan kamachiq Jehova Dios nin: “Filistea runakunamanmi piñakuyniyta chayachisaq.+ Keret runakunatam wañuchisaq,+ wañuchisaqtaqmi lamar quchapa patanpi puchuq runakunatapas.+ 17 Paykunapaq llumpayta piñakuspaymi atiyniywan manchakuypaq kaqkunata ruwasaq, hinaptinmi paykunaqa yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta”’”, nispa.

26 11 kaq watapim punta kaq killapa punta kaq punchawninpi Jehova Diosqa rimapayawaspan niwarqa: 2 “Runapa churin, Tiro llaqtapi runakunam Jerusalenpi runaykunamanta asikuspa+ nirqaku: ‘¡Allinta ruwachun! ¡Huklaw llaqtakunapa yaykunan punkuqa pakipasqañam kachkan!+ Kunanqa ñuqallanchikmanñam tukuy ima hamunqa, hinaptinmi apu kasun’, nispa. 3 Chaymi llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini: ‘Tiro llaqta, lamar quchapi urquchakuq yaku hinam qampa contraykipi hamuchkani huklaw nacionkunamanta achka runakunata pusarikuspay. 4 Paykunam pirqaykikunata chaynataq torrekikunata taqmanqa,+ allpaykitapas pichaspam lluchka rumita hina mana imayuqta saqisaq. 5 Lamar qucha patanpi challwa hapina mallata masananku hinam kanki.+

Ñuqa rimasqayraykum huklaw nacionniyuq runakuna tukuy imaykita apakunqaku. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini. 6 Llaqtachaykikunapi yachaq* runaykikunapas wañuchisqam kanqa, hinaptinmi chayraq yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’, nispa.

7 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi niki: ‘Tiro llaqta, norte lawmantam qampa contraykipi Babiloniapi kamachiq Nabucodonosorta* pusamusaq,+ payqa kamachiqkunapapas kamachiqninmi.+ Payqa hamunqa caballoyuqkunam,+ carretayuqkunam,+ caballopi sillakuq runayuqkunam chaynataq peleaq achkallaña runayuqkunam. 8 Llaqtachaykikunapi yachaq runaykikunapas wañuchisqam kanqa, runaykikuna mana ayqinankupaq hinam pirqata hatarichinqa, pirqapa waqtanpipas allpatam muntunqa, runankunapas harkachikunayuqkamam hamusunki. 9 Takaspa pirqata tuñichiq machu-machu qirukunawanmi pirqaykitapas tuñichinqa, torrekikunatapas hachawan waqtaspam tuñichinqa. 10 Achkallaña caballonkunapa polvo hatarichisqanmi pampaykusunki, punkuykita ruedayuq carretankunawan caballonkuna qapariyllawanña pasaptinmi pirqaykikunapas katkatatanqa, paykunaqa hamunqa pirqankunapas tuñisqa llaqtaman yaykuchkaq runakuna hinam. 11 Callekikunapim caballonkunapa kallpakachasqan uyarikunqa,+ Nabucodonosormi llapallan runaykikunata wañuchinqa, allin sayaq pilarnikikunapas pampaman wichispanmi chiqinqa. 12 Apakunqakum imaykikunatapas chaynataq rantikunaykipaq* ima huñukusqaykikunatapas,+ taqmanqakum pirqaykikunatawan sumaq wasikikunatapas. Rumikikunatapas, kulluykikunatapas chaynataq allpaykitapas quchamanmi wischuykunqaku.

13 Manañam pipas takinqañachu, manañam arpapa tiwtiwyasqanpas uyarikunqañachu.+ 14 Mana imayuq lluchka rumita hinam saqisqayki, challwa hapina malla masanankuta hinam ruwasqayki.+ Ñuqa Jehova Dios rimarisqayraykum manaña kaqmantaqa pirqapasqachu kanki’, nispa. Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi chaynata nini.

15 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi Tiro llaqtata nini: ‘¿Manachu lamar quchapa patanpi llaqtachakuna manchakuymanta katkatatanqaku qapariyllawanña tuñiptiki, runaykikuna ñakarispa waqaptin chaynataq wañuchinakuy qallaykuptin?+ 16 Chay llaqtachakunapi kamachiqkunapas kamachiq kasqankutam saqinqaku, hinaspam mana makituyuq pachankutawan bordasqa pachankuta chustukunqaku, hinaspapas manchakuymantam katkatatanqaku. Mana samaykuptinmi katkatataspa pampapi tiyaykuspa mancharisqallaña qawasunki.+ 17 Hinaspam llakikuymanta aya takita takispa+ qanmanta ninqaku:

“¡Mayna llakikuypaqmi qiparunki+ lamar quchapi puriy yachaq runakunapa yachananku llaqta! Qamqa karqanki ancha riqsisqa llaqtam.

19 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi niki: ‘Chunnisqa llaqtakunata hina rikurirachispaymi, timpuyllaña-timpuq yakuman chinkaykachispaymi+ 20 wañuchisqayki, hinaspam ñawpaqta wañukuqkunapa kasqanpi wañusqakunawan kuska pampasqa kanki. Ñawpaqta purmaruq llaqtakuna hinam qampas wañuqkunawan kuska allpapa sunqunpi kanki,+ chaynapi kaqmanta manaña llaqtayanaykipaq. Hinallaraq kawsakuqkunapa yachasqanku allpam ichaqa kuyayllapaq kanqa.

21 Qunqayllamantam ñakariypi tarikunki, qamqa pasaypaqtam chinkanki.+ Maskaspapas manañam pipas tarisunkichu’, nispa. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini”, nispa.

“Tiro llaqta, qanmi nirqanki: ‘Kuyayllapaqmi kani’,+ nispayki.

 7 Tolderaykipas Egiptomanta apamusqanku linomanta ruwasqam karqa, tukuy rikchaq colorniyuqmi suma-sumaq karqa.

Qatasunayki tolderañataqmi karqa Elisa+ sutiyuq llaqtamanta apamusqanku azul llañu qaytumantawan morado qaytumanta ruwasqa.

 8 Qachina kaspikiwanpas Sidon hinaspa Arvad+ runakunam qachirqaku.

Tiro llaqta, botepi puriq hichu-hichu runaykikunam lamar quchanta pusasuqnikikuna karqa.+

 9 Guebal+ lawmanta yachaysapa runaykikunam tablaykikuna raqraruptinpas sumaqta allichaqku.+

Qanwan negociota ruwanankupaqmi huklawmanta runakuna botekunapi hamuqku tukuy imata aparikuspa.

10 Peleaq runaykikunapas karqa Persiamanta, Ludmanta chaynataq Put+ lawmantam.

Qampa waqtaykimanmi harkachikunankutawan casconkutapas warkuqku, hinaptinmi qawapasllaña karqanki.

12 Tukuy imayuq kasqaykiraykum Tarsis+ lawmanta runakunapas qanwan negociota ruwaqku. Kapuqnikikunaraykum+ paykuna apamusurqanki qullqita, fierrota, estañota hinaspa titita.+ 13 Qanwan negociota ruwanankupaqmi Javan lawmanta, Tubal+ lawmanta hinaspa Mesec+ lawmanta runakuna hamuqku. Kapuqnikikunaraykum paykuna apamusurqanki serviqniki kananpaq runakunata+ chaynataq broncemanta ruwasqa imakunatapas. 14 Togarma+ lawmanta runakunapas kapuqnikikunaraykum apamusurqanki cargapaq caballokunata, silla caballokunata hinaspa mulakunata. 15 Dedan+ lawmanta runakunapas chaynataq lamar qucha patanpi llaqtakunapas qanwanmi negociota ruwaqku, paykunam apamusurqanki regalota hina marfilkunata+ hinaspa ebano sachapa qirunkunata. 16 Tukuy imayuq kasqaykiraykum Edom runakunapas qanwan negociota ruwaqku. Kapuqnikikunaraykum apamusurqanki llipipipiq celeste* alaqa rumikunata, morado qaytukunata, qillqay-qillqay bordasqa bayta awakunata, sumaq awasqa hatun mantelkunata, lamar quchapi kaq llipipipiq alaqa rumikunata chaynataq llipipipiq alaqa puka* rumikunatapas.

17 Juda runakunawan Israel runakunapas qanwanmi negociota ruwaqku, kapuqnikikunaraykum apamusurqanki Minit+ lawmanta trigota, allinnin kaq kawsaykunata, mielta,+ aceiteta chaynataq miski asnaq aceitetapas*.+

18 Damasco+ runakunapas qanwanmi negociota ruwarqaku, tukuy ima kapuqnikikunaraykum apamusurqanki Helbon lawmanta allinnin vinota chaynataq paru millwatapas. 19 Vedan lawmanta runakunapas chaynataq Uzalpi kaq Javan lawmanta runakunapas apamusurqankim fierromanta ruwasqa alaqakunata, huk rikchaq canelata chaynataq miski asnaq qurata. 20 Dedan+ runakunapas monturapaqmi awasqa karunakunata rantikusurqanki*. 21 Arabia runakunawanpas chaynataq Quedar+ lawpi kamachiqkunawanpas negociotam ruwaq kanki, paykunaqa malta carnerokunata, puqusqa carnerokunata hinaspa cabrakunatam rantikusurqanki.+ 22 Saba runakunapas hinaspa Raama+ runakunapas kapuqnikikunaraykum negociota qanwan ruwaqku, paykunam apamusurqanki allinnin perfumekunata, llipipipiq sumaq alaqa rumichakunata hinaspa qurita.+ 23 Saba+ lawpi kaq Haran+ llaqtayuq, Cane llaqtayuq hinaspa Eden+ llaqtayuq runakunapas qanwanmi negociota ruwaqku. Asur+ llaqtayuq hinaspa Kilmad llaqtayuq runakunapas qanwanmi negociota ruwaqku. 24 Paykunaqa plazaykikunapim rantikuqku kuyayllapaq pachakunata, azul qaytumanta awasqa qillqay-qillqay bordasqa capakunapaq kaqkunata chaynataq tukuy rikchaq colormanta awasqa pampaman mastanakunata. Tukuy chaykunaqa karqa waskawan allin watasqakamam.

25 Tarsis+ lawmanta botekunam llapa imata apamususpayki qatinakamuqku.

Qamqa lamar qucha chawpinpi chukuy-chukuy qipiyuq botekuna hinam karqanki.

Chinkasqayki punchawmá llapallan runaykikuna tukunqa.+

28 Lamar quchanta pusasuqniki runaykikuna qapariptinmi lamar quchapa patanpi allpapas katkatatanqa.

32 Chayna waqasqankupim llaki takita kuti-kutirispa takispa ninqaku:

‘¿Pitaq Tiro llaqta hina llakikuypaqta lamar quchapa chawpinman chinkaykunman?+

33 Lamar quchanta tukuy imaykikuna hamusqanwanmi achka llaqtakunata yanapaq kanki.+

Achkallaña tukuy ima kapuqnikikunam kay pachapi kamachiqkunata apuyarachin.+

36 Huklaw nacionmanta negociantekunapas imayna kasqaykita qawaykuspankum mancharikunqaku.

Chinkanayki punchawqa chayllam chayamunqa, manchakuypaqmi kanqa.

Wiña-wiñaypaqmi chinkanki’”’”, nispa.+

28 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, Tiro llaqtapi munaychakuqtayá niy:

‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki:

“Hatuntukuyta qallaykuspaykim+ nichkanki: ‘Dios hinam kani.

Ñuqaqa lamar quchapa patanpi kasqayraykum Diospa tiyananpi hinaña kachkani’, nispa.+

Ichaqa Diospaq hapikuspaykipas qamqa runallam kanki.

6 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi niki:

 9 Chayna wañuchisqa kachkaspaykipas, ¿Diospaqraqchu hapikuwaq?

Pinqayman churasuqnikikunapa makinpi kaptikim Diospaq hapikusqaykipas yanqapaq kanqa”’, nispa.

11 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 12 “Runapa churin, Tiro llaqtapi kamachiqpaqyá llaki takita takispa niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki:

13 Ñuqa Diospa Eden huertaypim karqanki, tukuy rikchaq alaqa rumikunawanmi kuyayllapaq qawakurqanki.

Chay rumikunaqa sapakamam karqa qurimanta ruwasqa hapichinayuqkama.

Tukuy chaykunam rikurisqayki punchawmanta karqa.

14 Imamantapas harkaq akllasqay querubin angelniyta hinam churarqayki.

Ñuqapa sapaqchasqay urqupim karqanki,+ ratachkaq rumikunapa kasqanpim purirqanki.

17 Kuyayllapaq kasqaykiraykum hatuntukuq rikurirurqanki.+

Ancha riqsisqa rikuriruspam mana yachayniyuq hinaña imatapas ruwayta qallaykurqanki.+

Chayraykum allpaman wischusqayki.+

Kamachiqkunapa qayllanpim pinqayman churasqayki.

18 Llumpayta huchallikuruspa hinaspa mana allin negociokunata ruwaspam yupaychanayki sitiokunata millakuypaqta rikurirachinki.

Chayraykum chawpikipi ninata ratarirachispay kañarusqayki.+

Rikusuqnikikunapa qayllanpim uchpallaña qipanki.

19 Huklaw llaqtakunapi kaq riqsisuqnikikunapas mancharisqallañam qawasunki.+

Chinkanayki punchawqa chayllam chayamunqa, manchakuypaqmi kanqa.

Wiña-wiñaypaqmi chinkanki”’”, nispa.+

20 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 21 “Runapa churin, Sidon+ llaqtata qawarispayá imayna kananmanta willay. 22 Niyá: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki:

“Sidon llaqta, qampa contraykipim kachkani, qanman piñakuyniyta chayachimuspaymi hatunchasqa kasaq.

Qanman piñakuyniyta chayachimuspa hatunchasqa kaptiymi runakuna yachanqa ñuqaqa Jehova Dios kasqayta.

23 Unquykunatam chayachimusqayki, callekikunapas yawarllañam kanqa.

24 Chaymi Israel runaykunapaqa manaña chiqniqnin runakunaqa kanqachu, chay runakunaqa kichkakuna hinam karqa.+ Hinaptinmi chayraq yachanqaku ñuqaqa llapallan kamachiq Jehova Dios kasqayta”, nispa.

25 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki: “Huklaw llaqtakunaman chiqichisqa kasqankumantam Israel runaykunata huñumusaq,+ hinaptinmi yupaychawaqniy Jacobman qusqay+ allpapi yachanqaku*.+ Chaykunata ruwaspaymi huklaw llaqtayuq runakunapa qawasqanta runaykunapa hatunchasqan kasaq.+ 26 Chay qusqay allpapim runaykunaqa hawka kawsakunqaku,+ wasikunata ruwaspam uvas huertayuqkuna kanqaku.+ Hichpanpi kaq llaqtakunapi chiqniqnin runakunata wañuchiptiymi hawka kawsakunqaku,+ chaynapim yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta”’”, nispa.

29 Chunka kaq watapim chunka kaq killapa 12 punchawninpi Jehova Diosqa rimapayawaspan niwarqa: 2 “Runapa churin, Egipto kamachiqta*+ qawarispayá paypas chaynataq Egiptopi lliw llaqtapas imayna kananmanta niy: 3 ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki:

“Egiptota kamachiq,+ qampa contraykipim hamuchkani.

Nilo mayupi chaynataq Nilo mayumanta pallqaq yarqakunapi laqarayaq manchakuypaq animal hinam kanki.+

Qamqa nirqankim: ‘Nilo mayuqa ñuqapam.

Ñuqapaqmi ruwarqani’,+ nispayki.

 4 Kakichuykimanmi hatun anzuelota ustuchisqayki, Nilo mayuykipi challwakunatam qachqa qaraykiman laqarusaq.

Nilo mayuykimantam aysarusqayki qaraykipi laqallaña kaq challwantinkunata.

 5 Qamtaqa Nilo mayuykipi challwantinkunatam chunniqpi saqisqayki.

Mana imapa kanan chunniqpim wischusqata saqisqayki, manam pipas huñusunkichu nitaq huqarisunkichu.+

Purun animalkunawan alton pawaqkunam mikusunki.+

 6 Hinaptinmi Egiptopi llapallan runaykikuna yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta.

Chakisqa kaspi hinalla kaspa Israel runaykunata mana yanapasqankuraykum chayna kanqaku.+

 7 Makikiman Israel runaykuna hapipakuykuptinkum qamqa pakikururqanki.

8 Chayraykum llapallan kamachiq Jehova Dios nisunki: “Wañuchisuqniki runakunata kachamuptiymi+ lliw runaykikunatawan animalnikikunata wañuchinqa. 9 Hinaptinmi Egipto llaqtaykiqa pasaypaq chunniqña hinaspa llakikuypaqña kanqa,+ chaynapim runaykikunapas yachanqa ñuqaqa Jehova Dios kasqayta. Qamqa nirqankim: ‘Nilo mayuqa ñuqapam, ñuqapaqmi ruwarqani’, nispayki.+ 10 Chayraykum qampa contraykipi hinaspa Nilo mayuykipa contranpi kachkani. Egipto llaqtaykitam pasaypaq chaki chunniqta hinaspa llakikuypaqta saqisaq,+ chaynam kanqa Migdol+ lawmanta Siene+ lawkama chaynataq Etiopia lawpi linderokama. 11 Manam runapas nitaq animalpas chaynintaqa purinqachu,+ 40 watam pasaypaqta chunninqa. 12 Egipto nacionnikitam wakin llaqtakunamantapas pasaypaq chunniqta rikurirachisaq, llaqtachankunapas pasaypaq chunniqmi 40 wata kanqa.+ Huklaw nacionkunaman hinaspa huklaw llaqtakunamanmi Egiptopi runaykikunata chiqichisaq”, nispa.+

13 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “40 wata pasaytañataqmi Egipto runakunata huklaw llaqtakunaman chiqichisqa kasqankumanta huñumusaq.+ 14 Preso apasqa kasqankumantam Egipto runakunataqa Patros+ llaqtankuman kutichimusaq, chaypim manaña ancha riqsisqa kanqaku. 15 Egipto runakunaqa manañam wakin nacionkunataqa munaychakunqakuchu,+ paykunaqa mana ancha qawarisqañam kanqaku. Huklaw nacionkunata mana munaychakunankupaqmi paykunaqa mana ancha qawarisqaña kanqaku.+ 16 Hinaptinmi Israel runakunapas Egipto runakuna yanapanankutaqa manaña haykapipas munanqakuchu,+ aswanqa Egipto runakunawan yanapachikuyninku mana allin kasqantam yuyarinqaku. Chaynapim yachanqaku ñuqaqa llapallan kamachiq Jehova Dios kasqayta”’”, nispa.

17 27 kaq watapim punta kaq killapa punta kaq punchawninpi Jehova Diosqa rimapayawaspan niwarqa: 18 “Runapa churin, Babiloniapi kamachiq Nabucodonosormi+ Tiro+ llaqtaman yaykunanpaq tropankunata llumpayta llamkachichkan. Cascoyuqkama llumpayta llamkaptinkum umankupas paqlayarunña chaynataq hombronkupas mata-matallaña kachkan. Ichaqa manam imallatapas chaskirqakuchu llamkasqankumantaqa.

19 Chayraykum llapallan kamachiq Jehova Dios nisunki: ‘Babiloniapi kamachiq Nabucodonosormanmi+ Egipto nacionpa tukuy imanta quykusaq, paymi quri-qullqinta hinaspa tukuy imanta qichuspan pagonta hina tropankunaman qunqa.

20 Tiro llaqtapi ñuqa Diospa munayniyta ruwasqanman hinam Egipto nacionta tukuy imantinta qusaq’, nispa.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

21 Chay punchawqa Israel runaykunapaqmi ancha riqsisqa runata* rikurichisaq,+ hinaptinmi paykunapa qayllanpi rimarinaykipaq punchaw kanqa. Chaynapim yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta”, nispa.

30 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, ñuqamanta willakuspayá niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin:

“Waqaspayá niychik: ‘¡Achachallawya! ¡Diospa piñakuynin punchawqa ñam kayllapiña!’, nispa.

 3 Ñuqa Jehova Diospa piñakuyniy punchawqa ñam chayamuchkanña.+

Chay punchawqa yanay-yanay puyullañam kanqa,+ chay punchawqa nacionkunapa chinkanan punchawmi kanqa.+

 4 Egipto nacionpi runakunamanmi wañuchiqninkuna chayanqa, hinaptinmi Etiopiapi yachaq* runakunaqa mancharisqallaña kanqaku.

Manchakunqakuqa Egipto runakunata wañuchiptinkum, tukuy imankuta apakuptinkum chaynataq llaqtankupi wasikunatapas tuñichiptinkum.+

 6 Jehova Diosqa nintaqmi:

Migdol+ lawmanta Siene+ lawkamam wañuchisqa kanqaku. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini. 7 Pasaypaqtam chunninqa, llaqtachankunapas llapallan llaqtakunamantapas aswan chunniqmi kanqa.+ 8 Ñuqa Jehova Dios kasqaytam yachanqaku Egiptota kañaykuptiy chaynataq yanapaqninkunata wañuchiptiy. 9 Chay punchawmi kikillankupi hapipakuq Etiopia runakunaman willakuqkunata lamar quchanta kachasaq, Egipto runakuna wañuchisqa kaptinkum Etiopia runakunaqa mancharisqallaña kanqaku. Egipto runakunapaq piñakuyniytaqa chayachisaqpunim’, nispa.

10 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘Babiloniapi kamachiq Nabucodonosormi+ Egipto runakunapa tropantaqa wañuchinqa. 11 Babiloniamanta hamuq mana llakipayakuq piña-piña runakunam+ Egipto runakunataqa chinkachinqa, espadankuta hurquykuspam achkallay-achka runakunata wañuchinqa.+ 12 Nilo mayumanta yarqantakama+ pusasqanku yakutapas chakichisaqmi, hinaspam mana allin runakunapa makinpi Egiptota saqisaq. Huklaw llaqtayuq runakunam Egiptotaqa chunniqta saqinqa.+ Chaynatam ñuqa Jehova Dios nini’, nispa.

13 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘Millakuypaq taytacha-mamachankutapas chinkachisaqmi, Nof* lawpi taytachankutapas chinkachisaqmi.+ Manañam Egiptopiqa kamachiq runaqa kanqañachu, aswanqa pasaypaq manchakuyllamantañam kachisaq.+ 14 Patros+ llaqtatapas chinkachisaqmi, Zoan llaqtatapas kañaykusaqmi, No*+ sutiyuq llaqtamanpas piñakuyniytam chayachisaq. 15 Egiptota harkaq Sin sutiyuq llaqtatapas chinkachisaqmi, hinaspam No sutiyuq llaqtapi runakunatapas wañuchisaq. 16 Egiptota kañaykuptiymi Sin sutiyuq llaqtapi kaqkunapas manchakuyllamantaña kanqaku. No sutiyuq llaqtapa pirqankunatapas taqmasaqmi. ¡Nof sutiyuq llaqtapi runakunatapas punchawmi wañuchisaq! 17 On* sutiyuq llaqtapi hinaspa Pibeset llaqtapi musukunapas wañuchisqam kanqaku, wakinkuñataqmi preso apasqa kanqaku. 18 Munaychakuq Egipto llaqtata chinkachiptiymi Tapanes llaqtapi inti wañunqa,+ riqsisqa kasqanpas tukunqam,+ yana puyum pampaykunqa, llaqtachankunapi runankunapas presom apasqa kanqaku.+ 19 Egipto llaqtaman piñakuyniy chayamuptinmi chayraq yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’”, nispa.

20 11 kaq watapim punta kaq killapa qanchis kaq punchawninpi Jehova Diosqa rimapayawaspan niwarqa: 21 “Runapa churin, Egiptota kamachiqpa* makinta pakiruptiymi espadata kallpawan hapinanpaqqa mana pipas hampiykuqnin nitaq wataykuqnin kanqachu.

22 Chayraykum llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini: ‘Egiptota kamachiqpa+ contranpim kachkani. Pakisqaña kaq makintawan huknin makintam pakipasaq,+ hinaptinmi espadantapas kachaykunqa.+ 23 Runankunatañataqmi huklaw nacionkunaman hinaspa huklaw llaqtakunaman chiqichisaq.+ 24 Babiloniapi kamachiqpa makintam ichaqa aswan kallpayuqta rikurirachisaq,+ hinaspam espadayta hapiykachisaq.+ Egiptota kamachiqñataqmi makinta pakiptiy Babiloniapi kamachiqpa ñawpaqninpi wañuy patanpi tarikuq runa hina qaparkachanqa. 25 Babiloniapi kamachiqpa makintam aswan kallpayuqta rikurirachisaq, Egiptota kamachiqpa makinkunañataqmi mana kallpayuq liwirayanqa. Babiloniapi kamachiqman espadayta hapiykachiptiymi Egipto runakunata wañuchinqa,+ chayñam yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta. 26 Egipto runakunataqa huklaw nacionkunaman hinaspa huklaw llaqtakunamanmi chiqichisaq,+ chayñam yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’”, nispa.

31 11 kaq watapim kimsa kaq killapa punta kaq punchawninpi Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspan niwarqa: 2 “Runapa churin, Egipto kamachiqtayá* tropantinta niy:+

‘¿Yaqachu qam hina pipas ancha riqsisqa kanman?

 3 Qamqa Asiriamanta runa hinam kanki, qamqa Libano lawmanta cedro sacha hinam kanki.

 4 Yakuyuq kaspam hatu-hatunta wiñarurqa, allpapa ukunpi kaq yakuwanpas hatu-hatuntam wiñarurqa.

 5 Chayraykum wakin sachakunamantapas aswan hatuntaraq wiñarurqa.

 8 Ñuqapa huertaypi mayqin cedro sachapas manam chaynaqa karqachu.+

Manam mayqin cipres sachapas chayna kallmayuqqa karqachu.

Manam mayqin armon sutiyuq sachapas chayna kallmayuqqa karqachu.

Manam huertaypi mayqin sachapas chay sacha hina kuyayllapaqqa karqachu.

10 Chayraykum llapallan kamachiq Jehova Dios nin: ‘Chay sachaqa hatu-hatunta wiñaruspanmi hatuntukuq rikurirurqa, uma puntanpas puyukama chayaruptinmi hatuntukuq rikurirurqa. Chayraykum 11 huklaw nacionkunata munaychakuqpa makinpi saqisaq.+ Hinaptinmi chay kamachiqqa contranpi hatarinqa, mana allinkuna ruwasqanraykum ñuqapas qipanchasaq. 12 Paqway mana llakipayakuq huklaw nacionmanta runakunam chay sachata kuchunqa, hinaspam urqukunapi saqinqa. Kallmankunapas wayqukunamanmi wichinqa, pakipasqa kallmankunapas yakuyuq yarqakunapim wischurayanqa.+ Chay sachapa llantusqan llaqtakunapi kaq runakunañataqmi saqiruspa ayqikunqaku. 13 Llapallan alton pawaqkunam ichaqa chay wichiykuq sachapi yachanqaku, purun animalkunapas kallmankunapim yachanqaku.+ 14 Chaynam kanqa ima sachapas hatu-hatunta mana wiñarunanpaq, uma puntanpas puyukama mana chayarunanpaq chaynataq yakuwan allin parqusqa kaspanpas hatu-hatunta mana wiñarunanpaq. Llapallan sachakunam kuchusqa kanqa, allpapa sunqunmanmi chayanqaku pampasqa runakuna hina’, nispa.

15 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘Chay sacha kuchusqa kasqan* punchawmi llakikuy kanqa. Chaypaqmi uku-uku yakuta chakirachisaq, kallpaq yakutapas harkarachisaqmi, hinaptinmi huk hawaqllapiña kanqa. Libano lawtapas tutayaymi pampaykunqa, chaypi kaq sachakunapas lliwmi chakirunqa. 16 Huklaw nacionkunam katkatatanqa wichiykuptin chaynataq wakinkunawan kuska kuchusqa kaptin*. Chay karuptinmi allpapa sunqunpi kusisqa hinaraq kanqa Eden huertapi llapallan sachakunapas,+ Libano lawpi allinnin kaq sachakunapas chaynataq parqusqa kaq llapallan sachakunapas. 17 Wichiykuq chay hatun sachawan kuskam chay sachakunapas wañusqakunapa kasqanman* uraykunqa, chaypim kanqaku espadawan wañuchisqa+ runakuna hina chaynataq yanapaqnin runakuna hina. Chay yanapaqnin runakunaqa wichiykuq chay hatun sachapa llantusqanmi huklaw nacionkunapi yachaqku.+

18 ¿Eden huertapi mayqan sachataq chay hatun sacha hina ancha riqsisqa karqa?+ Chayna kaspanpas chay hatun sachaqa Eden huertapi wakin sachakuna hinam allpapa sunqunpi kanqa. Espadawan wañuchisqa runakunawan kuskam kanqa, paykunaqa qari kayninkupi mana señalachikuqkunam kanku. Egiptota kamachiq runam tropantinkuna chaynapi tarikunqa’, nispa. Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nin”, nispa.

32 12 kaq watapim 12 killapa punta kaq punchawninpi Jehova Diosqa rimapayawaspan niwarqa: 2 “Runapa churin, Egipto kamachiqmanta* llaki takita takispayá niy:

‘Huklaw nacionkunapaqmi kallpasapa malta leon hina karqanki, ichaqa ñam chinkarunkiña.

 3 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki:

Intitapas puyukunawanmi tapaykusaq, killapas wañunqam.+

 8 Qampa huchaykipim cielopi llapallan kanchaqkunata tutayachisaq, allpaykitapas tutayaywanmi pampaykusaq.

Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi chaynata nini.

Wañuptikim paykunapas wañuyta manchakuspanku katkatatanqaku’, nispa.

11 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki:

‘Babiloniapi kamachiqmi wañuchisuqniki hamunqa.+

12 Mana llakipayakuq allin peleaq runakunam tropaykikunatapas wañuchinqa.+

14 Chay punchawqa mayunkunatam chuyayachisaq, hinaptinmi aceite hinaraq puririnqa.

Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

16 Kay llaki takitaqa lliw runakunam takinqa, huklaw nacionniyuq warmikunam takinqa.

Takinqakuqa Egiptomantawan tropankunamantam’, nispa.

Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini”, nispa.

17 Chaymantam 12 kaq watapi hina chay killapa 15 kaq punchawninpi Jehova Diosqa niwarqa: 18 “Runapa churin, Egiptopa tropankunamantayá waqay, hinaspayá niy atiyniyuq nacionkunapi runakunapas wañuspanku allpapa sunqunpi paykunawan kuska pampasqa kanankumanta.

19 ¿Hukkunamantapas ancha riqsisqa kasqaykipaqchu hapikunki? ¡Qari kayninkupi mana señalasqa runakunawan kuskam qamqa wañunki!

20 Egipto runakunaqa espadawan wañuchisqa runakunawan kuskam wañuchisqa kanqaku.+ Egipto nacionqa chinkanqam, tropantintayá kaymanta pusachunku.

21 Wañuqkunapa kasqanpi* kaq allin peleaq runakunam Egiptota kamachiqwan chaynataq yanapaqninkunawan rimanqaku. Egipto runakunaqa espadawan wañuchisqam kanqaku qari kayninkupi mana señalasqa runakuna hina. 22 Asiriapi kamachiqwan tropankunapas wañurunñam, espadawan wañuchisqa tropankunaqa muyuriqninpim pampasqa kachkan.+ 23 Uku-uku uchkupim pampasqa kachkanku, kamachiqpa muyuriqninpim yanapaqninkunapas pampasqa kachkan. Paykunaqa runamasinkutam ñakarichiqku, chaymi espadawan wañuchisqa karqaku.

24 Elam+ llaqtapas chinkarunñam, runankunapas espadawan wañuchisqam karqaku. Paykunaqa runamasinkuta ñakarichiqkunam karqaku, paykunaqa qari kayninkupi mana señalasqa kachkaspam wañurqaku. Wañukuq wakin runakunawan kuskam pinqaypaq kachkanku. 25 Elam llaqtapaqqa wañuqkunapa pampanankupim camanta suyachirqaku, runankunapas muyuriqninpim pampasqa kachkan. Paykunaqa llapankum qari kayninkupi mana señalasqa karqaku, paykunaqa runamasinkuta ñakarichisqankuraykum espadawan wañuchisqa karqaku. Wañukuq wakin runakunawan kuskam pinqaypaq kachkanku, paykunaqa wañukuq runakunawan kuskam pampasqa kachkanku.

26 Mesec llaqtawan Tubal+ llaqtapas chinkarunñam, runankunapas wañurunñam. Chay llaqtakuna kamachiqpa muyuriqninpim runankunapas pampasqa kachkan. Paykunaqa llapankum qari kayninkupi mana señalasqa karqaku, paykunaqa runamasinkuta ñakarichisqankuraykum espadawan wañuchisqa karqaku. 27 ¿Manachu paykunaqa qari kayninkupi mana señalasqa allin peleaq runakuna hina wañunqa? Paykunaqa wañusqakunapa kasqanpi kaspapas* peleanankupaq tukuy imayuqmi pampasqa kanqaku. Mesec hinaspa Tubal llaqtayuq runakunaqa espadanku sawnayuqmi kanqaku, paykunapaqa huchankupas hinallaraqmi tullunkupi kachkan, chaynam kanqa runamasinkuta ñakarichisqankurayku. 28 Egiptopas chinkanqam qari kayninpi mana señalasqa kaqkunawan kuska, espadawan wañuchisqa kaqkunawan kuskam chutarayanqa.

29 Edom+ llaqtapas chinkarunñam, kamachiq runankunapas llapallanmi wañurunña. Ancha riqsisqa kaspapas espadawan wañuchisqa kaqkunawan kuskam chutarayanqaku. Paykunaqa qari kayninkupi mana señalasqa kaqkunawan+ chaynataq wañuchisqa kaqkunawan kuskam chutarayanqaku.

30 Norte lawpi kaq kamachiqkunawan Sidon runakunapas+ wañurunñam. Ancha riqsisqa kasqankuwan runakunapa manchakunan kachkaspankupas pinqaypaqmi wakin runakuna hina wañurunku. Paykunaqa espadawan wañuchisqakunawan kuskam qari kayninkupi mana señalasqa kachkaspa wañunqaku, paykunaqa wañukuq wakin runakunawan kuskam pinqaypaq kachkanku.

31 Egiptota kamachiqqa tropankunawan kuskam wañunqa. Hinaspam runankuna wañusqanmanta chay wakin runakunapa wañusqanta rikuchkanmanpas hina sunqunta tiyaykachinqa.+ Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nini.

32 Runamasinkuta ñakarichisqankuraykum Egiptota kamachiqwan tropankunaqa wañusqa wischurayanqaku, paykunaqa espadawan wañuchisqa runakunawan kuskam wischurayanqaku, chay wañuchisqa runakunaqa qari kayninkupi mana señalasqam kanku. Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nini”, nispa.

33 Jehova Diosñataqmi rimapayawaspan niwarqa: 2 “Runapa churin, llaqtamasikikunatayá niy:+

‘Sichu huk llaqtaman wañuchiqnin runakunata kachayman,+ chay llaqtapi runakunañataq llaqtankuta cuidananpaq* huk runata akllanmanku, 3 hinaptinqa chay akllasqanku runam wañuchiqninku hamuq runakunata rikuruspan waqrata pukunan willananpaq.+ 4 Sichu pitapas wañurachinmanku waqrapa waqasqanta uyarichkaspan mana kasukuptin,+ hinaptinqa kikinmi huchayuq kanqa wañusqanmantaqa.+ 5 Waqrapa waqasqanta uyarichkaspapas mana kasukusqanrayku wañuspanqa kikillanmi huchayuq kanqa. Kasukuspanqa manam wañunmanchu.

6 Sichu wañuchiqninku runakuna hamuchkaqta rikuchkaspanpas llaqtata cuidaq mana waqrata pukuptin+ hukkaqnin runata wañurachinmanku, hinaptinmi ichaqa huchanrayku chay runa wañuptinpas wañusqanmantaqa llaqta cuidaq huchayuq kanqa’, nispa.+

7 Runapa churin, Israel llaqtata cuidanaykipaqmi* churachkayki, qanmi imapas nisqaykunata chay llaqtapi yachaqkunaman* ñuqapa rantiypi willanki.+ 8 Sichu mana allin ruwaq runata niyman ‘wañunkipunim’ nispay,+ qamñataq mana rimapayawaqchu mana allin ruwasqankunata saqinanpaq, hinaptinqa mana allin ruwasqanraykum chay runaqa wañunqa,+ wañusqanmantam ichaqa qam huchayuq kanki. 9 Rimapayachkaptikipas mana allin ruwaq runa mana wanakuspan huchanrayku wañuptinmi+ ichaqa qamqa mana huchayuqchu kanki.+

10 Runapa churin, Israel runakunatayá niy: ‘Qamkunam nirqankichik: “Mana allin ruwasqaykuwan huchaykum hukmanyachiwachkanku.+ Manam kawsakunaykupaq hinañachu kaniku”, nispa.+ 11 Chayraykum llapallan kamachiq Jehova Dios nikichik: “Ñuqapa kawsakusqayqa chiqapmi, chayna chiqaptaqmi mana allin ruwaq runa wañuptin mana kusikusqaypas,+ kusikuniqa mana allin ruwasqanta saqispan+ hinalla kawsakuptinmi.+ Mana allinkuna ruwasqaykichiktayá qalaypaqta saqiychik.+ Israel runakuna, ¿imaynamá wañuytaqa maskakuwaqchik?”’, nispa.+

12 Runapa churin, llaqtamasikikunatayá niy: ‘Allin ruwaq runa mana allin ruwaytaña qallaykuptinqa yanqapaqmi kanqa allin ruwasqankunapas,+ mana allin ruwaq runa allin ruwaytaña qallaykuptinmi ichaqa mana allinkuna ruwasqanpas qunqasqaña kanqa.+ Allin ruwaq runa huchallikuruspanqa manam ñawpaqta allinkuna ruwasqanraykuchu hinalla kawsanqa.+ 13 Sichu allin ruwaq runata niyman “hinallam kawsakunki” nispay, payñataq allin ruwasqanpi hapipakuspan mana allin ruwaytaña qallaykunman,+ hinaptinqa allin ruwasqankunapas qunqasqam kanqa. Payqa mana allinta ruwasqanraykum wañunqa.+

14 Sichu mana allin ruwaq runata niyman “wañunkipunim” nispay, payñataq mana allinkuna ruwasqanta saqispan allin ruwaytaña qallaykunman,+ 15 manusqanrayku ima qipachikusqantapas kutichipunman,+ suwakusqantapas kutichipunman+ chaynataq ima mana allintapas manaña ruwaspan allin ruwayman hinaña kawsakunman,+ hinaspaqa hinallam kawsakunqa. 16 Mana allinkuna ruwasqanpas qunqasqañam kanqa,+ allinkuna ruwasqanraykum hinalla kawsanqa’, nispa.+

17 Llaqtamasikikunam ichaqa nirqaku tantiasqanku mana allin kachkaptinpas ‘Jehova Diospa imapas tantiasqankunaqa manam allinchu’ nispa.

18 Sichu pipas allin ruwaq kachkaspan mana allin ruwaytaña qallaykunman hinaspaqa wañunqapunim.+ 19 Sichu pipas mana allin ruwasqanta saqispan allin kaqkunataña ruwanman, hinaspaqa hinallam kawsakunqa.+

20 Qamkunam ichaqa nirqankichik: ‘Jehova Diospa imapas tantiasqankunaqa manam allinchu’, nispa.+ Israel runakuna, chaywanpas ñuqaqa imayna kawsasqaykichikman hinam sapakamapaq tantiasqayta ruwasaq”, nispa.

21 Huklaw llaqtapi 12 wataña preso hina kachkaptiykum chunka kaq killapa pichqa kaq punchawninpi Jerusalenmanta lluptimuq huk runa ñuqaman hamuspa+ willawarqa: “¡Jerusalenqa manañam kanchu!”, nispa.+

22 Chay lluptimuq runaqa tutapaytam hamurqa, ichaqa chisi tutam Jehova Diosqa atiyninwan* yanapawarqa rimarinaypaq. Chaymi rimaytaña qallaykurqani.+

23 Chaymantam Jehova Diosqa rimapayawaspan niwarqa: 24 “Runapa churin, raqayllaña llaqtapi kaq+ Israel runakunam nichkanku: ‘Sapallan kachkaptinpas Abrahanpaqa kay allpam payllapa karqa,+ ñuqanchikñataqmi achka kanchik. Hinaptinqa aswanraqchiki kay allpaqa ñuqanchikpaq kanman’, nispa.

25 Paykunataqa niyá: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Qamkunaqa yawarniyuq aychatam mikuchkankichik,+ millakuypaq taytachaykichiktam yupaychachkankichik, runamasikichiktapas wañuchichkankichikmi.+ Chaynaqa, ¿imaynamá kay allpataqa hapikuykuwaqchik? 26 Qamkunaqa espadawan wañuchiq runakunam kankichik,+ tukuy mana allinkunatam ruwachkankichik, hinaspapas runamasikichikpa warminwanmi pierdekuchkankichik*.+ Chaynaqa, ¿imaynamá kay allpataqa hapikuykuwaqchik?”’, nispa.+

27 Chaymantapas niyá: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nini: “Ñuqapa kawsakusqayqa chiqapmi, chaynam chiqaptapuni raqayllaña llaqtapi yachaqkunaqa wañuchisqa kanqaku. Purunpi yachaqkunapas purun animalkunapa mikusqanmi kanqaku. Kamachiqpa wasinpi kaqkunawan machaypi kaqkunañataqmi unquywan wañunqaku.+ 28 Yachasqanku allpatam pasaypaq chunniqta rikurirachisaq,+ hatuntukuq kayninkutam chinkarachisaq. Israel urqukunapas chunninqam,+ manañam pipas chaynintaqa purinqachu. 29 Tukuy mana allinkuna ruwasqankuraykum kay allpata pasaypaqta chunnirachisaq,+ hinaptinmi yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta”’, nispa.+

30 Runapa churin, llaqtamasikikunam qanmanta rimachkanku pirqakunapa waqtanpi hinaspa wasikunapa punkunpi.+ Paykunam ninakuchkanku: ‘Yawkuna, Jehova Diospa niwasqanchikkunatayá uyarikusun’, nispa. 31 Uyarisunaykipaqmi runaykuna hinaraq huñunakamuspa ñawpaqnikipi achkallaña tiyaykunqaku, ichaqa uyarichkaspapas manam kasukunqakuchu.+ Paykunaqa yanqam sumaqllataña rimanku, sunqunkupim ichaqa qullqiyuq kayta munaspa mana allinkunallata ruwanku. 32 Paykunapaqmi qamqa kanki kuyanakuymanta takita arpawan sumaqllataña takisqanku hina. Ñuqamanta willasqaykitaqa uyariyllam-uyarinqaku, manamá kasukunqakuchu. 33 Willachisqayman hinamá kanqa, chaymi willasqaykiman hina kaptin paykuna yachanqaku ñuqamanta willakuq* paykunawan kasqanta”, nispa.+

34 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, Israel runakunapa michiqninkuna imayna kanankumantayá niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “¡Imaynaraq kankichik kikillaykichikpaq munaq Israelpi michiqkuna!+ ¿Manachu qamkunaqa ovejakunata michinaykichik karqa?+ 3 Qamkunaqa wirantam mikukunkichik, millwanwanpas pachaykichiktam ruwakunkichik, puqusqan kaqtaraqmi nakakunkichikpas,+ ichaqa manam allintachu mikuchinkichik.+ 4 Umpullatañam uywankichik, unquptinpas manam hampiykunkichikchu, chakin pakisqa ovejakunatapas manam qamkunaqa wataykunkichikchu, chullaruqtawan chinkaruqtapas manam maskamunkichikchu,+ aswanqa mana llakipayaspam maqa-maqarispa uywankichik.+ 5 Chaymi mana michiqniyuq kaspa ovejakunaqa chiqirun,+ chiqiruptinmi purun animalkunaña mikurun. 6 Ovejaykunaqa chinkasqam purillanku urqukunapi hinaspa qasakunapi, ovejaykunaqa mana pipa maskasqan chaynataq mana pipa tarisqanmi tukuy hinastinpi chiqisqa kachkan.

7 Michiqkuna, chaynaqa ñuqa Jehova Diospa nisqaytayá uyariychik: 8 ‘Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi rimapayaykichik. Imaynam ñuqapa kawsakusqaypas chiqap, chaynam ñuqapas chiqaptapuni qamkunapaq imam tantiasqayta ruwasaq. Mana michiqniyuq kasqankuraykum ovejaykunaqa purun animalkunapa mikunanña rikurirun, manam michipuwaqniykunapas maskankuchu, michinankumantaqa kikinkupa munasqallankutam ruwanku. 9 Michiqkuna, chayraykuyá ñuqa Jehova Diospa nisqayta uyariychik. 10 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nikichik: “Qamkunapa contraykichikpim kachkani, makikichikpi ovejaykunatam pusakusaq, manañam saqisqaykichikchu ovejaykuna michinaykichiktaqa,+ manañataqmi kikillaykichikpaq munaqqa kankichikchu. Ovejaykunataqa qichusqaykichikmi, manañam nakakunkichikchu”’”, nispa.

11 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: “Ñuqaqa kaypim kachkani, ovejaykunataqa kikiypuni maskamuspaymi michisaq.+ 12 Imaynam michiqqa ovejankuna chullaruptin maskamun hinaspa tariruspanñataq michin, chaynam ñuqapas ovejaykunata michisaq.+ Yanay-yanay puyupa pampaykusqan punchawpi chiqiruptinpas tukuy hinastinmantam kutichimusaq.+ 13 Huklaw llaqtakunaman chaynataq huklaw nacionkunaman chiqisqankumantam allpankuman kutichimusaq, hinaspam michisaq Israel urqukunapi,+ yakupa kasqankunapi chaynataq runakunapa yachasqan* lawkunapi. 14 Sumaqllaña pastokunapim michisaq, ovejaykunaqa mikunqa Israel urqukunapi kaq sumaqllaña pastokunapim.+ Sumaqllaña pastokunapim samanqaku,+ Israel urqupi sumaqllaña pastokunatam mikunqaku”, nispa.

15 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: “Kikiymi ovejaykunataqa michisaq,+ kikiymi puñunanmanpas qatisaq.+ 16 Chinkaqkunatam maskamusaq,+ chullaruqkunatam kutichimusaq, chakin pakisqakunatam latapawan wataykusaq, umpukunatapas yanapaykusaqmi. Puqusqakunatawan kallpasapakunatam ichaqa wañuchisaq, paykunataqa imam tantiasqayman hinam ruwasaq”, nispa.

17 Ovejallaykuna, llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi qamkunatapas nikichik: “Sapa ovejakunatam juzgasaq, carnerokunatapas chaynataq chivokunatapas chaynallatam juzgasaq.+ 18 ¿Manachu allinnin pastopi mikuchkaspapas hawka kawaqchik karqa? ¿Imaynamá puchusqaykichik pastotapas saruparunkichikqa? Chuyay-chuyay yakuta tomaruspapas, ¿imaynamá putkacharunkichikqa? 19 Hinaptinqa, ¿sarupasqaykichik pastotachu ovejaykuna mikunqa? ¿Putkachasqaykichik yakutachu ovejaykuna tomanqa?”, nispa.

20 Chaymi llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nikichik: “Wira-wira ovejakunapaqpas chaynataq charki ovejakunapaqpas kikiymi imayna kanankupaq tantiasaq. 21 Qamkunaqa unquq ovejaykunatam tanqakachaspaykichik hinaspa waqraykichikwan takaspaykichik karu-karuman chiqirachinkichik. 22 Ichaqa kikiymi ovejaykunataqa imamantapas harkaykusaq,+ sapa ovejakunatam juzgasaq. 23 Hinaspam yupaychawaqniy Davidta+ kamachisaq payllaña ovejaykunata qawananpaq+ hinaspa michinanpaq, payllam michiqninqa kanqa.+ 24 Ñuqa Jehovañataqmi Diosninku kasaq,+ yupaychawaqniy Davidñataqmi kamachiqninku kanqa.+ Chaynatam ñuqa Jehova Dios nini.

25 Paykunawanmi hawkayay kananpaq contratota* ruwasaq,+ hinaspam allpankumanta manchakuypaq purun animalkunata chinkachisaq,+ hinaptinmi ovejaykunaqa hawkaña chunniqkunapipas kanqaku, sachakunapa chawpinpipas hawkañam puñunqaku.+ 26 Ovejaykunataqa ñuqam yanapasaq, tiempollanpi parachimuptiymi urquykunapa muyuriqninpas sumaqllaña kanqa*.+ Paykunamanqa parata chayachimuchkaq hinam tukuy imata qusaq*.+ 27 Purunpi sachakunapas allintam rurunqa, kawsaykunapas sumaqllatañam qispinqa,+ hinaptinmi paykunaqa hawka kawsakunqaku. Yugunkuta pakichkaq hina ñakarichiqnin runakunapa makinmanta kutichimuptiymi yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta.+ 28 Paykunataqa manañam ima nacionpas imananqachu, purun animalkunapas manañam mikunqachu. Paykunaqa pipapas mana manchachisqanmi hawka kawsakunqaku.+

29 Allpankupi paykunapaq tarpuptiymi chay tarpusqayqa ancha riqsisqa kanqa. Manañam yarqaymantaqa wañunqakuchu,+ nitaqmi huklaw nacionkunapas pinqaymanqa churanqachu.+ 30 Chaynapim yachanqaku ñuqa Jehova Diosninku Israel runaykunataqa mana saqisqayta, yachanqakutaqmi paykunaqa runaykuna kasqankutapas.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini”’, nispa.

31 Michisqay ovejaykuna,+ qamkunaqa runallam kankichik, ñuqañataqmi Diosnikichik kani. Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi chaynata nini”, nispa.

35 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, Seir urqukunapa kasqan+ lawta qawarispayá imayna kananmanta niy:+ 3 ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki: “Seirpi urqukuna, qampa contraykipim kachkani, atiyniywanmi pasaypaq chunniqta saqisqayki.+ 4 Llaqtaykikunatapas raqayllataña saqiruptiymi pasaypaq chunniqña kanki,+ chaynapim yachanki ñuqaqa Jehova Dios kasqayta. 5 Qamqa Israel runaykunatam chiqnikuq kanki,+ hinaspapas huchankumanta ñakarisqanku punchawkuna chayamuptinmi wañuchiqninku runakunapa makinman churaykurqanki”, nispa.+

6 Chayraykum llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios niki: “Ñuqapa kawsakusqayqa chiqapmi, chaynam chiqaptapuni qamtaqa wañuchisqa kanaykipaq* akllaruyki, qamqa manamá wañuymantaqa lluptinkichu.+ Chiqnisqaykikunata wañuchisqaykiraykum qampas wañuymantaqa mana lluptinkichu.+ 7 Seir urqukunapa kasqan, pasaypaq chunniqtam saqisqayki,+ allpayki ukunta puriqkunatapas chaynataq llaqtaykiman riqkunatapas chinkachisaqmi. 8 Urqukunapas hinaspa muqukunapas wañusqakunawan manaña rikuymi kanqa, chaynam kanqa wayqukunapas hinaspa yakupa rinan lawkunapas. 9 Pasaypaq chunniqtam saqisqayki, llaqtaykikunapipas manañam pipas yachanqachu*.+ Chaynapim yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’, nispa.

10 Ñuqa Jehova Dios runaykunawan kachkaptiypas qamqa kaynatam nirqanki: ‘Kay iskaynin nacionkunataqa munaychakusaqmi, ñuqapaqñam iskaynin kanqa’, nispa.+ 11 Chaymi llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios niki: ‘Ñuqapa kawsakusqayqa chiqapmi, chaynam chiqaptapuni qampaq imam tantiasqayta ruwasaq. Imaynam runaykunatapas piñakurqanki hinaspa chiqnikurqanki, chaynam qamtapas piñakusqayki hinaspa chiqnisqayki.+ Qanman piñakuyniyta chayachimuspaymi runaykunaman riqsichikusaq. 12 Hinaptinmi yachanki Israel urqukuna kamisqaykitaqa ñuqa Jehova Dios uyarisqayta. Qamqa kaynatam nirqanki: “Pasaypaq mana imayuqmi qiparunku, kunanqa makiypiñam kachkanku”, nispa. 13 Qamqa hatuntukusparaqmi ñuqapa contraypi rimarqanki, tukuy imaymanatam aswan-aswan kamiwarqanki.+ Ñuqaqa lliwtam uyarirqani’, nispa.

14 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Pasaypaq chunniqta saqiruptiymi allpa pacha kusikunqa. 15 Israel runaykunapa allpan chunniruptin puramintita kusikusqanraykum ñuqapas pasaypaqta chunnichisaq.+ Chunninqamá Seir urqukunaqa utaq Edom allpaqa.+ Chaynapim yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’”, nispa.

36 Diosqa niwarqataqmi: “Runapa churin, Israel urqukunatayá imayna kananmanta niy: ‘Israel urqukuna, Jehova Diospa nisqantayá uyariychik. 2 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunkichik: “Chiqnisuqnikichikkunam nirqaku: ‘¡Allinta ruwachun! ¡Hatu-hatun muqukunapas ñuqanchikpañam!’”’, nispa.+

3 Chaynaqa paykuna imayna kananmantayá niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunkichik: “Chiqnisuqnikichik runakunam qamkunawan peleaq tukuy lawmanta hamuspa chunniqta saqirusurqankichik. Chaytaqa ruwarqaku puchuq nacionkunapi kaq runakuna apakusunaykichikpaqmi, hinaspapas llapa runakunam qamkunata yanqamanta hinalla tumpasuchkankichik.+ 4 Israel urqukuna, chayraykuyá llapallan kamachiq Jehova Diospa nisqanta uyariychik. Uyariychikyá urqukunaman, muqukunaman, yakuyuq yarqakunaman, wayqukunaman, purmasqa raqaykunaman+ hinaspa purmasqa llaqtakunaman llapallan kamachiq Jehova Diospa imam nisqanta. Chay llaqtakunaman yaykuruspam tukuy imata apakurqaku hichpankupi kaq puchuq nacionkunapi runakuna, hinaspapas chay llaqtakunaqa huklaw nacionkunapa burlakunanñam kachkan.+ 5 Paykunatam llapallan kamachiq Jehova Dios nin: ‘Llumpay piñakuyniypim rimarisaq+ puchuq nacionkunapi runakunata ima pasananmanta chaynataq Edom runakunata ima pasananmantapas. Paykunaqa asikuspankuraq hinaspa pinqaypi qipachiyta munaspankuraqmi ninku+ allpayqa paykunapaña kasqanta, chaynataqa ninku pastonrayku chaynataq hapikuykunankuraykum’”’, nispa.+

6 Chaynaqa niyá Israel allpata, urqukunata, muqukunata, yakuyuq yarqakunata chaynataq wayqukunata: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Nacionkuna pinqayman churasusqaykichikmantam llumpay piñakuyniypi rimasaq”’, nispa.+

7 Chayraykum llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini: ‘Makiyta huqarispaymi kikiypuni nini hichpaykichik llaqtakunapi kaq runakunaqa kikinku pinqaypi kanankumanta.+ 8 Israel urqukuna, qamkunam ichaqa Israel runaykunapaq kallmasapallaña hinaspa rurusapallaña sachayuq kankichik,+ paykunaqa ñamá kutimunqakuña. 9 Qamkunawanña kaptiymi yapusqa hinaspa tarpusqa kankichik. 10 Israel runaykunatam achkallataña mirachisaq, hinaptinmi llaqtakunapi yachanqaku*,+ raqayllaña llaqtakunatapas musuqmantam hatarichinqaku.+ 11 Israel runaykunaqa achkallatañam miranqaku, animalninkupas achkallañam kanqa.+ Ñawpaqta hinaraqmi kawsakunqaku,+ ñuqa yanapaptiymi ñawpaqmantapas aswan allinraq kawsakunqaku.+ Chaynapim yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta.+ 12 Israel runaykunatam allpaykichikpi purichisaq, paykunapañam qamkunaqa kankichik.+ Paykunaman qusqay allpañam qamkunaqa kankichik, manañam churi-wawankutaqa wañuchinkichikchu’, nispa.+

13 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘Chiqnisuqnikikunam nisuchkanki: “Runa mikuq llaqtam qamqa kanki, runakunatapas mana churi-wawayuqtam qamqa saqinki”, nispa. 14 Ichaqa manam runa mikuqñachu kanki, manañataqmi llaqtakunapi yachaq runakunapa churi-wawankutapas chinkachinkichu. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini. 15 Manañam huklaw nacionpi runakuna kamisunaykitaqa saqisaqchu, manañam pipas asipayasunkichu,+ manañataqmi allpayki ukupi kaq llaqtakunatapas chinkachinkichu. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini’”, nispa.

16 Jehova Diosqa kaqmantam niwarqa: 17 “Runapa churin, Israel runakunaqa yachasqanku allpatam millakuypaqta rikurirachirqaku imayna kawsasqankuwan hinaspa mana allinkuna ruwasqankuwan.+ Chayna kasqankuqa karqa killanwan unquq warmi qachachasqa kachkanmanpas hinam.+ 18 Runamasinkupa yawarninta allpaman chaqchusqankurayku+ chaynataq millakuypaq taytachankuta yupaychaspanku allpata qachachasqankuraykum+ paykunaman piñakuyniyta chayachirqani. 19 Chaymi huklaw nacionkunaman hinaspa huklaw llaqtakunaman chiqirachirqani,+ imayna kawsakusqankuman hina hinaspa mana allinkuna ruwasqankuman hinam tantiarqani chiqichisqa kanankupaqqa. 20 Chay nacionman chayaruptinkuñataqmi chaypi kaq runakuna chuya sutiyta pinqayman churanankupaq+ nirqaku: ‘Kaykunaqa Jehova Diospa runankuna kachkaspankupas chaskisqanku allpata saqispam ripukamunku’, nispa. 21 Israel runakunapas risqanku nacionkunapim sutiyta pinqayman churarqaku,+ chaymi chuya sutiyrayku tukuyta ruwasaq.

22 Runapa churin, chayraykuyá Israel runakunata niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Manam qamkunaraykuchu tukuytaqa ruwasaq, aswanqa chuya sutiyraykum. Chuya sutiytam qamkunaqa risqaykichik nacionkunapi pinqayman churarqankichik”, nispa.+ 23 Ancha riqsisqa sutiyta huklaw nacionkunapi pinqayman churasqaykichikraykum chuyanchasaqpuni.+ Qamkunata yanapaspay chuyanchasqa kaptiymi llapallan nacionpi runakuna yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini. 24 Huklaw nacionkunapi hinaspa huklaw llaqtakunapi kasqaykichikmanta huñumuspaymi allpaykichikman pusasqaykichik.+ 25 Chaypim chuya yakuwan challasqaykichik,+ hinaptinmi mana allinkuna ruwasqaykichikmantawan millakuypaq taytachakuna yupaychasqaykichikmanta mayllasqaña kankichik.+ 26 Kasukuq kanaykichikpaq yanapaptiymi+ yuyaynikichikpas musuqña kanqa,+ rumi sunquykichikta llampuyachiptiymi kasukuq sunquña kankichik.+ 27 Ñuqam atiyniywan yanapasqaykichik kamachikuyniykunaman hina kawsakunaykichikpaq,+ chayna yanapaptiymi kamachikuyniykunata kasukunkichik. 28 Hinaspam ñawpaq abueloykichikman qusqay allpapi yachankichik. Qamkunam runaykuna kankichik, ñuqañataqmi Diosnikichik kasaq.+

29 Huchaman kaqmanta ama wichinaykichikpaqmi yanapasqaykichik. Trigotapas* achka-achkata ruruchiptiymi manaña yarqaymantaqa kankichikchu.+ 30 Haykam ruruyuq sachakunatapas allintam ruruchisaq, tarpukuynikichiktapas allintam qispichisaq. Chaynapim manaña huklaw nacionkunapa pinqasqanqa yarqaymantaqa kankichikchu.+ 31 Hinaptinmi imayna kawsasqaykichikqa mana allin kasqanta yuyarinkichik, hinaspam tukuy mana allinkuna ruwasqaykichikrayku kikikichikmanta pinqakunkichik.+ 32 Ichaqa manam qamkunaraykuchu tukuy chaykunataqa ruwasaq.+ Israel runakuna, mana allinkuna ruwasqaykichikmanta pinqaypi kanaykichiktam munani, chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini’, nispa.

33 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘Huchaykichikmanta mayllasqaña kaspaykichikmi llaqtakunapi kaqmanta yachankichik,+ raqayllaña kaq llaqtakunatapas pirqapankichikmi.+ 34 Runakuna qawananpaq purmasqa chakrakunapipas tarpunkichikmi. 35 Hinaptinmi runakunapas ninqaku: “Purmaruq allpakunapas Eden huerta hinaraqmi kachkan,+ taqmapasqa hinaspa chunnichisqa llaqtakunapas allin pirqapasqa kaspam runayuqkunaña kachkan”, nispa.+ 36 Hichpaykichikpi puchuq nacionkunapi kaq runakunam yachanqaku taqmasqa llaqtaykichiktaqa ñuqa Jehova Dios pirqachisqayta hinaspa purmasqa allpaykichikpi tarpuchisqayta. Ñuqa Jehova Diosqa nisqayman hinam ruwasaq’, nispa.+

37 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘Kanchantin ovejata hina achkaman mirachinaypaq Israel runaykuna qayakamuwaptinmi achkaman mirachisaq. 38 Chayta ruwaptiymi huñunakuna punchawkunapi+ Jerusalenman pusasqanku achkallaña ovejakuna hina ñuqapaq sapaqchasqa achka runakuna kanqaku. Raqayllaña kasqanmanta pirqapasqa llaqtakunamanmi kanchantin ovejakuna hina achkallaña runakuna huntaykunqa,+ hinaptinmi paykunaqa yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’”, nispa.

37 Jehova Diospa atiyninmi huntaykuwarqa*, chay atiyninwanmi Jehova Diosqa tullukunapa kakusqan pampaman+ pusaruwarqa. 2 Hinaspam tullukunapa chawpinpi purichiwarqa, chay pampaqa kakusqa chakisqa tullukunawan manaña rikuymi.+ 3 Chaypim Diosqa niwarqa: “Runapa churin, ¿yaqachu kay tullukuna kawsarinmanku?”, nispa. Ñuqañataqmi nirqani: “Llapallan kamachiq Jehova Dioslláy, qamllam chaytaqa yachanki”, nispa.+ 4 Diosñataqmi niwarqa: “Tullukunatayá imayna kananmanta niy: ‘Chakisqa tullukuna, Jehova Diospa nisqantayá uyariychik.

5 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunkichik: “Kawsachiq samayta pukuykuptiymi kawsarinkichik.+ 6 Ankukunatawan aychata hinaspaymi aycha qarata churasqaykichik, hinaptinmi samayta pukuykuptiy kawsarinkichik. Chaynapim yachankichik ñuqaqa Jehova Dios kasqayta”’”, nispa.

7 Chaymi Diospa kamachiwasqanman hina nirqani. Rimachkaspayñataqmi uyarirqani tullukunapa taqrararasqanta, chay tullukunaqa tupaqninman hinam tinkinakurqa. 8 Chaymantam chay tullukunapiqa rikurirurqa ankukunawan aycha, hawantañataqmi aycha qara tapaykurqa. Ichaqa manaraqmi kawsachiq samayniyuqraqchu karqaku.

9 Chaymantañataqmi Diosqa niwarqa: “Runapa churin, wayrata rimapayaspayá niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki: “Wayra*, tawan lawmanta hamuspayá wañurachisqanku kay runakunata pukuykuy, chaynapi kawsarinankupaq”’”, nispa.

10 Chaymi Diospa kamachiwasqanman hina niptiy kawsachikuq samayqa* paykunaman yaykururqa, hinaptinmi kawsariruspa sayarirurqaku.+ Paykunaqa kasqa achkallay-achka tropakunam.

11 Diosqa niwarqataqmi: “Runapa churin, kay tullukunaqa Israel runakunam.+ Paykunam nichkanku: ‘Tullunchikqa pasaypaq chakim kachkan, manañam ima ruwaytapas atichwanchu.+ Pasaypaqñam kachkanchik’, nispa. 12 Chaynaqa paykunatayá niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunkichik: “Runallaykuna, sepulturaykichikta kichaykuspaymi hatarichisqaykichik,+ hinaspam Israel allpaman pusamusqaykichik.+ 13 Runallaykuna, sepulturaykichikta kichaykuspay hatarichiptiymi Jehova Dios kasqayta yachankichik”, nispa.+ 14 Atiyniy huntaykusuptikichikmi kawsarinkichik,+ hinaspam allpaykichikpiña yachankichik. Tukuy chayta ruwaptiymi yachankichik ñuqa Jehova Diosqa nisqayman hina ruwasqayta’, nispa. Chaynatam ñuqa Jehova Dios nini”, nispa.

15 Jehova Diosqa kaqmantam niwarqa: 16 “Runapa churin, kaspita hapispayá chaypi qillqay: ‘Juda runakunapaqwan paykunawan kaq Israel runakunapaq’, niqta.+ Huk kaspitapas hapispayá chaypi qillqay: ‘Joseypa rantinpi kaq Efrain runakunapaqwan paykunawan kaq Israel runakunapaq’, niqta.+ 17 Hinaspayá iskayninta hukllawaruy makikipi huk kaspillaña kananpaq.+ 18 Sichu llaqtamasikikuna nisunki: ‘¿Manachu kaykunapa ima ninan kasqanta willawankiku?’, nispa 19 hinaptinqa ninkim: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Joseypa kaspintawan Judapa kaspintam hukllawasaq, Joseypa rantinpiqa Efrainñam kachkan, paywan kuskataqmi wakin ayllukunapas kachkan. Chay iskay kaspikunata hukllawaptiymi makiypiqa huk kaspillaña kanqa”’,+ nispa. 20 Chay qillqasqayki kaspikunaqa llapanku qawanankupaqmi makikipi kanan.

21 Chaymantayá niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Huklaw nacionkunaman apasqa kasqankumantam Israel runaykunataqa kutichimusaq, tukuy lawmanta huñumuspaymi allpankuman kutichimusaq.+ 22 Hinaptinmi paykunaqa Israel urqukunapi huk nacionllaña kanqaku,+ kamachiqninkupas hukllañam kanqa.+ Manañam sapakama kamachiqniyuq iskay nacionñachu kanqaku.+ 23 Manañam millakuypaq taytacha-mamachankuta yupaychaspaqa nitaq mana allinkunata ruwaspaqa qachachakunqakuchu,+ manañataqmi piñachiwanqakuchu. Ñuqata qipanchawaspa mana allinkuna ruwasqankuta saqinankupaqmi yanapasaq, hinaptinmi ñuqapaq hinaña kanqaku. Paykunam runaykuna kanqa, ñuqañataqmi Diosninku kasaq.+

24 Yupaychawaqniy Davidmi kamachiqninku kanqa,+ hinaptinmi paykunaqa huk michiqniyuqllaña kanqaku.+ Kamachikuyniykunaman hinam kawsakunqaku, imapas nisqaykunatam kasukunqaku.+ 25 Yupaychawaqniy Jacobman qusqay allpapim yachanqaku*, chay allpapim ñawpaq abuelonkupas yacharqa.+ Chaypim wiña-wiñaypaq kawsakunqaku+ paykunapas, churinkupas hinaspa willkankupas.+ Yupaychawaqniy Davidñataqmi wiña-wiñaypaq kamachiqninku kanqa.+

26 Paykunawanmi hawkayay kananpaq contratota* ruwasaq,+ chay contrato ruwasqayqa wiña-wiñaypaqmi kanqa. Chaypiña yachaptinkum achkaman mirachisaq,+ yupaychawananku wasiypas paykunapa kasqanpim wiña-wiñaypaq kanqa. 27 Ñuqaqa paykunawanmi kasaq. Paykunam runaykuna kanqa, ñuqañataqmi Diosninku kasaq.+ 28 Yupaychawananku wasiy paykunawanña wiña-wiñaypaq kaptinmi huklaw nacionniyuq runakunaqa yachanqaku Israel runaykunataqa ñuqa Jehova Dios sapaqchasqayta”’”, nispa.+

38 Jehova Diosqa kaqmanta rimapayawaspanmi niwarqa: 2 “Runapa churin, Magog+ lawmanta Gogta qawarispayá imayna kananmanta niy, payqa Mesec runakunapa hinaspa Tubal+ runakunapa kamachiqninmi.+ 3 Paytayá niy: “Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki: ‘Mesec hinaspa Tubal llaqtayuq runakunapa kamachiqnin Gog, qampa contraykipim ñuqaqa kachkani. 4 Muyurirachispaymi kakichuykiman hatun anzuelota ustuchisqayki,+ hinaspam pusasqayki tropaykikunatawan,+ caballopi sillada runaykikunatawan kuskata. Chay achka-achka tropaykikunaqa kachkanku sumaq pachayuqkamam, espadayuqkamam chaynataq hatun-uchuy harkachikunayuqkamam. 5 Persia runakunapas, Etiopia runakunapas hinaspa Put+ runakunapas tropaykikunawan kuskam kachkan taksa harkachikunayuqkama chaynataq cascoyuqkama. 6 Paykunawan kuskataqmi kachkan Gomer allpapi kaq runakunapas chaynataq karu-karu norte lawpi kaq Togarma+ allpapi runakunapas. Achkallaña runakunam qanwanqa kachkan.+

7 Peleanaykichikpaqyá qampas hinaspa qanwan kaq tropakunapas alistakuchunku, qanmi paykunapa kamachiqnin kanki.

8 Unay watakunamantam qayachisqa kanki, hinaspam chay watakuna tukuyta hawkaña kawsakuq runakunapa allpanman rinki. Chay runakunaqa chiqniqninkunapa ñakarichisqanmi karqaku, paykunaqa tukuy lawman chiqichisqa kasqankumantam Israel urqukunaman huñumusqa karqaku, chay urqukunaqa una-unay watakunam chunnirqa. Chay runakunaqa allpankuman kutichimusqam karqaku, paykunaqa hawkañam kawsakunku.+ 9 Paykunapa contranpim nisyu wayra-para hinaraq hamunki, allpatapas puyu hinaraqmi pampaykunki tropaykikunawan hinaspa yanapasuqniki runaykikunawan hamuspa”’, nispa.

10 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki: ‘Chay punchawqa tukuy mana allinkuna ruwayta munaspam mana allinta ruwanaykipaq tantiaspayki 11 kaynata ninki: “Mana pirqayuq llaqtakunamanmi yaykusaq.+ Mana imapa manchachisqan hawka kawsakuq runakunapa llaqtanmanmi yaykusaq, chay llaqtakunaqa kanku mana pirqayuq, mana punkuyuq hinaspa mana trankayuqmi”, nispa. 12 Chaykunataqa ninki tukuy imanta apakuyta munaspam. Qamqa yaykuyta munanki chunnisqa kasqanmanta runayuqkunaña kaq llaqtakunamanmi+ hinaspa tukuy lawman chiqichisqa kasqankumanta huñumusqa runakunapa yachasqan* llaqtamanmi,+ chaypi yachaqkunaqa tukuy imatam huñukuchkanku,+ paykunaqa kay allpa pachapa chawpinpim yachanku.

13 Saba+ llaqtayuq runakunapas, Dedan+ llaqtayuq runakunapas chaynataq Tarsis+ llaqtayuq negociantekunapas tropantinmi nisunki: “¿Tukuy imanta apakunaykipaqchu chay llaqtaman yaykunki? ¿Quri-qullqinta hinaspa tukuy imanta apakunaykipaqchu tukuy hinastinmanta tropantin runakunata huñukaramunki?”’, nispa.

14 Runapa churin, Gogtayá imayna kananmanta niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki: “Israel runaykunapa hawkaña kawsakusqanku punchawqa qampa yachasqaykim kanqa.+ 15 Chaymi karu-karupi kaq norte lawpi+ llaqtaykimanta hamunki huklaw llaqtakunamanta kaq runakunawan kuska, paykunaqa achkallay-achkam hamunqa caballopi silladakama.+ 16 Yaw Gog,+ Israel runaykunapa contranpim hamunki llaqtata puyu pampaykuchkaq hina. Tukupay punchawkunapim runaykunapa yachasqan allpaman hamunki,+ hinaptinmi qamta imam ruwasqayta qawaspanku llapallan nacionpi runakuna yachanqaku ñuqaqa chuya Dios kasqayta”’, nispa.

17 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘Qamqa kanki Israelpi willakuqniykunawan* ñawpaqmantaraq willachisqaymi. Unay watam qanmantaqa willakurqaku Israel runaykunapa contranpi hamunaykimanta’, nispa.

18 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘Israel runaykunapa allpanman Gogpa chayamusqan punchawmi llumpa-llumpayta piñakusaq.+ 19 Chayna llumpa-llumpay piñasqam rimasaq. Chay punchawqa Israel runaykunapa yachasqan allpapas katkatatanqam. 20 Manchakuymantataqmi katkatatanqa lamar quchapi challwakunapas, alton pawaqkunapas, purun animalkunapas, qasqunpa puriq animalkunapas chaynataq kay pachapi llapallan runakunapas. Chaymantapas urqukunam wichimunqa,+ qaqakunawan pirqakunapas tuñinqam.

21 Israel urquykunapi Gogpa contranpi wañuchinakuyta* qallaykachiptiymi kikinkupura wañuchinakuyta qallarinqaku.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini. 22 Tantiasqayman hinam llumpayta piñakuspay Gogman hinaspa runankunaman manchakuypaq unquyta+ chayachimusaq, hinaptinmi llapallanku wañunqaku. Chaymantapas payman, tropankunaman hinaspa yanapaqnin runankunamanmi+ chayachimusaq llumpa-llumpay parata, runtu parata+ hinaspa azufreyuq+ nina+ parata. 23 Chaynatam ñuqaqa llapa nacionkunapa qawasqanta riqsichikusaq tukuy atiyniyuq hinaspa chuya kasqayta, hinaptinmi yachanqaku ñuqaqa Jehova Dios kasqayta’”, nispa.

39 Diosqa niwarqataqmi: “Runapa churin, Gogtayá+ imayna kananmanta niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nisunki: “Mesec llaqtayuq runakunapawan Tubal+ llaqtayuq runakunapa kamachiqnin Gog, qampa contraykipim ñuqaqa kachkani. 2 Muyurirachispaymi Israel urqukunaman pusamusqayki, qamqa hamunki karu-karu norte lawmantam.+ 3 Ichuq* makikipi hapisqayki flechanaykitam qichusqayki, alliq* makikipi kaq flechakunatapas wichichisaqmi. 4 Tropaykikunawan chaynataq yanapasuqniki runakunawan kuskam Israel urqukunapi wañunki.+ Hinaptinmi aycha mikuq tukuy rikchaq alton pawaqkuna hinaspa purun animalkuna mikusunkichik”, nispa.+

5 Nisqayman hinam purunpi wañunki.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

6 Yachasqayki* Magog allpata hinaspa islakunapi hawka yachaqkunatam kañaykusaq.+ Chaynapim llapallan runakuna yachanqa ñuqaqa Jehova Dios kasqayta. 7 Chayta ruwaspam Israel runaykunaman riqsichisaq sutiyqa chuya kasqanta, manañam chuya sutiyqa pinqayman churasqachu kanqa. Chaynapim llapallan runakuna yachanqa ñuqa Jehova Dios kasqayta,+ ñuqaqa Israelpi kaq chuya Diosmi kani.+

8 Chay willakuypa cumplikunan punchawqa ñam hichpaykamuchkanña, chay punchaw chayamunanmantaqa ñam willakurqaniña. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini. 9 Israel runaykunaqa maymi kasqankumanta lluqsispam kañaykunqaku harkachikunata hatuntapas uchuytapas, flechakunata, waqtana tawnakunata* hinaspa lanzakunata. Tukuy chaytaqa yantapaqmi+ qanchis watapuni servichikunqaku. 10 Tukuy chayta yantapaqña servichikusqankuraykum kullu maskaqqa chaynataq yanta maskaqqa manaña maymanpas rinqakuchu.

Imankupas apakuqninkupatam paykuna apakunqaku, imankupas qichuqninkupatam paykuna qichunqaku. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

11 Chay punchawmi Gogman+ qusaq Israel allpapi pampakunanpaq uchkuta. Chayqa kachkan lamar quchapa intipa qispimunan lawpim, Gogtawan runankunata chaypi pamparuptinkum chaynin puriqkunapas manaña pasayta atinqakuchu. Chay pampasqanku wayqutam sutichanqaku “Hamon-gog*”+ nispa. 12 Israel runakunaqa allpanku chuyanchasqa kananpaqmi qanchis killa pampanqaku.+ 13 Israel runakunaqa llapallankum pampanqaku, chayta ruwaspam riqsisqa kanqaku hatunchasqa kasqay punchawpi.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

14 Runakunatam kamachinqaku wañusqa runakunata maskapamuspa pampamunankupaq, chaynapi allpa mana qachachasqa kananpaq. Maskanqakuqa qanchis killapunim, 15 runapa tullunta tariruspañataqmi tullupa maymi kasqanpi señalta churanqaku. Pampanankupaq kamachisqa kaq runakunañataqmi Hamon-gog+ wayqupi pampanqaku. 16 Chay wayqupiqa kanqataqmi Hamona* sutiyuq llaqtapas. Chaynatamá allpataqa chuyanchanqaku’, nispa.+

17 Runapa churin, llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Tukuy rikchaq llapallan alton pawaqkunatawan llapallan purun animalkunatayá niy: “Tukuy lawmanta huñunakuykuspayá hamuychik. Qamkunapaq Diospa wañuchisqan runakunapa muyuriqninmanyá huñunakamuychik, Israel urqukunapim qamkunapaq wañuchirqa.+ Aychata mikuspam yawartapas tomankichik.+ 18 Kay pachapi riqsisqa runakunapa aychantam mikunkichik, kamachiqkunapa yawarnintapas tomankichikmi. Paykunaqa kanku Basan lawpi wira-wira carnerokuna hinam, malta carnerokuna hinam, cabrakuna hinam hinaspa torokuna hinam. 19 Qamkunapaq Diospa wañuchipususqaykichikpa wirantam aminaykichikkama mikunkichik, yawartañataqmi sinkanaykichikkama tomankichik”, nispa.

20 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Qamkunaman qarasqay mesapi kachkanmanpas hinam saksanaykichikkama mikunkichik caballokunapa aychanta, carreta apaq runakunapa aychanta, riqsisqa runakunapa aychanta chaynataq peleaq lliw runakunapa aychanta.+

21 Llapallan nacionkunapi runakunam yachanqaku hatunchana kasqayta, llapallankum yachanqaku tantiasqayman hina ruwasqayta hinaspa atiyniywan ima ruwasqaytapas.+ 22 Chay punchawmantapunim Israel runaykunaqa yachanqaku ñuqaqa Jehova Diosninku kasqayta. 23 Huklaw nacionkunapi runakunam yachanqaku Israel runaykunaqa qipanchawasqankurayku+ huklawman apasqa kasqankuta. Chaymi saqiruspay+ chiqniqninkunapa makinman quykurqani,+ hinaptinmi llapallanku wañuchisqa karqaku. 24 Chaynam karqa mana allinkunata ruwaspa huchallikusqankurayku hinaspa piñachiwasqankurayku, chaymi paykunataqa manaña yanaparqanichu”’, nispa.

25 Chayraykum llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini: ‘Huklawman apasqa kaq Jacobpa+ miraynin runakunatam kutichimusaq, llapallan Israel runakunatam llakipayasaq.+ Chaymantapas chuya sutiyraykum tukuyta ruwasaq.+ 26 Paykunaqa tukuy mana allinkunata ruwasqankuraykum pinqayman churasqa kanqaku,+ hinaspañam allpankupiqa mana imapa manchachisqan hawka kawsakunqaku.+ 27 Huklaw llaqtakunamanta hinaspa chiqniqnin+ runakunapa allpanpi kasqankumanta kutichimuspaymi chuya Dios kasqayta riqsichikusaq, chaytaqa ruwasaq llapa nacionkunapi runakunapa rikusqantam.+

28 Israel runaykunaqa huklaw nacionkunaman apasqa kasqankumanta allpankuman kutichimuptiymi yachanqaku ñuqaqa Jehova Diosninku kasqayta, llapallankutam ñuqaqa kutichimusaq.+ 29 Israel runaykunataqa manañam kaqmantaqa saqisaqchu,+ aswanqa atiyniytam paykunamanqa chaqchurimusaq’, nispa.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini”, nispa.

40 Jerusalen llaqta tuñichisqa kasqanmantaqa 14 watañam pasarurqa,+ ñuqañataqmi llaqtamasiykunawan 25 wataña Babiloniapi preso hina kachkarqaniku.+ Chay watapi punta kaq killapa chunka kaq punchawninpim Jehova Diospa atiynin huntaykuwarqa*, hinaspam Jerusalenman aparuwarqa.+ 2 Musquypi hinam* Diosqa Israel allpaman aparuwarqa, hinaspam hatu-hatun urqupa puntanman churaykuwarqa.+ Chaymanta sur lawman qawarispaymi rikururqani huk llaqtata hina.

3 Chayman aparuwaptinñataqmi chay llaqta hina rikusqaypa punkunpi huk runata rikururqani, chay runaqa bronce hinam llipipipisqa.+ Paymi hapichkasqa linomanta ruwasqa waskatawan tupuna suqusta.+ 4 Chay runam niwarqa: “Runapa churin, imam nisqaykunatam allinta uyarinayki, imam rikuchisqaykunatam sumaqta qawanayki, chaypaqmi Diosqa kayman apamusurqanki. Tukuy ima rikusqaykikunatam Israel runakunaman willanki”, nispa.+

5 Diospa wasinqa* murallayuqmi kasqa. Chay runapa hapisqan suqusqa kimsa metro maschan* sayayniyuqmi kasqa. Chay runaqa hapisqan suquswanmi pirqata tupurqa, hinaptinmi sayayninwan anchonqa suqusnin hina kimsa metro kasqa.

6 Chaymantañataqmi intipa qispimunan law zaguan punkuman+ asuykuspa gradasninta qispirqa. Hinaspam zaguan punku yaykuna pirqata tupurqa, hinaptinmi ukuman yaykunapa huknin waqtanpa anchonqa suqusnin sayay kasqa, hukninpa anchonpas chayna sayayllam kasqa. 7 Chay zaguanpiqa cuidanankupaq akllasqa runakunapaq cuartokunam kasqa, chay cuartokunapa tawa lawninmi suqusnin sayay kasqa. Huk cuartomanta huknin cuartokamañataqmi iskay metro parten* rakisqa.+ Corredorman yaykunapiña kaq pirqata tupuptinpas suqusnin sayay anchoyuqmi kasqa, chay tupusqanqa kasqa Diospa wasin lawman qawaq corredorpa waqtanpim.

8 Diospa wasin lawman qawaq corredornintapas tupurqam, hinaptinmi suqusnin sayay kasqa. 9 Chay tupusqan corredorqa kasqa tawa metro maschanmi*, pilarkunatapas tupuptinmi huk metro* rakuyuq kasqa. Chay zaguanpi corredorqa hawa lawpi kaq patioman yaykunañam kasqa.

10 Intipa qispimunan lawpi kaq zaguanpiqa cuidanankupaq akllasqa runakunapaqmi sapa lawpi chay sayaylla kimsa cuartokuna kasqa, chaykunapa waqtankunapi pirqakunapas* chay sayayniyuqkamallam kasqa.

11 Chaymantam zaguan punku yaykunata tupurqa, hinaptinmi kasqa pichqa metro maschan*. Punkuman yaykuykunañataqmi kasqa suqta metro parte maschan*.

12 Sapa cuartotam harkasqa ñawpaqninpi parte metro* lluqsiq taksa pirqa, chimpa-chimpa sapa cuartopa ukunñataqmi kasqa kimsa metro maschan sayayniyuq. Chay cuartokunaqa kasqa cuidanankupaq akllasqa runakunapaqmi.

13 Chaymantam chay zaguantaqa kinrayninpaman tupurqa huknin cuartopa qipa law altonmanta chimpan cuartopa qipa law altonkama, hinaptinmi kasqa yaqa 13 metro*. Chay cuartopa qipa lawninpi punkunqa chimpanpi kaq cuartopa qipa law punkunwanmi chimpa-chimpalla kasqa.+ 14 Chaymantam corredorpa sayayninta* tupurqa, hinaptinmi kasqa 31 metro*, chaymantapas tupurqam corredorpi kaq Diospa wasin lawmanña qawaq pirqapa sayayninta, chaykunaqa Diospa wasinpa muyuriqninpim kasqa. 15 Zaguan punku yaykunamanta Diospa wasin lawman qawaq corredor tukuykuqkamañataqmi kasqa yaqa 26 metro*.

16 Cuidanankupaq akllasqa runakunapa kasqan cuartokunawan waqtanpi kaq pirqakunaqa altonpi ventanayuqkamam kasqa. Chay ventanakunaqa kasqa hawa lawninmanmi taksalla, uku lawninmanñataqmi hatun kasqa.+ Corredorkunapipas chayna ventanakunam kasqa kaylaw chimpanpi hinaspa waklaw chimpanpi, cuartokuna rakiq pirqakunapipas llaqllasqa palmerakunam kasqa.+

17 Chaymantam hawa law patioman pusaruwarqa, chaypim rikururqani patiopa muyuriqninpi mikunanku achka cuartokunata,+ chay cuartokunaqa kasqa 30 cuartokunam suma-sumaq ruwasqa pampapi. 18 Chay sumaq ruwasqa pampaqa kasqa yaykuna zaguankunapa waqtankunapim, chay pampapa sayayninqa kasqa chay zaguankunapa sayaynin hinam. Tukuy chayqa patiopa qallariynin pampam kasqa.

19 Chaymantapas tupurqam corredormanta uku law patioman yaykuna zaguan punkukama, hinaptinmi intipa qispimunan lawpi kaq patiowan Diospa wasinpa alliq* lawninpi kaq patioqa kasqa yaqa 52 metro*.

20 Diospa wasinpa ichuq* lawninpi kaq hawa law patioman yaykuq zaguan punkutapas tupurqam, tupurqaqa largontawan anchontam. 21 Chay zaguan ukupiñataqmi cuidanankupaq akllasqa runakunapaq chimpa-chimpa kimsa cuartokuna kasqa. Sapa cuartota rakiq pirqapa sayayninpas hinaspa corredorninpa sayayninpas punta zaguanpa sayaynin hinallam kasqa. Chay zaguanpaqa largonmi kasqa yaqa 26 metro, anchonñataqmi kasqa yaqa 13 metro. 22 Intipa qispimunan lawpi kaq zaguanpa sayaymi kasqa ventanankunapas, corredorninpas hinaspa llaqllasqa palmerankunapas.+ Punku lawnintapas qanchis sarunayuq gradasta qispispam yaykusqaku, chimpanpiñataqmi corredor kasqa.

23 Diospa wasinpa ichuq lawninpi kaq zaguanpa chimpanpim kasqa uku law patioman yaykuq zaguanpas, chaynallataqmi kasqa intipa qispimunan law zaguanpa chimpanpipas. Chimpa-chimpa kaq zaguanta tupuptinmi kasqa yaqa 52 metro.

24 Chaymantam Diospa wasinpa alliq lawninman+ pusaruwarqa, chaypipas zaguan punkum kasqa. Corredorpa waqtanpi kaq pilarkunatam tupurqa, hinaptinmi wakin zaguankunapa hina chayna sayaylla kasqa. 25 Wakin zaguankuna hinam kaylaw-waklaw waqtanpiwan corredorninpi ventanakuna kasqa. Chay zaguanpa largonmi kasqa yaqa 26 metro, anchonñataqmi kasqa yaqa 13 metro. 26 Chaymanqa qanchis gradasta qispispam yaykusqaku,+ chay yaykuna lawpim corredor kasqa. Yaykuykuna punkupa waqtankunapiñataqmi llaqllasqa huk palmera kasqa.

27 Uku law patiopas kasqa Diospa wasinpa alliq lawninpi zaguanniyuqmi. Chay alliq lawpi chimpa-chimpa kaq zaguanta tupuptinmi kasqa yaqa 52 metro. 28 Chaymantam hina chay punkunta pusawarqa uku law patioman, hinaptinmi chayman yaykuna zaguanta tupuptin wakin zaguankuna hina kasqa. 29 Cuidanankupaq akllasqa kaq runakunapaq cuartokunapas, cuartokunata rakiq pirqakunapas hinaspa corredorpas wakin zaguankunapa hinam kasqa. Wakin zaguankunapa hinam ventanankunapas kasqa kaylaw-waklaw waqtanpiwan corredorninpi. Chay zaguanpaqa largonmi kasqa yaqa 26 metro, anchonñataqmi kasqa yaqa 13 metro.+ 30 Uku law patioman yaykuna zaguankunapa corredorninpa largonmi kasqa yaqa 13 metro, anchonñataqmi kasqa iskay metro parten. 31 Zaguankunapa corredorninqa hawa law patioman qawaqmi kasqa, punkupa waqtankunapipas llaqllasqa huk palmeram kasqa,+ chaymanqa chayana kasqa pusaq sarunayuq gradasta qispispam.+

32 Chaymantam intipa qispimunan lawninta uku law patioman pusaruwarqa, hinaptinmi zaguan punkuta tupuptin wakin punkukuna sayaylla kasqa. 33 Cuidanankupaq akllasqa kaq runakunapaq cuartokunapas, cuartokunata rakiq pirqakunapas hinaspa corredorpas wakin zaguankunapa hinam kasqa. Wakin zaguankunapa hinam ventanankunapas kasqa kaylaw-waklaw waqtanpiwan corredorninpi. Chay zaguanpa largonmi kasqa yaqa 26 metro, anchonñataqmi kasqa yaqa 13 metro. 34 Zaguankunapa corredorninqa hawa law patioman qawaqmi kasqa, punkupa waqtankunapipas llaqllasqa huk palmeram kasqa, chaymanqa yaykuna kasqa pusaq sarunayuq gradasta qispispam.

35 Chaymantam pusaruwarqa Diospa wasinpa ichuq lawpi kaq uku law patiopi zaguanman,+ hinaptinmi chayman yaykuna zaguanta tupuptin wakin zaguankuna sayay kasqa. 36 Cuidanankupaq akllasqa kaq runakunapaq cuartokunapas, cuartokunata rakiq pirqakunapas hinaspa corredorpas wakin zaguankuna hinam kasqa. Wakin zaguankunapa hinam ventanankunapas kasqa kaylaw-waklaw waqtanpiwan corredorninpi. Chay zaguanpa largonmi kasqa yaqa 26 metro, anchonñataqmi kasqa yaqa 13 metro. 37 Zaguanpa ñawpaqninqa hawa law patioman qawaqmi kasqa, punkupa waqtankunapipas llaqllasqa huk palmeram kasqa, chaymanqa yaykuna kasqa pusaq gradasta qispispam.

38 Zaguan punkukunapa huknin waqtanpim mikunankupaq huk cuarto kasqa, chaypim Diospaq kañananku animalta nakaruspa mayllasqaku.+

39 Huknin zaguan punkupi kaq corredorpa sapa waqtanpim iskay mesa kasqa, chaypim nakasqaku Diospaq kañana animalkunata,+ hucharayku qusqanku animalkunata+ hinaspa pantarusqanrayku pipapas qusqan animalkunata.+ 40 Chay zaguanman yaykuna gradaspa huknin waqtanpipas iskay mesam kasqa, chimpanpipas iskay mesataqmi kasqa. 41 Punkupa sapa lawninpi tawa mesa kaptinmi llapanpiqa pusaq mesakuna kasqa, chay mesakunapim nakasqaku Diospaq qusqanku animalkunata. 42 Animalkunata nakanankupaq chay tawa mesakunaqa rumimanta llaqllasqam kasqa, chay mesapa tawan law waqtanqa kasqa parte metrom, sayayninpas kasqa parte metrom. Chay mesakunapim cuchillokunata hinaspa imapas servichikuna kaqkunata saqisqaku, chaynapi Diospaq kañananku animalta nakanankupaq hinaspa wakin animalkunatapas nakanankupaq. 43 Chay zaguanpa ukunpiqa muyuriq pirqanpim tawa dedo anchoyuq patakkuna kasqa, Diospaq nakapusqanku animalpa aychantañataqmi mesakunapi churasqaku.

44 Chay zaguan punkupa huknin waqtanpiñataqmi takiqkunapa mikunanku cuartokuna kasqa,+ chayqa kasqa uku law patiopim Diospa wasinpa ichuq lawninpi kaq zaguanpa waqtanpi, hinaspapas Diospa wasinpa alliq lawninman punkuyuqmi kasqa. Intipa qispimunan lawpi kaq zaguanpa huknin waqtanpipas mikunankupaq cuartom kasqa Diospa wasinpa ichuq lawninman punkuyuq.

45 Chay tupuq runam niwarqa: “Alliq lawman punkuyuq mikunankupaq cuartoqa Diospa wasinpi llamkaq sacerdotekunapaqmi.+ 46 Diospa wasinpa ichuq lawninman punkuyuq mikunankupaq cuartoqa altarpi imakunatapas ruwaspa llamkaqkunapaqmi.+ Leviy ayllumanta kaq Sadocpa mirayninkunam+ Jehova Diospaq llamkanankupaq kamachisqa kanku”, nispa.+

47 Chaymantam uku law patiota tupurqa, hinaptinmi chay patiopa tawan lawninqa kasqa yaqa 52 metro. Diospa wasinpa ñawpaqninpiñataqmi altar kasqa.

48 Chaymantañataqmi Diospa wasinman yaykunapi kaq corredorman pusaruwarqa,+ hinaspam punkupa waqtan pirqakunata tupurqa, hinaptinmi anchonqa kasqa iskay metro parten. Punku esquinamanta alliq lawman anchonmi kasqa huk metro parten*, huknin esquinamanta ichuq law kuchunmanpas kasqa huk metro partenmi.

49 Chay corredorpa anchonmi kasqa chunka metro masnin*, chaymanta uku law punkukamañataqmi kasqa pichqa metro parte maschan*. Chay corredormanqa gradaskunata qispispam chayana kasqa, punkunpiñataqmi pilarkuna chimpa-chimpa kasqa.+

41 Chaymantam chay runaqa pusaruwarqa Diospa wasinpa hawa lawninman*, hinaspam punkupa waqtankunapi kaq pirqapa anchonta tupurqa, hinaptinmi chay pirqakunapa anchonqa kasqa kimsa metro maschan*. 2 Punkunñataqmi kasqa kaylawninmanta waklawninkama pichqa metro maschan*, punku hapiq pirqamanta kuchukamam kasqa iskay metro parten*, punku hapiq huknin pirqamanta kuchumanpas iskay metro partenmi kasqa. Diospa wasinpa hawa lawninta tupuptinñataqmi kasqa 20 metro parte maschan*, anchonñataqmi kasqa chunka metro masnin*.

3 Chaymantañataqmi pasaykuspan* yaykuna punkunpa pirqanta tupurqa, hinaptinmi huk metro* raktayuq kasqa. Punkuñataqmi kaylawninmanta waklawninkama kasqa kimsa metro maschan, punku hapiq pirqamanta kuchukamam kasqa qanchis kuchus, punku hapiq huknin pirqamanta kuchumanpas kasqa kimsa metro parte maschanmi*. 4 Chuyay-chuyay sutiyuq cuartota tupuptinñataqmi tawan lawnin kasqa chunka metro masnin.+ Chaymantam tupuq runaqa niwarqa: “Kayqa Chuyay-chuyay sutiyuq cuartom”, nispa.+

5 Chaymantam Diospa wasinpa* pirqanpa raktanta tupurqa, hinaptinmi kasqa kimsa metro maschan. Chay wasipa muyuriqninpi taksa cuartokunata tupuptinñataqmi iskay metrokama* kasqa.+ 6 Chay muyuriqninpi taksa cuartokunaqa 30 cuartokunam kasqa, chay cuartokunaqa sapakamam iskay altusniyuq kasqa. Sapa altuspaqmi pirqapi patakchakuna kasqa, sapa patakkunamanmi qirukuna* chakaykusqalla kasqa.+ 7 Diospa wasinpa muyuriqninpi taksa cuartokunapa sayayninqa sapa altusninmanmi astawan hatun kasqa,+ chay cuartokunaman qispinapaqmi muyu-muyu gradas kasqa.

8 Diospa wasinqa muyuriqninpi cuartontinkunam kimsa metro maschan sayayniyuq patak hina cimientopa hawanpi tiyasqa. 9 Taksa cuartokunapa hawa lawman pirqanñataqmi iskay metro parten raktayuq kasqa. Diospa wasinpa muyuriqninpiqa purinapaq hinam patak masyarayasqa.

10 Diospa wasinpa alliq* lawninpi hinaspa ichuq* lawninpi kaq mikunankupaq cuartokunapa+ kasqankamañataqmi kasqa chunka metro masnin. 11 Diospa wasinpa ichuq lawninpim taksa cuartokunaman yaykuna punku kasqa, chaynallataqmi alliq lawninpipas kasqa. Diospa wasinpa muyuriqninpi purinapaq hina patakñataqmi kasqa iskay metro parten.

12 Intipa siqaykunan lawpipas hatun wasim kasqa, chay wasipa punkunmi Diospa wasin lawpi patioman qawasqa. Chay wasipa largonmi kasqa 36 metro masnin*, anchonñataqmi kasqa 46 metro parte maschan*, pirqanñataqmi kasqa iskay metro parten raktayuq.

13 Diospa wasinta punkunmanta qipankama tupuptinñataqmi kasqa yaqa 52 metro*. Chaymantañataqmi Diospa wasinpa qipanmanta hatun wasipa qipa lawninkama pationtinta tupuptin kasqa yaqa 52 metro. 14 Diospa wasinpa ñawpaqninta tupuptinpas kasqa yaqa 52 metrom, tupurqaqa waqtankunapi kaq pationtintam.

15 Hatun wasipa ñawpaqninta tupuptinpas kasqa yaqa 52 metrom, tupurqaqa Diospa wasinpa waqtanpi pationtintam hinaspa waqtanpi kaq callejonnintintam.

Tupurqataqmi Chuya sutiyuq cuartotapas, Chuyay-chuyay sutiyuq cuartotapas,+ corredornintapas, 16 punkupa pampanpi patakkunatapas*, hatunmanta uchuypi tukuq ventanakunatapas+ chaynataq kimsan lawpi callejonkunatapas. Punkupa waqtan pirqakunañataqmi tablakunawan laqasqa kasqa+ pampanmanta ventanakunapa kasqankama, ventanankunapas marcoyuqkamam* kasqa. 17 Diospa wasintaqa punkun lawmanta qallaykuspam ukun lawkama tupurqa, muyuriqninpi pirqatapas hawantawan ukuntam tupurqa. 18 Uku law pirqapim llaqllasqa palmera sachakunawan+ querubin angelkuna+ kasqa, iskay querubin angelkunapa chawpinpim huk palmera sacha kasqa, sapa querubin angelmi iskay uyayuq kasqa. 19 Huknin uyanmi kasqa runapa hina, huknin uyanñataqmi kasqa leonpa hina. Runapa uyanmi waqtanpi kaq palmera sachata qawasqa, leonpa uyanñataqmi waqtanpi kaq huknin palmera sachata qawasqa.+ Diospa wasinpa uku law pirqankunapiqa lliw muyuriqninpim chayna llaqllasqa kasqa. 20 Querubin angelkunawan palmera sachakunaqa pampamanta qallaykuspam punkupa altonkama lliw pirqapi llaqllasqa kasqa.

21 Diospa wasinman yaykuna punkupiqa kasqataqmi punku hapiq qirukunapas, chay qirukunaqa kasqa tawa esquinayuqmi.+ Uku lawpi kaq Chuya sutiyuq cuartopa* ñawpaqninpiñataqmi kasqa 22 tablamanta ruwasqa altar+ kaqlla, sayayninmi kasqa huk metro parten*, waqtanmanñataqmi kasqa huk metro. Pampanwan waqtankunapas tablamanta ruwasqam kasqa, esquinankunapipas kaspichakunam kasqa. Hinaptinmi chay tupuq runaqa niwarqa: “Kay mesaqa Jehova Diospa qayllanpi kaq mesam”, nispa.+

23 Chuya sutiyuq cuartopa chaynataq Chuyay-chuyay sutiyuq cuartopa punkunpas iskay lawman kichakuqmi kasqa.+ 24 Sapa lawpi punkum iskayman patarakuq kasqa. 25 Pirqakunapi hinam chay punkukunapipas llaqllasqa kasqa querubin angelkunawan palmera sachakuna.+ Corredorpa hawa lawninpipas qatan lawpim kasqa kullumanta masyarayaq patakcha. 26 Kasqataqmi hatunmanta uchuypi tukuq ventanakunapas,+ corredorpipas kaylaw-waklaw pirqankunapim llaqllasqa palmera sachakuna kasqa, chaynataqmi kasqa Diospa wasinpa waqtanpi kaq cuartokunapipas hinaspa qatan lawpi kullumanta masyarayaq patachakunapipas.

42 Chaymantam chay tupuq runaqa Diospa wasinpa ichuq* lawninpi+ kaq mikunanku cuartokunapa kasqanman pusaruwarqa,+ chay cuartokunaqa kasqa patiopa waqtanpi hinaspa hatun wasipa ichuq lawninpim.+ 2 Chaylawpiqa kasqataqmi zaguan punkupas. Chay cuartokunapa kasqanpa largonmi kasqa yaqa 52 metro*, anchonñataqmi kasqa yaqa 26 metro*. 3 Mikunankupaq chay cuartokunapa waqtanpi kaq patiopa anchonmi kasqa chunka metro masnin*,+ huklaw waqtanpi kaq hawa law patioñataqmi kasqa suma-sumaq ruwasqa pampayuq. Chay mikunankupaq cuartokunaqa kasqa chimpa-chimpam iskay altusniyuq. 4 Chawpinpi kaq callejonpa largonñataqmi kasqa yaqa 52 metro, anchonñataqmi kasqa pichqa metro maschan*. Mikunankupaq cuartokunaman yaykuna punkum qawasqa+ Diospa wasinpa ichuq lawninman. 5 Chay mikunankupaq cuartokunaqa sapa altusninpi callejonnin kasqanraykum huqarikusqanman hina taksayasqa. 6 Chaymantapas patiopi pilarkuna hina pilarninkuna mana kasqanraykum huqarikusqanman hina taksayasqa, chaymi iskaynin altuskunapi cuartokunaqa taksalla kasqa pampapi kaq cuartokunamantaqa.

7 Mikunankupaq wakin cuartokunapa chimpanpi kaq cuartokunapa waqtanpim kasqa rumimanta ruwasqa pirqa, chay pirqaqa hawa law patiowan tupaqmi kasqa, chay pirqapa largonmi kasqa yaqa 26 metro. 8 Hawa law patiowan tupaq mikunanku cuartokunapa largonmi kasqa yaqa 26 metro, Diospa wasin lawpi kaq mikunanku cuartokunapa largonñataqmi kasqa yaqa 52 metro. 9 Chay mikunanku cuartokunaqa hawa law patiomanta yaykunapaq punkuyuqmi kasqa, chay punkuqa intipa qispimunan lawpim kasqa.

10 Chaymantapas Diospa wasinpa alliq* lawninpim mikunanku cuartokuna kasqa, intipa qispimunan lawninpiñataqmi kasqa patiopaq rumimanta ruwasqa pirqa. Chay mikunanku cuartokunaqa kasqa Diospa wasinpa waqtanpi kaq patiopa waqtanpim.+ 11 Diospa wasinpa ichuq lawninpi mikuna cuartokunapa hinam callejonninpas kasqa.+ Cuartokunapa sayayninpas, punkunpas hinaspa imayna ruwasqa kasqanpas chaynallam kasqa. Punkunkunapas 12 ichuq lawpi kaq mikuna cuartokunapa kasqanman yaykuna punkukuna hinam kasqa. Callejonman yaykuna punkupas rumimanta ruwasqa pirqapa waqtanpim kasqa, chay pirqaqa intipa qispimunan lawpim kasqa.+

13 Chay tupuq runaqa niwarqataqmi: “Diospa wasinpa ichuq lawninpi hinaspa alliq lawninpi kaq mikunanku cuartokunaqa+ Diospaq sapaqchasqam. Chay cuartokunapim Jehova Diosman qusqankuta sacerdotekuna mikunku.+ Diospaq sapaqchasqa kasqanraykum+ chay cuartokunapi churasqaku Diospaq imakunapas qusqankuta, kawsaykunamanta qusqankuta, hucharayku qusqankuta hinaspa pantarusqankurayku qusqankuta. 14 Chay sapaqchasqa cuartokunamanqa sacerdotekunam yaykunanku, chayman yaykuspankuqa manam hawa law patiomanqa llamkasqanku pachawanqa+ lluqsinmankuchu. Paykunaqa churakusqanku pachatam hurqukunanku Diospaq sapaqchasqa kasqanrayku, hinaspam huk pachawanña wakin runakunapa kasqanmanqa lluqsinmanku”, nispa.

15 Diospa wasinpa* kasqan lawta tupuruspanñataqmi intipa qispimunan lawpi kaq zaguanninta hawaman pusaruwarqa,+ hinaspam hawa lawpa muyuriqnintaña tupurqa.

16 Hinaptinmi intipa qispimunan lawta huknin cantonmanta huknin cantonkama tupunan suqusninwan tupuptin 500 suqus kasqa.

17 Diospa wasinpa ichuq lawninta huknin cantonmanta huknin cantonkama tupunan suqusninwan tupuptinpas 500 suqusmi kasqa.

18 Diospa wasinpa alliq lawninta huknin cantonmanta huknin cantonkama tupunan suqusninwan tupuptinpas 500 suqusmi kasqa.

19 Intipa siqaykunan lawninta huknin cantonmanta huknin cantonkama tupunan suqusninwan tupuptinpas 500 suqusmi kasqa.

20 Chaynatam tawan lawninta tupurqa. Chay tupusqanpa muyuriqninpim muralla kasqa,+ chay murallapa largonmi kasqa 500 suqus, anchonpas kasqa 500 suqusmi.+ Chay murallam rakisqa Diospaq sapaqchasqa allpata huk allpakunamanta.+

43 Chaymantam tupuq runaqa intipa qispimunan lawpi kaq zaguanman pusaruwarqa.+ 2 Chaypim rikururqani Israel runakunapa yupaychasqayku Diospa kanchaynin intipa qispimunan lawmanta kanchamusqanta,+ chay kanchayninwanmi allpa pachapas achkirisqa,+ Diospa rimamusqanpas achka-achka yakupa qapariynin hinaraqmi uyarikusqa.+ 3 Chay rikusqayqa kasqa Jerusalen llaqta chinkachisqa kananpaq willakuq hamusqaypi hinam*. Chay rikusqayqa rikchakusqa Kebar+ mayupa patanpi rikusqaymanmi, chaymi qunquranpa pampakama kumuykurqani.

4 Chaymantam Jehova Diospa kanchayninqa wasin* ukuman yaykururqa intipa qispimunan lawpi kaq punkunta.+ 5 Diospa atiyninñataqmi huqariruwaspan* uku law patioman aparuwarqa, hinaptinmi rikururqani Jehova Diospa kanchaynin wasinman huntaykusqanta.+ 6 Hinaspam uyarirurqani Diospa wasin ukumanta rimapayamuwaqta, chay runañataqmi hamuruspan waqtaypi sayarqa.+ 7 Hinaspam niwarqa:

“Runapa churin, kayqa tiyanay sitiom+ hinaspa sarupakunay sitiom,+ hina kaypitaqmi wiña-wiñaypaq kasaq Israel runaykunapa chawpinpi.+ Israel runakunawan kamachiqninqa manañam pinqaymanqa churanqakuchu chuya sutiytaqa,+ manañamá pinqaymanqa churanqakuchu taytacha-mamachakunata yupaychaspankuqa nitaq wañusqa kamachiqninkuta yupaychaspankuqa*. 8 Wasiypa punkunpa waqtanpiraqmi taytachankupaq capillankupa punkuntapas ruwarurqaku, wasiypa pilarninpa waqtanpiraqmi capillankupa pilarnintapas ruwarurqaku, hinaptinmi pirqallaña harkawarqa chaykunamantaqa.+ Chay mana allinkuna ruwasqankuwanmi chuya sutiyta pinqayman churarqaku, chaymi llumpay piñakuyniypi paykunataqa chinkarachirqani.+ 9 Kunanqa saqichunkuñayá taytacha-mamachankutawan* wañusqa kamachiqninku yupaychaytaqa, hinaptinñam ñuqaqa paykunawan wiñaypaq kasaq.+

10 Runapa churin, Israel runakunamanyá wasiy imayna kasqanmanta willay,+ chaynapi mana allinkuna ruwasqankumanta pinqakunankupaq+ chaynataq wasiypa planon imayna kasqanta yachanankupaq. 11 Tukuy mana allinkuna ruwasqankumanta pinqakuptinkuqa wasiypa planontam qawachinki, qawachinkitaqmi maykunapi imakunapas kasqanta chaynataq maynin yaykuna punkuntawan maynin lluqsina punkunkunatapas.+ Qawachinkimá wasiy imayna kasqanmanta planota, yachachinkitaqmi kamachikuykuna nisqaytapas. Qawachkaptinkuyá wasiy imayna kasqanta dibujay, qillqankitaqmi kasukunankupaq kamachikuykuna nisqaytapas.+ 12 Yachachunkuyá urqupa puntanpi kaq llapallan allpaqa ñuqapaq sapaqchasqa kasqanta,+ kay nisqaymi wasiypaq kamachikuy rimasqay.

13 Sapa kuchusmanmi tawa dedo* yapasqa kachkan. Chayman hina tupusqam altarpa sayaynin kaykuna:+ Tiyanan patakmi parte metro* sayayniyuq, hina parte metrowantaqmi hawanpi kaq patakta masyan, chay masyarayaqpa muyuriqnin patanpiñataqmi yarqapaq huk cuarta* raktayuq pirqacha kachkan. Chaynam altarpa pampanqa. 14 Pampapi kaq tiyananmanta hawanpi kaq patakkamam huk metro*, hawanpi kaq pataktañataqmi parte metrowan masyan. Chay patakmanta hawanpi kaq huknin patakkamañataqmi iskay metro*, hina hawanpi kaq pataktapas parte metrowanmi masyan. 15 Chay patakpa hawanpiñataqmi iskay metro sayayniyuq hatun tullpa hina nina pigachinanku kachkan, tawan esquinanpi waqrankunapas nina pigachinapa kasqanmantaraqmi kachkan.+ 16 Chay nina pigachinankuqa tawa waqtayuqmi, tawan lawninmi suqta metro maschan*.+ 17 Chay nina pigachinankupa pampanpi kaq patakpa sapa lawninmi qanchis metro masnin*, parte metrowantaqmi hawanpi kaq nina pigachinata kinrayninpaman masyan, muyuriqnin patanpiñataqmi yarqapaq huk cuarta maschan* raktayuq pirqacha kachkan.

Altarpa gradasninqa intipa qispimunan lawpim kachkan”, nispa.

18 Chaymantapas niwarqam: “Runapa churin, llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘Kunanmi willasqayki animalkunata kañanapaq hinaspa yawarta challanapaq kamachikuyta, chaytaqa kasukunkichik altar ruwasqaña kaptinmi.+

19 Leviy ayllumanta kaq Sadocpa mirayninkunam+ sacerdotekuna kanku, hinaspam ñuqapaq llamkanku. Paykunamanmi huk malta torota qunki+ hucharayku nakasqa kananpaq. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini. 20 Chay altarta huchamanta chuyanchanaykipaqmi wakin yawarwan llusinki tawan waqrankunata, nina pigachinapa tawan esquinankunata hinaspa muyuriqnin patanpi kaq yarqapa pirqanta.+ 21 Chaymantañataqmi chay malta torota kañanki chaypaq sapaqchasqa kañana lawpi, chaytaqa ruwanayki wasiymanta hawapim.+ 22 Paqarintinñataqmi hucharayku kañasqa kananpaq sano chivota quwanki, hinaptinmi sacerdotekunaqa malta torowan hina altarta huchamanta chuyanchanqaku.

23 Chuyanchayta tukuruspañataqmi quwanki sano malta torota hinaspa allinnin kaq carnerota. 24 Ñuqa Jehova Diospaq nakapuwaptikim sacerdotekuna kachita hinanqaku,+ hinaspam ñuqa Jehova Diospaq kañapuwanqaku. 25 Hucharaykum quwanki qanchis punchawpuni allinnin kaq chivota,+ allinnin kaq malta torota hinaspa allinnin kaq carnerota. 26 Qanchis punchawmi sacerdotekunaqa altarta huchamanta chuyanchanqaku, chaynapim servichikunapaqña kanqa. 27 Pusaq kaq punchawmanta+ qallaykuspañataqmi sacerdotekunaqa animalkunata kañapuwanqaku, kañapuwanqakum kañanankupaq qusqankuta hinaspa ñuqawan hawkalla kasqankurayku qusqankuta, hinaptinmi ñuqaqa qamkunawan kusisqallaña kasaq’, nispa.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini”, nispa.

44 Chay runaqa kutichiwananpaqmi intipa qispimunan lawpi kaq hawa law+ zaguan punkunman pusaruwarqa, hinaptinmi wichqasqa kasqa.+ 2 Jehova Diosñataqmi niwarqa: “Kay punkuqa wichqasqallam kanqa, Israel runakunapa yupaychasqan ñuqa Jehova Dios kay punkunta yaykumusqayraykum wichqasqalla kanqa,+ manam pi runapas kaynintaqa yaykumunmanchu. Chayraykum kay punkuqa wichqasqalla kanan. 3 Kamachiqmi ichaqa kamachiq kasqanrayku ñuqa Jehova Diospa qayllaypi mikunqa quwasqankumanta kaqta.+ Zaguan punkunpa corredorninta yaykuspanmi chayllanta kutinqapas”, nispa.+

4 Chaymantañataqmi ichuq* lawpi kaq zaguanninta Jehova Diospa wasin* punkuman pusaruwarqa, qawariykuptiyñataqmi Jehova Diospa wasinqa kanchayninwan huntallaña kachkasqa.+ Chaymi qunquranpa pampakama kumuykurqani.+ 5 Jehova Diosñataqmi niwarqa: “Runapa churin, ñuqa Jehova Diospa wasiypa imayna kanantayá sumaqta qaway, chay wasiypaq kamachikuykuna nisqaytapas sumaqtayá uyariy, sumaqtataqyá qaway wasiyman yaykuq punkutapas chaynataq lluqsina punkukunatapas pikuna yaykumusqanta hinaspa pikuna lluqsisqanta.+ 6 Mana kasukuq Israel runakunatayá niy: ‘Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Israel runakuna, ¡amiruniñam tukuy mana allinkuna ruwasqaykichikta! 7 Huklaw llaqtayuq mana allin ruwaq* runakunata utaq qari kayninpi mana señalasqa runakunata wasiyman pusamuspam wasiyta qachachankichik. Mikuyniyta hina wiratawan yawarta quwachkaspapas mana allinkunatam ruwachkankichik, chay mana allinkunata ruwaspam qamkunawan contrato* ruwasqayta mana kasukunkichikchu. 8 Wasiypi imam ruwanaykichikta mana ruwaspam+ hukkunata kamachinkichik ruwanaykichikta ruwanankupaq”, nispa.

9 Llapallan kamachiq Jehova Diosqa nintaqmi: “Israel runakunawan yachaq* mana allin ruwaq huklaw llaqtayuq runakunaqa hinaspa qari kayninpi mana señalasqa runakunaqa manam wasiymanqa yaykunmanchu.

10 Israel runakunaqa mana allin ruwayta hinaspa millakuypaq taytachanku yupaychaytam qallaykurqaku, hinaptinmi Leviy ayllumanta kaqkunapas wakinqa ñuqamanta karunchakururqaku,+ chaymi paykunaqa huchallikusqankurayku sasachakuypi kanqaku. 11 Chayraykum wasiyman yaykuna zaguan punkukunapi cuidaqkuna chaynataq wasiypi yanapakuqkuna kanqaku,+ paykunataqmi nakanqaku kañanankupaq qusqanku animalkunatapas hinaspa llaqta runapa qusqanku animaltapas. Chaykunatam ruwanqaku llaqta runapa qawasqanta. 12 Paykunaqa Israel runakunatam yanaparqaku millakuypaq taytachakunata yupaychaptinku, hinaspam huchallichirqaku.+ Chaykunata ruwasqankuraykum kikiypa sutiypi nini sasachakuypi kanankumanta. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini. 13 Manañam sacerdotekunañachu kanqaku, manañataqmi imapas ñuqapaq sapaqchasqa kaqkunamanqa asuykunqakuchu, aswanqa millakuypaq kaqkunata ruwasqankuraykum pinqaypi kanqaku. 14 Ichaqa yanapakunqakuraqmi wasiypi wakin ruwaykunapiqa, paykunapa imapas ruwana kaqkunataqa ruwanqakuraqmi.+

15 Israel runakunaqa mana allin ruwayta qallaykuspam ñuqata qipancharuwarqaku,+ Leviy ayllumanta Sadocpa+ mirayninkunam ichaqa wasiypi imapas ruwayninkuta ruwarqaku. Chayraykum paykunaqa ñuqapa wasiypi imakunatapas hinalla ruwanqaku, paykunam wiratawan+ yawarta+ ñuqaman quwanqaku. Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini. 16 Paykunataqmi wasiyman yaykunqaku, hinaspam altarpi imam quwanankuta quwanqaku,+ chaynatam ñuqapaq imam ruwanankuta ruwanqaku.+

17 Uku law patioman yaykuq zaguan punkunta yaykuspaqa linomanta pachawanmi hinakunanku.+ Millwamanta ruwasqa pachawanqa manam hinakunankuchu zaguan punkupi kaspapas nitaq uku law patiopi kaspapas. 18 Hinakunankuqa linomanta ruwasqa uma wankunawan hinaspa wiqawninkama ukun pachankuwanmi.+ Sudachikuq pachawanqa manam hinakunankuchu. 19 Runakunapa kasqan hawa law patioman lluqsinankupaqqa llamkasqanku pachatam hurqukunanku,+ hinaspam saqinanku mikunanku cuartokunapi.+ Chaymantam huk pachawanña hinakunanku, chaynapi Israel runakuna lino pachata llachparuspa ñuqapaq sapaqchasqa ama kanankupaq. 20 Chukchankutaqa rutukunankum, ichaqa amam kachiy-kachiytaqa rutukunqakuchu,+ nitaqmi hatuntaqa wiñachinankuchu. 21 Sacerdotekunaqa manam vinotaqa tomanankuchu uku law patioman yaykuspaqa.+ 22 Paykunaqa manataqmi casarakunankuchu viudawanqa nitaq qusanwan rakinakuruq warmiwanqa,+ casarakunankuqa manaraq qariwan puñuq Israel kasta sipaswanmi utaq sacerdotepa viudanwanmi.+

23 Paykunaqa runaykunamanmi yachachinanku imakuna ñuqapaq sapaqchasqa kasqanta hinaspa imakuna mana sapaqchasqa kasqanta, paykunaqa yachachinankutaqmi imakuna allin hinaspa mana allin kasqantapas.+ 24 Ima queja kaptinpas juez hinam kamachikuyniyman hina allichananku.+ Lliw kamachikuyniykunatam kasukunanku,+ kasukunankutaqmi hatun huñunakuyniykunapaq kamachisqaytapas.+ Samana punchawtapas* ñuqapaqmi sapaqchananku. 25 Wañusqa runamanqa manam asuykunankuchu qachachasqa hina mana rikurirunankupaq. Ichaqa qachachasqa hina kananku kaptinpas asuykunmankum tayta-mamanku, churinku, wawqinku chaynataq manaraq casarasqa paninku wañukuptinqa.+ 26 Asuykuspankuqa chuyanchasqa kasqanku punchawmantam qanchis punchawtawan suyananku. 27 Chaymantam uku law patioman ñuqapaq llamkanankupaq yaykusqanku punchaw hucharayku ñuqapaq animalta quwananku.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

28 Sacerdotekunapaqqa ñuqam herencianku kani,+ chayraykum Israel allpapiqa manaña imatapas chaskinankuchu, ñuqam paykunapaqqa kani. 29 Paykunam mikunqaku kawsaykunamanta qusqankuta+ chaynataq hucharayku hinaspa pantarusqankurayku animal qusqankuta.+ Israel runakunapa ñuqapaq sapaqchasqankuqa paykunapaqmi kanqa.+ 30 Israel runakunapa kawsayninkumanta allinnin kaq punta rurun qusqankuqa hinaspa sunqumanta imakunapas qusqankuqa sacerdotekunapaqmi kanqa.+ Paykunapaqtaqmi kanqa punta lluqsiq kutamanta tantakuna ruwasqankupas.+ Israel runakuna chaykunata quwaptinqa manam imankutapas pisichipusaqchu.+ 31 Sacerdotekunaqa manam mikunankuchu wañusqa alton pawaqkunataqa, manataqmi mikunankuchu wañusqa ima animaltapas nitaq purun animalpa wañuchisqan animaltapas”’, nispa.+

45 Diosqa nintaqmi: ‘Allpata rakinakuspaqa+ ñuqa Jehova Diospaqpas sapaqchankichikmi.+ Chay sapaqchasqaykichik allpapapa largonmi kanan 12.950 metro*, anchonñataqmi kanan 5.180 metro*.+ Lliw chay allpam ñuqapaq sapaqchasqa kanqa. 2 Chay allpapa chawpinpim wasiypaq allpa sapaqchasqa kanqa, chay sapaqchasqa allpapa tawan lawninmi kanan 259 metro*.+ Chay sapaqchasqa allpapa muyuriqninpiñataqmi pastoyuq allpa kanqa,+ chay allpaqa wasiypaq sapaqchasqa allpamanta chimpan waqtankamam kanan yaqa 26 metro*. 3 Chaymantam largonta tupunki 12.950 metrota, anchontañataqmi 5.180 metrota. Chaypim ñuqapaq sapaqchasqa wasiy kanqa. 4 Ñuqapaq sapaqchasqa chay allpaqa sacerdotekunapaqmi kanqa,+ paykunaqa kanku ñuqa Jehova Diospa wasiypi llamkaqkunam.+ Chay allpaqa wasiypaq sapaqchasqam, chay allpapitaqmi paykunapapas wasinku kanqa.

5 Wasiypi* llamkaq Leviy ayllukunapa allpanpa largonñataqmi kanqa 12.950 metro, anchonñataqmi kanqa 5.180 metro.+ Chay allpankupim mikunankupaq cuartokuna 20 kanqa.+

6 Israel runakunapaq allpapa largonñataqmi kanqa 12.950 metro, chayqa ñuqapaq sapaqchasqa allpay sayaymi. Chay allpankupa anchonñataqmi kanqa 2.590 metro*.+ Chay allpaqa lliw Israel runakunapaqmi kanqa.

7 Kamachiqpaqpas allpaqa kanqam, chay allpaqa kanqa ñuqapaq sapaqchasqa allpapa hinaspa llaqtapaq akllasqa allpapa iskay law waqtanpim, hukninmi kanqa intipa qispimunan lawpi, hukninñataqmi kanqa intipa siqaykunan lawpi. Chay allpaqa kanqa intipa qispimunan lawmanta intipa siqaykunan lawkamam, chaymi largonqa kanqa huknin aylluman tupaq allpapa largon hina.+ 8 Chay allpam Israel runaykunapa allpanpi kamachiqpaq kanqa. Kamachiq kananpaq akllasqay runaykunaqa manañam runaykunataqa ñakarichinqakuchu,+ aswanqa Israel runaykunamanmi ima ayllumanta kasqankuman hina wakin allpata qunqaku’, nispa.+

9 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘¡Israel runakunata kamachiqkuna, kunkay kuchukamañam amiruykichik!

Amañayá maqakuqqa kaychikchu, amañayá runamasikichik waqachiqqa kaychikchu, aswanqa allin kaqtañayá ruwaychik.+ Amañayá runallaykunapa allpantaqa qichuychikchu.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini. 10 Balanzaykichikpas imam kaq pesaqyá kachun. Tupuna mankaykichikpas* hinaspa tupuna puyñuykichikpas* imam kaq tupuqyá kachun.+ 11 Kawsayta tupunaykichikqa* hinaspa vinotawan aceiteta tupunaykichikqa* chaynallatam tupunan. Chunka puyñum huk maqma* kanan. Chunka mankaman yaykuqmi tawa costalman* yaykunan. Kawsayta tupunaykichikqa hinaspa vinotawan aceiteta tupunaykichikpas chaynallam kanan. 12 Balanzaman churanaykichik ruyru rumim*+ llasanan 20 taksa rumichakunapa* llasasqanta hina. 60 ruyru rumiñataqmi kanqa huk mane* sutiyuq tupu.

13 Kimsa saco* trigomanta utaq cebadamantam sapakamamanta ñuqaman quwankichik yaqa kimsa matita*. 14 Aceitetañataqmi puyñupi tupunaykichik. Chunka puyñum kanqa huk maqma, hina chunka puyñutaqmi kanqa huk maqma*. 15 Israel runakunapa sapa 200 ovejankumantañataqmi hukta quwanqaku. Tukuy chaykuna quwasqankuqa kanqa kawsaykunamanta quwasqankum,+ kañasqa kananpaq animal quwasqankum+ hinaspa ñuqawan hawkalla kasqankurayku quwasqankum.+ Tukuy chayqa kanqa Israel runakunapa huchan pampachasqa kananpaqmi.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

16 Israel runakunaqa tukuy chaykunatam kamachiqman qunanku.+ 17 Hinaptinmi Israelpi kamachiqpa makinpi kanqa kañanankupaq animal,+ kawsaykunamanta qusqanku+ chaynataq hatun huñunakuy punchawkunapaq qusqanku vinopas.+ Paypa makinpitaqmi kanqa llullu killapaq qusqankupas, samana punchawpaq qusqankupas+ chaynataq Israel runakunapa yuyarinanku hatun huñunakuy punchawkunapaq qusqankupas.+ Israelpi kamachiqmi quwanqa hucharayku qusqanku animalta, kawsaykunamanta qusqankuta, kañasqa kananpaq qusqanku animalta hinaspa ñuqawan hawkalla kasqankurayku qusqanku animalta. Tukuy chayqa kanqa Israel runakunapa huchan pampachasqa kananpaqmi’, nispa.

18 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: ‘Punta kaq killapa punta kaq punchawninpiyá sano malta torota nakay, hinaspayá wasiyta chuyanchay.+ 19 Sacerdotem hucharayku nakasqan toropa yawarninwan llusinqa wasiypa punkun hapiq kaspikunata,+ altarpa kimsa kaq patakninpa tawan esquinankunata hinaspa uku law patioman yaykuna zaguan punkupa pilarninkunata. 20 Chay killapa qanchis kaq punchawninpipas hina chaynallatam ruwanki pantarusqanrayku pipas huchallikuruptinqa utaq mana yachachkaspan pipas huchallikuruptinqa,+ tukuy chayta ruwaspaykichikmi wasiyta chuyanchankichik.+

21 Punta kaq killapa 14 punchawninpim pascua punchawta yuyarinkichik.+ Qanchis punchawmi mana levadurayuq tantata mikunkichik.+ 22 Chay punchawmi Israelpi kamachiqqa hucharayku kañasqa kananpaq malta torota quwanqa, chaynapim Israel runakunapawan kikinpa huchan pampachasqa kanqa.+ 23 Chay qanchis punchawpunim sapa punchaw kañasqa kananpaq ñuqa Jehova Diosman quwanqa allinnin kaq qanchis malta torota, sano qanchis carnerota+ hinaspa hucharayku nakasqa kananpaq huk chivota. 24 Sapa malta torota hinaspa sapa carnerotam quwanqa yaqa arroba* kawsaykunamanta ofrendatawan kuskata, chay kawsaykunamanta quwasqantawan kuskatataqmi quwanqa yaqa tawa litro* aceiteta.

25 Qanchis kaq killapa 15 punchawninpipas yuyarinaykichik hatun huñunakuy punchawpim qanchis punchawpuni hina chaynallata quwankichik.+ Quwankichikqa hucharayku nakasqa kananpaq animalta, kañasqa kananpaq animalta, kawsaykunamanta kaqta hinaspa aceitetam’”, nispa.

46 Diosqa niwarqataqmi: “Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Intipa qispimunan lawpi+ kaq uku law patioman yaykuq zaguan punkuqa suqta punchawmi+ wichqasqa kanan,+ samana punchawpiwan* llullu killapa kasqan punchawpim ichaqa kicharayanan. 2 Hawa law patiomanta uku law patioman yaykuna zaguan punkupa corredorninmanmi Israelpi kamachiqqa yaykunqa,+ hinaspam punku hapiq pirqakunapa waqtanpi sayanqa. Sacerdotekunañataqmi kamachiqpa qusqan animalkunata quwanqa, chay animalkunaqa kañasqa kananpaq qusqan animalmi hinaspa ñuqawan hawkalla kasqanrayku qusqan animalmi. Punkuqa inti siqaykuykamam kicharayanan. 3 Chay zaguan punkupa ñawpaqninpiñataqmi llaqta runakunapas ñuqa Jehova Diospaq kumuykunqaku, chaytaqa ruwanqaku samana punchawpi hinaspa llullu killapa kasqan punchawpim.+

4 Samana punchawpim ñuqa Jehova Diospaq kañasqa kananpaq animalkunata Israelpi kamachiq quwanqa, quwanqaqa sano suqta malta carnerokunatawan huk sano carnerotam.+ 5 Chay carnerotaqa yaqa arroba* kawsaykunamanta ofrendatawan kuskatam quwanqa. Malta carnerokunatapas kawsaykunamanta ofrendatawan kuskatam quwanan, kawsaykunamanta ofrendataqa atisqallantam quwanman. Kawsaykunamanta ofrendata mankapi quwasqantaqa sapakamatam yaqa tawa litro* aceitetawan kuskata quwanan.+ 6 Llullu killapa kasqan punchawpiqa ñuqaman quwanankupaqmi nakapuwanqaku sano malta torota, sano suqta malta carnerota chaynataq huk sano carnerota.+ 7 Malta torotawan carnerotaqa quwanqa kawsaykunamanta kaqtawan kuskatam, kawsaykunamanta quwasqanqa yaqa arrobam* kanan. Malta carnerokunatapas kawsaykunamanta kaqtawan kuskatam quwanan, ichaqa atisqallantam quwanan. Kawsaykunamanta kaqta mankapi quwasqantaqa sapakamatam yaqa tawa litro* aceitetawan kuskata quwanan.

8 Zaguan punkupa corredorninman Israelpi kamachiq yaykuspanqa maymi yaykusqallantam lluqsinan.+ 9 Israel runakuna ñuqa Jehova Diospaq hatun huñunakunakuy punchawniykunapi+ ichuq* lawpi kaq zaguan punkunta yaykumuspaqa+ alliq* lawpi kaq zaguan punkuntam lluqsinanku,+ alliq lawpi kaq zaguan punkunta yaykumuspañataqmi ichuq lawpi kaq zaguan punkunta lluqsinanku. Manam pipas yaykumusqan punkullantaqa lluqsinanchu, aswanqa chimpanpi kaq punkuntañam. 10 Israelpi kamachiqpas llaqta runakunawan kuskam yaykumunan, lluqsiptinkupas paykunawan kuskam lluqsinan. 11 Hatun huñunakuykunapiqa malta torotawan carnerotam quwanqa kawsaykunamanta kaqtawan kuskata, kawsaykunamanta quwasqanqa yaqa arrobam* kanan. Malta carnerokunatapas kawsaykunamanta kaqtawan kuskatam quwanan, kawsaykunamanta kaqtaqa atisqallantam quwanman. Kawsaykunamanta kaqta mankapi quwasqantaqa sapakamatam yaqa tawa litro* aceitetawan kuskata quwanan.+

12 Sichu Israelpi kamachiq ñuqa Jehova Diosman kikinmanta quwayta munaspan quwanman animalta kañasqa kananpaq+ utaq ñuqawan hawkalla kasqanrayku animalta hinaptinqa, intipa qispimunan lawpi kaq zaguan punkutam paypaq kichankichik. Hinaptinmi payqa samana punchawpi hina chaykunata quwanqa,+ lluqsiruptinñataqmi punkuqa wichqasqa kanan.+

13 Ñuqa Jehova Diospaq kañasqa kananpaqmi sapa punchaw quwanki huk watayuq sano malta carnerota.+ Chaytaqa sapa punchawmi inti qispimuyta quwanki. 14 Chaymantapas sapa achikyaytam kawsaykunamanta kaqta kimsa mati masninta* quwanki, chayqa kanan harinaman challanapaq huk litro masnin* aceiteyuqmi. Chaynatam ñuqa Jehova Diosman sapa kuti kawsaykunamanta kaqta quwanaykichik, kayqa una-unaypaq kamachikuymi. 15 Sapa achikyaytam quwankichik malta carnerota, kawsaykunamanta kaqta hinaspa aceiteta. Chayqa kanqa sapa kuti quwanaykichikmi’, nispa.

16 Llapallan kamachiq ñuqa Jehova Diosmi nini: ‘Sichu Israelpi kamachiq churinkunaman imatapas qunman hinaptinqa, chay qusqanqa churinkunapaqñam kanqa, manañam chaytaqa kutichikunqachu. 17 Serviqninkunaman imatapas quptinmi ichaqa kusikuna wata chayamunankamalla kanqa,+ chaymantaqa kamachiqmanmi kutiykachipunan. Churinkunaman qusqanmi ichaqa paykunapaqña kanqa. 18 Israelpi kamachiqqa manam llaqta runataqa qarqurunanchu allpanta hapikuykunanpaqqa. Kikinpa kaqtam churinkunamanqa qunan, chaynapi llaqta runa allpanmanta mana qarqusqa kananpaq’”, nispa.

19 Chaymantam tupuq runaqa pusaruwarqa sacerdotekunapa mikunanku cuartokunapa punkunman,+ chayqa kachkan ichuq lawpi+ kaq zaguan punkupa waqtanpim. Chaypi kachkaspam intipa siqaykunan lawta qawarirqani. 20 Chay runañataqmi niwarqa: “Kaypim sacerdotekuna yanunqaku runakunapa pantarusqankurayku qusqanku animalta hinaspa hucharayku qusqanku animalta, hina kaypitaqmi kawsaykunamanta qusqankuwanpas hornopi tantata ruwanqaku.+ Chaynapi hawa law patioman imatapas hurquptinku runakuna llachparuspa Diospaq sapaqchasqa mana rikurirunankupaq”, nispa.+

21 Chaymantam chay tupuq runaqa pusaruwarqa hawa law patioman, hinaspam tawan law esquinankunapi purichiwarqa. Chay esquinakunapiqa huk patiopas kasqam, 22 tawan esquinanpim kasqa chayna sayaylla taksa patiokuna. Huknin waqtanmi kasqa 20 metro parte maschan*, huknin waqtanñataqmi kasqa 15 metro parten*. 23 Sapa patiopa tawan lawninpim rumimanta ruwasqa tiyanakuna hina kasqa, chay tiyanakunapa ukunpim Diosman imakunapas qusqankuta yanunankupaq tullpa kasqa. 24 Chaymantam chay tupuq runaqa niwarqa: “Kaypim Israel runakunapa Diosman imapas qusqankuta wasinpi* llamkaqkuna yanunku”, nispa.+

47 Chaymantam chay tupuq runaqa Diospa wasinpa* punkunman kaqmanta pusaruwarqa.+ Chaypim rikururqani punkupa uku pampanmanta yaku tuqyamuqta, chay yakuqa intipa qispimunan lawmanmi risqa,+ Diospa wasinman yaykuna pirqapas intipa qispimunan lawmanmi qawasqa. Chay tuqyaq yakuqa punkupa alliq* lawnintam lluqsimusqa, hinaspam altarpa alliq lawninta risqa.

2 Chaymantam Diospa wasinpa ichuq* law+ zaguan punkunta pusaruwarqa intipa qispimunan hawa law+ zaguan punkuman, chaypi kachkaspaymi rikururqani punkupa alliq lawninta yaku lluqsimuqta.

3 Chay runañataqmi chay hawa law zaguan punkumanta waskanwan tupurqa+ intipa qispimunan lawman 518 metrota*, hinaspam chayninta chimpanaypaq niwarqa. Chimpaptiyñataqmi yakuqa chakillayta pampasqa.

4 Chaymantam chay tupusqanmanta 1.000 kuchustawan tupurqa, hinaspam chayninta chimpanaypaq niwarqa. Chimpaptiyñataqmi yakuqa kasqa muquykama.

Chaymantapas chay tupusqanmantam 1.000 kuchustawan tupurqa, hinaspam chayninta chimpanaypaq niwarqa. Chimpaptiyñataqmi yakuqa kasqa wiqawniykamaña.

5 Chaymantapas chay tupusqanmantam 1.000 kuchustawan tupurqa, ichaqa manañam ichispallaqa chimpayta atirqanichu ukuña yaku kasqanrayku. Chay achka yakuqa nadiaspa chimpanapaq hinañam kasqa, chaywanpas mana chimpay atinam kasqa.

6 Chay tupuq runañataqmi niwarqa: “Runapa churin, ¿qawachkankichu kaykunata?”, nispa.

Hinaspam mayu patanman ichispa lluqsimunaypaq niwarqa. 7 Lluqsiramuspayñataqmi rikururqani mayupa kaylaw-waklaw patanpi achkallaña sachakunata.+ 8 Chay runaqa niwarqataqmi: “Kay yakuqa intipa qispimunan lawmanmi richkan, hinaspam Araba+ pampanta hatun quchaman chayan. Hatun quchaman chayaptinñataqmi+ chaypi kaq yakuqa allinña kanqa. 9 Chay hatun mayupa* chayasqan quchapiqa tukuy rikchaq achkallay-achka challwakunam* kanqa, chayqa kanqa quchaman mayu chayasqanraykum. Chay hatun quchapi yakuqa allinñam kanqa, chay mayupa chayasqanpiqa tukuy imam kawsanqa.

10 Challwa hapiqkunapas En-guedi+ lawmantam En-eglaim lawkama patallanpiña kanqaku, chaypim challwa hapina mallankutapas masanqaku. Chay quchapiqa tukuy rikchaq achkallay-achka challwakunam kanqa Hatun lamar quchapi* hinaraq.+

11 Pukyukunawan sinigallaña quchakunam ichaqa hina puchqulla kanqa.+

12 Mayupa kaylaw-waklaw patanpim wiñanqa mikunapaq ruruyuq tukuy rikchaq sachakuna. Llaqinkunapas* manam qawinqachu, mana tukuytam rurunqapas. Chay sachakunaqa sapa killam rurunqa Diospa wasinmanta lluqsiq yaku nuyusqanrayku.+ Rurunqa runakuna mikunanpaqmi kanqa, llaqinkunañataqmi hampikunankupaq kanqa”, nispa.+

13 Llapallan kamachiq Jehova Diosmi nin: “Kaymi 12 Israel ayllukunapa chaskinaykichik allpa, Joseypa mirayninkunam ichaqa iskayta chaskinqa.+ 14 Qamkunaqa chay sayayllatam allpataqa chaskinkichik. Ñawpaq abueloykichikmanmi nirqani kay allpata qamkunaman qunaymanta,+ chayraykuyá rakinakuychik.

15 Norte lawman allpaykichikmi kanqa Hatun lamar quchamanta Hetlonman+ rina ñanninta, Zedad lawninta,+ 16 Hamat+ lawninta, Berota+ lawninta hinaspa Sibraim lawninta, Sibraimqa kachkan Damascomanta Hamatman rinapim. Hinaspam tukunqa Hazer-haticon lawpi, chayqa kachkan Hauranpa+ hichpanpiñam. 17 Chaynapimá allpaykichikqa kanqa lamar quchamanta Hazar-enan+ lawkama, norte lawman allpaykichikmi kanqa Damascopa hinaspa Hamatpa+ linderonkama. Chaynam kanqa hanay lawman allpaykichikqa.

18 Intipa qispimunan lawman allpaykichikmi qallarinqa Hauran allpawan Damasco allpapa tupanakusqan lawmanta, hinaspam rinqa Jordan mayu patanta hatun quchakama. Jordanpa huknin waqtanpim kachkan Galaad+ allpa, huknin waqtanpiñataqmi Israel allpa. Maymi qallarisqanmanta hatun quchakamayá* chaylawta tupuychik. Chaynam kanqa intipa qispimunan lawman allpaykichikqa.

19 Sur lawman allpaykichikñataqmi qallarinqa Tamar lawmanta, hinaspam pasanqa yakupa tuqyasqan Meribat-kades+ lawninta hinaspa Egipto wayqunta Hatun lamar quchakama.+ Chaynam kanqa sur lawman allpaykichikqa.

20 Intipa siqaykunan lawman allpaykichikmi kanqa Hatun lamar qucha lawman. Chayqa qallarinqa uray lawman kaq allpaykichik tukuykusqanmanta Lebo-hamat+ lawpa hichpankamam. Chaynam kanqa intipa siqaykunan lawman allpaykichikqa.

21 Chay allpataqa Israelpi 12 ayllukunam rakinakunkichik. 22 Chay allpataqa tupasusqaykichikman hinam rakinakunkichik, rakinkichiktaqmi qamkunawan yachachkaspanña* churiyuq rikuriruq huklaw llaqtayuqkunamanpas. Paykunapas qamkuna hinaña kasqanraykum herenciankuta chaskinqaku. 23 Mayqan aylluwan yachasqanman hinam allpantaqa qupunkichik”, nispa. Chaynatam llapallan kamachiq Jehova Dios nin.

48 Diosqa nintaqmi: “Norte lawpi qamkunaman qusqay allpam Dan+ ayllupa allpanwan qallarinqa. Dan aylluman tupaq allpam huknin waqtanman rinqa Hetlonman rina ñanninta hinaspa Lebo-hamat+ lawninta Hazar-enan lawkama. Chayqa kachkan Damasco allpapa linderonpim hinaspa Hamatpa+ waqtanpim. Huknin waqtanñataqmi kanqa intipa qispimunan lawman, huknin waqtanñataqmi intipa siqaykunan lawman. 2 Aser+ aylluman tupaq allpañataqmi kanqa Dan ayllupa allpanpa waqtanpi. Huknin waqtanmi kanqa intipa qispimunan lawman, huknin waqtanñataqmi kanqa intipa siqaykunan lawman. 3 Neftaliy+ aylluman tupaq allpañataqmi kanqa Aser ayllupa allpanpa waqtanpi. Huknin waqtanmi kanqa intipa qispimunan lawman, huknin waqtanñataqmi kanqa intipa siqaykunan lawman. 4 Manases+ aylluman tupaq allpañataqmi kanqa Neftaliy ayllupa allpanpa waqtanpi. Huknin waqtanmi kanqa intipa qispimunan lawman, huknin waqtanñataqmi kanqa intipa siqaykunan lawman. 5 Efrain aylluman tupaq allpañataqmi kanqa Manases ayllupa allpanpa waqtanpi.+ Huknin waqtanmi kanqa intipa qispimunan lawman, huknin waqtanñataqmi kanqa intipa siqaykunan lawman. 6 Ruben aylluman tupaq allpañataqmi kanqa Efrain ayllupa allpanpa waqtanpi.+ Huknin waqtanmi kanqa intipa qispimunan lawman, huknin waqtanñataqmi kanqa intipa siqaykunan lawman. 7 Juda aylluman tupaq allpañataqmi kanqa Ruben ayllupa allpanpa waqtanpi.+ Huknin waqtanmi kanqa intipa qispimunan lawman, huknin waqtanñataqmi kanqa intipa siqaykunan lawman. 8 Juda ayllupa allpanwan tupaqpiñataqmi allpata sapaqchankichik. Chay allpapa anchonmi kanqa 12.950 metro*,+ huknin waqtanñataqmi kanqa intipa qispimunan lawman, huknin waqtanñataqmi kanqa intipa siqaykunan lawman. Chay sapaqchasqaykichik allpapa chawpinpiñataqmi wasiy kanqa.

9 Ñuqa Jehova Diospaq sapaqchasqaykichik allpapa largonmi kanqa 12.950 metro, anchonñataqmi kanqa 5.180 metro*. 10 Chay allpaqa sacerdotekunapaqmi kanqa.+ Chay allpapa norte law waqtanwan sur law waqtanmi kanqa 12.950 metro, intipa qispimunan lawninwan intipa siqaykunan lawninñataqmi kanqa 5.180 metro. Chay allpapa chawpinpiñataqmi ñuqa Jehova Diospa wasiy kanqa. 11 Chay allpaqa kanqa Sadocpa mirayninmanta kaq sacerdotekunapaqmi,+ paykunaqa kanku ñuqapaq sapaqchasqa runakunam. Paykunaqa ñuqapa kamachisqayman hinam imatapas ruwarqaku, manam Israel runakuna hinachu nitaq Leviy ayllumanta kaq wakin runakuna hinachu qipanchawarqaku.+ 12 Paykunapaqmi kanqa ñuqapaq kaq allpapa huknin parten, chay allpaqa ñuqapaq sapaqchasqa allpam kanqa, hinaspapas Leviy ayllupa allpanwanmi waqta-waqtalla kanqa.

13 Sacerdotekunapa allpanpa waqtanpimá kanqa Leviy ayllupa allpanqa. Chay allpapa hanay law waqtanwan uray law waqtanmi kanqa 12.950 metro, intipa qispimunan lawninwan intipa siqaykunan lawninñataqmi kanqa 5.180 metro. 14 Chay allpataqa ñuqa Jehova Diospaq sapaqchasqa kasqanraykum ama rantikunqakuchu nitaq hukmanqa qunqakuchu, chay allpaqa mayqan allpamantapas allinnin kaq allpam.

15 Puchuq allpañataqmi kanqa llaqta runakuna wasikunata ruwanankupaq+ hinaspa pastoyuq allpanku kananpaq. Chay allpapa largonmi kanqa 2.590 metro*, anchonñataqmi kanqa 12.950 metro. Llaqtañataqmi chawpipi kanqa.+ 16 Chay llaqtaqa kanqa tawan lawninmanmi 2.331 metro*. 17 Llaqtapa tawan lawninpim pastoyuq allpa kanqa, chay allpaqa huknin patanmanta huknin patankamam kanqa 129 metro parten*.

18 Chay llaqtapa kaylaw patanpi hinaspa waklaw patanpi ñuqapaq sapaqchasqa allpañataqmi+ kanqa intipa qispimunan lawman 5.180 metro*, intipa siqaykunan lawmanpas kanqa 5.180 metrom. Ñuqapaq sapaqchasqanku chay allpapi tarpusqankum kanqa llaqtapi llamkaq runakunapaq. 19 Chay allpapiqa llaqtapi llamkaq runakunallam tarpunqaku, paykunaqa kanku Israelpi llapan ayllukunamantam.+

20 Chaynaqa, ñuqapaq sapaqchasqanku allpam kanqa tawan lawninman 12.950 metro, chay allpapim kachkan llaqtapaq allpapas.

21 Llaqta runakunapa allpanpa hinaspa ñuqapaq sapaqchasqa allpapa kaylaw waqtanpi hinaspa waklaw waqtanpi kaq allpaqa Israelpi kamachiqpaqmi kanqa.+ Chay allpapa linderonqa ñuqapaq sapaqchasqanku allpawan tupanakuqpim 12.950 metro kanqa. Chaymantapas chay kamachiqpa allpanqa waqtankunapi kaq ayllukunapa allpanwanmi waqta-waqtalla kanqa. Ñuqapaq sapaqchasqanku allpawan wasiypaq* allpañataqmi chawpipi kanqa.

22 Llaqtapa allpanwan Leviy ayllupa allpanqa chawpipim kanqa, kaylaw waqtanpiwan waklaw waqtanpiñataqmi kamachiqpa allpan kanqa. Kamachiqpa allpanqa huknin waqtanmi tupanakunqa Juda+ ayllupa allpanwan, huknin waqtanñataqmi Benjamin ayllupa allpanwan.

23 Benjamin aylluman tupaq allpapa huknin waqtanmi kanqa intipa qispimunan lawman, huknin waqtanñataqmi kanqa intipa siqaykunan lawman.+ 24 Simeon aylluman tupaq allpañataqmi kanqa Benjamin ayllupa allpanpa waqtanpi.+ Huknin waqtanmi kanqa intipa qispimunan lawman, huknin waqtanñataqmi kanqa intipa siqaykunan lawman. 25 Isacar+ aylluman tupaq allpañataqmi kanqa Simeon ayllupa allpanpa waqtanpi. Huknin waqtanmi kanqa intipa qispimunan lawman, huknin waqtanñataqmi kanqa intipa siqaykunan lawman. 26 Zabulon aylluman tupaq allpañataqmi kanqa Isacar ayllupa allpanpa waqtanpi.+ Huknin waqtanmi kanqa intipa qispimunan lawman, huknin waqtanñataqmi kanqa intipa siqaykunan lawman.+ 27 Gad aylluman tupaq allpañataqmi kanqa Zabulon ayllupa allpanpa waqtanpi.+ Huknin waqtanmi kanqa intipa qispimunan lawman, huknin waqtanñataqmi kanqa intipa siqaykunan lawman. 28 Sur lawman kaq allpaqa tukun Gad ayllupa allpan lawpim. Tamar+ lawmanta qallaykuspam yakupa tuqyasqan Meribat-kades+ lawninta hinaspa Egipto wayqunta pasaspa+ Hatun lamar quchakama* chayan.

29 Chaykunam kanqa Israel ayllukunapa+ sapakama rakinakunaykichik allpakuna.+ Chaynatam llapallan kamachiq ñuqa Jehova Dios nini.

30 Llaqtapa norte lawninman kaq waqtanmi kanqa 2.331 metro.+

31 Chay llaqtapa sapa punkunkunam kanqa Israel ayllukunapa sutinwan sutichasqa. Hanay lawninmanmi kimsa punkukuna kanqa, chay punkukunapa sutinmi kanqa Ruben, Juda hinaspa Leviy.

32 Intipa qispimunan lawman waqtanpas kanqa 2.331 metrom. Chaylawmanpas kimsa punkukunam kanqa, chay punkukunapa sutinmi kanqa Josey, Benjamin hinaspa Dan.

33 Sur lawman waqtanpas kanqa 2.331 metrom. Chaylawmanpas kimsa punkukunam kanqa, chay punkukunapa sutinmi kanqa Simeon, Isacar hinaspa Zabulon.

34 Intipa siqaykunan lawman waqtanpas kanqa 2.331 metrom. Chaylawmanpas kimsa punkukunam kanqa, chay punkukunapa sutinmi kanqa Gad, Aser hinaspa Neftaliy.

35 Chay llaqtapa tawan lawninñam kanqa 9.324 metro*. Chay punchawmantam chay llaqtapa sutinqa kanqa: ‘Jehova Diosqa chaypim kachkan’, niq”, nispa.+