Sasachakuypi kaq iñiqmasinchikkunatayá yanapaykusun

1. ¿Imaynatam qatipakunchik kuyakuq Jehova Diosninchikta?

JEHOVA DIOSNINCHIKQA, ancha-anchatam kuyawanchik (Juan 3:16). Qatipakuyta munasqanchikraykum kallpanchakunchik hukkunapa imayna kasqanta yachananchikpaq, kuyakuq kanapaq hinaspa hukkunata llakipayarinapaq, astawanraqmi chayna kananchik iñiqmasinchikkunawan (Gal. 6:10; 1 Ped. 3:8). Sasachakuypi tarikuq iñiqmasinchikkuna yanapaykuytaqa anchatam munanchik.

2. ¿Imakunamantam yachasunchik kay yachachikuypi?

² Jehova Diospa llaqtanpi kaqkunaqa sasachakuypim tarikusunchik (Mar. 10:29, 30). Astawan sasachakuypiraqchá tarikusun tukuy mana allinkuna chinkananpaq hichpallaña kasqanrayku. Chaynaqa, ¿imaynatam yanapanakuchwan? Chaypaqyá qawasun Lotmanta, Jobmanta hinaspa Noemiymanta. Chaymanta yacharuspañataqmi qawasunchik ima sasachakuykunawan iñiqmasinchikkuna tarikusqanmanta, hinaspa chay sasachakuyta atipanankupaq imayna yanapanamanta.

AMA AMIRUSPAYÁ YANAPAYKUSUN

3. 2 Pedro 2:7, 8 nisqanman hinaqa, ¿maymanmi Lotqa astakururqa? Chayrayku, ¿ima sasachakuypim tarikurqa?

³ Huchapakuypa atiparusqan Sodoma llaqtaman Lotpa astakusqanqa, manam allinchu karqa (qaway 2 Pedro 2:7, 8). Nisqankuman hinapas chay llaqtaqa tukuy imayuqmi karqa, ichaqa chay llaqtaman astakusqanraykum Lotqa sasachakuypi tarikurqa (Gen. 13:8-13; 14:12). Warminmi chay llaqtapi tukuy ima kaqkunata anchata kuyarurqa, chayraykum Jehova Diostapas mana kasukurqachu. Chaymi Sodoma llaqtata Jehova Dios chinkachiptin Lotpa warminqa wañururqa, mayna llakikuypaqraq chayqa karqa. Lotpa iskay warmi churinkunapas casarakunankum karqa Sodoma llaqtayuq qarikunawan, ichaqa chay qarikunam wañururqaku. Lotpaqa tukuy imanmá chinkarurqa (Gen. 19:12-14, 17, 26). Chay sasachakuyninkunapim Jehova Diosqa mana amispa yanapaykurqa.

4. ¿Jehova Diosqa amirurqachu Lot yanapayta mana kasukuptinpas? (Qaway kay qillqapa qaranpi kaq dibujota).

⁴ Huchapa atiparusqan Sodoma llaqtaman Lot astakuchkaptinpas Jehova Diosqa hinallam kuyapayarqa. Chayraykum Sodoma llaqtata manaraq chinkachichkaspa angelninkunata kacharqa yachasqanku llaqta chinkananmanta willanankupaq. Angelkunapa willasqanta uyarispa chaypunilla lluqsinanmantaqa hina llaqta ukullapiraqmi kakurqa. ‘Lot mana utqayman lluqsiptinmi’, angelkunaqa makinmanta aysarikuspa Lotta, warminta hinaspa churinkunata llaqtamanta hurqurqaku (Gen. 19:15, 16). Hinaspam angelkunaqa nirqaku urquman lluptikunanpaq. Angelkunapa nisqanta chaylla kasukunanmantaqa, Jehova Diostam nirqa hichpanpi kaq Zoar llaqtallaman ayqikunankupaq (Gen. 19:17-20). Jehova Diosqa mana piñakuspam chay llaqtaman rinankupaq saqirqa. Chaymanta qipaman Zoar llaqtapi yachayta manchakuspanmi, chayllaraq rirqa angelkunapa nisqan urquman (Gen. 19:30). Qawasqanchikman hinapas, Jehova Diosqa mana amispamá Lottaqa yanapaykurqa. Ñuqanchikpas chayta imayna qatipakunamantayá qatiqninpi yachasun.

5, 6. 1 Tesalonicenses 5:14 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam Jehova Diosta qatipakuchwan?

⁵ Wakin iñiqmasinchikkunaqa yaqapaschá Lot hina mana allinta tantiasqanrayku sasachakuypi kanqa. Chayna kaptinqa, ¿imatam ruwasun? Yaqapaschá sunqunchikpiqa nichwan “mana kasukusqanmiki chay” nispa (Gal. 6:7). Chay ninamantaqa, Jehova Diostayá qatipakusun. ¿Imaynatam chayta ruwachwan?

⁶ Jehova Diosqa Sodoma llaqta chinkachisqa kananmanta Lotman willanallanpaqchuqaya angelninkunataqa kachamurqa. Aswanqa chay llaqtamanta hurqunanpaqwanmi. Huk kaqnin iñiqmasinchikpa mana allin ruwasqanta qawaspaqa yaqapaschá rimapayananchik kanqa, chaymantapas tukuytachá ruwasun yanapaykunapaq. Bibliapa nisqankunata mana chaylla kasukuptinpas, ama amiruspayá Jehova Dios hina hinalla yanapaykusun. Amayá nisunchu “rimapayasqay hawamantaqa imaynapas kakuchun” nispaqa, aswanqa tukuy imata ruwaspayá hinalla yanapaykusun (1 Juan 3:18). Yaqapaschá bibliapa nisqanta kasukunanpaqqa tukuyta ruwananchik kanqa (qaway 1 Tesalonicenses 5:14).

7. Jehova Dios hina, ¿iñiqmasinchikkunapa imayna kasqantam qawananchik?

⁷ Jehova Diosqa manam Lotpa pantasqantawan mana kasukusqantachu qawarqa, aswanqa allin sunquyuq kasqantam. Chaymi watakuna pasayta Jehova Dios yuyaychaptin apostol Pedropas qillqarqa Lotqa allin runa kasqanmanta. Anchatamá kusikunchik Jehova Dios pantasqallanchikta qawananmantaqa allin ruwasqallanchikta qawasqanwan (Sal. 130:3). Payta qatipakuspayá ñuqanchikpas iñiqmasinchikkunapa allin ruwasqankunata qawasunchik. Chayta ruwaspaqa, mana amispachá hinalla yanapasun iñiqmasinchikkunata. Chayta ruwaptinchikqa paykunapas yanapaykunanchiktachá munanqaku.

LLAKIPAYARIKUQYÁ KASUN

8. ¿Imam yanapawasun llakipayarikuq kanapaq?

⁸ Jobpas llumpa-llumpay sasachakuypim tarikurqa, ichaqa manam Lot hina mana allinta tantiakusqanraykuchu. Yachasqanchikman hinapas Jobpaqa tukuy imanmi chinkarurqa, kikinpas millakuypaq unquywanmi ñakarillarqa. Aswan llakikunapaqraqchá karqa llapallan churinpa wañukusqanqa. Chaymantapas, kimsa llaqtamasinkunam kuyakuywan yanapaykunankumantaqa, astawan llakirachirqaku. ¿Imaynanpitaq mana llakipayarirqakuchu? Paykunaqa manam allintachu yacharqaku Job imanasqa chayna tarikusqanta. Chayraykum yanqakuna rimayta qallaykuspa nanay siminkuwan tukuyta nirqaku. Ñuqanchiktapas, ¿imam yanapawasun Jobpa llaqtamasinkuna hina mana kanapaq? Riqsikunanchikmi sasachakuypi tarikuq iñiqmasinchikpa imayna kasqantaqa Jehova Dioslla allin yachasqanta. Chaymantapas, sumaqtam uyariykunanchik willawasqanchikta. Hinaspa sasachakuyninpipas kachkachwan hinam kananchik chay iñiqmasinchikwan. Chayta ruwaspallam atisun sunqumanta yanapaykuyta.

9. ¿Llakipayakuq kaspaqa imatam mana ruwananchikchu, hinaspa imanasqa?

⁹ Llakipayarikuq kaspaqa, manam pimanpas willakachakusunchu iñiqmasinchikkunapa sasachakuyninmantaqa. Pipas willakachakuqqa iñiqmasinchikkunatam chiqninachin, manataqmi huk sunqulla kanankupaqqa yanapanchu (Prov. 20:19; Rom. 14:19). Pipapas sasachakuyninmanta willakachakuspaqa manam kuyakuqchu nitaqmi llakipayakuqchu kanchik, aswanqa sasachakuypi tarikuq iñiqmasinchiktam astawanraq sasachanchik (Prov. 12:18; Efes. 4:31, 32). Chaymi aswan allin kanman, iñiqmasinchikpa allin ruwasqanta qawaspa sasachakuypi tarikuptin yanapaykunapaq tantiayninchik.

10. Job 6:2, 3 nisqanmanta, ¿imatam yacharunchik?

¹⁰ (Qaway Job 6:2, 3). Jobpas llumpay sasachakuypi kasqanraykum hawanpi-ukunpiña utaq hapisqantaña rimayta qallaykurqa. Jobqa rimasqankuna mana allin kasqanmanta musyakuruspanmi, chaypunilla wanakurqa (Job 42:6). Ichapas Job hina sasachakuypi tarikuqkunaqa hawanpi-ukunpi rimanqaku. Chayna kaptinqa, ¿piñakurusunchu? Piñakuruspa imapas ninanchikmantaqa, kuyapayarisunyá. Jehova Diosqariki manam sasachakuykunapi kanapaqchu unanchawarqanchik. Chaynaqa, Jehova Diosta kuyaq runapas sasachakuypi kasqanraykum hawanpi-ukunpi rimayta qallaykunman. Jehova Diosmanta utaq ñuqanchikmanta mana allinkunata rimayta qallaykuptinqa, amayá nanay siminchikwanqa imatapas nirusunchu (Prov. 19:11).

11. ¿Imaynatam punta apaqkunaqa Eliuta qatipakunmanku huk kaqnin iñiqmasinchikpa pantasqanta qawachispanku?

¹¹ Wakinpiqa, llumpay sasachakuypi tarikuq iñiqmasinchikta yanapaspaqa rimapayananchikmi kanqa pantasqanmanta (Gal. 6:1). Sasachakuypi tarikuq iñiqmasinchikta punta apaqkuna yanapaspankuqa, ¿imaynatam pantaypi kasqanta qawachinmanku? Eliutam qatipakunanku, payqa Jobta llakipayarispam allinta uyariykurqa (Job 33:6, 7). Jobta manaraq pantaypi kasqanta qawachichkaspam, Eliuqa nisqankunata sumaqta uyariykurqa. Chayta qatipakuspam punta apaqkunapas sasachakuypi tarikuq kaqta allinta uyariykunanku, hinaspa kuyapayarinanku. Kayta ruwaptinkuqa, bibliawan tukuy ima nisqankupas sunqunmanmi chayanqa.

SUMAQ SIMINCHIKWANYÁ SUNQUNKUTA TIYAYKACHISUN

12. Qusanwan iskaynin wawan wañuruptin, ¿imaynam Noemiy tarikurqa?

¹² Noemiyqa Jehova Diosman sunqum karqa. Qusanwan iskaynin wawan wañuruptinmi ichaqa Mara ninankutaña munarqa. Mara ninanqa “piñasqa” ninanmi (Rut 1:3, 5, 20 qaway uray patanpi willakuyta, 21). Noemiypa llumchuynin Rutqa, tukuy ima sasachakuyninpim paywan kuska karqa. Manam yanapayllachu yanaparqaqa, aswanqa kuyakuywanmi sunqunta tiyaykachinanpaq nirqa: ‘Maymi risqaykimanmi ñuqapas risaq, maymi yachasqaykipim yachasaq, llaqtaykim kanqa llaqtay, Diosnikim kanqa Diosniy. Maypim wañukusqaykipim ñuqapas wañusaq, chaypitaqmi pampakusaqpas’, nispa. Chaynata nispam kallpanchaykurqa (Rut 1:16, 17).

13. ¿Imaynanpitaq yanapaykunanchik iñiqmasinchikpa qusan utaq warmin wañukuptin?

¹³ Iñiqmasinchikpa qusan utaq warmin wañukuptinqa, yanapaykunanchikmi. Casarasqa iñiqmasinchikkunaqa iskay sachakuna hinam kanku. Sachakunapa sapinqa watakuna pasasqanman hinam arwinakurun. Huk kaqninta sapinmanta hurquruptinkuqa yaqapaschá hukninpa sapinta tipiparuptin qilluyarunqa. Yaqa chaynam, casarasqa iñiqmasinchikpa qusan utaq warmin wañukuptinpas qipaq iñiqmasinchikqa llumpay llakisqa tarikun. Paula b iñiqmasinchikmi willakun: “Qusay wañukuptinmi hukmanyasqa hinaspa mana piniyuq hina tarikurqani. Unay watakunaña kuska kaq masiymi wañukurqa, qusaywanqa tukuymantam rimaq kaniku. Llakisqa hinaspa kusisqa kaptiypas ñuqawan kuskam karqa. Waqaptiypas waqaysiqniymi karqa. Chaymi wañukuptinqa llumpa-llumpayta llakikurqani”, nispa.

14, 15. ¿Imaynatam yanapachwan wañukuqpa qusanta utaq warminta?

¹⁴ ¿Imaynatam yanapachwan wañukuqpa qusanta utaq warminta? Llakipa qatirusqan iñiqmasinchiktaqa yaqapaschá mana ima niytapas atisunchu, chayna kaptinpas paywanmi puntata rimananchik. Paulam nin: “Wañuyqa ancha-anchatam runakunata llakichin. Aswan llakisqaraqmi tarikunki kuyasqayki kaqkuna mana imallatapas niykusuptikiqa”, nispa. Manachá llakipa qatirusqan iñiqmasinchikqa tukuy ima ninanchiktaraqchu munanqa. Hina Paulam nin: “Ancha-ancha allinmi ñuqapaqqa karqa kayna niykuwayninku ‘ñuqapas anchatam llakikuni kay pasasusqaykiwanqa’”, nispa.

¹⁵ Williampas ninmi: “Anchatam kusichiwan hukkuna warmichaymanta allin kaqkunata nisqankuqa. Chaywanmi qawani ancha kuyasqankuta hinaspa llakikusqankuta. Kay ruwasqankum ñuqataqa anchata kallpanchawan, hinaspapas sunquytam tiyaykachin. Ancha-anchatam warmichaytaqa kuyarqani, paymi ñuqapaqqa karqa ancha-ancha kuyasqay”, nispa. Biancapas willakunmi: “Ñuqawan kuska mañakusqanku hinaspa bibliapa nisqankunata qawachiwasqankum anchata kusichiwan. Anchatam yanapawan suma-sumaqta qusaymanta rimasqanku, hinaspa ñuqapas paymanta willaptiy uyariwasqanku”, nispa.

16. (1) ¿Imatam ruwananchik llakipa qatirusqan iñiqmasinchikkunapaq? (2) Santiago 1:27 nisqanman hinaqa, ¿imatam mana qunqananchikchu?

¹⁶ Rutqa Noemiytam mana saqirqachu mayman riptinpas, chaynam ñuqanchikpas warmin utaq qusan wañukuptin sapallan qipaq iñiqmasinchikta yanapaykunanchik. Kaqllamantam Paula nin: “Qusaypa wañukusqan qipamanmi iñiqmasinchikkuna anchata yanapawarqaku. Ñuqaqa killakuna hinaspa watakuna pasaptinpas hinallam hukmanyasqa tarikurqani. Chayraykum, llakipi tarikuqta yanapaykuyninchikqa ancha allin, paykunaqa hukmanyasqam tarikunqaku achka killakuna utaq achka watakuna”, nispa. Qawasqanchikman hinapas runakunaqa manam chaynallachu kanku, wakinqa unaymi hukmanyasqa kanku, wakinñataqmi mana. Wakinqa anchatam ñakarillanku qusanwan utaq warminwan imapas ruwasqankuta yuyarispa. Paykunata yanapaykunanchikpaq Jehova Diospa niwasqanchiktaqa amayá qunqasunchu (qaway Santiago 1:27).

17. ¿Imaynanpitaq yanapaykunanchik qusanpa utaq warminpa saqisqan iñiqmasinchikta?

¹⁷ Iñiqmasinchikkunaqa ancha llakisqataqmi tarikunku qusan utaq warmin saqiruptin. Joyce iñiqmasinchikmi willakun: “Qusaymi ñuqamanta papelwan rakikuspa huk warmiwan ripukurqa, chayqa ancha-anchatam hukmanyarachiwarqa. Sichu qusay wañukunman karqa imapipas utaq imawanpas hinaptinqa manachá kikinmanta saqiwasqantachu niyman karqa. Ichaqa ñuqamanta rakikurusqanmi llumpa-llumpayta nanawarqa. Chayraykum mana kuyasqa hinaña tarikurqani”, nispa.

18. ¿Imaynatam yanapaykuchwan sapallanña kaq iñiqmasinchikkunata?

¹⁸ Sapallanña kaq iñiqmasinchikkunaqa anchatam munanku pipas yanapaykunanta (Prov. 17:17). Paykunata kuyaspanchikqa, ¿imaynatam yanapaykuchwan? Imachallatapas paykunapaq ruwaykuspam. Ichapas nichwan kuska mikurunapaq, maytapas puririkuq rinapaq, kuska Diosmanta willakuq rinapaq. Qayaykuchwantaqmi ayllunchikwan kuska Diosta yupaychanapaq. Chayta ruwaspaqa, Jehova Diostam kusichisun, payqariki chayna sasachakuypi kaqkunatam waqaychachkan (Sal. 34:18; 68:5).

19. 1 Pedro 3:8 nisqanman hinaqa, ¿imatam ruwananchik iñiqmasinchikkunapaq?

¹⁹ Manapas unaymantam, kay allpa pachamanta llapallan mana allinkunata Jehova Diosqa chinkachinqaña. Mayna-mayna kusikuyraq kanqa ñakariykuna qunqasqaña kaptin, hinaspa pipas chaykunata manaña yuyariptin (Is. 65:16, 17). Chaykunata Jehova Dios ruwanankamayá, hinalla iñiqmasintin yanapanakusun hinaspa kuyanakusun (qaway 1 Pedro 3:8).