23 KAQ YACHACHIKUY
Amayá saqikusunchu satanas pantarachiwananchiktaqa
“Cuidakuychikyá, yanqañataq pipas presochasunkichikman runakunapa yachayninwan hinaspa costumbrenkuman hina yanqa rimaykunawan” (COL. 2:8).
96 KAQ TAKI Mayna sumaqmi Diospa palabranqa
¿IMAMANTAM YACHASUNCHIK?a
1. Colosenses 2:4, 8 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam satanasqa yuyayninchiktawan sunqunchikta pantarachinman?
JEHOVA DIOS qipanchananchiktam satanasqa munan. Chaypaqqa, yuyayninchiktawan sunqunchiktam pantarachiyta munan. Chaynapi paypa munasqanman hinaña imatapas ruwananchikpaq (qaway Colosenses 2:4, 8).
2, 3. (1) ¿Imanasqataq kasukunanchik Colosenses 2:8 nisqanta? (2) ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasunchik?
2 ¿Mana kaqpaqta hinachu hapinanchik satanaspa tuqllankunata? Manam. ¿Imaynanpi? Apostol Pablom Colosenses 2:8 nisqanpi Diosta yupaychaqkunapaq qillqarqa, paykunaqa hanaq pachaman riqkunam karqaku (Col. 1:2, 5). Paykunatam satanas pantarachiyta munarqa. Kunan tiempopipas aswanraqmi chayta ruwachkan (1 Cor. 10:12). ¿Imanasqa? Kay pachapi kasqanraykum. Payqa tukuytam ruwachkan Dios yupaychaqkunata pantarachinanpaq (Apoc. 12:9, 12, 17). Chaymantapas, punchaw pasasqanman hinam runakunaqa aswan-aswan mana allin ruwaqllaña rikurichkanku (2 Tim. 3:1, 13).
3 Chaymi kay yachachikuypi yachasunchik, runakunapa yachayninwan satanas sunqunchiktawan yuyayninchikta pantachiy munasqanmanta. Yachasuntaqmi imakunawan runakunata pantachisqanmantapas (Efes. 6:11). Qatiqnin yachachikuypiñataqmi yachasunchik satanaspa tuqllankunaman mana wichiykunapaq ima ruwanamanta. Kunanñataqmi yachasun, Israel runakuna Diospa akllasqan allpapi kachkaptinku satanas imawan pantarachisqanmanta hinaspa paykuna hina mana kanapaq ima ruwanamanta.
TAYTACHA-MAMACHAKUNATA YUPAYCHANANKUPAQMI SATANAS INTURQA
4-6. Deuteronomio 11:10-15 nisqanman hinaqa, ¿chaskisqanku allpapi Egipto nacionpi hinachu tarpurqaku?
4 Satanasqa munarqam Israel runakuna taytacha-mamacha yupaychanankuta, chaypaqqa tukuytam ruwarqa. Israel runakuna Egipto nacionpi kaspankuqa Nilo sutiyuq mayuwanmi tarpusqankuta parquqku. Diospa akllasqan allpapi kaspankuñataqmi tarpunankupaqqa para chayamunanta suyananku karqa (qaway Deuteronomio 11:10-15; Is. 18:4, 5). Chayraykum Israel runakunapaqqa chay allpapi imapas tarpuyqa sasa karqa. Chaymantapas sasachá paykunapaqqa karqa tarpuymanta yachaq ñawpaq runakuna chunniqpi wañusqankurayku.
Satanasqa, ¿imaynatam pantarachirqa Israel runakunata? (Qaway 4-6 kaqkama).b
5 Jehova Diosqa Israel runakunatam nirqaña chay chaskisqanku allpapiqa mana Egipto nacionpi hina tarpunankumanta. Nirqataqmi taytacha-mamachakunamanta karunchakunankupaqpas. Chaymi kay kamachikuyta qurqa: ‘Chaynaqa, waqaychakuspa ama engañachikuychikchu. Amam [Jehova] Diosmanta rakikunkichikchu idolokunataña yupaychaspa chaykunapa qayllanpi qunquranaykichikpaqqa’, nispa (Deut. 11:16, 17). ¿Imanasqataq Jehova Diosqa tarpuymanta rimachkaspanqa, taytacha-mamachata mana yupaychanankupaqpas nirqa?
6 Chay chaskisqanku allpapa muyuriqninpim taytacha-mamacha yupaychaq runakuna yacharqaku. Parallawanmi chay runakunaqa tarpuqku. Israel runakunapas paykuna hina tarpuytachá munarqaku. Paykunaqa tarpuqku Baal sutiyuq taytachankuta mañakuspankum. Baal taytachataqa mañakuqku para chayachimuqmi nispankum. Chaymi Jehova Diosqa mana munarqachu Israel runakuna taytacha-mamacha yupaychanankuta. Ichaqa Diosta mana kasukuspankum Baal taytachata yupaycharqaku (Num. 25:3, 5; Juec. 2:13; 1 Rey. 18:18). ¿Imakunawantaq satanasqa Israel runakunata pantarachirqa? Qatiqninpiyá chaymanta yachasun.
ISRAEL RUNAKUNATA SATANAS KIMSA TUQLLAKUNAWAN PANTARACHISQANMANTA
7. ¿Imaynatam satanasqa Israel runakunata pantarachirqa?
7 Para chayanantam Israel runakunaqa munarqaku, chaynapi kawsaykuna allin qispinanpaq, chaywanmi satanasqa paykunata pantarachirqa. ¿Imaynata? Chay chaskisqanku allpapiqa manam anchatachu paraq abril killamanta septiembre killakama. Octubre killamanta marzo killakamam ichaqa allinta paraq, chaymi ima kawsaykunapas allin qispiq. Israel runakunapa muyuriqninpi runakunaqa, taytachanku parachimunanpaqmi tukuyta ruwaqku. Satanasqa Israel runakunapas chay ruwanankutam munarqa. Chaymi yuyayninkuman kayta churarurqa, Baal taytachapaq imatapas mana ruwaptinkuqa parapas nitaq ima kawsaypaq mana kananmanta. Jehova Diospi mana hapipakuqkunaqa, chay pantayman wichiykuspankum Baal taytachapaq millakuypaq kaqkunata ruwarqaku.
8. ¿Imawanraqmi satanasqa Israel runakunata pantarachirqa?
8 Israel runakunaqa aychankupa munapayasqanwan aysachikuspankum satanaspa munayninta ruwarqaku. Chay lawpi runakunaqa yupaychasqanku taytacha-mamachapaqmi millakuypaq kaqkunata ruwaqku. Templokunapa punkunpim warmi utaq qari chuchumikakunawan kakuqku, hinaspapas warmipura utaq qaripuram kakuqku. Paykunaqa chay ruwasqankutam allinpaq hapiqku (Deut. 23:17, 18; 1 Rey. 14:24). Niqkum chaykunata ruwaptillanku kawsay tarpusqanku allin qispinanmanta hinaspa tarpusqanku allpata taytachanku utaq mamachanku bendecinanmanta. Israel runakunapas chay millakuypaq ruwasqankuta munapayaspankum, chay taytacha yupaychayta qallaykurqaku. Arí, satanas pantarachisqanraykum paypa munaynintaña ruwarqaku.
9. Oseas 2:16, 17 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam satanasqa Israel runakunata pantarachirqa?
9 Satanasqa Diospa sutintam chinkarachiyta munarqa. Jehova Diosmanta willakuq Jeremiaspa tiemponpim Diosmanta willakuq tukuqkuna, Jehova Diosta Baal sutiwanña qayayta qallaykurqaku (Jer. 23:27). Tiempo pasasqanman hinam astawanraq chayqa karqa. Israel runakunapas Jehova Diostam Baal sutiwanña qayayta qallaykurqaku. Baal sutiqa “dueñolláy” utaq “patronlláy” ninanmi. Chaymi “dueñolláy” utaq “patronlláy” nispa Jehova Diosta qayakuspankuqa Baal taytachata qayakuchkarqaku. Chaywanmi satanasqa Israel runata pantarachirqa (qaway Oseas 2:16, 17).
KAY TIEMPONCHIKPI SATANASPA TUQLLANKUNA
10. ¿Imaynatam satanasqa kunanpas pantachichkan?
10 Satanasqa ñawpaq tiempopi pantachisqanman hinam kunanpas pantachichkan. Runakunatam imapas munasqankuwan apachikunankupaq, hinaspa huchapakuyman wichinankupaq tanqan. Chaymantapas runakuna Diospa sutinta qunqanankupaqmi tukuyta ruwachkan. Chaykunamantayá astawan yachasun.
11. ¿Imaynatam satanasqa Diospa sutin chinkarachiyta munarqa?
11 Satanasmi Diospa sutinta chinkachiyta munarqa. Apostolkunapa wañukusqan qipatam, Jesusta qatikuq tukuqkuna pantay yachachikuykuna yachachiyta qallaykurqaku (Hech. 20:29, 30; 2 Tes. 2:3). Kay mana allin runakunaqa Diospa sutintam chinkachiyta qallaykurqaku. Chaymi bibliapipas Diospa sutin churanankumantaqa “señor” utaq “Dios” nispallaña churarurqaku. Chayraykum pipas bibliata ñawinchaspanqa mana allintachu yachaq pim Jehova Dios kasqantaqa, achka señorkunamanta biblia rimasqanrayku (1 Cor. 8:5). Hina “señortataqmi” churarqaku Jehova Diospaqwan Jesuspaqpas, chayqa ancha-anchatam sasacharqa llapallan runata pim Jehova Dios hinaspa pim Jesus kasqanmanta yachanankupaq (Juan 17:3). Chay ruwasqankuwanmi hukllapi kimsa dioskuna kasqanpaq hapiyta qallaykurqaku, chaytaqa manam bibliaqa yachachirqachu nitaqmi yachachinchu. Tukuy chaykunaraykum, yaqa llapallan runakuna ninku Jehova Diostaqa mana riqsiy atisqanchikta hinaspa pim kasqanta mana pipas yachay atisqanta. ¡Chayqa qalaypaq llullamá! (Hech. 17:27).
Pantay religionkunaqa, runakuna aychankupa munasqanta ruwanankupaqmi saqinku, chaytam satanasqa munan. (Qaway 12 kaqta).c
12. (1) Pantay diosta yupaychaq runakunaqa, ¿imaynatam huchapakuyta qawanku? (2) Romanos 1:28-31 nisqanman hinaqa, ¿chayna kasqankuqa imapim tukurqa?
12 Satanasqa huchapakuykunamanmi runakunata tanqachkan. Israel llaqtatapas satanasqa pantay diosta yupaychaq runakunapa huchapakusqankuman hina kawsakunankupaqmi pantarachirqa. Kunanpas chaynallatam ruwan. Pantay religionniyuq runakunaqa huchapakuytam allinpaq qawanku. Chayraykum, “Diostam yupaychani” nispankupas Diospa nisqantaqa mana kasukunkuchu. ¿Chayna kasqankuqa imapim tukurqa? Llapallan Diostam yupaychani niqkunam “mana allinkunata” ruwanku. Chaytam apostol Pablopas Roma llaqtapi kaqkunaman qillqaspan nirqa llapallan huchapakuykuna, qaripuralla kakuykuna ‘mana allin’ kasqanta (qaway Romanos 1:28-31; Rom. 1:24-27, 32; Apoc. 2:20). Chayraykum ñuqanchikqa, Diospa imam nisqanta kasukunanchik.
13. ¿Imawanraqmi satanasqa runakunata pantachin?
13 Satanasqa runakunatam imapas munasqankuwan pantachin. Ñuqanchikqa ayllunchikta allin uywanapaqmi kallpanchakunchik (1 Tim. 5:8). Chaypaqqa, llapallanchikmi escuelaman rinchik chaynapi imamantapas allinta yachanapaq. Ichaqa, yaqa llapallan escuelapim runakunapa yachayninta yachachinku. Warmakunatam ninku Dios mana kasqanmanta, ninkutaqmi bibliapas yanqa kasqanta. Yachachinkutaqmi tukuy imapas kikillan rikuriramusqanmanta. Ninkum chay yachachikuylla allin kasqanta (Rom. 1:21-23). Kay yachachikuykunaqa manam Diospa yachachisqanman hinachu (1 Cor. 1:19-21; 3:18-20).
14. Runakunapa yachayninman hina kawsakuqkunaqa, ¿imaynam kanku?
14 Runakunapa yachayninqa manam tupanchu Diospa nisqankunawanqa. Chayraykum runakunaqa mana Diospa munasqanman hinachu kawsanku, aswanqa, ‘aychankupa munasqanman hinam’ (Gal. 5:19-23). Chaymi hatun tukuq, yachaypa atiparusqan, hinaspa kikillankupaq munaq kanku (2 Tim. 3:2-4). Kayna kasqankuqa manam tupanchu llampu sunqu kaymanta Jehova Diospa nisqanwanqa (2 Sam. 22:28). ¿Imam pasarurqa universidadpi estudiaq wakin iñiqmasinchikkunata? Runakunapa yachayninwan inturachikusqankuraykum manaña allintachu ruwarqaku Diospa nisqankunataqa. Chaymantayá astawan yachasun.
Runakunapa yachayninqa yuyayninchiktam yanqachan. (Qaway 14-16 kaqkama).d
15, 16. ¿Imatam yachanchik huk iñiqmasinchik pasasqanmanta?
15 Achka wataña tukuy tiemponwan Diosta yupaychaq iñiqmasinchikmi willakun: “Ñuqaqa taksaymantam Jehova Diosta yupaycharqani. Ñawincharqanim hinaspa uyarirqanim universidadpi estudiayqa Jehova Dios yupaychayninchik yanqacharunanmanta. Ichaqa manam kasukurqanichu. Sunquypim nikurqani kay qillqakunapa nisqanqa manam ñuqapaqchu”, nispa. Chayrayku, ¿ima sasachakuykunapim tarikurqa? Ninmi: “Estudiasqayraykum manaña ñawpaqpi hinañachu Diosta mañakuq kani, pisipasqa kasqayraykum manaña kusikuywanchu Diosmantapas willakuq kani, hinaspa huñunakuykunapaq qillqanchikkunatapas manañam allintachu qawaq kani. Chayna tarikuspayñam chayllaraq musyakururqani, manaña ñawpaqpi hina Jehova Dios yupaychasqayta. Chaymi, universidadpi estudiayta saqinaypaq tantiakurqani. Chaytamá ruwarqani”, nispa.
16 Universidadpi yachasqanwanqa, ¿imayna kaytañam qallaykurqa? Paymi nin: “Pinqakunim kaymanta willakuytaqa, universidadpi kasqayqa runakunapa imapas ruwasqankumanta rimapakuqllaña kanaypaqmi yacharachiwarqa, astawanraqmi iñiqmasiykunapa ruwasqankumantaqa rimaq kani, chaymi paykunamanta karunchakuyta qallaykurqani. Achka watakunam chayna karqani. Tukuy kaykunam qawachiwan Jehova Dios llaqtanwan niwasqanchikkunata mana kasukuyqa mana allinpi tukusqanta. Jehova Diosqa allinninchikpaqmi imatapas niwasqanchik. Kasukuspayqa manachá kaynataqa sasachakuymanchu karqa”, nispa.
17. (1) Ñuqanchikqa, ¿imatam mana saqikunanchikchu? (2) ¿Imamantam qatiqnin yachachikuy qawachiwasun?
17 Amayá haykapipas saqikusunchu “runakunapa yachayninwan hinaspa costumbrenkuman hina yanqa rimaykunawan” satanas pantachiwananchiktaqa. Aswanqa kallpanchakusunyá chay tuqllakunaman ama wichiykunapaq (1 Cor. 3:18; 2 Cor. 2:11). Amayá saqikusunchu Jehova Dios pi kasqanta satanas qunqarachiwananchiktaqa, hinaspa imayna yupaychananchik munasqanta pantarachiwananchiktapas. Tukuy ima nisqantayá kasukusun. Chaynaqa, ¿imatam ruwachwan kay pachapi runakunapa yachayninman hinaña ñuqanchikpas kawsayta qallaykuspaqa? Qatiqnin yachachikuymi qawachiwasun ‘runakunapa yachayninwan hinaspa costumbrenwan yanqa rimaykunata’ atipanapaq biblia yanapawananchikmanta (2 Cor. 10:4, 5).
49 KAQ TAKI Dioslláy sunquyki kusichiytam munani
a Kay yachachikuypim yachachkasun satanas imawan runakunata pantachisqanmanta. Satanasqa pantachikuqllaña kasqanraykum, runakunata pantachin munayninta ruwanankupaq.
b DIBUJOMANTA WILLAKUY: Canaan lawpi yachaq runakunam Israel runakunata nichkanku paykunawan kuska Baal taytachankuta yupaychanankupaq hinaspa aychankupa munasqanta ruwanankupaq.
c FOTOMANTA WILLAKUY: Qaripuralla utaq warmipuralla kakuyninkuta allinpaq hapiq pantay religionpa qillqa ruwasqan.
d FOTOMANTA WILLAKUY: Huk sipas iñiqmasinchikmi universidadpi kachkan. Runakunapa sasachakuyninta yachaysapa runakunapa tukuy ima ruwasqallan chinkachinanmanta profesoran niptinmi, pay hinaspa paywan kuska kaqkuna kusisqallaña kachkanku. Huñunakuypiñataqmi kay sipas iñiqmasinchikqa mana kaqpaqpas hapinchu puntamanta yachachimuq iñiqmasinchikpa nisqantaqa.