Uyarinasuykikupaq hina rimayta qallariy

ALLINTAN qhawarinayki discursoykita imaynatachus qallarinaykita. Allinta rimayta qallarinki chayqa, uyariytan munasunkiku. Predicacionpi manachus uyariqniykikunapaq hina rimayta qallarinki chayqa, manapaschá uyariyta munasunkikuchu. Chhaynallataqmi kanman huñunakuypi discursoykita uyariqkunawanpas, manaña sayarispachu pasapunqaku chaypas, hukkunapin yuyayninkuqa kashanman discursota qoshaqtiyki.

Qallariypi rimasqayki simikunaqa kanan: 1) tukuy yuyaywan uyarinasuykikupaq hinan, 2) discursoykiq temanpaq hinan, 3) uyariqniykikunaq allinninpaq kasqanta rikuchinaykipaq hinataq. Mayninpiqa kinsantintan hukllapi allinta sut’inchawaq, mayninpitaq huk-hukllamanta qhawarichinayki kanqa, manataq qayllallanmantachu.

Tukuy yuyaywan uyarinasuykikupaq hina qallariy. Huñunakuypi kashaq runakunaqa manan preparasqachu kashanku imamantachus discursoykipi rimamunaykita tukuy yuyaywan uyarinankupaqqa. Huk ruwaykunapipaschá yuyaykushanku. Ima sasachakuypaschá llakichishan. Chayraykun discurso qoqqa tukuy atisqanta ruwanan allinta uyarichikunanpaq. Qatiqninpin yachasunchis chayta imayna ruwanankumanta.

Orqo Patapi Jesuspa rimasqanqa ancha allinpunin karqan. Chaypin khaynata rimayta qallarirqan: “Kusisamiyoqmi kankichis wakchakunaqa [...]. Kusisamiyoqmi kankichis kunan yarqasqakunaqa [...]. Kusisamiyoqmi kankichis kunan waqaqkunaqa [...]. Kusisamiyoqmi kankichis [...] runakuna cheqnisuqtiykichis”, nispa (Luc. 6:20-22). ¿Imaraykun allinpuni karqan chhayna rimayta qallarisqan? Pisi simikunallawan askha sasachakuykunamanta rimasqanraykun. Chaykunamanta askhata rimashananmantaqa sut’itan rikuchirqan sasachakuypiña tarikuspankupas kusisqa kanankuta, chaytaqa ruwarqan tukuy yuyaywan uyarishanallankupaqmi.

Tukuy yuyaywan uyarinasuykikupaqqa tapuykunawanmi qallariwaq. Ichaqa allin tapuykunawanmi qallarinayki. Sichus yachasqankumantaña rimawaq chayqa, manan tukuy yuyaywanchu uyarisunkiku. Chaymantapas ama p’enqakunankupaq phiñakunankupaq hinaqa imatapas niychu, aswanpas yuyaymananankupaq hina. Tapusqayki qhepamanqa huk chhikanta suyay, chhaynapi chay tapuypa kutichiyninpi yuyaykunankupaq. Sichus uyariqniykikunapi reparanki qanwanpas rimashankuman hinata uyarisqasuykikuta chayqa, tukuy yuyaymi uyarishasunkiku.

Chaymantapas qallarillawaqtaqmi piqpa ima ruwasqanmanta willaspa. Chay willasqaykiqa manan uyariqniykikunata p’enqachinaykipaq hinachu kanan, aswanpas imamantachus yachachinaykita reparachinaykipaqmi. Chhaynapin uyariqkunaqa yachanqaku imamanta discursoykipi rimanaykita. Chay willakuy sumaq kananpaq imaymanataña ninayki kanman chaypas, ama nishutaqa chaymanta rimaychu.

Wakin discursantekunaqa qallariypin willanku chayllaraq uyarisqanku leesqanku noticiamanta, otaq mayqen autoridadpa ima nisqanmantapas. Chay willakuykunaqa kanan discursoq temanman hinan, uyariqkunapaq hinataq.

Sichus discursoq huknin t’aqallanmanta rimanayki kanqa otaq Predicayta Yachanapaq Huñunakuypi chayqa, pisillata rimaspan qallarinayki. Llapa runapaq huñunakuypi discursota qonayki kaqtinqa, hayk’a tiempotachus qallariypi rimanayki chayman hinalla rimay. Allin yachachikuykunataqa qhawarichinki llapan discursota qospañan.

Mayninpin ichaqa wakin uyariqniykikuna mana imatapas creenkumanchu, cheqnikuqniykikuna ima kankuman. ¿Imaynatan paykunawan uyarichikuwaq? Huk kutinmi Esteban sutiyoq cristianota aysaspa aparqanku judío umallikunaq huñunakuyninman, chaypi defiendekunanpaq. Payqa ‘santo espirituwanmi hunt’a kasharqan, yachayniyoqtaq karqanpas’. Hinan payqa ancha respetowan rimayta qallarirqan, uyariqninkunaq yachasqankuman hinataq nirqan: “Wawqeykuna, taytakuna, uyariykuwaychis: Atiyniyoq Diosmi ñawpa taytanchis Abrahamman rikhurirqan”, nispa (Hech. 6:3; 7:2). Apóstol Pablopas Areópago nisqapin uyariqninkunata khaynata nirqan: “Atenas llaqta runakuna, lliw imaymanapin reparani dioskunata tukuy sonqo yupaychaq kasqaykichista”, nispa (Hech. 17:22). Qhawarisqanchis hina, paykunaqa rimayta qallarirqanku uyarichikunankupaq hinapunin.

Predicacionpiqa runakuna uyariwananchispaq hinan rimananchis. Manataq runakuna yachankuchu wasinman rinanchista chayqa, wak ruwaykunapipaschá ocupasqa kashankuman. Wakin llaqtakunapiqa pipas qonqaylla huk wasiman chayaspanqa willananpachan imapaq visitasqanta. Wakin llaqtakunapin ichaqa costumbrenkuman hina unaytaraq napaykunakunku, chaymantañan ninku imapaq visitasqankuta (Luc. 10:5).

Imaynaña kaqtinpas, sumaqta runakunata rimaykusun chayqa, sonqonkutan kicharisunman uyariwananchispaq. Aswan allinqa kanman imapichus yuyaykushasqankumanta rimayta qallariymi. ¿Imaynapin chayta yachasunman? Chaypaqqa allintan qhawarinanchis wasinpi imata ruwashasqanta. Yaqapaschá chakranpi otaq huertanpi llank’asharqan, carronta allichasharqan, wayk’usharqan, p’achata t’aqsasharqan, otaq wawankunata cuidasharqan. Ichapaschá periodicota leesharqan otaq callepi imapas pasasqanta qhawasharqan. Chaymantapas wasinpi imatapas qhawarispan reparawaq imapi pukllasqanta, ima música uyarisqantapas, hinallataq challway, computadorapi llank’ay gustasqanta, otaq huk ruwaykunamanpas qokusqanta. Runakunaqa astawan yuyaykunku radiopi otaq televisionpi imatapas uyarisqankumantan. Sichus chaykunamanta imatapas tapuykusun otaq pisillapi rimarisun chayqa, sumaqtan parlayta tupachisunman.

Sicar llaqta hawapi Samaria warmita huk p’uytu patapi Jesuspa imayna rimapayasqanmantan yachasunman, ñoqanchispas chhaynata predicayta qallarinanchispaq (Juan 4:5-26).

Imaynatachus predicayta qallarinapaqqa allintan preparakuna, astawanqa predicananchis runakunata sapa kuti visitanchis chayqa. Mana chayqa manapaschá allin willakuykunata pimanpas willayta atisunmanchu.

Allinta reparachiy imamantachus rimasqaykita. Iñiq t’aqapi discursota qonki chayqa, huñunakuypi umalliqmi willanqa discursoykiq temanta, hinaspataq nisunki ñawpaqmanta rimamunaykipaq. Chaywanpas allinmi kanman rimayta qallarishaspayki discursoykiq temanta yuyarichiyqa. Chaytaqa ruwawaq chay temamanta wakmanta willaspayki otaq huk-hinamantapas. Imaynaña kaqtinpas, qallarishaspallan discursoq temantaqa allinta reparachinayki, chhaynapi llapa discursoykipi chayta qhawarichinaykipaq.

Jesusqa sut’itan yachachisqankunata nirqan imamanta predicanankuta. Nirqanmi: “Rispataq willamuychis: Hanaq pacha qhapaqsuyun sispaykamun”, nispa (Mat. 10:7). Kay tiempomantataq nirqan: “Qhapaqsuyumanta allin willakuykunan kay pachantinpi willasqa kanqa”, nispa (Mat. 24:14). Hinaspapas ‘Diospa siminmantapunin willananchis’ (2 Tim. 4:2). Ichaqa manaraq Bibliata qhawachishaspayki otaq manaraq Diospa Gobiernonmantapas rimashaspaykiqa ñawpaqtan rimawaq imachus runakunata llakichishasqanmanta. Rimawaqmi mana allin kawsay kasqanmanta, llank’ana sasa tarina kasqanmanta, mana chanin ruwaykuna rikukusqanmanta, guerrakunamanta, onqoykunamanta, wañuymanta, otaq wayna-sipaskuna imapi yanapanata necesitasqankumantapas. Chaywanpas yuyarinaykin allin willakuykunata willaq kasqaykita. Chayrayku sasachakuykunallamanta rimanaykimantaqa Bibliaq nisqanta qhawarichiy, imaynatachus imapas Diospa Gobiernonwan allichakunantawan.

Uyariqkunaman rikuchiy allinninkupaq kasqanta. Iñiq t’aqapi discursota qonki chayqa, llapa uyariqkunan yachayta munanqaku imamantachus rimanki chayta. Chhaynaqa, ¿imatan ruwawaq discursoyki paykunapaq hina kasqanta reparachinaykipaq, chhaynapi tukuy yuyaywan uyarispanku chayman hina ruwanankupaqpas? Chaypaqqa uyariqniykikunapaq hinan preparakunayki, imaynapichus tarikushanku, imakunachus llakichishan, imayna sonqoyoqchus kanku chayman hina. Hinaspataq chayman hina discursoykipi rimayta qallariy.

Discursota qoshaspapas predicashaspapas qallariymantapachan rikuchinayki ima nisqaykipas uyariqniykikunapaq hina kasqanta. Allinta qhawarichiy rimasqaykiqa sasachakuyninkuman, imatachus necesitasqankuman, tapukusqankuman hina kasqanta. Chaykunamanta allinta rimanaykita qhawarichinki chayqa, tukuy yuyaymi uyarisunkiku. Chaypaqqa allintan preparakunayki.

¿Imaynatan qallariwaq? Allintan yuyaykunayki rimayta qallarispayki imatachus ninaykita, hinallataq imaynatachus ninaykitapas, chhaynapi allinta uyarinasuykikupaq. Chhaynaqa allinta qhawariy imaynatachus qallarinki chaytapas.

Tukuy yuyaywan uyarinasuykikupaqqa allin akllasqa simikunawanmi qallarinayki, chaymi allinta preparakunayki. Chayqa kanan pisi simikunallapin fácil entiendenapaq hina. Iñiq t’aqapi discursota qonki chayqa, qelqa ruwasqaykipin chayta pisillapi qelqawaq, otaq umallaykipi hap’ispa chaymanta rimawaq, chhaynapi uyariqkunaq sonqonpaq hina kananpaq. Discursoykitaqa sumaqta qonki mana “ras” “ras” nispa rimayta qallarispan.

¿Hayk’aqmi preparawaq qallariy rimaykunata? Wakin allin discurso qoqkunaqa ninku: “Qallariy rimaykunataqa ñawpaqtan preparakuna”, nispa. Wakintaq ninku: “Discurso preparayta tukuspañan chaytaqa ruwana”, nispa.

Qallariy rimayta preparanaykipaqqa allintan yachanayki discursoykiq temanta allin yachachikuyninkunatapas. Discurso qonapaq qelqata qorqasunkiku hinaspa leeyta tukuqtiyki umaykiman hamunman imaynata rimayta qallarinaykipaq chayqa, qelqawaqmi chayta. Qallariypi imachus nisqaykiqa allin kanqa discursoykiq temanman hina, uyariqkunapaq hina rimaqtiykin.