Diospaq kausasunchis juñunakuypi astawan yachanapaq
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
6-12 ENERO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 127-134
Tayta-mamakuna, Diospa herencia qosqasuykichista allinta cuidaychis
Jehová Diospa familianmanta kananchispaq kallpachakusun
9 Jehová Diosqa wawakunayoq kananchispaqmi kamawaranchis, kamachiwaranchistaqmi paymanta yachachinanchispaqpas. Angelkunaqa manan wawakunayoq kaytaqa atinkuchu. Jehová Diosqa runakunallatan wawakunayoq kanankupaqqa kamaran, chaymantan Jehová Diosta “gracias” ninanchis. Wawayoq kanchis chayqa kallpachakunanchismi wawanchiskunata Jehová Diospa kamachisqanman jina uywananchispaq (Efes. 6:4; Deut. 6:5-7; Sal. 127:3). Jehová Diospas Jesuspas anchatapunin wawanchiskunataqa munakunku. Chaymi wawakunata sumaqta uywananchispaq imaymana yanapaykunata qowanchis. Chaykunan kashan: Biblia, videokuna, takikuna, jw.org paginapi yanapaykuna ima (Luc. 18:15-17). Sichus tayta-mamakuna Jehová Diospi confianqaku, wawankutapas Jehová Diospa kamachisqanman jina uywanqaku chayqa wawankutan yanapanqaku Jehová Diospa familianmanta kanankupaq.
Tayta-mamakuna wawaykichista yachachiychis Diosta munakunankupaq
20 Wawaykichista allinta reqsiychis. Salmos 127 capitulopin willashan wawakuna flechakuna jina kasqankuta (leey Salmos 127:4). Flechakunaqa imaymana sayayniyoqmi, imaymana materialmantataqmi kanpas, chay jinallataqmi wawakunapas mana igualchu kanku. Chaymi tayta-mamakunaqa yachananku imaynatachus sapanka wawankuta yachachiyta. Israel nacionmanta casarasqa iñiqmasinchiskunan willakunku imaynatachus iskaynin wawankuta Jehová Diosmanta yachachisqankuta, paykunan ninku: “Sapanka wawaykuwanmi Bibliata estudiarayku”, nispa. Familiapi umalliqkunan qhawarinanku sapanka wawankuwanchus estudianqaku manachus chayta.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-1-S 543
Bibliapi plantakuna
Salmos librota qelqaqmi imaynachus aceituna sach’a wiñasqanmanta rimaspa Jehová Diosta manchakuqkunaman kayta prometerqan: “Wawaykikunaqa aceituna sach’aq retoñasqan jinan mesayki muyuriqpi tiyanqa”, nispa (Sal. 128:1-3). Aceituna sach’aq k’allmankunata k’utuchispa plantakuqtinqa juj aceituna sach’an wiñamun. Chaymantapas allin poqosqa aceituna sach’aq saphinmantaqa juj retoñokunan wiñamun, chhaynapin aceituna sach’aqa kashallan. Chay retoñokuna jinan wawakuna taytankuta muyuykunku, chaywantaq kusikuyta apamunku.
13-19 ENERO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 135-137
“Señorninchisqa llapa dioskunamantapas aswan jatunmi”
it-2-S 675 párrs. 4, 5
Atiy, Diospa ruwasqankuna
Diosllan tukuy imatapas kamachiyta atin. Jehová Diosqa sut’itan rikuchin cheqaq Dios kasqanta, chaytaqa rikukun kamasqankunata kamachisqanpi, chhaynapi llapapas sutinta reqsinankupaq (Sal. 135:5, 6). Intipas, killapas, planetakunapas, ch’askakunapas maypichus kanankupin kashanku. Parapas, wayrapas, chiripas tiempollanpin chayamun, imaynan langostakunapas phalaq animalkunapas tiempollapi juj ladokunaman astakunku jina. Llapa chaykunata Diosña kamachin chaypas, Dios contra kaqkunaqa pantasqa religionpas manan piensankuchu llapa chaykuna Diosmanta jamusqanta.
Chaywanpas Jehová Diosqa kamasqankunata utilizaspan rikuchin payllapuni Dios kasqanta. Chaytaqa ruwarqan kamasqankunawan admiranapaq jina ruwaykunata ruwaspan, mana piensay ruwaykunata ruwaspan. Mayninpiqa wayratapas, paratapas, ch’aki tiempotapas mana tiemponpin chayachimurqan, chhaynapin munayninta junt’arqan (tupanachiy 1 Rey. 17:1; 18:1, 2, 41-45 textokunawan). Mayninpin ichaqa may admiranapaq jina ruwaykunawan munayninta junt’arqan (Éx. 9:24). Mayninpitaq qonqaylla otaq mana tiempollanpi paratapas jujkunatapas chayachimurqan (Éx. 34:10; 1 Sam. 12:16-18).
Jehová Diosqa tukuy tiempo munakuqmi
16 Jehová Diosta pakakunanchis qaqata jina qhawarisunchis chayqa manan imatapas manchakusunchu. Mayninpin ichaqa sinchi llakisqa kashaspa pisikallpayasunman. ¿Imaynatan Jehová Dios yanapawanchis chhaynapi tarikuqtinchis? Ima llakipiña tarikuqtinchispas Jehová Diosqa atiyninwanmi yanapaykuwasunchis (Sal. 28:9; 94:18; leey Salmos 136:23). ¿Imaynatan chayta yachay yanapawanchis? Chhayna khuyapayakuq yanapakuq kasqanraykun Jehová Diosmantaqa iskay bendicionkunata chaskinchis. May llaqtamantaña kasunman chaypas Jehová Diosqa llaqtanpin pakaykuwanchis. Chaymantapas Jehová Diospaqqa ancha valorniyoqmi kanchis, chaymi munakuwanchis.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-2-S 14
Jah
Jah nisqa simataqa rimaqku jatunchanapaq takikunata takispa, tukuy sonqowan mañakuspa, sonqomanta rogakuspa iman. Bibliaq nisqanman jinaqa Diospa llaqtanqa chay simitaqa rimallaqtaq maqanakuykunapi atipaspa, juj llaqtamanta librasqa kaspa otaq Diospa admiranapaq ruwasqankunata rikuspan. Wakinmanta yachasun. “¡Jah Diosta jatunchaychis!” nisqa rimayqa Salmos libropin rijurin Diosta jatunchanapaq rimaykuna jina. Ñaupaq kaqqa Salmos 104:35 textopin rijurin. Wakin Salmos takikunapiqa qallariynillanpin kashan (Sal. 111; 112); mayninpitaq kuskallanpi (Sal. 135:3); jujkunapitaq tukukuynillanpi kashan (Sal. 104; 105; 115-117); ichaqa mastaqa rijurin qallariyninpi tukukuyninpi iman (Sal. 106; 113; 135; 146-150). Apocalipsis libropipas angelkunaqa chhayna rimaykunawanmi sapa kutillan Jehová Diosta yupaychanku (Apo. 19:1-6).
Bibliaq wakin partenkunapitaq “Jah” nisqa rimaytaqa kusikuymanta takispanku mañakuspanku ima rimaqku. Chaytan tarisunman Israel runakuna Egipto llaqtamanta kacharichisqa kaspa takisqankupi (Éx. 15:2). Chaymantapas Isaías libropin hebreo rimaypi “Jah Jehová” nispa nin. Chhayna iskay kutita rimaspankun astawan Jehová Diospa sutinta jatunchaqku (Isa. 12:2; 26:4). Ezequiaspas wañuymanta Jehová Dios libraqtinmi kusikuymanta kuti-kutita Jah nisqa simiwan Diosta takispa jatuncharqan (Isa. 38:9, 11). Jinaspapas hebreo rimaypi Bibliaq nisqanman jinaqa wañusqakunaqa manan Jah Diosta jatunchankumanchu, noqanchismi ichaqa payta jatunchananchispaq kausanchis (Sal. 115:17, 18; 118:17-19). Juj Salmos takikunapipas Jehová Dios salvasqanmanta, pakaykusqanmanta, wanachisqanmanta iman Israel runakunaqa Jah nisqa simiwan agradecekuqku (Sal. 94:12; 118:5, 14).
20-26 ENERO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 138, 139
¡Ama manchakuywan atipachikuychu!
Juñunakuykunapi Jehová Diosta jatunchasun
10 ¿Jayk’aqllapas jump’iraq oqarirasunkichu comentanaykipaq? Yaqa llapallanchismi chhayna sientekunchis. Manchakuyninchista atipananchispaqqa yachananchismi imaraykus nervioso churakunchis chayta. ¿Comentanayki rato qonqanaykipaqchu piensanki icha pantanaykipaqchu? Icha, ¿manan jujkuna jinaqa allinta comentaymanchu nispachu ninki? Chay jina piensasqaykiqa allinmi, ¿imarayku? Chaywanmi aswan allinpaq jujkunata qhawarishanki. Jehová Diosqa munanmi chay jina humilde kananchista (Sal. 138:6; Filip. 2:3). Chaywanpas Diosqa munanmi payta jatunchananchista, hermanonchiskunata kallpachananchistapas (1 Tes. 5:11). Diosqa munakusunkin yanapasunkitaqmi comentanaykipaq.
Juñunakuykunapi jujkuna-jujkunawan kallpachanakusun
7 Yaqapaschá Qhawaq qelqanchispi lloqsimuq yuyaychaykunata maskhasunman, jujninmi nirqan allinta preparakunanchispaq (Prov. 21:5). Allinta preparakuspaqa facil-llatan makinchista comentananchispaq oqarisun. Chaymantapas pisi simikunallawanmi kutichisun (Prov. 15:23; 17:27). Pisi simikunallawan kutichispaqa manan manchakusunchu. Jinaspapas facil-llatan iñiqmasinchiskunaqa entiendewasun. Sichus sonqomanta imachus entiendesqanchista comentasun chayqa hermanonchiskunaqa allinta preparakusqanchistan reparanqaku.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-2-S 635 párr. 7
Perdón
Cristiano kanapaqqa noqanchis contra juchallikuqkunatan perdonananchis, jayk’a kutitaña juchallikuqtinkupas perdonananchismi (Luc. 17:3, 4; Efes. 4:32; Col. 3:13). Diosqa manan perdonanqachu mana perdonayta yachaq runakunataqa (Mat. 6:14, 15), nitaq pay contra jatariqkunatapas ni kamachikuyninkunata yachashaspa mana kasukuqkunatapas (Éx. 34:6, 7). Pipas iñiq t’aqapi jatun juchaman urmaspa qarqochikunmanña chaypas kutimpunmanmi, chaypaqqa sonqomantan pesapakunan; chhayna kaqtinqa iñiq t’aqapi hermanokunan munakuyninkuta rikuchinanku (1 Cor. 5:13; 2 Cor. 2:6-11). Ichaqa wakinqa cheqaqkaqta allinta yachashaspan yuyaypi juchallikunku, chhayna kaqtinqa manan obligasqachu kashanchis perdonananchispaq, paykunaqa Diospa enemigonmanmi tukupunku (Heb. 10:26-31; Sal. 139:21, 22).
27 ENERO-2 FEBRERO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 140-143
¿Imatan ruwanayki mañakusqayki qhepaman?
Makilla “uyariy yachayniyoqkunaq siminta”
13 Jehová Diosqa munakuwasqanchisraykun yuyaychawanchis. Jehová Diosqa allin kananchistan munan (Prov. 4:20-22). Chaymi Bibliawan, juj qelqanchiskunawan, allin iñiyniyoq hermanonchiskunawan ima yuyaychawanchis. Jehová Diosqa munakuwasqanchisraykun yuyaychawanchis (Heb. 12:9, 10).
14 Yuyaychaykunata chaskikuspaqa imachus niwasqanchispin astawanqa piensananchis. Llapanchispas munanchismi sumaqllata yuyaychawananchista, mayninpin ichaqa mana munasqanchisman jinachu pipas sumaqta yuyaychawasun (Gál. 6:1). Pipas yuyaychawasun chayqa imachus niwasqanchispin astawanqa piensananchis manaña munaytachu rimapayawasunman chaypas. Chaymantapas kaykunatan tapukunayki: “¿Imaraykun chayta niwanman karan? ¿Imaynatan yuyaychawasqanta kasukuyman?”, nispa. Jujkunaq yuyaychayninta uyarikusunchis chayqa kusisqan kasunchis (Prov. 15:31).
Kay sasa tiempokunapi ‘ch’uya sonqolla’ kashasun
Wakin cristianokunaqa sinchitan pisi kallpayanku familiankuna contrankupi hatariqtinku, qolqenku pisiyaqtin, sinchi onqosqa kaspankupas. Rey Davidpas chhaynan sientekurqan, chaymi nirqan: “Sinchitapunin llaki ñit’ishawan, sonqoymi p’iti-p’itishan”, nispa (Sal. 143:4). Chhaynapi tarikushaspan payqa yuyaymanarqan Jehová Diosqa serviqninkunata yanapaykukuq kasqanpi, yuyarirqanmi askha kutipi paytapas yanapasqanta, yuyaymanarqantaq Diospa hatunchasqa kananpaq imaymana ruwasqanpi. Chaykunapi yuyaymanaspan Davidqa kallpata hap’irqan aguantananpaq (Sal. 143:5). Sichus yuyaymanasun Diospa ñoqanchisrayku imaymana ruwasqanpi chayqa, kallpatan hap’isunchis.
¿Jehová Diospa testigollanwanchu casarakunayki?
Mayninpiqa yaqapaschá David hina tarikuwaq, paymi nirqan: “Señor Diosníy, uyariykamullawayña, wañunayashaniñan. Ama uyaykita pakaykuwaychu”, nispa (Sal. 143:5-7, 10). Chay hinapi tarikuspaqa ama pisipaychu, aswanpas Jehová Diospi suyakuy, paymi yanapasunki. Bibliata leey chaypitaq piensay. Chay hinapin yachanki imaynatas Jehová Dios ñawpa tiempopi seviqninkunata yanaparqan, imatas ruwanaykita munan chaytapas. Chaykunan yanapasunki paypi confianaykipaq kasukunaykipaqpas.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-2-S 682
Veneno
Rijch’anachiy. Millay runakunaqa llullakuspan mana kaqta runamasinkumanta rimanku, chay ruwasqankuqa mach’aqwaypa venenon jinan. Chhaynapin runamasinkuq sutinta qhellichanku (Sal. 58:3, 4). Mana kaqta rimaqkunamantan Biblia nin: “Rimasqankupas mach’aqwaypa venenon jinaraqmi”, nispa. Mach’aqwaypa venenonqa siminpin kashan, kirunkunaq qhepanpi (Sal. 140:3; Rom. 3:13). Wakin runakunaqa llullakuspan pantasqata yachachinku, mana kaqtan pimantapas rimanku, mana allinkunata rimaspan jujkunaq sutintapas qhellichanku, paykunaq qallunqa “venenowanmi junt’a kashan” (Sant. 3:8).
3-9 FEBRERO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 144-146
“¡May kusisqan Jehová Diosta Diosninta jina jap’iq llaqtaqa!”
w18.04-S 32 párrs. 3, 4
Leeqkunaq tapukusqan
2. Salmos 144 capitulowanqa k’apaqtan tupashan. 12 versículon “chhaynapin” nisqa simiwan qallarishan. Chaywanmi entiendekun 12-14 versiculokunapi imachus nisqanqa chanin runakunapaq kasqanta, paykunan 11 versiculopi mañakushanku millay runakunamanta Dios librananpaq. Chay cambio ruwakusqanqa 15 versiculopipas rikukushallantaqmi. Iskay kutitan rijurishan “may kusisqan” nisqa simikuna, chay iskaynin kutipipas kaq llaqtallamantan rimashan, chay llaqtaqa “Jehová Diosta Diosninta jina jap’iq llaqtan”. Chaymantapas hebreo rimaypiqa manan karqanchu signos de puntuación nisqakunaqa. Chaymi Bibliata t’ijraqkunaqa allinta reparananku imaynas hebreo rimaypi poesiakuna ruwakurqan chayta, chaymantapas sut’itan entiendenanku imamantachus rimashan chayta, allintan qhawarinanku wakin textokunawan tupashanchus icha manachus chaytapas.
3. Dios bendicionninta serviqninkunaman qonan juj textokunawanmi tupashan. Hebreo rimaypi Ascher simita jujniraymanta t’ijramusqankuraykun kunanqa Salmos 144 textopi sut’ita rikukun David tukuy sonqowan Diospi confiasqanta, payqa confiarqanmi Israel llaqta enemigonkumanta kacharichisqa kasqanku qhepaman kusisqa kausanankuta, imaymanankupas junt’asqa kananta (Lev. 26:9, 10; Deut. 7:13; Sal. 128:1-6). Chaytan nishan Deuteronomio 28:4 textopas, chaypin nin: “Bendecisqan kanqa wawaykichiskunapas, chajraykichiskunapas, wakaykichiskunaq uñankunapas, ovejaykichiskunaq uñankunapas”, nispa. Chaymi rikukurqan Davidpa churin Salomonpa kamachisqan tiempopi, chay tiempopin Israel llaqtaqa thaj kausarqan manan imankupas pisirqanchu. Chaychá chay tiempotaqa tupanachikurqan Mesiaspa kamachikuyninwan (1 Rey. 4:20, 21; Sal. 72:1-20).
Kallpachakusun allin suyakuyniyoq kananchispaq
16 Llapanchismi suyakushanchis wiñay kausayta, chayqa Jehová Diospa sumaq regalonmi. Chay prometewasqanchistaqa Jehová Diosqa junt’anqapunin. Kaypi yachamusqanchis jina suyakuyqa ancla jinan, chaymi yanapawanchis ima pruebatapas atipananchispaq, qatikachaytapas wañuytapas ama manchakunanchispaq. Chaymantapas suyakuyninchisqa casco jinan yuyayninchista jark’awanchis, chhaynapi allin kaqkunallapi piensananchispaq, mana allin kaqkunatataq umanchismanta orqopunanchispaq. Jehová Diosqa anchatan munakuwanchis chaymi payqa munan wiñay kausayta suyakunanchista, sichus chaykunata suyakusun chayqa astawanmi Jehová Diosman asuykusunchis. Chayrayku kallpachakushallasun ama iskayaspa Jehová Diospi suyakushanallanchispaq.
17 Apóstol Pablon Roma llaqtapi tiyaq cristianokunata nirqan: “Suyakuyniykichiswan kusikuychis”, nispa (Rom. 12:12). Apóstol Pablopas kusisqan kasharqan janaq pachapi wiñay kausayta chaskinanpi, payqa manapunin iskayarqanchu Jehová Dios chay prometesqanta junt’ananpi. Noqanchispas suyakuyninchismantaqa kusisqan kashanchis. Bibliaq nisqan jina Jehová Diosqa llapa prometesqantaqa junt’anqapunin. Juj salmos qelqaqmi nirqan: “May kusisqan Diosnin Jehová Diospi suyakuqqa. […] Payqa rimasqanta tukuy tiempo junt’aq Diosmi”, nispa (Sal. 146:5, 6).
Kusisqa kausanapaqqa Diostan munakunanchis
19 Satanasqa yaqa soqta waranqa watañan runakunata sufrichishan. Kay tukukuy tiempokunapiqa yaqa llapa runapas paykunapi, qolqepi, aycha kusirichiypi imallan masta piensanku. Chaymantapas chay runakunaqa gustollankumanmi imatapas ruwanku. Paykunaqa manan jayk’aqpas cheqaq kusikuytaqa tarinqakuchu ¿Imarayku? Biblian nin: “Kusisamiyoqmi Jacobpa Diosninpa yanapaykusqan runaqa, kusisamiyoqmi Diosnin Señor Diospi suyakuq runaqa”, nispa (Sal. 146:5).
20 Watakunaq pasasqanman jinaqa astawanraqchá Diosta munakuyninchisqa yapakunqa. Juj runakunapas askhañan payta reqsishanku. Chaykunan rikuchin Diospa gobiernonqa imaymanakunataña ruwashasqanta. Qhepamanqa aswan askha bendicionkunatan apamuwasunchis. Diospa munaynin ruwaypi ocupasqa kasun chayqa kusisqan kausasunchis. Qatimuq estudiopin yachasun imaynas paykunallapi piensaq runakuna kanku chayta, imaynas Jehová Diosta serviq runakuna kanku chaytawan.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-1-S 142 párr. 8
Animalkuna
Bibliapin nishan animalkunatapas khuyapayanata. Jehová Diosqa llapa animalkunatan munakun chaymi mijuchin chhaynapi kausashanallankupaq (Prov. 12:10; Sal. 145:15, 16). Moisespa chaskisqan kamachikuypin willashan uywakunata allinta cuidana kasqanmanta. Sichus pipas juj runaq uywanta chinkasqata tarispaqa mana imanaspan dueñonman kutichipunan karqan, juj uywata carganwan ñitisqata tarispapas yanapananmi karqan (Éx. 23:4, 5). Llank’achispapas uywankutaqa khuyapayanankun karqan (Deut. 22:10; 25:4). Qanchis kaq p’unchaypiqa runakuna jinan uywakunapas mana llank’anankuchu karqan (Éx. 20:10; 23:12; Deut. 5:14). Sichus ima animalpas runapaq peligroso kaqtinqa allintan cuidananku karqan otaq wañuchipunanku karqan (Gén. 9:5; Éx. 21:28, 29). Manan iskay clase uywakunatapas cruzachinankuchu karqan (Lev. 19:19).
10-16 FEBRERO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 147-150
¿Imaraykun Jehová Diosta jatunchananchis?
¿Imaraykun Jehová Diosta jatunchananchis?
5 Jehová Diosqa manan Israel llaqtallatachu kallpacharan, aswanpas sapankankutan kallpacharan. Kaqtan kunanpas payqa ruwashan. Salmos 147 capitulota qelqaq runan niran: “Paymi llakiq ñit’isqan sonqoyoqkunata qhaliyachin, k’irinkunatapas wataykun”, nispa (Sal. 147:3). Chaymi noqanchisqa onqosqa otaq llakiq ñit’isqan kashanchis chayqa, Diospi confiananchis, paymi sonqochawasun k’irinchiskunatapas jampiwasun (Sal. 34:18; Is. 57:15). Chaymantapas allin yuyayta kallpata iman qowasun ima problematapas allin yuyaywan allichananchispaq (Sant. 1:5).
6 Chaymantataq chay Salmosta qelqaq runaqa cielota qhawarispa Jehová Diosmanta niran: “Paymi jayk’achus ch’askakuna kasqanta yupan, sapankatan sutinmantakama wajan”, nispa (Sal. 147:4). Chay runa rikusharanña ch’askakunata chaypas manan yacharanchu jayk’achus kasqanta. Kunan tiempopi científico runakunapas yachankun askha ch’askakuna kasqanta ichaqa manan yupaytapas atinkuchu. Jehová Diosmi ichaqa yachan jayk’achus kasqankuta. Arí, sapankatan allinta reqsin, sapankamantaqmi sutitapas churan (1 Cor. 15:41). ¿Imatan chaymanta yachasunman? Imaynan Diosqa sapanka ch’askata allinta reqsin chhaynatan payqa sapankanchista allinta reqsiwanchis. Chaymantapas allintan yachan maypis kashanchis, imaynas sonqonchis kashan, imatas munashanchis chaytapas.
¿Imaraykun Jehová Diosta jatunchananchis?
7 Jehová Diosqa allintan yachan imapis sapankanchispas tarikushanchis chayta, kantaqmi atiyninpas yanapawananchispaq (leey Salmos 147:5). Mayninpiqa yaqapaschá ima ruwasqanchismantapas sinchita llakikunchis; “manañan atiymanchu” ninchispaschá. Jehová Diosqa allintan yachan chayta, ‘yuyarintaqmi ñut’u allpa kasqanchistapas’ (Sal. 103:14). Juchasapa runakunataq kanchis chayqa yaqapaschá mayninpiqa sapa kutillan imapipas pantashanchis. Yaqapaschá imatapas mana piensaspa rimaruranchis; mayninpiqa mana allin piensaykunapaschá umanchisman jamuwanchis; mayninpiqa jujkunatapaschá envidiakuranchis; maytachá chaykunamantaqa llakikuranchis. Diosqa manaña chaykunata pasanchu chaypas payqa allintan entiendewanchis (Is. 40:28).
¿Imaraykun Jehová Diosta jatunchananchis?
18 Salmos 147 capitulota qelqaq runaqa allintan yacharan Israel llaqtallata Dios bendecisqanta, paykunallamanmi “siminta” “kamachikusqankunatapas” qoran (leey Salmos 147:19, 20). Noqanchispas Diospa bendecisqanmi kashanchis. Noqallanchistan ajllawaranchis sutinta apananchispaq. Chaymantapas maytachá Diostaqa “gracias” ninchis siminta reqsichiwasqanchismanta, paywan amigontin kasqanchismantapas. Chaymi Salmos 147 capitulota qelqaq runa jina noqanchispas Jehová Diosllata jatunchananchis. Jujkunatapas kallpachananchismi chayta ruwanankupaq.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-2-S 579 párr. 3
Phalaq animalkuna
Salmos librota qelqaqmi “phalaq animalkunata” nirqan: “Jehová Diosta jatunchaychis”, nispa (Sal. 148:1, 10). Phalaq animalkunaqa admiranapaq ruwasqa kasqankuwanmi Diosta jatunchanku. Juj phalaq animalpa phurullansi kanman yaqa 1.000 otaq 20.000 más jina. Chaymantapas sapanka phurun puntayoqkama. Phuruq chaupinpin kallantaq juj k’aspicha jina, chay k’aspichapin mana yupay atiy llamp’u pelochakuna jina kashallantaq. Palomaq pharpanpi phuruqa yaqa 15 centimetrosta jinas miden, chay llamp’u pelochakunapis kallantaq waranqanpi ñut’u mana rikuna atiy pelochakuna. Phalaq animalpa pharpan imayna ruwasqachus kasqanqa admiranapaqmi, chaymi avionkunaq pharpanmantapas aswan allinraq. Phalaq animalpa tullunkunaqa askha t’oqokunayoqmi, chaymi cuerponkuqa mana llasanchu. Rabihorcado phalaq animalpa pharpankunaqa iskay metron, chaywanpas chay animalqa 110 gramosta jinallan pesan. Wakin phalaq animalkunaq rafra tullunkuna t’oqokunayoqña chaypas allin jap’inasqan kashan, imaynan avionpa pharpan ukhupi fierrokunawan allin jap’inasqa kashan chay jina.
17-23 FEBRERO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA PROVERBIOS 1
Wayna-sipas, ¿pitan uyarinki?
Ama premionchistaqa imawanpas qechuchikusunchu
16 Wayna-sipas, piensayniykiman jinaqa yaqapaschá tayta-mamayki nishuta controlashasunki, manapaschá dejasunkikuchu ima ruwanaykitapas. Chhaynapi tarikushanki chayqa yaqapaschá aburrisqa ninki: “Manan munaymanchu Dios serviyta”, nispa. Ichaqa, Jehová Diosta saqenki chayqa manan maypipas tarinkichu tayta-mamaykiq munakuyninta jinaqa ni hermanokunaq munakuyninta jinapas.
17 Tayta-mamaykichus mana jayk’aqpas yuyayta qosunkiman ni wanachisunkimanpaschu chayri, ¿“munakuwanmi” niwaqchu? Manan ¿riki? (Heb. 12:8.) Ichaqa, manapaschá gustoykiman jinachu imatapas nisunkiku. Chaypi piensashanaykitaqa aswanpas piensay imaraykus imatapas nishasunkiku chaypi. Amapuni tayta-mamaykimanqa kutipakunkichu. Bibliapipunin nin: “Tajasqa runaqa tupusqallatan riman, allin reparaqqa samp’a sonqollan”, nispa (Prov. 17:27). Kallpachakuy allin yuyayniyoq runa kanaykipaq amataq usqhayllaqa phiñakuychu, aswanpas sumaqta ima consejotapas chaskikuy (Prov. 1:8). Jehová Diosta munakuq tayta-mamayoq kayqa manan imawanpas igualakunchu. Chayrayku chaskikuy paykunaq yanapayninta chhaynapin kausay premiota chaskinki.
w05-S 15/2 19, 20 párrs. 11, 12
Dioswan amigontin kasqanchista ancha allinpaq qhawarisun
11 Diospa sonqonpaq jina kasun amataq runaq sonqonpaq jinachu. Sichus mana allin runakunawan purisun chayqa pisi-pisimantan paykuna jina kasun. Llapanchispas munanchismi amigokunayoq kayta paykunawan allinpi kaytapas. Wayna-sipaskunapas kuraqkunapas mat’ipayasqan kanku mana allinkunata ruwanankupaq, chaymi allin qhawarisqa kayta munaspa paykuna jina kayta munankuman. Mayninpiqa compañeronchiskunaqa mana allinpi tarikunanchistan munanku, chaytan allinta reparananchis. Yaqapaschá paykunaqa munanku mana allin ruwasqankuta ruwaysikunanchista (Proverbios 1:11-19). Wakin hermanokunaqa mat’ipayasqa kaspan mana willakunkuchu Jehová Diospa testigon kasqankuta, jinaspa mana allin ruwaykunaman urmanku (Salmos 26:4). Apóstol Pablon yuyaycharqan: “Amataq kay pacha runakuna jinachu kausaychis”, nispa (Romanos 12:2). Jehová Diosmi kallpata qowanchis ama chay mat’ipayaykunaman urmananchispaq (Hebreos 13:6).
12 Mana allinkunata ruwananchispaq pipas mat’ipayawaqtinchisqa kaytan yuyarinanchis, Jehová Diospaq junt’aq sonqo kaymi aswan allin runakunaq imachus piensasqankumantaqa. Éxodo 23:2 textopi nisqanmi yanapawasun, chaypin nin: “Aman ima mana allintapas ruwankichu askha runakunaña chayta ruwanqaku chaypas”, nispa. Jehová Dios promesa ruwasqan junt’ananmantan Israel runakunaqa iskayayta qallarirqanku, Calebmi ichaqa mana iskayarqanchu. Payqa confiarqanmi Diospa promesankuna junt’akunanmanta, chaymi askha bendicionkunata chaskirqan (Números 13:30; Josué 14:6-11). Dioswan amigontin kasqanchista ancha allinpaq qhawarisun chayqa manan jujkunaq mana allinkuna ruwasqantaqa ruwaysikusunchu.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-2-S 1142
Mana allin yuyayniyoqkuna
Bibliaqa nishan “mana yuyayniyoqkuna” otaq “mana allin yuyayniyoqkuna” nispaqa manan mana usqhaylla entiendeqkunatachu, aswanpas allin kaqta yachashaspa mana kasukuqkunamantan, Diospa chanin kamachikuyninkuna contra ruwaqkunamantan. Hebreo rimaypin kay simikuna rijurillantaq: kesíl (“mana yachayniyoq”; Prov. 1:22), ’ewíl (“mana yuyayniyoq”; Prov. 12:15), na·vál (“mana yuyayniyoq”; Prov. 17:7), lets (“burlakuq”; Prov. 13:1). Griego rimaypitaq kay simikuna rijurillantaq: á·frōn (“mana yuyayniyoq”; Luc. 12:20), a·nó·ē·tos (“mana yuyayniyoq”; Gál. 3:1), mō·rós (“mana allin yuyayniyoq”; Mat. 23:17; 25:2).
24 FEBRERO-2 MARZO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA PROVERBIOS 2
¿Imaraykun tukuy sonqo estudiananchis?
Cheqaq kaq yachasqanchispi purishallasun
16 Manan llapanchismanchu leeyqa gustawanchis, Jehová Diosmi ichaqa munan cheqaq yachachikuykunata allinta entiendenanchista (leey Proverbios 2:4-6). Chayraykun chayta ruwananchispaq kallpachakunanchis. Corey iñiqmasimanta yachasun, payqa Bibliata leeshaspas juj textollata allinta t’aqwirin. Paymi nin: “Juj textomanta rimaq qelqanchiskunata maskhanaypaqmi kallpachakuni, chhaynapi chay textota allinta entiendenaypaq”, nispa. Sichus tiempota t’aqasunchis Bibliata allinta estudiananchispaq chayqa, Bibliapi kaq cheqaq yachachikuykunata valorasqanchistan rikuchisun (Sal. 1:1-3).
“Cheqaq yachaymi callekunapi qaparin”
3 Yachayniyoq runaqa manan yachayllachu yachan aswanpas chayman jinan kausan. Ichaqa cheqaq yachayta tarinapaqqa manan chayllatachu ruwananchis. Bibliapin nin: “Yachayniyoq kanapaqqa Jehová Diostaraqmi manchakuna, allin reparaq kanapaqqa ch’uyay-ch’uya Diostan reqsina”, nispa (Prov. 9:10). Chhaynaqa imatapas allinta ruwananchispaqqa Jehová Dios imaynatachus imatapas qhawarin chaytan allinta reparananchis. Chaypaqqa Bibliata qelqanchiskunata iman allinta t’aqwinanchis. Chayta ruwasunchis chayqa cheqaq yachayniyoq kasqanchistan rikuchisun (Prov. 2:5-7).
4 Jehová Diosllan cheqaq yachayniyoq kananchispaqqa yanapawasunman (Rom. 16:27). ¿Imanaqtinmi chayta ninchis? Ñaupaq kaq, kamaqninchis kasqanraykun payqa allintapuni llapa kamasqanta reqsin (Sal. 104:24). Iskay kaq, tukuy ima ruwasqanpas yachayniyoq kasqantan rikuchin (Rom. 11:33). Kinsa kaq, yuyaychayninkunaqa allintan yanapan uyarikuq runakunata (Prov. 2:10-12). Chhaynaqa cheqaq yachayniyoq kanapaqqa chaykunatan umanchispi jap’inanchis, chayman jinataq imatapas ruwananchis.
Wayna-sipaskuna, iñiyniykichispi kallpachakuychis
2 Wayna-sipas, Jehová Diosta servishankiña otaq chayllaraq paymanta yachashanki chaypas, uyarirankichá wakin runakunaq: “Manan Diosqa kanchu”, nispa nisqankuta. Chayta uyarispaqa yaqapaschá piensaranki: “¿Imaynatan allinta asegurakuyman Diosqa cheqaqpuni kasqanmanta?”, nispa. Chaypaqqa Biblian yanapasunki. Chaypin nin: ‘Allin reparaymi waqaychasunki’, nispa. Arí, allin reparaymi yanapasunki runaq yanqa rimasqankuwan mana engañachikunaykipaq, yanapallasunkitaqmi Jehová Diospi astawan iñinaykipaqpas (leey Proverbios 2:10-12).
3 Jehová Diospi astawan iñinaykipaqqa astawanmi payta reqsinayki (1 Tim. 2:4). Chaypaqqa manan leeylla-leeyllachu Bibliata qelqanchiskunatapas leenayki, aswanpas allintan piensanayki chay leesqaykipi, chhaynapi allinta entiendenaykipaq (Mat. 13:23). Chhaynata estudianki chayqa, allintan reparanki Jehová Diosqa cheqaqpuni kasqanta, Bibliapas paypa siminpuni kasqantawan (Heb. 11:1). Chhayna estudiaymantan kay estudiopi yachasunchis.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-1-S 1244 párr. 4
Tukuy sonqo
Tukuy sonqowan Jehová Diosta serviyqa manan noqallanchismantachu jamun, aswanpas Diospa atiyninwanmi chay ruwayta atinchis (Sal. 25:21). Diosqa tukuy sonqowan payta serviqkunatan prometen “escudo” jina, “pakakuna torre” jina pakaykunanpaq (Prov. 2:6-8; 10:29; Sal. 41:12). Diospa allin qhawarisqan kayta munaqkunaqa tukuy tiempon kallpachakunku Diospa munasqanman jina kausanankupaq (Sal. 26:1-3; Prov. 11:5; 28:18). Jobmi sinchi llakisqa kashaspa nirqan: “Juchayoqtapas mana juchayoqtapas igualtan payqa wañuchin”, nispa. Chhaynataña Job nirqan chaypas chanin kausaqtaqa manan Diosqa qonqanchu, jamuq tiempopipas sumaq kausaytan qonqa. Arí, allin kaqkunatan qonqa (Job 9:20-22; Sal. 37:18, 19, 37; 84:11; Prov. 28:10). Jobqa junt’aq sonqollapunin Jehová Diospaq karqan, chay jina kasqanqa ancha valorniyoqmi Diospaqqa karqan (Prov. 19:1; 28:6). Junt’aq sonqo taytaqa allin ejemplon wawankunapaq, chaymi wawankunapas may kusisqa kanku (Prov. 20:7). Chaymantapas tayta junt’aq sonqo kasqanraykun wawakunapas allin qhawarisqa respetasqa kallankutaq.