“Ñoqam qanwan kachkani”

“Achkallañam maskanqaku, cheqap yachachikuyñataqmi astawanraq yapakunqa” (DAN. 12:4, NM).

¿IMATAM NIWAQ?

¿Imaynatam ‘cheqap yachachikuyqa’ kay tiempokunapi astawan yapakurqa?

¿Imaynatam achka runakuna ‘cheqap yachachikuyta’ chaskikurqaku?

¿Imaynatam ‘cheqap yachachikuyqa’ astawanraq yapakururqa?

1, 2. a) ¿Imam qawachiwanchik kunan tiempopi qatiqninkunawan Jesus kasqanmanta chaynataq hamuq tiempopipas kananmanta? b) Daniel 12:4 (NM) nisqan willakuyqa, ¿imatam qawachiwanchik?

PIENSARIY mosoq Pachapiña kasqaykita. Sapa punchawmi allinta samaruspa hatarinki, munankiñam tukuy ima ruraytapas. Manañam imaykipas nanasunkiñachu, lliw nanasusqaykim chinkarunña. Ñawikipas allintañam qawakun, allintañam uyarinkipas. Arí, tukuy cuerpoykim allinpuni kachkan. Kallpaykipas kutiramunmi, anchatamá kusichisunki llamkaynikipas, achkallañam amistadnikikunapas kan, manataqmi imamantapas llakikunkiñachu. Chayna sumaqllañam Diospa munaychakuyninpi kawsanki. Señorninchik Jesucristom achka bendicionkunata runakunapaq apamunqa hinaspam Jehová Diospa yachachikuyninwan yachachisqa kanqaku.

² Kay Pachapi runakunata Diospa serviqninkuna hamuq tiempopi chaynata yachachiptinkuqa, Jehová Diosqa paykunawanmi kanqa. Diosqa hinaspa Jesucristoqa ñawpaqmantaraqmi serviqninkunawanqa karqa. Hanaq pachaman Jesus manaraq richkaspanmi, qatiqninkunaman nirqa paykunawan kananmanta (leey Mateo 28:19, 20). Chay nisqanpi astawan hapipakunapaq, qawasun iskay waranqa pichqa pachak masnin ñawpaq watakunapi Danielman Dios willasqanmanta. Kay ‘tukupay tiempomanta’ rimaspanmi, Danielqa kaynata willakurqa: “Achkallañam maskanqaku, cheqap yachachikuyñataqmi astawanraq yapakunqa”, nispa (Dan. 12:4, NM). “Maskanqaku” niq rimayqa hebreo rimaypiqa qawachinmi imamantapas allinta yachanapaq kallpanchakuywan. Chaynaqa, Diospa Palabranta sumaqta estudiaqkunaqa cheqap yachachikuytam haypananku karqa. Chay willakuyqa nirqataqmi achkallaña runakuna chay yachachikuyta haypanankumanta. Chaymantapas, chay cheqap yachachikuy astawanraq yapakusqanrayku tukuy hinastinpi willasqa kananmanta, chaynapi pipas tariyta atinanpaq. Qatiqninpi qawasun kay willakuy imayna cumplikusqanmanta chaynataq kunan tiempopi qatiqninkunawan Jesus kasqanmanta. Qawasuntaqmi tukuy nisqanta Jehová Dios rurananmantapas.

‘CHEQAP YACHACHIKUYTAM’ HAYPANKU

3. Apostolkunapa wañukusqan qepaman, ¿imam pasakurqa ‘cheqap yachachikuywan’?

³ Apostolkunapa wañukusqan qepamanmi pantay yachachikuykunaqa nina hinaña cheqerurqa (Hech. 20:28-30; 2 Tes. 2:1-3). Chay tiempomanta qatiqnin pachaknintin watakunapipas, ‘cheqap yachachikuyqa’ tutayachisqam karqa. Manam karqachu cristiano tukuqkunapipas. Diospa Palabranpi iñisqankuta nispankupas, punta apaqninkunaqa Diospa qepanchasqan ‘demoniokunapa yachachikuyninkunatam’ cheqerachirqaku (1 Tim. 4:1). Chaynata ruraspankum runakunatapas tutayaypi hina tarichirqaku. Paykunaqa yachachirqakum hukllapi kimsa dioskuna kasqanmanta, pipas wañuptin hinalla kawsasqanmanta chaynataq wakinninku infiernopi rupasqankumantapas.

4. ¿Imaynatam 1870 watakunapi aslla cristianokuna ‘cheqap yachachikuyta’ maskayta qallaykurqaku?

⁴ 1870 watakunapim ichaqa, ‘tukupay tiempokuna’ qallarinanpaq yaqa 40 watakuna ñawpaqtaraq, Pensilvania (Estados Unidos) lawmanta aslla cristianokuna huñunakururqaku Bibliata tukuy sonqonkuwan estudiaspanku ‘cheqap yachachikuykunata’ tarinankupaq (2 Tim. 3:1). Paykunaqa Biblia estudiaqkuna nispankum sutichakurqaku. Manataqmi Jesuspa nisqanman hina ‘yachayniyoqkunamantawan entiendeqkunamantaqa’ karqakuchu, chay runakunamantam Diosqa chay cheqap yachachikuyta pakaykurqa (Mat. 11:25). Biblia estudiaqkunaqa tukuy sonqonkuwanmi Diospa munayninta rurayta munarqaku. Diospa Palabranta leespa chaynataq allintapuni yuyaymanaspankum chaypi yachasqankuta respetowan rimanakuqku. Tupachirqakum achka textokunata, hinaspapas allintam estudiaqku paykuna hina cheqap yachachikuyta maskaq runakunapa qellqasqankuta. Pisi-pisimantam paykunaqa pachaknintin watakuna pakasqa cheqap yachachikuykunata allinta entiendeyta qallaykurqaku.

5. ¿Imaynatam runakunata yanaparqa The Old Theology (Diosmanta ñawpaq yachachikuy) nisqa tratadokuna?

⁵ Chay yachasqankuwan ancha kusisqa tarikuspankupas, Biblia estudiaqkunaqa manam hatunchakuytachu qallaykurqaku nitaqmi mosoq yachachikuyta tarirunmankupas hinaqa alabakurqakuchu (1 Cor. 8:1). Aswanmi The Old Theology (Diosmanta ñawpaq yachachikuy) nisqa tratadokunata rurarurqaku, chaynapi Bibliapa cheqap yachachikuyninkunata runakuna entiendenankupaq. Punta rurasqanku tratadokunaqa runakunatam yanaparqa Bibliata estudiaspanku “lliw pantay yachachikuykunata” qepanchanankupaq, chaynapi Jesuspatawan apostolkunapa ñawpaq yachachisqankuta chaskikunankupaq (The Old Theology, número 1, abril de 1889, página 32).

6, 7. a) ¿Ima cheqap yachachikuykunata entiendenapaqmi Diosqa 1870 watakunamantapacha yanapawarqanchik? b) ¿Mayqan yachachikuytaq qamta anchata kusichisurqanki?

⁶ Chay 1870 watakunamantapacham, Jehová Diospa testigonkunaqa sumaqllaña cheqap yachachikuykunata yacharunku.a Chay cheqap yachachikuykunaqa manamá Diosmanta yachaq tukuqkunapa hukmanyachikuq yachachikuyninkuna hinachu. Aswanqa vidanchikpim yanapawanchik, kallpanchawanchik, kusichiwanchik hinaspa sumaq suyakuytapas qowanchik. Yanapawanchiktaqmi Jehová Diospa sumaq kayninkunamantawan munayninmanta yachanapaq. Yachachiwanchiktaqmi imanasqa Jesus wañukusqanmanta hinaspa kunan tiempopi ima rurasqanmantapas. Kay cheqap yachachikuykunam allinta qawachin ñakariykunata imanasqa Dios saqesqanmanta, imanasqa wañusqanchikmanta, Diosta imayna mañakunamanta hinaspa imaynata kusisqa kawsakunamantapas.

⁷ Kunanqa allintam entiendenchik waranqantin watakunapi pakasqa hina Bibliapa achka willakuyninkunata. Chay willakuykunaqa kay tukupay tiempopim sutillata qawakuchkan (Dan. 12:9). Chay willakuykunaqa astawanmi tarikun Jesusmanta willakuq qellqakunapi chaynataq Apocalipsis qellqapipas. Jehová Diosqa willawarqanchiktaqmi hanaq pachamanta kamachimunanpaq Jesucristo churasqa kasqanmanta hinaspa guerra kaptin kay Pachaman Satanas qarqomusqa kasqanmantapas, chaykunataqa manamá pi runapas rikurqachu (Apo. 12:7-12). Diosqa yanapawarqanchiktaqmi kunan tiempopi rikusqanchik guerrakuna, terremotokuna, onqoykuna chaynataq muchuykuna imanasqa kasqanmanta. Entiendenchiktaqmi imanasqa mana allin runakuna kasqanmantapas, chayraykum ‘sasallaña tiempokunapi’ kawsanchik (2 Tim. 3:1-5; Luc. 21:10, 11).

8. ¿Pitataq hatunchanchik willakuykunata rikusqanchikmantawan uyarisqanchikmanta?

⁸ Jesusmi qatiqninkunata nirqa: “Mayna kusisqam kay qawasqaykichikta qawaqkunaqa. Diosmanta achkaq willakuqkunam reykunapiwan rikusqaykichikta rikuyta munarqaku, ichaqa manam rikurqakuchu, uyarisqaykichiktapas uyariytam munarqaku ichaqa manam uyarirqakuchu”, nispa (Luc. 10:23, 24). Arí, chayna kusisqamá tarikunchik. Jesuspa qatiqninkunaqa Jehová Diostam hatunchanchik achka willakuykunata rikuchiwasqanchikmantawan uyarichiwasqanchikmanta. Agradecekunchiktaqmi ‘kallpanchawaqninchikta’ otaq chuya espiritunta kachamuwasqanchikmantapas, chaynapim ‘cheqap kaqkunata’ entiendenchik (leey Juan 16:7, 13). Chaynaqa, chaninchasunyá chay cheqap yachachikuykunata hinaspayá runamasinchikkunaman willasunchik.

‘CHEQAP YACHACHIKUYTAM’ CHASKIKUNKU

9. ¿Imapaqmi kay qellqanchikqa 1881 watapi qayakurqa?

⁹ Chayllaraq rurakusqanmanta iskay wata pasaytam, kay qellqaqa 1881 watapi qayakurqa waranqa runakuna Diosmanta willakuq kanankupaq. Nirqam: “Yaqa tukuy tiemponkuwan Señorpa munayninta ruray atiqkunatam munaniku [. . .] kayna niyta: colportokuna kaspapas otaq Diosmanta willakuq kaspapas riychikyá hatun llaqtakunaman otaq taksa llaqtachakunamanpas, chaynapi sonqomanta Diosta kuyaq cristianokunata tarinaykichikpaq, paykunamantam achka sonqomantapuni Dios yupaychayta munanku, ichaqa manamá allintachu Diosmantaqa yachanku; tariychikyá chaynapi Taytanchikpa gracianmanta hinaspa sumaqllaña Palabranmanta yachachinapaq”, nispa.

10. ¿Imatam achka runakuna rurarqaku waranqa runakuna Diosmanta willakunankupaq qayakuyta leespanku?

¹⁰ Chay qayakuyqa allintam qawachirqa punta cristianokuna hina Biblia estudiaqkunapas Diosmanta willakunankumanta entiendesqankuta. Waranqa cristianokuna yaqa tukuy tiemponkuwan Diosmanta willakunankupaq qayakuyqa, sasaniraqmi karqa as runakunalla huñunakuyninkuman risqankurayku. Ichaqa, aypusqanku qellqakunata leespankum achka runakuna musyakurqaku cheqap yachachikuykuna kasqanta, hinaspam Diosmanta willakuyta munarqaku. 1882 watapim Londres lawmanta huk runa, Biblia estudiaqkunapa rurasqanku folletota hinaspa La Torre del Vigía otaq Llaqta Cuidaq qellqata leespan kaynata nirqa: “Ama hina kaspaykichikyá niykuwaychik imata hinaspa imaynata Diosmanta willakunaypaq, chaynapi Diospa munasqanman hina munayninta ruranaypaq”, nispa.

11, 12. a) ¿Imapaqmi ñawpaq tiempopi qellqanchikkunata aypuqkunaqa kallpanchakurqaku? b) ¿Imaynatam qellqanchikkunata aypuqkunaqa congregacionkunata qallarichiqku?

¹¹ Yaqa 1885 watapaqqa, colportorkuna otaq qellqanchikkunata aypuqkunaqa yaqa kimsa pachakñam karqa. Paykunapas ñoqanchik hinam runakunata yanaparqaku Jesuspa qatiqninkuna kanankupaq. Ichaqa manamá kunan tiempopi rurasqanchikman hinachu karqa. Kunan tiempopiqa wasinkupim sapa runaman Bibliamanta yachachinchik, chaymantañataqmi kallpanchanchik huñunakuykunaman rinankupaq. Chay tiempopim ichaqa qellqanchikkunata aypuqkunaqa Bibliamanta lliw yachay munaqkunata huñuspanku llapankuta yachachiqku. Chaynata ruraspankum paykunaqa mosoq congregacionkunata qallarichiqku.

¹² Qellqanchikkunata aypuqkunamantam wakiqnin, 1907 watapi, huk llaqtapi La Aurora del Milenio (otaq Estudios de las Escrituras) nisqa qellqanchikta chaskiruq runakunata maskarqaku. Chay qellqam nirqa: “Munaqkunaqa huñunasqam karqaku huk kaqninkupa wasinpi. Qellqanchikkunata aypuqñataqmi Diospa munayninmanta paykunaman yachachirqa domingopi tukuy punchaw, qatiqnin domingopiñataqmi huñunakuykunata sapa kuti ruranankupaq kallpancharqa”, nispa. Ichaqa, 1911 watapiqa manañam chaynachu karqa. Pichqa chunka pusaqniyoq watukuq iñiqmasinchikkunam lliw runakunapaq discursokunata qoqku Estados Unidos nacionpiwan Canadá nacionpipas, hinaspankum Diosmanta lliw yachay munaqkunapa sutinta qellqaqku. Chaymantañataqmi huk kaqninkupa wasinpi huñunakuykuna kananpaq allicharqaku, chaynatam mosoq congregacion rikurirqa. 1914 watapiqa enteron Pachapim Biblia estudiaqkunaqa 1.200 congregacionkunapiña huñunakurqaku.

13. ¿Imataq admirachisunki sasachakuykuna kaptinpas ‘cheqap yachachikuy’ willakusqa kasqanmanta?

¹³ Kunan tiempopiqa enteron Pachapim yaqa 109.400 congregacionkuna kan, hinaspa yaqa 895.800 precursorkunapas. Kunanqa yaqa pusaq millon runakunañam ‘cheqap yachachikuyta’ chaskikuspa vidankupi kasukuchkanchik (leey Isaias 60:22).b Piensariy, Jesusqa willakurqam qatiqninkuna ‘llapa runakunapa cheqnisqan’, qatikachasqa, presochasqa hinaspa wañuchisqa kanankumanta, chayna kaptinpas admirakuypaqmi chayna yapakusqanqa (Luc. 21:12-17). Satanaswan demonionkuna hinaspa qatiqnin runakuna harkakuptinkupas, Jehová Diospa serviqninkunaqa achka runakunatam yanaparqaku Jesuspa qatiqnin kanankupaq. Kunan tiempopiqa, ‘enterollan kay Pachapim’ Diosmanta willakuyqa apakuchkan, yunka lawkunapa kasqanmanta ritillaña orqokunapa kasqankama (Mat. 24:14). Manamá chay ruraytaqa haykapipas atichwanchu karqa Dios mana yanapawaptinchikqa.

‘CHEQAP YACHACHIKUYMI’ ASTAWANRAQ YAPAKUN

14. ¿Imaynatam ‘cheqap yachachikuyqa’ cheqechisqa karqa qellqanchikkunawan?

¹⁴ ‘Cheqap yachachikuyqa’ astawanraqmi yapakurqa Jehová Diosmanta willakuqkuna hinaspa Bibliamanta qellqanchikkunapas achkallaña kasqanrayku. 1879 watapa julio killanpim Biblia estudiaqkunaqa chayllaraq rurarurqaku kay qellqata. Qallariypiqa sutichakurqa La Torre del Vigía de Sión y Heraldo de la Presencia de Cristo nisqawanmi (Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence). Chayqa ingles rimayllapim rurakurqa, hinaspam aypusqa kananpaq 6.000 qellqakunata rurarachirqaku. Cuentallikuq kananpaqmi Charles Taze Russell iñiqmasinchikta akllarurqaku, payqa 27 watanpim kachkarqa. Karqataqmi yanapaqnin allin yuyayniyoq pichqa cristianokunapas. Kunanqa Llaqta Cuidaq qellqaqa 195 rimaykunapiñam rurakuchkan. Llaqta Cuidaq qellqa hinaqa manam huk qellqaqa enteron Pachapi aypusqaqa kanchu, sapa killam rurakun 42.182.000 qellqakuna. Qatiqninpiñataqmi kachkan ¡Despertad!, sutiyoq qellqa. Rurakunmi 84 rimaykunapi hinaspam sapa killa aypukunanpaq 41.042.000 qellqakunata ruranku. Chaymantapas sapa watam rurakun yaqa 100 millon librokuna hinaspa Bibliakunapas.

15. ¿Maymantam qollqeta horqonku achkallaña qellqanchikkuna rurakunanpaq?

¹⁵ ¿Maymantam qollqeta horqonku chayna achkallaña qellqanchikkuna rurakunanpaq? Chaypaqqa atisqankuman hinam sonqonkumanta qollqenkuta qonku (leey Mateo 10:8). Chayna kasqanmantam achka runakuna admirakunku, paykunaqa yachankum maquinakuna, papelkuna hinaspa tukuy necesitakusqan achkallaña qollqepaq kasqanmanta. Chay qellqanchikkuna rurakunanpaq tukuy imata rantiq iñiqmasinchikpa nisqanman hinaqa, achka negocioyoq runakunam admirakunku iñiqmasinchikkunapa sonqonkumanta qosqanku qollqellawan tukuy chaykuna rurakusqanmanta. Admirakunkutaqmi achkallaña qellqakuna ruraq maquinakunata rantiy atisqanchikmanta hinaspa kusisqallaña mozo-sipaskuna mana imallapaq chay Betel wasipi llamkasqankumantapas.

CHEQAP YACHACHIKUYQA ENTERON PACHAPIM HUNTASQA KANQA

16. ¿Imapaqmi ‘cheqap yachachikuyqa’ cheqechisqa kachkan?

¹⁶ ‘Cheqap yachachikuyqa’ tukuy hinastinpim kunanqa cheqechisqa kachkan, chaynapi ‘llapallan runakuna salvakunankupaq hinaspa cheqap yachachikuyta reqsinankupaq’ (1 Tim. 2:3, 4). Diosninchikqa munanmi cheqap yachachikuyta runakuna reqsispanku paypa munasqanman hina yupaychanankuta. Chay ‘cheqap yachachikuyta’ tukuy hinastinman cheqechispanmi, Jehová Diosqa hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoq cristianokunata huñururqa. Huñuchkantaqmi “llapallan nacionkunamanta, ayllukunamanta, castakunamanta hinaspa tukuy rikchaq rimayniyoqkunamanta” ‘achkallaña runakunatapas’, paykunaqa kay Pachapi wiñay kawsanankupaq suyakuyniyoqmi kanku (Apo. 7:9).

17. ¿Imatam qawachin Diospa llaqtan yapakusqanqa?

¹⁷ Kay pasasqan 130 watakunapi Diospa llaqtan wiñasqanqa, allintam qawachin Jehová Dioswan churin Jesucristopas cheqap cristianokunata yanapasqanta, yachachisqanta, waqaychasqanta hinaspa pusasqantapas. Chayna yapakusqanqa qawachintaqmi Dios kayna nisqanta cumplinanta: “Kay enteron pacham Jehová Diospa yachayninwan huntachisqa kanqa imaynam lamar qochata yaku tapaykuq hina” (Isa. 11:9.) Chay pasakuptinqa, ¡mayna allinmi runakunapaq kanqa!

[Willakuykuna]

[6 kaq paginapi dibujo]

Biblia Estudiaqkunaqa tukuy sonqonkuwanmi Diospa munayninta rurayta munarqaku

[7 kaq paginapi dibujo]

Jehová Diosqa chaninchanmi ‘cheqap yachachikuy’ willakusqanchiktaqa