Jehová Diosqa asuykunapaq hinan mana pimanpas sayapakuqtaq

1. a) ¿Diospa mayqen sumaq kayninkunamantan astawan yachasunman? b) ¿Imapin yanapawasunman Diospa sumaq kayninkunamanta yachay?

DIOSPA sumaq kayninkunamanta rimaspa, ¿mayqenkunapin astawan yuyaykunki? Yaqapaschá yuyaykunki munakuyninpi, chanin kayninpi, yachayniyoq kayninpi otaq atiyniyoq kayninpi. Ichaqa manan chayllachu Diospa sumaq kayninkunaqa, huk listata ruwasunman chayqa 40 mastan qelqasunman. Sapanka sumaq kayninkuna imayna kasqanmi qelqanchiskunapi lloqsimurqan. Chaykunamanta sapanchispi otaq familianchiswan estudiaspaqa maytachá Diosninchismanta yachasunman. Astawanmi sapanka sumaq kayninkunata chaninpaq qhawarisunman, chaytaqmi yanapawasunman Diosman rikch’akuq kanapaq payman astawan k’askakunapaq ima (Jos. 23:8; Sal. 73:28).

2. a) ¿Imakunatan ruwananchis Diospa sumaq kayninkunata ancha chaninta qhawarinapaq? b) ¿Imamantan yachasun?

² ¿Imatan ruwasunman imatapas aswan chaninpaq otaq aswan sumaqta qhawarinapaq? Chayta yachanapaq kaywan rikch’anachisun. Mana hayk’aq mikhusqanchis mikhuna sumaqpuni kasqanta yachanapaqqa, ñawpaqtan muskhiykunchis, malliykunchis chaymantataq kikinchis chay mikhunata wayk’unchis. Chay hinatan Diospa sapanka sumaq kayninmanta allinta yachananchis, chay yachasqanchispi yuyaymanananchis chaymantataq ñoqanchispi chayta wiñachinanchis (Efes. 5:1). Kay estudiopi qatimuq iskay estudiokunapiwanmi yanapawasun pisita reqsisqanchis Diospa sumaq kayninkunata ancha chaninta qhawarinapaq. Sapankamanta yachaspan kay tapuykunata kutichisun: ¿Imaynan chay sumaq kay? ¿Imaynapin Dios rikuchin chay sumaq kayta? ¿Imaynatan ñoqanchis chay sumaq kayta rikuchisunman?

JEHOVÁ DIOSQA ASUYKUNAPAQ HINAN

3, 4. a) ¿Imaynan kanku asuykunapaq hina runakuna? b) ¿Imaynapin yachanchis Jehová Dios asuykunapaq hina kasqanta?

³ Chay sumaq kaymanta ñawpaqta yachasun. ¿Imaynan kanku asuykunapaq hina runakuna? Paykunaqa kanku sumaq sonqo, parlaykunapaq hinan, listotaqmi kashanku piwan parlarinankupaqpas. Chaytan reparasunman imaynata uyariwasqanchispi, imayna rimaykuwasqanchispi, uyariwananchispaq yanapawananchispaqpas listo kasqanpi ima.

⁴ Jehová Diosqa asuykunapaq hinapunin, ichaqa, ¿imaynapin chayta yachanchis? Tukuy atiyniyoq Diosña chaypas, payqa mañakunanchistan munan. Diosqa uyarinmi mañakusqanchista chaymi ima necesitasqanchispipas yanapawanchis (leey Salmo 145:18, Isaías 30:18, 19). Maypiña kaspapas ima ratopipas paytaqa parlapayasunmanmi. Sonqonchista kicharispan hayk’a kutitapas paywanqa rimasunman, manataqmi chaywanqa phiñakunqachu (Sal. 65:2; Sant. 1:5). Bibliaqa runamantapas rimashanman hinan Diosmanta willawanchis, chaytaqmi yanapawanchis payman asuykunapaq. Rey Davidmi nirqan: “Ñawi ruruykita hina waqaychaway”, nispa. Huk kutipitaq nirqan: “Paña makiykiqa hap’ishallawanpunin”, nispa (Sal. 17:8; 63:8). Profeta Isaiaspas Diosta uywa michiqwan tupanachispan nirqan: “Uñakunatan marq’an, chaykunatan oqllaykun”, nispa (Is. 40:11). Chaypi yuyaykusun. Jehová Diosqa qayllanpi kananchistan munan, michiqninpa marq’ayninpi uña ovejacha hina. ¡Chay hina Taytaqa asuykunapaq hinapunin! ¿Imaynatan ñoqanchispas payman rikch’akusunman?

UMALLIKUNAPAQ HINAPUNI

5. ¿Imaraykun umallikuna asuykunapaq hina kananku?

⁵ Askha nacionkunamanta iñiqmasikunatan tapurqanku: “¿Iñiq t’aqapi umalli imayna kanantan astawan munanki?”, nispa. Hinan yaqa llapanku kutichirqanku: “Asuykunapaq hina kanantan”, nispa. Chay sumaq kaytaqa llapanchismi ñoqanchispi wiñachinanchis, umallikunan ichaqa astawanraq necesitanku (Is. 32:1, 2). ¿Imaraykun ancha allinpuni asuykunapaq hina kay? Huk iñiqmasin nirqan: “Huk umalliwan sumaqta parlarispan sumaq kayninkunataqa rikusaq, chaytaqmi allinniypaq kanqa”, nispa. Chay nisqanqa cheqaqpunin. Chhaynaqa, ¿imatan umallikuna ruwanaykichis hukkuna asuykamunasuykichispaq?

6. ¿Imatan umallikuna ruwananku asuykunapaq hina kanankupaq?

⁶ Asuykunapaq hina kanaykichispaqqa hukkunapin tukuy sonqowan interesakunaykichis, yanapanaykichispaqpas liston kashanaykichis. Chay hinapin llapa iñiqmasikuna, huch’uypas hatunpas qankunaman asuykamusunkichis (Mar. 10:13-16). Chaytan 12 watanpi kashaq Carlos nirqan: “Huñunakuna Wasipi umallikunata kusisqa uyayoqta, hukkunatapas sumaqta chaskisqankuta rikuspan paykunata ancha allinpaq qhawarini”, nispa. Chaypi rikusqanchis hina, umallikunaqa ruwayninkuwanmi rikuchinanku asuykunapaq hina kasqankuta, manan simillankuwanchu (1 Juan 3:18). ¿Imaynatan chayta ruwankuman?

7. ¿Imarayku allinpuni solapayoq puriy? ¿Imatan chay yachachiwanchis?

⁷ Kaypi yuyaykusun. Huk iñiqmasin huk nacionpi hatun huñunakuyman risqanmanta wasinman kutipusharqan qhasqonpi solapantin. Chaymi avionta manejaq solapanpi “Gobiernoyki hamuchun” nisqanta rikuspa nirqan: “Arí hamuchun, chaymantan rimananchis kashan”, nispa. Chay qhepamanmi paykunaqa sumaqta parlarqanku, qelqanchiskunatapas sumaqtan chaskikurqan. ¿Imaraykun allinpuni hatun huñunakuyman solapayoq riy? Chaytaqa apanchis kaytapas nishasunman hinan: “Hamuy ñoqawan parlasunchis, tapuway mayman risqayta”, nispa. Chaymi rikuchin imapi iñisqanchismanta paykunawan parlay munasqanchista. Huk solapawanpas churakushawaqchis hinatan umallikunapas rikuchinaykichis hukkunawan parlanaykichispaq listo kashasqaykichista. ¿Imaynatan chayta rikuchiwaqchis?

8. ¿Imatan umallikuna ruwananku iñiqmasinkupi interesakusqankuta rikuchinankupaq? ¿Imaynatan chay ruwasqanku iñiqmasikunata yanapanqa?

⁸ Sapanka nacionpi huk costumbreyoqña kanku chaypas, kusisqa uyawan qhawaykusqanchis, makinchista haywarisqanchis, tukuy sonqowan napaykusqanchis iman rikuchinqa iñiqmasinchiskunapi interesakusqanchista. Ichaqa, ¿pin chayta ñawpaqta ruwanan? Huk huñunakuypin Jesús kikinpuni qatikuqninkunaman asuykuspa rimaykurqan (Mat. 28:18). Chay hinatan umallikunapas iñiqmasikunaman asuykuspa paykuna ñawpaqta rimaykunanku. ¿Imaynatan chay ruwasqanku iñiqmasikunata yanapanqa? 88 watanpi kaq precursoran nirqan: “Huñunakuna Wasiman chayaqtiy umallikuna kusisqa, sumaq simiwan chaskiwaqtinkun paykunata astawan munakuni”, nispa. Huk iñiqmasin nillantaq: “Ñoqataqa anchatan yanapawan huñunakuyman chayaqtiy huk umalli kusisqa uyawan qhawariwaqtin, pisipaqña chayta hukkuna qhawarinku chaypas”, nispa.

TIEMPOTA T’AQAY LLAPA IÑIQKUNAWAN PARLARINAYKIPAQ

9, 10. a) ¿Imaynatan Diosta qatikusunman? b) ¿Imatan umallikuna ruwankuman iñiqmasinkupaq?

⁹ Sichus mana tiempollayoq kasunman chayqa manan pipas ñoqanchiswan parlayta atinmanchu. Chaymi Jehová Diosta qatikunanchis, payqa ‘manan sapankanchismanta karupichu kashan’ (Hech. 17:27). ¿Imaynatan umallikuna Diosta qatikunkuman? Manaraq huñunakuy qallarishaqtin hinallataq huñunakuy tukuyta wayna-sipaskunawan kurakkunawanpas parlarinankupaq tiempota t’aqaspan. Huk precursormi nirqan: “Munasqan sientekuni huk umalli sayaykuspa imayna kashasqayta tapuriwaqtin”, nispa. Yaqa 50 wataña Diosta serviq iñiqmasin nillantaq: “Huñunakuy tukuyta umallikuna ñoqawan parlariqtinkun ancha allinpuni sientekuni”, nispa.

¹⁰ Umallikunaqa imaymana ruwanayoqmi kanku. Chaywanpas kallpachakunankun tiempota t’aqaspa huñunakuykunapi iñiqmasikunawan parlarinankupaq.

JEHOVÁ DIOSQA MANAN PIMANPAS SAYAPAKUNCHU

11, 12. a) ¿Imaynan mana pimanpas sayapakuq runa? b) ¿Imaynapin Biblia rikuchin Jehová Dios mana pimanpas sayapakuq kasqanta?

¹¹ ¿Imaynan mana pimanpas sayapakuq runa? Chay hina runaqa llapa runakunatan maymantaña kaqtinpas sumaqta tratan, manataqmi hukllamanchu sayapakun. Chay hinata runakunata tratananpaqqa sonqonpin chay sumaq kayta wiñachinan. Mana pimanpas sayapakuqqa manan hukkunatachu allinta tratan hukkunatataq mana allinta. Manan rikch’ayninta otaq qhapaq kasqanta qhawarispachu huk hinata tratan. Aswanmi sonqonkupi imayna runa kasqankuman hina tratan. Jehová Diosmi chay hinapuni (Hech. 10:34).

¹² Jehová Diosmi astawanqa rikuchin mana pimanpas sayapakuq kasqanta. Simin Qelqan nin: “Diosqa manan mayqen runatapas rikch’ayninta qhawaspachu akllan” “[nitaq] pimanpas sayapakunchu”, nispa (leey Hechos 10:34, 35; Deuteronomio 10:17). Moisespa tiemponpin chayta sut’ita rikukurqan.

13, 14. a) ¿Ima sasachakuypin Zelofehadpa phisqa ususinkuna tarikurqanku? b) ¿Imaynatan Jehová Dios rikuchirqan mana pimanpas sayapakuq kasqanta?

¹³ Israelitakuna Prometesqa Hallp’aman haykunankuña kashaqtinmi Zelofehadpa phisqa ususinkuna sasachakuypi tarikurqanku. Paykunaq taytankun wañupusqaña, manataqmi taytankuq saqesqan herenciata chaskinankuchu karqan. ¿Imarayku? Kamachikuy Simi nisqan hina, qhari wawakunallan herenciata chaskinanku karqan. Paykunataqmi warmikama karqanku (Núm. 26:33, 52-55). Chaymi taytankuq herencia saqesqantaqa huk familianku chaskikapunan karqan. Ichaqa, ¿imatan ruwarqanku chay phisqa sipaskuna?

¹⁴ Paykunan Moisesman asuykuspa nirqanku: “Manan chaninchu taytaykuq sutin ayllu miray qelqamanta pichasqa kanan, mana churiyoq kasqanraykullaqa”, nispa. Chaymantataq valekurqanku: “Taytaykuq wawqenkunaman tupaq hallp’amanta ñoqaykuman hallp’ata qowayku”, nispa. ¿Imanirqanmi Moisés? ¿“Manan yanapayta atiykichismanchu, chay hinatan Kamachikuy Simi kamachikun” nispachu nirqan? Manan, aswanmi “Moisesqa chay warmikunaq mañakusqanta Señor Diosman willarqan” (Núm. 27:2-5). ¿Ima nispan Jehová Dios kutichirqan? Nirqanmi: “Zelofehadpa ususinkunaqa chanintan mañakunku. Chhaynaqa, taytankuq wawqenkunaman tupaq hallp’amanta hallp’ata qoy, taytankuman tupaq hallp’ata paykunaman qopuy”, nispa. Ichaqa manan chayllatachu nirqan, aswanmi chhaynapi tarikuq israelitakunaq allinninpaq kaytawan kamachirqan: “Mayqen runapas mana churiyoq wañupunman chayqa, ususinmanmi hallp’anta saqepunqa”, nispa (Núm. 27:6-8; Jos. 17:1-6). Chaymantapachan chay hinata ruwakurqan.

15. a) ¿Imaynatan Dios tratan llapa serviqninkunata, pisipaq qhawarisqakunatapas? b) Jehová Dios mana pimanpas sayapakuq kasqanmanta Bibliapi tarikuq willakuykunata willay.

¹⁵ Chayta ruwasqanpin Jehová Dios rikuchirqan sumaq sonqo, mana pimanpas sayapakuq kasqanta. Chay warmikunaqa sapankun rikukurqanku, chaymi Diosqa huk israelitakunata hina respetowan tratarqan (Sal. 68:5). Bibliapiqa askhan chay hina willakuykuna kashan, chaykunan sut’ita rikuchin Jehová Diosqa mana pimanpas sayapakuq kasqanta (1 Sam. 16:1-13; Hech. 10:30-35, 44-48).

JEHOVÁ DIOSMAN RICH’AKUSUNCHIS

16. ¿Imatan ruwasunman Jehová Dios hina mana pimanpas sayapakuq kananchispaq?

¹⁶ ¿Imaynapin ñoqanchispas Dios hina mana pimanpas sayapakuq kasunman? Ñawpaqpi nisqanchis hina, runakunata chay hinata tratanapaqqa sonqonchispin chay sumaq kayta wiñachinanchis. Ichaqa llapallanchismi sonqonchispi nisunman: “Ñoqaqa manan pimanpas sayapakunichu, llapa runatapas sumaqtan tratani”, nispa. Ichaqa, ¿imatan ruwasunman imaynapunichus kasqanchista yachanapaq? Huk kutinmi Jesús amigonkunata tapurqan: “¿Runakunari pin ninkutaq Runaq Churinmanta?”, nispa (Mat. 16:13, 14). Ñoqanchispas amigonchiskunatan tapullasunmantaq: “¿Mana pimanpas sayapakuspachu runakunata tratani? ¿Imaninkun ñoqamanta hukkuna?”, nispa. Yaqapaschá payqa nisunki llaqtamasiykikunallata, qolqeyoqkunallata otaq allin educacionniyoqta aswan allinta tratasqaykita. Chayta yacharuspa, ¿imatan qan ruwawaq? Jehová Diosmantan tukuy sonqowan mañakunayki pay hina mana pimanpas sayapakuq kanaykipaq (Mat. 7:7; Col. 3:10, 11).

17. ¿Imakunata ruwaspan rikuchinchis mana pimanpas sayapakuq kasqanchista?

¹⁷ Dios hina mana pimanpas sayapakuq kasqanchistan rikuchisunman llapa iñiqmasinchiskunata respetowan, sumaq sonqowan, munakuywan trataspa. Yaqapaschá wasinchisman invitasunman huk llaqtayoqkunata, pisi kaqniyoqkunata, wakcha iñiqmasikunata, hinallataq viudakunata mana tayta-mamayoqkunatapas (leey Gálatas 2:10; Santiago 1:27). Allin willakuykunata willaspapas llapa runakunamanmi willanchis manan llaqtamasinchiskunallamanchu. Chaymi kusikunchis qelqanchiskunapas 600 simikunapi hina lloqsimusqanmanta. ¡Arí, Diosninchisqa manan pimanpas sayapakunchu!

18. ¿Imata ruwanaykipaqmi kallpachasunki Jehová Dios asuykunapaq hina, mana pimanpas sayapakuq kasqanmanta yachasqayki?

¹⁸ Jehová Dios asuykunapaq hina mana pimanpas sayapakuq kasqanpi yuyaymanaymi yanapawanchis payta astawan munakunapaq. Chaytaqmi kallpachawanchis iñiqmasinchiskunata predicasqanchis runakunatapas Dios hina sumaqta tratananchispaq.