Tukuy yuyaywanmi Bibliataqa leenanchis

1. ¿Imaynapin yachanchis Diospa simin qelqa Jesuspaq ancha importante kasqanta?

KAY pachapi Jesuspa yachachisqanqa may munaychá karqan. Pay yachachispaqa Diospa simillanmantapunin yachachiq, Diospa simintapas umallanpin jap’iq. Chaytan reparanchis bautizakusqan qhepamanpas wañuy patapi kashaspapas imatachus nisqanpi (Deut. 8:3; Sal. 31:5; Luc. 4:4; 23:46).b Yachasqanchis jina Jesusqa kinsa wata kuskantan allin willakuykunata willarqan. Yachachispaqa Diospa simin qelqamantan leeq, mayninpitaq umallanmanta niq, chaykunatataq allinta entiendechiq (Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luc. 4:16-20).

2. ¿Imaynatan Jesús wiñasqanman jina Diospa siminta allinta yacharqan? (Tapanpi kaq dibujota qhaway).

² Jesusqa juch’uychanmantapachan Diospa simintaqa leeq. Jujkunaq Biblia leesqankutapas makillan uyariq. Wasinpipas maman Mariapas Josepas rimallaqkupunin Diospa siminmantaqa, chaytan Jesusqa makilla uyariq (Deut. 6:6, 7).c Chaymantapas familianwan kuskan sapa samana p’unchay sinagogaman riqku, chaypin Jesusqa tukuy yuyaywan Diospa siminta uyarikuq (Luc. 4:16). Wiñasqanman jinataq pay kikinpuni Diospa siminta leeq. Chaykunata ruwasqanraykun Jesusqa pisi-pisimanta Diospa siminta reqsirqan, munakurqan, chayman jinataq kausarqanpas. Juj kutinpas templopi yachachikuqkunan anchata admirakurqanku Jesús chunka iskayniyoq watallanpi kashaspa “imatapas allinta entiendesqanmanta, tapusqankuman kutichisqanmantapas” (Luc. 2:46, 47, 52).

3. ¿Imakunamantan kaypi yachasun?

³ Sichus noqanchispas sapa kutilla Diospa siminta leesun chayqa, pisi-pisimantan Diospa siminta astawan reqsisun munakusun ima. Ichaqa, ¿imatan ruwasunman Diospa siminta leespa allintapuni entiendenanchispaq? Chaypaqqa kamachikuy simita yachachiqkunaman Jesuspa imachus nisqanmanta yachasun. Paykunaqa leerqankuña Diospa simin qelqata chaypas manan entienderqankuchu. Chaymi Jesusqa reparachirqan imaraykuchus mana entiendesharqankuchu chayta. Chaypi Jesuspa nisqanqa noqanchistapas yanapawasunmi: Diospa siminta allinta entiendenanchispaq, importante yachachikuykunata tarinanchispaq, yachasqanchisman jina kausananchispaqpas. Chaykunamantan kaypi yachasun.

LEESQANCHISTAN ALLINTA ENTIENDENANCHIS

4. ¿Imatan reparanchis Lucas 10:25-29 textokunapi?

⁴ Bibliata leespaqa entiendenanchispunin imachus leesqanchista, mana chayqa yanqapaqmi kanman. Chaytan Jesús allinta reparachiwanchis “kamachikuy simita allinta yachaq runaman” imachus nisqanpi (leey Lucas 10:25-29). Chay runaqa wiñay kausayta chaskinanpaq imatachus ruwanan karqan chaytan yachayta munarqan, chaymi Jesusqa Diospa siminta yuyarichinanpaq nirqan: “¿Iman kamachikuy simipi qelqasqa kashan? ¿Imatan entienderqanki?”, nispa. Chay runataq Bibliaq nisqanman jina allinta kutichirqan, paymi nirqan: “Diosniykitan munakunayki”, “runamasiykitapas munakunaykin”, nispa (Lev. 19:18; Deut. 6:5). Chaymantan ichaqa chay runa Jesusta tapurqan: “¿Pipunitaq runamasiyri?”, nispa. Chaywanmi chay runaqa rikuchisharqan chay leesqanta mana entiendesqanta. Manataq entiendesharqanchu chayqa, ¿imaynapitaq chaypi nisqanta kasukunman karqan?

5. ¿Imaynatan Diosmanta mañakuypas, mana usqhaylla leeypas Bibliata entiendenanchispaq yanapawanchis?

⁵ Biblia leesqanchista allinta entiendenanchispaqqa kaykunatan ruwananchis: Ñaupaqta, manaraq Bibliata leeshaspan Diosmanta mañakunanchis. Diospa yanapaynillanwanmi Bibliataqa entiendesun, chayraykun santo espiritunta mañakunanchis tukuy yuyaywan Bibliata leenanchispaq. Iskaypitaq, manan usqhayllachu leenanchis, aswanpas pisi-pisimanta allinta entiendespapunin leenanchis. Chaymantapas alto kunkawanmi leesunman otaq uyarinapaq grabasqa Bibliata churaspa chayta qatipasunman; chaykunata ruwasun chayqa chaypipas kashasunman jinan kanqa, leesqanchispas umanchisman sonqonchisman iman chayanqa (Jos. 1:8). Leeyta tukuspataq jujmanta Diosmanta mañakunanchis, jinaspa siminta qowasqanchismanta “gracias” ninanchis, chaymantapas yanapaynintan mañakunanchis leesqanchisman jina kausananchispaq.

6. ¿Imapin yanapawanchis tapuykunata ruwakuy, Bibliamanta yachasqanchistapas qelqay? (Kay parrafopaq fotokunata qhaway).

⁶ ¿Imatawanmi ruwasunman Biblia leesqanchista allinta entiendenanchispaq? Chaypaqqa leeshaspan kaykunata tapukunanchis: ¿Pikunamantan rimashan? ¿Pikunan rimashanku? ¿Pikunapaqmi qelqasqa kashan? ¿Imaraykun chayta qelqakurqan? ¿Jayk’aqmi, maypin chaykuna pasarqan?, nispa. Chaykunata tapukuymi yanapawasun importante yachachikuykunata tarinanchispaq. Chaymantapas imatachus entiendesqanchistan qelqasunman. Sichus Biblia leesqanchista qelqasun chayqa allintan imachus leesqanchista entiendesun, manataqmi usqhayllachu qonqarusunpas. Ichaqa, ¿imatan qelqasunman? Kay parrafopi kaq tapuykunaq kutichiynintan qelqasunman, chaymantapas importante yachachikuykunata, imachus yachasqanchista iman qelqasunman. Chaytachus Bibliata leespa ruwasun chayqa Jehová Dios kikinpas rimapayawashasunman jinan kanqa.

7. ¿Imaynan kananchis Bibliata allinta entiendenanchispaq, imarayku? (Mateo 24:15).

⁷ Jesuspa nisqanman jinaqa Biblia leesqanchista entiendenanchispaqqa allin reparaqmi kananchis (leey Mateo 24:15). ¿Imataq allin reparaq kayri? Allin reparaq kayqa imaynatas Bibliapi wakin yachachikuykuna tupashan, imaraykus wakin yachachikuykunapas jujniray kashan chayta reparaymi. Allin reparaq runaqa manan jawallantachu imatapas qhawarin aswanpas allintan t’aqwirin. Chaymantapas Jesuspa nisqanman jinaqa reparaq kaymi yanapawasun imaynatas profeciakuna junt’akushan chayta yachananchispaq. Chhaynaqa, Biblia leesqanchista allinta entiendenapaqqa allin reparaqmi kananchis.

8. ¿Imatan ruwananchis allin reparaq kananchispaq?

⁸ Allin reparaq kayqa Jehová Diosmantan jamun. Chayraykun Diospa yanapayninta mañakunanchis allin reparaq kananchispaq (Prov. 2:6). Ichaqa manan mañakuspallachu allin reparaqqa kasun. Allin reparaq kanapaqqa susigollawanmi Bibliata leenanchis, jinaspan allinta reparananchis imaynatas Biblia leesqanchis imachus yachasqanchiswan tupan chayta. Chaykunata reparananchispaqqa qelqanchiskunan yanapawasunman, jujninmi kashan Bibliata t’aqwinapaq nisqa qelqa. Sichus chaykunata allinta t’aqwisunchis chayqa allintan Bibliataqa entiendesun, jinaspapas allintan yachasun imaynatas chayman jina kausasunman chaytapas (Heb. 5:14). Chhaynaqa, allin reparaqmi kananchis chaymi yanapawasun Bibliata allinta entiendenanchispaq.

ANCHA ALLIN YACHACHIKUYKUNATAN MASKHANANCHIS

9. ¿Ima yachachikuytan saduceo runakuna mana allintachu entiendesharqanku?

⁹ Saduceo runakunaqa allintan Bibliapi ñaupaq kaq pisqa librokunata reqsirqanku, chhaynaña kaqtinpas manan importante yachachikuykunataqa reparaqkuchu. Juj kutinmi saduceo runakunaqa Jesusta urmachiyta munaspa kausarimpuymanta tapupayarqanku, Jesustaq paykunata nirqan: “¿Manachu leerqankichis raurashaq kiskayoq sach’amanta Moisespa qelqasqanpi? Chaypin payta Dios nirqan: Noqan kani Abrahanpa Diosnin, Isaacpa Diosnin, Jacobpa Diosnin”, nispa (Mar. 12:18, 26). Chaytaqa askha kutitachá saduceo runakunaqa leerqanku, ichaqa manan repararqankuchu chay leesqankupi kausarimpuymanta willakusqanta (Mar. 12:27; Luc. 20:38).d

10. ¿Ima yuyaywanmi Bibliata leenanchis?

¹⁰ ¿Imatan yachasunman saduceokunaman imachus Jesuspa nisqanmanta? Bibliata leespaqa tukuy yuyaywanmi leenanchis chhaynapi ancha allin yachachikuykunata tarinanchispaq. Manan usqhayllachu leenanchis, aswanpas qorita jinan Bibliapi ancha allin yachachikuykunata maskhananchis.

11. 2 Timoteo 3:16, 17, nisqanman jina, ¿imatan ruwananchis ancha allin yachachikuykunata tarinanchispaq?

¹¹ ¿Imaynatan Bibliapi ancha allin yachachikuykunata tarisunman? Chaypaq 2 Timoteo 3:16, 17 textoq nisqanta t’aqwisun (Leey 2 Timoteo 3:16, 17). Chaypi nisqan jina Diospa siminqa “llapanmi […] allinpuni yachachinapaq, anyanapaq, imatapas allinyachinapaq, imachus allin kaqwan yachachinapaqpas”. Bibliapin Jehová Diosqa munayninta kamachikuyninta ima yachachiwanchis, chaypaqmi ichaqa allinta Bibliata t’aqwirinanchis. Chaymantapas Bibliaqa anyawanchismi, chaypaqqa Bibliata leespan allinta reparananchis imakunapiraqsi cambiananchis kashan chayta, chhaynapin Jehová Diospaq junt’aq sonqo kasun. Chaymantapas Bibliaqa imatapas allinyachinapaqmi yanapawanchis. Yaqapaschá imatapas pantasqata entiendeshasunman, Diosmanta willasqanchis runakunapas pantasqa yachachikuykunapi creenkuman, chaykunapin Bibliaqa yanapawanchis. ¿Imatawanmi ruwasunman Biblia yachachiwananchispaq? Chaypaqqa kallpachakunanchismi Jehová Dios jina piensananchispaq, chay yuyaywanmi Bibliataqa leenanchis. Chaytachus Bibliata leespa ruwasun chayqa ancha allin yachachikuykunatan tarisun.

BIBLIA LEESQANCHISQA SONQONCHISMANMI CHAYANAN

12. ¿Imaraykun Jesús fariseo runakunata tapurqan: “Manachu kamachikuy simipi leerqankichis”, nispa?

¹² Fariseokunaqa mana allin yuyaywanmi Diospa simintaqa leeqku. Chaymi Jesusqa fariseokunata tapurqan: “¿Manachu kamachikuy simipi leerqankichis?”, nispa. Chaywanmi imachus pantasqankuta sut’ita reparachirqan (Mat. 12:1-7).e Chay kutipiqa fariseokunan Jesuspa discipulonkunata samana p’unchayta mana waqaychasqankumanta juchacharqanku. Chaymi Jesusqa Diospa simin qelqawan paykunata kutichirqan, jinaspa Oseas libropi imachus nisqanta paykunaman nirqan. Chay fariseo runakunaqa allintaña Diospa siminta leerqanku chaypas manan chaypi nisqantaqa entienderqankuchu, ¿imarayku? Jatunchakuq runakuna kasqankurayku, jinaspapas paykunaqa jujkunaq mana allin ruwasqankuta qhawarichinankupaqmi kamachikuy simita leeqku. Chhayna kasqankuraykun paykunaqa mana entienderqankuchu imachus leesqankuta (Mat. 23:23; Juan 5:39, 40).

13. ¿Imayna yuyaywanmi Bibliata leenanchis? ¿Imaraykun llamp’u sonqo kananchis?

¹³ Jesuspa nisqanmi yanapawanchis allin yuyaywan Bibliata leenanchispaq. Noqanchisqa manan fariseokuna jinaqa kananchischu, aswanpas k’umuykukuqmi kananchis, chhaynapin Jehová Diospa yachachikuyninkunata sumaqta chaskikusun. Santiago 1:21 texton nin: “Tukuy llamp’u sonqo kaywan chaskikushallaychis qankunapi churasqa simita”, nispa. Sichus llamp’u sonqo kasun chayqa Diospa siminpi yachachikuykunan sonqonchispi saphichakunqa. Bibliata leespaqa manan jatunchakuqchu kananchis, manan jujkunaq mana allin ruwasqankuta qhawananchispaqchu Bibliataqa leenanchis. Aswanpas allin yuyaywanmi leenanchis; chayta ruwaspallan khuyapayakuq, llamp’u sonqo, munakuq kasunchis.

14. ¿Imaynatan yachasunman Biblia leesqanchis sonqonchismanchus chayashan icha manachus chayta? (Kay parrafopaq fotokunata qhaway).

¹⁴ Sichus Biblia leesqanchis sonqonchisman chayashan chayqa sumaqtan jujkunata qhawarisun. Fariseokunaq sonqonkun ichaqa wisq’asqa kasharqan, chaymi paykunaqa runakunata mana allinpaq qhawariqku, yanqamantan mana juchayoqkunatapas juchachaqku (Mat. 12:7). Noqanchisri, ¿imaynan kashanchis? ¿Imaynatan jujkunata qhawarishanchis? ¿Allin kaynintachu qhawarishanchis? Icha, ¿mana allin ruwasqankutachu makilla qhawashanchis? ¿Listochu kashanchis jujkunata pampacharinanchispaq? Icha, ¿jujkunamanta mana allinta rimaspachu purinchis? Chaykunapin reparasun Bibliaq nisqanman jinachus ruwashanchis icha manachus chayta. Bibliaq nisqanman jinan kanan piensayninchispas, yuyayninchispas, ruwasqanchispas (1 Tim. 4:12, 15; Heb. 4:12).

BIBLIATA LEESPAQA KUSIKUYTAN TARINCHIS

15. ¿Imaynatan Diospa siminta Jesús qhawarirqan?

¹⁵ Jesusqa anchatan munakurqan Diospa palabrantaqa. Chaymanta rimaspan Salmos 40:8 nin: “Diosnilláy, munayniyki ruwaymi noqataqa anchata kusichiwan, kamachikuyniykikunaqa sonqoy ukhupin kashan”, nispa. Arí, chaypi nisqanman jina Jesusqa ancha valorniyoqpaqmi Diospa simintaqa qhawarirqan. Chaymi paytaqa yanaparqan kusisqa kananpaq, Jehová Diostapas servishanallanpaq. Sichus noqanchispas Jesús jina kallpachakusun Diospa siminta leenanchispaq munakunanchispaqpas chayqa, kusikuytan tarisunchis, Jehová Diosllatan servisunpas (Sal. 1:1-3).

16. ¿Imakunatan ruwasunman Bibliata allinta t’aqwirinanchispaq? (Qhaway “Jesuspa nisqanmi yanapawasun Biblia leesqanchista allinta entiendenapaq” nisqa yachachikuyta).

¹⁶ Jesuspa ruwasqan rimasqan iman yanapawasun Bibliata allin yuyaywan estudiananchispaq, entiendenanchispaq jina leenanchispaqpas. Chhaynaqa Biblia leesqanchista allinta entiendenanchispaqqa ñaupaqtaqa Diosmantan mañakunanchis, manataqmi usqhayllachu leenanchis, aswanpas tapuykunatan ruwakunanchis, imachus yachasqanchistapas qelqananchis. Chaymantapas allin reparaqmi kananchis, chaypaqqa pacienciawanmi qelqanchiskunapi leesqanchismanta maskhananchis. Bibliata aswan allinta entiendenanchispaqqa ancha allin yachachikuykunatan maskhananchis, chay yachachikuykunataqa Bibliapi juch’uy librokunapipas tarillasunmanmi. Biblia leesqanchis sonqonchisman chayananpaqqa allin yuyaywanmi Bibliata leenanchis. Chhaynata Bibliata leesunchis chayqa leesqanchisqa allintan yanapawasun, Diosmanpas astawanraqmi asuykusun (Sal. 119:17, 18; Sant. 4:8).