Yacharurqanim Jehova Dios yawarmanta ima piensasqanta
DOCTORMI WILLAWANCHIK IMAYNATA DIOSTA RIQSIRUSQANMANTA
Hospitalpim achka doctorkunaman willachkarqani tumorniyuq runa wañukusqanmanta hinaspa imanasqa wañukusqanmanta. Chaymanta willayta tukuruspaymi nirqani: “Kay runaqa wañukurqa achka kutita yawarta churasqankurayku riñonninkuna dañakuruptinmi”, nispay.
Huknin doctormi sayarirurqa llumpay piñasqallaña hinaspam qaparispanraq nirqa: “¿Yawarta churaspa pantarusqanchiktachu nichkanki?”, nispa. Chaymi nirqani: “Manam, chaytachu nichkaniqa”, nispay. Hinaspam wañukuqpa riñonninkuna dañasqa kasqanta televisionpi qawachispay nirqani: “Kayqaya sutilla kachkan reñionninkuna dañasqa kasqan, chayraykum kay runaqa wañukurqa”, nispay.a Chaymi chaywan llapallanku hukmanyaruptinku simiypas chakirurqa. Ñuqaqa musullaraq doctor kasqayraykum chayta niruspay manchapakurqani.
Kaykunaqa manaraq Jehova Diospa testigon kachkaptiymi pasawarqa. Japon nacionpim Sendai llaqtapi 1943 watapi nacerqani. Papay doctor kasqanraykum ñuqapas doctor kanaypaq estudiarqani. 1970 watapim estudiachkaspayraq Masuko sutiyuq sipaswan casarakururqani.
Unquykuna imayna qallarisqanmantam astawan yachayta qallaykurqani
Hinallaraq estudiasqayraykum warmichay llamkarqa mantienekunaykupaq. Estudiaspaymi cuentata qukurqani cuerponchik sumaq ruwasqa hinaspa admirakuypaq kasqanmanta. Chaywanpas manam cuentata qukurqanichu unanchawaqninchik kasqanmantaqa. Ñuqaqa piensarqanim unquykuna imayna qallarisqanmanta yacharuspayqa, chay yachasqaywan unquqkunata hampispay kusisqa kawsakuyta, chaymi chaykunamanta astawanraq yachayta qallaykurqani.
Cancer unquywan wañuqkunata autopsiata ruwaspaymi, allinyanankupaq yawarta churachikusqankumanta iskayrayayta qallaykurqani. Cancerwan unquqkunaqa hemorragiawan kasqankuraykum anemiawan unqunku, hinaspapas quimioterapia nisqanwan hampichikuspankum astawan iquyanku. Chaymi doctorkunaqa yawarta churanankupaq ninku. Ñuqam ichaqa piensarqani yawarta churachisqankuwanqa cuerponpi cancerta astawan mirachisqankuta. Kunanqa llapan doctorkunam yachanku llumpay unquq runaman yawarta churaruptinkuqa cuerpon manaña chay yawarta limpiay atisqanta, hinaptin cancer unquypas astawan miraruptin unquqqa manapas unayllamanta wañukunanta.b
Qallariypi willakusqayqa1975 watapim pasakurqa. Piñasqallaña rimariq doctorqa yawarpi unquykunamanta yachaqmi karqa. Chayraykuchá payqa anchata piñakurqa yawarta unquqman churarusqankurayku wañurusqanmanta nisqaywan, ichaqa hinalla willakusqayman hinam chay doctorqa hawkaña karqa.
Unquykunapas nitaq wañuypas manañam kanqachu
Chay watapim warmichayman yuyaqña paninchik watukamurqa. Chaypim Diosmanta willaspan Jehova niptin warmichayñataq tapurqa: “¿Pitaq Jehovaqa?”, nispa. Paninchikñataqmi nirqa: “Diospa sutinmi”, nispa. Warmichayqa warma kasqanmantam bibliataqa leeq, ichaqa manam Diospa sutinqa bibliampiqa karqachu. Diospa sutinta ninanmantaqa “SEÑOR” nispallam nirqa, warmichayqa chayraqmi yacharurqa Diospa sutinta.
Warmichayqa chay paninchikwanmi biblia estudiayta chaylla qallaykurqa. Llamkasqaymanta wasiykuman kutiptiymi warmichayqa kusisqallaña niwarqa: “Bibliapim yacharuni unquypas, wañuypas manaña kananmanta”, nispa. “Ñuqañataqmi nirqani mayna allinchá chayqa kanman”, nispay. Niwarqataqmi: “Musuq pachaqa hichpaykamuchkanñam amaña tiempoykita usuchiychu”, nispa. Chayna niwasqanqa rikchakapuwarqa “doctor kasqaykita saqiy” niwachkanmanpas hinam, chaywan piñakuruptiymi manaña kusisqañachu kawsakurqaniku.
Chaywanpas warmichayqa anchatam kallpanchakurqa Jehova Diosta mañakuspan bibliapi textokunawan yanapawananpaq. Chaymi Eclesiastes 2:22, 23 kayna nisqanta leerqani: ‘Runaqa ¿imatataq hurqukun afanakuspa ñakariywan kay pachapi llamkasqanmanta? [...] Tutapas pensamientowanmi mana puñunchu. ¡Chaypas chinkaruq waspiy hinallam!’, nispa. Chaynamá vidayqa karqa, doctor kasqayraykum llamkayllamanña qukuruspay mana kusisqachu kawsakurqani.
1975 watapim julio killapi, domingo punchawpi Jehova Diospa testigonkunapa huñunakuyninman warmichay pasarqa hinaptinmi ñuqapas chay huñunakuyman rinaypaq tantiakuruspay qipallanta pasarqani. Chaypi rikuykuwaspam warmichayqa anchata admirakurqa, hinaspapas llapallankum kuyakuywan chaskiykuwarqaku. Chay punchawmantapacham huñunakuyman sapa domingo riyta qallaykurqani hinaspapas huk iñiqmasinchikwanmi biblia estudiayta qallaykurqani. Warmichayqa biblia estudiasqanmantam kimsa killa pasayllata bautizakururqa.
Yawar churachikuy mana allin kasqanmantam yacharurqani
Bibliapim nin: “Amayá yawartaqa servichikuychikchu”, nispa (Hechos 15:28, 29; Genesis 9:4). Yawar churachikuy allin kasqanmanta iskayrayasqayraykum, bibliapi chayna nisqanta yacharuspayqa mana sasachakuspallay Diospa nisqanta kasukurqani.c Nirqanim: “Diospuni yawarta mana servichikunapaq nichkaptinqa. Chaynata nisqanqa allinninchikpaqchiki”, nispay.
Chaymantapas yacharurqanim Adanpa huchanrayku unquykunapas hinaspa wañuypas kasqanmanta (Romanos 5:12). Chay tiempopim astawan estudiachkarqani venanchikpi wira imanasqa huntasqanmanta. Yuyaqyaptinchikmi venanchikqa ankuyaruspan chintin, chaywanmi yawarninchikqa corazonninchikman hinaspa umanchikman sasata chayan, chaymi riñonninchiktapas dañan. Chaypi yuyaymanaspaymi cuentata qukururqani Adanpawan Evapa miraynin kasqanchikrayku chayna tukusqanchikpi. Chaymantas Jehova Dioslla unquykunatawan wañuyta chinkachinanmanta yacharuspaymi manaña afanakurqanichu unquykunamanta astawan yachanaypaqqa.
1976 watapim qanchis killaña bibliata estudiachkaspay, estudiasqayta hinaspa hospitalpi llamkasqayta saqirurqani. “Manañapaschá hospitalpiqa kaqmantaqa llamkasaqchu” nispaymi llakikurqani, ichaqa chayllam huk hospitalpi llamkayta tarirurqani. 1976 watapi mayo killapi bautizakuruspaymi cuentata qukururqani tukuy tiempoywan Diosta serviy aswan allin kasqanmanta, tukuy tiempoywan Diosmanta willakuytam 1977 watapi qallaykurqani.
Yawarmanta Dios ima nisqantam kasukurqani
Chiba sutiyuq llaqtamanmi 1979 watapi astakururqaniku Diosmanta willakuqkuna aslla kasqanrayku. Chay llaqtapim huk hospitalpi parten punchawlla llamkayta tarirurqani. Chayllaraq llamkayta qallaykuptiymi doctormasiykuna muyuriqniypi sayaykuspanku tapuwarqaku: “Qamqa testigom kanki, ¿imatataq ruwanki hukkaqnin unquqman yawarta churanayki kaptinqa?”, nispanku.
Sumaqllatam paykunata nirqani: “Diospa nisqantam kasukusaq”, nispay. Nirqanitaqmi yawar churanamantaqa huk hampikuna kasqanmantapas, hinaspa chaykunawan unquqkunata yanapanaymantapas. Chaymanta unay parlaruptiykum huknin doctor nirqa: “Achka yawar pierderuq huk unquqta apamuptinkuqa, ñuqaykum paymanta cuentallikusaqku”, nispa. Chay doctorqa piña-piñam karqa, ichaqa chaypi parlasqaykumantam ñuqawanqa allinlla karqa.
Diospa kamachisqanman hinam yawartaqa mana churachikurqakuchu
Chiba llaqtapi yanapakuchkaptiykum, Ebina llaqtapi Japon nacionpi betel wasita ruwachkarqaku. Sapa semanam huk punchaw riq kaniku chaypi llamkaq iñiqmasinchikkunata allinlla kasqankuta utaq unqusqankuta yachanaykupaq. Chaymantañataqmi 1981 watapi marzo killapi niwarqaku Ebina llaqtapi betel wasipi yachanaykupaq, chaypim pichqa pachak iñiqmasinchikkunapiwan yanapakurqaniku. Chawpi punchawkamam bañokunata limpiaspay yanapakurqani, tarden lawpiñataqmi iñiqmasinchikkunawan parlaq kani sanolla kasqankumanta yachanaypaq.
Huknin iñiqmasinchikmi karqa Ilma sutiyuq, payqa 1949 watapim Australia nacionmanta hamurqa Japon nacionman. Payqa leucemia unquyniyuq kaptinmi doctorkuna nirqaku mana yawarta churachikuspanqa iskay kimsa killakunallaña kawsakunanmanta. Payqa manam munarqachu yawar churachikuytaqa, aswanqa munarqam wañukunankama betel wasipi kayta. Chay tiempopiqa cancer unquywan unquqkunata hampinapaqa manaraqmi karqaraqchu hampikunaqa, chaymi wakinpiqa aswanyaruq. Chaywanpas kallpanchakurqanim allinta yanapaykunaypaq. Iñiqmasinchik Ilmaqa hinallam tukuy sunqunwan Jehova Diospi hapipakurqa wañukunankama, payqa 1988 watapim enero killapi qanchis wata pasayta wañukullarqa.
Japon nacionpi betel wasipi yanapakuqkunamanta wakinmi operachikurqaku. Maymi yachasqayku wasipa hichpan hospitalkunapim chay iñiqmasinchikkunataqa mana yawarllawan operarqaku. Chayqa ancha allinmi karqa. Chay doctorkunaqa operasqankuta qawanaypaqmi wakinpiqa invitawaq, wakinpiqa paykunatam yanaparqani. Chay doctorkunataqa anchatam agradecekuni yawarta mana churaspalla operasqankumanta. Paykunawan kuska llamkasqayraykum Jehova Diosmanta paykunaman willaq kani, chayraykum qaynakunalla huknin doctorpas bautizakurun.
Kay doctorkunapa mana yawarllawan operasqankuqa astawanmi yanapachkan huk doctorkunapas yawarta mana churaspanku operanankupaq. Doctorkunam yacharunku yawarta mana churachikuspalla operachikuqkunaqa mana llumpayta sasachakuspalla allinyasqankuta.
Jehova Dios hina llakipayakuq kanaypaqmi kallpanchakuni
Chayllaraq rikurimuq hampikunamanta yachanaypaqmi hinalla kallpanchakuni, kallpanchakunitaqmi Jehova Dios hina llakipayakuq kanaypaqpas. Jehova Diosqa manam rikchayllanchiktachu qawan, aswanqa sunqunchikpi kaqkunatapas qawanmi (1 Samuel 16:7). Ñuqapas unquqkunata hampispayqa manam unquyllanmantañachu rimapayani, aswanqa allinña kawsakunankupaqmi Jehova Diosmantapas willani.
Kunanpas hinallaraqmi Betel wasipi yanapakuchkani. Anchatam kusikuni runamasinchikkunaman Jehova Diosmanta willakuspay, chaymi paykunapas yachachkanku Jehova Dios yawarmanta ima nisqanta. Jehova Diostam mañakuni unquykunatawan wañuyta chinkachinanpaq. Kaytam willakun Yasushi Aizawa.
[Willakuy]
a Denise M. Harmening sutiyuq doctoram nin: “Wiksayuq warmikuna mana allin tarikuptinkum doctorkunaqa yawarta churanku, yawartaqa churankutaqmi operanankupaqpas. Wakinpiqa chay yawar churasqanku yawarninwan mana tupaptinmi mana musyayllata globulos rojos nisqanta chinkarachin, chayraykum wakinpiqa runakunaqa wañukunku”, nispa (Métodos modernos de almacenamiento y transfusión de sangre). “Apuntes de Dailey sobre la sangre” nisqan qillqapipas ninmi: “Globulos rojos nisqanku asllayasqantam wakinpiqa doctorkunaqa maquinakunawan qawachkaspankupas mana musyankuchu, aschalla yawarta churaruptinkupas churasqanku runapa yawarninwan mana tupaptinqa wakinpim riñonnin yawarninta manaña limpiayta atinchu hinaptinmi pisi-pisimanta astawan unquruspa wañukunku”, nispa.
b 1988 watapim doctorkunapaq qillqapi nirqa cancerwan unqusqankurayku yawarta churachikuqkunaqa aswanyasqankumanta, yawarta mana churachikuqkunañataq tumpata allinyarisqankumanta (Journal of Clinical Oncology).
c Astawan yachanaykipaq qawaykuy “¿Cómo puede salvarle la vida la sangre?” niq qillqata. Kay qillqaqa Jehova Diospa testigonkunapa ruwasqanmi.
[Recuadro]
“Nirqanitaqmi yawar churanamantaqa huk hampikuna kasqanmantapas, hinaspa chaykunawan unquqkunata yanapanaymantapas”
[Recuadro]
“Doctorkunam yacharunku yawarta mana churachikuspalla operachikuqkunaqa mana llumpayta sasachakuspalla allinyasqankuta”
[Foto]
Hanaypi: bibliamanta yachachispa.
Alliq lawpi: warmichaywan kuska.