42 KAQ YACHACHIKUY
44 KAQ TAKI Nisyu llakisqapa mañakuynin
¿Imaynatam mañakuchwan Diosman astawan asuykunapaq?
“ Jehova Dioslláy, tukuy sunquywan qayakamullasqaytayá uyariykullaway” (SAL. 119:145).
¿IMAMANTAM YACHASUN?
Kay yachachikuypim yachasun ñawpaq tiempopi Diosta serviqkunapa mañakusqankumanta, chaykunapi yuyaymanaymi yanapawasun Diosta tukuy sunquwan mañakunapaq.
1, 2. (1) ¿Imanasqam Diosta mañakusqanchikqa hina kaqlla utaq ratulla kanman? (2) ¿Imaynatam yachanchik mañakuspanchik lliw nisqanchikkunata Dios allinta uyarisqanta?
¿CUENTATA qukurqanchikchu sapa punchaw Diosta mañakusqanchik hina kaqlla utaq ratolla kasqanta? Ichapas tukuy ima ruwayniyuq kasqanchikrayku llapallanchikta chayqa pasawanchik. Utaqchá pinqakusqanchikrayku imayna tarikusqanchikta mana lliwtachu willakunchik.
2 Bibliapa nisqanman hinaqa, Diosta mañakusqanchikqa manam suma-sumaqraqchu kanan. Payqa astawanqa kusikun humilde kaspa tukuy sunqumanta mañakuptinchikmi. Bibliapim nin: “Llampu sunquyuqkunatam qamqa uyariykunki”, nispan (Sal. 10:17). Arí, ñuqanchikmanta preocupakusqanraykum mañakuspanchik lliw nisqanchikkunata allinta uyariwanchik (Sal. 139:1-3).
3. ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasun?
3 Kay yachachikuypim yachasun ima piensasqanchikta hinaspa imayna tarikusqanchikta mana manchakuspa Jehova Diosman willakunamanta, tukuy sunquwan mañakunapaq imata ruwanamanta, ñawpaq tiempopi Diosta serviqkunapa mañakusqanku imayna yanapawananchikmanta hinaspa ima niytapas mana atispa imata ruwanamanta.
MANA MANCHAKUSPAYÁ MAÑAKUSUN
4. ¿Imatam yuyarinanchik mana manchakuspa Jehova Diosman lliwta willakunapaq? (Rimarimuytaq Salmos 119:145 nisqanmantapas).
4 Ima piensasqanchiktawan imayna tarikusqanchikta Jehova Diosman willakunapaqqa yuyarinanchikmi allinninchikta munaq amistadninchik kasqanta. Salmos 119 capitulota qillqaqpas tukuytam ruwarqa Diospa amistadnin kananpaq. Payqa tukuy ima sasachakuykunapim tarikurqa. Wakinkum paymanta llullakunata rimarqaku (Sal. 119:23, 69, 78). Chaymantapas pantasqankunawanmi hukman tarikurqa (Sal. 119:5). Chaywanpas mana manchakuspanmi imayna tarikusqanta lliwta Jehova Diosman willakurqa (leey Salmos 119:145).
5. ¿Pantaq kasqanchikraykuchu Diosta mañakuyta pinqakunanchik? Rimarimuy rikchanachiywan.
5 Pantaq kaspapas manam manchakunanchikchu Jehova Diosta mañakuytaqa. Hatun huchata ruwaqkunapas mañakunankutam Diosqa munan (Is. 55:6, 7). Piensarisun hatun llaqtapi kaspanchik maynin rinanchikta pantaruspa chinkarusqanchikpi. ¿Pinqakusqanchikraykuchu yanapaykuwananchikpaq chaypi yachaqta mana tapukuchwan? Manamá. Yaqa chaynam imapi pantaruspanchikpas utaq hatun huchata ruwaruspanchikpas mana manchakunanchikchu nitaq pinqakunanchikchu Jehova Diosta mañakuytaqa (Sal. 119:25, 176).
¿IMATAM RUWACHWAN TUKUY SUNQUWAN MAÑAKUNAPAQ?
6, 7. ¿Imapi yuyaymanaspam tukuy sunqumanta Diosta mañakuyta atisun? Rimarimuy Kristinmanta. (Qawaytaq willakuytapas).
6 Ima piensasqanchikta hinaspa imayna tarikusqanchikta confianzawan Jehova Diosman willakuspanchikqa astawanmi asuykusun. Qatiqninpiyá yachaykusun tukuy sunquwan payta mañakunapaq imakunata ruwanamanta.
7 Jehova Dios imayna sunquyuq kasqanpiyá yuyaymanasun.a Chaypi astawan yuyaymanaspaqa tukuy sunqumantam imamantapas willakusun (Sal. 145:8, 9, 18). Chaytam ruwarqa iñiqmasinchik Kristin. Paymi nin: “Taytay maqakuqllaña kasqanraykum ñuqapaqqa sasa karqa Jehova Diosta kuyakuq taytata hina qawaspay mañakuyqa. Piensarqanim pantaq kasqayrayku asuykamuwayta mana munasqanta. Ichaqa kuyakuq kasqanpi yuyaymanaspaymi mana manchakuspay mañakuni. Yachanim makiymanta pusawachkanmanpas hina hinaspa wichiykuptiy hatarichiwachkanmanpas hina kuyakuywan yanapawananta. Anchata kuyawasqanpi yuyaymanaspaymi llakisqa kasqaytapas hinaspa kusisqa kasqaytapas lliwta willakuni”, nispan.
8, 9. ¿Imanasqataq ancha allin Diosta manaraq mañakuchkaspa ima ninanchikpi piensariyqa? Rimarimuy Aliskamanta.
8 Manaraq mañakuchkaspayá piensarisun ima ninanchikpi. Ichapas kaykunata nikuchwan: “¿Imawantaq sasachakuchkani? ¿Pitataq mana pampachaykurqanichu? ¿Imapi Jehova Dios yanapawananpaqtaq mañakuyman?”, nispa (2 Rey. 19:15-19). Jesuspa yachachiwasqanchikman hinataqmi mañakuchwan Diospa sutin hatunchasqa kananpaq, kay pachata kamachimunanpaq hinaspa munasqan ruwasqa kananpaq (Mat. 6:9, 10).
9 Iñiqmasinchik Aliskam Diosta mañakuspan mana ima niytapas atirqachu qusanpa umanpi cancer kasqanta doctorkuna niykuptinku. Paymi nin: “Muspaypi hina tarikuspaymi Diosta mañakuspayqa mana ima niytapas atirqanichu”, nispan. Ima yanapasqanmantam nin: “Manaraq Diosta mañakuchkaspaymi imakunata ninaypiraq piensani. Chaymi mañakuspayqa mana kikillaypichu nitaq sasachakuyllaypichu piensani, aswanqa hawkalla tarikuspaymi huk asuntokunamantapas Diosmanqa willani”, nispan.
10. ¿Imanasqam unay mañakuyqa ancha allin? (Qawaytaq fotokunatapas).
10 Unaytayá mañakusun. Ratulla mañakuspa Diosman asuykuspapas unayta mañakuspam imayna tarikusqanchikmantaqa lliwta willakuyta atisun.b Aliskapa qusan Eliyam nin: “Punchawqa achka kutikamam Diostaqa mañakuni. Chaywanpas, unay mañakuspayqa astawan payman asuykusqaytam cuentata qukuni. Payqa manamá mañakuyta tukurunaytañachu suyachkan. Chaymi mana apurawllatañachu mañakuni”, nispan. Eliya hinam ñuqanchikpas tukuyta ruwachwan Diosta unay mañakunanchikpaq. Chaypaqqa allintam tantiananchik maypi hinaspa imay hora mañakunanchikpaq, chaynapi hukkunapi umanchik mana kananpaq. Mañakuchwantaqmi uyarikuqta rimaspapas.
Maypi hinaspa imay hora Diosta unay mañakunapaqyá tantiasun. (Qaway 10 parrafota).
DIOSTA SERVIQKUNAPA MAÑAKUSQANPIYÁ YUYAYMANASUN
11. ¿Imapaqmi yanapawasun ñawpaq tiempopi Diosta serviqkunapa mañakusqankupi yuyaymanayqa? (Qawaytaq “¿Paykuna hinachu tarikunchik?” niqtapas).
11 Ñawpaq tiempopi Diosta serviqkunapa tukuy sunqumanta mañakusqankupi hinaspa takisqankupi yuyaymanaymi yanapawasun paykuna hina tukuy sunqumanta mañakunapaq. Ichapas paykunapa ima nisqankuta servichikuchwan Jehova Diosta hatunchanapaq. Yaqapaschá Dios mañakusqankumanta leespanchikqa cuentata qukusun paykuna hina tarikusqanchikta.
12. ¿Imatam nikuchwan pipa mañakusqanmantapas bibliapi leespanchik?
12 Pipa mañakusqanmantapas bibliapi leespanchikmi nikuchwan: “¿Pitaq kayta mañakurqa? ¿Imayna tarikuspantaq mañakurqa? ¿Ñuqapas pay hinachu tarikuni? ¿Imatam mañakusqanmanta yachayman?”, nispa. Chaykunata yachanapaqqa ichapas qillqanchikkunata estudiananchik kanqa, ichaqa manam yanqachu kanqa.
13. ¿Imatam yachachwan Anapa mañakusqanmanta? (Rimarimuytaq 1 Samuel 1:10, 11 nisqanmantapas, qawaytaq qaranpi dibujokunatapas).
13 (Leey 1 Samuel 1:10, 11). ¿Imanasqam Anaqa Diosta mañakurqa? Qulluq kasqanrayku llumpay llakisqa kasqanmanta hinaspa qusan Elcanapa huknin warmin ñakarichisqanmanta willakunanpaqmi (1 Sam. 1:4-7). Payqa Diosta unay mañakuspanmi imayna tarikusqanmanta lliwta willakurqa, hinaspanmi hawkaña tarikurqa (1 Sam. 1:12, 18). ¿Imatam Anapa mañakusqanmanta yachachwan sasachakuyninchik mana tukuriq hina kaptinqa? Pay hinam ‘Diospa makinpi saqinanchik’. Chaypaqqa imayna tarikusqanchiktam lliwta willakunanchik (Sal. 55:22).
Anam qulluq kasqanmanta hinaspa qusan Elcanapa huknin warmin burlakusqanmanta lliwta Diosman willakurqa. (Qaway 13 parrafota).
14. (1) ¿Imatawanmi Anamanta yachachwan? (2) ¿Imaynatam bibliapa nisqankunapi yuyaymanayqa yanapawachwan Diosta aswan allinta mañakunapaq? (Qawaytaq willakuytapas).
14 Watakuna pasaytam Anaqa wawan Samuelta anukaruspan sacerdotekunapa kamachiqnin Eliyman pusarqa (1 Sam. 1:24-28). Chay kutipipas tukuy sunquwan Diosta agradecekuspanmi nirqa payman sunqu serviqninkunata cuidasqanmanta hinaspa imamantapas harkasqanmanta (1 Sam. 2:1, 8, 9).c Anapa sasachakuyninkunaqa manachá tukururqachu. Chaywanpas Dios yanapasqanpi astawan piensaspanmi kusisqa tarikurqa. ¿Imatawanmi Anamanta yachachwan? Jehova Dios imayna yanapawasqanchikpi astawan piensaspaqa manam hukmanyasunchu.
15. ¿Imatam yachachwan Jeremiaspa mañakusqanmanta? (Rimarimuytaq Jeremias 12:1 nisqanmantapas).
15 (Leey Jeremias 12:1). Diosmanta willakuq Jeremiaspas llumpay hukmanyasqam tarikurqa mana allin runakunapa allin kawsakusqankuta qawaspan hinaspa Israel runakuna paymanta burlakuptinku (Jer. 20:7, 8). Jeremiaspa imayna tarikusqantam allinta entiendechwan runakuna burlakuwaptinchik hinaspa mana allin runakunapa allin kawsakusqankuta qawaspanchik. Llumpay hukmanyasqa tarikuspapas Jeremiasqa manam haykapipas nirqachu Dios mana allin ruwaq kasqantaqa. Aswanqa serviqninkunata corregisqanta qawaspanmi mana iskayrayarqachu Diosqa allin ruwaq kasqanmanta (Jer. 32:19). Ñuqanchikpas imayna tarikusqanchiktam Diosman lliwta willachwan tukuy mana allinkunata imam tiemponpi chinkachinanmanta mana iskayrayaspa.
16. ¿Imatam yachachwan Leviy ayllu runapa mañakusqanmanta? (Rimarimuytaq Salmos 42:1-4 nisqanmantapas, qawaytaq dibujotawan fototapas).
16 (Leey Salmos 42:1-4). Leviy ayllu runam Diospaq takispa nirqa huklaw llaqtapi presochasqa kaspan hinaspa llaqtamasinkunawan tupaykuyta mana atispan imayna tarikusqanta. Diosta mañakuspanmi ichaqa cuentata qukururqa maypi kaspanpas payta hatunchayta atisqanta (Sal. 42:5). Yuyaymanarqataqmi Jehova Dios imayna cuidasqanpipas (Sal. 42:8). Pay hinam ñuqanchikpas tarikuchwan imaraykupas wasinchikmanta mana lluqsiyta atispanchik utaq Diosta servisqanchikrayku presochasqa kaspanchik. Chaynapi tarikuspanchikqa Jehova Diostayá mañakusun imanasqa chayna tarikusqanchikmanta entiendechiwananchikpaq. Paymi yanapawaqninchik kaqkunata yuyarichiwasun mana llumpayta hukmanyarunapaq. Kallpatataqmi quwasun sasachakuyninchikkunata hinalla aguantanapaqpas.
Salmos 42 nisqanta qillqaq Leviy ayllu runam Jehova Diosta sunqumanta mañakuchkan. Imayna tarikusqanchikta Jehova Diosman willakuspaqa manam llakinchikpi umayuqllañachu kasun. (Qaway 16 parrafota).
17. (1) ¿Imatam yachachwan Jonaspa mañakusqanmanta? (Rimarimuytaq Jonas 2:1, 2 nisqanmantapas). (2) ¿Imaynatam Salmos libropa wakin nisqankuna yanapawachwan sasachakuypi kaptinchik? (Qawaytaq willakuytapas).
17 (Leey Jonas 2:1, 2). Jonasmi Diosta mañakurqa hatun challwapa wiksanpi kaspan. Payqa Diospa kamachisqanta mana kasukuspanpas manam iskayrayarqachu mañakusqanta uyarinanmantaqa. Diosta ruegakuspan imakunata nisqanwanmi yachanchik Salmos libropa nisqanta allinta yachasqanta.d Chay libropa tukuy ima nisqanta yuyarispanmi mana iskayrayarqachu Jehova Dios yanapananmanta. Ñuqanchikpas pay hinam bibliapi wakin nisqankunata umallamanta yachachwan. Chaykunam sunqunchikta tiyaykachiwasun ima sasachakuypipas kaptinchik.
DIOSMAN ASTAWAN ASUYKUNAPAQYÁ HINALLA MAÑAKUSUN
18, 19. ¿Imaynatam Romanos 8:26, 27 nisqan yanapawanchik Diosta mañakuspa mana ima niytapas atiptinchikqa? Rimarimuy Elenamanta.
18 (Leey Romanos 8:26, 27). Wakinpiqa llumpay hukmanyasqa tarikuspanchikmi Diosta mañakuspaqa mana ima niytapas atichwanchu. Chayna tarikuptinchikqa ‘Diospa atiyninmi rantinchikpi rimachkanmanpas hina yanapawasun’. ¿Imaynata? Jehova Diosqa atiyninwanmi qillqachirqa ñawpaq tiempopi wakin serviqninkunapa mañakusqankuta. Chaymi Diosta mañakuspa paykunapa mañakusqankuta niptinchikqa uyariwasun.
19 Rimarisunchik Rusia nacionniyuq Elenamanta. Diosta mañakusqanrayku hinaspa bibliata leesqanrayku presocharuptinkum hukmanyasqa tarikurqa. Paymi nin: “Diosta mañakuspay mana ima niytapas atispaymi yuyarirurqani ñawpaq tiempopi serviqninkunapa mañakusqanta niptiy kikiypa nisqayta hina Dios chaskiwananta. Chayta yuyarispaymi carcelpi kaspaypas mana llumpay llakisqañachu tarikurqani”, nispan.
20. ¿Imatataq manaraq mañakuchkaspa ruwachwan llumpay preocupasqa kaspaqa?
20 Llumpay preocupasqa kaspanchikqa Diosta mañakuspam hukkunapiña piensayta qallaykuchwan. Chay mana pasaruwananchikpaqmi manaraq mañakuchkaspa Salmos libropa wakin nisqankunata grabasqataña uyarichwan. Utaqmi David hina imayna tarikusqanchikta qillqachwan (Sal. 18, 34, 142, titulonkuna). Bibliaqa manam niwanchikchu Diosta mañakuspa imakuna ruwanamantaqa. Chaymi sapakama tantiakunanchik mañakunanchikpaq imaynata preparakunapaq (Sal. 141:2). ¿Imatam qamqa ruwanki manaraq mañakuchkaspayki?
21. ¿Imanasqam imayna tarikusqanchikmanta Jehova Diosman lliwta willakunanchik?
21 Jehova Diosqa imayna tarikusqanchiktaqa allintam yachan manaraqpas mañakuchkaptinchik (Sal. 139:4). Chaywanpas payqa uyariykuytam munawanchik, hinaspapas anchatam kusikun paypi hapipakuptinchikqa. Chaymi payta mañakuytaqa manapuni iskayrayananchikchu. Mañakuspanchikqa Diosta serviqkunapa nisqankutam ñuqanchikpas servichikuchwan. Chaynaqa, Diosta mañakuspayá kusisqa kasqanchikta utaq llakisqa kasqanchikta lliwta willakusun. Jehova Diosqa pimantapas aswan allin amistadninchik kasqanraykum haykapipas yanapawasun.
45 KAQ TAKI Sunquypa imapi yuyaymanasqan
a Qaway Diospaq hina kawsakunapaq bibliapa nisqankuna sutiyuq libronchikpi “Jehova Diosmanta” nisqanpi “Jehova Diospa imayna kasqankuna” niqta.
b Huñunakuykunapi ñawpaqmanta mañakuqkunaqa manam una-unaytachu mañakunanku.
c Anaqa Diospa palabranpa nisqankunapi yuyaymanananpaqmi tiempochakurqa. Chaymi Diosta mañakuspanpas Moisespa nisqankunata servichikurqa (Deut. 4:35; 8:18; 32:4, 39; 1 Sam. 2:2, 6, 7). Pachaknintin watakuna pasaytañataqmi Anapa nisqankunata Jesuspa maman Maria servichikurqa Jehova Diosta hatunchaspan (Luc. 1:46-55).
d Chaypaqmi tupachichwan Jonas 2:3-9 nisqanta Salmos 69:1; 16:10; 30:3; 142:2, 3; 143:4, 5; 18:6 hinaspa 3:8 nisqanwan (kay Salmos libromanta textokunaqa kachkan Jonaspa rimasqanman hina ordenninpim).