29 YACHAY
Sumaq kunkawan rimay
LLAPANCHISPAS sumaqta niwananchistan munanchis. Chaymi llamp’u simiwan sumaq sonqowan rimaqkunataqa aswan allinta uyarinchis. Phiñakuq hina kunkawan rimaqkunatan ichaqa mana chhaynatachu uyarinchis.
Rimayninchis sumaq uyarikunanpaqqa manan siminchis kunkanchis imayna kasqallanmantachu kanqa, aswanpas imayna sonqoyoq runa kasqanchismantawanmi. Bibliaq yachachikuyninkunaman hina kawsaspanchismi yachasunchis munakuywan, kusikuywan, sumaq sonqowan rimayta (Gál. 5:22, 23). Chaymantapas rimayninchispin sut’ita rikukunqa hukkunaq allinnintaraq maskhasqanchista. Rimapakuq kayta saqepuspa agradecekuyta yachaspanchisqa sumaqtan rimasunchis (Lam. 3:39-42; 1 Tim. 1:12; Jud. 16). Manaña entiendesunmanchu huk llaqtayoq runakunaq rimayninkuta chaypas, sut’itan reparasunman pichus hatunchakuywan, k’arak simiwan, millay simikunawan rimasqanta, pitaqchus huch’uyaykukuywan, pacienciawan, munakuywan, sumaq sonqowan rimasqantapas.
Wakinkunaqa manan sumaq kunkawanchu rimanku, siminku otaq kunkanku mana allin kasqanrayku. Chaytaqa manapaschá kay tiempopi allinta hampikuyta atikunmanñachu. Chaywanpas cuerponchispi imakunachus rimachiwanchis chaykunata allinta llank’achispaqa, allinyasunmanmi sumaq rimaypi.
Ichaqa yuyarinaykin runakunaq imayna kunkawan rimasqankuqa mana kaqllachu kasqanta. Chaymi mana hukkunaq kunkanwan hinachu rimayta maskhanayki, aswanpas kunkaykiq imayna uyarikusqantan atisqaykiman hina sumaqman tukuchinayki. Qatiqninpin yachasunchis chayta imayna ruwanamanta.
Allinta samaspa rimay. Rimayninchis sumaqta uyarikunanpaqqa yachananchismi allin samayta, samayninchistapas necesitakusqanman hinalla lloqsichiyta. Mana chayqa manan kallpawanchu kunkanchis uyarikunqa, discursonchispas manan llapanchu entiendekunqa.
Qhasqonchista rikranchiskunata qhawarispaqa nisunmanpaschá sorq’anninchispa hawa k’uchunkuna aswan ancho kananpaq uray k’uchunkunamantaqa. Ichaqa ura k’uchunkunan aswan anchoqa. Chaypa pachanpin tarikun huk tela hina aycha (diafragma), chaymi sorq’anninchiskunata t’aqan wiksanchismanta, ura kaq waqtanninchiskunamantaq allin hap’inasqa kashan.
Sichus sorq’anniykiq hawa k’uchunkunallata wayrawan hunt’achinki chayqa, ratollan samayniyki tukukunqa. Hinan manaña allintachu rimasqayki uyarikunman, ratollataq sayk’uwaqpas. Chayrayku allinta tiyaspa otaq sayaspa samay rikraykikunata qhepaman tanqarispa. Sorq’anniykiq uray k’uchunkunamanraqmi wayrataqa hunt’achinayki, chayta ruwaqtiykiqa uray waqtanniykikunan huk chhikanta hawa ladoman tanqarikamunqa wiksaykipas punkirinqan, sorq’anniykikunataq pachanpi kaq aycha telata huk chhikanta urayman tanqarinqa. Chay raton reparanki correayki otaq ima p’achaykipas mat’iykusqasuykita. Sorq’anniykikunaqa manan wiksaykikamachu chayanqa, aswanpas ura waqtanniykikunaq kasqankamallan. Allintachus samashanki chayta yachanaykipaqqa makiykikunata churay ura kaq waqtanniykikunaman, hinaspa ukhukama samay. Allinta samashanki chayqa, manan wiksayki mat’iykukunqachu, nitaq rikraykikunapas hoqarikunqachu, aswanpas waqtanniykikunan huk chhikanta hawaman wichayman tanqarikamunqa.
Chaymantapas yachanaykin imaynatachus samayniykita ukhumanta lloqsichiyta. Ama hukllapiqa lloqsichimuychu, aswanpas pisi-pisillamantan. Kunkaykitapas ama k’irkuyachiychu, mana hinaqa hukniraymi rimasqayki uyarikunqa, ñañutaq kanqapas. Samayniykiqa lloqsimunqa wiksayki mat’iykukuqtin, waqtanniykikunapi kaq aychapas huñurikuqtinmi sorq’ankunaq pachanpi kaq aycha telacha tanqarikamusqanman hina.
Imaynan huk phawaqpas carrerapi phawananpaqqa ñawpaqmantaraq preparakun, chhaynallataqmi discurso qoqkunapas allinta practicananku imayna samayta. Chaypaq rectota sayay, hinaspa rikraykikunata qhepaman tanqarispa allinta samay sorq’anniykiq uray k’uchunkunata wayrawan hunt’achinaykipaq. Chaymantataq allillamanta yupaspa pisi-pisimanta samayniykita lloqsichimuy. Chay hinata wakmanta ruway kunkayoqta imatapas leespa.
Ama cuerpoykita k’irkuyachiychu. Kunkayki sumaqta uyarikunanpaqqa manan cuerpoykita k’irkuyachinaykichu. Chaymi rimashaspaykiqa llakikuyniykikunata qonqapunayki, chhaynapin kunkaykiqa aswan sumaq uyarikunqa.
Imaynatachus rimanaykimanta ama llakikunaykipaqqa uyariqniykikunamanta allinta yuyaykuy. Chayllaraq predicayta qallarirqanki chayqa, yuyariy Jehová Diospa munayninmanta yachasqaykiqa ancha allinpuni kasqanta. Runakunaqa reparakunkuña manaña chaypas, necesitankun chaykunamanta yachayta. Huñunakuy Wasipichus discursota qoshanki chayqa, yuyarinaykin uyariqniykikunaqa yaqa llapanku Jehová Diosta serviq kasqankuta. Paykunaqa amigoykikunan kanku, allinniykitataqmi munankupas. Manan maypipas chhayna munakuq runakunataqa tarisunmanchu.
Allinta qhawarikuy ama kunkayki k’irkuchakunanpaq. Kunkanchis ukhupin kan iskay qarachakuna, samayninchis lloqsimuqtinmi chaykuna khatatatayta qallarinku rimayta t’oqyachinankupaq. Imaynan guitarrapas ñañuman otaq rakhuman tupasqa kasqanman hina huknirayta uyarikun, chay hinallataqmi kunkanchispi kaq aychapas k’irkuchakuqtinqa hukniraytan rimayninchis uyarikun. Kunkanchis mana chuchu kaqtinmi, senqanchismanta allinta samay lloqsimunqa, chhaynapitaq kunkanchis allinta uyarikunqa.
Qhawarillaytaq makiykikuna, rikraykikuna, llapan cuerpoykipas ama chuchu kananpaq. Chhaynapin kunkayki aswan kallpawan uyarikunqa. Cuerponchisqa huk caja hinan rimayninchista aswan allinta uyarichin. Kunkanchispi rimay t’oqyachisqanchisqa astawanmi yapakun senqanta lloqsimuspa, kirukunaman, qhasqopi tullukunaman, uyaq tullun ukhupi t’oqokunaman, simiq hanaq qaqa patanman chayaspa ima. Guitarra pataman imatapas churaykusunman chayqa, manan allintachu waqasqanta uyarisunman, cuerponchispi tullunchiskunapas manan mat’isqachu kanan aychanchiswan. Chhaynapin atisunchis ñañumanta otaq rakhumanta rimayta sonqonchispa kallpachawasqanchisman hina. Arí, askha runakunamanmi sumaqta rimasunchis.