Guerra kaptinqa lliw runam ñakarinchik
“Iskay kaq hatun guerra utaq segunda guerra mundial qipatapas guerrakunaqa karqaraqmi. Ichaqa kay tiempopim astawanraq maypiñapas guerraqa kakuchkan. 2.000 millon runakunam guerrakunapa kasqan sitiokunapi yachasqankurayku mana allinchu kawsakunku”.
Chaynatam willakurqa 26 enero 2023 watapi Amina Mohammed sutiyuq warmi, payqa Naciones Unidas organizacionpi vicesecretaria generalmi.
Hawka kawsakusqanku llaqtakunapipas utaq nacionkunapipas guerraqa qunqayllamantam qallaykunman. Guerra kaptinqa huklaw nacionkunapi yachaq runakunapas manam allinchu kawsakunmanku. Guerra tukuruptinpas runakunaqa unay tiemporaqmi tukuy imawan ñakarinku. Imakunawan ñakarisqankum kaykuna:
Manam mikuy tarikunchu. Programa Mundial de Alimentos nisqa organizacionmi nin: “Guerra kaptinmi runakunaqa mikuymanta astawan ñakarinku. Guerrapa kasqan sitiopi yachaq runakunaqa mikuyta mana tarisqankuraykum yaqa lliw ñakarinku”, nispa.
Unqusqallankupim tarikunku. Wakin llaqtakunapiqa guerra karunanmantam runakunaqa manchakuyllawanña kanku, chaywan llumpay preocupasqa kaspankum mana allinchu tarikunku, chaymi unqunku estres nisqankuwan. Chaymantapas guerrapa kasqanpi yachaq wakin runataqa imapas pasarunmanmi chaymi mana sanoñachu kanmanku, yuyayninkupipas manam allinchu tarikunmanku. Sasatam doctorkunatapas tarinku hampichikunankupaq.
Wasinkuta saqispam ripukullanku. Alto Comisionado de las Naciones Unidas para los Refugiados organizacionpa nisqanman hinaqa, 2023 watapa septiembre killankamaqa enteron allpa pachapis 114 millon masnin runamasinchikkunaña wasinkuta saqispa huklawkunaman ripukullanku. Astawanqa ripukunku llaqtankupi guerra kasqanraykus.
Qullqinkupas manam haypanchu. Guerra kaptinqa tukuy imam preciollaña, manam qullqipas haypakunchu. ¿Imanasqa? Gobiernom militarkunapaq tukuy rikchaq arma rantiypi qullqita tukun, chaymi mana qullqi kanchu llaqta runa hampichikunanpaq nitaq educakunanpaqpas, chayraykum runakunaqa ñakarinku. Guerra tukuruptinpas yapamanta tukuy imata ruwanapaqmi wara-waranqantin qullqi necesitakun.
Allpapas, yakupas, wayrapas manam allinñachu. Guerra kaptinqa llaqta runapa allpantam, yakuntam tukuyta ruwarunku, hinaptinmi manaña allinchu. Chayraykum runakunaqa ñakarillanku. Guerra tukuruptinpas allpapas, yakupas, wayrapas qachallaña kasqanraykum runakunaqa watakuna pasasqanman hina tukuy imawan unquqllaña rikurirunku. Chaymantapas, allpa ukupi militarkunapa bomba pampasqankuta saruruspam runakunaqa llumpay heridasqa kanmanku utaq wañurunmankupas.
Yachamusqanchikman hinam guerra kaptinqa runakuna tukuy imawan ñakarillanku chaynallataq tukuy imapas preciollaña.