INTERNETPI QILLQAKUNA Watchtower
INTERNETPI QILLQAKUNA
Watchtower
Quechua (Ayacucho)
Á
  • Á
  • á
  • É
  • é
  • Í
  • í
  • Ó
  • ó
  • Ú
  • ú
  • Ñ
  • ñ
  • BIBLIA
  • QILLQAKUNA
  • HUÑUNAKUYKUNA
  • kr 19 kaq yachachikuy 228-235 paginakuna
  • Diostam hatunchan yupaychanapaq wasikuna ruwasqanchikqa

Kaypaqa manam videon kanraqchu

Pampachaykullawayku, kaqmanta ñitiy videota qawanaykipaq.

  • Diostam hatunchan yupaychanapaq wasikuna ruwasqanchikqa
  • Jesucristoqa kamachimuchkanñam
  • Yachachikuykuna
  • Kaywan tupaq yachachikuy
  • Huñunakunanchik wasikuna ruwaymanta
  • Dios yupaychana wasikunata mana ancha qullqiyuq nacionkunapi ruwasqankumanta
  • Kikinkumantam yanapakunku
  • Huñunakunanchik wasiqa Jehova Diosta yupaychanapaqmi
    Jehova Diospa Gobiernomanta Willakuq—2015
  • ¿Imanasqam hinaspa imaynatam Salonkunata ruraniku?
    ¿Pikunataq Jehová Diospa munayninta kay tiempopi rurachkan?
  • Huñunakunapaq Salonkuna rurayqa: Jehová Diospaq sumaq llamkaymi
    Diospaq Llamkayninchik—2006
Jesucristoqa kamachimuchkanñam
kr 19 kaq yachachikuy 228-235 paginakuna

19 KAQ YACHACHIKUY

Diostam hatunchan yupaychanapaq wasikuna ruwasqanchikqa

¿IMAMANTAM YACHASUN?

Diosta yupaychanapaq wasikunata enteron pachapi ruwasqanchikkuna payta hatunchasqanmantam

1, 2. (1) ¿Imatam Jehova Dios serviqkunaqa kusikuyllawanña ruwanku? (2) ¿Imatam Jehova Diosqa allinpaq qawan?

JEHOVA DIOSTA serviq runakunaqa kusikuyllawanñam payta yupaychanapaq sumaq wasikunata ruwanku. Ñawpa tiempopi Israel casta runakunapas kusikuyllawanñam Diosta yupaychanapaq carpa ruwaypi yanapakurqaku, hinaspam kapuqninkutapas chaypaq qurqaku (Ex. 35:30-35; 36:1, 4-7).

2 Manamá yupaychananchik wasi imakunawan ruwasqa kasqanchu Jehova Diostaqa hatunchan (Mat. 23:16, 17). Astawanqa tukuy sunqunchikwan hinaspa tukuy kallpanchikwan yupaychasqanchikmi, chaytam Jehova Diosqa allinpaq qawan (Ex. 35:21; Mar. 12:41-44; 1 Tim. 6:17-19). ¿Imanasqa? Ñawpa tiempopi payta yupaychanapaq carpaqa hinaspa templopas manam unaypaqchu karqa, chaykunaqa purmarurqakum. Ichaqa chaykuna chinkaruptinpas Jehova Diosqa manam qunqanchu kapuqninkuta quspa tukuy sunqunkuwan chay carpatawan templota ruwasqankutaqa (leey 1 Corintios 15:58; Hebreos 6:10).

3. ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasunchik?

3 Kay tiempopipas tukuy sunqunchikwanmi Diosta yupaychanapaq wasikuna ruwaypiqa yanapakunchik. chay ruwasqanchikkunaqa manam yanqapaqchu Jehova Diosmi bendeciwachkanchik (Sal. 127:1). Kay yachachikuypim yachasunchik imakuna ruwasqanchikmanta hinaspa chay ruwasqanchikkuna Jehova Diosta imayna hatunchasqanmantapas. Yachasuntaqmi chay ruwaykunapi yanapakuq iñiqmasinchikkunapa willakusqankumantapas.

Huñunakunanchik wasikuna ruwaymanta

4. (1) ¿Imanasqam huñunakuna wasikunata astawanraq necesitanchik? (2) ¿Imanasqataq wakin nacionkunamantaqa huk betel wasillaña cuentallikun? (Qaway 230 paginapi “Betel wasikuna ruwasqankumanta hinaspa ima pasasqanmanta” niq yachachikuyta.)

4 Jehova Diosqa huñunakuspa yupaychananchiktam munan (Heb. 10:25). Huñunakuyninchikkunaqa tukuy sunqunchikwan Diosmanta willakunapaqmi astawan kallpanchawanchik. Jehova Diosmi kay tukupay tiempokunapiqa chayta ruwanapaq astawan yanapawachkanchik, chayraykum sapa wata wara-waranqantin runakuna Jehova Diospa llaqtanman yaykumuchkanku (Is. 60:22). Chaymi Diospi iñiqkuna mirasqankurayku achka qillqakunata ruwanapaq betel wasikunata necesitanchik, hinaspa huñunakuna wasikunatapas.

5. ¿Imanasqataq huñunakuna wasita sutichanchik ‘Diospa kamachimunanmanta yachanapaq huñunakuna wasi’ nispa? (Qawaytaq “Achkiriwaqninchik musuq iglesia” niq yachachikuytapas).

5 Iñiqmasinchikkunaqa ñawpa watakunamantaraqmi huñunakunankupaq wasi ruwayta munarqaku, yaqachusmi Virginia llaqtapi (Estados Unidos) 1890 watapi ruwarqaku punta kaq huñunakunanchik wasitaqa. 1930 watapaqqa achka huñunakuna wasikunatañam ruwarurqaku hinaspa allichana kaqkunatapas allicharurqaku. 1935 watapiñataqmi Hawái llaqtaman iñiqmasinchik Rutherford watukuq rirqa, chaypim betel wasita hinaspa huñunakuna wasita ruwachkarqaku hinaptinmi huk iñiqmasinchik tapurqa huñunakunanchik wasita ima sutiwan sutichanankumanta, chaymi iñiqmasinchik Rutherforqa nirqa: “Allinchusmi kanman ‘Dios imayna kamachimunanmanta yachanapaq huñunakuna wasi’ (Salón del Reino) nisqa sutiwan sutichayqa, Dios imayna kamachimunanmanta chaypi yachasqanchikraykum chay sutiqa allin kanman”, nispa (Mat. 24:14). Chaymanta pasaq watakunallamanmi huñunakunanchik wasikunaqa enteron allpa pachapi chay sutiwan riqsisqa kachkan.

1890 kaq watapim iñiqmasinchikkuna achkiriwaqninchik musuq iglesiapa ñawpaqninpi kachkanku

Iñiqmasinchikkunam achkiriwaqninchik musuq iglesiapa ñawpaqninpi kachkanku

ACHKIRIWAQNINCHIK MUSUQ IGLESIA

VIRGINIA llaqtapim bautista religionniyuq huk iglesiamanta achka runakuna 1889 watapaq biblia estudiayta qallaykuspanku iñiqmasinchikkunaña karqaku, hinaspam chay religionmanta rakikuruspanku sapaqña huñunakuqku. Qallariyninpim ichaqa mayqanninkupas puntata chayasqankuman hina chay iglesiallapi huñunakuqku. 1890 watapaqqa iñiqmasinchikkunam kikinkupa huñunakunanku wasitaña ruwarurqaku (Mount Lookout, Estados Unidos).

Punta ruwasqanku huñunakunanchik wasikunamanta huk kaqninmi chay wasiqa karqa. Chay wasitam suticharqaku “achkiriwaqninchik musuq iglesia” nispa, chaynataqa suticharqaku achkiypipas kachkanmanku hina Diospa yachachikuyninkunamanta allinta entiendesqankuraykum. Chay wasipiqa yaqa 1920 watakamam huñunakurqaku. Chaypim Alexander H. Macmillan hinaspa llaqtan-llaqtan watukuq huk iñiqmasinchikkunapas yachachirqaku, chaypitaqmi “Foto-Drama de la Creación”, nisqatapas qawarqaku.

6, 7. ¿Imanasqam allinpaq karqa Dios yupaychana wasita pisi tiempollapi ruwanankupaq tanteasqankuqa?

6 Huñunakunanchik wasikunam 1970 watamanta 1980 watakama manaña haypakurqachu. Chayta qawaspankum Estados Unidospi kaq iñiqmasinchikkunaqa allinta, sumaqta hinaspa pisi tiempollapi huñunakunanchik wasikuna ruwayta yacharurqaku. Chaynata ruwasqankuwanmi 1983 watapaqqa Estados Unidos hinaspa Canadá nacionpi ruwarqaku yaqa 200 huñunakunanchik wasikunataña. Chayna wasikunata astawanraq ruwanankupaqmi iñiqmasinchikkunataqa kallpancharqaku llaqtanku lawpi huñunakuna wasikunata ruwaptinku cuentallikuqkuna kananpaq. Chayna ruwasqankuqa ancha allinmi karqa, chaymi enteron pachapi Diospa llaqtanpi punta apaqkuna 1986 watapi tantearqaku wakin nacionkunapipas chaynata ruwanankupaq. 1987 watapaqñataqmi Estados Unidospi 60 llaqtakunapi huñunakunanchik wasikuna ruwaypi cuentallikuqkuna karqa.a 1992 watapaqqa karqataqmi huñunakuna wasikuna ruwaypi cuentallikuqkunaqa Alemania, Argentina, Australia, Brasil, España, Francia, Italia, Japón, México, Noruega, Sudáfrica hinaspa Suecia nacionkunapipas. Chayna kallpanchakuspa Diosta yupaychanapaq wasikuna ruwaq iñiqmasinchikkunataqa agradecekuspam kallpanchana, paykunapas Diosta hatunchanapaqmi tukuy chaykunata ruwanku.

7 Huñunakuna wasikunata pisi tiempollapi ruwasqanchikmantaqa sapaq runakunapas allintam rimanku. Martos llaqtapi huñunakuna wasi ruwasqankumantam España nacionpi huk periodicopi nirqa: “¿Imaynataq kaynaña mana allin tiempopi kachkaptinchikpas achka llaqtakunamanta kaq runakuna Martos llaqtakama rinku mana imallapaq llamkaq, hinaspa pisi tiempollapi sumaq wasita ruwanankupaq?”, nispa. Chay huñunakuna wasi ruwaypi yanapakuq iñiqmasinchikmi nirqa: “Chay ruwaytaqa atiniku Jehova Dios yachachiwasqankuraykum”, nispa.

BETEL WASIKUNA RUWASQANKUMANTA HINASPA IMA PASASQANMANTA

1927 kaq watapim Brooklyn llaqtapi runakuna qillqanchikkunata ruwanapaq wasita ruwachkanku

1927 watapim qillqanchikkuna ruwanapaq punta kaq wasita Brooklyn llaqtapi ruwachkanku

JEHOVA DIOSMANTA enteron pachapi astawan willakusqanchikman hinam iñiqmasinchikkunaqa huk law nacionkunapipas betel wasikuna ruwayta qallaykurqaku. Punta kaq betel wasitam Gran Bretaña nacionpi 1900 watapi ruwarqaku, chaymantañataq Alemania nacionpi 1903 watapi, qatiqninmanñataq Australia nacionpi 1904 watapi. Chayna enteron allpa pachapi willakusqanchikraykum achka qillqakunatapas necesitarqanchik, chaymi qillqakuna ruwanapaq wasikunatapas ruwana karqa. Chay huk kaqnin wasitam 1927 watapi qanchis altosniyuqta Brooklyn llaqtapi ruwarqaku (Nueva York, Estados Unidos). 2013 watapaqqa bibliakunata hinaspa huk qillqanchikkunatam 15 betel wasikunapiña ruwachkarqaku.

Papua Nueva Guinea nacionpi betel wasi

Papúa Nueva Guinea nacionpi 2010 watapi qispichisqa betel wasi

Yaqa 1975 watamanta 1990 watakamam 60 nacionkunapi betel wasikunata ruwarqaku, chaymantapas 30 betel wasikunatam hatunyachirqaku. Ichaqa pasaq watakunallapim wakin nacionkunapi betel wasikunata wichqarunku. ¿Imanasqa? 2013 watapaq Anuario de los testigos de Jehová nisqa qillqapim willakun: “Qillqanchikkuna ruwanapaq hinaspa huk ruwaykunapaq musuq maquinakuna kasqanraykum chay ruwaypi llamkaq achka iñiqmasinchikkunaqa hatun betel wasikunamanta lluqsirqaku, hinaptinmi taksa betel wasikunapi llamkaqkunamanta wakinta chay hatun betel wasipiña kanankupaq nirqaku. Kunanqa wakin nacionkunamantam huk betel wasillaña cuentallikun, chaypim unay wataña Diosta serviq iñiqmasinchikkuna yanapakuchkanku”.

Dios yupaychana wasikunata mana ancha qullqiyuq nacionkunapi ruwasqankumanta

8. ¿Imata ruwanankupaqmi enteron pachapi Diospa llaqtanpi punta apaqkuna 1999 watapi tantearurqaku, hinaspa imanasqa?

8 Yaqa 2000 watapaqqa mana ancha qullqiyuq nacionkunamanta kaq achkallaña runakunam Jehova Diospa llaqtanman yaykurqaku. Chay nacionkunapi iñiqmasinchikkunam huñunakunankupaq wasikuna ruwaypi kallpanchakurqaku, ichaqa huk religionkunapa iglesianku hina mana sumaq kasqanraykum iñiqmasinchikkunata asipayaqku hinaspa kamiqku. Chaymi enteron pachapi Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa 1999 watapi tantearurqaku, chay nacionkunapi kuyayllapaq huñunakunanchik wasikunata ruwanankupaq. Chaypaqqa achka qullqiyuq nacionkunapi iñiqmasinchikkunapa qusqankuwanmi ruwarqaku (leey 2 Corintios 8:13-15). Chaymantapas huk law nacionkunamantam iñiqmasinchikkuna rirqaku huñunakuna wasikunata ruwaypi yanapakunankupaq.

9. (1) ¿Imataq mana ruway atinapaq hina karqa? (2) ¿Hayka wasikuna ruwaytam Diospa yanapayninwan atirunchik?

9 Qallariypiqa mana ruway atinapaq hinam karqa, 2001 watapaqmi 88 nacionkunapi 18.300 huñunakunapaq wasikuna necesitakurqa. Ichaqa Jehova Dios hinaspa kamachiwaqninchik Jesucristo yanapawasqanchikraykum mana ruway atinapaq hina kaptinpas ruwarqanchik (Mat. 19:26). 1999 watamanta 2013 watakamaqa 26.849 huñunakuna wasikunatañam ruwarurqaku.b Ichaqa Jehova Diosmanta willakusqanchikta hinalla pay bendecisqanraykum achka runakunaraq llaqtanman yaykumuchkanku, chaymi 2013 watapaqqa mana ancha qullqiyuq nacionkunapi 6.500 huñunakuna wasikunaraq necesitakurqa, ichaqa watan-watan astawanraq achkayasqanchikraykum huñunakunanchik achka wasikunataraq necesitanchik.

Mana ancha qullqiyuq nacionpim huñunakuna wasita ruwachkanku

Mana ancha qullqiyuq nacionkunapi huñunakunanchik wasikuna ruwayqa wakinpim sasaniraq

10-12. ¿Imaynatam huñunakunanchik musuq wasikunaqa Jehova Diosta hatunchan?

10 Huñunakunanchik musuq wasikuna ruwayqa Jehova Diostam hatunchan. Chaymanta rimaspam Zimbabue nacionpi betel wasipi iñiqmasinchikkuna nirqaku: “Huñunakunanchik musuq wasi qispiruptinqa huk killallapim huntarun, chaymi huktaña ruwana”, nispa. Chaynapunim, sichum huñunakunanchik wasikuna mana sumaq kaptinqa manam ñuqanchikwan huñunakuytaqa munankuchu, musuq wasi qispiruptinmi ichaqa achka runakuna Diospa llaqtanman yaykuyta munanku. Manamá chay wasikuna kuyayllapaq kasqanraykuchu Diosmanqa asuykunku, aswanqa chay wasi ruwaqkunapa kuyanakusqankuta qawasqankuraykum.

11 Indonesia. Huk runam huñunakunanchik wasi ruwasqankuta qawaspan yacharurqa chaypi llamkaqkunaqa mana imallapaq yanapakusqankuta, hinaspam nirqa: “Manam haykallapipas qamkuna hina llamkaqkunataqa qawarqanichu, sapakamam mana imallapaq tukuy sunquykichikwan hinaspa kusisqallaña llamkankichik, manachusmi ima religionpas qamkuna hinaqa kanchu”, nispa.

12 Ucrania. Huk warmim huñunakunanchik wasi ruwasqankupa waqtanta sapa punchaw pasaq, hinaspam musyarurqa chaypi llamkaqkunaqa Jehova Diospa testigonkuna kasqankuta hinaspa huñunakunanku wasi ruwasqankuta, paymi iñiqmasinchikkunata nirqa: “Ñañaypas testigom, chaymi yachani imakuna ruwasqaykichikmanta. Kay huñunakuna wasi ruwasqaykichikta qawaspaymi ñuqapas iñiqmasikichik kayta munani. Kuyanakuspa llamkasqaykichikta qawasqaymi kallpanchawan”, nispa. Tiempo pasasqanman hinam biblia estudiayta qallaykurqa hinaspam 2010 watapi bautizakururqa.

13, 14. (1) ¿Ima nirqakutaq huñunakunanchik wasi ruwasqankuta qawaqkuna, imatam chay yachachiwanchik? (2) ¿Imakunata ruwaspam yanapakuwaq huñunakunanchik wasi Jehova Diosta hatunchananpaq?

13 Argentina. Huñunakunanchik wasi ruwaypi encargakuq iñiqmasinchikmanmi huk runa warmintin asuykuspa nirqaku: “Kay wasi ruwasqaykichiktam qawachkaniku, kaypim Diosmanta yachayta munaniku. ¿Imatam ruwaymanku huñunakuynikichikkunaman hamunaykupaq?”, nispa. Hinaptinmi iñiqmasinchikkuna nirqaku Diosmanta yachachinankupaq, paykunañataqmi nirqaku: “Allinmi kanman, ichaqa warmachaykupiwanmi manam sapallaykuqa”, nispa. Chayllam iñiqmasinchikkunaqa Diosmanta yachachiyta qallaykurqaku.

14 Manapaschá huñunakusqayki wasi ruwaypiqa yanapakurqankichu, chayna kaptinpas chay huñunakuna wasi Diospa sutinta hatunchananpaq yanapakuytaqa atiwaqmi. Chaypaqqa Diosmanta yachachisqayki runakunata hinaspa wasin-wasin willakusqaykipi uyarisuqnikikunamanmi tukuy sunquykiwan willawaq huñunakuykunaman hamunankupaq. Yanapakuwaqtaqmi chay wasi limpiaypi hinaspa allichaypipas. Chaymantapas huñunakusqayki wasipi gastokunapaq hinaspa huk law llaqtakunapipas huñunakunanchik wasikunata ruwanankupaqmi qullqikiwan yanapakuwaq (leey 1 Corintios 16:2). Kaykunata ruwaspam Jehova Diosta hatunchanchik.

Kikinkumantam yanapakunku

15-17. (1) ¿Pikunataq astawan yanapakunku Dios yupaychana wasikuna ruwaypi? (2) ¿Imatam yachanchik huk law nacionkunaman rispa casarasqa iñiqmasinchikkunapa yanapakusqankumanta?

15 Huñunakunanchik wasikunata, hatun huñunakuy ruwanapaq localkunata hinaspa betel wasikunata ruwaypiqa maymi ruwasqanku llaqtapi iñiqmasinchikkunam astawanqa yanapakunku. Ichaqa wakinpim huk law nacionkunamanta wasi ruway yachaq iñiqmasinchikkuna hamuspa yanapanku. Wakinkum kikinkumanta tanteakunku Dios yupaychana wasi ruwaypi huk law nacionkunapi achka semanakuna yanapakunankupaq, wakinñataqmi achka watakuna yanapakunankupaq.

Timo hinaspa Lina

Timo hinaspa Lina (Qaway 16 kaq parrafota)

16 Dios yupaychana wasikuna ruwaypi yanapakunapaq huk law nacionkunaman riyqa sasam ichaqa kusikunapaqmi. Timo hinaspa Lina sutiyuq iñiqmasinchikkunam 25 wataña casarasqa kanku, paykunam karu-karu nacionkunaman rirqaku Dios yupaychana wasikuna ruwaypi yanapakunankupaq. Timom willakun: “Pasaq kimsa chunka watakunapim huk law-huk law nacionkunaman kachawaqku”, nispa. Linapas willakunmi: “10 nacionkunapim yanapakurqaniku, sasam karqa mikunankuwan, rimayninkuwan, chaypi runakunawan costumbrayqa”, nispa.c Nintaqmi: “Sasa kaptinpas manam yanqapaqchu kallpanchakusqaykuqa karqa, iñiqmasinchikkunapa hinaspa Jehova Diospa kuyawasqankutam qawarqaniku, qawarqanikutaqmi Marcos 10:29, 30 nisqanman hina Jesuspa prometesqanqa mana yanqa kasqantapas. Pacha-pachaknintinmi turiykunapas, ñañaykunapas mamaykunapas Diospa llaqtanpiqa kan”, nispa. Timopas ninmi: “Anchatam kusikuniku imapas ruway yachasqaykuta Diosmanta willakunaykupaq servichikusqaykumantaqa”, nispa.

17 Darren hinaspa Sarah sutiyuq iñiqmasinchikkunapas enteron allpa pachapim achka nacionkunapi Dios yupaychana wasikuna ruwaypi yanapakurqaku, paykunaqa achka bendicionkuna chaskisqankumantam willakunku. Darrenmi nin: “Sasachakuykuna kaptinpas kusikunim huk law nacionkunamanta kaq iñiqmasinchikkunawan kuska llamkasqaymanta. Qawarqanitaqmi maymantaña kaptinchikpas Jehova Dios kuyasqanchikqa huk sunqulla kanapaq yanapawasqanchikta”, nispa. Sarahpas ninmi: “Huk law nacionpi iñiqmasinchikkuna ima sasachakuypi tarikuspankupas tukuy sunqunkuwanmi Diosta yupaychanku, chaymi kallpanchawan ñuqapas hinalla tukuy sunquywan Diosta servinaypaq”, nispa.

18. ¿Imaynatam Salmo 110: 1-3 nisqanpi willakuyqa cumplikuchkan?

18 Kamachiwaqninchik Jesucristoman sayapakuqkunaqa ima sasachakuypi tarikuspankupas kikinkumantam yanapakunku Dios hatunchasqa kananpaq tukuy ima ruwaykunapi, chayna kananmantam ñawpa Israel nacionpi kamachiq Davidpas willakurqaña (leey Salmo 110:1-3). Dios hatunchasqa kananpaq tukuy ima ruwaypi yanapakuqkunaqa Davidpa nisqanman hinam ruwachkanku (1 Cor. 3:9). Chaymi enteron allpa pachapi achka betel wasikuna, hatun huñunakuy ruwanapaq pacha-pachaknintin localkuna hinaspa wara-waranqantin huñunakunanchik wasikuna ruwasqanchik qawachiwanchik Jesucristoña kamachimusqanta. Mayna allinmá kamachiwaqninchik Jesucristomanta willakunapaq yanapakusqanchikqa hinaspa Jehova Diosta hatunchanapaq tukuy imakuna ruwasqanchikpas.

a Estados Unidos nacionpim 2013 watapaq, mana imallapaq yanapakuy munaq 230.000 masnin iñiqmasinchikkuna chay wasikuna ruwaypi yanapakurqaku. Chay nacionpim 75 huñunakuna musuq wasikunata ruwarqaku hinaspam 900 wasikunata allicharqaku

b Achka qullqiyuq nacionkunapi huñunakunanchik wasikuna ruwasqankutaqa manam kay willakuypiqa yupachkanchikchu, chaykunapiwanqa aswan achkaraqmi ruwasqankuqa kachkan.

c Huk law nacionkunaman rispa Dios yupaychana wasi ruwaypi yanapakuqkunaqa yaqa tukuy tiemponkuwanmi llamkanku, chaynata llamkaspankupas semana tukuyta utaq tarden lawtam chaypi kaq iñiqmasinchikkunawan Diosmanta willakuq lluqsinku.

¿Kamachimuchkanñachu Jesucristoqa?

  • ¿Imanasqam betel wasikunatawan huñunakuna wasikunata ruwanchik?

  • ¿Imaynatam yupaychana wasikuna ruwasqanchikqa Jehova Diosta hatunchan?

  • ¿Imaynatam yanapakuwaq Dios yupaychana wasikuna ruwaypi hinaspa allichaypi?

    Quechua (Ayacucho) Qillqakuna (2004-2025)
    Lluqsiy
    Yaykuy
    • Quechua (Ayacucho)
    • Compartir
    • Munasqaykiman hina kananpaq
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imaynata servichikunapaq
    • Waqaychasqa kanapaq
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Yaykuy
    Compartir