18 YACHACHIKUY
65 TAKI ¡Allinta kallpachakuy!
Waynakuna, Marcos jina Timoteo jina kaychis
“Marcosta pusarikamuy, payqa kusatan yanapawanqa kay llank’anapi” (2 TIM. 4:11).
¿IMAMANTAN YACHASUN?
Kay yachachikuypin yachasunchis Marcosmanta Timoteomantawan. Paykunaq ejemplonmi iñiq t’aqapi wayna hermanokunata yanapanqa Jehová Dios serviypi astawan kallpachakunankupaq, iñiq t’aqapi hermanokunatapas tukuy atisqankuta yanapanankupaq.
1, 2. ¿Imakunan jark’anman karqan Marcostapas Timoteotapas astawan Jehová Diosta servinankuta?
SICHUS waynallaraq kashanki, bautizasqataqchus kashanki chayqa, astawanchá Jehová Diosta serviyta munashanki, aswan allintachá iñiq t’aqaykipipas yanapakuyta munashanki. ¡May allinmi chay munasqaykiqa! Kusikunapaqmi paykunallamanta hermanokunata yanapayta munaq waynakunata rikuyqa (Sal. 110:3). Ichaqa munashankiña chaypas, yaqapaschá sasapaq jina chay ruwayta qhawarishanki. Manchakachakushankipaschá, “manapaschá atirusaqchu” nishankipaschá, chaypaschá Diospa llaqtanpi mana ima llank’aytapas chaskikuyta munashankiraqchu. Chhaynapi tarikushanki chayqa ama llakikuychu. Juj waynakunapas qan jinan tarikurqanku.
2 Arí, Marcospas Timoteopas qan jinan tarikurqanku. Paykunapas waynallan karqanku, manan ni experienciankupas karqanchu, chaymi manchakachakusharqanku. Chaywanpas paykunaqa Jehová Diostan serviyta munarqanku, hermanokunatapas yanapaytan munarqanku, chaymi mana pisiparqankuchu. Marcosqa yaqachus jina qhapaq familiamanta kanman karqan. Yaqachus jina payqa mamitanwan kuska tiyashanman karqan Pablowan Bernabewan kuska viajanankupaq niqtinkuqa (Hech. 12:12, 13, 25). Chaywanpas Marcosqa liston kasharqan wasinta familianta ima saqespa astawan Diosta servinanpaq. Payqa ñaupaqtaqa viajarqan Antioquía llaqtamanmi, qhepamantaq juj karu llaqtakunata viajarqan (Hech. 13:1-5). Timoteopas yaqachus jina tayta-mamanwan tiyashanman karqan Pablo payta compañananpaq niqtinqa. Timoteoqa “waynallaraqmi kani, manan experienciaypas kanraqchu” ninmanmi karqan (tupanachiy 1 Corintios 16:10, 11 textowan chaymantapas 1 Timoteo 4:12 textowan). Ichaqa manan chaytachu nirqan, aswanpas kaq ratun Pablota compañarqan, chaymantan payqa imaymana bendicionta chaskirqan (Hech. 16:3-5).
3. a) ¿Imaraykun nisunman “apóstol Pabloqa anchatan munakurqan Marcostapas Timoteotapas” nispa? (2 Timoteo 4:6, 9, 11; qhaway kay parrafopaq dibujokunata). b) ¿Imakunamantan kaypi yachasunchis?
3 Waynallaraq kashaspankun Marcoswan Timoteowanqa imaymana ruwayta iñiq t’aqapi yacharqanku. Chaymi apóstol Pabloqa paykunata anchata munakurqan. Chaymi wañunanpaq pisillaña kashaqtinpas Marcostawan Timoteotawan wajachikamurqan payta compañanankupaq (leey 2 Timoteo 4:6, 9, 11). ¿Imaynan Marcoswan Timoteowan karqanku chhaynapi apóstol Pablo paykunata munakunanpaq? ¿Imaynatan qankunapas waynakuna paykunaq ejemplonta qatikuwaqchis? ¿Apóstol Pabloq ima yuyaychasqanta kasukuymi qankunatapas yanapasunkichisman? Chaykunamantan kaypi yachasunchis.
Marcoswan Timoteowanqa wayna kasqankumantapachan imaymana ruwaypi yanapakurqanku, chaymi apóstol Pabloqa paykunata anchata munakurqan. (3 parrafota qhaway).b
MARCOS JINA LISTO KASHAY JUJKUNATA YANAPANAYKIPAQ
4, 5. ¿Imaynatan Marcos rikuchirqan jujkunata yanapananpaq listo kashasqanta?
4 Juj qelqapi nisqanman jinaqa, jujkunata seviyqa o yanapayqa “tukuy tiempo mana pisipaspa jujkunata yanapaysi”. Chhaynatan Marcosqa iñiq t’aqapi hermanokunata yanaparqan. Apóstol Pablo iskay kaq viajasqanpi payta mana pusayta munaqtinqa maytachá payqa llakikurqan (Hech. 15:37, 38). Ichaqa, ¿chaywanchu Marcos pisipanman karqan, manañachu hermanokunatapas yanapayta munanman karqan? ¡Manan chhaynachu karqan!
5 Marcosqa primon Bernabewan kuskan juj ladoman rirqanku chaypi Jehová Diosta servinankupaq. Chunka jujniyoq wata qhepamantaq apóstol Pablota yanapaq rirqan Roma llaqtapi preso kashaqtin (Filem. 23, 24). Apóstol Pabloqa maytachá Marcostaqa agradecekurqan, chaychá paymanta nirqan: “Payqa noqaq sonqochawaqniymi”, nispa (Col. 4:10, 11).
6. ¿Imaraykun nisunman “Marcostaqa allin iñiyniyoq poqosqa hermanokunawan kaymi iñiyninpi yanaparqan” nispa? (Willakuyta qhaway).
6 Marcostaqa allin iñiyniyoq poqosqa hermanokunawan llank’aymi iñiyninpi yanaparqan. Payqa Apóstol Pablota Romapi yanapasqan qhepamanmi Babilonia llaqtatañataq rirqan apóstol Pedrowan kuska llank’aq. Paywanqa allin amigontinmi kapurqanku, chaymi apóstol Pedroqa paymanta nirqan: “Waway Marcospas”, nispa (1 Ped. 5:13). Yaqachus jina apóstol Pedroqa Marcosman willanman karqan imaynas Jesús karqan imakunatas kay jallp’api ruwarqan chaykunata. Chaychá payqa sutinpa apasqan evangelio nisqapi chaykunata qelqarqan.a
7. ¿Imaynatan juj wayna Marcospa ejemplonta qatikurqan? (Qhaway kay parrafopaq fotota).
7 Yachamusqanchis jina Marcosqa Diosta seviypin ocupasqa kasharqan. Chaymantapas allin iñiyniyoq poqosqa iñiqkunawanmi juñukuq. Chhaynaqa, ¿imaynatan qankuna waynakuna Marcospa ejemplonta qatikuwaqchis? Sichus iñiq t’aqaykipi ima llank’aytapas chaskikuyta munashanki, ichaqa manaraq chayta chaskishankichu chayqa pacienciawan suyakuy. Chaykama aswanpas kallpachakuy astawan Jehová Diosta servinaykipaq, iñiqmasikunatapas yanapanaykipaq. Seung-Woo hermanomanta yachasun, payqa kunanqa umalliqñan kapun. Waynallaraq kashaspas payqa nishuta wiñaymasin hermanokunawan comparakuq. Paykunaman imaymana llank’ayta qosqankuta rikuspas payqa niq: “Noqataqa manasuna umalliqkunaqa reparawankuchu”, nispa. Chaytas payqa umalliqkunaman willakusqa. Chaysi juj umalliq yuyaychasqa: “Kallpachakuy hermanokunata tukuy atisqaykita yanapanaykipaq, manaña jujkuna rikunqakuchu chaypas ruwashallay chaytaqa”, nispa. Chaymantapachas payqa tukuy atisqanta kallpachakusqa kuraq hermanokunata yanapananpaq. Wakin hermanokunataqa juñunakuykunamansi carronpi pusaq. Chay tiempota yuyarispan nin: “Kunanqa allintan yachani imakunata ruwaspas hermanokunata yanapana chayta, chayta ruwaspan kunanqa kusisqa kani”, nispa.
¿Imaraykun allinpuni allin iñiyniyoq hermanokunawan tiempota pasariy? (7 parrafota qhaway).
TIMOTEO JINA HERMANOKUNA MUNAKUSQAYKITA RIKUCHIY
8. ¿Imaraykun apóstol Pablo Timoteota compañananpaq ninman karqan? (Filipenses 2:19-22).
8 Tiempowanmi Pabloqa qatikachasqanku llaqtakunaman kutirqan. Chay llaqtakunaman kutishaspan payqa ñaupaqta Silasta pusarikurqan. Payqa allin experienciayoq allin iñiyniyoq hermanon karqan (Hech. 15:22, 40). Chaymantataq Timoteotañataq compañananpaq nirqan. ¿Imaraykun Pablo Timoteota pusanman karqan? Allin iñiyniyoq allin qhawarisqa kasqanraykun (Hech. 16:1, 2). Chaymantapas Timoteoqa tukuy sonqowanmi hermanokunata munakuq, paykunamantan llakikuq (leey Filipenses 2:19-22).
9. ¿Imaraykun nisunman “Timoteoqa llakikuqmi iñiqkunamanta” nispa?
9 Arí, Timoteoqa sonqomantan llakikuq hermanokunamanta, chaytan apóstol Pabloqa paypi repararqan. Chaymi payqa Timoteopi confiarqan. Chayraykun dejallarqan Timoteo Berea llaqtapi qhepakunanta, chhaynapi chaypi hermanokunata kallpachananpaq (Hech. 17:13, 14). Chay kutipiqa imaymanatachá Timoteoqa Silasmanta yacharqan, paypas chay llaqtallapitaqmi qhepakurqan. Chay qhepamanmi Pabloqa Timoteota sapallanta kacharqan Tesalónica llaqtapi iñiqkunata kallpachamunanpaq (1 Tes. 3:2). 15 wataña pasarqan chaypas Timoteoqa munakushallarqanmi chaypi hermanokunataqa, chaymi mayninqa paykunawan kuska imaraq waqaq (Rom. 12:15; 2 Tim. 1:4). ¿Imaynatan qankuna waynakuna qatikuwaqchis Timoteoq ejemplonta?
10. ¿Iman Woo Jae hermanonchispaq sasa karqan, ichaqa imatan kunan ruwan?
10 Woo Jae hermanonchismanta yachasun. Paypaqqa sasas kasqa kuraq hermanokunawan rimay, paykunawan kaspaqa manas imaniytapas atiqchu. Chaysi juñunakuypiqa paykunata napaykuspalla ripuq. Ichaqa juj kutinsi juj umalliq nisqa imachá sapanka hermanomanta gustan chayta paykunaman willananpaq. Imamantachá hermanokuna rimayta munankuman chaymanta rimapayananpaq ima. Chay waynaqa kasukusqas chay umalliqpa yuyaychasqanta. Kunanqa payqa umalliqñan kapun. Paymi nin: “Kunanqa facil-llatan kuraq hermanokunawanpas wayna hermanokunawanpas rimani, allintan entiendeni ima problemapis tarikushanku chaytapas. Chaymi paykunataqa aswan allinta yanapayta atini”, nispa.
11. ¿Imakunata ruwaspan wayna hermanokuna rikuchinkuman iñiq t’aqapi hermanokunamanta llakikusqankuta? (Qhaway kay parrafopaq fotota).
11 Qankunapas waynakuna, hermanokunaman rikuchiychis paykunamanta llakikusqaykichista, paykuna munakusqaykichista. Chaypaqqa juñunakuykunapi llapa hermanokunata napaykuychis; juch’uyña jatunña kanku chaypas sumaqta paykunataqa napaykuychis. Chaymantapas sapankata tapuriychis imaynas kashanku chayta, tukuy yuyaytaq uyariychis. Paykunata allinta reqsinkichis chayqa facil-llatan hermanokunata yanapayta atinkichis. Chaymantapas wakin hermanokunaqa kuraqñan kapushanku, paykunaqa yaqapaschá necesitashanku JW Library® nisqaman jaykunankupaq yanaparinanchista, predicaq compañananchista ima. Chaykunapipas yanapariychis paykunata. Wayna wayqey, qanllamanta hermanokunaman asuykuy jinaspa yanapariy. Chaykunata ruwanki chayqa, allin ejemplon kanki juj hermanokunapaq.
Wayna hermanokunapaqqa imaymanan ruwana kashan iñiq t’aqapiqa. (11 parrafota qhaway).
APOSTOL PABLOQ YUYAYCHASQANTA KASUKUY
12. Waynakuna, ¿imatan ruwawaqchis apóstol Pabloq yuyaychasqan qankunatapas yanapanasuykichispaq?
12 Apóstol Pabloqa wawanta jinan Timoteotaqa munakurqan, chaymi wawanta jina rimapayarqan. Imaymana consejota iman qorqan allin yuyaywan imatapas ruwananpaq, jinallataq iñiq t’aqapipas Diosmanta willaypipas allinta ñauparinanpaq (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5). ¿Imatan qankuna waynakuna ruwawaqchis apóstol Pabloq yuyaychasqan qankunatapas yanapanasuykichispaq? Chaypaqqa apóstol Pablo Timoteoman apachisqan iskaynin cartata leeychis. Qankunatapas rimapayashasunkichisman jinata leeychis chayta. Chaymantataq piensariychis imaynatas chay yuyaychaykunata kasukuwaqchis chaypi. Kunanqa chay yuyaychaykunamanta juj chhikanta rimarisun.
13. ¿Imatan ruwananchis Dios sonqo runa kananchispaq?
13 Apóstol Pablon Timoteota nirqan: “Kallpachakushallay Dios sonqo runa jinapuni purinaykipaq”, nispa (1 Tim. 4:7b). Yachasqanchis jina Dios sonqo runaqa tukuy imapin Diosta kasukun, paypa munayninta ruwananpaqmi kallpachakun. Ichaqa runakunaqa manan Dios sonqoñachu nacenchis, chaymi Diosta munakunapaqqa imaymanata ruwana. ¿Imatan chaypaq ruwananchis? Pabloq nisqan jina, wakin ruwaykunapin “kallpachakunanchis”. Chay simitaqa griego rimaypiqa tupanachikun carrerapi phawaqkunaq preparakusqankuwanmi. Phawaqkunaqa askha kutitan practicanku, chaymanmi tukuy yuyayta churanku. Noqanchispas Dios sonqo runa kanapaqqa, paywan allin amigontin kanapaqqa chay phawaqkuna jinan imaymanata ruwananchis.
14. ¿Imapaqmi Bibliata leey yanapasunki? Juj ejemplota willay.
14 Chhaynaqa, ¿imakunatan ruwananchis? Sapa p’unchaymi Bibliata leenanchis, chayta ruwasun chayqa astawanmi Jehová Diosta munakusunchis, allin amigontinmi paywanqa kapusun. Chayrayku Bibliata leeshaspaqa piensariy imatas chay texto Jehová Diosmanta yachachisunki chaypi. Chaypaq qhapaq waynawan Jesuspa rimasqanmanta yachasun (Mar. 10:17-22). Bibliapi nisqan jina, chay qhapaq waynaqa iñirqanmi Jesús Mesías kasqanpi, ichaqa chayta yachashaspapas manan Jesusta qatikuyta munarqanchu. Chaywanpas Jesusqa munakurqanmi payta, chaymi munayllata payta rimapayarqan, chhaynapi allinta piensaykuspa allin kaqta ajllakunanpaq. Chay kutipi Jesuspa munayllata rimapayasqanpin allinta yachanchis imaynas Jehová Diosqa chay waynata munakurqan chayta (Juan 14:9). Chaykunapi piensarisqayki qhepamanqa qanpiñataq juj chhikanta piensariy, jinaspa tapukuy: “¿Imatan ruwayman Jehová Diosman astawan asuykunaypaq, imakunapin hermanokunatapas astawan yanapayman?”, nispa.
15. Waynakuna, ¿imaraykun kallpachakunaykichis allin ejemplo kanaykichispaq? (1 Timoteo 4:12, 13).
15 Chaymantapas Pabloqa “iñiqkunapaq ejemplo kay” nirqanmi Timoteotaqa (leey 1 Timoteo 4:12, 13). Kallpacharqanmi allin leeq allin yachachiq kananpaqpas. Chaymantapas munakuq kananpaq allin iñiyniyoq kananpaq, ch’uya kausayta apananpaq iman kallpacharqan. Kallpacharqanmi ama simillawanchu yachachinanpaq, aswanpas ejemplonwan yachachinanpaqpas. Chaypaq juj chhikanta kaypi piensariy. Juj discursota qonaykipaqsi nisunkikuman, chaypis hermanokunata kallpachanayki kanman astawan Diosmanta willaq lloqsinankupaq. Sichus qan Diosmanta willaq lloqsishanki, allin ejemplotaqchus chay ruwaypi kanki chayqa, confianzawanchá hermanokunataqa rimapayanki. Ejemploykita rikuspachá paykunaqa astawanraq chay ruwaypi kallpachakunqaku (1 Tim. 3:13).
16. a) ¿Ima pisqa ruwaykunapi allin ejemplo kanankupaqmi apóstol Pablo waynakunata kallpacharqan? b) Waynakuna, ¿iman yanapasunkichisman rimasqaykichispi allin ejemplo kanaykichispaq?
16 1 Timoteo 4:12 textopin apóstol Pablo waynakunata kallpacharqan pisqa ruwaykunapi kallpachakunankupaq, chaykunapi allin ejemplo kanankupaq. Chay yuyaychasqanta sapallaykipi Bibliata estudiashaspa allinta t’aqwiriy. Chay textota estudiasqayki qhepamanqa yaqapaschá ñaupaq kaq ruwaypi kallpachakuyta munanki. Chay ñaupaq kaq yuyaychaymi nishan: “Ejemplo kay rimasqaykipi”, nispa. ¿Imaynatan chayta ruwawaq? Chaypaqqa piensariy imaynatas jujkunata rimasqaykiwan kallpachawaq chaypi. Sichus tayta-mamaykiq wasillanpiraq tiyashanki chayqa, paykunata “gracias” niy qanrayku imaymana ruwasqankumanta, sapa atispa chayta ruway. Juñunakuykunapipas kallpachakuy comentanaykipaq. Chaymantapas pikunachá juñunakuypi parteyoq karqanku paykunata felicitay yachachimusqankumanta. Sichus allin ejemplo kanki rimasqaykipi chayqa, jujkunapas reparanqakun iñiyniykipi wiñarisqaykita (1 Tim. 4:15).
17. ¿Imakunata ruwaymi waynakunata yanapanman astawan iñiyninkupi wiñarinankupaq? (2 Timoteo 2:22).
17 Pabloqa: “Ayqekuy qanqa wayna-sipaskunaq munapayayninmanta, aswanpas ch’uya sonqowan Señorta wajakuqkunawan kuska kallpachakuy chanin kanaykipaq”, nillarqantaqmi Timoteotaqa (leey 2 Timoteo 2:22). Arí, Pabloqa kallpacharqanmi Timoteota imakunachá iñiyninpi wiñarinanta jark’anman, Jehová Diosmantapas jark’anman chaykunamanta karunchakunanpaq. Qankunapas waynakuna chaykunamanta karunchakuychis. Mayninqa mana piensayllan juj ruwaykunaman nishuta tiempota qoshasunman. Manaña chaykuna juchachu kanman chaypas yaqapaschá Dios servinanchista jark’awashasunman. Arí, yachasqanchis jina, mana piensayllan mayninqa nishuta tiempota qoshasunman, pujllayman, tele qhawayman, internetpi videokuna qhawayman, juj ruwaykunaman ima. Ama chaykunapi tiempoykita usuchiychu, aswanpas kallpachakuy Jehová Dios serviyman astawan tiempota qonaykipaq, hermanokunatapas tukuy atisqaykita yanapariy. Yaqapaschá umalliqkunatapas niwaq juñunakuna wasi allichaypi yanapakunaykipaq; chaymantapas kallpachakuy carritowan ima predicaq lloqsinaykipaq. Chaykunata ruwaymi yanapasunki astawan iñiyniykipi wiñarinaykipaq, iñiq t’aqapipas juj llank’aykunata chaskinaykipaq ima.
JUJKUNATA YANAPASPAQA IMAYMANA BENDICIONTAN CHASKINKI
18. ¿Imaraykun nisunman “Marcoswan Timoteowanqa kusisqan Jehová Diosta servirqanku” nispa?
18 Marcoswan Timoteowanqa hermanokunata yanapanankupaqmi familiankuta llaqtankuta ima saqerqanku. Chayta ruwasqankuqa manan yanqapaqchu karqan, paykunaqa chayta ruwaspan kusisqa karqanku, imaymana bendiciontataqmi chaskirqankupas (Hech. 20:35). Yachasqanchis jina Marcosqa askha llaqtakunatan rirqan Diosmanta willaspa. Payqa Jesuspa vidanmantapas munay willakuykunatan qelqarqan. Timoteopas apóstol Pablotan yanaparqan askha iñiq t’aqakunata jatarichiypi, iñiqmasikunatapas sumaqtan kallpacharqan. ¡Maytachá Jehová Diosqa kusikurqan Marcoswan Timoteowan payta servinankupaq kallpachakusqankuta rikuspaqa!
19. Waynakuna, ¿imaraykun apóstol Pabloq yuyaychasqanta kasukuy allinpuni, imatan chaskinkichis chayta kasukuspa?
19 ¿Imatan yachasunman apóstol Pablo Timoteoman iskay kaq cartata apachisqanmanta? Chay qelqasqanpin reparanchis apóstol Pablo Timoteota mayta munakusqanta. Chhaynatan qankunatapas waynakuna Jehová Diosqa munakusunkichis. Payqa kusisqa kanaykichistan munan. Chhaynataq chayqa, tukuy atisqaykichista kallpachakuychis apóstol Pabloq yuyaychasqanta kasukunaykichispaq, hermanokunapas yachanankun paykuna munakusqaykichista. Chayta ruwankichis chayqa, kusisqan kankichis, jamuq tiempopipas “cheqaq kausaytan” wiñay kausaytan chaskinkichis (1 Tim. 6:18, 19).
80 TAKI ‘Rikuychis Jehová Dios sumaq sonqo kasqanta’
a Apóstol Pedroqa sut’illantan imachus piensasqantapas imaynachus kashasqantapas willakuq. Chhaynataq chayqa, apóstol Pedroqa sut’itachá Marcosmanqa willarqan imayna runas Jesús karqan imakunatas kay jallp’api kashaspa ruwarqan chaykunataqa. Chaypaschá Marcosqa qelqasqan libropiqa Jesusmanta rimaspaqa willarqan khuyapayakuq kasqanmanta, jujkunata llakipayasqanmanta ima (Mar. 3:5; 7:34; 8:12).
b DIBUJOKUNAMANTA WILLAKUY: Marcos Pablotawan Bernabetawan atiendeshan, Timoteotaq juj iñiq t’aqapi hermanokunata kallpachashan.